Geologie

blz 7 + 9

Aantekening bij blz TB 7 op WB blz 9.

Delen van de lithosfeer bewegen t.o.v. elkaar.Aanwijzingen en bewijzen hiervoor zijn:

I- ……………………………………II- Ouderdom van de oceaanbodemIII- Het voorkomen van verschillende diersoortenIV- Gelijktijdige vergletsjeringV- Metingen op plaatsen waar platen verschuivenVI- De spreiding van gebergten, vulkanen en

aardbevingen

Continenten passen als puzzelstukjes in elkaar

II-De ouderdom van de oceaanbodem.

Een stijgende bel magma ( ‘hete luchtballoneffect’) laat het continent breken.

De continenten zijn nu echt uit elkaar gedreven. Tussen de continenten ontstaat oceanische korst. In het midden wordt steeds nieuwe korst gemaakt. De korst aan de randen van de oceaan is dus ouder.

Jonge oceanische korstoude oceanische korst

De twee delen beginnen uit elkaar te drijven. De korst wordt dunner doordat hij wordt uitgerekt. Er ontstaat vulkanisme.

III-Ook de verspreiding van diverse diersoorten is zo te verklaren.

Zo kun je verklaren dat dezelfde diersoort -die niet heel goe d kan zwemmen- toch op 2 continenten voorkomt.

IV-(Gelijktijdige) Vergletsjering van gebieden die nu in andere klimaatgebieden liggen.

Verschillende continenten hebben gelijktijdig binnen de Zuidpoolcirkel gelegen. Toen waren ze bedekt met landijs.

Vanuit de Zuidpool schuift dat landijs naar alle kanten. Daarbij zijn gletsjerkrassen en andere sporen achtergelaten die je nu nog kan zien.

V-Op andere plaatsen kan je de bewegingen van de platen gewoon meten en de gevolgen zien.

San Andreasbreuk inCalifornie.

Als je inzoomt zie je dit…

De beweging kunnen we ook meten m.b.v satellietenKaats een

lasersignaal via een satelliet

naar het andere continent. Meet de tijd die het signaal nodig heeft en de

hoeken naar de satelliet.

Bereken dan de breedte van de

oceaan.

VI-De ligging van gebergten, vulkanen en aardbevingen

Op de breuklijnen !!!!!

Laat Perm: Pangea en Panthalassa.Let op de ligging van India !

Hoge breedteligging. Dicht bij de Zuidpool

Eind Krijt.

Let weer op de ligging van India !!!!!!!

Het noorden van India ligt bij de evenaar.

Midden Tertiair.

India is op Azië gebotst.

India ligt bijna geheel op het noordelijk halfrond. De botsing met Azië levert een grote ‘kreukelzone’ op;Het Himalayagebergte !

Bekijk in deze link de animatie van les 4

Aantekening op WB blz 11 !

Divergente plaatgrenzen / spreidingszone

Welk begrip wordt hier omschreven?

Convergente plaatgrens

Zone waar twee platen (stukken lithosfeer) naar elkaar toe bewegen.

Breukzone in een continent, waar beide delen uit elkaar bewegen. Daardoor wordt de continentale korst steeds dunner en zakt weg..

Riftzone

SedimentVerweringsmateriaal (zand, grind, klei) meegenomen en vervolgens afgezet / neergelegd door stromend water, schuivend ij of de wind.

Gesteente dat ontstaat als lava, uitgestroomd bij een vulkaan in een spreidingszone, stolt. Dit gesteente vind je op de oceaanbodem.

Bazalt

Gesteente dat ontstaat als lava, uitgestroomd bij een vulkaan in een subductiezone, stolt. Dit gesteente vind je dus op de continenten

Graniet

Diepte in de oceanen waar een oceanische plaat onder een continentale plaat duikt.

Diepzeetrog

Midocenanische Rug. Het onderzeese gebergte aan weerzijde van de spreidingszone in de oceanen.

M.O.R.

Diepte in het midden van de midoceanische rug, waar de twee stukken oceanische plaat uit elkaar bewegen.

Centrale slenk

De zwaartekracht zorgt ervoor dat de oceanische plaat van de hoger gelegen M.O.R. afglijd naar de lager gelegen oceaanbodem.

Ridge push

Zone waar twee platen (stukken lithosfeer) uit elkaar bewegen. 

Divergente plaatgrens

Slab pullDe wegduikende oceanische plaat trekt de rest van de oceanische plaat achter zich aan.  

Waardoor worden de platen voortbewogen ?1-Convectiestromingen.Door de hitte van de kern gaat het gesteente in de mantel stromen. De platen drijven mee. 2-Ridge push.De oceanische korst die van de mid-oceanische rug af glijdt, duwt de oceanische korst voor zich uit. 3-slabpull.De in de mantel duikende oceanische korst trekt de rest van de oceanische korst achter zich aan.

HitteDrie ‘krachten’

brengen de platen in

beweging.

Er zijn drie verschillende bewegingen

mogelijk langs de plaatranden

1-Divergent = uit elkaarDe rode voorbeelden in

de kaart !

2-Convergent = naar elkaar toe

De gele voorbeelden in de kaart

3-Transfersaal = langs elkaar

Het blauwe voorbeeld in de kaart

Transfersaal

Convergent Divergent

In de volgende dia’s worden de verschillende

plaatgrenzen stuk voor stuk uitgebreid besproken.

Klik maar verder…..

Welke bewegingen kunnen de platen maken ?

Divergente plaatgrenzen. 1-Mid-oceanische rug = Onderzees gebergte waar de oceanische korst door opstijgend magma omhoog wordt gedrukt.

Hier ontstaat steeds nieuwe oceanische korst.

Hierdoor wordt bijvoorbeeld tussen Afrika en Zuid-Amerika de Atlantische Oceaan steeds breder.

Zo is ook het patroon in de ouderdom van de oceaanbodem te verklaren: heel jong in het midden en steeds ouder naar de kusten.

De animatie in de volgende dia geeft een indruk van wat er op de oceaanbodem gebeurd.

Mid-oceanische rug

Asthenosfeer

Centrale slenkDe breuk waardoor magma opstijgt.

Lithosfeer lithosfeer

Convectiestromingen

Divergente plaatgrenzen: oceanische korst ontstaat

Soms zie je dat platen bewegen………...Wat zal er met deze

brug gebeuren?

a-Horizontale convectiestromen rekken de

continentale korst op. De korst wordt dunner.

Opstijgend magma drukt de korst omhoog en er ontstaan

barsten

b-De gebroken randen van de continentale korst zakken weg. Het weggezakte, lage deel noemen we een slenk. Er is een breuk ontstaan, waarin oceanische korst

ontstaat. Er is ook sprake van vulkanisme

c-de twee stukken continent zijn verder uit elkaar ‘gedreven’ en de laag gelegen slenk is volgelopen met zeewater. Een echte oceaan is ontstaan. Zie figuur d.

Dit proces is nu gaande in Oostelijk Afrika.

Divergente plaatgrenzen: Riftzone !een continent breekt, een oceaan ontstaat.

Divergente plaatgrenzen: een continent breekt, een oceaan ontstaat.

Door de hele Rode Zee en de Afrikaanse ‘Rift Valley’ loop een divergente breukzone

De Rode Zee is dus eigenlijk de ‘Rode Oceaan’. De ‘Rift Valley’ ligt deels al onder zeeniveau en zal uiteindelijk vol stromen met zeewater. (bij de pijlen)

De oceaanbodem.

Centrale slenk

Midoceanische rug

Mantel

De dikte van de sedimenten op de oceaanbodem.

Weinig sediment

Veel sediment

Afstand=

Ouderdom

De ouderdom van de sedimenten op de oceaanbodem

Waarom ligt hier geen sediment uit het Krijt ?

Ouderdom van de oceaanbodem in miljoenen jaren100 90 80 70 60 50 40 30 10 0

Van wanneer tot wanneer duurde het Krijt ?