GEÏNTEGREERDE PROEFusers.telenet.be/ewoutdhoore/site/nl/bestanden/eindwerk.pdfEwout D’hoore...

PROVINCIAAL TECHNISCH INSTITUUT EEKLO

Roze 131

9900 Eeklo

GEÏNTEGREERDE PROEF Schooljaar 2012 - 2013

Ewout D’hoore

6-TSO-IWc

Ringbaan 7

Woord vooraf

Het onderwerp van mijn Geïntegreerde Proef is het passiefhuis. Dit is een huis waarbij de

energiekosten beduidend lager zijn dan bij een normaal huis. We werken met de volledige klas rond

dit onderwerp en hebben elk specifieke onderdelen gekregen om verder uit te werken. De

onderwerpen die ik heb besproken zijn ventilatie, de opbouw van een passiefhuis in houtskelet, de

warmteboiler en de energieberekeningen van een volledig huis. Andere onderdelen waren ramen,

warmtepompen, isolatie, volbouw, windturbines, zonnecollectoren en domotica en deze hebben

mijn klasgenoten Gilles, Claus, Emiel en Ruben besproken.

Het passiefhuis is een hedendaags onderwerp waardoor het ook boeiend blijft. Ook op de bis beurs

werd duidelijk dat groene energie de toekomst is door prijsstijgingen en de afname van fossiele

brandstoffen.

Om te beginnen wil ik mevrouw Van Houtte, onze leerkracht fysica en chemie, bedanken voor de

begeleiding en het verbeteren van onze GIP. Ook mijn begeleider op de stageplaats, meneer Bral, wil

ik bedanken voor de specifieke informatie over de warmteboiler. Tot slot bedank ik mijn ouders die

mij gesteund en geholpen hebben doorheen het volledige jaar.

Inhoud

1 Noodzaak laagenergiewoning ....................................................................................................... 10

1.1 De eindigheid van grondstoffen ............................................................................................ 10

1.2 Reserves van aardolie, aardgas en steenkool ....................................................................... 10

1.3 Oliereserves in de wereld ...................................................................................................... 12

1.4 Peak oil of hubbertpiek ......................................................................................................... 13

2 Ventileren ...................................................................................................................................... 14

2.1 Redenen om te ventileren ..................................................................................................... 14

2.1.1 Luchtkwaliteit ................................................................................................................ 14

2.1.2 Factoren die een nadelige invloed hebben op de luchtkwaliteit in een leefomgeving 14

2.2 Normen .................................................................................................................................. 18

2.2.1 De EPB eisen .................................................................................................................. 18

2.2.2 De norm NBN D50-001 .................................................................................................. 18

2.2.3 Normen voor aanzuiging in droge ruimtes .................................................................... 18

2.2.4 Normen voor extractie in natte ruimtes ....................................................................... 19

2.2.5 Opening ......................................................................................................................... 19

2.2.6 Ventilatie volledige woning ........................................................................................... 20

2.3 Ventilatiesysteem C ten opzichte van D ................................................................................ 20

2.3.1 Ventilatiesysteem C ....................................................................................................... 20

2.3.2 Ventilatiesysteem D ....................................................................................................... 21

2.4 Dampkap als afvoer ............................................................................................................... 21

2.5 Benodigde energie voor het ventileren ................................................................................ 22

2.6 Berekeningsvoorbeeld ........................................................................................................... 23

3 Skeletbouw .................................................................................................................................... 24

3.1 Houtskelet ............................................................................................................................. 24

3.1.2 Voordelen ...................................................................................................................... 25

3.1.3 Nadelen ......................................................................................................................... 25

3.2 Staalskelet ............................................................................................................................. 26

3.2.1 Voordelen ...................................................................................................................... 26

3.2.2 Nadelen ......................................................................................................................... 27

3.3 Betonskelet ............................................................................................................................ 28

3.3.1 Voordelen ...................................................................................................................... 28

3.3.2 Nadelen ......................................................................................................................... 29

3.4 Belang van de oriëntatie bij het bouwen .............................................................................. 29

3.4.1 De Ramen ...................................................................................................................... 29

3.4.2 Woonruimtes ................................................................................................................. 29

3.5 Koudebruggen en het vermijden ervan ................................................................................ 30

4 De zonneboiler .............................................................................................................................. 31

4.1 Het zonneaanbod .................................................................................................................. 31

4.2 Invloed van de oriëntatie ...................................................................................................... 32

4.2.1 De hellingsgraad ............................................................................................................ 33

4.2.2 Azimuthoek .................................................................................................................... 33

4.3 Soorten zonnecollectoren en hun opbouw ........................................................................... 33

4.3.1 Vacuümbuizen ............................................................................................................... 33

4.3.2 Vlakke plaatcollectoren ................................................................................................. 35

4.4 Montage ................................................................................................................................ 37

4.5 Werking ................................................................................................................................. 38

4.6 Warmteopslag in de zonneboiler .......................................................................................... 38

4.7 Technische onderdelen ......................................................................................................... 39

4.8 Voorkomen van stagnatie ..................................................................................................... 39

5 Oververhitting ............................................................................................................................... 42

5.1 Oorzaak oververhitting .......................................................................................................... 42

5.2 Hoe komt de energiestroom binnen ? .................................................................................. 42

5.3 Tegenhouden van de inkomende energie ............................................................................. 42

5.4 Thermische inertie ................................................................................................................. 43

5.5 Vaststelling ............................................................................................................................ 43

5.6 Getuigenissen ........................................................................................................................ 44

6 Français .......................................................................................................................................... 45

6.1 Demande de documentation ................................................................................................ 45

6.2 Documentation technique .................................................................................................... 45

6.2.1 Texte francais ................................................................................................................ 45

6.2.2 Traduction néerlandais .................................................................................................. 46

6.2.3 Vocabulaire rechnique .................................................................................................. 47

6.2.4 Questionnaire ................................................................................................................ 48

7 English............................................................................................................................................ 50

7.1 Technical English text ............................................................................................................ 50

7.2 Glossary ................................................................................................................................. 52

7.3 Ten questions and answers ................................................................................................... 55

7.4 Outline ................................................................................................................................... 56

7.5 summary ................................................................................................................................ 57

7.6 Letter ..................................................................................................................................... 58

7.7 General technical English text ............................................................................................... 58

7.8 Translation ............................................................................................................................. 60

7.9 Dutch translation of the whole text ...................................................................................... 60

8 Nederlands .................................................................................................................................... 64

8.1 Zakelijke brief: aanvraag stageplaats .................................................................................... 64

8.2 Mail: aanvraag informatie ..................................................................................................... 64

8.3 Uitnodiging ............................................................................................................................ 64

8.4 Notulen .................................................................................................................................. 64

8.5 Verslag van een vergadering ................................................................................................. 64

8.6 Technische tekst .................................................................................................................... 64

8.7 Schema .................................................................................................................................. 67

8.8 Samenvatting ......................................................................................................................... 68

9 Bibliografie..................................................................................................................................... 74

10 Figurenlijst ................................................................................................................................. 78

6-TSO-IWc Inleiding

Industriële Wetenschappen Schooljaar 2012-2013

Inleiding

De prijzen van fossiele brandstoffen stijgen en worden stilaan onbetaalbaar. Door dit fenomeen

zoeken mensen een duurzame manier om met energie om te springen. Een recent verschijnsel in

België is het passiefhuis, het eerste passiefhuis werd in ons land gebouwd in 2008 en was een succes.

Door dit succes van het passiefhuis in België en in andere landen ging men nog een stap verder. De

stap na een passiefwoning is een nulwoning, dit huis heeft absoluut geen energie meer nodig van

buitenaf maar produceert zelf wat nodig is met behulp van onder andere zonnepanelen,

zonneboilers en isolatie.

Omdat we met de volledige klas aan dit eindwerk werken, bespreek ik maar enkele delen van het

passiefhuis en niet het volledige onderwerp. In het eerste deel leg ik uit hoe ze een passiefwoning

ventileren en hoe ze de warmte die het huis uit gaat via de ventilatie voor een groot stuk kunnen

terugwinnen. De opbouw van een passiefhuis via de houtskeletmethode wordt uitgelegd in mijn

tweede deel. Hier worden ook de voordelen en nadelen van een passiefhuis in volbouw besproken.

In het derde onderdeel leg ik uit hoe een zonneboiler werkt en wat de verschillende collectoren zijn

en hun voordelen of nadelen. In het laatste deel vertel ik over ervaringen van mensen die in een

passiefhuis wonen en te maken hebben gekregen met oververhitting, ook geef ik aan wat men daar

tegen kan doen. Op het einde van dit eindwerk berekenen we voor een volledig passiefhuis de

inkomende en uitgaande energie. Ook voor de algemene vakken zoals Frans, Nederlands en Engels

hebben we verschillende opdrachten gehad die achteraan in de GIP-map zitten.

6-TSO-IWc Eindigheid fossiele brandstoffen 10


1 Noodzaak laagenergiewoning

Duurzaam bouwen is vandaag niet meer weg te denken uit de huidige maatschappij. Bij veel nieuwe

bouwprojecten is duurzaamheid het uitgangspunt of het thema.

De oude definitie van duurzaam bouwen was: ‘het op een zodanige manier bouwen dat door de

bouw, het gebruik en de eventuele sloop van het bouwwerk zo min mogelijk milieuproblemen

ontstaan’.

Deze definitie past niet langer bij de hedendaagse situatie waardoor deze is aangepast. Een meer

aangepaste en moderne definitie kwam zo tot stand: ‘Duurzaam bouwen is het op een dusdanige

manier bouwen dat hier aan de huidige behoeften wordt voldaan zonder dat de mogelijkheden waar

andere volkeren en toekomstige generaties worden verminderd’.

1.1 De eindigheid van grondstoffen

Iedereen weet dat grondstoffen niet onuitputtelijk zijn maar helaas wordt daar tot op de dag van

vandaag onvoldoende rekening mee gehouden. De aarde zal er niet tot het oneindige in slagen de

mens van grondstoffen te bevoorraden. Ook de atmosfeer zal de vervuiling die ontstaat door het

winnen van de grondstoffen niet eeuwig kunnen incasseren. De mogelijkheden van aarde en

atmosfeer zijn eindig en daar moeten we rekening mee houden.

Doordat de hoeveelheid aan grondstoffen afneemt zal de kostprijs ervan stijgen. Dit is een logisch

gevolg van de marktwerking. Als het aanbod (in ons geval grondstof) afneemt en de vraag ernaar

stabiel blijft zal de prijs stijgen. Recycleren en zuinig omspringen met grondstoffen zijn noodzakelijk.

Zeker is dat men vervangende energiebronnen zal nodig hebben als de huidige fossiele

energiebronnen uitgeput dreigen te raken. De omschakeling van zonne-energie, waterenergie en

andere alternatieve energiebronnen is nu reeds volop bezig. Het probleem met deze alternatieve

energiebronnen is dat de prijs ervan zeer hoog ligt en dat de mogelijkheden om ze te winnen nog

niet op punt staan. Het rendement van vervangende energiebronnen zoals zonne-energie,

windenergie is veel kleiner dan het rendement van fossiele brandstoffen. Zoals de situatie er

momenteel voorstaat kunnen ze het dalende aanbod dat men op de peak oil zal bereiken van

reguliere grondstoffen (nog) niet compenseren.

1.2 Reserves van aardolie, aardgas en steenkool

CATEGORIE A

Niet-conventionele voorraden: de voorraden waarvan men niet zeker is of het met de huidige

technologie mogelijk is deze in te winnen. Zelfs als het mogelijk blijkt zal dit heel kapitaalintensief zijn

en dus geen grote winst opleveren.

CATEGORIE B

Niet-conventionele reserves: reserves die met zekerheid aanwezig zijn. Men heeft ze geïdentificeerd

en opgemeten. Ook weet men dat het mogelijk is deze reserves te winnen.

CATEGORIE C

Additioneel winbare reserves en voorraden: reserves die naar waarschijnlijkheid aanwezig zijn. Men

denkt dat ze er zijn maar deze zijn niet geïdentificeerd en opgemeten.



CATEGORIE D

Bewezen en commercieel winbare reserves: men is effectief bezig deze reserves te winnen.

Figuur 1: Mondiale voorraden fossiele brandstoffen 2006

Men kan de wereld nog 43 jaar voorzien van olie met de reserves uit categorie D. Dit zijn de bewezen

en commercieel winbare reserves. Wanneer men erin slaagt ook de reserves aan te spreken van

categorie B en C zou het mogelijk zijn om bij die 43 jaar nog eens 82 jaar op te tellen. Op die manier

zouden we nog een 125-tal jaar van olie kunnen worden voorzien. Dit lijkt positief maar is het

allerminst. Zeker als je rekening houdt met de stijging van de olieconsumptie die wordt verwacht. De

oliereserves zullen naar alle waarschijnlijkheid vroeger uitgeput zijn.

De voorraad aardgas is groter. Met de reserves uit categorie D kan men de wereld nog 61 jaar

voorzien. Wanneer men ook de speculatieve reserves daarbij optelt komen we aan een totaal van

214 jaar. Een iets positievere situatie dus dan degene die hierboven werd geschetst.

De voorraad steenkool is veel groter dan deze twee vorige. Met de bewezen reserves zou men de

wereld nog 180 jaar kunnen voorzien van steenkool. Maar opnieuw kunnen we de speculatieve

reserves erbij optellen. Op die manier kunnen we de wereld voorzien van 502 jaar aan steenkool.

Helaas zal ook de consumptie van deze grondstof de komende jaren aanzienlijk stijgen.



1.3 Oliereserves in de wereld

Figuur 2: Olie reserves

Dit zijn de 14 landen die aan de top staan met hun reserves aan aardolie. Het is duidelijk dat

Venezuela met 17,9% van de wereldreserves en Saudi Arabië met 16,1% van de wereldreserves aan

de top staan met hun enorme reserves. Canada heeft veel teerzand waar men ook aardolie kan

uithalen maar dit proces staat nog niet op punt maar is zeer vlug aan het groeien en deze reserves

zijn goed voor 10% van de volledige wereldreserves. De winning van aardolie uit teerzand is pas na

de oliecrisis in 1973 begonnen en pas in 2005 was er een snelle stijgende productie van aardolie uit

teerzand.

Het grootste deel van de reserves zitten in midden Europa, dit komt door de landen Iran, Irak,

Koeweit, Saudi Arabië en Yemen. Deze landen bevatten 48,1 % procent van alle reserves. Ook

Amerika heeft grootte reserves die vooral in het zuiden liggen die 19,7% van de wereldreserves zijn

maar het verbruik van Amerika is ook zeer groot. In Europa wordt er vooral aardolie gewonnen uit de

Noordzee.

Figuur 3: Aantal reserves uitgedrukt in vaten



1.4 Peak oil of hubbertpiek

Veel mensen speculeren over het jaartal wanneer de olievoorraad op zal zijn. Dit jaartal noemt men

peak oil of de hubbertpiek. Peak oil of de hubbertpiek is het punt waarop de productie per

tijdseenheid van een grondstof zijn maximum bereikt. Hierna zal het meer energie kosten om de

grondstof te delven dan dat deze grondstof zelf zal opbrengen. Logisch is dus ook dat na dit punt de

winning van de grondstof zal afnemen omdat het rendement te klein is. Dus als men zegt dat een

aardolieveld leeg is (het peak oil van dat veld), is hij dat in werkelijkheid niet maar het is gewoon te

moeilijk om deze resterende aardolie nog op te pompen en het is ook niet winstgevend.

Specifiek voor aardolie betekent dit dat ongeveer over 43 jaar de reserves zullen ‘op’ zijn. Men kan

natuurlijk nog olie uit de bronnen halen maar om deze resterende olie op te pompen zullen de

kosten zeer hoog liggen. Als je dan ook nog eens de stijgende vraag er bij optelt kom je uit op een

prijs die zeer hoog en zelf onbetaalbaar zal worden.

Figuur 4: Peak oil of hubbertpi

6-TSO-IWc Ventilatie 14


2 Ventileren

Ventilatie is van groot belang, niet alleen voor de hygiëne, maar ook voor de gezondheid van de

mens. De dag van vandaag is het zelfs verplicht door de overheid in nieuwbouwwoningen. Er zijn

verschillende soorten ventilatiesystemen, waarvan er twee worden besproken. Ook zullen we het

hebben over de redenen om te ventileren en de normen omtrent ventilatie. Tot slot worden er

enkele berekeningen gemaakt in verband met het energieverbruik van een ventilatiesysteem-

klasse C.

2.1 Redenen om te ventileren

2.1.1 Luchtkwaliteit

De lucht in ons huis is niet zo gezond als velen denken. Dit heeft verschillende oorzaken, waaronder

de bewoners zelf. Meubels, isolatiematerialen en schoonmaakmiddelen geven schadelijke stoffen af.

Vooral jonge kinderen zijn gevoelig voor die stoffen. De beste oplossing is ventileren. Dit kan door

het raam eventjes te openen, maar ook met behulp van een verluchtingssysteem. De producten en

materialen met schadelijke stoffen wegdoen zou ideaal zijn, maar dit is niet altijd mogelijk. Daarom

zal men kiezen voor ventilatie.

Ook de luchtvochtigheid is van belang in een woning. De relatieve luchtvochtigheid geeft aan hoeveel

procent waterdamp zich ten opzichte van de maximale hoeveelheid waterdamp in de lucht bevindt

bij een bepaalde temperatuur en luchtdruk. De optimale relatieve luchtvochtigheidsgraad voor de

mens in een woning ligt tussen de 40% en 60%.

2.1.2 Factoren die een nadelige invloed hebben op de luchtkwaliteit in een leefomgeving

2.1.2.1 De mens zelf

De mens ademt voortdurend zuurstof (O2) in, dit wordt omgezet door onze stofuitwisseling in

koolstofdioxide (CO2) en water ( H2O ), wat we dan weer uitademen. Wanneer er geen verse lucht

zou worden toegevoerd, zou er na een poosje geen dizuurstof meer zijn, enkel koolstofdioxide. We

zouden stikken, daarom is ventilatie van uiterst belang.

Om de lucht binnen de woning gezond te houden moeten we een bepaalde hoeveelheid ventileren.

Deze waarde kunnen we theoretisch bepalen door rekening te houden met de CO2 uitstoot van een

mens.

We weten dat de lucht die we uitademen 100 keer meer CO2 bevat dan de lucht die we inademen.1

Dus per liter ingeademde lucht moeten we 100 liter verse lucht aanvoeren. En omdat een

gemiddelde volwassen persoon ongeveer 0.5 liter lucht kan inademen en dit 12 tot 15 keer per

minuut kunnen we bereken dat men 45m³/h/persoon moet verversen.

Berekeningen: V = 0,5l • 15 = 7,5l per minuut

V = 7,5l • 60 = 450l per uur

Te verversen luchtvolume per uur:

V = 450l • 100 = 45.000l/h of 45m³ per uur en per persoon

1 Bron: http://www.mijnventilatie.info/air-frais.php

http://www.mijnventilatie.info/air-frais.php



Dit is een theoretische waarde, je moet uiteraard ook rekening houden met de oppervlakte van de

ruimte en het doel van de ruimte.

2.1.2.2 Geurmiddeltjes en schoonmaakmiddelen

Wierook en huisparfums maken het probleem alleen maar erger, in tegenstelling tot wat vele

mensen denken. Ze bevatten schadelijke componenten. Ook de reinigingsproducten in alles-, toilet-

en tapijtreinigers bevatten grote hoeveelheden chemische stoffen die slijmvliezen en huid kunnen

irriteren.

2.1.2.3 Vluchtige organische stoffen (vos)

Vluchtige organische stoffen zijn snel verdampende producten die één of meerdere koolstofatomen

bevatten. Meestal zijn ze synthetisch aangemaakt op basis van aardolieproducten.

Deze zitten in vast tapijt, verf, lijm, afdichtingpasta, isolatiemateriaal en schoonmaakproducten. Ze

kunnen misselijkheid, irritatie aan de ogen en luchtwegen en concentratieverlies veroorzaken.

2.1.2.4 Huisstofmijt

Een tiende van de bevolking is gevoelig voor de uitwerpselen en huidresten van huisstofmijten. Ze

veroorzaken allergische reacties.

2.1.2.5 Asbest

Asbest is een natuurlijk mineraal dat opgebouwd is uit microscopisch kleine vezels. Er bestaan een

tiental soorten asbest, waarvan er drie veel gebruikt zijn : chrysotiel of witte asbest, amosiet of

bruine asbest en crocidoliet of blauwe asbest.

Als asbest is aangetast, kunnen de kleine vezeltjes loskomen en rondzweven in de lucht. Bij

inademing zullen de deeltjes zich vastzetten op de longen. Dat is gevaarlijk voor de gezondheid.

2.1.2.6 Radon

Radon is een radioactief gas dat aanwezig is in de bodem, vooral in bepaalde rotsgesteente als

afbraakproduct van een natuurlijke transmutatiereeks. Er zijn zo'n twintigtal radioactieve

radonisotopen bekend. De stabielste daarvan is 222Rn met een halveringstijd van ongeveer 92 uur.

Alle radonisotopen zijn alfastralers. Bij het radioactief verval worden steeds poloniumisotopen

gevormd.

222Rn 218Po + 4He

Sommige bouwmaterialen kunnen Radon bevatten zoals fosforhoudend gips en soms glaswol. Radon

kan zich ophopen in de kelder en zo doordringen tot in de leefruimtes. Dit kan voor ernstige

problemen zorgen, zoals longkanker.



2.1.2.7 Rook

Sigaren- en sigarettenrook zijn de grootste boosdoeners op het vlak van luchtverontreiniging! Alle

andere vervuilers betekenen niets in vergelijking met rook. Tabaksrook bevat meer dan 4000

chemische stoffen waarvan er meer dan 60 kankerverwekkende eigenschappen hebben.

Hieronder een lijst met de belangrijkste schadelijke stoffen in een sigaret.

Ammonia Kankerverwekkend

Cacao, suiker, methol en sorbitol De toegevoegde suikers produceren bij

verbranding giftige en kankerverwekkende

stoffen.

Nicotine, teer en koolstofmonoxide Giftig

Arseen ( mierengif ) Kankerverwekkend

Benzeen ( napalm ) Kankerverwekkend

Cadmium ( accu, oplaadbare batterijen ) Kankerverwekkend

DDT ( insecticide ) Kankerverwekkend

Formaldehyde Kankerverwekkend

Fenol Kankerverwekkend

Chroom Kankerverwekkend

Aceton Giftig

Acrolien Giftig

Acetaldehyde Giftig

… …

De beste oplossing is niet roken in huis.



2.1.2.8 Formaldehyde

Chemische formule: CH2O

Gevaar: Formaldehyde is ontvlambaar, corrosief, toxisch en schadelijk voor de gezondheid.

Figuur 5: Ontvlambaar

Figuur 6: Corrosief

Figuur 7: Giftig

Figuur 8: Radioactief

H-zinnen:

H301 : Giftig bij inslikken.

H311 : Giftig bij contact met de huid.

H314 : Veroorzaakt ernstige brandwonden.

H317 : Kan een allergische huidreactie veroorzaken.

H331 : Giftig bij inademing.

H335 : Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken.

H351 : Verdacht van het veroorzaken van kanker.

H370 : Veroorzaakt schade aan organen.

P-zinnen:

P260 : Stof/rook/gas/nevel/damp/spuitnevel niet inademen.

P280 :

Beschermende handschoenen/beschermende kleding/oogbescherming/gelaatsbescherming

dragen.

P301+P310 : NA INSLIKKEN: onmiddellijk een ANTIGIFCENTRUM of een arts raadplegen.

P305+P351+P338 :

BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten;

contactlenzen verwijderen, indien mogelijk; blijven spoelen.

Formaldehyde is een kleurloos gas dat je vindt het in het behandelde hout van nieuwe meubels en

isolatieschuim op basis van ureum en formol. Deze chemicaliën geven geleidelijk formaldehyde vrij.

Maar ook in glas- en rotswol, meubeltextiel, leder en tapijt vindt je formaldehyde. De prikkelende

geur verraadt de aanwezigheid van formaldehyde. Het gas veroorzaakt vaak hoofdpijn en irritaties

van ogen, neus en huid.

2.1.2.9 Vocht

Naast het feit dat een volwassene per dag minstens één liter vocht uitzweet, zorgen ook

verschillende huiselijke activiteiten voor extra vocht. Wassen, douchen, koken, … zorgen al snel voor

tien tot twintig liter vocht per dag per persoon. Al dit vocht bevindt zich in de damptoestand, maar

wanneer het in contact komt met een koud oppervlak, condenseert de damp. Condensatie komt

vooral voor op de plaatsen waar de lucht niet kan circuleren. In hoeken, achter meubels enzovoort.

Het gevolg is dat het behangpapier nat en klam wordt.

http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:GHS-pictogram-flamme.svg&

http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:GHS-pictogram-acid.svg&

http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:GHS-pictogram-skull.svg&

http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:GHS-pictogram-silhouete.svg&



2.1.2.9.1 Gevolgen van vocht

Op die vochtige plekken kunnen schimmels ontstaan. Vocht zorgt voor verschillende problemen zoals

schade van de afwerking zoals verf, behang en pleisterwerk. Vocht op muren en ramen ontstaat

doordat vochthoudende lucht erop condenseert. Maar ook aantasting van de constructie door

schimmelvorming of houtrot zijn gevolgen van vocht. Schimmels zijn plantaardige organismen die

zich voeden met dood organisch materiaal zoals hout, papier enzoverder. Ze komen vooral voor in

een vochtig mileu en ze kunnen met gemak hout van de woning aantasten. Bovendien vermindert

het isolerend vermogen van de woning door vocht.

2.2 Normen

Omdat een gezonde lucht zeer belangrijk is voor de mens hecht de overheid veel belang aan een

goede ventilatie in woningen. Hiervoor werden dan ook normen opgesteld.

2.2.1 De EPB eisen

De EPB eisen (= energieprestaties voor het binnenklimaat) zijn van toepassing op elk gebouw of op

elk deel van een gebouw met een afzonderlijk gebruik of met een verschillende bestemming,

waarvoor:

- er voor de uitvoering van de werkzaamheden aan het gebouw of aan het deel van het

gebouw een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd wordt.

- er in het gebouw energie verbruikt wordt om het te verwarmen of te koelen voor gebruik

door mensen, en er dus een specifieke binnentemperatuur te creëren.

( zie bijlage: Ventilatievoorzieningen voor woongebouwen)

2.2.2 De norm NBN D50-001

Deze norm bepaalt de eisen voor luchtverversing in woongebouwen. De norm geeft richtlijnen voor

ventilatievoorzieningen in woongebouwen, wanneer:

- deze woongebouwen gelegen zijn in gebieden waar de lucht voldoende zuiver is om als

ventilatielucht te kunnen worden gebruikt of, indien niet, waar de lucht voldoende

voorgezuiverd wordt;

- geen rekening dient gehouden met bijzondere risico’s ten gevolge van de emissie van

schadelijke stoffen door de gebruikte materialen of de bodem en dat die ventilatie in

hoofdzaak bedoeld is ter bestrijding van de verontreiniging ten gevolge van de bewoning

door de mens.

De norm voorziet een ventilatie van 1 liter per seconde per vierkante meter bewoonde oppervlakte.

Dit wil zeggen 3.6 kubieke meter lucht per uur per vierkante meter (3.6m³/h, m²).

2.2.3 Normen voor aanzuiging in droge ruimtes

De verse lucht wordt gezogen in de ruimtes waar men het meeste tijd doorbrengt. Hierdoor ontstaat

er een overdruk in deze ruimtes. Men heeft specifieke waarden opgesteld per ruimte.



NORMAAL DEBIET MINIMAAL

DEBIET

MAG BEPERKT WORDEN

TOT

Woonplaats, salon en eetplaats 75

150

Slaapkamer, bureau en

Hobbykamer 3,6

per m2 25

72

Minimaal debiet: als je een zeer kleine ruimte hebt zoals een toilet moet je het debiet van deze

ruimte niet berekenen. Je neemt het minimaal debiet dat bij de ruimte hoort.

Maximaal debiet, mag beperkt worden tot: als je zeer grote ruimtes hebt moet je ook hier het debiet

niet van berekenen. De ventilatie in een grote ruimte zou anders ondoenbaar

2.2.4 Normen voor extractie in natte ruimtes

Hierbij wordt er een onderdruk gecreëerd in de natte ruimtes zodat de geuren en de damp uit de

ruimte gaan. Ook hier heeft men specifieke waarden bepaald per ruimte.

Normaal debiet Minimaal debiet Mag beperkt worden tot

Gesloten keuken 3,6

per m2 50

75

Open keuken 3,6

per m2 75

75

Badkamer 3,6

per m2 50

75

Berging 3,6

per m2 50

75

Toilet 25

2.2.5 Opening

De lucht in het gebouw moet kunnen circuleren, hiervoor moet men openingen voorzien tussen de

verschillende ruimtes. Meestal gebeurt dit door een spleet onder de deur. Bij een gewone ruimte

moet deze spleet 70 cm² bedragen en bij een gesloten keuken 140 cm². Men kan ook gebruik maken

van roosters. De lucht zal zich verplaatsen van de ‘droge ruimtes’ naar de ‘natte ruimtes’. Dit komt

door de overdruk die de lucht naar de ruimtes duwt waar er minder druk is. Door de luchtstroom

worden ook automatisch de gangen geventileerd.



2.2.6 Ventilatie volledige woning

Als je van elke ruimte in de woning het debiet hebt berekend moet je deze gewoon optellen. Het

hangt natuurlijk ook van huis tot huis af hoe je deze dan verdeelt over de ventilatoren.

2.3 Ventilatiesysteem C ten opzichte van D

2.3.1 Ventilatiesysteem C

Bij een ventilatiesysteem C verloopt de toevoer van verse lucht op een natuurlijke wijze ten gevolge

van de gevormde onderdruk door ventilators die voor de afvoer zorgen. De lucht komt dus binnen via

vensters of muren. De doorstroming verloopt via spleten onder de deuren of spleten in de

binnenmuren. De afvoer van de onzuivere lucht gebeurt via ventilatoren. Dit systeem is het

tegenovergestelde van ventilatiesysteem B waarbij de lucht wordt aangetrokken via ventilatoren en

waarbij de afvoer op natuurlijke wijze gebeurt.

2.3.1.1 Nadelen

In vergelijking met een ventilatiesysteem A waar de afvoer en aanvoer van lucht via de natuurlijke

manier gebeurt, zal bij het ventilatiesysteem C energie nodig zijn. Door de ventilator zal er een groter

verbruik zijn. Men moet ook opletten dat er geen onderdrukken ontstaan in de woning, waardoor er

rookgassen van verbrandingstoestellen in de woning kunnen binnendringen.

Figuur 9: Ventilatiesysteem C



2.3.2 Ventilatiesysteem D

Bij een ventilatiesysteem D verloopt zowel de aanvoer als de afvoer op een mechanische wijze via

ventilatoren. Dit ventilatiesysteem is wel voorzien van een warmtewisselaar. Hierbij wordt de

aangevoerde lucht voorverwarmd door de lucht die men afvoert. De warmte van de onzuivere lucht

wordt dus afgegeven aan de verse lucht die binnenkomt. Hierdoor bespaart men veel energie voor

de opwarming van een ruimte. De ventilatoren voor de toevoer worden geplaatst in droge ruimtes

en de ventilatoren voor de afvoer worden geplaatst in natte ruimtes. Hierdoor zal het vocht en de

geuren uit de natte ruimtes niet door het volledige huis gaan.

2.3.2.1 Nadelen

Bij een ventilatiesysteem D moet men 2 ventilatoren van energie voorzien waardoor het

energieverbruik zal stijgen. Men moet het ventilatiesysteem onderhouden. Dit houdt in dat men

regelmatig de filters moet reinigen en verversen maar ook de warmtewisselaar heeft soms een

onderhoudsbeurt nodig.

Figuur 10: Ventilatiesysteem D

2.4 Dampkap als afvoer

Aangezien er damp door de dampkap stroomt, zouden we ons kunnen afvragen of dit geen

alternatief is als afvoer.

Het is niet verboden om de dampkap aan te sluiten op de kanalen van het ventilatiesysteem. Toch is

het aanbevolen om het niet te doen want een dampkap is eigenlijk ontworpen om kortstondig de

dampen en geuren, die ontstaan bij het koken, af te voeren.



Zowel bij een C- als D-systeem geldt het volgende :

- wanneer er een dampkap wordt gebruikt met een eigen ventilator is er risico op afvoer van

keukenlucht naar andere ruimtes of naar de keuken zelf via de afvoeropening;

- wanneer er een motorloze dampkap wordt gebruikt, wordt er een klep geopend en wordt de

centrale ventilator van het ventilatiesysteem in de hoogste stand geschakeld. Zowel de

centrale ventilator als het kanalennet moet het hoge debiet van de dampkap aankunnen;

- wanneer we de dampkap aansluiten op ons ventilatiesysteem, verhoogt het risico op

vervuiling van het kanalennetwerk, de extractieventilator en de eventuele filter.

Vooraleer een dampkap mag worden gebruikt als basisventilatie moet deze in staat zijn om het

minimaal geëiste ontwerpafvoerdebiet te realiseren. De dampkap mag bovendien niet kunnen

worden uitgeschakeld met de standaardregeling want er moet steeds een minimumdebiet worden

gerealiseerd. De dampkap zal dus ook ’s nachts moeten werken omdat deze altijd het

minimumdebiet moet kunnen garanderen. Dit wil dan ook zeggen dat de dampkap ’s nachts lawaai

maakt.

2.5 Benodigde energie voor het ventileren

Bij de verwarming van de lucht zal een thermodynamisch proces worden doorlopen, waarbij de druk

van de lucht constant blijft. Wanneer de druk constant blijft, spreekt men van een isobaar proces.

Omdat bij het opwarmen van de lucht in een woning de druk constant blijft, mogen we de specifieke

warmtecapaciteit van lucht gebruiken bij constante druk. ( CP )

CP = 1008

Dit wil zeggen dat bij normaalomstandigheden 1008 J nodig is om 1 kg lucht bij constante druk een

temperatuurstijging te geven van 1 K.

Om de totale warmtehoeveelheid te berekenen die nodig is om een luchtmassa op te warmen,

gebruiken we de volgende formule:

QP = m · CP · ΔT ( 1 )

Met

QP = de toegevoegde warmte in Joule ( J )

m = de massa van de lucht in kilogram ( kg )

CP = de soortelijke warmtecapaciteit van het gas in Joule per kilogram graden Celsius (

)

ΔT = de temperatuursverandering in Kelvin ( K )

Wil men het luchtvolume gebruiken in plaats van de luchtmassa, dan kan de formule voor de

massadichtheid van lucht toegepast worden :

ρl = ml · Vl = 1,293

Dan wordt ( 1 ) :

QP = ρl · V · CP · ΔT



2.6 Berekeningsvoorbeeld

Stel dat je een huis hebt met een oppervlakte van 250 m2. ( Het huis beslaat dus 250m2 van het

perceel. ) We nemen aan dat de hoogte van het gelijkvloers en de eerste verdieping gelijk is, namelijk

2,60 meter. De woning heeft een plat dak. Bereken de warmte die nodig is om de lucht van buiten te

verwarmen naar kamertemperatuur ( 20 °C ) als de thermometer buiten 4 °C aanduidt. Wat is het

vermogen als je elk uur 250 kubieke meter lucht vervangt die je op deze wijze tot 20 °C opwarmt.

Gegeven: A = 250 m2

h1 = h2 = 2,60 meter

T2 = 293 K

T1 = 277 K

Gevraagd: Q P en P

Oplossing : a) h = h1 + h2 = 2,60 m + 2,60 m = 5,20 m

V = A · h = 250 m2 · 5,20 m = 1,30 · 103 m3

ΔT = T2 – T1 = 293 K - 277 K = 16 K

QP = ρ · V · CP · ΔT = 1,293

· 1,30 · 103 m3 · 1008

· 16 K = 27,1 · 103 kJ

b) Q = ρ · V · CP · ΔT = 1,293

· 250 m3 · 1008

· 16 K = 5,213 · 103 kJ

P = Q/3600 s = 5,213 · 103 kJ / 3600 s = 1,45 kW

Antwoord: Er is 27,1 · 103 Joule nodig om de lucht eenmalig van buiten te verwarmen naar

kamertemperatuur. Het nodige vermogen voor een constante ventilatie is 1,45

kiloWatt.

6-TSO-IWc Skeletbouw 24


3 Skeletbouw

Bij de bouw van een passiefhuis zijn er verschillende manieren van opbouw mogelijk want men heeft

hiervoor geen specifieke regels opgesteld. Bij een passiefhuis wil men een zo klein mogelijk

energieverbruik, dit zorgt er ook voor dat de impact op het milieu gering is in vergelijking met het

gemiddelde huis. Als men bij de opbouw ook rekening houdt met het milieu zullen sommige

manieren de voorkeur krijgen. Dit komt omdat sommige materialen een grotere impact hebben op

het milieu dan andere. Bij skeletbouw onderscheidt men drie typen op basis van de materiaalkeuze.

Deze drie typen zijn houtskeletbouw, staalskeletbouw en betonskelet.

3.1 Houtskelet

Bij dit type skeletbouw wordt hout gebruikt als materiaal voor het skelet. Vroeger was deze methode

niet aan te raden omdat ons klimaat te vochtig is. Tegenwoordig is dit niet meer zo want door

verbeterde houtverduurzamingsmethoden kan het hout beter tegen deze hoge vochtigheidsgraad.

Bij houtskelet heeft men twee methodes om dit skelet te maken.

3.1.1.1 Platformmethode

Bij deze methode worden de wandelementen een verdieping hoog gemaakt en worden dan

onderbroken door een vloer op die verdieping. Bij deze methode begint men de opbouw met

verticale balken waarop men dan de horizontale stijlen kan monteren. Op deze stijlen monteert men

dan opnieuw verticale balken. De vloer wordt gemaakt door een raster van balken met aan de

zijkanten randbalken, hierop monteert men dan platen. Een groot voordeel bij deze methode is dat

men op de verdieping kan staan om verder te bouwen.

3.1.1.2 Balloonmethode

Bij deze methode zullen de horizontale stijlen niet

onderbroken worden bij elke verdieping; ze lopen

dan door van de fundering tot aan het dak. Het grote

voordeel bij deze methode is dat ook de isolatie niet

zal onderbroken worden dus de kans op

koudebruggen wordt sterk verminderd.

Figuur 11: De ballonbouwmethode



3.1.2 Voordelen

3.1.2.1 Licht

Hout is een zeer licht materiaal waardoor dus ook het totale gewicht van de constructie kleiner zal

zijn dan bij een traditionele constructie. Dit brengt enkele voordelen mee zoals een lichtere

fundering, wat ook beter is voor het milieu. Bovendien kan ook de kostprijs dalen. Een ander

voordeel is wanneer je te maken hebt met een grond die een kleine draagkracht heeft, dan kan men

de fundering nog steeds beperkt houden door de lichte constructie.

3.1.2.2 Vochtregulerend

Bij een traditionele woning is de vochtigheidsgraad voor een lange tijd verstoord door een nieuw

toegebracht pleisterwerk of vers gegoten beton. Het probleem van deze verstoring heb je niet bij

hout, dit komt omdat hout waterdamp snel kan afgeven en opnemen naargelang zijn omgeving en

hierdoor wordt ook de kans op condensatieproblemen kleiner.

3.1.2.3 Thermische eigenschappen

De thermische eigenschappen van hout zijn zeer goed want de thermische geleidbaarheid is laag. Dit

wil zeggen dat hout gemakkelijk warmte kan opslaan wat een groot voordeel is in de winter.

Hierdoor kan een bouw uitgevoerd in houtskelet opgewarmd worden met een klein energie verbruik.

3.1.2.4 Snel

Het houten skelet wordt in delen gemaakt in fabrieken waardoor de er minder arbeidsuren verloren

gaan op de werf. Dit skelet wordt ook zeer snel rechtgezet eens de onderdelen ter plaatse zijn.

3.1.2.5 Brandveilig

Een houten skelet is verrassend brandveilig in tegenstelling van wat mensen denken. Hout voldoet

volledig aan de STS 23-normen. Bij brand gaat het behandeld hout verkolen deze verkoolde laag

zorgt ervoor dat de constructie beschermd wordt tegen verder branden.

3.1.3 Nadelen

3.1.3.1 Geluid

Bij houtskelet moet men zeer goed oppassen van geluidsoverlast. Om dit te verbeteren kan men

geluidswerende isolatie steken.

3.1.3.2 Thermische eigenschappen

Deze kunnen in de winter dan wel een groot voordeel zijn maar in de zomer kan de woning zeer

warm worden door deze eigenschap. Een goed ventilatie systeem en zonneweringen zijn dus zeer

belangrijk. Als je voorzorgen neemt is dit niet echt een nadeel maar je moet er toch rekening mee

houden.



3.1.3.3 Vergunning

De stedenbouwkundige diensten stonden vroeger helemaal niet positief ingesteld tegenover deze

methode maar tegenwoordig is dit al verbeterd maar soms kan dit toch voor problemen zorgen. De

negatieve ingesteldheid komt omdat deze dienst denkt dat houtwoningen een te groot contrast

hebben tegenover een traditionele woning.

3.1.3.4 Onderhoud

Hout heeft zeker en vast regelmatig onderhoud nodig. Dit zorgt ervoor dat het hout verduurzaamt.

Men moet natuurlijk ook denken aan hout etende insecten.

3.2 Staalskelet

Bij staalskelet wordt het skelet gemaakt uit staal. Men gebruikt warm gewalst staal voor de

constructie. Warm gewalst staal kan je herkenen als een staalsoort met een dikke oxidehuid en een

zeer ruw oppervlak. Een skelet van staal wordt vooral gebruikt bij bedrijfspanden of

kantoorgebouwen.

Figuur 12: Voorbeeld van een staalskelet

3.2.1 Voordelen

3.2.1.1 Snel

Bij deze methode kan natuurlijk een deel op voorhand orden gemaakt in een bedrijf. Daarna moet

men enkel op de werf de voorgemaakte stukken aan elkaar zetten. Staalskelet is ook een droge

montage waardoor men geen rekening moet houden met droogtijden of vochtigheid.

3.2.1.2 Recyclebaar

Het staal dat men voor dit skelet gebruikt is volledig recyclebaar. De stalen balken kunnen weer uit

elkaar worden gehaald en als een geheel of apart gebruikt worden voor een ander project. Een ander



mogelijkheid is ook het gebruikte staal terug omsmelten zodat men het voor iets anders kan

gebruiken.

3.2.1.3 Brandveilig

De stalen balken zelf zijn helemaal niet brandbaar maar een bekleding is toch verplicht. Dit komt

omdat staal zijn sterkte en elasticiteit verliest bij een temperatuur van 400°C. Gipskartonplaten,

gips¬vezelplaten, glasvliesversterkte gipsplaten en calciumsilicaatplaten kunnen worden gebruikt om

de balken te bekleden. Ze dienen enerzijds voor bescherming tegen brand en anderzijds voor een

mooie afwerking van de balken.

3.2.1.4 Soepel

Wanneer men wil verbouwen of een stuk bij de woning wil plaatsen is dit zeer gemakkelijk bij

skeletbouw. Muren kunnen zonder structurele problemen afgebroken worden waardoor er een

nieuw stuk bij de woning kan.

Figuur 13: Bijgebouw

3.2.2 Nadelen

3.2.2.1 Aannemers

Er zijn niet veel aannemers of architecten die zich specialiseren in staalskeletbouw voor normale

woningen. Als er een fout gebeurt is het moeilijk om dit weer recht te zetten want de meeste delen

worden via prefabricage gemaakt dus een goede aannemer is een must.

3.2.2.2 Koudebruggen

Bij staalskelet is er een risico op koudebruggen. Men kan dit risico verkleinen door de juiste isolatie

aan te brengen maar men moet toch altijd opletten op koudebruggen.

3.2.2.3 Uitzicht

Dit is een nadeel dat waarschijnlijk niet voor alle mensen geldt maar het staal kan aan de binnenkant

te zien zijn. Dit valt op te lossen met pleisterwerk of een omkasting maar is overbodig.



3.3 Betonskelet

Bij deze bouwmethode wordt het skelet van de woning opgebouwd uit beton. Dit skelet heeft dan de

functie van draagconstructie van de woning. Deze methode wordt vooral gebruikt bij gebouwen die

in de hoogte gaan zoals appartementsgebouwen.

Er bestaan twee methoden om het skelet op te bouwen. Men kan kiezen tussen prefab muren die op

voorhand in een atelier worden gemaakt of men kan het skelet ter plaatse gieten.

Figuur 14: Betonskelet in constructie

3.3.1 Voordelen

3.3.1.1 Snel

Ook deze bouwmethode kent een snelle opbouw. Als men kiest voor prefab pilaren dan is er geen

tijdsverlies op de werf en is er geen droogtijd nodig voor het beton. Als men kiest om ter plaatse het

beton te gieten dan moet men wel rekening houden met de droogtijd maar ook bij deze methode is

de opbouw relatief snel. Er moet ook geen rekening gehouden worden met het weer waardoor weer

tijd gespaard wordt.

3.3.1.2 Kwaliteit

Als men het skelet opbouwt met prefab muren dan is er een hoge en constante kwaliteit

gegarandeerd omdat er strenge kwaliteitsbewaking is.

3.3.1.3 Onderhoudsongevoelig

Beton heeft geen onderhoud nodig en dit kan een zeer groot voordeel zijn bij grotere gebouwen

waar de klus om die te onderhouden te groot zou zijn.

3.3.1.4 Brandveilig

Beton is geen materiaal dat brand vat en heeft een hoge brandweerstand. Beton produceert bij

brand ook geen giftige gassen en is ook en hitte isolerend materiaal waardoor een betonskelet zeer

goed tegen brand kan.



3.3.2 Nadelen

3.3.2.1 Milieuonvriendelijk

Enkel 50% van het beton is recyclebaar tot nieuw en bruikbaar materiaal. Het landschap wordt ook

aangetast door de productie van beton en het afval dat men produceert is niet goed voor het milieu.

3.3.2.2 Gewicht

Een betonnen stuk dat men heeft gemaakt als prefab pilaar kan zeer zwaar wegen want de relatieve

massa van beton ligt rond de 2000 kg/m2. Hierdoor kan het moeilijk zijn om deze stukken op de werf

te krijgen.

Figuur 15: Betonnen pilaar

3.4 Belang van de oriëntatie bij het bouwen

3.4.1 De Ramen

De oriëntatie van een huis is zeer eenvoudig. Omdat de zon bij ons in het oosten opkomt en in het

westen ondergaat zal het dus logisch zijn dat in het zuiden de zon op zijn hoogste punt staat. De zon

geeft zeer veel energie af die men kan gebruiken via de ramen. De ramen waarlangs de zonne-

energie binnenvalt zullen dus best aan de zuidelijke kant van het huis zitten en aan de noordelijke

kant beter geen ramen voorzien. Hoe groter het raam hoe meer energie dus ook warmte er

binnenvalt in de woning maar pas op met ramen die te groot zijn want in de zomer bestaat er dan

een reële kans dat de woning oververhit geraakt. Dit kan men op een gemakkelijke manier oplossen

aan de hand van zonneweringen.

3.4.2 Woonruimtes

Niet enkel de ramen moeten georiënteerd worden, ook de ruimtes binnenin de woning worden best

goed georiënteerd zodat men een beter wooncomfort heeft. Dit kan op eenvoudige wijze: de ruimtes

waar in de ochtend de meeste tijd doorbrengt plaats je in het oosten zodat je kunt genieten van de

zon. Dit geldt voor elke windrichting. Je leeft dus eigenlijk mee met de zon waardoor je elke keer

opnieuw van het natuurlijke licht van de zon kan genieten.



3.5 Koudebruggen en het vermijden ervan

Koudebruggen zijn plaatsen waar er geen isolatie is of waar de isolatie onderbroken wordt. Op deze

plaats kan de warmte dan ontsnappen wat tot grote verliezen kan leiden. Als men niet voldoende

ventileert zal het vocht op die plekken voor schimmel zorgen. Vroeger waren de problemen met deze

koudebruggen groter dan nu. Tegenwoordig worden er nog altijd koudebruggen gevonden bij nieuwe

woningen. Dit komt door fouten in het ontwerp of een onverzorgde afwerking. Men kan ook spreken

over een bouwknoop. Bij een bouwknoop is er geen sprake van een onderbroken stuk isolatie maar

een bouwknoop is een plaats waar men waarschijnlijk extra warmteverlies kan hebben.

Figuur 16: Schematische voorstelling koudebrug

De beste oplossing is uiteraard het vermijden van koudebruggen aan de hand van een goed ontwerp

en een verzorgde en nette afwerking. Achteraf kan men koudebruggen nog opsporen aan de hand

van een thermo grafische camera of ook wel infraroodcamera. Op dit toestel zie je dan een plaats

waar de kleur donkerder is dan de rest, op die plaats is er dan een koudebrug. Koudebruggen zijn

moeilijk op te lossen eens ze er zijn maar er is altijd wel een manier om ze weg te werken.

Figuur 17: Beeld van een infraroodcamera

6-TSO-IWc Zonneboiler 31


4 De zonneboiler

Een zonneboiler is een toestel om sanitair warmwater te produceren in een huis met de zon als

energiebron. Een zonneboiler bestaat uit :

- een zonnecollector die de zonne-energie omzet in warmte (1).

- een watertank waar het water volledig of gedeeltelijk verwarmd wordt door de zonnewarmte(2).

- leidingen die de zonnecollectoren verbinden met de warmtewisselaar in de opslagtank, dit wordt

ook wel de primair kring genoemd; deze leidingen zijn gevuld met een vloeistof (3).

- een pomp die alles in beweging brengt (4).

- een bijverwarming die het water verder verwarmt als dit nodig is (5).

- een automatische regeling die de pomp stuurt .

Figuur 18: Volledig zonneboiler systeem

4.1 Het zonneaanbod

Een zonneboiler is afhankelijk van de invallende energie van de zon. Hoe meer zonne-energie er

invalt op de zonnecollector die da op zijn beurt zorgt voor het warme water hoe beter. De

hoeveelheden energie die invalt op een collector hangt af van de geografische ligging van een land.

Dus in het zuiden van België zal men meer energie hebben van de zon dan in het noorden.



Figuur 19: Zonneaanbod in België

4.2 Invloed van de oriëntatie

Een zuidelijke oriëntatie en een hellingshoek van ongeveer 35° geeft een zonnecollector de hoogste

energieopbrengst. Dit kunnen we aflezen uit de grafiek.

Figuur 20: Invloed oriëntatie en hellingshoek



Uit de grafiek kunnen we ook afleiden dat wanneer hiervan sterk wordt afgeweken de

energieopbrengst nog altijd de moeite waard is .

4.2.1 De hellingsgraad

De hellingsgraad van een collector is de hoek tussen de collector en het horizontale vlak. Wanneer de

zonnestralen loodrecht invallen op de collector zal je het grootste rendement hebben.

4.2.2 Azimuthoek

De azimuthoek beschrijft de afwijking van het collectorvlak van de zuidelijke oriëntatie, wanneer het

collectorvlak naar het zuiden is gericht, is de azimuthoek = 0°. Aangezien de zonnestraling op het

middaguur het meest intensief is, moet het collectorvlak indien mogelijk naar het zuiden gericht

worden. Goede resultaten echter ook bereikt wanneer van de zuidelijk oriëntatie wordt afgeweken (

tot 45° in zuidoostelijke of zuidwestelijke richting ). Grotere afwijkingen kunnen worden

gecompenseerd door te kiezen voor iets groter oppervlakken.

Figuur 21: De azimuthoek

4.3 Soorten zonnecollectoren en hun opbouw

Tegenwoordig is er een zeer groot aanbod aan zonnecollectoren. Je kan zonnecollectoren opdelen in

3 groepen. Je hebt de vacuümbuiscollectoren, de vlakke collectoren en de vlakke plaatcollectoren.

4.3.1 Vacuümbuizen

4.3.1.1 Enkelvoudige vacuümbuizen

Dit soort vacuümbuizen bestaan uit een enkele glazen wand met een dikte van ongeveer 2 mm. Deze

soort vacuümbuizen hebben en beter rendement dan de dubbele vacuümbuizen omdat de het

zonnelicht maar door 1 laag glas moet. Door zijn grotere diameter wordt ook de invalshoek van het

zonlicht op de collector verbeterd.



4.3.1.2 Dubbelwandige vacuümbuizen

De dubbelwandige vacuümbuis bestaat uit 2 glazen buizen in elkaar

zijn geschoven en die aan 1 kant via glas-las methode aan elkaar zijn

gehecht. De ruimte tussen de twee buizen is vacuüm. Door deze

techniek te gebruiken hoeft men geen luchtdichte verbinding te maken

zoals bij de enkelvoudige vacuüm buis. Het oppervlak van de binnenste

buis wordt behandeld zodat het absorberend wordt.

4.3.1.3 Warmteoverdracht

De warmteoverdracht bij vacuümbuizen kan op twee manieren. Dit geldt voor zowel de

enkelvoudige- als de dubbelwandige vacuümbuizen. Je hebt de direct doorstromende methode en je

hebt de heat pipe methode.

4.3.1.3.1 Direct doorstromend

Bij deze methode zal de vloeistof die de warmte moet overbrengen rechtstreeks in de buis lopen.

Hierdoor zal het rendement hoger liggen dan bij de heat pipe methode omdat er dan minder

warmtewisselaars zijn. Een groot nadeel hierbij is echter wanneer de vloeistof niet in beweging is zal

ze stagneren. Dit zal na verloop van tijd de vloeistof afbreken waardoor er dan meer verlies is. Deze

methode valt ook nog eens onder te verdelen in twee methoden. De U-buis en de concentrische

buis. Bij een U-buis zal er een koperen buis in U-vorm gebogen in de vacuümbuis gestoken worden.

Bij de concentrische worden de 2 buizen concentrisch geplaatst binnenin de vacuümbuis.

Figuur 23: Direct doorstromende methode

4.3.1.3.2 Heat pipe

Hierbij wordt in de vacuümbuis een koperen buis gestoken die gevuld is met een mengsel van

vloeistof en damp. De vloeistof in het onderste gedeelte van de koperen buis zal verdampen waarna

de damp naar boven stijgt. Daar wordt de warmte van de damp overgedragen aan de vloeistof van

de primaire kring waardoor de damp in de koperen buis condenseert. Het voordeel bij deze methode

is dat er weinig vloeistof/damp massa moet worden opgewarmd waardoor je ook bij slechter weer

Figuur 22: Dubbelwandige vacuümbuis



vlug warmte zal krijgen. Een nadeel is de extra warmteoverbrenging die zich bevindt in de

verzamelcollector. Deze panelen worden het best onder een hoek van 20° tot 70° geplaatst.

Figuur 24: Dubbelwandige vacuümbuis met heat pipe Figuur 25: Doorsnede heat pipe

4.3.1.4 Compound parabolic concentrators

Zonnecollectoren worden onder verschillende hoeken bestraalt. Bij vlakke collectoren is de beste

stand van de zon als de stralen loodrecht vallen op de collectoren. Bij vacuümbuizen is dit niet zo

want dan valt er zon tussen de buizen waardoor er een verlies is. Om dit verlies te verkleinen plaatst

men achter de buizen een CPC. Dit is een gepolijst aluminium plaatje dat de stralen van de zon

centreert op de vacuümbuizen.

4.3.2 Vlakke plaatcollectoren

Deze collectoren worden vooral gebruikt voor verwarming en sanitair warm water. Dit is ook de

soort die we het vaakst zien in onze streek. de constructie van zo een paneel is complex maar

hierdoor heeft deze collector wel een goed rendement. Een collector bestaat uit 6 delen: een frame

dat meestal gemaakt wordt uit aluminium profielen (1), een afdichting (rubber) (2), een glazen plaat

(3), een isolatie voor een groter rendement (4) en een absorberende plaat (5) waarop de koperen

buizen zijn vastgemaakt (6).

Figuur 26: Doorsnede vlakke plaatcollector



4.3.2.1 Roll-bond-montage

Bij dit type worden twee aluminiumplaten aan elkaar gehecht met coating. Enkel op de plaatsen

waar er een leiding moet zitten waardoor de vloeistof moet lopen is er geen coating aanwezig. Na

het aanbrengen van de coating worden de twee platen tegen elkaar geduwd zodat ze op de plekken

met de coating aan elkaar kleven. De leidingen waar er geen coating is aangebracht worden

vervolgens doorlopen door een vloeistof die onder hoge druk staat. Dit type heeft als grote nadeel

dat er corrosie kan optreden.

4.3.2.2 Leidingen op de plaat

Bij dit type worden gewoon koperen buizen op een plaat bevestigd. Dit type wordt meestal gebruikt

omdat er geen gevaar is van oxidatie. De buizen worden door een middel van een fels- of lasprocedé

aan de plaat bevestigd.

4.3.2.3 Parallelle buizen

Bij dit type worden de buizen gemonteerd aan een inlaat- en uitlaatcollector. Dit gebeurt via de lus

van tichelman waardoor er evenveel vloeistof loopt door elke buis.

Figuur 27: Parallelle methode

4.3.2.4 Seriële buizen

Bij dit type wordt de inlaatcollector en de uitlaatcollector verbonden door een leiding die gekronkeld

geplooid is. Deze manier is beter dan bovenstaande omdat de lasnaden mindersnel zullen breken bij

temperatuursveranderingen door de bewegingsvrijheid.

Figuur 28: Meander methode



4.3.2.5 Het absorberend oppervlak

Er bestaan drie soorten behandelingen voor een oppervlak waardoor het rendement zal stijgen. We

hebben gewoon zwarte verf, zwarte coating en Tinox. Tinox is geen naam van een stof maar is

gewoon een merknaam van deze soort.

Figuur 29: Soorten absorberoppervlakken

4.4 Montage

De montage van een collector op een dak hangt af van veel factoren. De belangrijkste factoren zijn

het type collector, de oriëntatie en het soort dak. Je moet uiteraard ook denken aan schaduw en de

stand van de zon. Vlakke plaatcollectoren kunnen geïntegreerd worden in het dak zodat ze in plaats

van pannen op het dak liggen of ze kunnen op het dak bevestigd worden aan de hand van beugels.

De montage op platte daken is natuurlijk anders. Hierbij wordt er een aluminium frame gemaakt

waarop men de panelen kan monteren. Men moet op twee dingen extra letten wanneer men de

panelen op een plat dak monteert. Ten eerste moet men ervoor zorgen dat de belasting op het dak

gelijk is verdeeld en men moet zeker genoeg gewicht op het frame leggen zodat wanneer het hard

waait de collectoren niet kapot gaan. En ten tweede moet men erop letten dat de tweede rij

collectoren niet in de schaduw staat van de eerste rij. Hiervoor kun je deze formule gebruiken:

Figuur 30: De hoeken bij een paneel



4.5 Werking

1. De zonnecollector absorbeert zonne-energie waarmee ze de vloeistof in de primaire kring

opwarmt. In de primaire kring loopt er een mengsel van water en propyleenglycol. Dit is een alcohol

en door de twee OH-groepen is deze molecule zeer polair. Hierdoor ontstaan sterke

waterstofbruggen waardoor het kookpunt hoog ligt en het smelt punt zal verlagen tot onder het

vriespunt.

2. Door een circulatiepomp wordt deze vloeistof naar de warmtewisselaar gestuwd. Deze

warmtewisselaar zit onderaan de boiler want warm water stijgt naar omhoog en het koude water

zakt naar de bodem. De warmtewisselaar is een leiding die is rond gewikkeld en zo in de boiler zit. De

vloeistof zal in de warmtewisselaar gaan via de boven kant en er weer uit komen aan de onderkant,

dis is ook gekozen zodat het rendement groter wordt.

3. Bovenaan zit een andere warmtewisselaar die de boiler kan opwarmen via een gas ketel waardoor

men ook warm water kan hebben wanneer er geen of minder zon is of wanneer men meer warm

water gebruikt dan dat de energie van de zon kan leveren. Men kan hierop ook een warmtepomp

aansluiten.

4. Dit alles wordt geregeld door een computer. Deze legt de pomp stil wanneer de opslagtank vol zit

met warm water en laat het de pomp weer draaien wanneer er warm water nodig is.

4.6 Warmteopslag in de zonneboiler

Wanneer we warm water nodig hebben is er niet altijd zon om deze wens in vervulling te maken. De

pieken van het warm water gebruik liggen bij een doorsnee gezin rond half acht in de ochtend en om

acht uur in de avond. Op deze tijdstippen heeft de zonneboiler niet altijd genoeg kunnen

functioneren om aan deze vraag te voldoen. Een opslagvat met een hulpverwarming is dan een must.

De tank is belangrijk en moet aan deze functies voldoen: bestand zijn tegen corrosie, een zeer goede

warmte-isolatie hebben en wanneer nodig extra warmte kunnen toevoegen. Om aan de eerste

functie te kunnen voldoen wordt deze tank in verschillende materialen gemaakt: geëmailleerd staal,

roestvrij staal en staal met een synthetische bekleding.

Figuur 31: Boiler en warmtewisselaars

http://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=opslag+sanitair+warm+water+bij+zonneboiler&source=images&cd=&cad=rja&docid=jXfRijAaHslzLM&tbnid=GO4-HvtkzekRfM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.waterkant.net/suriname/forum/viewtopic.php?id=1290&ei=yCQhUdSeNoWL4gSp0oHgCA&psig=AFQjCNEUZm8k1jLEQz73g-uRkhB5ipBl4Q&ust=1361212984368041



4.7 Technische onderdelen

Teveel collectoren en een te groot opslagvat is niet goed omdat het systeem meer warm water levert

dan dat men nodig heeft waardoor het systeem wordt gestopt en de glycerol sneller stagneert.

Hierdoor zullen de collectoren te snel kapot gaan. Daarom moet de keuze van deze twee elementen

berekend worden aan de hand van het verbruik. Bedrijven hebben zelf tabellen opgesteld die kunnen

helpen bij de keuze voor een opslagtank en de collectoren.

vb.

Figuur 32: Tabel voor het berekenen van boiler

Figuur 33: Dekkingsgraad

Grafiek: op deze grafiek zie je 3 verschillende solaire dekkingsgraden of zonnedekkingsfactoren. Deze

geeft aan hoeveel procent van de jaarlijkse energiebehoefte kan worden gedekt door het systeem.

Hoe groter men de factor wil hoe meer collectoren men moet leggen en hoe groter de boiler wordt.

Bij grotere projecten gebruikt men echter een computerprogramma waarbij men zeer specifiek de

gegevens kan invullen en waarbij ook met meer factoren rekening wordt gehouden.

4.8 Voorkomen van stagnatie

Een zonneboiler heeft als warmtetransportmiddel een vloeistof nodig die niet kan vervriezen tijdens

de winter. Dit middel is meestal een mengsel van water met propyleenglycol(C3H8O2). Het nadeel aan

deze stof is dat het zijn functie verliest bij te hoge temperaturen. Wanneer nu een installatie wordt

stilgelegd omdat het systeem volledig is opgeladen dan zal de vloeistof in stagnatie gaan. Men kan dit

proces onderverdelen in 5 fases.



Fase1: De installatie wordt stil gelegd en het volume van het warmtemedium vergroot door de

toenemende warmte waardoor ook de druk vergroot met ongeveer 1 bar.

Figuur 34: Fase 1 stagnatie

Fase2: Wanneer de vloeistof zijn kookpunt bereikt (140°) zal de druk verder toenemen en ontstaat er

stoom.


Fase3: Zolang er een vloeistof aanwezig is in de collector zal deze verder koken en wordt er meer

stoom gevormd. Het mengsel wordt geconcentreerder waardoor het kookpunt stijgt en de druk

bereikt stilaan zijn maximum.


Fase4: Omdat de concentratie van het mengsel zo hoog is zal er minder en minder water verdampt

worden. Hierdoor stijgt de temperatuur in de collector en dus zal het vermogen van de collector ook

verminderen. De druk daalt weer en de collector bereikt zijn stagnatiepunt en blijft ook op dit punt

zolang de zon genoeg energie levert.




Fase5: Wanneer de zon minder fel gaat schijnen zal de temperatuur en de druk in de collector ook

dalen waardoor de damp weer condenseert.


Stagnatie is niet goed voor de vloeistof in de leidingen want hierdoor zal de vloeistof gewoon kapot

gaan en er zullen brokken gevormd worden waardoor het warmtemedium nutteloos is.

Figuur 39: Glycolmengsel na stagnatie

Om dit probleem tegen te gaan plaatst men een expansievat. Dit expansievat zal zorgen dat de

drukverhoging in de leidingen opvangen waardoor er geen kans is op schade aan de leidingen. Om

het stagneren tegen te gaan plaatst men ook een koelstreng, deze zal het gas dat is gevormd door de

hoge temperaturen opvangen en weer doen condenseren tot een vloeistof.

6-TSO-IWc Oververhitting 42


5 Oververhitting

Een passief huis is gebouwd zodat men het zeer makkelijk kan opwarmen met weinig energie. Deze

warmte wordt dan natuurlijk ook het liefst zo lang mogelijk vastgehouden in het huis maar in de

zomer en zeker tijdens een hitte golf kan dit voor onaangename woonsituaties leiden. De

temperatuur mag in een passiefhuis niet meer dan 5 % van het jaar boven de 25°C stijgen. Deze regel

is er om oververhitting in een passiefhuis tegen te gaan.

5.1 Oorzaak oververhitting

De oorzaak van de oververhitting van een passiefhuis is zeer eenvoudig, de energiestroom die het

huis binnen gaat is te hoog. Door de te hoge energie waarde in het huis stijgt de temperatuur

aanzienlijk en kan dit lijden tot oncomfortabele woonomstandigheden. Oververhitting komt niet

zozeer voor als er één warme dag is maar als er meerdere warme dagen na elkaar zijn.

5.2 Hoe komt de energiestroom binnen ?

De energiestroom komt binnen op verschillende manieren in het huis.

- Door de zonne-instraling via ramen (straling)

- Door de verluchting van de woning (convectie)

- Door de goede isolatie van een passief huis (conductie)

- Door warmtebronnen in het huis zoals: personen, strijkijzer, kookplaat, …

5.3 Tegenhouden van de inkomende energie

- De ventilatie van het huis dag en nacht laten draaien waardoor er ’s nachts verse en koelere

lucht in het huis geblazen wordt. Op een warme dag moet men de ventilatie overdag

instellen op het minimum en ‘s nachts moet deze op het maximum staan zodat het

opgewarmde huis kan afkoelen.

- Zonneweringen plaatsen voor de ruiten zodat het huis niet wordt opgewarmd door de

energie van de zon. Zonneweringen kunnen tot 100% van de directe instraling blokkeren,

rolluiken kunnen ook de stralingsenergie van het indirecte licht blokkeren.

- Tijdens hittegolven beter geen lange bak tijden gebruiken of strijken wanneer de avond valt

want ook dit kan het klimaat in huis zeer rap dan stijgen in temperatuur. Let ook op het

aantal personen in de woning, door de lichaamstemperatuur kan de temperatuur binnen

zeer snel stijgen.

- Over de isolatie hebben we geen controle want dit zijn vaste waarden die we niet kunnen

veranderen of aanpassen.



5.4 Thermische inertie

Thermische inertie is een grootheid die duid op de capaciteit van een woning om warmte op te slaan

en daarna deze warmte weer af te geven. De thermische inertie van een woning is bepaald door de

materiaalmassa waaruit de woning is opgebouwd. Hoe groter de volumieke massa hoe groter de

thermische inertie zal zijn. De eenheid van thermische inertie effusiviteit [Ԑ].

Figuur 40: Tabel thermische inertie

Figuur 41: Grafiek thermische inertie

Op deze twee grafieken kun je het verschil zien van geringe thermische inertie tegenover sterke

thermische inertie. Bij geringe thermische inertie is het fase verschil klein, dit wil zeggen dat het

materiaal snel warmte zal opnemen maar deze dan ook zeer snel weer zal afgeven. Bij de tweede

grafiek zal het materiaal zeer traag warmte opnemen en dan ook traag weer afgeven aan zijn

omgeving.

5.5 Vaststelling

Om oververhitting te voorkomen moeten we ervoor zorgen dat de materialen in huis die warmte

hebben opgenomen hun warmte ’s nachts zo goed mogelijk terug kwijt kunnen. Dit kan praktisch

gezien maar op één manier en deze is door verluchting (convectie) die men ’s nachts volop moet

laten draaien.



5.6 Getuigenissen

- Huis in Barbençon

Alternative sprl en Adeline Guerriat - lichte constructie (houtskelet)

De binnentemperatuur van het huis is nooit boven de 26 à 27°C gegaan. Daarvoor moest echter heel

strikt aan twee voorwaarden voldaan worden: 's morgens heel vroeg de deuren en ramen sluiten en

de lamelgordijnen neerlaten. Wij hebben verschillende keren vrienden op bezoek gehad die wilden

ervaren wat een passiefhuis kan betekenen. Onze conclusie is dat men beter 25 mensen kan

ontvangen in de winter, want op 10 juli hebben we de temperatuur op 2 uur tijd doen stijgen tot

30°C!

- Huis in Gesves

Françoise Marchal, arch. - massieve constructie (stapelblokken in polystyreen)

Globaal genomen is alles goed verlopen, maar ik moet wel nog heel wat leren over het beheer van

het leven in een passiefhuis. De temperatuur haalde 26°C gedurende 5 à 6 dagen. Toen ik naar mijn

werk vertrok liet ik een schuifraam open, zodat mijn katten van de zon konden genieten. Dat was een

fout, want toen steeg de temperatuur boven de 30°C: overdag een schuifraam openen, betekent de

warmte binnen laten. Ik heb de temperatuur dan weer doen zakken dankzij de nachtventilatie en

door de afstellingen van mijn geothermische grondbuis te veranderen. Dat is een heel doeltreffende

oplossing: op 10 juli was het ’s middags buiten 38°C terwijl de temperatuur van de binnenkomende

lucht 23°C bedroeg. Heerlijk!

6-TSO-IWc Français 45


6 Français

6.1 Demande de documentation

Voir lettre en annexe

6.2 Documentation technique

6.2.1 Texte francais

Ventilation avec récupérateur de chaleur dans les habitations

La ventilation des maisons unifamiliales constitue une obligation légale tant en Région flamande que

wallonne, ce qui va de pair avec des pertes d'énergie supplémentaires. Dans ce contexte, un système

de ventilation double flux qui récupère la chaleur de l'air rejeté afin de préchauffer l'air neuf pourrait

offrir une multitude d'avantages.

- Principe de fonctionnement

Figuur 42: Représentation schématique du principe de fonctionnement.

La ventilation d'une habitation implique que de l'air neuf soit acheminé vers les espaces habitables

(salle de séjour, chambres à coucher, …). Celui-ci atteint ensuite les pièces humides (cuisine, salle de

bain, toilettes, …) par le biais d'ouvertures de transfert, après quoi l'air humide est évacué vers

l'extérieur.

Pour ce faire, le législateur autorise le recours à diverses solutions (naturelles ou mécaniques). Dans

le cadre de l'une d'entre elles, il est fait usage d'un ventilateur tant pour l'acheminement de l'air neuf

que pour l'évacuation de l'air vicié. Cette solution est appelée système D.

En outre, l'évacuation de l'air vicié entraîne une perte considérable de chaleur/énergie précieuse

durant la saison froide.

Celle-ci est toutefois récupérable par le biais des 'récupérateurs de chaleur' qui permettent à l'air

vicié de transmettre de la chaleur à l'air neuf via un échangeur de chaleur.



- Choix du récupérateur de chaleur

Le bon fonctionnement d'un système de ventilation double flux avec récupération de la chaleur

dépend en grande partie du récupérateur de chaleur utilisé.

Lors du choix du système, il importe de tenir compte des aspects suivants :

- Les ventilateurs doivent être capables de livrer le débit souhaité, compte tenu des pertes de

charge dans les conduits d'air. Leur consommation d'énergie doit en outre rester limitée

- L'échangeur de chaleur doit présenter un bon rendement (à savoir la proportion dans

laquelle la chaleur est récupérée). Celui-ci est déterminé conformément à la norme NBN EN

308

- Il est très important que la quantité d'air acheminé et d'air rejeté soit équivalente. A cet

effet, une mesure du débit peut être réalisée lors de la réception

- L'installation ne peut pas entraîner de gêne auditive

- En été, la récupération de la chaleur doit pouvoir être stoppée au moyen d'un by-pass.

Dans un système de ventilation, il y a lieu d'isoler thermiquement les conduits d'air aux endroits où il

existe d'importantes différences de température avec l'environnement.

Il importe encore d'accorder suffisamment d'attention à la mise en service correcte, à la livraison et à

l'entretien de l'installation ainsi qu'à l'instruction des utilisateurs.

Source : http://www.cstc.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-

contact&pag=Contact13&art=199

6.2.2 Traduction néerlandais

Ventilatie met warmteterugwinning in woningen

Ventilatie in eengezinswoningen is zowel in Vlaanderen als in Wallonië een wettelijke verplichting.

Die verplichting gaat gepaard met bijkomend energieverlies. In die context kan een tweeweg

ventilatiesysteem, dat die de warmte van de afgevoerde lucht recupereert om de nieuwe lucht voor

te verwarmen, talrijke voordelen bieden.

Werkingsprincipe

De ventilatie van een woning houdt in dat de nieuwe lucht naar de woonruimtes wordt gevoerd

(woonkamer, slaapkamer, …). Die nieuwe lucht bereikt daarna de vochtige ruimten (keuken,

badkamer, toilet, …) via doorvoer openingen, waarna de vochtige lucht naar buiten wordt afgevoerd.

Om dat mogelijk te maken laat de wetgever verschillende mogelijke oplossingen toe (natuurlijke of

mechanische oplossingen). In het kader van één van die oplossingen wordt gebruik gemaakt van een

ventilator voor zowel het leveren van verse als het afvoeren van bezoedelde lucht. Die oplossing

wordt “système D” genoemd.

Bovendien resulteert het afvoeren van de bezoedelde lucht in een aanzienlijk verlies van warmte en

kostbare energie tijdens de winter. Deze kan echter worden gerecupereerd door

http://www.cstc.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-contact&pag=Contact13&art=199

http://www.cstc.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-contact&pag=Contact13&art=199



warmteterugwinningsunits die het mogelijk maken dat de bezoedelde lucht de verse lucht verwarmt

via een warmtewisselaar.

Keuze van de warmteterugwinningsunit

Het al dan niet goed werken van het tweeweg ventilatiesysteem met warmteterugwinning hangt in

grote mate af van de gekozen warmteterugwinningsunit.

Bij de keuze van het systeem is het belangrijk rekening te houden met volgende aspecten:

- De ventilatoren moeten in staat zijn het gewenste debiet te leveren. Daarbij moet rekening

worden gehouden met verliezen in de luchtkanalen. Bovendien moet hun energieverbruik

worden beperkt.

- De warmtewisselaar moet een goed rendement hebben (verhouding waarin warmte wordt

teruggewonnen). Dat rendement wordt bepaald volgens de standaard NBN EN 308.

- Het is van groot belang dat de hoeveelheid aangevoerde en afgevoerde lucht gelijk is. Een

meting van het debiet bij de aankomst kan daartoe worden uitgevoerd.

- De installatie mag geen geluidshinder meebrengen.

- In de zomer moet de warmteterugwinning kunnen worden gestopt via een bypass.

Bij een ventilatiesysteem moeten de luchtkanalen thermisch geïsoleerd worden in gebieden waar

grote temperatuurverschillen met de omgeving kunnen optreden.

Het is ook belangrijk voldoende aandacht te besteden aan een correcte installatie van het systeem,

de levering, het onderhoud van de installatie en het inlichten van de gebruikers.

6.2.3 Vocabulaire rechnique

français néerlandais

air acheminé aangevoerde lucht

air rejeté afgevoerde lucht

air vicié bezoedelde lucht

chaleur warmte

chambre à coucher badkamer

conduit d’air luchtkanaal

consommation d’énergie energieverbruik

différence de température temperatuurverschil

échangeur de chaleur warmtewisselaar

espace habitable woonruimte

fonctionnement werking

gêne auditive geluidshinder

législateur wetgever

maison unifamiliale eengezinswoning

perte d’énergie energieverlies

pièce humide vochtige ruimte

récupérateur de chaleur warmteterugwinningsunit

salle de bain badkamer

salle de séjour woonkamer

système de ventilation double flux tweeweg ventilatiesysteem



6.2.4 Questionnaire

1. Qu’est-ce que la ventilation d’une habitation implique?

- La ventilation d’une habitation implique que de l’air neuf soit acheminé vers les espaces habitables.

Celui-ci atteint ensuite les pièces humides par le biais d’ouvertures de transfert. Ensuite, l’air humide

est évacué vers l’extérieur.

2. Comment fonctionne un système D de ventilation ?

- Il est fait usage d'un ventilateur tant pour l'acheminement de l'air neuf que pour l'évacuation de

l'air vicié.

3. Quel est le point faible du système D de ventilation ?

- L’évacuation de l'air vicié entraîne une perte considérable de chaleur/énergie précieuse durant la

saison froide.

4. Quelle est la solution pour compenser ce point faible ?

- La chaleur énergie est récupérée par le biais des 'récupérateurs de chaleur' qui permettent à l'air

vicié de transmettre de la chaleur à l'air neuf via un échangeur de chaleur.

5. De quoi dépend le bon fonctionnement d’un système de ventilation double flux avec récupération

de la chaleur ?

- Il dépend en grande partie du récupérateur de chaleur utilisé. Les ventilateurs doivent livrer le débit

souhaité et leur consommation d’énergie doit rester limitée.

6. Qu’est-ce qui est déterminé par la norme NBN EN 308 ?

- L'échangeur de chaleur doit présenter un bon rendement. Celui-ci est déterminé conformément à la

norme NBN EN 308

7. Qu’est-ce qui est très important dans le cas d’un système de ventilation double flux ?

- Il est très important que la quantité d'air acheminé et d'air rejeté soit équivalente. A cet effet, une

mesure du débit peut être réalisée lors de la réception.

8. Comment peut-on stopper le récupération de la chaleur ?

- En été, la récupération de la chaleur peut être stoppée au moyen d'un by-pass.

9. A quels endroits est-ce que les conduits d’air doivent être isolés thermiquement ?

- Dans un système de ventilation, il y a lieu d'isoler thermiquement les conduits d'air aux endroits où

il existe d'importantes différences de température avec l'environnement.

10. A quoi faut-il finalement accorder suffisamment d’attention ?

- Il importe encore d'accorder suffisamment d'attention à la mise en service correcte, à la livraison et

à l'entretien de l'installation ainsi qu'à l'instruction des utilisateurs

Ewout D’hoore 2012-11-08 Ringbaan 7a BE-9991 ADEGEM BELGIQUE + 32 9 572 46 28 [email protected] CVH technologies 88 avenue du Général Leclerc FR-92100 BOULAGNE-BILLANCOURT FRANCE Demande de documentation Madame Monsieur, Vous serait-il possible de me faire parvenir de la documentation sur vos systèmes de ventilation ? Je suis élève de terminale en section sciences industrielles, dans un lycée flamand, à Eeklo, en Belgique. En ce moment, je prépare donc un travail de fin d’études sur les systèmes de ventilation, et notamment sur les ventilateurs moto-turbines à réaction EC. Votre documentation à ce sujet me serait donc très utile. Je vous remercie d’avance de la suite favorable que vous pourriez donner à ma demande. Veuillez agréer, madame, monsieur, mes sincères salutations. Ewout D’hoore

mailto:[email protected]

6-TSO-IWc English 50


7 English

7.1 Technical English text

How It Works: Heat Recovery Ventilator

A simple device that keeps heat in while moving stale air out.

While necessity may be the mother of invention, it's increasing costs that spawn efficiency. Before

the '70s, we happily cranked up the thermostat when the house felt chilly. Once heating costs went

through the roof, though, we all put on sweaters and started looking for ways to save. And, with up

to 40 percent of our heating dollar going to air infiltration—otherwise known as drafts—sealing the

place up began to seem like the best defense against high heating bills.

Over a period of time, older homes began to sport new, tight windows and doors, insulation and

vapor-barrier improvements, modern siding, and caulk for every crack through which air might pass.

New homes left the drawing board designed to be tight, and builders became familiar with the new

materials and skills needed to meet market demand and updated regulations. Homes were finally

becoming thermally efficient. What some began to wonder, though, was whether they were

habitable.

It turns out that those heat-robbing drafts had a role in the ecosystem of the home—they provided

fresh air to breathe. Without realizing it, builders before the energy crisis had been installing an

effective, albeit haphazard, ventilation system. If you could afford the heating bills, it worked.

Why Ventilate?

Life inside today's tight home generates both moisture and pollutants. The moisture comes from

cooking, washing, showers and breathing. At excessive levels, moisture condenses on windows and

can cause structural deterioration. Areas of excessive moisture are also breeding grounds for mold,

mildew, fungi, dust mites and bacteria. You know you have a problem if you find moisture collecting

on your windows, or if you notice black spots on walls. These unsightly spots indicate mildew growth.

Mold spores and dust easily become airborne and circulate freely throughout the house, possibly

causing a range of symptoms and allergic reactions.

In addition to excessive moisture and biological contaminants, appliances that utilize combustion

have the potential for allowing gases, including carbon monoxide, and other pollutants to escape into

the air. Some common sources may include gas ranges and water heaters, unvented space heaters,

leaky chimneys and wood-burning appliances. Even breathing can add to the problem when carbon

dioxide reaches excessive levels, creating stale air.

And that's not all that gets into the air. If your home is new, the very products it's made of can give

off gases that are less than agreeable to your comfort and good health, and in many areas of the

country there's a concern about radon seeping from the ground.



Open A Window?

The American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (ASHRAE) sets the

standard for residential ventilation at a minimum of .35 air changes per hour, and not less than 15

cubic feet per minute (cfm) per person. An old home may very well exceed these values—especially

on a windy day. However, on a calm winter day, even a drafty house may fall below the

recommended minimum ventilation standard.

There are partial solutions to the indoor air-quality problem. For example, an electrostatic filter

installed in a forced-air heating system will reduce airborne contaminants, but it won't help with

moisture, stale air or gaseous pollutants. And, local exhaust fans can remove excess moisture in the

kitchen, bath and laundry area, but create negative pressure inside the house. As they pump air out,

the resultant vacuum slowly draws air into and through the house structure, bringing with it odors,

dust and contaminants. In areas where radon is a problem, the negative pressure may increase radon

levels.

A better whole-house solution is to create balanced ventilation. This way, one fan blows the stale,

polluted air out of the house while another replaces it with fresh. Of course, if the fresh air is cold,

you need to warm it up, and that costs money.

Holding The Heat

A heat-recovery ventilator (HRV) is similar to a balanced ventilation system, except it uses the heat in

the outgoing stale air to warm up the fresh air. A typical unit features two fans—one to take out

household air and the other to bring in fresh air. What makes an HRV unique is the heat-exchange

core. The core transfers heat from the outgoing stream to the incoming stream in the same way that

the radiator in your car transfers heat from the engine's coolant to the outside air. It's composed of a

series of narrow alternating passages through which incoming and outgoing airstreams flow. As the

streams move through, heat is transferred from the warm side of each passage to the cold, while the

airstreams never mix.

Depending on the model, HRVs can recover up to 85% of the heat in the outgoing airstream, making

these ventilators a lot easier on your budget than opening a few windows. And, an HRV contains

filters that keep particulates such as pollen or dust from entering the house. You will, though, find

your energy bill going up slightly to pay for replacing the heat that isn't recovered. An average HRV

installation can run from $2000 to $2500, but costs will vary widely depending on the specific

situation.

Although an HRV can be effective in the summer months, when it will take heat from incoming fresh

air and transfer it to stale air-conditioned exhaust air, it's most popular in colder climates during the

winter. If the temperature falls below about 20Â° F, however, frost can build up inside the exchange

core. To handle this, a damper closes off the cold airstream and routes warm air through the core.

After several minutes, a timer opens the fresh-air port and ventilation continues.

A typical HRV for residential use might move as much as 200 cfm of air, but the fan speed can be set

to suit the air quality in the home. For example, a slow to medium fan speed may be adequate for



normal living, while a house full of guests might require the highest setting. Controls are available for

intermittent and remote operation.

HRVs are ideal for tight, moisture-prone homes because they replace the humid air with dry, fresh

air. In climates with excessive outdoor humidity, an energy-recovery ventilator is more suitable. This

device is similar to an HRV, but dehumidifies the incoming fresh airstream.

Source: http://www.popularmechanics.com/home/improvement/interior/1275121

7.2 Glossary

Word Context Explanation Translation

adequate For example, a slow to

medium fan speed

may be adequate for

normal living, while a

house full of guests

might require the

highest setting.

Good enough, but not

very good.

voldoende, geschikt

albeit Without realizing it,

builders before the

energy crisis had been

installing an effective,

albeit haphazard,

ventilation system.

although zij het

appliances In addition to

excessive moisture and

biological

contaminants,

appliances that utilize

combustion have the

potential for allowing

gases, including carbon

monoxide, and other

pollutants to escape

into the air.

A piece of electrical

equipment with a

particular purpose in

the home.

huishoudelijke

apparaten

contaminant In addition to

excessive moisture and

biological

contaminants,

appliances that utilize

combustion have the

potential for allowing

A substance that

makes something less

pure or makes it

poisonous.

verontreiniging

http://www.popularmechanics.com/home/improvement/interior/1275121



gases, including carbon

monoxide, and other

pollutants to escape

into the air.

coolant The core transfers heat

from the outgoing

stream to the incoming

stream in the same

way that the radiator

in your car transfers

heat from the engine's

coolant to the outside

air.

Specially prepared

liquid which is used to

stop a machine from

getting too hot while it

is operating.

koelmiddel

deteriorate At excessive levels,

moisture condenses on

windows and can

cause structural

deterioration.

To become worse. achteruitgaan

excessive At excessive levels,

moisture condenses on

windows and can

cause structural

deterioration

More than is necessary

or wanted.

buitensporig

feature A typical unit features

two fans—one to take

out household air and

the other to bring in

fresh air.

A typical quality, or

important part of

something.

eigenschap

fungi Areas of excessive

moisture are also

breeding grounds for

mold, mildew, fungi,

dust mites and

bacteria.

A type of plant without

leaves and without

green colouring which

gets its food from

other living or

decaying things.

fungus

habitable What some began to

wonder, though, was

whether they were

habitable.

A habitable building is

in good enough

condition to live in.

bewoonbaar



haphazard Without realizing it,

builders before the

energy crisis had been

installing an effective,

albeit haphazard,

ventilation system.

Not planned,

organized, controlled,

or done regularly.

lukraak

humid HRVs are ideal for

tight, moisture-prone

homes because they

replace the humid air

with dry, fresh air.

Humid air or weather

is hot and slightly wet.

vochtig

insulation Over a period of time,

older homes began to

sport new, tight

windows and doors,

insulation and vapor-

barrier improvements,

modern siding, and

caulk for every crack

through which air

might pass.

A special material used

for insulating

something such as a

wall, roof, or building.

isolatie

intermittent Controls are available

for intermittent and

remote operation.

Stopping and starting

again for short periods

of time.

met onderbrekingen

mildew Areas of excessive

moisture are also

breeding grounds for

mold, mildew, fungi,

dust mites and

bacteria.

A black, green or

whitish area caused by

a fungus that grows on

things such as plants,

paper, cloth or

buildings, usually if the

conditions are warm

and wet.

meeldauw

moisture The moisture comes

from cooking, washing,

showers and

breathing.

Very small drops of

water in the air or on a

surface.

vocht

necessity While necessity may

be the mother of

invention, it's

increasing costs that

The need for

something.

noodzaak



spawn efficiency.

particulates And, an HRV contains

filters that keep

particulates such as

pollen or dust from

entering the house.

An extremely small

piece of dirt, especially

one produced by road

vehicles, which causes

serious pollution.

deeltjes

residential A typical HRV for

residential use might

move as much as 200

cfm of air, but the fan

speed can be set to

suit the air quality in

the home.

A residential area has

only houses and not

offices or factories.

woon-

unsightly These unsightly spots

indicate mildew

growth.

Unpleasant to look at. lelijk

7.3 Ten questions and answers

1) What do tight homes generate?

-Life inside today’s tight home generates both moisture and pollutants.

2) What is another problem in houses?

- In addition to excessive moisture and biological contaminants, appliances that utilize combustion

have the potential for allowing gases, including carbon monoxide, and other pollutants to escape into

the air.

3) When do you know if you have a moisture problem?

-You know you have a problem if you find moisture collecting on your windows, or if you notice black

spots on walls.

4) What can be a problem in a new house?

-If your home is new, the very products it's made of can give off gases that are less than agreeable to

your comfort and good health.

5) What is the standard for residential ventilation set by the ASHRAE?

-The American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (ASHRAE) sets the

standard for residential ventilation at a minimum of .35 air changes per hour, and not less than 15

cubic feet per minute (cfm) per person.

6) What is the difference between a heat-recovery ventilator and a balanced ventilation system?

-A heat-recovery ventilator (HRV) is similar to a balanced ventilation system, except it uses the heat

in the outgoing stale air to warm up the fresh air.



7) What is the average return of a HRV?

-Depending on the model, HRVs can recover up to 85 percent of the heat in the outgoing airstream.

8) What happens in winter?

-If the temperature falls below 20Â° F frost can build up inside the exchange core. To handle this, a

damper closes off the cold airstream and routes warm air through the core. After several minutes, a

timer opens the fresh-air port and ventilation continues.

9) Why are HRVs ideal for tight, moisture-prone homes?

-HRVs are ideal for tight, moisture-prone homes because they replace the humid air with dry, fresh

air.

10) Can the fan speed be set to suit air quality in the home?

-Yes, indeed. For example, a slow medium fan speed may be adequate for normal living, while a

house full of guests might require the highest setting. Controls are available for intermittent and

remote operation.

7.4 Outline

Necessity may be the mother of invention

Increasing costs -----> efficiency

40 % of heating dollar going to air infiltration -----> sealing the place up

thermally efficient -----> updated regulations

-----> market demand

Why ventilate

Moisture

- cooking

- washing

- showers

- breathing

-----> condenses on windows

-----> structural deterioration

-----> mold, mildew, fungi, dust mites, bacteria

-----> black spots on wall

Gases (carbon monoxide)

- gas ranges

- water heaters

- unvented space heaters

- leaky chimneys

- wood-burning appliances

- breathing

- paint



Open a window

ASHRAE -----> min 0.35 air changes per hour

-----> min 15 cubic feet per minute

Electrostatic filter -----> better air quality

exhaust fans -----> excess moisture

-----> negative pressure

Holding the heat

HRV

- uses the hot outgoing air to warm up the fresh air

- air streams never mix

- recover 85% of the heat

- good in winter and summer (air-conditioning)

- fan speed to suit the air quality

balanced ventilation

- two fans

- one for outgoing air (moisture, pollutants, …)

- one for incoming air

7.5 summary

How it works: Heat Recovery Ventilator

Necessity may be the mother of invention

Because of increasing costs we find more efficient things. With 40% of our heating dollar going to air

infiltration, sealing up the place looked the best defence against high heating bills. But those heat-

robbing drafts provided fresh air to breath.

And because of updated regulations and more market demand new homes were also thermally

efficient.

Why Ventilate

Moisture is a big problem in houses. Moisture comes from cooking, washing, breathing,… At

excessive levels, moisture condenses on windows and can cause structural deterioration. It also

brings mold, mildew, fungi, dust mites and bacteria with it. You know when you have a problem if

the moisture is collecting on your window or if you see black spots on the wall.

Pollutants are a problem too. Gasses like carbon monoxide come from gas ranges, water heaters,

unvented space heaters, leaky chimneys, wood-burning appliances and even breathing. Don’t forget

the products in new houses or new rooms (ex. Painting a room).



Open a Window

The American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers (ASHRAE) sets the

standard for ventilation at a min. of 0.35 air changes per hour and not less than 15 cubic feet per

minute.

- An electrostatic filter will give you better air quality but it won’t help with moisture

problems.

- Local exhaust fans can remove excess moisture but will create negative pressure inside the

house.

- Balanced ventilation will blow out the polluted air while another replaces it with fresh air.

Holding the heat

A heat-recovery ventilator (HRV) is similar to a balanced ventilation system, except it uses the hot

outgoing air to warm up the fresh incoming air. A typical unit features two fans, one to take out the

household air and the other to bring in fresh air. As the air streams move through narrow holes, heat

is transferred from the warm side to the cold side while the airstreams never mix.

The HRF removes excessive moisture and pollutants.

Some HRVs can recover up to 85% of the heat and HRVs are good in the winter so you don’t lose heat

but they also can work as air-conditioning in the summer.

The fan speed can be set to suit the air quality in the home. This can be useful if you have a house full

of guests.

7.6 Letter

Zie de brief in bijlage

7.7 General technical English text

Eco-friendly, or ecological, construction is building a structure that is beneficial or non-harmful to the

environment, and resource efficient. Otherwise known as green building, this type of construction is

efficient in its use of local and renewable materials, and in the energy required to build it, and the

energy generated while being within it.

Eco-friendly construction has developed in response to the knowledge that buildings have an often

negative impact upon our environment and our natural resources. This includes transporting

materials hundreds or thousands of miles, which has a negative impact in the energy required to

transport them, and also in emissions of hazardous chemicals from a poorly designed building that

creates, and traps them.

The Range of Ecologically Built Structures

Many options are now available to those wishing to design and build an eco-friendly dwelling.

Architects, engineers and builders worldwide are now using construction techniques that have been

developed throughout human history, in response to local environmental concerns and the physical

resource opportunities available, coupled with 21st century technological refinements.



These range from rammed earth construction, which involves clay-based material mixed with water

and then rammed into brick or solid wall form, suitable in hot and dry climates, to straw bale houses,

literally using bales of straw as the core structure.Straw is a great insulator, is a breathable material

that filters the air passing through it, and contrary to expectation, is fire-resistant when compressed.

And it is low cost.See our page www.sustainablebuild.co.uk/strawbale for instructions on how to

build.

Other options are so-called earth ships, which use recycled car tyres filled with earth as the buildings

walls, or Yurts or Gers, the semi-permanent nomadic tents of Inner Asia, that utilise local wood, wool

and canvas, to literally live on, with the land.These examples can be seen as development that has a

low impact upon the environment, which utilise and blend in with the local environment, and could

be dismantled and moved easily.

Features of Ecological Building and Some Techniques

In more conventional building construction, it is how technology and building materials merge and

create ecological resources that are the key to green success, as well as using simple and readily

available materials.

For example, using pulped recycled paper for roof insulation is a simple but highly effective ecological

resource. The damage to human health from asbestos insulation, laid out in rolls in thousands of UK

homes, is now well known. Asbestos also takes hundreds of years to decompose in landfill.

Other features of an ecological building might include :

- The varied use of solar panels for domestic hot water heating,

- Water conservation, possibly including biological waste water treatment and re-use, and the

simple collection and recycling of rainwater for garden use,

- Low energy lightbulbs, which can last up to 100 times longer than regular bulbs,

- Cellulose insulation (like the paper in the above example),

- Non-toxic or lead-free paints and wood preservatives,

- Locally-grown and harvested timber from sustainably managed forests.

Where to Find Examples of Ecological Building

Local Councils and Housing Associations in the UK are now exploring the benefits of ecological

construction, and estates constructed on these principles have been built in Edinburgh, in the

Cambridgeshire village of March, and several in London.

An interesting project in the capital is BedZED, in the borough of Sutton, which utilises solar heating

and heat given off by the occupants, combined with a small power plant using wood off-cuts, to heat

and power each house, and achieves zero carbon emissions.The estate was planned to be built with

materials that were sourced from within 35 miles. This development consists of 82 housing units,

owned and managed by the Peabody Trust. It is a great example of a sustainable development

building estate, combined with the principles of social housing.

To provide inspiration to those of us who want to build ecologically, many UK regions have a

demonstration eco-house as a feature within a local Centre for Sustainability, such as The Centre for



Alternative Technology, near Machynlleth, Wales, the Create Centre in Bristol, and at the Findhorn

Foundation, near Forres, Scotland. These are all set up as educational centres with ecological and

sustainable development at their core, which offer eco-construction courses and advice.

Other European Countries, particularly Germany, are making eco-construction a national priority, as

part of a Governmental response to sustainable development. Currently, there is no Internationally-

agreed target for reducing carbon emissions, but several Governments and Non-Governmental

Organisations (NGO's) are recognising that the built environment plays a huge role in this.

There are now many examples of eco-building around - from simple designs to elaborate

constructions. They can be a challenge to conceive and create, but by doing so, we benefit from

being in them, and the Environment appreciates it too!

7.8 Translation

Deze gaan van constructies met aangestampte aarde, op basis van klei gemengd met water en dan

aangestampt tot bakstenen of massieve muren, bruikbaar in warme en droge klimaten tot huizen van

strobalen, letterlijk gebruik makend van balen stro als hoofdstructuur. Stro is een goede isolator, het

is een ademend materiaal dat de lucht zuivert die erdoor gaat en, in tegenstelling tot wat je

verwacht, is het brandwerend wanneer het samengedrukt is. Stro is ook een goedkoop materiaal. Zie

pagina

www.sustainablebuild.co.uk/strawbale voor aanwijzingen bij het bouwen ervan.

Andere mogelijkheden zijn de zogenaamde “Earth Ships”, aardehuizen, die gebruik maken van

gerecycleerde autobanden gevuld met aarde als muren. Een andere optie zijn Yurts of Gers, dit zijn

tijdelijke tenten die de nomaden van Centraal-Azië maken uit plaatselijk hout, wol en canvas om

effectief in te wonen, één met de natuur. Deze voorbeelden kunnen we zien als ontwikkelingen die

weinig invloed hebben op het milieu en die gebruik maken van en opgaan in de omgeving en die

gemakkelijk afgebroken en verplaatst kunnen worden.

Eigenschappen van ecologisch bouwen en enkele technieken

In de meer conventionele bouw gaat het erom hoe technologie en bouwmaterialen samensmelten

en hoe ecologische middelen te ontwikkelen die de sleutel vormen tot een milieuvriendelijk succes

en hoe gebruik te maken van eenvoudige en gemakkelijk beschikbare materialen.

7.9 Dutch translation of the whole text

Wat is milieuvriendelijk bouwen?

Milieuvriendelijk, of ecologisch, bouwen is een structuur die voordelen oplevert of geen schade

toebrengt aan de omgeving en die bronnen efficiënt gebruikt. Het is ook bekend als duurzaam

bouwen, dit type van constructie is efficiënt in het gebruik van lokale en hernieuwbare materialen,

en in de energie vereist om te bouwen, en de energie die het tegelijkertijd opwekt.

Milieuvriendelijk bouwen is ontwikkeld als antwoord op het feit dat gebouwen vaak een negatieve

impact hebben op onze omgeving en onze natuurlijke bronnen. Dit omvat ook het transport van

materialen over honderden of duizenden kilometers, wat een negatieve impact heeft op de energie

http://www.sustainablebuild.co.uk/strawbale



vereist voor het transport en ook op de uitstoot van schadelijke chemicaliën van een slecht

ontworpen gebouw.

Reeks van ecologisch gebouwde structuren

Veel opties zijn nu beschikbaar voor diegenen die een milieuvriendelijke woning wensen te

ontwerpen en te bouwen. Architecten, ingenieurs en bouwvakkers van over de hele wereld

gebruiken nu constructietechnieken ontwikkeld gedurende de menselijke geschiedenis, als antwoord

op de plaatselijke milieuproblematiek en de beschikbare fysieke bronnen, gekoppeld aan

technologische verfijningen uit de 21e eeuw.

Deze gaan van constructies met aangestampte aarde, op basis van klei gemengd met water en dan

aangestampt tot bakstenen of massieve muren, bruikbaar in warme en droge klimaten tot huizen van

strobalen, letterlijk gebruik makend van balen stro als hoofdstructuur. Stro is een goede isolator, het

is een ademend materiaal dat de lucht zuivert die erdoor gaat en, in tegenstelling tot wat je

verwacht, is het brandwerend wanneer het samengedrukt is. Stro is ook een goedkoop materiaal. Zie

pagina www.sustainablebuild.co.uk/strawbale voor aanwijzingen bij het bouwen ervan.

Andere mogelijkheden zijn de zogenaamde “Earth Ships”, aardehuizen, die gebruik maken van

gerecycleerde autobanden gevuld met aarde als muren. Een andere optie zijn Yurts of Gers, dit zijn

tijdelijke tenten die de nomaden van Centraal-Azië maken uit plaatselijk hout, wol en canvas om

effectief in te wonen, één met de natuur. Deze voorbeelden kunnen we zien als ontwikkelingen die

weinig invloed hebben op het milieu en die gebruik maken van en opgaan in de omgeving en die

gemakkelijk afgebroken en verplaatst kunnen worden.

Eigenschappen van ecologisch bouwen en enkele technieken

In de meer conventionele bouw gaat het erom hoe technologie en bouwmaterialen samensmelten

en hoe ecologische middelen te ontwikkelen die de sleutel vormen tot een milieuvriendelijk succes

en hoe gebruik te maken van eenvoudige en gemakkelijk beschikbare materialen. Bijvoorbeeld,

gerecycleerd pulppapier gebruiken als dakisolatie is een eenvoudige maar zeer effectieve ecologische

bron. De schade aan de menselijke gezondheid door asbestisolatie, aangelegd op rollen in duizenden

Britse huizen, is ondertussen goed gekend. Asbest heeft ook honderden jaar nodig om te vergaan op

een stortplaats.

Andere mogelijke eigenschappen van ecologisch bouwen zijn:

- het gevarieerde gebruik van zonnepanelen om water op te warmen voor huishoudelijk

gebruik

- waterbesparing, eventueel met biologische afvalwaterzuivering en hergebruik, het

eenvoudig opvangen en recycleren van regenwater voor de tuin

- spaarlampen, die tot 100 keer langer mee gaan dan gewone lampen

- cellulose-isolatie (zoals het papier in het bovenstaande voorbeeld)

- niet-giftige of loodvrije verf en houtconserveringsmiddelen

- lokaal gekapt hout uit duurzaam beheerde bossen

http://www.sustainablebuild.co.uk/strawbale



Waar vind je voorbeelden van ecologisch bouwen?

Gemeenten en huisvestingsmaatschappijen in het Verenigd Koninkrijk zijn nu de voordelen van

ecologisch bouwen aan het verkennen, en woningen gebaseerd op deze principes werden reeds

gebouwd in Edinburgh, Cambridgeshire (March), en verscheidene in Londen.

Een interessant project in de hoofdstad is BedZED, in de wijk Sutton, dat gebruik maakt van zonne-

energie en warmte afgegeven door de bewoners, in combinatie met een kleine elektriciteitscentrale

die gebruik maakt van houtresten, om elk huis van warmte en elektriciteit te voorzien, zonder enige

koolstofemissie. Het was de bedoeling te bouwen met materialen uit een straal van 50km. Dit project

bestaat uit 82 woningen, eigendom van en beheerd door de Peabody Trust. Het is een geweldig

voorbeeld van een duurzaam ontwikkeld bouwproject, gecombineerd met de principes van sociale

huisvesting.

Om inspiratie te bieden aan degenen onder ons die ecologisch willen bouwen, hebben veel Britse

regio’s een ecologische kijkwoning staan, als onderdeel van een lokaal Centrum voor Duurzaamheid,

zoals Het Centrum voor Alternatieve Technologie in de buurt van Machynlleth in Wales, het Create

Centre in Bristol en de Findhorn Stichting, bij Forres, in Schotland. Dit zijn allemaal educatieve centra

met ecologische en duurzame ontwikkeling als hoofddoel, die ecologische bouwcursussen en advies

geven.

Andere Europese landen, in het bijzonder Duitsland, maken van eco-bouwen een nationale

prioriteit, deels als reactie op duurzame ontwikkeling. Momenteel is er geen internationaal doel om

de uitstoot van koolstof te verminderen, maar verschillende overheden en niet-gouvernementele

organisaties bevestigen dat de bouwomstandigheden hier een belangrijke rol in spelen.

Er zijn verschillende voorbeelden van eco-bouwen - van eenvoudige ontwerpen tot ingewikkelde

constructies. Ze kunnen een uitdaging zijn om te ontwerpen en te bouwen, maar hierdoor halen wij

er voordeel uit door er in te wonen, en het milieu heeft er ook baat bij.

Ringbaan 7a 9991 Adegem Belgium

6 November 2012

Senior Vice President Honeywell 101 Columbia Road Morristown NJ 07962 United Kingdom Dear Mr Krishna Mikkilineni I am currently working on my final project during my last year Industrial Science at PTI, Eeklo, Belgium. The subject of my project is an ecological house. I am writing to enquire for some documentation about ventilation in a house. So I would be most grateful if you could send me some detailed information about ventilation in a house. I look forward to hearing from you. Yours sincerely Ewout D’hoore

http://honeywell.com/About/Honeywellleadership/Pages/krishna-mikkilineni.aspx

6-TSO-IWc Nederlands 64


8 Nederlands

8.1 Zakelijke brief: aanvraag stageplaats

Zie brief in bijlage

8.2 Mail: aanvraag informatie

Zie mail in bijlage

8.3 Uitnodiging

Zie uitnodiging in bijlage

8.4 Notulen

Zie notulen in bijlage

8.5 Verslag van een vergadering

Zie verslag van een vergadering in bijlage

8.6 Technische tekst

Inleiding

De zonneboiler (ZB) produceert warm water met het zonlicht als energiebron. Hij dekt 30 % tot 80 %

van de energiebehoefte van een Brussels gezin voor de productie van sanitair warm water (keuken,

badkamer, …).

De gebruikte technologie is performant en staat volledig op punt. Het materiaal is betrouwbaar en

heeft een levensduur van minstens 25 jaar. De thermische zonnecollectoren kunnen zowel worden

geïnstalleerd op bestaande woningen als op nieuwbouwwoningen.

In juli 2006 was een zonnecollectoroppervlakte van meer dan 3 miljoen m² geïnstalleerd1 in Europa,

en niet alleen in de mediterrane landen! Duitsland en de Scandinavische landen zijn zeer goed

uitgerust met zonnecollectoren, terwijl hun klimaat toch vergelijkbaar is met het onze. Op 1 januari

2007 hadden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bijna 855 gezinnen een zonneboiler in gebruik.

Zonlicht

Als energiebron gebruikt de zonneboiler het zonlicht (en niet de warmte), een kosteloze en

onuitputtelijke vorm van energie.

In België komt de jaarlijkse bezonning van een vierkante meter dak op het vlak van energie overeen

met 100 liter stookolie of 100 m³ aardgas, dus ongeveer 1.000 kWh! De bezonning hangt af van de

plaats, de meteorologische omstandigheden en de seizoenen.

Maar de zon moet niet noodzakelijk rechtstreeks op de zonnecollector stralen opdat deze warmte

zou leveren. De diffuse straling, die dus door de wolken heen gaat, volstaat om het water enkele

graden op te warmen. Deze verwarming is sterker bij een lichtere wolkendekking.



Werking van de zonneboiler (ZB)

De huidige zonneboilers bieden een comfort dat vergelijkbaar is met dat van de klassieke installaties

voor de verwarming van sanitair water. Een ZB bestaat hoofdzakelijk uit de volgende elementen:

- de thermische zonnecollector (1)

- het opslagreservoir (2)

- het primaire circuit (3)

- de warmtewisselaar (4)

- de accessoires (circulator of pomp, regelsysteem) (5)

- de aanvullende verwarming (6)

De collector: het hart van de zonneboiler

De collector (1) is het zichtbare gedeelte van de installatie. Hij staat gewoonlijk op het dak, maar kan

ook op een luifel, op de gevel of in de tuin worden geplaatst. Zijn afmetingen zijn afhankelijk van de

hoeveelheid water die moet worden verwarmd, en dus van het aantal bewoners van het gebouw dat

warm water gebruikt.

Hij omvat een absorbeur, gewoonlijk in koper, die de zonnestraling absorbeert en doorgeeft aan de

warmtegeleidende vloeistof (= warmtetransporteur) die er doorheen gaat.

Er bestaan twee grote types van thermische zonnecollectoren: de collectoren met vlakke glasplaat en

de buisvormige collectoren.

Bij de collectoren met glasplaat, die lijken op grote dakramen, zit de absorbeur in een metalen kast

die bedekt is met een glasplaat. De isolatie van de metalen kast en het glas zorgen voor een serre-

effect dat de warmte van de absorbeur vasthoudt.

Bij de buisvormige collectoren zit de absorbeur vervat in lange glazen vacuümflessen die naast elkaar

zijn geplaatst. Het luchtledige dient als warmte-isolatie en maakt het systeem minder afhankelijk van

schommelingen van de buitentemperatuur.

Zo kan de buizencollector in de winter een aanzienlijk hogere productie voorleggen dan de vlakke

collector. In de zomer is het rendement van beide systemen gelijk. De buisvormige collector is ook

duurder dan de vlakke collector.

Kringloop: warmteoverdracht van de collector naar het reservoir

Na enkele ogenblikken in de zon stijgt de temperatuur van de collector. Deze warmte wordt

overgedragen op de warmtegeleidende vloeistof (gewoonlijk glycolhoudend water) en vervolgens

naar het opslagvat (2) gevoerd door een circulator (5). In dit bolvormige vat loopt de vloeistof door

een spiraalbuis (4) om door eenvoudig contact haar warmte af te geven aan het water.



Nadat de warmtegeleidende vloeistof haar warmte heeft afgegeven, keert ze terug naar de collector

waar ze opnieuw wordt verwarmd. Vervolgens gaat ze weer naar het opslagvat om de extra energie

te leveren die de zon haar heeft gegeven, enzovoort. De warmtegeleidende vloeistof maakt dus een

lus, of met andere woorden een gesloten kring.

Er bestaan twee types van kring: het druksysteem en het leegloopsysteem. Terwijl het

leegloopsysteem beschermd is tegen vorst en oververhitting doordat de warmtegeleidende vloeistof

wordt afgelaten wanneer het niet wordt gebruikt, bereikt het druksysteem een vergelijkbare

betrouwbaarheid door de toevoeging van een antivriesmiddel en verschillende accessoires

(expansievat, vulsysteem, terugslagklep …).

In beide gevallen dient de installatie te worden uitgevoerd door ervaren personen.

Het opslagvat: voor de opslag van energie

Het reservoir of bolvormig opslagvat (2) bevat een hoeveelheid water die volstaat voor het comfort

van het gezin (1 of 2 keer het dagelijks verbruik van het gezin). De spiraalbuis die dienst doet als

warmtewisselaar zit altijd onderin het reservoir. Het sanitair water dat erdoor wordt verwarmt, stijgt

natuurlijkerwijs naar boven in het opslagvat. Om dit proces te optimaliseren en een goede

gelaagdheid te bekomen, is het van het grootste belang dat het vat verticaal wordt geplaatst. Het

moet ook goed geïsoleerd zijn, om de opgevangen calorieën (hoeveelheid warmte) zo goed mogelijk

vast te houden. Een goede isolatie van minstens 7 cm is aanbevolen.

Het opslagvat is vervaardigd in geëmailleerd of roestvrij staal.

- Aangezien een opslagvat in geëmailleerd staal (dubbel email) vatbaar is voor corrosie, wordt

een beschermingsysteem voorzien om corrosie te vermijden. Dit systeem moet elk jaar

gecontroleerd worden.

- Een opslagvat in roestvrij staal (RVS 316/titanium) vereist geen onderhoud, maar kost bijna

twee keer zoveel als een opslagvat in geëmailleerd staal.

Het reservoir wordt in het ideale geval vlakbij de collector of vlakbij de aanvullende verwarming

geplaatst. De installateur kiest de plek die het minste werk vereist en het minste warmteverlies

meebrengt. Hoe groter de afstand tussen de collector en het opslagvat, hoe meer warmteverliezen

er zullen zijn. Dit verlies kan aanzienlijk worden verminderd door een goede isolatie van de buizen.

Aanvullend systeem: garantie van warm water het hele jaar door

In België wordt een ZB gecombineerd met een aanvullend systeem (6) om te garanderen dat men op

elk moment over voldoende grote hoeveelheden warm water kan beschikken. Bij korte

bezonningsuren verwarmt de zonneboiler het water voor zonder dat de verwachte temperatuur van

50 °C wordt bereikt. Dit is vaak het geval in de winter, of bij een grote vraag naar sanitair warm

water. De zonneboiler wordt dan aangevuld door een systeem dat de nodige extra warmte levert. Hij

kan werken met alle traditionele systemen voor de verwarming van water, ongeacht of ze werken op

elektriciteit, gas, stookolie of zelfs hout.



Verwarmingsketel op gas (klassiek, hoog rendement of condensatie), stookolie of hout

Met een verwarmingsketel op gas, stookolie of hout, zijn twee oplossingen mogelijk:

- Vervang het oude wateropslagvat van de verwarmingsketel door een reservoir dat met

warmte wordt gevoed door tegelijk de zonnecollector en de verwarmingsketel;

- Plaats een zonneboilerreservoir voor dat van de verwarmingsketel. Het warm water, dat is

voorverwarmd door de zon, wordt vervolgens op de gewenste temperatuur gebracht door

de verwarmingsketel, maar alleen wanneer dit nodig blijkt.

Gewoonlijk wordt, wat de energie betreft, de voorkeur gegeven aan de eerste oplossing.

Doorstroomsysteem op gas

Wanneer een doorstroomgasboiler (wandboiler) wordt gebruikt, dient men ervoor te zorgen dat

deze werkt met voorverwarmd water. Dit is een thermisch modulerend systeem. Indien de boiler

niet thermisch modulerend is, moet hij vervangen worden.

Elektrisch systeem

Hoewel dit vanuit ecologisch en financieel oogpunt niet aanbevolen is, kan de meerwarmte ook

worden geleverd door een elektrische weerstand in het bovenste gedeelte van het opslagvat. Het

systeem wordt automatisch geregeld, m.a.w. de weerstand wordt alleen ingeschakeld wanneer het

water de gewenste temperatuur niet bereikt. Deze regeling wordt geprogrammeerd

8.7 Schema

De Zonneboiler

Wat is een zonneboiler?

- energiebron: zonlicht

- dekt 30%-80% v/d energiebehoefte

- technologie is efficiënt en staat op punt

Energiebron

- jaarlijkse bezonning in België/m² = 100l stookolie, 100m³aardgas 1000kWh

- zon hoeft niet rechtsreeks op de collector

- diffuse stralen ook ok

Werking van de zonneboiler

- 6 elementen: thermische zonnecollector, opslagreservoir, primaire circuit, warmtewisselaar,

accessoires, aanvullende verwarming

- Collector: afmetingen afhankelijk hoeveelheid water, absorbeur in koper met vloeistof in,

verschillende soorten

- Opslagvat: bevat spiraalbuis onderaan het vat (warmtewisselaar), geeft warmte af aan water,

2 types van omloopkring, bevat 2x de behoefte van het gezin, geëmailleerd of roestvrij staal,

dicht bij aanvullende verwarming

- Aanvullend systeem: wanneer nodig warm water, op gas, stookolie, hout, elektrisch systeem,

doorstroom op gas



8.8 Samenvatting

Wat is een zonneboiler?

Een zonneboiler produceert sanitair warm water met als energiebron de zon en kan 30% tot 80% van

de energiebehoeften dekken bij een doorsnee gezin. De technologie is efficiënt en staat op punt

waardoor de minimale levensduur van zo een systeem 25 jaar bedraagt.

Energiebron

Als energiebron gebruikt de zonneboiler de zonnestralen van de zon. Dit wil zeggen dat ook op een

bewolkte dag zonnestralen (diffuse stralen) op de collectoren vallen waardoor er warm water zal

beschikbaar zijn. In België komt de jaarlijkse bezonning op een vierkante meter overeen met 1000

kWh, dit kan je vergelijken met 100 l stookolie of 100m³ aardgas.

De werking

Een zonneboiler heeft 3 grote elementen. Het eerste element is de collector waarop de stralen

vallen. De afmetingen en het aantal panelen is afhankelijk van de hoeveelheid warm water dat er

nodig is. De absorbeur die deel uitmaakt van de collector is gemaakt uit koper en vangt de warmte

op waarna hij deze afgeeft aan de warmtegeleidende vloeistof in de leidingen. Er bestaan 2 soorten

collectoren. In de eerste plaats heb je vlakke collectoren die eerder dienen voor privégebruik en ten

tweede heb je vacuümbuizen die dan eerder dienen voor grotere projecten.

Het tweede element is het opslagvat. In de onderkant van dit vat zitten in spiraalvorm de leidingen

uit de collector die de warmte afgeven aan het water. Een opslagvat bevat normaal gezien twee maal

de behoeften van het gezin in kwestie. Een typisch opslagvat wordt gemaakt in geëmailleerd of

roestvrij staal. Deze twee materialen zijn beide bestand tegen corrosie maar het geëmailleerd staal

heeft onderhoud nodig. Bij een drukvat zijn er ook twee types van kring. Het druksysteem en het

aflaatsysteem maar met de verbeterde technieken zijn ze beiden bestand tegen koude

temperaturen.

Tot slot heeft een zonneboiler ook een aanvullend systeem nodig dat wanneer nodig in de

resterende warmte kan voorzien. Dit aanvullend systeem kan een verwarmingsketel zijn op gas,

stookolie of hout. Men kan ook een doorstroomsysteem op gas gebruiken maar dan moet men wel

opletten dat dit werkt op voorverwarmd water. Natuurlijk is een elektrisch systeem ook mogelijk.

Zakelijke brief: aanvraag stageplaats

Ewout D’hoore 17 oktober 2012

Ringbaan 7a

9991 ADEGEM

tel. 0495 72 46 28

e-mail: [email protected]

De heer Ruben Van De Velde

Vakantiedreef 69

9218 LEDEGEM

Aanvraag stageplaats

Geachte heer Van De Velde

Met deze brief zou ik graag een stageplaats vragen in uw bedrijf. De stageperiode loopt van maandag

25 maart 2013 tot 29 maart 2013.

Ik volg Industriële Wetenschappen aan het Provinciaal Technisch Instituut te Eeklo. Als ik ben

afgestudeerd in het secundair zou ik graag Bachelor in biomedische laboratoriumtechnologie als

studierichting kiezen. Ventilatie interesseert mij ook en daarom zou ik graag in uw bedrijf mijn stage

doorlopen. Ik heb al kennis door onderzoekswerk over de installatie van ventilatoren en ik werk

graag en ik been ook zeer leergierig. Ik ben een sociaal persoon dus ik kan goed overweg met andere

personen en karakters.

Mijn stagecoördinator is meneer Van Gucht en hij kan aanvullende informatie geven over mij als er

nog vragen zijn. Op 9 februari zou ik graag een antwoord hebben van u, heb ik dat nog niet

ontvangen dan zal ik u zelf contacteren.

Vriendelijke groeten

Ewout D’hoore


Mail: aanvraag informatie Van: [email protected] Aan: [email protected] Onderwerp: verzoek brochures en uitnodiging Geachte heer Regelbrugge Op 13 maart is er op onze school een afstudeermarkt. Op het nieuws wordt er zoveel gesproken over de veranderingen rond de wachttijd voor een uitkering bij werklozen. Daarom het volgende verzoek. Zou u informatie willen doorsturen over deze wachttijden? Het liefst zou ik brochures hebben zodat ik deze dan ook kan meegeven aan de leerlingen die ervoor kiezen te stoppen met studeren. Ik hoop ook dat u of een collega bereid zou zijn om te komen voor meer specifieke uitleg over het probleem. De afstudeermarkt zal in de sporthal plaats vinden en begint om 19 uur en zal ongeveer 2 uur duren. Eventuele kosten zullen we zeker en vast vergoeden en we hopen op ongeveer 50 brochures. Als er nog vragen zijn, kan u mij altijd contacteren op het nummer 0495/72.46.28 of u kan de school contacteren op het nummer 0426/23.36.65 of een e-mail mag gerust ook. Ik hoop dat u binnen de 14 dagen deze brochures opstuurt zodat ik ze ook zelf al eens kan doornemen. En alvast bedankt voor de moeite. Hoogachtend Ewout D’hoore



Uitnodiging

Geachte directeur en collega’s van Pfaffsport

Op woensdag 21 november 2012 nodigen we u uit om te vergaderen over de kledij van het

winkelpersoneel. Meneer De Grave heeft het initiatief genomen voor deze vergadering omdat

tevredenheidonderzoek in de twaalf filialen van Pfaffsport uit wijst dat veel klanten zich ergeren aan

de kleding van het personeel. Deze vergadering zal plaats vinden in de eetzaal van ons filiaal in Eeklo.

Meneer De Grave denkt dat de aanwezigheid van iedereen noodzakelijk is om een beslissing te

nemen. Deze vergadering zal plaats vinden om 19u.

Met vriendelijke groeten

Ewout D’hoore

Notulen: klachten kledij personeel 05/12/12

Aanwezig: Gilles Van Der Jeught, Claus Van De Velde, Emiel De Grave, Ewout D’hoore, Ruben

Saverwyns

Verontschuldigd: /

Agendapunten:

Wat zijn de klachten :

- Klanten klagen over kledij van het personeel: te slording, te uitdagend,..

Mogelijke oplossingen?

- Regels in verband met kledij (geen korte rokjes, luchtige kledij,..)

- Kledij van de winkel zelf (eventueel een algemeen uniform van de firma)

- Mogelijke sancties bij het niet naleven van de regels(ontslag, boete,…)

- Afspreken met personeel wanneer men wat draagt

- Enkel sport kledij

Concrete veranderingen

- Regels opstellen, 1 uniform die de winkel levert

- Opgestelde regels naleven

MEMO

Aan: medewerkers

Van: werknemers klachtendienst

Onderwerp: nieuwe methode voor verwerken van klachten

Datum: 30 maart 2012

Op 1 april 2012 wordt een nieuwe methode gehanteerd om klachten, die binnenkomen via de

klachtendienst, te verwerken. De telefoongesprekken zullen in het vervolg niet meer uigeschreven en

geklasseerd worden.

De methode is nodig omdat de klachtendienst zwaar onderbemand is. Daarbij moeten ze gemiddeld

zo’n 200 klachten per dag verwerken!

Het verwerken van klachten zal in het vervolg sneller verlopen door de gesprekken op te nemen en

op een beveiligde harde schijf op te slaan. Hierbij worden de gegevens en het onderwerp van de

klacht opgeslaan in het oude archief. De klachten worden steeds even nauwgezet opgevolgd als

voordien.

Door deze maatregel te nemen zullen klachten in het vervolg sneller verwerkt worden maar is er ook

meer tijd om een oplossing te zoeken voord de klachten. Daarbij komt dat de werknemers van de

klachtendienst minder overuren moeten kloppen.

6-TSO-IWc Besluit 74


Besluit

Het onderwerp van onze GIP mochten we zelf niet kiezen wat een teleurstelling was maar het

gegeven onderwerp was interessant en hedendaags waardoor het mij toch aansprak. We begonnen

aan de opdracht met als titel ‘het passief huis’ maar al snel bleek dat we aan het uitwijken waren

naar een nulwoning.

Door mijn slordigheid had ik soms moeilijkheden met het terugvinden van bestanden maar dit is

telkens goed gekomen door hard te zoeken. Het tijdig indienen van delen of documenten liep soms

ook mis, dit kwam omdat ik niet zelfstandig naar de afgesproken datums keek maar zodra de

mentors mij op de vingers tikten, werkte ik dat deel zo snel mogelijk af. Omdat een nulwoning nog

constant verandert en deze nog in ontwikkeling is, was het soms moeilijk om specifieke cijfers en

gegevens te vinden. Omdat we niet enkel informatie wilden halen van het internet of uit boeken

hebben we met de volledige klas de bisbeurs bezocht. Daar hebben we helemaal niets gevonden

omdat de verkopers onvoldoende kennis hadden van de technische achtergrond van hun product.

Omdat de GIP werd gemaakt met de volledige klas was het toch belangrijk om goed te

communiceren en elkaar te helpen wanneer het nodig was. Hierdoor werd de band binnen de klas

sterker wat zeer positief is. Ik veronderstel dat we de kennis die we hebben opgedaan later nog zeker

kunnen toepassen omdat het een hedendaags onderwerp is dat nog volop in ontwikkeling is. Het

onderwerp zonneboiler vond ik zeer interessant omdat ik echt moest doorgronden hoe het systeem

werkte en omdat ik ook achteraf een zonneboiler heb mogen installeren tijdens mijn stage.

De begeleiding van de leerkrachten vond ik goed en deze hielpen ons wanneer nodig maar lieten ons

ook zelfstandig dingen oplossen. Ook vond ik het goed dat ze ons hielpen bij het herinneren aan

datums om delen in te dienen. Ook de pré-GIP die ze hebben voorbereid voor ons was nuttig en ik

heb er veel aan gehad. Door deze pré-GIP wist ik wat ik moest verwachten van de mondelinge

verdediging op het einde van het jaar.

Ewout D’hoore 14/05/2013

6-TSO-IWc Bibliografie 75


9 Bibliografie

Asbestos removal & fireproofing, wat is asbest?,

http://www.asbestos.be/be-nl/info/56/Wat-is-asbest.html, 21 november 2012

Begrippenlijst, http://www.machielsbuildingsolutions.be/nl/lexicon.asp?nav=9&list=temperatuur,

13 april 2013

betonskelet & betongietbouw,

http://www.ervl.nl/betonskelet_&_betongietbouw.html, 6 januari 2013

BRAL, J., Zonneboilers ontwerp en adviserin [Cursus], Adegem

Brussels instituut voor milieubeheer, Waarom verluchten of ventileren?,

http://www.leefmilieubrussel.be/uploadedFiles/Contenu_du_site/Professionnels/Secteurs/Sant%C3

%A9_et_social/Environnement_int%C3%A9rieur/Ventilation/Pourquoi_ventilation/Pour_le_b%C3%A

2timent/VENT02_Voor-de-woning.pdf, 29 Oktober 2012

CAMPS, A., Ventilatiespecialist: C-systeem voor een lage-energiewoning,

http://habitos.be.msn.com/nl/bouwen/ventilatiespecialist-c-systeem-voor-een-lage-energiewoning-

5900/, 2 november 2012

Criteria voor het passiefhuis label,

http://www.laatjebouwen.com/web2/pages/hedendaags-bouwen/lage-energie-passief-

bouwen/criteria-passiefwoning-passiefhuis-label.asp, 13 april 2013

Een passief huis, Hoe werkt dat?,

http://www.bouw-

energieadvies.be/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Itemid=13, 5 januari 2013

Energiesparen, Ventilatie,

http://www.energiesparen.be/epb/eisenventilatie, 25 november 2012

Houtskeletbouw: de voor- en nadelen onder de loep,

http://habitos.be.msn.com/nl/bouwen/houtskeletbouw-de-voor-en-nadelen-onder-de-loep-451/,

5 januari 2013

Houtskeletbouw: platform- of balloonmethode?,

http://www.passiefhuisplatform.be/artikel/houtskeletbouw-platform-balloonmethode,

5 januari 2013

HOUTTE, H. Van, Cursus fysica 4e jaar industriële wetenschappen, Eeklo, 2010-2011

Human interest, Ventileren, hoe en waarom?,

http://www.vmsw.be/Portals/0/objects/VMSW/Veiligheid/Ventileren.pdf, 30 oktober 2012

Immoweb, Is de lucht in je huis gezond?,

http://www.immoweb.be/nl/bouwen-renoveren/artikel/is-de-lucht-in-je-huis-gezond-

.htm?mycurrent_section=build&artid=2761, 30 oktober 2012

http://www.asbestos.be/be-nl/info/56/Wat-is-asbest.html

http://www.machielsbuildingsolutions.be/nl/lexicon.asp?nav=9&list=temperatuur

http://www.ervl.nl/betonskelet_&_betongietbouw.html

http://www.leefmilieubrussel.be/uploadedFiles/Contenu_du_site/Professionnels/Secteurs/Sant%C3%A9_et_social/Environnement_int%C3%A9rieur/Ventilation/Pourquoi_ventilation/Pour_le_b%C3%A2timent/VENT02_Voor-de-woning.pdf



http://habitos.be.msn.com/nl/bouwen/ventilatiespecialist-c-systeem-voor-een-lage-energiewoning-5900/

http://habitos.be.msn.com/nl/bouwen/ventilatiespecialist-c-systeem-voor-een-lage-energiewoning-5900/

http://www.laatjebouwen.com/web2/pages/hedendaags-bouwen/lage-energie-passief-bouwen/criteria-passiefwoning-passiefhuis-label.asp

http://www.laatjebouwen.com/web2/pages/hedendaags-bouwen/lage-energie-passief-bouwen/criteria-passiefwoning-passiefhuis-label.asp

http://www.bouw-energieadvies.be/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Itemid=13

http://www.bouw-energieadvies.be/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Itemid=13

http://www.energiesparen.be/epb/eisenventilatie

http://habitos.be.msn.com/nl/bouwen/houtskeletbouw-de-voor-en-nadelen-onder-de-loep-451/

http://www.passiefhuisplatform.be/artikel/houtskeletbouw-platform-balloonmethode

http://www.vmsw.be/Portals/0/objects/VMSW/Veiligheid/Ventileren.pdf

http://www.immoweb.be/nl/bouwen-renoveren/artikel/is-de-lucht-in-je-huis-gezond-.htm?mycurrent_section=build&artid=2761

http://www.immoweb.be/nl/bouwen-renoveren/artikel/is-de-lucht-in-je-huis-gezond-.htm?mycurrent_section=build&artid=2761



KWF kanker bestrijding, Wat zit er in een sigaret?,

http://preventie.kwfkankerbestrijding.nl/roken/Pages/feiten-en-cijfers-over-roken-en-kanker-wat-

zit-er-in-een-sigaret.aspx, 25 november 2012

Lichtere constructies tegen lagere bouwkost, Bart De Laender,

http://www.br-architect.be/dossiers/tabid/1172/default.aspx?_vs=0_F&id=EBR0097f01.mth,

6 januari 2013

Mijnventilatie, Regelgeving,

http://www.mijnventilatie.info/normes-ventilation.php, 1 november 2012

Mijnventilatie, Ventilatie,

http://www.mijnventilatie.info/systemes-ventilation.php, 2 november 2012

Moderne passiefwoning in houtskelet PR1001 Hechtel-Eksel,

http://www.jessidecsi.be/architectuurprojecten/referenties/nieuwbouw/moderne-passiefwoning-in-

houtskelet-pr1001, 5 januari 2013

passiefhuis onaangenaam warm?,

http://www.bouwprofs.net/forum/topics/passiefhuis-onaangenaam-warm, 14 april 2013

Pro & contra: passiefhuis in houtskeletbouw of op traditionele wijze?,

http://www.livios.be/nl/_build/_dozz/_view/_proc/9671.asp?content=Pro%20&%20contra:%20passi

efhuis%20in%20houtskeletbouw%20of%20op%20traditionele%20wijze, 5 januari 2013

Renson, Algemene vragen over ventilatie,

http://www.renson.be/Algemene-vragen-over-ventilatie_4.html, 30 oktober 2012

Staalskeletbouw en staalframebouw,

http://www.verbouwingen.nu/verbouwen-bouwen-huis/bouwen-bouwwerken/bedrijfshal-

bedrijfspand-bouwmethoden/, 6 januari 2013

Ventilatiesystemen, Werking,

http://www.q-ventilatie.be/N_frame.html?http://www.q-ventilatie.be/Werking_N_xp_13.html, 2

november 2012

Vlaams Energieagentschap, Implementatie Europese Richtlijn ‘Energieprestaties van gebouwen’ in

het Vlaams Gewest,

http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/doc/presentaties/algemene_syllabus-

implementatie-richtlijn-EPB-EPC.pdf, 1 november 2012

Voor- en nadelen van houtskeletbouw,

http://www.ingelicht.be/voor-en-nadelen-van-houtskeletbouw, 6 januari 2013

Waarom kiezen voor metaalskeletbouw?,

http://www.infotalia.com/nld/wonen/klusjesgids/klusjesgids_detail.asp?id=236, 6 januari 2013

http://preventie.kwfkankerbestrijding.nl/roken/Pages/feiten-en-cijfers-over-roken-en-kanker-wat-zit-er-in-een-sigaret.aspx

http://preventie.kwfkankerbestrijding.nl/roken/Pages/feiten-en-cijfers-over-roken-en-kanker-wat-zit-er-in-een-sigaret.aspx

http://www.br-architect.be/dossiers/tabid/1172/default.aspx?_vs=0_F&id=EBR0097f01.mth

http://www.mijnventilatie.info/normes-ventilation.php

http://www.mijnventilatie.info/systemes-ventilation.php

http://www.jessidecsi.be/architectuurprojecten/referenties/nieuwbouw/moderne-passiefwoning-in-houtskelet-pr1001

http://www.jessidecsi.be/architectuurprojecten/referenties/nieuwbouw/moderne-passiefwoning-in-houtskelet-pr1001

http://www.bouwprofs.net/forum/topics/passiefhuis-onaangenaam-warm

http://www.livios.be/nl/_build/_dozz/_view/_proc/9671.asp?content=Pro%20&%20contra:%20passiefhuis%20in%20houtskeletbouw%20of%20op%20traditionele%20wijze

http://www.livios.be/nl/_build/_dozz/_view/_proc/9671.asp?content=Pro%20&%20contra:%20passiefhuis%20in%20houtskeletbouw%20of%20op%20traditionele%20wijze

http://www.renson.be/Algemene-vragen-over-ventilatie_4.html

http://www.verbouwingen.nu/verbouwen-bouwen-huis/bouwen-bouwwerken/bedrijfshal-bedrijfspand-bouwmethoden/

http://www.verbouwingen.nu/verbouwen-bouwen-huis/bouwen-bouwwerken/bedrijfshal-bedrijfspand-bouwmethoden/

http://www.q-ventilatie.be/N_frame.html?http://www.q-ventilatie.be/Werking_N_xp_13.html

http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/doc/presentaties/algemene_syllabus-implementatie-richtlijn-EPB-EPC.pdf

http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/doc/presentaties/algemene_syllabus-implementatie-richtlijn-EPB-EPC.pdf

http://www.ingelicht.be/voor-en-nadelen-van-houtskeletbouw

http://www.infotalia.com/nld/wonen/klusjesgids/klusjesgids_detail.asp?id=236



Warme getuigenissen: hoe reageert een passiefhuis bij een hittegolf?, Carline Kints & Lucas Moors,

http://www.passiefhuisplatform.be/artikel/warme-getuigenissen-hoe-reageert-een-passiefhuis-bij-

een-hittegolf, 14 april 2013

Wat is een koudebrug?,

http://www.passiefhuisplatform.be/faq/wat-een-koudebrug, 5 januari 2013

Wikipedia, Isobaar proces,

http://nl.wikipedia.org/wiki/Isobaar_proces, 29 Oktober 2012

Wikipedia, Lijst van H- en P-zinnen,

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_H-_en_P-zinnen, 21 november 2012

Wikipedia, Formaldehyde,

http://nl.wikipedia.org/wiki/Formaldehyde, 21 november 2012

Zonneboiler, http://www.daco-projects.be/daco.php?menu=groeneenergie&item=zonneboiler,

16 februari 2013

Zonneboiler, http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonneboiler, 9 februari 2013

Zonneboiler, http://www.zonnepanelen-info.nl/zonneboiler/, 16 februari 2013

Zonneboiler, http://www.zonnepanelen-nieuws.be/zonneboiler/, 9 februari 2013

http://www.passiefhuisplatform.be/artikel/warme-getuigenissen-hoe-reageert-een-passiefhuis-bij-een-hittegolf

http://www.passiefhuisplatform.be/artikel/warme-getuigenissen-hoe-reageert-een-passiefhuis-bij-een-hittegolf

http://www.passiefhuisplatform.be/faq/wat-een-koudebrug

http://nl.wikipedia.org/wiki/Isobaar_proces

http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_H-_en_P-zinnen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Formaldehyde

http://www.daco-projects.be/daco.php?menu=groeneenergie&item=zonneboiler

http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonneboiler

http://www.zonnepanelen-info.nl/zonneboiler/

http://www.zonnepanelen-nieuws.be/zonneboiler/

6-TSO-IWc Figurenlijst 78


10 Figurenlijst

Figuur 1: Mondiale voorraden fossiele brandstoffen 2006 ................................................................................... 11

Figuur 2: Olie reserves ........................................................................................................................................... 12

Figuur 3: Aantal reserves uitgedrukt in vaten ....................................................................................................... 12

Figuur 4: Peak oil of hubbertpi .............................................................................................................................. 13

Figuur 5: Ontvlambaar .......................................................................................................................................... 17

Figuur 6: Corrosief ................................................................................................................................................. 17

Figuur 7: Giftig ...................................................................................................................................................... 17

Figuur 8: Radioactief ............................................................................................................................................. 17

Figuur 9: Ventilatiesysteem C ................................................................................................................................ 20

Figuur 10: Ventilatiesysteem D ............................................................................................................................. 21

Figuur 11: De ballonbouwmethode ....................................................................................................................... 24

Figuur 12: Voorbeeld van een staalskelet ............................................................................................................. 26

Figuur 13: Bijgebouw ............................................................................................................................................ 27

Figuur 14: Betonskelet in constructie .................................................................................................................... 28

Figuur 15: Betonnen pilaar .................................................................................................................................... 29

Figuur 16: Schematische voorstelling koudebrug.................................................................................................. 30

Figuur 17: Beeld van een infraroodcamera ........................................................................................................... 30

Figuur 18: Volledig zonneboiler systeem ............................................................................................................... 31

Figuur 19: Zonneaanbod in België ......................................................................................................................... 32

Figuur 20: Invloed oriëntatie en hellingshoek ....................................................................................................... 32

Figuur 21: De azimuthoek ..................................................................................................................................... 33

Figuur 22: Dubbelwandige vacuümbuis ................................................................................................................ 34

Figuur 23: Direct doorstromende methode ........................................................................................................... 34

Figuur 24: Dubbelwandige vacuümbuis met heat pipe………………………………………………………………………………………34

Figuur 25: Doorsnede heat pipe ............................................................................................................................ 35

Figuur 26: Doorsnede vlakke plaatcollector .......................................................................................................... 35

Figuur 27: Parallelle methode ............................................................................................................................... 36

Figuur 28: Meander methode ............................................................................................................................... 36

Figuur 29: Soorten absorberoppervlakken ............................................................................................................ 37

Figuur 30: De hoeken bij een paneel ..................................................................................................................... 37

Figuur 31: Boiler en warmtewisselaars ................................................................................................................. 38

Figuur 32: Tabel voor het berekenen van boiler .................................................................................................. 39

Figuur 33: Dekkingsgraad ..................................................................................................................................... 39

Figuur 34: Fase 1 stagnatie ................................................................................................................................... 40





Figuur 39: Glycolmengsel na stagnatie ................................................................................................................. 41

Figuur 40: Tabel thermische inertie ....................................................................................................................... 43

Figuur 41: Grafiek thermische inertie .................................................................................................................... 43

Figuur 42: Représentation schématique du principe de fonctionnement. ............................................................ 45

GEÏNTEGREERDE PROEFusers.telenet.be/ewoutdhoore/site/nl/bestanden/eindwerk.pdfEwout D’hoore...

Documents

Transcript of GEÏNTEGREERDE PROEFusers.telenet.be/ewoutdhoore/site/nl/bestanden/eindwerk.pdfEwout D’hoore...