Gemeente - VNG · 2019-10-14 · MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1.1 Inleiding Kwaliteit is...

of 97 /97
Milieu in ruimtelijke plannen Gemeente Juridische mogelijkheden onder de Wet ruimtelijke ordening

Embed Size (px)

Transcript of Gemeente - VNG · 2019-10-14 · MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1.1 Inleiding Kwaliteit is...

  • Milieu in ruimtelijke plannenGemeenteJuridische mogelijkheden onder de Wet ruimtelijke ordening

  • Instrument

    Thema

    2.2 Structuurvisie

    2.3 Overleg / bestuursakkoord

    2.4 PlanMER

    3.1 Bestemmingsplan

    3.2 Beheersverordening

    3.3 Aanvullende verordenen-de bevoegdheid

    3.4 Voorbereidingsbesluit

    3.5 Stad-en-milieubenadering

    4.1 Projectbesluit

    4.2 Coördinatieregeling

    4.3 Exploitatieplan

    4.4 BesluitMER

    5.1 PPS en Overeenkomst

    5.2 Gronduitgifte

    Verwijsschema opgenomen voorbeelden, naar milieuthema en instrumentMilieu in ruimtelijke plannen Gemeente

    waterfauna

    bodem verkeer energie ruimte-gebruik

    bedrijvig-heid

    externe veiligheid

    geluid lucht

    PARAGRAAF

    Milieuthema staat centraal in het voorbeeld

    Milieuthema komt mede aan de orde in het voorbeeld

  • Milieu in ruimtelijke plannen Gemeente

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    Inhoud

    1. Introductie 3

    1.1Inleiding 3

    1.2Begrippenkadermilieuenplanvorming 6

    1.3Instrumentenpalet 9

    1.4Leeswijzer 12

    2. Visie... ook op milieukwaliteit 14

    2.1Meerverantwoordelijk,meermogelijk 16

    2.2Beleidsinstrumentstructuurvisie 20

    2.3Overleg/bestuursakkoordruimtelijkeplannen 26

    2.4PlanMER 29

    3. Instrumenten voor ruimtelijke normstelling 34

    3.1Bestemmingsplan 36

    3.2Beheersverordening 44

    3.3Aanvullendeverordenendebevoegdheid 48

    3.4Voorbereidingsbesluit 53

    3.5Stad-en-milieubenadering 56

    4 Publieke instrumenten voor ruimtelijke uitvoering 60

    4.1Projectbesluit 62

    4.2Coördinatieregeling 66

    4.3Exploitatieplan 70

    4.4BesluitMER 76

    5 Private instrumenten voor ruimtelijke uitvoering 80

    5.1PPSenovereenkomst 82

    5.2Gronduitgifte 87

    Bijlage1:Bronnen 92

    Bijlage2:Afkortingen 93

    Milieu in ruimtelijke plannen Gemeente

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    1.1 Inleiding

    Kwaliteit is belangrijk bij de vormgeving van onze omgeving. De ruimte is schaars, en de investeringen daarin dienen toekomstwaarde te hebben. De ruimtelijke behoeften van wonen, werken, recreëren, mobiliteit, water en natuur verdienen een samenhangende benadering. De overheid moet in de ruimtelijke besluitvorming nota nemen van de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en economische, culturele en sociale gevolgen. Het Rijk wil een ruimtelijk beleid dat niet alleen ordent, maar ook richting geeft aan de ruimtelijke dynamiek van ons land. Duurzame ruimtelijke ontwikkelingen moeten daarmee worden bevorderd. De Wet ruimtelijke ordening kiest daarom voor plannen en besluiten op het bestuurlijk niveau dat het dichtst bij mensen en hun leefomgeving staat.

    Metdevernieuwingvanhetruimtelijkeinstrumen-

    tariumvandeWetruimtelijkeordening(Wro,vanaf

    1juli2008inwerking)krijgtdenieuwerolverdeling

    tussendegemeenteendeprovinciegestalte.Inhet

    nieuwestelselneemtelkeoverheidslaagnadrukkelijk

    deverantwoordelijkheidvoorhaareigenbeleid.De

    integralegebiedsontwikkelingwordtversterktdoor

    ontwikkelings-enuitvoeringsgerichteinstrumenten.

    Ditbiedtmeermogelijkhedenvoorderelatietussen

    ruimtelijkeordeningenmilieu.

    Deruimtelijkeordeningvanvoorheenheeftdemi-

    lieudruknietdoenafnemen.Inhetnieuwestelsel

    komenderuimtelijkemilieudoelen,demilieuambities

    endeverantwoordelijkhedendaarvoorveelduide-

    lijkerteliggen.Hetafwentelenvanmilieuproblemen

    doorruimtelijkeingrepennaareenlagereofhogere

    overheidofbuurgemeentemoetdaarmeetothet

    verledengaanbehoren.Maarookkomtmenminder

    snelwegmetvrijblijvendemilieuambitiesenonrealis-

    tischemilieudoelen.

    Ditroeptwelmeteendevraagophoedegemeente

    haarverantwoordelijkheidvoormilieukannemenin

    deruimtelijkeplanvorming.Welkeinstrumentenkan

    zeinzettenvoorhetborgenvanmilieudoeleninruim-

    telijkeplannen?Deervaringeningemeentelijkeplan-

    nenmetbestaandinstrumentariumgevendaarineen

    eersteinzicht,zoalsbestemmingsplan,gemeentelijke

    verordeningenovereenkomst.Devraagisdaarnaast

    welkenieuwemogelijkhedendeWrodegemeente

    aanreikt.Inhoeverrezijndestructuurvisie,debe-

    heersverordening,hetexploitatieplanofdeovereen-

    komstgeschiktomeengoedeleefomgevingskwali-

    teitterealiseren?

    1. Introductie

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    Milieukansen van de Wro

    Methetverdwijnenvandeprovincialegoedkeuring

    voorgemeentelijkeplanneniseenprovincialecheck

    vandedoorwerkingvanprovinciale,landelijkeofEu-

    ropeseregelgevingindeplanvormingweggevallen.

    Voorhetmilieu,datvoordebasiskwaliteitsterkleunt

    opdezeregels,lijktdatopheteersteoogeenader-

    lating.Hetrealiserenvanmilieukwaliteitisechterniet

    zozeergebaatbijdiecheck,alswelbijeentijdigeen

    volwaardigemilieu-inbrenginruimtelijkbeleidenin

    deuitvoeringervan.OnderdeWrowordtjuistdit

    laatsteveeltransparanterneergezet.

    DeWrobrengteenduidelijkonderscheidaantussen:

    • beleid:watwildegemeentebereiken?DeWro

    verlangtvaniederegemeenteenprovincieeen

    structuurvisie,waarinhetruimtelijkontwikke-

    lingsbeeldwordtbeschreven.Daaraanmoetmen

    tevenseenuitvoeringsstrategieverbindendieaan-

    geeftopwelkewijzemenhetbeleidgaatrealise-

    ren;

    • normstelling,dejuridischeborgingvandedoor-

    werking.HoehebbenhetRijkendeprovincieer-

    voorgezorgddatgemeentenaanhunbeleidsdoe-

    lenmeewerkenendezenietdoorkruisen,enhoe

    zorgtdegemeentedatburgerenbedrijfweten

    waarzeaantoezijn?

    • uitvoering:welkemiddelenzetdegemeenteinom

    haarbeleidteeffectueren?

    Bijdetoedelingvanderuimtelijkebevoegdheden

    gaatdewetgeveruitvanhetadagium‘bevoegd-

    heidvolgtverantwoordelijkheid’:eenoverheidsni-

    veaudatverantwoordelijkwordtgehoudenvooreen

    bepaaldruimtelijkbeleid,moetookdebevoegdhe-

    denhebbenomdatwaartemaken.Ditgeldtvanzelf-

    sprekendookvoormilieubelangeninderuimtelijke

    planvorming.Detijdigeagenderingvanruimtelijke

    milieuthema’salsklimaatbestendigheid,zorgvuldig

    ruimtegebruikofenergieneutraalkanlokkendeont-

    wikkelingsperspectievenbieden.Milieubelangenwor-

    dendaardoorverwevenindeplanvorming.Naastde

    inhoudelijkeworstelingiserookeeninstrumentele

    opgave.Hoeborgtmendebeoogdemilieukwaliteit

    bijdeplanvormingenrealisatie?

    Degemeentekanvoorderuimtelijkemilieuaspec-

    ten,naasthetmilieubeleidsspoor,ooktotopzekere

    hoogtehetplanologischespoorbewandelen.Zodra

    meneengemeentelijk(milieu)belangindestructuur-

    visiewilopnemen,moetmenalmeteennadenken

    overdewijzenvanuitvoeringenvandoorwerking

    voorderuimtelijkeplanpraktijk.Dedoorwerking

    looptlangstweelijnen:

    1.bestuurlijk/beleidsmatig:degemeentebepaaltin

    hetkadervanhetmilieubeleidsplanofinhetkader

    vaneenstructuurvisiehaarruimtelijkemilieube-

    langenenverantwoordelijkhedenenformuleert

    daarvooreenoplossingsgerichtbeleid.Ditbe-

    leidbindtalleendegemeente,zodathetverstan-

    digisgoedoverlegtevoerenmetdeprovincie

    enanderepartijenoverdeafstemmingvande

    (milieu)beleidsdoelenendeaanpakvandeuitvoe-

    ring.Hetzelfdegeldtvoordeprovinciale(enrijks)

    visierichtingdegemeente;

    2.dejuridischedoorwerkingvanmilieuinderuim-

    telijkeuitvoering.Dezeisnormatiefvanaardwaar

    hetgaatomdedoorwerkingvan(provincialeen

    rijks-)milieubelangennaarhetlokaleruimtelijke

    beleid.Degemeentemoetderegelsvandepro-

    vincie(enhetRijk)inachtnemen.Hierbijismin-

    dersprakevantweerichtingsverkeertussende

    gemeenteendeprovincieofRijk,deafstemming

    overdenormatieveinstrumentenisimmersalinde

    bestuurlijkelijnaandeordegeweest.

    Doel brochure

    Dezebrochure-endezusterbrochurevoorprovin-

    cies-geefteenpraktischinzichtindemogelijkheden

    ommilieujuridischteborgenindegemeentelijkeen

    provincialeruimtelijkeplanvorming.Hetgeeftaan

    hoedegemeentehaarverantwoordelijkheidvoormi-

    lieubelangenkaninvullen.Gemeentelijkemedewer-

    kerskunnendebrochuregebruikenbijdekeuzevan

    instrumentenvoordedoorwerkingofuitvoeringvan

    haarruimtelijkemilieudoelen,zowelvoorhetherdefi-

    niërenvanhetbestaandebeleidalsvoordeinrichting

    vannieuwbeleid.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    Centraalstaathetpaletvanjuridischeinstrumenten

    indeplanvormingvoordegemeente.Debrochure

    gaatnietinopdebevoegdhedenenrelatiestenop-

    zichtevanhetRijk(ofregiobesturen).Perinstrument

    ismetbehulpvanvoorbeeldenbeschreveninhoever-

    rehetmogelijkisombepaaldemilieuaspectendaarin

    optenemenenvastteleggen,endeafwegingscrite-

    riadaarbij.

    Provincieskrijgenmetdezebrochureinzichtinde

    gemeentelijkemogelijkhedenommilieubelangente

    borgen,alsspiegelvoorhaareigenruimtelijkmilieu-

    beleid.

    Debrochureheefteeninstrumenteelenjuridisch

    karakter.Hetishetlogischevervolgopdeprocesbe-

    schrijvingeneninhoudelijke,thematischehandreikin-

    genvoordeinbrengvanmilieuindeplanvorming.

    ZoalsMILO(milieukwaliteitindeleefomgeving),Na-

    tionaalpakketduurzamestedenbouw,deWatertoets

    enDuurzaamheidsprestatieoplocatie(DPL).

    Debrochurespreektzichnietuitoverinhoudelijke

    ruimtelijkemilieuvoorkeurenofkeuzes.Datisimmers

    aandegemeente,afhankelijkvanaardenschaal

    vanderuimtelijkeopgavenenontwikkelingen.Aan

    dehandvaninhoudelijkevoorbeeldenwordtgeïllu-

    streerdwelkejuridischeimplicatiesruimtelijkemilieu-

    belangenkunnenhebben.

    Eenapartebrochuregeeftpermilieuthemaeenover-

    zichtvanborgingsmogelijkhedenmetbehulpvan

    ruimtelijkeinstrumenten.

    Algemenemaatregel van

    bestuurAanwijzing

    VerordeningAanwijzing

    Voorbereidings-besluit

    Inpassingsplan

    OvereenkomstBestemmingsplan

    Beheersverordening

    Structuurvisie

    Juridischedoorwerking

    Bestuurlijkedoorwerking

    Structuurvisie

    Structuurvisie

    Rijk

    Provincie

    Gemeente

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    1.2 Begrippenkader milieu

    en planvorming

    OnderdeoudeWROspeeldealgeregelddevraag

    welkemilieuaspecteninderuimtelijkeordening

    doorwerken.DezediscussieismetdeWronog

    steedsactueel.DeconsideransvandeWrosteltdat

    dewetstrekt‘terbevorderingvaneenduurzame

    ruimtelijkekwaliteit’.

    Deaandachtvoormilieuinderuimtelijkeordeningis

    indeloopderjarensteedsverderverbreed,totwat

    weleen‘duurzameruimtelijkeontwikkeling’wordt

    genoemd.Bovendienishetaccentgaandewegver-

    schoven,vanbouwplan(‘duurzaambouwen’)viahet

    bestemmingsplan(‘duurzamestedenbouw’)naarde

    structuurvisie.Detoenemendebetekenisvanmilieu

    heeftgeleidtoteenwirwaraanbegrippen,dieniet

    altijdeenduidigwordengebruikt.Dehieruitvolgen-

    deverwarringbelemmertdeonderlingecommunica-

    tie.Eenoverzichtvandebegrippenwordthieronder

    weergegeven.

    ‘Goede ruimtelijke ordening’

    Hetbegrip‘goederuimtelijkeordening’isindeWro,

    netalsinzijnvoorloper,nietnaderomschreven.Uit

    jurisprudentieiskortgezegdafteleidendatmenalle

    relevanteaspecteninderuimtelijkeoverwegingbe-

    trekt.Dewetgevergeeftindememorievantoelich-

    tingopdeWroeenruimebetekenisaaneengoede

    ruimtelijkeordening.Eengoederuimtelijkeontwik-

    kelingstreeftnaarhetbevorderenvaneenduurzame

    ruimtelijkekwaliteitineendynamischesamenleving.

    Hetbiedenvanfysiekeruimteenhetrealiserenvan

    eenduurzameruimtelijkekwaliteitzijnonlosmakelijk

    metelkaarverbonden.Deruimtelijkebesluitvorming

    dientbeideelemententewaarborgenomtevoorko-

    mendatcollectievebelangentegenstellingenont-

    staanenomtevoorkomendatwaardevollegebieden

    verlorengaanofdattoekomstigegeneratiesworden

    belastmetmoeilijkomkeerbareinbreukenophet

    ecologischevenwicht.

    Eengoederuimtelijkeordeningdraagtbijaande

    kwaliteitvandeleefomgeving.Volgensdememo-

    rievantoelichtingbetekentdatnietalleendathet

    verschaffenvanvoldoenderuimtevoorwonen,wer-

    ken,recreërenenverkeerindebeleidsafwegingen

    moetenwordenbetrokken,maarookhetgebruikdat

    daarvanwordtgemaakt.Bijdevormgevingvande

    fysiekeruimtekunnen,meerdantotnutoe,vanuit

    verschillendebeleidsterreineneisenwordengesteld

    aanhetgebruikvanderuimte.Dieeisenkrijgeneen

    wisselendenadruk,afhankelijkvandeaardofpro-

    blematiekvanhetgebiedenvanmaatschappelijke

    opvattingenoverdekwaliteitvandeomgeving.Het

    beleidvoorderuimtelijkeinrichtingvaneenbepaald

    gebiedofvoorbepaaldeaspectendaarvan,komt

    derhalvetotstandnaafwegingvanalleruimtelijkre-

    levantebelangen.

    Welkemilieuaspectenvanuiteengoederuimtelijke

    ordeningvooreenplangebiedvanbelangzijn,moet

    menperplanbeoordelen.Deessentieenhetge-

    wichtvanmilieuaspectenisafhankelijkvanhetge-

    biedendeopgave.Hetfundamentdaarvoorisartikel

    3:2vandeAlgemenewetbestuursrecht(Awb),dat

    bestuursorganenverplichtombijdevoorbereiding

    vaneenbesluitdenodigekennistevergarenomtrent

    derelevantefeitenenbelangen.Daarenbovenver-

    plichtartikel3.1.6vanhetBesluitruimtelijkeordening

    (Bro)hetbestuursorgaanombijdevoorbereidingvan

    hetruimtelijkplanteonderzoekenwelkewaarden

    bijhetplaninhetgedingzijnenwatdegevolgen

    vanhetplanzijnvoordezewaarden.Aanwijzingen

    voorderelevantievanaspectenkunnenookvolgen

    uitspecifiekewetgeving,zoalsdeWetmilieubeheer

    (Wm).

    ‘Milieu’

    Watkanofmoetmenbijderuimtelijkeordeningon-

    der‘milieu’verstaan?DeWmschaartondermilieu

    hetbelangvandebeschermingvanmensen,dieren,

    plantenengoederen,vanwater,bodemenluchten

    vanlandschappelijke,natuurwetenschappelijkeen

    cultuurhistorischewaardenenvandebeheersingvan

    hetklimaat.Inderuimtelijkecontextgaathetomhet

    fysiekemilieu,defysiekeruimtelijkeomgeving.

    Voordeinkaderingvanmilieugebruiktmendanvaak

    debegrippen:

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    PLAN-VORMING

    SOCIA

    AL CULTURELE KWALITEIT

    EC

    ON

    OM

    ISCH

    EKW

    ALITEITECOL

    OGIS

    CHE

    KW

    ALI

    ETI

    T

    GELUID

    BODEM

    ENER

    GIE

    WAT

    ER, E

    TC.

    • ‘milieuhygiëne’:gerichtophetbestrijdenvanmi-

    lieuhindervangeluid,geur,stank,lucht,bodem-

    verontreinigingenveiligheidsrisico’s;

    • ‘ecologischeduurzaamheid’:bestaatnaastmilieu-

    hygiëneuitaspectenvanaardkunde,hydrologie,

    cultuurhistorie,natuurenklimaatenenergie,die

    bijaantastingnietofzeermoeilijkteherstellenzijn

    (irreversibel);

    • ‘duurzaamheid’vanuittripleP:hetstrevenomde

    driepijlersvanduurzameontwikkelingPeople

    (socialecomponent),Planet(ecologieenmilieu)

    enProfit/Prosperity(economie,winst,werken

    welvaart)metelkaarinbalanstebrengenente

    houden.Debasishiervoorishetbegrip‘duurzame

    ontwikkeling’.Bijdeplanontwikkelingisreken-

    schaptenemenvandeeffectenvanvoorgestane

    ingrepeninhetplangebied:

    - inrelatietotzijnomgeving,doorproblemenniet

    doorteschuivennaarandereschaalniveaus;

    - naardetoekomst,doorzominmogelijkmilieupro-

    blementescheppenvoorkomendegeneraties.

    Deeerste2puntenbiedendeingrediëntenvooreen

    milieuagendabijderuimtelijkeplanvorming.Het3e

    begripoverlaptdeintegraleruimtelijkeafweging.

    Dezebrochurerichtzichopéénvandepijlersvoor

    eenduurzameruimtelijkeontwikkeling:demilieu-

    agenda.Aandeordekomen:bodem,water,floraen

    fauna,verkeerenvervoer,energie,geluid,lucht,ex-

    terneveiligheid,bedrijvigheidenzorgvuldigruimte-

    gebruik.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    ‘Kwaliteitseis’

    DememorievantoelichtingvandeWroomschrijft

    hetbegripkwaliteitseisalsvolgt:‘wettelijkeeisdie

    zichprimairrichttotdeoverheidenwaarinmetbe-

    hulpvaneenkwaliteitswaardewordtvoorgeschreven

    aanwelkekwaliteiteenonderdeelvandeomgeving

    opeenbepaaldmomentmoetvoldoen’.

    HetRijkendeprovinciekunnenmilieukwaliteitseisen

    stellenineenAMvBrespectievelijkmilieuverorde-

    ning(opgrondvanhoofdstuk5Wm).DeWrobiedt

    hetRijkendeprovinciedemogelijkheidbijAMvB

    c.q.verordeningruimtelijkrelevantekwaliteitseisen

    testellenvoorbestemmingsplannen,inpassingsplan-

    nen,beheersverordeningenenprojectbesluiten(ar-

    tikelen3.37,4.1en4.3).Dememorievantoelichting

    refereertaankwaliteitseisenmetruimtelijkegevolgen

    ophetvlakvanwaterbeheerenexterneveiligheid

    enaandeeiseninzakedeWetgeluidhinder(exarti-

    kel3.3.1,lid2Bro).Dangaathetbijvoorbeeldover

    detenhoogstetoelaatbaregeluidsbelastingdiebij

    deuitwerkingofwijzigingvaneenbestemmingsplan

    inachtmoetwordengenomen.Degemeente(of

    provincie)moetdergelijkeeisenbijdeplanvorming

    inachtnemen(norm)ofhiermeerekeninghouden

    (streefwaardeof-kwaliteit).

    ‘Wettelijke basiskwaliteit’

    Voorverschillendebeleidsterreinenzijnkwaliteitsnor-

    mengeformuleerddiedirectvaninvloedzijnopde

    ruimtelijkebesluitvorming.Eenwettelijkebasiskwali-

    teitbetekentdatersprakeisvaneenwettelijkenorm

    waaraaneenbepaaldgebiedopeenbepaaldmo-

    mentmoetvoldoen.Bedoeldwordteenwetinmate-

    riëlezin,deregelgevingkanvanhetRijk,provincieof

    gemeentezijn.

    Meestalgaathetomeenminimaaltebehalenkwali-

    teitvoorgezondheid,milieuennatuur,zoalsgeluid,

    stank,externeveiligheid,verontreinigingvanop-

    pervlaktewater,bodemennatuurbescherming.De

    grenswaardenuitdeWetgeluidhinderzijneenin-

    houdelijkvoorbeeld.Inderuimtelijkebesluitvorming

    moetendezeinachtwordengenomendanwelmoet

    daarmeerekeningwordengehouden.

    ‘Beleidsmatige, niet-wettelijke, basiskwaliteit’

    Steedsmeergemeentenendiverseprovincies,zoals

    Utrecht,werkenmetmilieukwaliteitsprofielenvoor

    gebieden.Erisdansprakevaneenbeleidsmatigeset

    kwantitatieveofkwalitatievewaardendiedekwa-

    liteituitdruktwaaraaneenbepaaldgebiedopeen

    bepaaldmomentmoetvoldoen(denkaanMILO).De

    procedurevandewatertoetsiseenprocesmatigeba-

    siskwaliteit.

    Metdezewaardengeeftdegemeenteofprovincie

    eenconcreteondergrensaandievooreenbepaald

    gebiedtoepasselijkis.Bijvoorbeelddewoningdicht-

    heid,dehoeveelheidoppervlakteaangroenofwater,

    deinfiltratievoorzieningofdegemiddeldeafstand

    tenopzichtevaneenbushalte.Meestalisdatgeba-

    seerdopdeaanwezige,bestaandekwaliteitinhet

    gebied.Ditistebeschouwenalseenuitwerkingvan

    hetalgemene‘standstill’beginsel,danwelhet‘ver-

    oorzakersbeginsel’(geenafwenteling).Vaneenám-

    bitieisdaneigenlijknoggeensprake.(Inde‘enge’

    plankwaliteitsopvattingiselkekwaliteitdienietbij

    wetisbepaaldeenambitie).

    Wanneerdergelijkekwaliteitscriteriadoordege-

    meenteofprovinciewordenneergelegdineenstruc-

    tuurvisievoorhetbetrokkengebied,biedenzeeen

    duidelijkbeoordelingskadervoorruimtelijkebeslui-

    ten,zoalsbestemmingsplanofprojectbesluit.Inhet

    planmoetdebasiskwaliteitwordenmeegenomen.

    Uitdetoelichtingofruimtelijkeonderbouwingmoet

    sprekenhoedaarmeerekeningisgehouden.

    Zodradewaardenwordenopgenomeninalgemene

    regels,issprakevaneenwettelijkebasiskwaliteit.

    ‘Milieuambitie’

    Hetbegripmilieuambitiereserverenwijvoordie

    kwaliteitsniveausvooreenbepaaldgebiedwaaruit

    eenzekereuitdagingspreekt.Nieuwteontwikkelen

    woon-enwerkgebiedenbiedenvaakmogelijkheden

    voorhogerekwaliteitsniveaus.Ookbijdeherstruc-

    tureringvaneengebiedzijnergelegenhedenomde

    milieukwaliteittotbovenhetbasisniveauteverbete-

    ren.Tedenkenisaaneenenergieprestatieoplocatie

    (EPL)van7ofhoger.AlsmenvoldoetaanhetBouw-

    besluitlevertdateenlagereenergieprestatieop.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �

    DeNotaruimtedaagtgemeentenenprovinciesuit

    waarmogelijkeenhogereambitietestellen.Delat

    voorhetmilieuaspectligtdanbovendebasiskwaliteit

    voorhetbetreffendegebied.Hoehoogisafhankelijk

    vandeprioriteitdiedegemeenteenontwikkelende

    partijendaaraantoedichten.Envandebeschikbare

    middelenentechnieken.

    Wanneereengemeenteofprovinciedezecriteria

    neerlegtineenstructuurvisievoorhetbetrokkenge-

    bied,biedenzeeenbeoordelingskadervoorruimte-

    lijkebesluiten,zoalsbestemmingsplanofprojectbe-

    sluit.Uitdetoelichtingofruimtelijkeonderbouwing

    vanhetplanmoetsprekenhoedaarmeeindeafwe-

    gingrekeningisgehouden.

    Deuitkomstenzijnvaaktotaanhetuitvoeringsge-

    reedmakenvaneenprojectongewis.Ambitieuzeuit-

    komstenlenenzichdaarommindervooreen(alge-

    mene)afdwingbareregeling.Overdegezamenlijke

    wegernaartoekunnennatuurlijkwelprocesafspraken

    wordengemaakt,zoalshetlatenopstellenvaneen

    energievisie.

    Realisatievaneenhogeredandebasiskwaliteitispas

    goedmogelijkwanneerbijdeontwikkelingvanruim-

    telijkeplannenmilieubelangentijdigwordenbetrok-

    ken.Verschillendegemeentengebruikendaarbijhet

    milieukwaliteitsprofielalshulpmiddel.

    1.3 Instrumentenpalet

    De‘borging’vaneenmilieuaspectinderuimte-

    lijkeplanvormingkanopdiversemanierengestalte

    krijgen.Degemeentestaatverschillendesoorten

    beleidsinstrumententerbeschikking:

    sociaal(overreding)

    economisch(beloning)

    juridisch(dwang)

    Voorkwaliteitsambitieszijnallereerstsocialeinstru-

    mentenvanbelang.Communicatieenoverlegzul-

    lenmensenoverdestreepmoetentrekken.HetRijk

    spreektvanhetverleidenvanpartijentothogere

    kwaliteitsniveaus.Eenvoorwaardedaarvoorisdat

    ambitiestijdigenduidelijkwordengeformuleerd.

    Ookisoverlegnodigtussenbetrokkenpartijenover

    derealisatievandieambitie.Draagvlakbijdepartijen

    diedeambitiemoetenvormgevenofopbrengenis

    immersvancruciaalbelang.Financiëleprikkelskun-

    nendaarbijvandienstzijn.Hetopvoorhandafdwin-

    genvaneenambitieisnietdemeestsuccesvolleweg.

    Zodrapartijenzichkunnenvindenineenambitie,

    iseenafgeleideopgavedejuridischeborgingvan

    deambitieinhettrajectvanonderzoek,uitwerking

    enrealisatie.Juridischeborgingisvanbelangom

    ontwikkelendepartijenaandeafsprakentekunnen

    houden,duidelijkheidtescheppennaarbetrokkenen

    /belanghebbendenenomdebeheersituatiegoed

    tekunnenvastleggen.Dejuridischeborgingbiedt

    uiteindelijkdemogelijkheidintegrijpenalsmende

    beoogdekwaliteitniet(dreigt)waartemaken.

    Dezebrochurerichtzichmetnameopdejuridi-

    scheborgingsmogelijkhedenvoormilieubinnen

    deruimtelijkeinstrumenten.Daarbijmoetrekening

    wordengehoudenmetdejuridischekenmerkenvan

    deverschillendeinstrumenten.Nietalleskanineen

    bestemmingsplan,overeenkomstofexploitatieplan

    wordenvastgelegd.Ditisbovendienooknietaltijd

    wenselijk,flexibiliteitnaardetoekomstisookeen

    duurzameplankwaliteit.

    Eenmilieuambitiekanmenvaakopuiteenlopende

    manierenverankerengedurendeeenplanproces.Bij-

    1.

    2.

    3.

    streefwaarde

    lokale ambitieenbasiskwaliteit

    stad en milieu

    bodem water geluid

    grenswaarde, MTR

    Gebiedskwaliteit

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 10

    voorbeeldeenbepaaldemaximalegeluidbelasting

    opdegevelvanwoningenkanzijnvertalingkrijgenin

    eenkwaliteitseisdieinhetbestemmingsplankanwor-

    denopgenomen.Diezelfdeambitiekanéérderinhet

    ontwerptrajectookeenrolspelenindeinvullingof

    vormgevingvanhetplangebied.Tedenkenisaande

    omleggingvaneenweg,afschermendebebouwing

    ensitueringvangevoeligefuncties.Demilieukwaliteit

    ligtdanuiteindelijkstevigverankerdindeplankaart,

    functietoedelingindedoeleindenofprogrammati-

    scheafspraken.Denormzelfisbijdeborgingvande

    milieukwaliteitdanminderrelevant.

    Ruimtelijke instrumenten

    Degemeenteheeft,netalsRijkenprovincie,debe-

    schikkingovereenvollediginstrumentenpakketom

    haarruimtelijkbeleidtotuitvoeringtebrengen.Bij

    debevoegdheidstoedelingindeWromaakthetin

    principenietuitopwelkschaalniveauderuimtelijke

    vraagstukkenzichafspelen.Alshetgaatomgemeen-

    telijkebelangen,zoalsdekwaliteitvanwoongebie-

    denofhetlokalevoorzieningenaanbod,hoortdepla-

    nologischeverantwoordelijkheidookopdatniveau

    teliggen.Alserprovincialebelangeninhetgeding

    zijn,zoalsgroteinfrastructurelelijnenofwaterber-

    gingsgebieden,ligtdeverantwoordelijkheidvoorde

    planologischeinbeddingopdatniveau.Degemeen-

    tenenprovincieshebbendaarominbeginselhetzelf-

    debeleids-enjuridischinstrumentenpaletvoorde

    ruimtelijkeplanvorming.

    OnderdeoudeWROliepenbeleidsdoelenenin-

    strumentendoorelkaar.DeWrobrengteenonder-

    scheidaantussenenerzijdshetbeleidsdocument,de

    structuurvisie,enanderzijdsdeinstrumentenvoor

    hetvastleggenvanjuridischbindenderegels.DeWro

    sluitdaarmeeaanbijhethuidigestelselvandeWm:

    hetmilieubeleidsplanbevathetindicatievebeleiden

    deverordeningishetregelinstrument.

    DeWrodwingtdegemeente(maarookdeprovincie)

    onderscheidtemakeninbeleidenjuridischeinstru-

    menten.Degemeentemoet,bijhetbepalenvanhaar

    ruimtelijke(milieu)belangenindestructuurvisie,wel

    aangevenmetbehulpvanwelkeinstrumentenzijhaar

    ruimtelijkebeleidsdoelenvervolgensdenkttegaan

    verwezenlijken.

    HetbestemmingsplanheeftindeWrodecentrale

    plaatsalsruimtelijkinstrumentmeteenrechtstreeks

    bindendewerkingnaarburgersbehoudenenisop

    onderdelenversterkttenopzichtevanhetverleden.

    Rigoureusveranderdzijndepositieenrolvande

    provinciebijhetgemeentelijkebestemmingsplan.De

    provincieheeftmethetinpassingsplaneengelijk-

    soortiginstrumentterbeschikkinggekregenomhaar

    ruimtelijkebelangenzelfplanologisch-juridischinte

    kunnenpassen.

    Kenmerkendvoorhetbestemmingsplaneninpas-

    singsplanisdatzezoweleennormstellendkarakter

    alseenuitvoeringskarakterhebben.

    Behalvehetbestemmingsplanstaatdegemeentebij

    deruimtelijkeplanvormingdiverseanderejuridische

    instrumententerbeschikking-aldannietgebaseerd

    opdeWro-,diegeschiktzijnvoorhetrealiserenvan

    ondermeermilieubelangen:

    • voordevastleggingvanhetbeleid:hetmilieube-

    leidsplan,eventueelgecombineerdmeteenas-

    pectenvisievoorhetruimtelijkmilieubeleid,ende

    verplichtestructuurvisie.Ondersteunendeinstru-

    mentenzijnhetoverleg,debestuursovereenkomst

    eninvoorkomendegevallendestrategischemi-

    lieubeoordelinginhetplanMER;

    • normstelling:voorhetvastleggenvanhetgrond-

    gebruik(bestemmingsplan).Ookkunnen-totop

    zekerehoogte-viaeengemeentelijkeverordening

    regelswordengesteld.ViadeStad-en-milieube-

    naderingkandegemeenteeenafwijkendenorm

    vastleggen,mitsdeprovinciehieraangoedkeuring

    geeft;

    • publiekrechtelijkeinstrumentenvoordeuitvoering:

    bestemmingsplan,projectbesluit,coördinatiebe-

    voegdheidenhetexploitatieplan.Indevoorko-

    mendegevallenishetbesluitMERhetinstrument

    bijuitstekommilieuaspectenteonderzoekenen

    teagenderenindeconcretebesluitvorming;

    • privaatrechtelijkeinstrumentenvoordeuitvoering

    inderuimtelijkeplanvormingzijnovereenkomsten

    enuiteenlopendeverschijningsvormenvanpu-

    bliek-privatesamenwerking.Ookzijnonroerend

    goedtransactiestotopzekerehoogteintezetten

    voormilieubelangen.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 11

    Niet-juridische instrumenten

    Bestuursakkoord

    STRUCTUURVISIE(Beleidsuitgangspunten,

    zonder juridische doorwerking)

    PlanMER

    Overleg Beheersverordening Bestem-mings-

    plan

    Projectbesluit

    Aanvullendeverordenende

    bevoegdheid

    Coördinatieregeling PPS en overeenkomst

    Voorbereidings-besluit

    Exploitatieplan Gronduitgifte

    BesluitMER

    Stad-en-milieubenadering

    Publiekrechtelijk Privaatrechtelijk

    Normstelling Uitvoering

    Instrumenten inzet

    Digitale verankering

    DeWroverplichtoverhedenomhunruimtelijkevi-

    sies,plannenengebiedsgerichtebesluitenindigi-

    talevormoptestellenenbeschikbaartestellen.

    Daarnaastdienendeplannenvoordeburgerraad-

    pleegbaartezijn(verplichtvanaf1juli2009).Dewijze

    waaropoverhedenplannenmaken,publicerenenge-

    bruikenverandertdaardoor.Elektronischebestanden

    komencentraaltestaanenpapierverdwijntnaarde

    achtergrond.Ditdraagtbijaandeefficiencyvande

    planvorming.

    Deintegratievanmilieubelangenkandaarmeeeen

    stukeenvoudigerworden,mitshetmilieuvelderin

    slaagthaarbedoelingentekoppelenaanplange-

    bieden.Eendigitaleweergavevangebiedsgerichte

    milieukwaliteitsaspectenmaaktverbandenmetruim-

    telijkeontwikkelingenzichtbaar,ofhetnuinventarisa-

    tiegegevens,kwaliteitseisenofambitiesbetreft.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    1.4 Leeswijzer

    Debrochureisopgebouwdvanuit4categorieëninstrumentenvoorhetborgenvanmilieuinderuimtelijke

    planvorming:instrumentenronddebeleidsvisie,normatieveinstrumenten,publiekeuitvoeringsinstrumenten

    enprivateuitvoeringsinstrumenten.Iederecategoriewordtineenafzonderlijkhoofdstukbehandeld.

    Debrochurerichtzichinhoudelijkopdemilieuagendavooreenduurzameruimtelijkeontwikkeling:bodem,

    water,floraenfauna,verkeer,energie,geluid,lucht,externeveiligheid,bedrijvigheidenruimtegebruik.

    Bepalen provinciale milieubelangen

    Structuurvisie

    Overleg / bestuurs-akkoord

    PlanMER

    PROVINCIE PPS en overeen-komst

    Gronduitgifte

    Verordening

    Proactieve aanwij-zing

    Voorbereidings-besluit

    Zienswijze en reactieve aanwijzing

    Stad-en-milieubenadering

    Bestemmingsplan

    Projectbesluit

    Coördinatie-regeling

    Exploitatieplan

    BesluitMER

    2.1 Meer verant-woordelijk, meer

    mogelijk

    2.2 Structuurvisie

    2.3 Overleg / bestuursakkoord

    2.4 PlanMER

    GEMEENTE 5.1 PPS en overeenkomst

    5.2 Gronduitgifte

    3.2 Beheersverorde-ning

    3.3 Aanvullende verordende

    bevoegdheid

    3.4 Voorbereidings-besluit

    3.5 Stad-en-milieubenadering

    3. Normstelling 4. Uitvoering publiek 5. Uitvoering privaat2. Visie

    3.1 Bestemmingsplan

    4.1 Projectbesluit

    4.2 Coördinatiere-geling

    4.3 Exploitatieplan

    4.4 BesluitMER

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    Beschrijving instrumenten

    Detoepassingsmogelijkhedenvanhetinstrument

    voorhetborgenvanmilieustaattelkensalsvolgtom-

    schreven.

    • Weergavevandekenmerkenvanhetinstrument:

    strekking,bevoegdgezag,juridischebasis,proce-

    dure,beroep.

    • Beschrijvingvandebetekenisvoormilieuaande

    handvandekarakteristieken:

    - hetbereikvanhetinstrument,geografisch,in-

    houdelijken/ofjuridisch;

    - dewijzevanjuridischedoorwerking;

    - derolvandegemeentebijdetotstandkoming

    enhetgebruikvanhetinstrument;

    - demogelijkerolvandeprovinciebijdetot-

    standkomingenhetgebruikvanhetinstrument.

    • Tipsoverdetoepassingsmogelijkheden,criteriaen

    conditiesvoordeborgingvanmilieuenillustratie-

    vevoorbeelden.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    Bestuurlijkedoorwerking

    Structuurvisie

    Structuurvisie

    Structuurvisie

    Rijk

    Provincie

    Gemeente

    2. Visie... ook op milieukwaliteit

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    Bestuurlijkedoorwerking

    Structuurvisie

    Structuurvisie

    Structuurvisie

    Rijk

    Provincie

    Gemeente

    De gemeentelijke visie op de kwaliteit van het milieu heeft verschillende verschijningsvormen. Naast thema’s en doelgroepen nemen gebiedsgerichte ambities een belangrijke plaats in. Deze zijn vaak uitgewerkt in gemeentelijk milieubeleid, op enige afstand van de ruimtelijke praktijk. Het is mogelijk deze ruimtelijke milieudoelen en milieuambities een plek te geven in een integrale structuurvisie. Ook opname in een aspectenstructuurvisie voor het ruimtelijk milieubeleid behoort tot de mogelijkheden.De structuurvisie voor het ruimtelijk milieubeleid maakt strikt genomen geen deel uit van het juridisch instrumentarium van de Wro. Beschrijving van dit beleidsstuk is echter onmisbaar, juist ook vanuit milieuoptiek. De betekenis van de structuurvisie ligt in het aanwijzen van de belangen en verantwoordelijkheden - uit milieuoptiek of met een milieu-impact - en de wijze waarop het vaststellende orgaan de beschreven ontwikkelingen tot uitvoering wil laten komen (uitvoeringsparagraaf). Het gemeentelijk beleid is in beginsel alleen bindend voor het eigen bestuur, zodat een goede afstemming met de provincie en buurgemeenten nodig is.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    2.1 Meer verantwoordelijk,

    meer mogelijk

    MetdeWroisderolverdelingtussendegemeen-

    teendeprovinciebijderuimtelijkeplanvorming

    aanzienlijkveranderd.Elkeoverheidslaagneemtde

    verantwoordelijkheidvoorhaareigenruimtelijkbe-

    leid.Degemeentekrijgthiermeebeduidendmeer

    inhoudelijkeverantwoordelijkheidvoorderuimte-

    lijkeordeningbinnendegemeentegrenzen.Omdie

    verantwoordelijkheidwaartekunnenmaken,zalde

    gemeentezelfooknadrukkelijkhaarmilieubelangen

    –naastdievandeprovincieenhetRijk–eenplek

    moetengeveninderuimtelijkeplanvorming.Immers,

    deprovincieheeftalleennogeentaakaangaandede

    inhoudelijkebeoordelingvaneenbestemmingsplan

    ofprojectbesluitwanneererprovincialebelangenin

    hetgedingzijn.Degemeentelijkeplannenworden

    doordeprovincie(enhetRijk)beduidendminderop

    wet-enregelgevingbeoordeeld.Eentekortschieten-

    dekwaliteitkandanpasbijdeRaadvanStatewor-

    dengesignaleerd,metallegevolgenvandien.

    Milieubelangen in structuurvisie

    Hetgemeentelijkmilieubeleidsplangeeftrichtingaan

    deverbeteringvandemilieukwaliteitbinnendege-

    meente.Destructuurvisieishetinhoudelijkrichting-

    gevendedocumentvoorderuimtelijkeontwikkeling

    binnendegemeente.Doormilieubelangenmeteen

    ruimtelijkecomponentdaarineenplaatstegeven,

    wordtmilieuvolwaardigonderdeelvanderuimtelij-

    keweging.Alsdegemeentegeenmilieubeleidsplan

    heeft,iserredentemeeromhetmilieueenvol-

    waardigeplaatstegevenineenintegraleruimtelijke

    structuurvisieofaspectenstructuurvisie.

    Hetkaraktervandemilieu-inbrengkanvariërenvan

    -duurzame-locatiekeuzentotkwaliteitscriteriavoor

    gebiedenbinnendegemeente.Hiermeelegtdege-

    meenteeenduurzaamruimtelijkfundamentvoorde

    borgingvanmilieukwaliteit.Devisiewerktimmers

    doornaarprojectenenandereuitvoeringstrajecten,

    Derolvandeprovincie(enrijk)bijeengemeentelijkbestemmingsplan

    Deveranderderolvandeprovinciebijhetgemeentelijkbestemmingsplanisinonderstaandschemasamengevatweergegeven.

    HetStreekplanendedaaraangekoppeldegoedkeuringsbevoegdheidvangemeentelijkeruimtelijkeplannenisvervallen.Depro-

    vincielegthaarbeleidvastinstructuurvisies(indicatief)en/ofjuridischeregels,zoalseenverordening.Overleginhetvoortraject

    vanruimtelijkeplannen–structuurvisiesenbestemmingsplannen-isdaarmeebelangrijkergeworden.Deprovinciebeoordeelt

    ofhetgemeentelijkeontwerpbestemmingsplanovereenstemtmethetprovincialebeleidenregelgeving.Deprovincie(maarook

    hetRijk)kaneventueelzienswijzenindienen,alservanuithaarprovinciale(ofrijks-)belangenaanleidingtoeis.

    Degemeentemoetbijdevaststellingvanhetplanrekeninghoudenmetdezezienswijze,wantlooptandershetrisicovaneen

    reactieveaanwijzingdoordepro-

    vincie(ofRijk).Dezebeoordeling

    vindtplaatsnavaststellingenvoor

    deterinzageleggingvanhetvast-

    gesteldeplan.Vervolgenslegtde

    gemeentehetvastgesteldeplan

    terinzage.Alsereenreactieve

    aanwijzingisgedaan,dantreedt

    datonderdeelvanhetplannietin

    werking.Deprovincieheeftook

    demogelijkheidomberoepinte

    stellentegenhetbestemmings-

    plan(ditgeldtookvoorhetRijk).

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    HoofdbelangprovincieNoord-Brabant:zorgvuldigruimte-gebruik

    Inwezengaathetertelkensommethetprovinciaalruimtelijkbeleidbij

    tedragenaandebalanstussenheteconomische,hetecologischeen

    sociaal-culturelekapitaalvanNoord-Brabant.Wijwillennieuweruimte-

    lijkeontwikkelingenfaciliterendiebijdragenaanhetopprovincialeschaal

    behoudenenverkrijgenvansamenhangenbalanstusseneconomische,

    ecologischeensociaal-culturelekwaliteiten.Hierbijzullenwebijnieuwe

    ontwikkelingenmeeraandachtschenkenaanecologischeensociaal-cul-

    tureleaspectendanindeafgelopendecenniaisgebeurd.Metandere

    woorden:wewillenonzeruimtezorgvuldigergaangebruiken.

    Bron:interimstructuurvisieprovincieNoord-Brabant,2008

    viabestemmingsplanofprojectbesluit.

    Alsruimtelijkemilieubelangenachterwegeblijven

    indevisievorming,krijgtdegemeentedaarvanzelf

    laterderekeninggepresenteerdbijdeconcreteplan-

    vorming.Bijsturinginlocatiekeuzeofkwaliteitsambi-

    tieisdanaanzienlijkmoeilijker.

    Hetisverstandigbijdeopstellingvaneengemeente-

    lijkestructuurvisietijdigkennistenemenvanderijks-

    enprovincialestructuurvisiesendewijzewaaropzij

    hunbeleidwillenlatendoorwerkenindegemeente-

    lijkeplannen.

    Provinciale en nationale milieubelangen

    DeWrogaatervanuitdatdeprovincieenhetRijk

    zichalleenrichtenopdeeigennationaleenprovinci-

    alebelangen,maarregeltbewustnietinwelkgeval

    sprakeisvaneennationaal,provinciaalofgemeente-

    lijkbelang.Iederorgaangeeftinhaarstructuurvisie

    zelfaanwatzijtothaarbelangenverantwoordelijk-

    heidrekent.

    Inhoudelijkefactorenvoorhetbepalenvaneenpro-

    vinciaalmilieubelangzijn:

    allereerstdienthetmilieuvraagstukeenduidelijke

    ruimtelijkeimpacttehebbenopdefysiekeomge-

    vingineen(groot)gebied.Eencriteriumdaarvoor

    isdatereenlogischerelatiekanwordengelegd

    metdeprovincialestructuurvisie.Dezevisiezal,

    inhetverlengdevandeconsideransvandeWro,

    gerichtzijnophetbevorderenvaneenduurzame

    ruimtelijkekwaliteit;

    bovendienmoetersprakezijnvaneendege-

    meenteoverstijgendedimensie,zoals:

    - locatie-afwegingenvoorbepaaldefuncties,bij-

    voorbeeldvoormilieuhinderlijkebedrijvigheid,

    dienaarhuneffectendeschaalvandegemeen-

    teoverstijgen.Hetbedrijventerreinenvraag-

    stukkenteconomischeenmilieueffectendiebij

    voorkeuropeenhogereschaalwordenafgewo-

    gen;

    - infrastructureleverbindingenofdoorsnijdingen,

    zoalsspoorlijnenofecologischeverbindingen;

    - maatschappelijkeeffectenofgevolgenvoor

    marktverhoudingendiedegemeenteovervleu-

    gelen,waarbijgedachtkanwordenaandeener-

    gievoorzieningofgrootschaligedetailhandel;

    decomplexiteitvandeopgave.Bijvoorbeeldals

    ersprakeisvaneengrotediversiteitin(tegenstrij-

    dige)belangenbinneneengebiedwaarinmeer-

    deregemeentenzijngelegen,tedenkenisaande

    reconstructievanhetbuitengebied;

    hetjuridischbevoegdgezag,zoalsbijprovinciale

    wegenofprovincialeinrichtingenindezinvande

    Wm.Hetisdanbijvoorbeeldinhetbelangvande

    provincieombepaaldezones-vanuitdeoptiek

    vangeluid,externeveiligheidendergelijke-te

    vrijwarenvannieuwegevoeligefuncties.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    Daarbijbepaaltdeprovinciepermilieubelanghaar

    rolendebijbehorendeinstrumentenvoordeuitvoe-

    ringervan,ziekadertje.

    HetRijkheefthaarnationalebelangenverwoordin

    de‘Realisatieparagraafnationaalruimtelijkbeleid’.

    Dezebevateenbeleidsneutraleomzettingvande

    NotaRuimteenanderePKB’s:decentraleoverheid

    isverantwoordelijkvoordenationaleRuimtelijke

    Hoofdstructuurenvoorderuimtelijkebasiskwaliteit

    vanNederland,deandereoverhedendragenverant-

    woordelijkheidvoorhuneigenruimtelijkebelangen.

    Decirca100PKB-uitsprakenvandeNotaRuimtezijn

    gecomprimeerdtot33nationalebelangen.Toege-

    voegdishetnationalebelangklimaatadaptatie.

    Denationaleruimtelijkebelangenrichtenzichvooral

    opdewijzewaaropdezedoorwerkentotoplokaal

    niveau.Inhoudelijkgaathetomnationalebelangen

    diesamenhangenmet:

    • hetbeschermenvanruimtelijkefuncties,zoalsna-

    tuurindeecologischehoofdstructuur(EHS);

    • hetvrijwarenvanfuncties,bijvoorbeeldkapitaalin-

    tensievefunctiesingebiedenwaarrivierverruiming

    noodzakelijkis.

    Nationalebelangenkunnenookprocesvereistenof

    spelregelsmetzichmeebrengen,zoalshetuitvoeren

    vaneenwatertoetsbijbestemmingsplannen.

    Rol gemeente

    Degemeentebepaaltbijhaarbeleidskeuzeninde

    structuurvisiedirecthaarrol(len)endeinstrumenten

    waarmeezijderuimtelijke(milieu)doelenwilgaan

    realiseren.Ineenuitvoeringsstrategielegtdege-

    meentevasthoehaarvisieendoelenteverwezenlij-

    ken.Daarmeeontstaatvoorafduidelijkheidvoorde

    eigenorganisatie,debevolkingenmarktpartijenover

    de(milieu)belangenendewijzewaaropdezeworden

    opgepakt.Hetspreektvoorzichdatditbijvoorkeur

    gebeurtinsamenhangmetandereruimtelijkedoelen

    (gebiedsgericht)eninafstemmingmetuitvoerings-

    trajectenvanandereoverheden,zoalsprovincieen

    waterbeheerder.

    Derolvandegemeenteisallereerstafhankelijkvan

    de(beoogde)dynamiekindeverschillendegebie-

    den:gaathetomontwikkelingofeenbeheergebied?

    Ookinhetlaatstegevalkunnenergroteruimtelijke

    Onderscheidenrolleneninstrumentarium:

    Beleidsbepaler >structuurvisie

    Regisseur >structuurvisie,afspraken,

    bestuursovereenkomsten,

    eventueelproactieveaanwijzing

    Ontwikkelaar > inpassingsplan,projectbesluit,

    faciliteren,proactieveaanwijzing

    Beschermer >verordening,zienswijzen,

    proactieveenreactieve

    aanwijzing

    Nationalemilieugerelateerdebelangen

    NationalemilieugerelateerdebelangenindeRealisatiepa-

    ragraafnationaalruimtelijkbeleid(juni2008)zijn:

    • Borgingvanmilieukwaliteitenexterneveiligheid.

    • Hetopordebrengenenhoudenvanhethoofdwatersy-

    steemterbeschermingvanhetlandtegenoverstromin-

    gen,veiligstellingvandezoetwatervoorraden,voorko-

    mingvanwatertekortenenverzilting,verbeteringvan

    dekwaliteitvanhetoppervlaktewater,dezorgvooreen

    goedeecologischewaterkwaliteitendeversterkingvan

    deruimtelijkekwaliteit.

    • Realisatie,bescherming, instandhoudingenontwikke-

    lingvanbijzonderewaardenvandeVHR-enNB-gebie-

    den,EHSenrobuusteecologischeverbindingen.

    • Behoud,beheerenversterkingvandelandschappelij-

    ke,cultuurhistorischeenrecreatievekwaliteitenvande

    nationalelandschappenenhetdaarbinnentegengaan

    van grootschalige verstedelijking, bedrijventerreinen,

    glastuinbouwlocatieseninfrastructuurprojecten.

    • Behoudenversterkingvandekernkwaliteitenvanna-

    tuur, architectuur, cultuurhistorie, gebruikswaarde en

    belevingswaardevanhetlandschap.

    • Bestemmingennadereontwikkelingleefgebiedenvan

    (inter)nationaalbeschermdesoorten.

    • Beschikbaarstellenvanvoldoenderuimtevoordeop-

    wekking en distributie van elektriciteit en stimulering

    vanvoldoenderuimtevoorwindenergie.

    • Ruimtelijkeaanpassingaandegevolgenvanklimatolo-

    gischeontwikkelingen(adaptatieRuimteenKlimaat).

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�

    milieubelangenzijn,zoalshetbehoudvandebe-

    staandeecologischewaardenofdeleefkwaliteit.Rol

    eninstrumentariumwordendanafgestemdopdit

    beheer,zoalsdeinzetvaneenbeheersverordening.

    Degemeentelijkerolineenplanontwikkelingisaf-

    hankelijkvandegrondpositieenhetgrondbeleidvan

    degemeente:heeftdegemeentegrondeninei-

    gendomenneemtzijzelfhetinitiatiefenontwikkelt

    plannen(actiefgrondbeleid)ofhanteertzijfacilitair

    grondbeleidwaarbijanderendegrondenineigen-

    domhebbenenontwikkelen?

    Teonderscheidenrollendiedegemeentekaninne-

    men(ook)voormilieu:

    • beleidsbepaler:degemeentetreedtopalsinitia-

    tiefnemerenontwerpervanruimtelijkbeleid.Dan

    staatdestructuurvisiealsbeleidsinstrumentcen-

    traal.HulpmiddelenzijndaarnaasthetplanMER

    vooreeninzichtindemilieueffecten,enoverleg

    alsprocesinstrument;

    • regisseur:degemeenteregisseertdoordejuiste

    partijenbijelkaartebrengenentezorgenvoor

    eengoedeagendaindeoverlegstructuren.Zij

    verduidelijkthetgemeentelijkruimtelijkbeleiden

    geeftaanhoemarktpartijendaaraaninvullingkun-

    nengeven;

    • ontwikkelaar:degemeentetreedtopalsinitiator

    ofpartnerinontwikkelingstrajecten,zowelinplan-

    vormendezinalsinfinanciëlezin.Zijmaaktontwik-

    kelingenplanologischmogelijkviaeenbestem-

    mingsplanofprojectbesluit;

    • beschermer:degemeentehandeltalsbeschermer

    vanwaardenenlokalekwaliteiten.Hiervoorkan

    mengebruikmakenvandebeheersverordeningen

    algemeneverordenendebevoegdheid.

    Samenwerking en overleg

    Defocusopheteigenruimtelijkbelangbetekent

    overigensnietdatrelatiestussenoverhedenerniet

    meertoedoen.Dewetgevermeentdatdoordiefo-

    cuszinvolleroverlegplaatsvindt.Overlegtussende

    gemeenteenprovincieisgewenstoveriedersrolbij

    hetbepalenenuitvoerenvanhetruimtelijkbeleid.

    Vandegemeentemagwordenverwachtdatzijop

    basisvandeeigenverantwoordelijkheidvooreen

    goederuimtelijkeordeningrekeninghoudtmetde

    provincialeenrijksbelangenenmetdewijzewaarop

    zijhunbeleidwillenlatendoorwerkenindegemeen-

    telijkeplannen.

    Gemeenteenprovinciekunnennietzonderelkaarbij

    hetwerkelijkduurzaamvormgevenvanbijvoorbeeld

    mobiliteit,zoalsregiorail,eenklimaatbestendige

    omgevingofdeecologischestructuur.Deprovincie

    heeftgemeentenintoekomsthardnodigvoorde

    daadwerkelijkerealisatievan(haar)milieubelangen.

    Desleutelligtindeschaalwaaropmilieuproblemen

    hetmeestgeslaagdaangestuurdenopgepaktkun-

    nenworden.Binnendezecontextmoetendege-

    meenteendeprovincieiederhuneigenrolnemen.

    Dezorgvooreenduurzameruimtelijkeontwikkeling

    isindiezineengezamenlijkeopdrachtvoordege-

    meenteendeprovincie.

    Tijdigeafstemmingtussendegemeenteendepro-

    vincieisessentieel.Hetbewegenenzoekenvange-

    meentenenprovincienaariedersspecifiekebelan-

    genenrollenkan-zekerinhetbegin-ookstofvoor

    conflictopleveren.Juistvoorruimtelijkemilieuaspec-

    tenenanderekwalitatievewaardenissamenwerking

    noodzakelijkomtevoorkomendatdezeaspecten

    tussendewalenhetschipterechtkomen.

    Duidelijkheidvoorafisnodigoverdeprovincialemi-

    lieubelangenvoorhetgemeentelijkegrondgebieden

    overdewijzewaaropdeprovinciedezewiluitvoeren

    danwelwillatendoorwerkennaargemeenten,via

    bijvoorbeeldgemeentelijkeplanvorming.

    Detoegevoegdewaardevandeprovincievoorde

    gemeenteligtinalgemenezinmeerineenbegelei-

    dende,adviserenderolineenvroegstadiumvanhet

    planproces.Deprovinciekanfaciliterendoptreden

    doorhetbeschikbaarstellenvankennis,informatie

    enhulpmiddelen.Eenvoorbeeldhiervanisdelei-

    draadWaterenMilieuinruimtelijkeplannenvande

    provincieUtrecht(2006).

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �0

    Algemene kenmerken Strekking De structuurvisie is een inhoudelijk richtinggevend document voor de ruimtelijke ontwikke-

    ling binnen de gemeente. Het bevat de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid voor het gemeentelijke

    grondgebied. Ook is een structuurvisie mogelijk voor aspecten van het ruimtelijk beleid. De struc-

    tuurvisie geeft tevens aan hoe men verwacht dat beleid uit te voeren.

    Bevoegd gezag De gemeenteraad stelt de structuurvisie vast.

    Juridische basis Artikel 2.1 Wro verplicht de gemeente om een structuurvisie vast te stellen voor haar

    grondgebied.

    Procedure De Wro en het Bro geven geen procedurevoorschriften voor de totstandkoming van een

    structuurvisie. Dit betekent dat geen procedure hoeft te worden gevolgd, tenzij de gemeentelijke

    inspraakverordening daarvoor regels heeft gesteld. Dit volgt uit afdeling 3.4 Awb. Artikel 2.1.1 Bro

    bevat wel een indirecte participatieverplichting, in die zin dat bij de structuurvisie moet worden aan-

    gegeven op welke wijze burgers en maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding ervan zijn be-

    trokken. Daarnaast bevat artikel 1.3.1 Bro een meldingsplicht wanneer de gemeente voornemens is

    een structuurvisie voor te bereiden waarbij sprake is van ruimtelijke ontwikkelingen.

    Beroep Bezwaar en beroep tegen de structuurvisie zijn niet mogelijk.

    2.2 Beleidsinstrument structuurvisie

    Karakter en betekenis voor milieu

    Bereik

    Destructuurvisieishetmediumominvullingtegeven

    aandeverantwoordelijkheidvandegemeenteraad:

    ‘watwilikdekomendejarenruimtelijkbereiken,en

    hoedoeikdat?’Destructuurvisieisbedoeldomde

    gewensteruimtelijkeontwikkelingenvooreenbe-

    paaldgebiedophoofdlijnenteschetsenenomrich-

    tingtegevenaanhetruimtelijkrelevantebeleidvoor

    deleefomgeving.Dievisiekanhetgehelegrondge-

    biedvandegemeentebetreffen,maarkanookon-

    derdelendaarvanomvatten.

    Dereikwijdtevanoptenemenonderwerpeninde

    structuurvisiewordtbepaalddoordecontextvan

    defysiekeruimtelijkeomgeving.Milieuaspectenmet

    eenfysiekecomponentkunneneenplekkrijgenin

    eenstructuurvisie.Maarhetgaatverderdandat.

    VolgenshetRijkzijnhetbiedenvanfysiekeruimteen

    hetrealiserenvanduurzamekwaliteitonlosmakelijk

    metelkaarverbonden.Eenduurzaamruimtegebruik

    verlangtdatderuimtelijkeordeningalindefasevan

    visievormingwordtafgestemdopmilieu-,water-en

    natuurdoelen.Eengemeentelijkestructuurvisiebiedt

    daarmeeprimamogelijkhedenomeenlokaalleefom-

    gevingbeleidteontwikkelen,waarindesamenhang

    metander,aanverwantbeleidvanmilieu,waterhuis-

    houding,verkeerenvervoerzichtbaarwordtge-

    maakt.

    Daarnaastkandegemeentevooraspectenvanhet

    ruimtelijkbeleideenapartestructuurvisieopstel-

    len,bijvoorbeeldvoorenergie,verkeerenvervoerof

    water.Zo’nthematischestructuurvisiekandienenals

    onderleggervoordeintegralestructuurvisieofjuist

    alsnadereuitwerkingvaneenintegralestructuurvi-

    sie,bijvoorbeeldeenwaterplanofverkeers-enver-

    voersplan.

    Destructuurvisiewordtobjectgerichtgeformuleerd

    enbetreftaltijdeenafgebakendgebied.Hetmoet

    eengeometrischeplaatsbepalingdaarvanbevatten

    (conformlandelijkestandaard).

    Destructuurvisiebiedtalsstrategischbeleidsdocu-

    mentdemogelijkheidtoteenflexibele,interactieve

    enontwikkelingsgerichteplanvormingmetallebij

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �1

    hetgebiedbetrokkenpartijen.Degemeentekande

    inhoudelijkeintegratievanbeleidsplannenoverde

    leefomgevingeenvoudigtotstandtebrengen,om-

    dataandeinhoudentotstandkomingvandestruc-

    tuurvisieampereisengesteldzijn.Degemeenteraad

    bepaaltbovendienzelfwatdelooptijdvandestruc-

    tuurvisieis.

    Wijze van doorwerking

    Degemeenteiszelfverantwoordelijkvoordeuitvoe-

    ringendoorwerkingvanhaarruimtelijkebeleid.De

    structuurvisieisookeenschakelomdenationaleen

    provincialeruimtelijkebelangengestaltetegevenop

    gemeentelijkniveau.Degemeentelegtindevisie

    haaroverwegingenenafwegingenvastoverhette

    voerenruimtelijkebeleidendoetuitsprakenoverhoe

    zedatgaatdoen(verbieden,stimulerenofrealiseren)

    enwelkerolzijdaarbijvoorzichzelfziet(ontwikkelaar,

    regisseur,beschermer).

    Destructuurvisievormthetkadervoorbestemmings-

    plannen,datwilzeggenhettoekennenvanbestem-

    mingen,endaarmeevoorhetstellenvanregelsvoor

    gebruikvangrondenbebouwing.Daarbijkanin

    relatietotdebeoogdefunctiesrekeningwordenge-

    houdenmetdemilieubelastingervan.Opdezewijze

    biedteenstructuurvisietevenseeninvullingvanhet

    gemeentelijkmilieubeleid.

    Destructuurvisieheeftvooraleeninternstructu-

    rerendefunctie.Ookisergeenhiërarchischever-

    houdingtussenstructuurvisiesvanrijk,provincie

    engemeente.Burgersnochandereoverhedenzijn

    eraangebonden.Zelegtgeenverplichtingenop.

    Destructuurvisieiseenbeleids-enontwikkelingska-

    der,geentoetsingskader.Degemeentekanineen

    bestemmingsplanafwijkenvandeeigenstructuurvi-

    sie,mitsgemotiveerd.Destructuurvisie(ookvanRijk

    ofprovincie)kanweleenrolspelenbijeenberoep

    tegeneenbestemmingsplan.Derechterkandevisie

    bijvoorbeeldbetrekkeninzijnoordeelsvormingover

    eengoederuimtelijkeonderbouwing(marginaletoet-

    sing).

    Degemeentebeschrijftineenuitvoeringsparagraaf

    dewijzewaaropmenhetruimtelijkeontwikkelings-

    beeldindestructuurvisiewilverwezenlijken.Deze

    uitvoeringsstrategieofuitvoeringsagendageeftop

    hoofdlijnenaanwelkeroleninstrumentendege-

    meentegaatinzettenenwelkebijdragemenver-

    wachtvananderepartijen.Hetbeschrijftdeuitvoe-

    ringshandelingen,toekomstigebesluitenofandere

    bevoegdhedenomdegeformuleerdedoelentebe-

    reiken.Hetbetreftactiesenverantwoordelijkheden

    vanzowelhetcollegevanB&Walsdegemeenteraad.

    Andereoverheden,maatschappelijkeorganisaties,

    burgersenbedrijvenkrijgenviadestructuurvisie

    inzichtindegedragslijnendiezijvandegemeente

    kunnenverwachten.Datwordtvergemakkelijktalsde

    structuurvisieookopelektronischewijzeverschijnt.

    Overgangsperiode

    HoewelhetstructuurplanonderdeWroisverval-

    len,isdebetekeniservannietmeteenverloren.Een

    structuurplandatvóórdeinwerkingtredingvande

    Wroisvastgesteldofinontwerpterinzageisgelegd

    (endaarnawordtvastgesteld)isgelijkgesteldmet

    eenstructuurvisie.Ditblijftzototdatdetermijnvoor

    hetstructuurplanisverstreken.Daarbijmoetwelwor-

    denbedachtdatdeverplichteuitvoeringsparagraaf

    indestructuurvisievaakontbreektinhetstructuur-

    planofnietisafgestemdopdevereistenvandeWro.

    Rol gemeente

    Afhankelijkvanderoldiedegemeentewilspelenkan

    destructuurvisiestrategischvanaardzijn,agendazet-

    tendenookontwikkelingsgericht.Destructuurvisie

    kanderhalvevooruiteenlopendeoogmerkenworden

    gebruikt,ziedevoorbeeldeninhetkadertjeopde

    volgendepagina.

    Hoeweldefocusligtopheteigenruimtelijk(milieu)

    belang,heefthetoverlegmetdeprovincieenan-

    dereorganisaties(zoalshetwaterschap)eenbelang-

    rijkefunctieindeplanvorming.Eenvandeweinige

    verplichtingeninhetBro(art.2.1.1)isdatdestruc-

    tuurvisieinzichtbiedtoverdewijzewaaropburgers

    enmaatschappelijkeorganisatiesenoverhedenbijde

    totstandkomingervanzijnbetrokken.

    Hetspreektvoorzichdatoverdeinvullingvanhet

    ruimtelijkbeleidoverlegplaatsvindtmetdebetrokken

    overhedenenpartijen,waarbijookdegevolgenvoor

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    milieuenleefbaarheidaandeordekunnenkomen.

    Deproceduretotvaststellingvandestructuurvisie

    moetvoldoenaandeeisenvanhoofdstuk7Wm,als

    zijkaderstellendisofrandvoorwaardensteltvooreen

    ofmeermer-plichtigeactiviteitenofalserontwikke-

    lingenwordenvoorzienwaarvooreenpassendebe-

    oordelingopgrondvandeNatuurbeschermingswet

    nodigis.Degemeentemoetdanvoorafhetvoorne-

    menomeenplanMERoptestellenbekendmaken,

    bestuursorganenraadplegeneneeninspraakmo-

    gelijkheidbieden.Bijdeterinzageleggingvanhet

    (voor)ontwerpvandestructuurvisiemoethetmilieu-

    effectrapportgereedzijn.

    Rol provincie

    Deprovincialebetrokkenheidbijdetotstandkoming

    vandegemeentelijkestructuurvisieisbeperkt.Zodra

    er(milieu)kwestiesaandeordekunnengaankomen

    dieeenprovinciaalbelangrakeniswelmeteenat-

    tentievereist.Deprovinciekandegemeenteinfor-

    merenoverhaarbeleidsdoelen.Deafstemmingvan

    doelen,aanpakenuitvoering(rolverdeling)kunnen

    inhetvoorbereidendoverlegaandeordekomen.Zo

    ookdedoorwerkingvandeprovincialestructuurvisie

    naarhetlokalebeleidvangemeenten.

    Voorruimtelijkevraagstukkendielokaleofgemeen-

    telijkegrenzenoverschrijdenligteenregionaleori-

    entatieenaanpakvoordehand.Artikel2.1,lid3Wro

    biedtindezegevallendemogelijkheidominsamen-

    werkingmetanderegemeenteneenbovenlokale

    strategischevisie(structuurvisie)vasttestellen.Het

    initiatiefdaartoekanzowelvandeprovinciealsvan

    éénofmeergemeentenkomen.

    Tips voor doorwerking milieubeleid

    Duurzame ruimtelijke ordening

    Eengemeentekanmeteenstructuurvisiedebeleids-

    terreinendievoordekwaliteitvanderuimtevanbe-

    langzijndirectgebiedsgerichtopelkaarafstemmen.

    Destructuurvisieisbijuitstekgeschiktomafwegin-

    gentemakentussenenerzijdsderuimtevoorwonen

    enwerkenenanderzijdshetbehoudofdeverbete-

    ringvanhetruimtegebruikintermenvanbelevings-

    waardeenduurzaamheidendezorgvoorkwets-

    barewaarden.Juistineenstructuurvisiekunnenalle

    maatschappelijkeactiviteitenenwaardendieruim-

    telijkeconsequentieshebbeninéénafwegingskader

    bijeenwordengebracht,zoalsbijvoorbeeldmilieu-

    kwaliteitsdoelstellingen,waterdoelstellingen,behoud

    vancultureelerfgoedenvoorzieningenvoorverkeer

    envervoer.Eendergelijkeintegralebenaderingvan

    ruimtelijkekwaliteitvereistdatderuimtelijkeorde-

    ningalindefasevanvisievormingwordtafgestemd

    opmilieu-,water-ennatuurdoelen.

    Verschillendeoogmerkenvaneenstructuurvisie

    • Degewensteruimtelijkeontwikkelingenvooreenbepaaldgebiedophoofdlijnenschetsenenrichtinggevenaanhet

    ruimtelijkrelevantebeleidvoordeleefomgeving(deintegralestructuurvisie).

    • Alseen‘agendazettend’strategischbeleidsdocumentdeuitgangspuntenvanhetruimtelijkbeleidformulerenenaange-

    venhoemenzichvoorsteltditbeleiduittevoeren.Hetisdannietdebedoelingdeuitkomstenindestructuurvisievast

    teleggen.Destructuurvisieisglobaalenlaataandeuitvoerendeorganendenodigeruimte.

    • Alsbasisvoorhetgrondbeleidendetoepassingvankostenverhaal.Bijvoorbeeldomeenfondsbijdragetevragenin

    bovenplansekosten,ofomineenovereenkomsteenfinanciëlebijdragetevragenaanruimtelijkeontwikkelingen,zoals

    compensatievannatuurwaarden,groen-enwatervoorzieningen,envoordevestigingvanhetvoorkeursrecht.

    • Alscommunicatie-instrument:viahetintegraleruimtelijkebeleidvoorandereoverhedenenpartijenduidelijkmakenop

    welkewijzeenvoorwelkeonderdelendegemeentedekomendejareneenrolzalvervullenbinnenderuimtelijkeorde-

    ningenhetmilieubeleid.

    • Alspolitiek-bestuurlijkdocument:degemeentekandeuitvoeringsagendakoppelenaanhaar collegeprogrammaof

    raadsprogrammaenalsvertalingvanmaatschappelijkeopgaven.Indiengewenstkanzewordenbijgesteld.Ditkanelke

    vierjaar,omdetweejaar,ofzelfsbijdebehandelingvandekadernotaofvaststellingvandebegroting.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Hetismogelijkomvoordezedoeleneenstapverder

    tegaan(ambities)danwettelijkenormen.Dege-

    meentekanvoorgebiedenspecifiekekwalitatieve

    ruimtelijkeambitiesvastleggendieeenkadervormen

    voorruimtelijkebesluitenvandegemeentezelf.

    Voordekwalitatieveruimtelijkeambitieskanmen

    aansluitenbijhetbegrip‘goederuimtelijkeordening’.

    Bijdeconcreteinvullingervanisdegemeenteoveri-

    gensnietgehoudenaandejuridischeinkaderingvan

    hetbegrip,zoalsbijhetbestemmingsplan.Hoewel

    destructuurvisiemoetgaanoverruimtelijkrelevante

    zaken,kandedoorwerkingeenbrederefocusheb-

    ben.Bijvoorbeeldbijdesitueringvaneenwegiser

    denoodzaakvaneenintegraleafweging,inclusiefde

    milieueffectenopdewijdereomgevingvanhettracé.

    LagenbenaderingStructuurvisieNederlek

    DegemeenteNederlekkreegin2003bijdeopstellingvaneenWoonvisiebehoefteaaneenintegraler,diepgaanderaanpakvande

    lokaleruimtelijkeopgaven.Degemeentesteldedaaropeenstructuurvisie2015op,dieuitgaatvanintegralesturingopruimtelijke

    kwaliteit.Omdekwaliteitenindegemeentemetelkaarinverbandtebrengenpastedegemeentedelagenbenaderingtoe.Deze

    gaatuitvaneenonderverdelingvaneengebiedindrie‘lagen’:deondergrond,deinfrastructuurendeoccupatielaag.

    Deonderstelaagwordtgevormddoordebodemopbouw,hetwatersysteemendedaarmeesamenhangendenatuurlijke,land-

    schappelijkeencultuurhistorischewaarden,zoalshetslagenlandschap.Hetgrotebelangvandeonderste laagligt inde lange

    reproductietijdendaarmeedeonvervangbaarheidvandezewaardenensystemen.

    Deinfrastructurelelaagbestaatuitauto-,spoor-enwaterverbindingen.Ookdezelaagdientmeersturendtewordenvoorruim-

    telijkeontwikkelingendanvoorheen.Deefficiencyenkwaliteitvandezevoorzieningenisgebaatbijeenzoeffectiefmogelijke

    koppelingmetwonen,werkenenrecreëren,enviceversa.

    Deoccupatielaagbetrefthetruimtegebruikvoorbijvoorbeeldwonen,werken, landbouwenrecreatie.Dit ruimtegebruikmoet

    meerdanvoorheenwordenafgestemdopdeondergrondendeinfrastructuur.

    Delagenzijnoverelkaargelegdinbasiskaartenvoordedorpenenhetlandelijkgebied.Hieruitisineenontwerpslaghetduurzaam

    ruimtelijkstructuurbeeldvoorNederlekafgeleid.Elkaarversterkendekwaliteitenwordensamengebrachtenontbrekendekwa-

    liteiten waar mogelijk ingepast. Het structuur-

    beeldisgeconfronteerdmethetprogramma.Het

    programmaisopzodanigewijzeinhetstructuur-

    beeldgepositioneerd,datdekwaliteitenidenti-

    teitvanhetgebiedwordtversterkt.Hetcentrale

    themavandestructuurvisieisgetypeerdalshet

    strevennaarbehoudenversterkingvanhetbe-

    staande karakter van de gemeente, waarbij op

    sommigeplaatsenwordtingezetopingrijpende

    herstructurering met ruimte voor aanpassende

    vormenvanwonen,werkenenvoorzieningen.De

    analyse op basis van de lagenbenadering geeft

    hieraan houvast en richting. Het structuurbeeld

    heefteenblijvendsturenderolbijdetoekomsti-

    geruimtelijkeontwikkelingenbinnendegemeen-

    te.Alserwijzigingeninhetprogrammaofnieuwe

    ruimteclaimsvoordoen,ishetstructuurbeeldhet

    kaderwaarbinnendeontwikkelingenwordenaf-

    gewogen.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Aspecten van ruimtelijk beleid

    Eenstructuurvisiekaneenbepaaldruimtelijkmilieu-

    aspectspecifiekbelichten,zoalsenergiedoelstellin-

    gen.Dekrachtvaneendergelijkevisiekanliggenin

    dedirectevormgevingvanderuimtelijkedimensies

    vandemilieuopgave(hogedichtheden,mogelijkezo-

    nesvoorkoude-warmteopslag,geothermie)eninhet

    vroegtijdigeoverlegdaarover,zowelinternalsextern

    metdebetrokkengemeentenenpartijen.Ookkan

    milieuintegraalonderdeelzijnvaneenaspecten-

    structuurvisie,zoalsvoorhoreca.

    Aspectenstructuurvisie:HorecaUtrecht,Visieenbeleid

    Utrechtheefteenintegralevisieopdehorecaopgesteldin‘HorecaUtrecht,visieenbeleid’.Hetbetrefteenhorecastruc-

    tuurvisie,dievertaaldisnaareenhorecabeleidsplaneneenruimtelijktoetsingskader.Visie,beleidentoetsingskadervor-

    mendaarmeeéénintegraalbeleidsstukvoordehoreca.Hoewelnietalszodanigvastgesteld,kandezeintegralebenade-

    ringvanvisie,beleidentoetsingskaderalseenillustratiefvoorbeeldvaneenaspectenstructuurvisiewordenbeschouwd.

    Dehorecastructuurvisieendebijbehorendeverantwoordinggeven invullingaandedoelstelling inzicht tegeven inde

    (toekomstige) ontwikkelingsmogelijkheden voor de horeca in Utrecht op het gebied van programma (massa en sec-

    tor) en locaties, rekening houdend met aspecten als verkeersbewegingen, parkeren, bereikbaarheid, bevoorrading en

    (geluids)overlast.Uiteenoogpuntvan(geluids)overlastenopenbareordezijnspecifiekegebiedenaangewezenvooruit-

    gaanshoreca(horecaconcentratiegebieden).Bijdevertalingvandevisieinhetbeleidsplanisaandachtbesteedaanregel-

    gevingenis invullinggegevenaandetweededoelstelling:hetwegnemen,oftoteennoodzakelijkminimumbeperken,

    van de bureaucratische belemmeringen voor ondernemers of

    initiatiefnemersindehoreca.

    Ditisvervolgensvertaaldnaareenruimtelijktoetsingskaderper

    deelgebied.Voordeverschillendedeelgebiedenzijn,opstraat-

    niveau,aandehandvaneenprofielschetsdeontwikkelingsmo-

    gelijkheden van de verschillende typen horeca aangegeven.

    Dezeontwikkelingsrichtingisvoorvijftypenhorecauitgewerkt.

    Hieraanzoudenookcriteriaophetvlakvanparkeren,bereik-

    baarheid,bevoorradingenbijvoorbeeldafvalenzwerfvuilkun-

    nenwordenverbonden.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Uitvoeringsstrategie

    Degemeentedientinhaarstructuurvisieookdewij-

    zevanrealisatievandemilieubelangenaantegeven.

    Zodraineenstructuurvisiealgemenekwaliteitscri-

    teriavoorgebiedenzijnbenoemd,zaldegemeente

    ookduidelijkmoetenmakenhoedezecriteriadoor-

    werkenindeuitvoering.Ditismindervrijblijvend,

    zekervoordekwaliteitvandeleefomgeving.Af-

    wentelingvanmilieuproblemenvanheteneophet

    anderegebiedkandaarmeedeelswordenondervan-

    gen.Hetvraagtvanhetmilieuvelddatzijduidelijk

    maaktwatdefysiekeruimtelijkeimpactisvanhaar

    milieubeleidsdoelen.Hetgemeentelijkwaterplanof

    ecologischplanzalbijvoorbeeldevidenteruimtelijke

    componentenhebben.Dezemoetenoperationeel

    wordengemaakt.

    Aandachtspuntendaarbijzijndehardheidvanhet

    beleid,derollenendeinstrumentenmix.Kiestmen

    vooroverleg,uitvoeringvanbeleidofopnameineen

    bestemmingsplan?Hetkangaanomeensamenhan-

    gendpakketvanfinanciële,technische,bestuurlijke

    enjuridischemaatregelen.

    UitvoeringsparagraafBredeStructuurvisieKatwijk

    DegemeenteKatwijkheeftop29maart2007deBredeStructuurvisie2007–2020‘Katwijk,eenzeeaanmogelijkheden’

    vastgesteld.Dezestructuurvisieiszowelgerichtopherstructureringenkwaliteitsverbeteringvano.a.deopenbareruimte

    vanbestaandegebieden,alsopnieuweontwikkelingen.Erzijnzessleutelprojectengeformuleerd:projectenclusters,ge-

    koppeldaaneengebiedofthema.Binnendesleutelprojectenvormenruimtelijkeensocialeaspecteneeneenheid,milieu

    isdaarvaneenonderdeel.DesleutelprojectensamendekkendemaatregelenvoorhetgehelegrondgebiedvanKatwijkaf.

    Dezeprojectenwordenindestructuurvisie‘actiegebieden’genoemd,intotaalzijner29projecten.

    Onderdeelvandestructuurvisieiseen(indicatief)uitvoeringsplan,waarindefinanciëlehaalbaarheidophoofdlijnenende

    prioriteringindetijdvandeprojectenaandeordekomt.Deprojectenzijnbeoordeeldopdebenodigdegemeentelijke

    inspanningen,dedekkingsmogelijkhedenendestreefopbrengsten.Alleprojectenzijnsamenineenfinancieeltotaalover-

    zichtbijeengebracht.

    Alseenspoorboekjeophoofdlijnenrichtingrealisatie,isperproject(actiegebied)eenactielijstopgenomenmeto.a.de

    onderzoekenenplanuitwerkingendienogdienentegeschiedenomhetprojectverdertebrengen.Destructuurvisieisnog

    geheelactueelenvormthetreferentiekadervooroverheidshandelen,toetsenenstimulerenvanparticuliereinitiatieven.

    Tochiseraanleidingomdestructuurvisieopnieuw,maardan

    aangevuldvasttestellen.DatheeftallestemakenmetdeWro.

    OpdeeersteplaatsisdestructuurvisienietalsStructuurplan

    vastgesteld,hetplanheeftnietdewettelijkverplichteproce-

    duredoorlopen.Opdetweedeplaatsisdestructuurvisieniet

    opgesteldonderdevigeurvandeWro,waarbijdestructuurvi-

    sieeenbelangrijkeensomsonmisbareplaatsinneemtinrela-

    tietothetkostenverhaalvandegemeente.Katwijkheeftdaar

    aanleidingingezienommetnamedeuitvoeringsparagraafte

    herzien, waarbij voldaan wordt aan de vereisten van de Wro

    (Grexproof). Ook zouden ruimtelijke milieudoelen, zoals kli-

    maatbestendigheid, kunnenwordenaangescherpt indepro-

    jecten.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Algemene kenmerken Strekking Het bestuurlijk overleg is bedoeld om te zorgen dat gemeentelijke belangen worden afge-

    stemd met de provincie en buurgemeenten. In een bestuursakkoord worden afspraken gemaakt over

    de invulling van ieders verantwoordelijkheid dienaangaande, vertaald in bestuurlijke afspraken.

    Bevoegd gezag College van B&W.

    Juridische basis De bevoegdheid om bestuurlijke afspraken te maken met de provincie en gemeenten

    over ruimtelijke plannen volgt uit de algemene bestuursbevoegdheid van het college van B&W, artikel

    160 Gemeentewet.

    Procedure Vormvrij.

    Beroep Niet mogelijk.

    2.3 Overleg / bestuursakkoord ruimtelijke plannen

    Karakter en betekenis voor milieu

    Bereik

    Hetbestuurlijkoverlegspeeltbijdebeleidsafstem-

    mingvooraf.Hetkandaarbijgaanomstrategischbe-

    stuurlijkoverleg,omoverlegoverdevraagopwelke

    wijzedeprovinciehaarWro-bevoegdhedenzalinzet-

    tenofoverlegoverdewijzewaaropdeprovinciein-

    vullingwensttegevenaanhetwettelijkvooroverleg

    bij(concrete)ruimtelijkeplannen.

    Hetstrategischbestuurlijkoverlegvindtvooralplaats

    bijhetopstellenvaneenstructuurvisie,bijrelevante

    ruimtelijkekeuzenenbijgebiedsopgavenwaarbij

    bovengemeentelijkeofprovinciale(milieu)belangen

    inhetgedingkunnenzijn.Inhetperiodiekeoverleg

    ofoverlegaangaandespecifiekegebieds-ofbeleids-

    ontwikkelingenmetandereoverheden,staatwelis-

    waarderuimtelijkecomponentcentraal,maardeze

    kannietloswordengezienvandebredemaatschap-

    pelijkeenmilieucontext.Menkanderhalveallemi-

    lieuaspectenmeteenzekereruimtelijkecomponent

    aandeordestellen.Zodraeenstructuurvisiemer-

    plichtigisgeldteenmeerverplichtendeinbrengvan

    milieuaspectenenmoetendebetrokkenbestuuror-

    ganenwordengeraadpleegd.

    Hetbestuurlijkoverlegkanookwordenaangewend

    voordeprovincieomaantegevenhoemetdever-

    schillendeprovincialeinstrumentenzalwordenom-

    gegaan(verordening,inpassingsplan,projectbesluit,

    deaanwijzing).

    DeWrobiedtdemogelijkheidomafsprakentema-

    kenoverdegevallenwaaroverdeprovincieoverleg

    wilinhetkadervanbestemmingsplannenenpro-

    jectbesluitenenoverdewijzewaarophet(wettelijk)

    overlegwordtgevoerd.Daarbijkanmenookafzien

    vanhet(wettelijk)overleg,bijvoorbeeldalsergeen

    provinciaalbelangis(artikel3.1.1,lid2Bro).

    Overdeinhoudvanhet(bestuurlijk)overlegbevat-

    tendeWroenhetBrogeenregels.Welgeldtonder

    anderedeverplichtingvoordegemeenteomineen

    structuurvisieaantegevenopwelkewijzeburgersen

    maatschappelijkeorganisatiesbijdetotstandkoming

    daarvanzijnbetrokken(artikel2.1.1Bro).Hetstaat

    partijenvrijomdaarafsprakenovertemaken.Daar-

    naastbevatartikel1.3.1Broeenmeldingsplichtwan-

    neerdegemeentevoornemensiseenstructuurvisie

    ofbestemmingsplanofanderplanvoortebereiden,

    waarbijsprakeisvanruimtelijkeontwikkelingen.

    Eenbestuursakkoordbevatafspraken(convenan-

    ten,gebiedscontracten)oversamenwerking,onder-

    steuning,stimulerendeenfaciliterendemaatregelen

    (subsidiese.d.).Ditgaatverderdanhetbestuurlijk

    overleg,omdaterafsprakenwordengemaaktover

    structurelevormenvansamenwerkingenconcrete

    resultaten,tijdsafsprakenenfinanciëlemiddelen.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Ineenbestuursakkoordofbestuursovereenkomst

    onderschrijvendegemeenteenbuurgemeenten,

    provincie,Rijkofwaterschaphunmedewerkingaan

    derealiseringvanruimtelijkeontwikkelingenineen

    bepaaldgebied.Onderlingeafsprakenofeenbe-

    stuursovereenkomsttussendebetrokkenoverheids-

    organenkunneneenbeterresultaatopleverendan

    wanneerzakendwingendwordtopgelegddoorde

    provincie.

    Wijze van doorwerking

    Derealisatievangemeentelijkemilieudoelenzalvaak

    medeafhankelijkzijnvaneen(actieve)bijdragevan

    andereoverheden(provincie,waterbeheerder)of

    maatschappelijkepartijen.Hetisdaaromvangroot

    belangdatdepartijentijdigmetelkaarcommunice-

    ren.Overlegovermilieubelangenenderuimtelijke

    implicatieservankunnenopverschillendemomenten

    indebeleidscyclusaandeordekomen.Hoeeerder

    deafstemming,destegroterderuimtelijkeenbe-

    stuurlijkemargeszijn.

    Viabestuurlijkoverlegkandegemeenteervoorzor-

    gendathetgemeentelijkmilieubelangwordtafge-

    stemdmetdeprovincieenomliggendegemeenten

    (enuiteraardookmethetRijk).Ditkanleidentotbe-

    stuurlijkeafsprakenmetgemeentenoverderuimte-

    lijkegevolgenervanenoverdeinvullingvanieders

    rolenverantwoordelijkheid.Dezeafsprakenkunnen

    wordenopgenomeninbestuursovereenkomsten,

    bestuursakkoordenofminderformeel,inbriefwisse-

    lingenofgenotuleerdeafspraken.Zodraafsprakenin

    hetvooroverlegmetgemeentenineenbestuursover-

    eenkomstwordenvastgelegdkandatleidentoteen

    terugtredendeprovincialeinbreng.Deafdwingbaar-

    heidhiervanisvooraleenpolitiekeaangelegenheid.

    Rol gemeente

    Vandegemeentemagwordenverwachtdatzijbuur-

    gemeenten,provincieofwaterbeheerderinformeren

    overdevoorbereidingvanplannenenprojecten,die

    vaninvloedzijnophun(milieu)belangen.Degemeen-

    teraadspeelthierbijookeenrol.Zijstellenimmers

    de(ruimtelijke)kadersvastwaaraanhetcollegezich

    moetenhouden.

    Degemeentemaaktmetbetrokkenoverhedenen

    partijenafsprakenoverdewijzewaarophetruimtelijk

    beleidindegemeentelijkeruimtelijkeplannenwordt

    meegenomen.Eventueleruimtelijkemilieudoelen,

    uithetmilieubeleidsplanofdestructuurvisie,dievan

    toepassingzijnophetbetreffendegebiedworden

    daarbijingebracht.Eengoedeafstemmingvooraf

    kanveelonduidelijkheidwegnemenenverrassingen

    voorkomen.

    Rol provincie

    Hetbestuurlijkoverlegiseenonontbeerlijkinstru-

    mentvoorhetuitdragenvanhetprovincialebeleid.

    Hetgewichtendevormvanhetoverlegworden

    sterkbepaalddoorderolvandeprovinciebijhet

    waarborgenvanhaarprovinciaalruimtelijkmilieube-

    lang.Vandeprovinciemagwordenverwachtdatzij

    degemeenteinformerenoverdevoorbereidingvan

    plannenenprojecten,dievaninvloedzijnopdeleef-

    kwaliteitinhetgemeentelijkegrondgebied.Daar-

    meewordtzowelinhoudelijkalsbestuurlijkdraag-

    vlakgecreëerdenwordttevensduidelijkwelketaken

    Illustratieoverlegmomenten,aandehandvangebiedsgerichtbeleidvoorexterneveiligheid

    • bij hetopstellen vaneen - sectorale -provincialebe-

    leidsvisie of provinciale structuurvisie externe veilig-

    heid

    • bij het opstellen van een - sectorale gebiedsgerichte

    - gemeentelijke beleidsvisie of structuurvisie externe

    veiligheid: op gebiedsniveau worden problemen en

    kansenduidelijkenkunnenvraagenaanbodopelkaar

    worden afgestemd binnen de wettelijke kaders. Met

    de visie wordt naar partijen een duidelijk standpunt

    gegeven over de wijze waarop wordt omgegaan met

    deverantwoordingvanhetgroepsrisicobijruimtelijke

    ontwikkelingen

    • inhetkadervanderuimtelijkestructuurvisie,waarinde

    integrale afweging wordt gemaakt van het risico van

    activiteitenmetgevaarlijkestoffen,haalbareveiligheid

    eneconomischeenmaatschappelijkebelangen

    • bij het opstellen van een bestemmingsplan, met een

    vertaling van de uitgangspunten voor nieuwe ruimte-

    lijke plannen en de gevolgen voor aan te pakken be-

    staandesituaties(saneringen)

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    partijenhebben.Vandegemeentemagomgekeerd

    wordenverwachtdatzijdeprovincieinformerenover

    devoorbereidingvanplannenenprojecten,dievan

    invloedzijnopdeprovincialemilieubelangen.

    Tips voor doorwerking milieubeleid

    Inzet overleginstrument aangeven

    Hetoverlegtussendegemeenteenandereoverhe-

    denoverderuimtelijke(milieu)belangenkanopver-

    schillendemanierenwordenvormgeven.Destruc-

    tuurvisieisbijuitstekgeschiktvoordegemeenteom

    aantegevenopwelkewijzeuitvoeringwordtgege-

    venaanhetbestuurlijkoverlegenbestuursakkoor-

    den.Bijvoorbeeldafstemmingsvraagstukkentussen

    gemeentenkunnendaaringoedeenplekhebben,

    zoalsdesitueringvaneenwaterberging,windmo-

    lensofecologischezones.Daarbijkanaangesloten

    wordenbijalbestaandeoverlegstructuren.Hetover-

    legoverbestemmingsplannenenprojectbesluitenis

    bijvoorbeeldhetgeschiktekaderominvullingaante

    gevenaanmeeruitvoeringsgerichteopgaven.

    WaterfrontHarderwijk:bestuurlijkeafsprakenbijwatercompensatie

    MethetWaterfrontHarderwijkzoektdegemeenteHarderwijknaaroplossingenvooreenaantalruimtelijke,economische

    enmilieukundigeproblemendiezijnontstaanalsgevolgvantoenemenderuimtelijkedruk.Deruimteisbeperktomdat

    Harderwijkis‘ingesloten’tussendeecologischwaardevollegebiedendeVeluweendeVeluwerandmeren.

    Deplanvorminglooptsinds1996.Hetbetreftdeuitbreidingvaneenindustrieterreinvoorwatergebondenbedrijvigheid,

    deaanlegvaneenoverloopparkeerterrein(alleeninzetbaaropzeerdrukkedagen)endeuitbreidingvandewoonfunctiein

    derichtingvanhetwater.Bestuurlijkeafsprakenzijngemaaktoverhetgrootstedeelvandezebuitendijkseontwikkelingen,

    waaronderdevoorwaardevanvolledigecompensatievanhetverliesaannattenatuurendevolledigecompensatievanhet

    verliesaanwaterbergendvermogenindeVeluwerandmeren.

    Begin2002zijntussenRijkswaterstaatendegemeenteHarderwijkprincipeafsprakengemaaktoverdevormwaarincom-

    pensatieplaatskanvinden.NaaraanleidingvandezeafspraakzijnvoordegemeenteHarderwijk, inoverlegmetRijks-

    waterstaaten laterookWaterschapVeluwe,demogelijkhedenvoordecompensatievanhetverliesaanwaterbergend

    vermogengeïnventariseerd.Dezemogelijkhedenwordenmomenteel inhetprocesvandewatertoetsvoordeverschil-

    lende benodigde ruimtelijke plannen bekeken op bestuurlijke, maatschappelijke en financiële haalbaarheid. De ruimte

    voorcompensatieisgereserveerdinhetbestemmingsplan,maar

    ditbiedtnoggeengarantievoorhetdaadwerkelijk,binneneen

    gezamenlijkbepaaldetermijn,realiserenvandezecompensatie.

    Gezochtwordtnaarmogelijkhedenvoordezegarantie.Momen-

    teelwordtgedachtaaneenbestuurlijkeovereenkomst.

    Bronfoto:www.harderwijkonline.nl

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    2.4 PlanMER

    Algemene kenmerken Strekking Doel van de milieueffectrapportage voor plannen (planmer) is om bij de besluitvorming

    over plannen het milieu een volwaardige plaats te geven met het oog op een duurzame ontwikkeling.

    Bevoegd gezag De gemeenteraad is bevoegd gezag zodra zij eindverantwoordelijk is voor de vast-

    stelling van een planmer-plichtig plan, zoals een structuurvisie. De gemeenteraad kan daarnaast de

    initiatiefnemer voor de planmer-plichtige activiteit zijn.

    Juridische basis Artikel 7.2 Wm en Besluit m.e.r., met als grondslag de Europese Strategische milieu-

    beoordelingsrichtlijn (nr. 2001/42/EG).

    Procedure De planmer-procedure uit de Wm omvat zeven stappen, zie illustratie. De planmerprocedu-

    re is gekoppeld aan de procedure inzake het planmer-plichtige besluit.

    Beroep Er staat geen beroep open tegen het planMER, maar het is wel mogelijk de rechter de kwali-

    teit ervan te laten toetsen in een voor beroep vatbaar besluit, zoals het bestemmingsplan.

    Illustratie Procedure planmer (en vergelijking met besluitmer)

    Stappen en kenmerken van de mer1. Startprocedure - Inzage/inspraak;begin2. (Onafhankelijk)advies:begin

    3. Opstellenrapport

    - Beschrijvingeffecten - Redelijkealternatieven?

    - Tebeschouwengevolgen - Milieugevolgen4. Terinzagelegging5. Inspraak;eind - (Onafhankelijk)advies:eind

    6. Motiveringinbesluit

    7. Bekendmaking

    - Monitoringenevaluatie

    Besluitmer-procedureStartnotitieInspraakopdestartnotitieAdviesWettelijkeAdviseursAdviesCommissiem.e.r.RichtlijnenbevoegdgezagOpstellenbesluitMER

    AfstemmenopdetailniveauprojectJa.MeestmilieuvriendelijkalternatiefverplichtBiodiversiteitengezondheidnietverplichtVanmer-plichtigeactiviteitTerinzageleggingbesluitMERenbesluitInspraakopbesluitMERenontwerpbesluitAdviesvanWettelijkadviseursAdviesvanCommissiem.e.r.MotiverengevolgenvanbesluitmereninspraakindefinitiefplanBekendmakingenmededelingvastgesteldplanMonitoringenevaluatiemilieueffectennauitvoering

    Planmer-procedureOpenbarekennisgevingNeeRaadplegenbetrokkenbestuursorganenoverreikwijdteendetailniveauplanmer

    OpstellenplanMER,alsafzonderlijkrap-portofindetoelichtingvanhetontwerp-planGlobaal,afgestemdopdetailniveauplanJa,echtermeestmilieuvriendelijkalterna-tiefnietverplichtOokbiodiversiteitenvolksgezondheidVanplanenalternatievenTerinzageleggingplanMERenontwerpplanInspraakAdviesvanCommissiem.e.r.,alleenvoornatuuraspecten(Natura2000ofEHS)MotiverengevolgenvanplanmereninspraakindefinitiefplanBekendmakingenmededelingvastgesteldplanMonitoringenevaluatiemilieueffectennauitvoering

    Karakter en betekenis voor milieu

    Bereik

    Demilieueffectrapportagevoorplannen(kortweg

    «planmer»voordeprocedureen«planMER»voorhet

    milieueffectrapport)staatnietopzichzelf,maariseen

    hulpmiddelbijdebesluitvormingoverplannendie

    kunnenleidentotprojectenofactiviteitenmetmoge-

    lijkbelangrijkenadeligegevolgenvoorhetmilieu.

    Aanleidingvoordeplanmer,ookwelStrategische

    Milieubeoordeling(SMB)genoemd,vormendeprak-

    tijkervaringenmetdeEuropeserichtlijninzakede

    milieueffectrapportage.Bijmer’svoorprojectenis

    geblekendatvoorhetmilieubelangrijkekeuzesvaak

    alineeneerderstadiumzijngemaakt.Juistinde

    voorafgaandeplannendiedebetreffendeprojecten

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �0

    Dan is er sprake vanbeoordelingsplicht: wel ofgeen besluitmer volgen

    Dan is er sprake vanbesluitmer-plicht

    KADERSTELLEND PLANOVERHEIDSBESLUIT

    ACTIVITEIT

    CONCREET BESLUIT

    In lijst C mer-plicht

    In lijst D mer-beoordelingsplicht

    Natuurbeschermingswet

    Passende beoordelingnodig

    Dan is er sprake vanplanmer-plicht

    - √

    √ -

    ➜➜ ➜

    Formele mer-plicht in schema

    mogelijkmaken,kandespeelruimteommilieuwinst

    teboekengrootzijn.Zoalsineenstructuurvisie,wa-

    terplanofandereaspectuitwerkingvanhetruimtelijk

    beleid.

    HetBesluitm.e.r.bepaalthetbereikvandemerplicht.

    HetbesluitgeeftindebijlagenCenDallereerstli-

    mitatiefaanwelkeactiviteitenvanafwelkeomvang

    mer-(beoordelings)plichtigzijn.Bijvoorbeelddeaan-

    legvanautowegen,woningbouw,dijkenofindustrie.

    PeractiviteitindebijlagenCenDstaanvervolgens

    dewettelijkeenbestuursrechtelijkverplichteplan-

    nenvermelddieplanmer-plichtigkunnenzijn(kolom

    3).Bijvoorbeeldeenstructuurvisieofglobaalbestem-

    mingsplanmetuitwerkingsverplichting.

    Deprovinciekaninhaarprovincialemilieuverorde-

    ningextramer-plichtigeactiviteitenaanwijzen.

    Deplanmer-plichtontstaatzodraplandelen:

    • eenkadervormenvoortoekomstigemer-

    (beoordelings)plichtigebesluiten.Voldoendeisdat

    hetplan‘detoonzet’voordieactiviteit,bijvoor-

    beelddoorlocatie-oftracékeuzen,randvoorwaar-

    denofoverwegingendaaromtrent.Bindendeuit-

    sprakenzijnnietnodig;

    • kunnenleidentotsignificanteeffectenopNatura

    2000-gebiedenenhetplaneen‘passendebeoor-

    deling’moetondergaanopgrondvandeNatuur-

    beschermingswet1998.

    Bijbesluitmer-plichtigeactiviteitenzalervaaksprake

    zijnvaneen‘tweetrapsraket’:nadeplanmervoorhet

    kaderstellendbesluitvolgtereenbesluitmervoorde

    concreteplanuitwerkingofvergunningverlening.

    Voorbeeldplanmer-plichtigestructuurvisie

    Ineengemeentelijkestructuurvisiealsbedoelinartikel2.1

    Wrowordenbinnendebebouwdekom locatiesoverwo-

    genvooreenprojectvan ruim2.000woningenmeteen

    jachthavenvoor200boten.Degemeentezaltezijnertijd

    eenbestemmingsplanvaststellen,waarindebestemming

    ‘Woongebied’(aldannietmetuitwerkingsverplichting)zal

    wordenopgenomen.

    De activiteit bouw van woningen valt onder categorie

    D11.1 en de jachthaven onder D10.3 van de bijlage van

    hetBesluitm.e.r.Devaststellingvande structuurvisie is

    opgenomen inkolom3.Alsde structuurvisievoldoende

    houvastgeeftindezinvanoverwegingentussendiverse

    locaties voor het latere mer-(beoordelings)plichtige pro-

    jecten,dan isdestructuurvisievolgenshetBesluitm.e.r.

    planmer-plichtig.Destructuurvisievormtdannamelijkhet

    kader voor het vaststellen van het latere mer-beoorde-

    lingsplichtige vaststellingsbesluit van het bestemmings-

    plan(opgrondvanD11.1enD10.3vanhetBesluitm.e.r.).

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �1

    Wijze van doorwerking

    Hetoogmerkvandemerisdepositievanmilieuin

    debesluitvormingteversterken,doordeeffecten

    voorhetmilieuineenzovroegmogelijkstadiumte

    beoordelen.Hetheleplanisdaarbijplanmer-plichtig,

    nietalleendekaderstellendedelen.Deplanmer-pro-

    cedureisdaaromdirectgekoppeldaandeprocedure

    dievoorhetkaderstellendeplanmoetwordendoor-

    lopen.Deplanmerisnietalleenvaninvloedopde

    procedure,maarjuistookopdeplaninhoudenhet

    planproces.Degemeentedientinhetuiteindelijke

    plantemotiverenhoeprocesmatigmetderesulta-

    tenvanhetPlanMERendeinspraakisomgegaan.

    Deplanmerkanbehulpzaamzijnbijeenvroegtijdige,

    zorgvuldigeafwegingvanontwikkelingen.

    Rol gemeente

    Degemeentekan,afhankelijkvanhettenemenbe-

    sluit,deinitiatiefnemervanhetmer-plichtigeplanzijn

    enookhetbevoegdgezagvoordeplanmer.Hetver-

    dientaanbevelingdezeverantwoordelijkhedenbin-

    nendeorganisatiegescheidentehouden.Datvereist

    eengoedeprocesvoeringvoordeopstellingvanhet

    MERenhetkaderstellendeplan.

    Degemeentemoetvoorafgaandaandeopstelling

    vanhetrapportdebetrokkenbestuursorganenraad-

    plegenoverdereikwijdteenhetdetailniveauvande

    informatieinhetplanMER.Hetontwerpplanenhet

    planMERwordengelijktijdigvoorinspraakterinzage

    gelegd.

    Alsvervolgzalvoordeconcreteplanuitwerkingveel-

    aleenbesluitmer-beoordelingen/ofbesluitmerdoor-

    lopenmoetenworden.

    Rol provincie

    Uitgaandevaneengemeentelijkemer-plicht,zalde

    provinciealsbetrokkenbestuursorgaanwordenge-

    raadpleegdoverdereikwijdteenhetdetailniveau

    vanhetplanMER.Vanuitprovincialeoptiekishet

    zaakderuimtelijkemilieubelangenvroegtijdigmet

    degemeentetebespreken.Daaropvolgendheeftde

    provincieinspraakmogelijkheidophetontwerpplan

    enhetplanMER.

    Tips voor doorwerking milieubeleid

    Doel

    Degemeentekandeplanmervanuituiteenlopende

    drijfvereninzetten.Eenbeperktebenaderingisals

    verantwoordingvanalgedanekeuzenofalsmid-

    delomtevoldoenaandewettelijkeverplichtingen.

    Meestwaardevolisdeplanmeralsbijdrageaaneen

    evenwichtigerplanvorming,gerichtophetvergroten

    vandeduurzaamheid,hetdraagvlakendeontwik-

    kelkrachtvanhetkaderstellendeplan.Detoegevoeg-

    dewaardevanhetinstrumentvoordeplanvorming

    vraagtomeencreatieveendoelgerichteinvullingvan

    deonderzoeksaanpak:opwelkeplanaspectenkan

    hetplanmerhetverschilmaken?

    Vroegtijdig

    Demeerwaardevandeplanmerligtindevroegtijdi-

    gebeoordelingvanmilieueffectenvanmogelijkeont-

    wikkelingenendevariantendaarvoor.Hetmilieu-en

    duurzaamheidsbelangkandaardoorbeterinspelen

    ophetstrategischestadiumvanplanontwikkeling.

    Ditvraagtvanmilieueentijdigefocusopalternatie-

    veneneffectendieeenimpacthebbenopditbe-

    sluitvormingsniveau.

    Flexibel

    Deplanmerbiedteenaanpakdatrekeninghoudt

    methetstrategischeplankarakterenkentdaardoor

    minderafbreukrisico.Erzijnweinigprocedurelever-

    eisten,zodatflexibelopwijzigingenkanwordeninge-

    speeld.Erhoeftbijvoorbeeldgeennieuwestartnoti-

    tietewordenopgesteldalszichnieuwealternatieven

    voordoen.

    Detailniveau

    Deplanmeriseenhulpmiddelbijdebesluitvorming

    voorvaakcomplexeruimtelijkeplannen.Hetisde

    kunstdehoofdlijnendaarintepakkenenniettever-

    liezenindetails.Maakbijvoorbeeldvooralgebruik

    vankwalitatieveoordelenvandeskundigenenslechts

    vankwantitatieveanalysewaardateenvoudigis.

  • MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��

    Advies

    DegangnaardeCommissiem.e.r.isvoordeplanmer

    alleenverplichtalsersprakeisvanactiviteiteninde

    ecologischehoofdstructuurofbijeenpassendebe-

    oordeling.BijdecomplexereopgavenkandeCom-

    missiem.e.r.vrijwilligwordenbenaderdvoor(extra)

    toetsingsmomente