Gemeente - VNG · 2019-10-14 · MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1.1 Inleiding Kwaliteit is...
Embed Size (px)
Transcript of Gemeente - VNG · 2019-10-14 · MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1.1 Inleiding Kwaliteit is...
-
Milieu in ruimtelijke plannenGemeenteJuridische mogelijkheden onder de Wet ruimtelijke ordening
-
Instrument
Thema
2.2 Structuurvisie
2.3 Overleg / bestuursakkoord
2.4 PlanMER
3.1 Bestemmingsplan
3.2 Beheersverordening
3.3 Aanvullende verordenen-de bevoegdheid
3.4 Voorbereidingsbesluit
3.5 Stad-en-milieubenadering
4.1 Projectbesluit
4.2 Coördinatieregeling
4.3 Exploitatieplan
4.4 BesluitMER
5.1 PPS en Overeenkomst
5.2 Gronduitgifte
Verwijsschema opgenomen voorbeelden, naar milieuthema en instrumentMilieu in ruimtelijke plannen Gemeente
waterfauna
bodem verkeer energie ruimte-gebruik
bedrijvig-heid
externe veiligheid
geluid lucht
PARAGRAAF
Milieuthema staat centraal in het voorbeeld
Milieuthema komt mede aan de orde in het voorbeeld
-
Milieu in ruimtelijke plannen Gemeente
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
Inhoud
1. Introductie 3
1.1Inleiding 3
1.2Begrippenkadermilieuenplanvorming 6
1.3Instrumentenpalet 9
1.4Leeswijzer 12
2. Visie... ook op milieukwaliteit 14
2.1Meerverantwoordelijk,meermogelijk 16
2.2Beleidsinstrumentstructuurvisie 20
2.3Overleg/bestuursakkoordruimtelijkeplannen 26
2.4PlanMER 29
3. Instrumenten voor ruimtelijke normstelling 34
3.1Bestemmingsplan 36
3.2Beheersverordening 44
3.3Aanvullendeverordenendebevoegdheid 48
3.4Voorbereidingsbesluit 53
3.5Stad-en-milieubenadering 56
4 Publieke instrumenten voor ruimtelijke uitvoering 60
4.1Projectbesluit 62
4.2Coördinatieregeling 66
4.3Exploitatieplan 70
4.4BesluitMER 76
5 Private instrumenten voor ruimtelijke uitvoering 80
5.1PPSenovereenkomst 82
5.2Gronduitgifte 87
Bijlage1:Bronnen 92
Bijlage2:Afkortingen 93
Milieu in ruimtelijke plannen Gemeente
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
1.1 Inleiding
Kwaliteit is belangrijk bij de vormgeving van onze omgeving. De ruimte is schaars, en de investeringen daarin dienen toekomstwaarde te hebben. De ruimtelijke behoeften van wonen, werken, recreëren, mobiliteit, water en natuur verdienen een samenhangende benadering. De overheid moet in de ruimtelijke besluitvorming nota nemen van de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en economische, culturele en sociale gevolgen. Het Rijk wil een ruimtelijk beleid dat niet alleen ordent, maar ook richting geeft aan de ruimtelijke dynamiek van ons land. Duurzame ruimtelijke ontwikkelingen moeten daarmee worden bevorderd. De Wet ruimtelijke ordening kiest daarom voor plannen en besluiten op het bestuurlijk niveau dat het dichtst bij mensen en hun leefomgeving staat.
Metdevernieuwingvanhetruimtelijkeinstrumen-
tariumvandeWetruimtelijkeordening(Wro,vanaf
1juli2008inwerking)krijgtdenieuwerolverdeling
tussendegemeenteendeprovinciegestalte.Inhet
nieuwestelselneemtelkeoverheidslaagnadrukkelijk
deverantwoordelijkheidvoorhaareigenbeleid.De
integralegebiedsontwikkelingwordtversterktdoor
ontwikkelings-enuitvoeringsgerichteinstrumenten.
Ditbiedtmeermogelijkhedenvoorderelatietussen
ruimtelijkeordeningenmilieu.
Deruimtelijkeordeningvanvoorheenheeftdemi-
lieudruknietdoenafnemen.Inhetnieuwestelsel
komenderuimtelijkemilieudoelen,demilieuambities
endeverantwoordelijkhedendaarvoorveelduide-
lijkerteliggen.Hetafwentelenvanmilieuproblemen
doorruimtelijkeingrepennaareenlagereofhogere
overheidofbuurgemeentemoetdaarmeetothet
verledengaanbehoren.Maarookkomtmenminder
snelwegmetvrijblijvendemilieuambitiesenonrealis-
tischemilieudoelen.
Ditroeptwelmeteendevraagophoedegemeente
haarverantwoordelijkheidvoormilieukannemenin
deruimtelijkeplanvorming.Welkeinstrumentenkan
zeinzettenvoorhetborgenvanmilieudoeleninruim-
telijkeplannen?Deervaringeningemeentelijkeplan-
nenmetbestaandinstrumentariumgevendaarineen
eersteinzicht,zoalsbestemmingsplan,gemeentelijke
verordeningenovereenkomst.Devraagisdaarnaast
welkenieuwemogelijkhedendeWrodegemeente
aanreikt.Inhoeverrezijndestructuurvisie,debe-
heersverordening,hetexploitatieplanofdeovereen-
komstgeschiktomeengoedeleefomgevingskwali-
teitterealiseren?
1. Introductie
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
Milieukansen van de Wro
Methetverdwijnenvandeprovincialegoedkeuring
voorgemeentelijkeplanneniseenprovincialecheck
vandedoorwerkingvanprovinciale,landelijkeofEu-
ropeseregelgevingindeplanvormingweggevallen.
Voorhetmilieu,datvoordebasiskwaliteitsterkleunt
opdezeregels,lijktdatopheteersteoogeenader-
lating.Hetrealiserenvanmilieukwaliteitisechterniet
zozeergebaatbijdiecheck,alswelbijeentijdigeen
volwaardigemilieu-inbrenginruimtelijkbeleidenin
deuitvoeringervan.OnderdeWrowordtjuistdit
laatsteveeltransparanterneergezet.
DeWrobrengteenduidelijkonderscheidaantussen:
• beleid:watwildegemeentebereiken?DeWro
verlangtvaniederegemeenteenprovincieeen
structuurvisie,waarinhetruimtelijkontwikke-
lingsbeeldwordtbeschreven.Daaraanmoetmen
tevenseenuitvoeringsstrategieverbindendieaan-
geeftopwelkewijzemenhetbeleidgaatrealise-
ren;
• normstelling,dejuridischeborgingvandedoor-
werking.HoehebbenhetRijkendeprovincieer-
voorgezorgddatgemeentenaanhunbeleidsdoe-
lenmeewerkenendezenietdoorkruisen,enhoe
zorgtdegemeentedatburgerenbedrijfweten
waarzeaantoezijn?
• uitvoering:welkemiddelenzetdegemeenteinom
haarbeleidteeffectueren?
Bijdetoedelingvanderuimtelijkebevoegdheden
gaatdewetgeveruitvanhetadagium‘bevoegd-
heidvolgtverantwoordelijkheid’:eenoverheidsni-
veaudatverantwoordelijkwordtgehoudenvooreen
bepaaldruimtelijkbeleid,moetookdebevoegdhe-
denhebbenomdatwaartemaken.Ditgeldtvanzelf-
sprekendookvoormilieubelangeninderuimtelijke
planvorming.Detijdigeagenderingvanruimtelijke
milieuthema’salsklimaatbestendigheid,zorgvuldig
ruimtegebruikofenergieneutraalkanlokkendeont-
wikkelingsperspectievenbieden.Milieubelangenwor-
dendaardoorverwevenindeplanvorming.Naastde
inhoudelijkeworstelingiserookeeninstrumentele
opgave.Hoeborgtmendebeoogdemilieukwaliteit
bijdeplanvormingenrealisatie?
Degemeentekanvoorderuimtelijkemilieuaspec-
ten,naasthetmilieubeleidsspoor,ooktotopzekere
hoogtehetplanologischespoorbewandelen.Zodra
meneengemeentelijk(milieu)belangindestructuur-
visiewilopnemen,moetmenalmeteennadenken
overdewijzenvanuitvoeringenvandoorwerking
voorderuimtelijkeplanpraktijk.Dedoorwerking
looptlangstweelijnen:
1.bestuurlijk/beleidsmatig:degemeentebepaaltin
hetkadervanhetmilieubeleidsplanofinhetkader
vaneenstructuurvisiehaarruimtelijkemilieube-
langenenverantwoordelijkhedenenformuleert
daarvooreenoplossingsgerichtbeleid.Ditbe-
leidbindtalleendegemeente,zodathetverstan-
digisgoedoverlegtevoerenmetdeprovincie
enanderepartijenoverdeafstemmingvande
(milieu)beleidsdoelenendeaanpakvandeuitvoe-
ring.Hetzelfdegeldtvoordeprovinciale(enrijks)
visierichtingdegemeente;
2.dejuridischedoorwerkingvanmilieuinderuim-
telijkeuitvoering.Dezeisnormatiefvanaardwaar
hetgaatomdedoorwerkingvan(provincialeen
rijks-)milieubelangennaarhetlokaleruimtelijke
beleid.Degemeentemoetderegelsvandepro-
vincie(enhetRijk)inachtnemen.Hierbijismin-
dersprakevantweerichtingsverkeertussende
gemeenteendeprovincieofRijk,deafstemming
overdenormatieveinstrumentenisimmersalinde
bestuurlijkelijnaandeordegeweest.
Doel brochure
Dezebrochure-endezusterbrochurevoorprovin-
cies-geefteenpraktischinzichtindemogelijkheden
ommilieujuridischteborgenindegemeentelijkeen
provincialeruimtelijkeplanvorming.Hetgeeftaan
hoedegemeentehaarverantwoordelijkheidvoormi-
lieubelangenkaninvullen.Gemeentelijkemedewer-
kerskunnendebrochuregebruikenbijdekeuzevan
instrumentenvoordedoorwerkingofuitvoeringvan
haarruimtelijkemilieudoelen,zowelvoorhetherdefi-
niërenvanhetbestaandebeleidalsvoordeinrichting
vannieuwbeleid.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
Centraalstaathetpaletvanjuridischeinstrumenten
indeplanvormingvoordegemeente.Debrochure
gaatnietinopdebevoegdhedenenrelatiestenop-
zichtevanhetRijk(ofregiobesturen).Perinstrument
ismetbehulpvanvoorbeeldenbeschreveninhoever-
rehetmogelijkisombepaaldemilieuaspectendaarin
optenemenenvastteleggen,endeafwegingscrite-
riadaarbij.
Provincieskrijgenmetdezebrochureinzichtinde
gemeentelijkemogelijkhedenommilieubelangente
borgen,alsspiegelvoorhaareigenruimtelijkmilieu-
beleid.
Debrochureheefteeninstrumenteelenjuridisch
karakter.Hetishetlogischevervolgopdeprocesbe-
schrijvingeneninhoudelijke,thematischehandreikin-
genvoordeinbrengvanmilieuindeplanvorming.
ZoalsMILO(milieukwaliteitindeleefomgeving),Na-
tionaalpakketduurzamestedenbouw,deWatertoets
enDuurzaamheidsprestatieoplocatie(DPL).
Debrochurespreektzichnietuitoverinhoudelijke
ruimtelijkemilieuvoorkeurenofkeuzes.Datisimmers
aandegemeente,afhankelijkvanaardenschaal
vanderuimtelijkeopgavenenontwikkelingen.Aan
dehandvaninhoudelijkevoorbeeldenwordtgeïllu-
streerdwelkejuridischeimplicatiesruimtelijkemilieu-
belangenkunnenhebben.
Eenapartebrochuregeeftpermilieuthemaeenover-
zichtvanborgingsmogelijkhedenmetbehulpvan
ruimtelijkeinstrumenten.
Algemenemaatregel van
bestuurAanwijzing
VerordeningAanwijzing
Voorbereidings-besluit
Inpassingsplan
OvereenkomstBestemmingsplan
Beheersverordening
Structuurvisie
Juridischedoorwerking
Bestuurlijkedoorwerking
Structuurvisie
Structuurvisie
Rijk
Provincie
Gemeente
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
1.2 Begrippenkader milieu
en planvorming
OnderdeoudeWROspeeldealgeregelddevraag
welkemilieuaspecteninderuimtelijkeordening
doorwerken.DezediscussieismetdeWronog
steedsactueel.DeconsideransvandeWrosteltdat
dewetstrekt‘terbevorderingvaneenduurzame
ruimtelijkekwaliteit’.
Deaandachtvoormilieuinderuimtelijkeordeningis
indeloopderjarensteedsverderverbreed,totwat
weleen‘duurzameruimtelijkeontwikkeling’wordt
genoemd.Bovendienishetaccentgaandewegver-
schoven,vanbouwplan(‘duurzaambouwen’)viahet
bestemmingsplan(‘duurzamestedenbouw’)naarde
structuurvisie.Detoenemendebetekenisvanmilieu
heeftgeleidtoteenwirwaraanbegrippen,dieniet
altijdeenduidigwordengebruikt.Dehieruitvolgen-
deverwarringbelemmertdeonderlingecommunica-
tie.Eenoverzichtvandebegrippenwordthieronder
weergegeven.
‘Goede ruimtelijke ordening’
Hetbegrip‘goederuimtelijkeordening’isindeWro,
netalsinzijnvoorloper,nietnaderomschreven.Uit
jurisprudentieiskortgezegdafteleidendatmenalle
relevanteaspecteninderuimtelijkeoverwegingbe-
trekt.Dewetgevergeeftindememorievantoelich-
tingopdeWroeenruimebetekenisaaneengoede
ruimtelijkeordening.Eengoederuimtelijkeontwik-
kelingstreeftnaarhetbevorderenvaneenduurzame
ruimtelijkekwaliteitineendynamischesamenleving.
Hetbiedenvanfysiekeruimteenhetrealiserenvan
eenduurzameruimtelijkekwaliteitzijnonlosmakelijk
metelkaarverbonden.Deruimtelijkebesluitvorming
dientbeideelemententewaarborgenomtevoorko-
mendatcollectievebelangentegenstellingenont-
staanenomtevoorkomendatwaardevollegebieden
verlorengaanofdattoekomstigegeneratiesworden
belastmetmoeilijkomkeerbareinbreukenophet
ecologischevenwicht.
Eengoederuimtelijkeordeningdraagtbijaande
kwaliteitvandeleefomgeving.Volgensdememo-
rievantoelichtingbetekentdatnietalleendathet
verschaffenvanvoldoenderuimtevoorwonen,wer-
ken,recreërenenverkeerindebeleidsafwegingen
moetenwordenbetrokken,maarookhetgebruikdat
daarvanwordtgemaakt.Bijdevormgevingvande
fysiekeruimtekunnen,meerdantotnutoe,vanuit
verschillendebeleidsterreineneisenwordengesteld
aanhetgebruikvanderuimte.Dieeisenkrijgeneen
wisselendenadruk,afhankelijkvandeaardofpro-
blematiekvanhetgebiedenvanmaatschappelijke
opvattingenoverdekwaliteitvandeomgeving.Het
beleidvoorderuimtelijkeinrichtingvaneenbepaald
gebiedofvoorbepaaldeaspectendaarvan,komt
derhalvetotstandnaafwegingvanalleruimtelijkre-
levantebelangen.
Welkemilieuaspectenvanuiteengoederuimtelijke
ordeningvooreenplangebiedvanbelangzijn,moet
menperplanbeoordelen.Deessentieenhetge-
wichtvanmilieuaspectenisafhankelijkvanhetge-
biedendeopgave.Hetfundamentdaarvoorisartikel
3:2vandeAlgemenewetbestuursrecht(Awb),dat
bestuursorganenverplichtombijdevoorbereiding
vaneenbesluitdenodigekennistevergarenomtrent
derelevantefeitenenbelangen.Daarenbovenver-
plichtartikel3.1.6vanhetBesluitruimtelijkeordening
(Bro)hetbestuursorgaanombijdevoorbereidingvan
hetruimtelijkplanteonderzoekenwelkewaarden
bijhetplaninhetgedingzijnenwatdegevolgen
vanhetplanzijnvoordezewaarden.Aanwijzingen
voorderelevantievanaspectenkunnenookvolgen
uitspecifiekewetgeving,zoalsdeWetmilieubeheer
(Wm).
‘Milieu’
Watkanofmoetmenbijderuimtelijkeordeningon-
der‘milieu’verstaan?DeWmschaartondermilieu
hetbelangvandebeschermingvanmensen,dieren,
plantenengoederen,vanwater,bodemenluchten
vanlandschappelijke,natuurwetenschappelijkeen
cultuurhistorischewaardenenvandebeheersingvan
hetklimaat.Inderuimtelijkecontextgaathetomhet
fysiekemilieu,defysiekeruimtelijkeomgeving.
Voordeinkaderingvanmilieugebruiktmendanvaak
debegrippen:
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
PLAN-VORMING
SOCIA
AL CULTURELE KWALITEIT
EC
ON
OM
ISCH
EKW
ALITEITECOL
OGIS
CHE
KW
ALI
ETI
T
GELUID
BODEM
ENER
GIE
WAT
ER, E
TC.
• ‘milieuhygiëne’:gerichtophetbestrijdenvanmi-
lieuhindervangeluid,geur,stank,lucht,bodem-
verontreinigingenveiligheidsrisico’s;
• ‘ecologischeduurzaamheid’:bestaatnaastmilieu-
hygiëneuitaspectenvanaardkunde,hydrologie,
cultuurhistorie,natuurenklimaatenenergie,die
bijaantastingnietofzeermoeilijkteherstellenzijn
(irreversibel);
• ‘duurzaamheid’vanuittripleP:hetstrevenomde
driepijlersvanduurzameontwikkelingPeople
(socialecomponent),Planet(ecologieenmilieu)
enProfit/Prosperity(economie,winst,werken
welvaart)metelkaarinbalanstebrengenente
houden.Debasishiervoorishetbegrip‘duurzame
ontwikkeling’.Bijdeplanontwikkelingisreken-
schaptenemenvandeeffectenvanvoorgestane
ingrepeninhetplangebied:
- inrelatietotzijnomgeving,doorproblemenniet
doorteschuivennaarandereschaalniveaus;
- naardetoekomst,doorzominmogelijkmilieupro-
blementescheppenvoorkomendegeneraties.
Deeerste2puntenbiedendeingrediëntenvooreen
milieuagendabijderuimtelijkeplanvorming.Het3e
begripoverlaptdeintegraleruimtelijkeafweging.
Dezebrochurerichtzichopéénvandepijlersvoor
eenduurzameruimtelijkeontwikkeling:demilieu-
agenda.Aandeordekomen:bodem,water,floraen
fauna,verkeerenvervoer,energie,geluid,lucht,ex-
terneveiligheid,bedrijvigheidenzorgvuldigruimte-
gebruik.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
‘Kwaliteitseis’
DememorievantoelichtingvandeWroomschrijft
hetbegripkwaliteitseisalsvolgt:‘wettelijkeeisdie
zichprimairrichttotdeoverheidenwaarinmetbe-
hulpvaneenkwaliteitswaardewordtvoorgeschreven
aanwelkekwaliteiteenonderdeelvandeomgeving
opeenbepaaldmomentmoetvoldoen’.
HetRijkendeprovinciekunnenmilieukwaliteitseisen
stellenineenAMvBrespectievelijkmilieuverorde-
ning(opgrondvanhoofdstuk5Wm).DeWrobiedt
hetRijkendeprovinciedemogelijkheidbijAMvB
c.q.verordeningruimtelijkrelevantekwaliteitseisen
testellenvoorbestemmingsplannen,inpassingsplan-
nen,beheersverordeningenenprojectbesluiten(ar-
tikelen3.37,4.1en4.3).Dememorievantoelichting
refereertaankwaliteitseisenmetruimtelijkegevolgen
ophetvlakvanwaterbeheerenexterneveiligheid
enaandeeiseninzakedeWetgeluidhinder(exarti-
kel3.3.1,lid2Bro).Dangaathetbijvoorbeeldover
detenhoogstetoelaatbaregeluidsbelastingdiebij
deuitwerkingofwijzigingvaneenbestemmingsplan
inachtmoetwordengenomen.Degemeente(of
provincie)moetdergelijkeeisenbijdeplanvorming
inachtnemen(norm)ofhiermeerekeninghouden
(streefwaardeof-kwaliteit).
‘Wettelijke basiskwaliteit’
Voorverschillendebeleidsterreinenzijnkwaliteitsnor-
mengeformuleerddiedirectvaninvloedzijnopde
ruimtelijkebesluitvorming.Eenwettelijkebasiskwali-
teitbetekentdatersprakeisvaneenwettelijkenorm
waaraaneenbepaaldgebiedopeenbepaaldmo-
mentmoetvoldoen.Bedoeldwordteenwetinmate-
riëlezin,deregelgevingkanvanhetRijk,provincieof
gemeentezijn.
Meestalgaathetomeenminimaaltebehalenkwali-
teitvoorgezondheid,milieuennatuur,zoalsgeluid,
stank,externeveiligheid,verontreinigingvanop-
pervlaktewater,bodemennatuurbescherming.De
grenswaardenuitdeWetgeluidhinderzijneenin-
houdelijkvoorbeeld.Inderuimtelijkebesluitvorming
moetendezeinachtwordengenomendanwelmoet
daarmeerekeningwordengehouden.
‘Beleidsmatige, niet-wettelijke, basiskwaliteit’
Steedsmeergemeentenendiverseprovincies,zoals
Utrecht,werkenmetmilieukwaliteitsprofielenvoor
gebieden.Erisdansprakevaneenbeleidsmatigeset
kwantitatieveofkwalitatievewaardendiedekwa-
liteituitdruktwaaraaneenbepaaldgebiedopeen
bepaaldmomentmoetvoldoen(denkaanMILO).De
procedurevandewatertoetsiseenprocesmatigeba-
siskwaliteit.
Metdezewaardengeeftdegemeenteofprovincie
eenconcreteondergrensaandievooreenbepaald
gebiedtoepasselijkis.Bijvoorbeelddewoningdicht-
heid,dehoeveelheidoppervlakteaangroenofwater,
deinfiltratievoorzieningofdegemiddeldeafstand
tenopzichtevaneenbushalte.Meestalisdatgeba-
seerdopdeaanwezige,bestaandekwaliteitinhet
gebied.Ditistebeschouwenalseenuitwerkingvan
hetalgemene‘standstill’beginsel,danwelhet‘ver-
oorzakersbeginsel’(geenafwenteling).Vaneenám-
bitieisdaneigenlijknoggeensprake.(Inde‘enge’
plankwaliteitsopvattingiselkekwaliteitdienietbij
wetisbepaaldeenambitie).
Wanneerdergelijkekwaliteitscriteriadoordege-
meenteofprovinciewordenneergelegdineenstruc-
tuurvisievoorhetbetrokkengebied,biedenzeeen
duidelijkbeoordelingskadervoorruimtelijkebeslui-
ten,zoalsbestemmingsplanofprojectbesluit.Inhet
planmoetdebasiskwaliteitwordenmeegenomen.
Uitdetoelichtingofruimtelijkeonderbouwingmoet
sprekenhoedaarmeerekeningisgehouden.
Zodradewaardenwordenopgenomeninalgemene
regels,issprakevaneenwettelijkebasiskwaliteit.
‘Milieuambitie’
Hetbegripmilieuambitiereserverenwijvoordie
kwaliteitsniveausvooreenbepaaldgebiedwaaruit
eenzekereuitdagingspreekt.Nieuwteontwikkelen
woon-enwerkgebiedenbiedenvaakmogelijkheden
voorhogerekwaliteitsniveaus.Ookbijdeherstruc-
tureringvaneengebiedzijnergelegenhedenomde
milieukwaliteittotbovenhetbasisniveauteverbete-
ren.Tedenkenisaaneenenergieprestatieoplocatie
(EPL)van7ofhoger.AlsmenvoldoetaanhetBouw-
besluitlevertdateenlagereenergieprestatieop.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �
DeNotaruimtedaagtgemeentenenprovinciesuit
waarmogelijkeenhogereambitietestellen.Delat
voorhetmilieuaspectligtdanbovendebasiskwaliteit
voorhetbetreffendegebied.Hoehoogisafhankelijk
vandeprioriteitdiedegemeenteenontwikkelende
partijendaaraantoedichten.Envandebeschikbare
middelenentechnieken.
Wanneereengemeenteofprovinciedezecriteria
neerlegtineenstructuurvisievoorhetbetrokkenge-
bied,biedenzeeenbeoordelingskadervoorruimte-
lijkebesluiten,zoalsbestemmingsplanofprojectbe-
sluit.Uitdetoelichtingofruimtelijkeonderbouwing
vanhetplanmoetsprekenhoedaarmeeindeafwe-
gingrekeningisgehouden.
Deuitkomstenzijnvaaktotaanhetuitvoeringsge-
reedmakenvaneenprojectongewis.Ambitieuzeuit-
komstenlenenzichdaarommindervooreen(alge-
mene)afdwingbareregeling.Overdegezamenlijke
wegernaartoekunnennatuurlijkwelprocesafspraken
wordengemaakt,zoalshetlatenopstellenvaneen
energievisie.
Realisatievaneenhogeredandebasiskwaliteitispas
goedmogelijkwanneerbijdeontwikkelingvanruim-
telijkeplannenmilieubelangentijdigwordenbetrok-
ken.Verschillendegemeentengebruikendaarbijhet
milieukwaliteitsprofielalshulpmiddel.
1.3 Instrumentenpalet
De‘borging’vaneenmilieuaspectinderuimte-
lijkeplanvormingkanopdiversemanierengestalte
krijgen.Degemeentestaatverschillendesoorten
beleidsinstrumententerbeschikking:
sociaal(overreding)
economisch(beloning)
juridisch(dwang)
Voorkwaliteitsambitieszijnallereerstsocialeinstru-
mentenvanbelang.Communicatieenoverlegzul-
lenmensenoverdestreepmoetentrekken.HetRijk
spreektvanhetverleidenvanpartijentothogere
kwaliteitsniveaus.Eenvoorwaardedaarvoorisdat
ambitiestijdigenduidelijkwordengeformuleerd.
Ookisoverlegnodigtussenbetrokkenpartijenover
derealisatievandieambitie.Draagvlakbijdepartijen
diedeambitiemoetenvormgevenofopbrengenis
immersvancruciaalbelang.Financiëleprikkelskun-
nendaarbijvandienstzijn.Hetopvoorhandafdwin-
genvaneenambitieisnietdemeestsuccesvolleweg.
Zodrapartijenzichkunnenvindenineenambitie,
iseenafgeleideopgavedejuridischeborgingvan
deambitieinhettrajectvanonderzoek,uitwerking
enrealisatie.Juridischeborgingisvanbelangom
ontwikkelendepartijenaandeafsprakentekunnen
houden,duidelijkheidtescheppennaarbetrokkenen
/belanghebbendenenomdebeheersituatiegoed
tekunnenvastleggen.Dejuridischeborgingbiedt
uiteindelijkdemogelijkheidintegrijpenalsmende
beoogdekwaliteitniet(dreigt)waartemaken.
Dezebrochurerichtzichmetnameopdejuridi-
scheborgingsmogelijkhedenvoormilieubinnen
deruimtelijkeinstrumenten.Daarbijmoetrekening
wordengehoudenmetdejuridischekenmerkenvan
deverschillendeinstrumenten.Nietalleskanineen
bestemmingsplan,overeenkomstofexploitatieplan
wordenvastgelegd.Ditisbovendienooknietaltijd
wenselijk,flexibiliteitnaardetoekomstisookeen
duurzameplankwaliteit.
Eenmilieuambitiekanmenvaakopuiteenlopende
manierenverankerengedurendeeenplanproces.Bij-
1.
2.
3.
streefwaarde
lokale ambitieenbasiskwaliteit
stad en milieu
bodem water geluid
grenswaarde, MTR
Gebiedskwaliteit
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 10
voorbeeldeenbepaaldemaximalegeluidbelasting
opdegevelvanwoningenkanzijnvertalingkrijgenin
eenkwaliteitseisdieinhetbestemmingsplankanwor-
denopgenomen.Diezelfdeambitiekanéérderinhet
ontwerptrajectookeenrolspelenindeinvullingof
vormgevingvanhetplangebied.Tedenkenisaande
omleggingvaneenweg,afschermendebebouwing
ensitueringvangevoeligefuncties.Demilieukwaliteit
ligtdanuiteindelijkstevigverankerdindeplankaart,
functietoedelingindedoeleindenofprogrammati-
scheafspraken.Denormzelfisbijdeborgingvande
milieukwaliteitdanminderrelevant.
Ruimtelijke instrumenten
Degemeenteheeft,netalsRijkenprovincie,debe-
schikkingovereenvollediginstrumentenpakketom
haarruimtelijkbeleidtotuitvoeringtebrengen.Bij
debevoegdheidstoedelingindeWromaakthetin
principenietuitopwelkschaalniveauderuimtelijke
vraagstukkenzichafspelen.Alshetgaatomgemeen-
telijkebelangen,zoalsdekwaliteitvanwoongebie-
denofhetlokalevoorzieningenaanbod,hoortdepla-
nologischeverantwoordelijkheidookopdatniveau
teliggen.Alserprovincialebelangeninhetgeding
zijn,zoalsgroteinfrastructurelelijnenofwaterber-
gingsgebieden,ligtdeverantwoordelijkheidvoorde
planologischeinbeddingopdatniveau.Degemeen-
tenenprovincieshebbendaarominbeginselhetzelf-
debeleids-enjuridischinstrumentenpaletvoorde
ruimtelijkeplanvorming.
OnderdeoudeWROliepenbeleidsdoelenenin-
strumentendoorelkaar.DeWrobrengteenonder-
scheidaantussenenerzijdshetbeleidsdocument,de
structuurvisie,enanderzijdsdeinstrumentenvoor
hetvastleggenvanjuridischbindenderegels.DeWro
sluitdaarmeeaanbijhethuidigestelselvandeWm:
hetmilieubeleidsplanbevathetindicatievebeleiden
deverordeningishetregelinstrument.
DeWrodwingtdegemeente(maarookdeprovincie)
onderscheidtemakeninbeleidenjuridischeinstru-
menten.Degemeentemoet,bijhetbepalenvanhaar
ruimtelijke(milieu)belangenindestructuurvisie,wel
aangevenmetbehulpvanwelkeinstrumentenzijhaar
ruimtelijkebeleidsdoelenvervolgensdenkttegaan
verwezenlijken.
HetbestemmingsplanheeftindeWrodecentrale
plaatsalsruimtelijkinstrumentmeteenrechtstreeks
bindendewerkingnaarburgersbehoudenenisop
onderdelenversterkttenopzichtevanhetverleden.
Rigoureusveranderdzijndepositieenrolvande
provinciebijhetgemeentelijkebestemmingsplan.De
provincieheeftmethetinpassingsplaneengelijk-
soortiginstrumentterbeschikkinggekregenomhaar
ruimtelijkebelangenzelfplanologisch-juridischinte
kunnenpassen.
Kenmerkendvoorhetbestemmingsplaneninpas-
singsplanisdatzezoweleennormstellendkarakter
alseenuitvoeringskarakterhebben.
Behalvehetbestemmingsplanstaatdegemeentebij
deruimtelijkeplanvormingdiverseanderejuridische
instrumententerbeschikking-aldannietgebaseerd
opdeWro-,diegeschiktzijnvoorhetrealiserenvan
ondermeermilieubelangen:
• voordevastleggingvanhetbeleid:hetmilieube-
leidsplan,eventueelgecombineerdmeteenas-
pectenvisievoorhetruimtelijkmilieubeleid,ende
verplichtestructuurvisie.Ondersteunendeinstru-
mentenzijnhetoverleg,debestuursovereenkomst
eninvoorkomendegevallendestrategischemi-
lieubeoordelinginhetplanMER;
• normstelling:voorhetvastleggenvanhetgrond-
gebruik(bestemmingsplan).Ookkunnen-totop
zekerehoogte-viaeengemeentelijkeverordening
regelswordengesteld.ViadeStad-en-milieube-
naderingkandegemeenteeenafwijkendenorm
vastleggen,mitsdeprovinciehieraangoedkeuring
geeft;
• publiekrechtelijkeinstrumentenvoordeuitvoering:
bestemmingsplan,projectbesluit,coördinatiebe-
voegdheidenhetexploitatieplan.Indevoorko-
mendegevallenishetbesluitMERhetinstrument
bijuitstekommilieuaspectenteonderzoekenen
teagenderenindeconcretebesluitvorming;
• privaatrechtelijkeinstrumentenvoordeuitvoering
inderuimtelijkeplanvormingzijnovereenkomsten
enuiteenlopendeverschijningsvormenvanpu-
bliek-privatesamenwerking.Ookzijnonroerend
goedtransactiestotopzekerehoogteintezetten
voormilieubelangen.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 11
Niet-juridische instrumenten
Bestuursakkoord
STRUCTUURVISIE(Beleidsuitgangspunten,
zonder juridische doorwerking)
PlanMER
Overleg Beheersverordening Bestem-mings-
plan
Projectbesluit
Aanvullendeverordenende
bevoegdheid
Coördinatieregeling PPS en overeenkomst
Voorbereidings-besluit
Exploitatieplan Gronduitgifte
BesluitMER
Stad-en-milieubenadering
Publiekrechtelijk Privaatrechtelijk
Normstelling Uitvoering
Instrumenten inzet
Digitale verankering
DeWroverplichtoverhedenomhunruimtelijkevi-
sies,plannenengebiedsgerichtebesluitenindigi-
talevormoptestellenenbeschikbaartestellen.
Daarnaastdienendeplannenvoordeburgerraad-
pleegbaartezijn(verplichtvanaf1juli2009).Dewijze
waaropoverhedenplannenmaken,publicerenenge-
bruikenverandertdaardoor.Elektronischebestanden
komencentraaltestaanenpapierverdwijntnaarde
achtergrond.Ditdraagtbijaandeefficiencyvande
planvorming.
Deintegratievanmilieubelangenkandaarmeeeen
stukeenvoudigerworden,mitshetmilieuvelderin
slaagthaarbedoelingentekoppelenaanplange-
bieden.Eendigitaleweergavevangebiedsgerichte
milieukwaliteitsaspectenmaaktverbandenmetruim-
telijkeontwikkelingenzichtbaar,ofhetnuinventarisa-
tiegegevens,kwaliteitseisenofambitiesbetreft.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
1.4 Leeswijzer
Debrochureisopgebouwdvanuit4categorieëninstrumentenvoorhetborgenvanmilieuinderuimtelijke
planvorming:instrumentenronddebeleidsvisie,normatieveinstrumenten,publiekeuitvoeringsinstrumenten
enprivateuitvoeringsinstrumenten.Iederecategoriewordtineenafzonderlijkhoofdstukbehandeld.
Debrochurerichtzichinhoudelijkopdemilieuagendavooreenduurzameruimtelijkeontwikkeling:bodem,
water,floraenfauna,verkeer,energie,geluid,lucht,externeveiligheid,bedrijvigheidenruimtegebruik.
Bepalen provinciale milieubelangen
Structuurvisie
Overleg / bestuurs-akkoord
PlanMER
PROVINCIE PPS en overeen-komst
Gronduitgifte
Verordening
Proactieve aanwij-zing
Voorbereidings-besluit
Zienswijze en reactieve aanwijzing
Stad-en-milieubenadering
Bestemmingsplan
Projectbesluit
Coördinatie-regeling
Exploitatieplan
BesluitMER
2.1 Meer verant-woordelijk, meer
mogelijk
2.2 Structuurvisie
2.3 Overleg / bestuursakkoord
2.4 PlanMER
GEMEENTE 5.1 PPS en overeenkomst
5.2 Gronduitgifte
3.2 Beheersverorde-ning
3.3 Aanvullende verordende
bevoegdheid
3.4 Voorbereidings-besluit
3.5 Stad-en-milieubenadering
3. Normstelling 4. Uitvoering publiek 5. Uitvoering privaat2. Visie
3.1 Bestemmingsplan
4.1 Projectbesluit
4.2 Coördinatiere-geling
4.3 Exploitatieplan
4.4 BesluitMER
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
Beschrijving instrumenten
Detoepassingsmogelijkhedenvanhetinstrument
voorhetborgenvanmilieustaattelkensalsvolgtom-
schreven.
• Weergavevandekenmerkenvanhetinstrument:
strekking,bevoegdgezag,juridischebasis,proce-
dure,beroep.
• Beschrijvingvandebetekenisvoormilieuaande
handvandekarakteristieken:
- hetbereikvanhetinstrument,geografisch,in-
houdelijken/ofjuridisch;
- dewijzevanjuridischedoorwerking;
- derolvandegemeentebijdetotstandkoming
enhetgebruikvanhetinstrument;
- demogelijkerolvandeprovinciebijdetot-
standkomingenhetgebruikvanhetinstrument.
• Tipsoverdetoepassingsmogelijkheden,criteriaen
conditiesvoordeborgingvanmilieuenillustratie-
vevoorbeelden.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
Bestuurlijkedoorwerking
Structuurvisie
Structuurvisie
Structuurvisie
Rijk
Provincie
Gemeente
2. Visie... ook op milieukwaliteit
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
Bestuurlijkedoorwerking
Structuurvisie
Structuurvisie
Structuurvisie
Rijk
Provincie
Gemeente
De gemeentelijke visie op de kwaliteit van het milieu heeft verschillende verschijningsvormen. Naast thema’s en doelgroepen nemen gebiedsgerichte ambities een belangrijke plaats in. Deze zijn vaak uitgewerkt in gemeentelijk milieubeleid, op enige afstand van de ruimtelijke praktijk. Het is mogelijk deze ruimtelijke milieudoelen en milieuambities een plek te geven in een integrale structuurvisie. Ook opname in een aspectenstructuurvisie voor het ruimtelijk milieubeleid behoort tot de mogelijkheden.De structuurvisie voor het ruimtelijk milieubeleid maakt strikt genomen geen deel uit van het juridisch instrumentarium van de Wro. Beschrijving van dit beleidsstuk is echter onmisbaar, juist ook vanuit milieuoptiek. De betekenis van de structuurvisie ligt in het aanwijzen van de belangen en verantwoordelijkheden - uit milieuoptiek of met een milieu-impact - en de wijze waarop het vaststellende orgaan de beschreven ontwikkelingen tot uitvoering wil laten komen (uitvoeringsparagraaf). Het gemeentelijk beleid is in beginsel alleen bindend voor het eigen bestuur, zodat een goede afstemming met de provincie en buurgemeenten nodig is.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
2.1 Meer verantwoordelijk,
meer mogelijk
MetdeWroisderolverdelingtussendegemeen-
teendeprovinciebijderuimtelijkeplanvorming
aanzienlijkveranderd.Elkeoverheidslaagneemtde
verantwoordelijkheidvoorhaareigenruimtelijkbe-
leid.Degemeentekrijgthiermeebeduidendmeer
inhoudelijkeverantwoordelijkheidvoorderuimte-
lijkeordeningbinnendegemeentegrenzen.Omdie
verantwoordelijkheidwaartekunnenmaken,zalde
gemeentezelfooknadrukkelijkhaarmilieubelangen
–naastdievandeprovincieenhetRijk–eenplek
moetengeveninderuimtelijkeplanvorming.Immers,
deprovincieheeftalleennogeentaakaangaandede
inhoudelijkebeoordelingvaneenbestemmingsplan
ofprojectbesluitwanneererprovincialebelangenin
hetgedingzijn.Degemeentelijkeplannenworden
doordeprovincie(enhetRijk)beduidendminderop
wet-enregelgevingbeoordeeld.Eentekortschieten-
dekwaliteitkandanpasbijdeRaadvanStatewor-
dengesignaleerd,metallegevolgenvandien.
Milieubelangen in structuurvisie
Hetgemeentelijkmilieubeleidsplangeeftrichtingaan
deverbeteringvandemilieukwaliteitbinnendege-
meente.Destructuurvisieishetinhoudelijkrichting-
gevendedocumentvoorderuimtelijkeontwikkeling
binnendegemeente.Doormilieubelangenmeteen
ruimtelijkecomponentdaarineenplaatstegeven,
wordtmilieuvolwaardigonderdeelvanderuimtelij-
keweging.Alsdegemeentegeenmilieubeleidsplan
heeft,iserredentemeeromhetmilieueenvol-
waardigeplaatstegevenineenintegraleruimtelijke
structuurvisieofaspectenstructuurvisie.
Hetkaraktervandemilieu-inbrengkanvariërenvan
-duurzame-locatiekeuzentotkwaliteitscriteriavoor
gebiedenbinnendegemeente.Hiermeelegtdege-
meenteeenduurzaamruimtelijkfundamentvoorde
borgingvanmilieukwaliteit.Devisiewerktimmers
doornaarprojectenenandereuitvoeringstrajecten,
Derolvandeprovincie(enrijk)bijeengemeentelijkbestemmingsplan
Deveranderderolvandeprovinciebijhetgemeentelijkbestemmingsplanisinonderstaandschemasamengevatweergegeven.
HetStreekplanendedaaraangekoppeldegoedkeuringsbevoegdheidvangemeentelijkeruimtelijkeplannenisvervallen.Depro-
vincielegthaarbeleidvastinstructuurvisies(indicatief)en/ofjuridischeregels,zoalseenverordening.Overleginhetvoortraject
vanruimtelijkeplannen–structuurvisiesenbestemmingsplannen-isdaarmeebelangrijkergeworden.Deprovinciebeoordeelt
ofhetgemeentelijkeontwerpbestemmingsplanovereenstemtmethetprovincialebeleidenregelgeving.Deprovincie(maarook
hetRijk)kaneventueelzienswijzenindienen,alservanuithaarprovinciale(ofrijks-)belangenaanleidingtoeis.
Degemeentemoetbijdevaststellingvanhetplanrekeninghoudenmetdezezienswijze,wantlooptandershetrisicovaneen
reactieveaanwijzingdoordepro-
vincie(ofRijk).Dezebeoordeling
vindtplaatsnavaststellingenvoor
deterinzageleggingvanhetvast-
gesteldeplan.Vervolgenslegtde
gemeentehetvastgesteldeplan
terinzage.Alsereenreactieve
aanwijzingisgedaan,dantreedt
datonderdeelvanhetplannietin
werking.Deprovincieheeftook
demogelijkheidomberoepinte
stellentegenhetbestemmings-
plan(ditgeldtookvoorhetRijk).
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
HoofdbelangprovincieNoord-Brabant:zorgvuldigruimte-gebruik
Inwezengaathetertelkensommethetprovinciaalruimtelijkbeleidbij
tedragenaandebalanstussenheteconomische,hetecologischeen
sociaal-culturelekapitaalvanNoord-Brabant.Wijwillennieuweruimte-
lijkeontwikkelingenfaciliterendiebijdragenaanhetopprovincialeschaal
behoudenenverkrijgenvansamenhangenbalanstusseneconomische,
ecologischeensociaal-culturelekwaliteiten.Hierbijzullenwebijnieuwe
ontwikkelingenmeeraandachtschenkenaanecologischeensociaal-cul-
tureleaspectendanindeafgelopendecenniaisgebeurd.Metandere
woorden:wewillenonzeruimtezorgvuldigergaangebruiken.
Bron:interimstructuurvisieprovincieNoord-Brabant,2008
viabestemmingsplanofprojectbesluit.
Alsruimtelijkemilieubelangenachterwegeblijven
indevisievorming,krijgtdegemeentedaarvanzelf
laterderekeninggepresenteerdbijdeconcreteplan-
vorming.Bijsturinginlocatiekeuzeofkwaliteitsambi-
tieisdanaanzienlijkmoeilijker.
Hetisverstandigbijdeopstellingvaneengemeente-
lijkestructuurvisietijdigkennistenemenvanderijks-
enprovincialestructuurvisiesendewijzewaaropzij
hunbeleidwillenlatendoorwerkenindegemeente-
lijkeplannen.
Provinciale en nationale milieubelangen
DeWrogaatervanuitdatdeprovincieenhetRijk
zichalleenrichtenopdeeigennationaleenprovinci-
alebelangen,maarregeltbewustnietinwelkgeval
sprakeisvaneennationaal,provinciaalofgemeente-
lijkbelang.Iederorgaangeeftinhaarstructuurvisie
zelfaanwatzijtothaarbelangenverantwoordelijk-
heidrekent.
Inhoudelijkefactorenvoorhetbepalenvaneenpro-
vinciaalmilieubelangzijn:
allereerstdienthetmilieuvraagstukeenduidelijke
ruimtelijkeimpacttehebbenopdefysiekeomge-
vingineen(groot)gebied.Eencriteriumdaarvoor
isdatereenlogischerelatiekanwordengelegd
metdeprovincialestructuurvisie.Dezevisiezal,
inhetverlengdevandeconsideransvandeWro,
gerichtzijnophetbevorderenvaneenduurzame
ruimtelijkekwaliteit;
•
bovendienmoetersprakezijnvaneendege-
meenteoverstijgendedimensie,zoals:
- locatie-afwegingenvoorbepaaldefuncties,bij-
voorbeeldvoormilieuhinderlijkebedrijvigheid,
dienaarhuneffectendeschaalvandegemeen-
teoverstijgen.Hetbedrijventerreinenvraag-
stukkenteconomischeenmilieueffectendiebij
voorkeuropeenhogereschaalwordenafgewo-
gen;
- infrastructureleverbindingenofdoorsnijdingen,
zoalsspoorlijnenofecologischeverbindingen;
- maatschappelijkeeffectenofgevolgenvoor
marktverhoudingendiedegemeenteovervleu-
gelen,waarbijgedachtkanwordenaandeener-
gievoorzieningofgrootschaligedetailhandel;
decomplexiteitvandeopgave.Bijvoorbeeldals
ersprakeisvaneengrotediversiteitin(tegenstrij-
dige)belangenbinneneengebiedwaarinmeer-
deregemeentenzijngelegen,tedenkenisaande
reconstructievanhetbuitengebied;
hetjuridischbevoegdgezag,zoalsbijprovinciale
wegenofprovincialeinrichtingenindezinvande
Wm.Hetisdanbijvoorbeeldinhetbelangvande
provincieombepaaldezones-vanuitdeoptiek
vangeluid,externeveiligheidendergelijke-te
vrijwarenvannieuwegevoeligefuncties.
•
•
•
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
Daarbijbepaaltdeprovinciepermilieubelanghaar
rolendebijbehorendeinstrumentenvoordeuitvoe-
ringervan,ziekadertje.
HetRijkheefthaarnationalebelangenverwoordin
de‘Realisatieparagraafnationaalruimtelijkbeleid’.
Dezebevateenbeleidsneutraleomzettingvande
NotaRuimteenanderePKB’s:decentraleoverheid
isverantwoordelijkvoordenationaleRuimtelijke
Hoofdstructuurenvoorderuimtelijkebasiskwaliteit
vanNederland,deandereoverhedendragenverant-
woordelijkheidvoorhuneigenruimtelijkebelangen.
Decirca100PKB-uitsprakenvandeNotaRuimtezijn
gecomprimeerdtot33nationalebelangen.Toege-
voegdishetnationalebelangklimaatadaptatie.
Denationaleruimtelijkebelangenrichtenzichvooral
opdewijzewaaropdezedoorwerkentotoplokaal
niveau.Inhoudelijkgaathetomnationalebelangen
diesamenhangenmet:
• hetbeschermenvanruimtelijkefuncties,zoalsna-
tuurindeecologischehoofdstructuur(EHS);
• hetvrijwarenvanfuncties,bijvoorbeeldkapitaalin-
tensievefunctiesingebiedenwaarrivierverruiming
noodzakelijkis.
Nationalebelangenkunnenookprocesvereistenof
spelregelsmetzichmeebrengen,zoalshetuitvoeren
vaneenwatertoetsbijbestemmingsplannen.
Rol gemeente
Degemeentebepaaltbijhaarbeleidskeuzeninde
structuurvisiedirecthaarrol(len)endeinstrumenten
waarmeezijderuimtelijke(milieu)doelenwilgaan
realiseren.Ineenuitvoeringsstrategielegtdege-
meentevasthoehaarvisieendoelenteverwezenlij-
ken.Daarmeeontstaatvoorafduidelijkheidvoorde
eigenorganisatie,debevolkingenmarktpartijenover
de(milieu)belangenendewijzewaaropdezeworden
opgepakt.Hetspreektvoorzichdatditbijvoorkeur
gebeurtinsamenhangmetandereruimtelijkedoelen
(gebiedsgericht)eninafstemmingmetuitvoerings-
trajectenvanandereoverheden,zoalsprovincieen
waterbeheerder.
Derolvandegemeenteisallereerstafhankelijkvan
de(beoogde)dynamiekindeverschillendegebie-
den:gaathetomontwikkelingofeenbeheergebied?
Ookinhetlaatstegevalkunnenergroteruimtelijke
Onderscheidenrolleneninstrumentarium:
Beleidsbepaler >structuurvisie
Regisseur >structuurvisie,afspraken,
bestuursovereenkomsten,
eventueelproactieveaanwijzing
Ontwikkelaar > inpassingsplan,projectbesluit,
faciliteren,proactieveaanwijzing
Beschermer >verordening,zienswijzen,
proactieveenreactieve
aanwijzing
Nationalemilieugerelateerdebelangen
NationalemilieugerelateerdebelangenindeRealisatiepa-
ragraafnationaalruimtelijkbeleid(juni2008)zijn:
• Borgingvanmilieukwaliteitenexterneveiligheid.
• Hetopordebrengenenhoudenvanhethoofdwatersy-
steemterbeschermingvanhetlandtegenoverstromin-
gen,veiligstellingvandezoetwatervoorraden,voorko-
mingvanwatertekortenenverzilting,verbeteringvan
dekwaliteitvanhetoppervlaktewater,dezorgvooreen
goedeecologischewaterkwaliteitendeversterkingvan
deruimtelijkekwaliteit.
• Realisatie,bescherming, instandhoudingenontwikke-
lingvanbijzonderewaardenvandeVHR-enNB-gebie-
den,EHSenrobuusteecologischeverbindingen.
• Behoud,beheerenversterkingvandelandschappelij-
ke,cultuurhistorischeenrecreatievekwaliteitenvande
nationalelandschappenenhetdaarbinnentegengaan
van grootschalige verstedelijking, bedrijventerreinen,
glastuinbouwlocatieseninfrastructuurprojecten.
• Behoudenversterkingvandekernkwaliteitenvanna-
tuur, architectuur, cultuurhistorie, gebruikswaarde en
belevingswaardevanhetlandschap.
• Bestemmingennadereontwikkelingleefgebiedenvan
(inter)nationaalbeschermdesoorten.
• Beschikbaarstellenvanvoldoenderuimtevoordeop-
wekking en distributie van elektriciteit en stimulering
vanvoldoenderuimtevoorwindenergie.
• Ruimtelijkeaanpassingaandegevolgenvanklimatolo-
gischeontwikkelingen(adaptatieRuimteenKlimaat).
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE 1�
milieubelangenzijn,zoalshetbehoudvandebe-
staandeecologischewaardenofdeleefkwaliteit.Rol
eninstrumentariumwordendanafgestemdopdit
beheer,zoalsdeinzetvaneenbeheersverordening.
Degemeentelijkerolineenplanontwikkelingisaf-
hankelijkvandegrondpositieenhetgrondbeleidvan
degemeente:heeftdegemeentegrondeninei-
gendomenneemtzijzelfhetinitiatiefenontwikkelt
plannen(actiefgrondbeleid)ofhanteertzijfacilitair
grondbeleidwaarbijanderendegrondenineigen-
domhebbenenontwikkelen?
Teonderscheidenrollendiedegemeentekaninne-
men(ook)voormilieu:
• beleidsbepaler:degemeentetreedtopalsinitia-
tiefnemerenontwerpervanruimtelijkbeleid.Dan
staatdestructuurvisiealsbeleidsinstrumentcen-
traal.HulpmiddelenzijndaarnaasthetplanMER
vooreeninzichtindemilieueffecten,enoverleg
alsprocesinstrument;
• regisseur:degemeenteregisseertdoordejuiste
partijenbijelkaartebrengenentezorgenvoor
eengoedeagendaindeoverlegstructuren.Zij
verduidelijkthetgemeentelijkruimtelijkbeleiden
geeftaanhoemarktpartijendaaraaninvullingkun-
nengeven;
• ontwikkelaar:degemeentetreedtopalsinitiator
ofpartnerinontwikkelingstrajecten,zowelinplan-
vormendezinalsinfinanciëlezin.Zijmaaktontwik-
kelingenplanologischmogelijkviaeenbestem-
mingsplanofprojectbesluit;
• beschermer:degemeentehandeltalsbeschermer
vanwaardenenlokalekwaliteiten.Hiervoorkan
mengebruikmakenvandebeheersverordeningen
algemeneverordenendebevoegdheid.
Samenwerking en overleg
Defocusopheteigenruimtelijkbelangbetekent
overigensnietdatrelatiestussenoverhedenerniet
meertoedoen.Dewetgevermeentdatdoordiefo-
cuszinvolleroverlegplaatsvindt.Overlegtussende
gemeenteenprovincieisgewenstoveriedersrolbij
hetbepalenenuitvoerenvanhetruimtelijkbeleid.
Vandegemeentemagwordenverwachtdatzijop
basisvandeeigenverantwoordelijkheidvooreen
goederuimtelijkeordeningrekeninghoudtmetde
provincialeenrijksbelangenenmetdewijzewaarop
zijhunbeleidwillenlatendoorwerkenindegemeen-
telijkeplannen.
Gemeenteenprovinciekunnennietzonderelkaarbij
hetwerkelijkduurzaamvormgevenvanbijvoorbeeld
mobiliteit,zoalsregiorail,eenklimaatbestendige
omgevingofdeecologischestructuur.Deprovincie
heeftgemeentenintoekomsthardnodigvoorde
daadwerkelijkerealisatievan(haar)milieubelangen.
Desleutelligtindeschaalwaaropmilieuproblemen
hetmeestgeslaagdaangestuurdenopgepaktkun-
nenworden.Binnendezecontextmoetendege-
meenteendeprovincieiederhuneigenrolnemen.
Dezorgvooreenduurzameruimtelijkeontwikkeling
isindiezineengezamenlijkeopdrachtvoordege-
meenteendeprovincie.
Tijdigeafstemmingtussendegemeenteendepro-
vincieisessentieel.Hetbewegenenzoekenvange-
meentenenprovincienaariedersspecifiekebelan-
genenrollenkan-zekerinhetbegin-ookstofvoor
conflictopleveren.Juistvoorruimtelijkemilieuaspec-
tenenanderekwalitatievewaardenissamenwerking
noodzakelijkomtevoorkomendatdezeaspecten
tussendewalenhetschipterechtkomen.
Duidelijkheidvoorafisnodigoverdeprovincialemi-
lieubelangenvoorhetgemeentelijkegrondgebieden
overdewijzewaaropdeprovinciedezewiluitvoeren
danwelwillatendoorwerkennaargemeenten,via
bijvoorbeeldgemeentelijkeplanvorming.
Detoegevoegdewaardevandeprovincievoorde
gemeenteligtinalgemenezinmeerineenbegelei-
dende,adviserenderolineenvroegstadiumvanhet
planproces.Deprovinciekanfaciliterendoptreden
doorhetbeschikbaarstellenvankennis,informatie
enhulpmiddelen.Eenvoorbeeldhiervanisdelei-
draadWaterenMilieuinruimtelijkeplannenvande
provincieUtrecht(2006).
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �0
Algemene kenmerken Strekking De structuurvisie is een inhoudelijk richtinggevend document voor de ruimtelijke ontwikke-
ling binnen de gemeente. Het bevat de hoofdlijnen van het ruimtelijk beleid voor het gemeentelijke
grondgebied. Ook is een structuurvisie mogelijk voor aspecten van het ruimtelijk beleid. De struc-
tuurvisie geeft tevens aan hoe men verwacht dat beleid uit te voeren.
Bevoegd gezag De gemeenteraad stelt de structuurvisie vast.
Juridische basis Artikel 2.1 Wro verplicht de gemeente om een structuurvisie vast te stellen voor haar
grondgebied.
Procedure De Wro en het Bro geven geen procedurevoorschriften voor de totstandkoming van een
structuurvisie. Dit betekent dat geen procedure hoeft te worden gevolgd, tenzij de gemeentelijke
inspraakverordening daarvoor regels heeft gesteld. Dit volgt uit afdeling 3.4 Awb. Artikel 2.1.1 Bro
bevat wel een indirecte participatieverplichting, in die zin dat bij de structuurvisie moet worden aan-
gegeven op welke wijze burgers en maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding ervan zijn be-
trokken. Daarnaast bevat artikel 1.3.1 Bro een meldingsplicht wanneer de gemeente voornemens is
een structuurvisie voor te bereiden waarbij sprake is van ruimtelijke ontwikkelingen.
Beroep Bezwaar en beroep tegen de structuurvisie zijn niet mogelijk.
2.2 Beleidsinstrument structuurvisie
Karakter en betekenis voor milieu
Bereik
Destructuurvisieishetmediumominvullingtegeven
aandeverantwoordelijkheidvandegemeenteraad:
‘watwilikdekomendejarenruimtelijkbereiken,en
hoedoeikdat?’Destructuurvisieisbedoeldomde
gewensteruimtelijkeontwikkelingenvooreenbe-
paaldgebiedophoofdlijnenteschetsenenomrich-
tingtegevenaanhetruimtelijkrelevantebeleidvoor
deleefomgeving.Dievisiekanhetgehelegrondge-
biedvandegemeentebetreffen,maarkanookon-
derdelendaarvanomvatten.
Dereikwijdtevanoptenemenonderwerpeninde
structuurvisiewordtbepaalddoordecontextvan
defysiekeruimtelijkeomgeving.Milieuaspectenmet
eenfysiekecomponentkunneneenplekkrijgenin
eenstructuurvisie.Maarhetgaatverderdandat.
VolgenshetRijkzijnhetbiedenvanfysiekeruimteen
hetrealiserenvanduurzamekwaliteitonlosmakelijk
metelkaarverbonden.Eenduurzaamruimtegebruik
verlangtdatderuimtelijkeordeningalindefasevan
visievormingwordtafgestemdopmilieu-,water-en
natuurdoelen.Eengemeentelijkestructuurvisiebiedt
daarmeeprimamogelijkhedenomeenlokaalleefom-
gevingbeleidteontwikkelen,waarindesamenhang
metander,aanverwantbeleidvanmilieu,waterhuis-
houding,verkeerenvervoerzichtbaarwordtge-
maakt.
Daarnaastkandegemeentevooraspectenvanhet
ruimtelijkbeleideenapartestructuurvisieopstel-
len,bijvoorbeeldvoorenergie,verkeerenvervoerof
water.Zo’nthematischestructuurvisiekandienenals
onderleggervoordeintegralestructuurvisieofjuist
alsnadereuitwerkingvaneenintegralestructuurvi-
sie,bijvoorbeeldeenwaterplanofverkeers-enver-
voersplan.
Destructuurvisiewordtobjectgerichtgeformuleerd
enbetreftaltijdeenafgebakendgebied.Hetmoet
eengeometrischeplaatsbepalingdaarvanbevatten
(conformlandelijkestandaard).
Destructuurvisiebiedtalsstrategischbeleidsdocu-
mentdemogelijkheidtoteenflexibele,interactieve
enontwikkelingsgerichteplanvormingmetallebij
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �1
hetgebiedbetrokkenpartijen.Degemeentekande
inhoudelijkeintegratievanbeleidsplannenoverde
leefomgevingeenvoudigtotstandtebrengen,om-
dataandeinhoudentotstandkomingvandestruc-
tuurvisieampereisengesteldzijn.Degemeenteraad
bepaaltbovendienzelfwatdelooptijdvandestruc-
tuurvisieis.
Wijze van doorwerking
Degemeenteiszelfverantwoordelijkvoordeuitvoe-
ringendoorwerkingvanhaarruimtelijkebeleid.De
structuurvisieisookeenschakelomdenationaleen
provincialeruimtelijkebelangengestaltetegevenop
gemeentelijkniveau.Degemeentelegtindevisie
haaroverwegingenenafwegingenvastoverhette
voerenruimtelijkebeleidendoetuitsprakenoverhoe
zedatgaatdoen(verbieden,stimulerenofrealiseren)
enwelkerolzijdaarbijvoorzichzelfziet(ontwikkelaar,
regisseur,beschermer).
Destructuurvisievormthetkadervoorbestemmings-
plannen,datwilzeggenhettoekennenvanbestem-
mingen,endaarmeevoorhetstellenvanregelsvoor
gebruikvangrondenbebouwing.Daarbijkanin
relatietotdebeoogdefunctiesrekeningwordenge-
houdenmetdemilieubelastingervan.Opdezewijze
biedteenstructuurvisietevenseeninvullingvanhet
gemeentelijkmilieubeleid.
Destructuurvisieheeftvooraleeninternstructu-
rerendefunctie.Ookisergeenhiërarchischever-
houdingtussenstructuurvisiesvanrijk,provincie
engemeente.Burgersnochandereoverhedenzijn
eraangebonden.Zelegtgeenverplichtingenop.
Destructuurvisieiseenbeleids-enontwikkelingska-
der,geentoetsingskader.Degemeentekanineen
bestemmingsplanafwijkenvandeeigenstructuurvi-
sie,mitsgemotiveerd.Destructuurvisie(ookvanRijk
ofprovincie)kanweleenrolspelenbijeenberoep
tegeneenbestemmingsplan.Derechterkandevisie
bijvoorbeeldbetrekkeninzijnoordeelsvormingover
eengoederuimtelijkeonderbouwing(marginaletoet-
sing).
Degemeentebeschrijftineenuitvoeringsparagraaf
dewijzewaaropmenhetruimtelijkeontwikkelings-
beeldindestructuurvisiewilverwezenlijken.Deze
uitvoeringsstrategieofuitvoeringsagendageeftop
hoofdlijnenaanwelkeroleninstrumentendege-
meentegaatinzettenenwelkebijdragemenver-
wachtvananderepartijen.Hetbeschrijftdeuitvoe-
ringshandelingen,toekomstigebesluitenofandere
bevoegdhedenomdegeformuleerdedoelentebe-
reiken.Hetbetreftactiesenverantwoordelijkheden
vanzowelhetcollegevanB&Walsdegemeenteraad.
Andereoverheden,maatschappelijkeorganisaties,
burgersenbedrijvenkrijgenviadestructuurvisie
inzichtindegedragslijnendiezijvandegemeente
kunnenverwachten.Datwordtvergemakkelijktalsde
structuurvisieookopelektronischewijzeverschijnt.
Overgangsperiode
HoewelhetstructuurplanonderdeWroisverval-
len,isdebetekeniservannietmeteenverloren.Een
structuurplandatvóórdeinwerkingtredingvande
Wroisvastgesteldofinontwerpterinzageisgelegd
(endaarnawordtvastgesteld)isgelijkgesteldmet
eenstructuurvisie.Ditblijftzototdatdetermijnvoor
hetstructuurplanisverstreken.Daarbijmoetwelwor-
denbedachtdatdeverplichteuitvoeringsparagraaf
indestructuurvisievaakontbreektinhetstructuur-
planofnietisafgestemdopdevereistenvandeWro.
Rol gemeente
Afhankelijkvanderoldiedegemeentewilspelenkan
destructuurvisiestrategischvanaardzijn,agendazet-
tendenookontwikkelingsgericht.Destructuurvisie
kanderhalvevooruiteenlopendeoogmerkenworden
gebruikt,ziedevoorbeeldeninhetkadertjeopde
volgendepagina.
Hoeweldefocusligtopheteigenruimtelijk(milieu)
belang,heefthetoverlegmetdeprovincieenan-
dereorganisaties(zoalshetwaterschap)eenbelang-
rijkefunctieindeplanvorming.Eenvandeweinige
verplichtingeninhetBro(art.2.1.1)isdatdestruc-
tuurvisieinzichtbiedtoverdewijzewaaropburgers
enmaatschappelijkeorganisatiesenoverhedenbijde
totstandkomingervanzijnbetrokken.
Hetspreektvoorzichdatoverdeinvullingvanhet
ruimtelijkbeleidoverlegplaatsvindtmetdebetrokken
overhedenenpartijen,waarbijookdegevolgenvoor
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
milieuenleefbaarheidaandeordekunnenkomen.
Deproceduretotvaststellingvandestructuurvisie
moetvoldoenaandeeisenvanhoofdstuk7Wm,als
zijkaderstellendisofrandvoorwaardensteltvooreen
ofmeermer-plichtigeactiviteitenofalserontwikke-
lingenwordenvoorzienwaarvooreenpassendebe-
oordelingopgrondvandeNatuurbeschermingswet
nodigis.Degemeentemoetdanvoorafhetvoorne-
menomeenplanMERoptestellenbekendmaken,
bestuursorganenraadplegeneneeninspraakmo-
gelijkheidbieden.Bijdeterinzageleggingvanhet
(voor)ontwerpvandestructuurvisiemoethetmilieu-
effectrapportgereedzijn.
Rol provincie
Deprovincialebetrokkenheidbijdetotstandkoming
vandegemeentelijkestructuurvisieisbeperkt.Zodra
er(milieu)kwestiesaandeordekunnengaankomen
dieeenprovinciaalbelangrakeniswelmeteenat-
tentievereist.Deprovinciekandegemeenteinfor-
merenoverhaarbeleidsdoelen.Deafstemmingvan
doelen,aanpakenuitvoering(rolverdeling)kunnen
inhetvoorbereidendoverlegaandeordekomen.Zo
ookdedoorwerkingvandeprovincialestructuurvisie
naarhetlokalebeleidvangemeenten.
Voorruimtelijkevraagstukkendielokaleofgemeen-
telijkegrenzenoverschrijdenligteenregionaleori-
entatieenaanpakvoordehand.Artikel2.1,lid3Wro
biedtindezegevallendemogelijkheidominsamen-
werkingmetanderegemeenteneenbovenlokale
strategischevisie(structuurvisie)vasttestellen.Het
initiatiefdaartoekanzowelvandeprovinciealsvan
éénofmeergemeentenkomen.
Tips voor doorwerking milieubeleid
Duurzame ruimtelijke ordening
Eengemeentekanmeteenstructuurvisiedebeleids-
terreinendievoordekwaliteitvanderuimtevanbe-
langzijndirectgebiedsgerichtopelkaarafstemmen.
Destructuurvisieisbijuitstekgeschiktomafwegin-
gentemakentussenenerzijdsderuimtevoorwonen
enwerkenenanderzijdshetbehoudofdeverbete-
ringvanhetruimtegebruikintermenvanbelevings-
waardeenduurzaamheidendezorgvoorkwets-
barewaarden.Juistineenstructuurvisiekunnenalle
maatschappelijkeactiviteitenenwaardendieruim-
telijkeconsequentieshebbeninéénafwegingskader
bijeenwordengebracht,zoalsbijvoorbeeldmilieu-
kwaliteitsdoelstellingen,waterdoelstellingen,behoud
vancultureelerfgoedenvoorzieningenvoorverkeer
envervoer.Eendergelijkeintegralebenaderingvan
ruimtelijkekwaliteitvereistdatderuimtelijkeorde-
ningalindefasevanvisievormingwordtafgestemd
opmilieu-,water-ennatuurdoelen.
Verschillendeoogmerkenvaneenstructuurvisie
• Degewensteruimtelijkeontwikkelingenvooreenbepaaldgebiedophoofdlijnenschetsenenrichtinggevenaanhet
ruimtelijkrelevantebeleidvoordeleefomgeving(deintegralestructuurvisie).
• Alseen‘agendazettend’strategischbeleidsdocumentdeuitgangspuntenvanhetruimtelijkbeleidformulerenenaange-
venhoemenzichvoorsteltditbeleiduittevoeren.Hetisdannietdebedoelingdeuitkomstenindestructuurvisievast
teleggen.Destructuurvisieisglobaalenlaataandeuitvoerendeorganendenodigeruimte.
• Alsbasisvoorhetgrondbeleidendetoepassingvankostenverhaal.Bijvoorbeeldomeenfondsbijdragetevragenin
bovenplansekosten,ofomineenovereenkomsteenfinanciëlebijdragetevragenaanruimtelijkeontwikkelingen,zoals
compensatievannatuurwaarden,groen-enwatervoorzieningen,envoordevestigingvanhetvoorkeursrecht.
• Alscommunicatie-instrument:viahetintegraleruimtelijkebeleidvoorandereoverhedenenpartijenduidelijkmakenop
welkewijzeenvoorwelkeonderdelendegemeentedekomendejareneenrolzalvervullenbinnenderuimtelijkeorde-
ningenhetmilieubeleid.
• Alspolitiek-bestuurlijkdocument:degemeentekandeuitvoeringsagendakoppelenaanhaar collegeprogrammaof
raadsprogrammaenalsvertalingvanmaatschappelijkeopgaven.Indiengewenstkanzewordenbijgesteld.Ditkanelke
vierjaar,omdetweejaar,ofzelfsbijdebehandelingvandekadernotaofvaststellingvandebegroting.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Hetismogelijkomvoordezedoeleneenstapverder
tegaan(ambities)danwettelijkenormen.Dege-
meentekanvoorgebiedenspecifiekekwalitatieve
ruimtelijkeambitiesvastleggendieeenkadervormen
voorruimtelijkebesluitenvandegemeentezelf.
Voordekwalitatieveruimtelijkeambitieskanmen
aansluitenbijhetbegrip‘goederuimtelijkeordening’.
Bijdeconcreteinvullingervanisdegemeenteoveri-
gensnietgehoudenaandejuridischeinkaderingvan
hetbegrip,zoalsbijhetbestemmingsplan.Hoewel
destructuurvisiemoetgaanoverruimtelijkrelevante
zaken,kandedoorwerkingeenbrederefocusheb-
ben.Bijvoorbeeldbijdesitueringvaneenwegiser
denoodzaakvaneenintegraleafweging,inclusiefde
milieueffectenopdewijdereomgevingvanhettracé.
LagenbenaderingStructuurvisieNederlek
DegemeenteNederlekkreegin2003bijdeopstellingvaneenWoonvisiebehoefteaaneenintegraler,diepgaanderaanpakvande
lokaleruimtelijkeopgaven.Degemeentesteldedaaropeenstructuurvisie2015op,dieuitgaatvanintegralesturingopruimtelijke
kwaliteit.Omdekwaliteitenindegemeentemetelkaarinverbandtebrengenpastedegemeentedelagenbenaderingtoe.Deze
gaatuitvaneenonderverdelingvaneengebiedindrie‘lagen’:deondergrond,deinfrastructuurendeoccupatielaag.
Deonderstelaagwordtgevormddoordebodemopbouw,hetwatersysteemendedaarmeesamenhangendenatuurlijke,land-
schappelijkeencultuurhistorischewaarden,zoalshetslagenlandschap.Hetgrotebelangvandeonderste laagligt inde lange
reproductietijdendaarmeedeonvervangbaarheidvandezewaardenensystemen.
Deinfrastructurelelaagbestaatuitauto-,spoor-enwaterverbindingen.Ookdezelaagdientmeersturendtewordenvoorruim-
telijkeontwikkelingendanvoorheen.Deefficiencyenkwaliteitvandezevoorzieningenisgebaatbijeenzoeffectiefmogelijke
koppelingmetwonen,werkenenrecreëren,enviceversa.
Deoccupatielaagbetrefthetruimtegebruikvoorbijvoorbeeldwonen,werken, landbouwenrecreatie.Dit ruimtegebruikmoet
meerdanvoorheenwordenafgestemdopdeondergrondendeinfrastructuur.
Delagenzijnoverelkaargelegdinbasiskaartenvoordedorpenenhetlandelijkgebied.Hieruitisineenontwerpslaghetduurzaam
ruimtelijkstructuurbeeldvoorNederlekafgeleid.Elkaarversterkendekwaliteitenwordensamengebrachtenontbrekendekwa-
liteiten waar mogelijk ingepast. Het structuur-
beeldisgeconfronteerdmethetprogramma.Het
programmaisopzodanigewijzeinhetstructuur-
beeldgepositioneerd,datdekwaliteitenidenti-
teitvanhetgebiedwordtversterkt.Hetcentrale
themavandestructuurvisieisgetypeerdalshet
strevennaarbehoudenversterkingvanhetbe-
staande karakter van de gemeente, waarbij op
sommigeplaatsenwordtingezetopingrijpende
herstructurering met ruimte voor aanpassende
vormenvanwonen,werkenenvoorzieningen.De
analyse op basis van de lagenbenadering geeft
hieraan houvast en richting. Het structuurbeeld
heefteenblijvendsturenderolbijdetoekomsti-
geruimtelijkeontwikkelingenbinnendegemeen-
te.Alserwijzigingeninhetprogrammaofnieuwe
ruimteclaimsvoordoen,ishetstructuurbeeldhet
kaderwaarbinnendeontwikkelingenwordenaf-
gewogen.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Aspecten van ruimtelijk beleid
Eenstructuurvisiekaneenbepaaldruimtelijkmilieu-
aspectspecifiekbelichten,zoalsenergiedoelstellin-
gen.Dekrachtvaneendergelijkevisiekanliggenin
dedirectevormgevingvanderuimtelijkedimensies
vandemilieuopgave(hogedichtheden,mogelijkezo-
nesvoorkoude-warmteopslag,geothermie)eninhet
vroegtijdigeoverlegdaarover,zowelinternalsextern
metdebetrokkengemeentenenpartijen.Ookkan
milieuintegraalonderdeelzijnvaneenaspecten-
structuurvisie,zoalsvoorhoreca.
Aspectenstructuurvisie:HorecaUtrecht,Visieenbeleid
Utrechtheefteenintegralevisieopdehorecaopgesteldin‘HorecaUtrecht,visieenbeleid’.Hetbetrefteenhorecastruc-
tuurvisie,dievertaaldisnaareenhorecabeleidsplaneneenruimtelijktoetsingskader.Visie,beleidentoetsingskadervor-
mendaarmeeéénintegraalbeleidsstukvoordehoreca.Hoewelnietalszodanigvastgesteld,kandezeintegralebenade-
ringvanvisie,beleidentoetsingskaderalseenillustratiefvoorbeeldvaneenaspectenstructuurvisiewordenbeschouwd.
Dehorecastructuurvisieendebijbehorendeverantwoordinggeven invullingaandedoelstelling inzicht tegeven inde
(toekomstige) ontwikkelingsmogelijkheden voor de horeca in Utrecht op het gebied van programma (massa en sec-
tor) en locaties, rekening houdend met aspecten als verkeersbewegingen, parkeren, bereikbaarheid, bevoorrading en
(geluids)overlast.Uiteenoogpuntvan(geluids)overlastenopenbareordezijnspecifiekegebiedenaangewezenvooruit-
gaanshoreca(horecaconcentratiegebieden).Bijdevertalingvandevisieinhetbeleidsplanisaandachtbesteedaanregel-
gevingenis invullinggegevenaandetweededoelstelling:hetwegnemen,oftoteennoodzakelijkminimumbeperken,
van de bureaucratische belemmeringen voor ondernemers of
initiatiefnemersindehoreca.
Ditisvervolgensvertaaldnaareenruimtelijktoetsingskaderper
deelgebied.Voordeverschillendedeelgebiedenzijn,opstraat-
niveau,aandehandvaneenprofielschetsdeontwikkelingsmo-
gelijkheden van de verschillende typen horeca aangegeven.
Dezeontwikkelingsrichtingisvoorvijftypenhorecauitgewerkt.
Hieraanzoudenookcriteriaophetvlakvanparkeren,bereik-
baarheid,bevoorradingenbijvoorbeeldafvalenzwerfvuilkun-
nenwordenverbonden.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Uitvoeringsstrategie
Degemeentedientinhaarstructuurvisieookdewij-
zevanrealisatievandemilieubelangenaantegeven.
Zodraineenstructuurvisiealgemenekwaliteitscri-
teriavoorgebiedenzijnbenoemd,zaldegemeente
ookduidelijkmoetenmakenhoedezecriteriadoor-
werkenindeuitvoering.Ditismindervrijblijvend,
zekervoordekwaliteitvandeleefomgeving.Af-
wentelingvanmilieuproblemenvanheteneophet
anderegebiedkandaarmeedeelswordenondervan-
gen.Hetvraagtvanhetmilieuvelddatzijduidelijk
maaktwatdefysiekeruimtelijkeimpactisvanhaar
milieubeleidsdoelen.Hetgemeentelijkwaterplanof
ecologischplanzalbijvoorbeeldevidenteruimtelijke
componentenhebben.Dezemoetenoperationeel
wordengemaakt.
Aandachtspuntendaarbijzijndehardheidvanhet
beleid,derollenendeinstrumentenmix.Kiestmen
vooroverleg,uitvoeringvanbeleidofopnameineen
bestemmingsplan?Hetkangaanomeensamenhan-
gendpakketvanfinanciële,technische,bestuurlijke
enjuridischemaatregelen.
UitvoeringsparagraafBredeStructuurvisieKatwijk
DegemeenteKatwijkheeftop29maart2007deBredeStructuurvisie2007–2020‘Katwijk,eenzeeaanmogelijkheden’
vastgesteld.Dezestructuurvisieiszowelgerichtopherstructureringenkwaliteitsverbeteringvano.a.deopenbareruimte
vanbestaandegebieden,alsopnieuweontwikkelingen.Erzijnzessleutelprojectengeformuleerd:projectenclusters,ge-
koppeldaaneengebiedofthema.Binnendesleutelprojectenvormenruimtelijkeensocialeaspecteneeneenheid,milieu
isdaarvaneenonderdeel.DesleutelprojectensamendekkendemaatregelenvoorhetgehelegrondgebiedvanKatwijkaf.
Dezeprojectenwordenindestructuurvisie‘actiegebieden’genoemd,intotaalzijner29projecten.
Onderdeelvandestructuurvisieiseen(indicatief)uitvoeringsplan,waarindefinanciëlehaalbaarheidophoofdlijnenende
prioriteringindetijdvandeprojectenaandeordekomt.Deprojectenzijnbeoordeeldopdebenodigdegemeentelijke
inspanningen,dedekkingsmogelijkhedenendestreefopbrengsten.Alleprojectenzijnsamenineenfinancieeltotaalover-
zichtbijeengebracht.
Alseenspoorboekjeophoofdlijnenrichtingrealisatie,isperproject(actiegebied)eenactielijstopgenomenmeto.a.de
onderzoekenenplanuitwerkingendienogdienentegeschiedenomhetprojectverdertebrengen.Destructuurvisieisnog
geheelactueelenvormthetreferentiekadervooroverheidshandelen,toetsenenstimulerenvanparticuliereinitiatieven.
Tochiseraanleidingomdestructuurvisieopnieuw,maardan
aangevuldvasttestellen.DatheeftallestemakenmetdeWro.
OpdeeersteplaatsisdestructuurvisienietalsStructuurplan
vastgesteld,hetplanheeftnietdewettelijkverplichteproce-
duredoorlopen.Opdetweedeplaatsisdestructuurvisieniet
opgesteldonderdevigeurvandeWro,waarbijdestructuurvi-
sieeenbelangrijkeensomsonmisbareplaatsinneemtinrela-
tietothetkostenverhaalvandegemeente.Katwijkheeftdaar
aanleidingingezienommetnamedeuitvoeringsparagraafte
herzien, waarbij voldaan wordt aan de vereisten van de Wro
(Grexproof). Ook zouden ruimtelijke milieudoelen, zoals kli-
maatbestendigheid, kunnenwordenaangescherpt indepro-
jecten.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Algemene kenmerken Strekking Het bestuurlijk overleg is bedoeld om te zorgen dat gemeentelijke belangen worden afge-
stemd met de provincie en buurgemeenten. In een bestuursakkoord worden afspraken gemaakt over
de invulling van ieders verantwoordelijkheid dienaangaande, vertaald in bestuurlijke afspraken.
Bevoegd gezag College van B&W.
Juridische basis De bevoegdheid om bestuurlijke afspraken te maken met de provincie en gemeenten
over ruimtelijke plannen volgt uit de algemene bestuursbevoegdheid van het college van B&W, artikel
160 Gemeentewet.
Procedure Vormvrij.
Beroep Niet mogelijk.
2.3 Overleg / bestuursakkoord ruimtelijke plannen
Karakter en betekenis voor milieu
Bereik
Hetbestuurlijkoverlegspeeltbijdebeleidsafstem-
mingvooraf.Hetkandaarbijgaanomstrategischbe-
stuurlijkoverleg,omoverlegoverdevraagopwelke
wijzedeprovinciehaarWro-bevoegdhedenzalinzet-
tenofoverlegoverdewijzewaaropdeprovinciein-
vullingwensttegevenaanhetwettelijkvooroverleg
bij(concrete)ruimtelijkeplannen.
Hetstrategischbestuurlijkoverlegvindtvooralplaats
bijhetopstellenvaneenstructuurvisie,bijrelevante
ruimtelijkekeuzenenbijgebiedsopgavenwaarbij
bovengemeentelijkeofprovinciale(milieu)belangen
inhetgedingkunnenzijn.Inhetperiodiekeoverleg
ofoverlegaangaandespecifiekegebieds-ofbeleids-
ontwikkelingenmetandereoverheden,staatwelis-
waarderuimtelijkecomponentcentraal,maardeze
kannietloswordengezienvandebredemaatschap-
pelijkeenmilieucontext.Menkanderhalveallemi-
lieuaspectenmeteenzekereruimtelijkecomponent
aandeordestellen.Zodraeenstructuurvisiemer-
plichtigisgeldteenmeerverplichtendeinbrengvan
milieuaspectenenmoetendebetrokkenbestuuror-
ganenwordengeraadpleegd.
Hetbestuurlijkoverlegkanookwordenaangewend
voordeprovincieomaantegevenhoemetdever-
schillendeprovincialeinstrumentenzalwordenom-
gegaan(verordening,inpassingsplan,projectbesluit,
deaanwijzing).
DeWrobiedtdemogelijkheidomafsprakentema-
kenoverdegevallenwaaroverdeprovincieoverleg
wilinhetkadervanbestemmingsplannenenpro-
jectbesluitenenoverdewijzewaarophet(wettelijk)
overlegwordtgevoerd.Daarbijkanmenookafzien
vanhet(wettelijk)overleg,bijvoorbeeldalsergeen
provinciaalbelangis(artikel3.1.1,lid2Bro).
Overdeinhoudvanhet(bestuurlijk)overlegbevat-
tendeWroenhetBrogeenregels.Welgeldtonder
anderedeverplichtingvoordegemeenteomineen
structuurvisieaantegevenopwelkewijzeburgersen
maatschappelijkeorganisatiesbijdetotstandkoming
daarvanzijnbetrokken(artikel2.1.1Bro).Hetstaat
partijenvrijomdaarafsprakenovertemaken.Daar-
naastbevatartikel1.3.1Broeenmeldingsplichtwan-
neerdegemeentevoornemensiseenstructuurvisie
ofbestemmingsplanofanderplanvoortebereiden,
waarbijsprakeisvanruimtelijkeontwikkelingen.
Eenbestuursakkoordbevatafspraken(convenan-
ten,gebiedscontracten)oversamenwerking,onder-
steuning,stimulerendeenfaciliterendemaatregelen
(subsidiese.d.).Ditgaatverderdanhetbestuurlijk
overleg,omdaterafsprakenwordengemaaktover
structurelevormenvansamenwerkingenconcrete
resultaten,tijdsafsprakenenfinanciëlemiddelen.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Ineenbestuursakkoordofbestuursovereenkomst
onderschrijvendegemeenteenbuurgemeenten,
provincie,Rijkofwaterschaphunmedewerkingaan
derealiseringvanruimtelijkeontwikkelingenineen
bepaaldgebied.Onderlingeafsprakenofeenbe-
stuursovereenkomsttussendebetrokkenoverheids-
organenkunneneenbeterresultaatopleverendan
wanneerzakendwingendwordtopgelegddoorde
provincie.
Wijze van doorwerking
Derealisatievangemeentelijkemilieudoelenzalvaak
medeafhankelijkzijnvaneen(actieve)bijdragevan
andereoverheden(provincie,waterbeheerder)of
maatschappelijkepartijen.Hetisdaaromvangroot
belangdatdepartijentijdigmetelkaarcommunice-
ren.Overlegovermilieubelangenenderuimtelijke
implicatieservankunnenopverschillendemomenten
indebeleidscyclusaandeordekomen.Hoeeerder
deafstemming,destegroterderuimtelijkeenbe-
stuurlijkemargeszijn.
Viabestuurlijkoverlegkandegemeenteervoorzor-
gendathetgemeentelijkmilieubelangwordtafge-
stemdmetdeprovincieenomliggendegemeenten
(enuiteraardookmethetRijk).Ditkanleidentotbe-
stuurlijkeafsprakenmetgemeentenoverderuimte-
lijkegevolgenervanenoverdeinvullingvanieders
rolenverantwoordelijkheid.Dezeafsprakenkunnen
wordenopgenomeninbestuursovereenkomsten,
bestuursakkoordenofminderformeel,inbriefwisse-
lingenofgenotuleerdeafspraken.Zodraafsprakenin
hetvooroverlegmetgemeentenineenbestuursover-
eenkomstwordenvastgelegdkandatleidentoteen
terugtredendeprovincialeinbreng.Deafdwingbaar-
heidhiervanisvooraleenpolitiekeaangelegenheid.
Rol gemeente
Vandegemeentemagwordenverwachtdatzijbuur-
gemeenten,provincieofwaterbeheerderinformeren
overdevoorbereidingvanplannenenprojecten,die
vaninvloedzijnophun(milieu)belangen.Degemeen-
teraadspeelthierbijookeenrol.Zijstellenimmers
de(ruimtelijke)kadersvastwaaraanhetcollegezich
moetenhouden.
Degemeentemaaktmetbetrokkenoverhedenen
partijenafsprakenoverdewijzewaarophetruimtelijk
beleidindegemeentelijkeruimtelijkeplannenwordt
meegenomen.Eventueleruimtelijkemilieudoelen,
uithetmilieubeleidsplanofdestructuurvisie,dievan
toepassingzijnophetbetreffendegebiedworden
daarbijingebracht.Eengoedeafstemmingvooraf
kanveelonduidelijkheidwegnemenenverrassingen
voorkomen.
Rol provincie
Hetbestuurlijkoverlegiseenonontbeerlijkinstru-
mentvoorhetuitdragenvanhetprovincialebeleid.
Hetgewichtendevormvanhetoverlegworden
sterkbepaalddoorderolvandeprovinciebijhet
waarborgenvanhaarprovinciaalruimtelijkmilieube-
lang.Vandeprovinciemagwordenverwachtdatzij
degemeenteinformerenoverdevoorbereidingvan
plannenenprojecten,dievaninvloedzijnopdeleef-
kwaliteitinhetgemeentelijkegrondgebied.Daar-
meewordtzowelinhoudelijkalsbestuurlijkdraag-
vlakgecreëerdenwordttevensduidelijkwelketaken
Illustratieoverlegmomenten,aandehandvangebiedsgerichtbeleidvoorexterneveiligheid
• bij hetopstellen vaneen - sectorale -provincialebe-
leidsvisie of provinciale structuurvisie externe veilig-
heid
• bij het opstellen van een - sectorale gebiedsgerichte
- gemeentelijke beleidsvisie of structuurvisie externe
veiligheid: op gebiedsniveau worden problemen en
kansenduidelijkenkunnenvraagenaanbodopelkaar
worden afgestemd binnen de wettelijke kaders. Met
de visie wordt naar partijen een duidelijk standpunt
gegeven over de wijze waarop wordt omgegaan met
deverantwoordingvanhetgroepsrisicobijruimtelijke
ontwikkelingen
• inhetkadervanderuimtelijkestructuurvisie,waarinde
integrale afweging wordt gemaakt van het risico van
activiteitenmetgevaarlijkestoffen,haalbareveiligheid
eneconomischeenmaatschappelijkebelangen
• bij het opstellen van een bestemmingsplan, met een
vertaling van de uitgangspunten voor nieuwe ruimte-
lijke plannen en de gevolgen voor aan te pakken be-
staandesituaties(saneringen)
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
partijenhebben.Vandegemeentemagomgekeerd
wordenverwachtdatzijdeprovincieinformerenover
devoorbereidingvanplannenenprojecten,dievan
invloedzijnopdeprovincialemilieubelangen.
Tips voor doorwerking milieubeleid
Inzet overleginstrument aangeven
Hetoverlegtussendegemeenteenandereoverhe-
denoverderuimtelijke(milieu)belangenkanopver-
schillendemanierenwordenvormgeven.Destruc-
tuurvisieisbijuitstekgeschiktvoordegemeenteom
aantegevenopwelkewijzeuitvoeringwordtgege-
venaanhetbestuurlijkoverlegenbestuursakkoor-
den.Bijvoorbeeldafstemmingsvraagstukkentussen
gemeentenkunnendaaringoedeenplekhebben,
zoalsdesitueringvaneenwaterberging,windmo-
lensofecologischezones.Daarbijkanaangesloten
wordenbijalbestaandeoverlegstructuren.Hetover-
legoverbestemmingsplannenenprojectbesluitenis
bijvoorbeeldhetgeschiktekaderominvullingaante
gevenaanmeeruitvoeringsgerichteopgaven.
WaterfrontHarderwijk:bestuurlijkeafsprakenbijwatercompensatie
MethetWaterfrontHarderwijkzoektdegemeenteHarderwijknaaroplossingenvooreenaantalruimtelijke,economische
enmilieukundigeproblemendiezijnontstaanalsgevolgvantoenemenderuimtelijkedruk.Deruimteisbeperktomdat
Harderwijkis‘ingesloten’tussendeecologischwaardevollegebiedendeVeluweendeVeluwerandmeren.
Deplanvorminglooptsinds1996.Hetbetreftdeuitbreidingvaneenindustrieterreinvoorwatergebondenbedrijvigheid,
deaanlegvaneenoverloopparkeerterrein(alleeninzetbaaropzeerdrukkedagen)endeuitbreidingvandewoonfunctiein
derichtingvanhetwater.Bestuurlijkeafsprakenzijngemaaktoverhetgrootstedeelvandezebuitendijkseontwikkelingen,
waaronderdevoorwaardevanvolledigecompensatievanhetverliesaannattenatuurendevolledigecompensatievanhet
verliesaanwaterbergendvermogenindeVeluwerandmeren.
Begin2002zijntussenRijkswaterstaatendegemeenteHarderwijkprincipeafsprakengemaaktoverdevormwaarincom-
pensatieplaatskanvinden.NaaraanleidingvandezeafspraakzijnvoordegemeenteHarderwijk, inoverlegmetRijks-
waterstaaten laterookWaterschapVeluwe,demogelijkhedenvoordecompensatievanhetverliesaanwaterbergend
vermogengeïnventariseerd.Dezemogelijkhedenwordenmomenteel inhetprocesvandewatertoetsvoordeverschil-
lende benodigde ruimtelijke plannen bekeken op bestuurlijke, maatschappelijke en financiële haalbaarheid. De ruimte
voorcompensatieisgereserveerdinhetbestemmingsplan,maar
ditbiedtnoggeengarantievoorhetdaadwerkelijk,binneneen
gezamenlijkbepaaldetermijn,realiserenvandezecompensatie.
Gezochtwordtnaarmogelijkhedenvoordezegarantie.Momen-
teelwordtgedachtaaneenbestuurlijkeovereenkomst.
Bronfoto:www.harderwijkonline.nl
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
2.4 PlanMER
Algemene kenmerken Strekking Doel van de milieueffectrapportage voor plannen (planmer) is om bij de besluitvorming
over plannen het milieu een volwaardige plaats te geven met het oog op een duurzame ontwikkeling.
Bevoegd gezag De gemeenteraad is bevoegd gezag zodra zij eindverantwoordelijk is voor de vast-
stelling van een planmer-plichtig plan, zoals een structuurvisie. De gemeenteraad kan daarnaast de
initiatiefnemer voor de planmer-plichtige activiteit zijn.
Juridische basis Artikel 7.2 Wm en Besluit m.e.r., met als grondslag de Europese Strategische milieu-
beoordelingsrichtlijn (nr. 2001/42/EG).
Procedure De planmer-procedure uit de Wm omvat zeven stappen, zie illustratie. De planmerprocedu-
re is gekoppeld aan de procedure inzake het planmer-plichtige besluit.
Beroep Er staat geen beroep open tegen het planMER, maar het is wel mogelijk de rechter de kwali-
teit ervan te laten toetsen in een voor beroep vatbaar besluit, zoals het bestemmingsplan.
Illustratie Procedure planmer (en vergelijking met besluitmer)
Stappen en kenmerken van de mer1. Startprocedure - Inzage/inspraak;begin2. (Onafhankelijk)advies:begin
3. Opstellenrapport
- Beschrijvingeffecten - Redelijkealternatieven?
- Tebeschouwengevolgen - Milieugevolgen4. Terinzagelegging5. Inspraak;eind - (Onafhankelijk)advies:eind
6. Motiveringinbesluit
7. Bekendmaking
- Monitoringenevaluatie
Besluitmer-procedureStartnotitieInspraakopdestartnotitieAdviesWettelijkeAdviseursAdviesCommissiem.e.r.RichtlijnenbevoegdgezagOpstellenbesluitMER
AfstemmenopdetailniveauprojectJa.MeestmilieuvriendelijkalternatiefverplichtBiodiversiteitengezondheidnietverplichtVanmer-plichtigeactiviteitTerinzageleggingbesluitMERenbesluitInspraakopbesluitMERenontwerpbesluitAdviesvanWettelijkadviseursAdviesvanCommissiem.e.r.MotiverengevolgenvanbesluitmereninspraakindefinitiefplanBekendmakingenmededelingvastgesteldplanMonitoringenevaluatiemilieueffectennauitvoering
Planmer-procedureOpenbarekennisgevingNeeRaadplegenbetrokkenbestuursorganenoverreikwijdteendetailniveauplanmer
OpstellenplanMER,alsafzonderlijkrap-portofindetoelichtingvanhetontwerp-planGlobaal,afgestemdopdetailniveauplanJa,echtermeestmilieuvriendelijkalterna-tiefnietverplichtOokbiodiversiteitenvolksgezondheidVanplanenalternatievenTerinzageleggingplanMERenontwerpplanInspraakAdviesvanCommissiem.e.r.,alleenvoornatuuraspecten(Natura2000ofEHS)MotiverengevolgenvanplanmereninspraakindefinitiefplanBekendmakingenmededelingvastgesteldplanMonitoringenevaluatiemilieueffectennauitvoering
Karakter en betekenis voor milieu
Bereik
Demilieueffectrapportagevoorplannen(kortweg
«planmer»voordeprocedureen«planMER»voorhet
milieueffectrapport)staatnietopzichzelf,maariseen
hulpmiddelbijdebesluitvormingoverplannendie
kunnenleidentotprojectenofactiviteitenmetmoge-
lijkbelangrijkenadeligegevolgenvoorhetmilieu.
Aanleidingvoordeplanmer,ookwelStrategische
Milieubeoordeling(SMB)genoemd,vormendeprak-
tijkervaringenmetdeEuropeserichtlijninzakede
milieueffectrapportage.Bijmer’svoorprojectenis
geblekendatvoorhetmilieubelangrijkekeuzesvaak
alineeneerderstadiumzijngemaakt.Juistinde
voorafgaandeplannendiedebetreffendeprojecten
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �0
Dan is er sprake vanbeoordelingsplicht: wel ofgeen besluitmer volgen
Dan is er sprake vanbesluitmer-plicht
KADERSTELLEND PLANOVERHEIDSBESLUIT
ACTIVITEIT
CONCREET BESLUIT
In lijst C mer-plicht
In lijst D mer-beoordelingsplicht
Natuurbeschermingswet
√
√
Passende beoordelingnodig
Dan is er sprake vanplanmer-plicht
- √
√ -
➜➜ ➜
Formele mer-plicht in schema
mogelijkmaken,kandespeelruimteommilieuwinst
teboekengrootzijn.Zoalsineenstructuurvisie,wa-
terplanofandereaspectuitwerkingvanhetruimtelijk
beleid.
HetBesluitm.e.r.bepaalthetbereikvandemerplicht.
HetbesluitgeeftindebijlagenCenDallereerstli-
mitatiefaanwelkeactiviteitenvanafwelkeomvang
mer-(beoordelings)plichtigzijn.Bijvoorbeelddeaan-
legvanautowegen,woningbouw,dijkenofindustrie.
PeractiviteitindebijlagenCenDstaanvervolgens
dewettelijkeenbestuursrechtelijkverplichteplan-
nenvermelddieplanmer-plichtigkunnenzijn(kolom
3).Bijvoorbeeldeenstructuurvisieofglobaalbestem-
mingsplanmetuitwerkingsverplichting.
Deprovinciekaninhaarprovincialemilieuverorde-
ningextramer-plichtigeactiviteitenaanwijzen.
Deplanmer-plichtontstaatzodraplandelen:
• eenkadervormenvoortoekomstigemer-
(beoordelings)plichtigebesluiten.Voldoendeisdat
hetplan‘detoonzet’voordieactiviteit,bijvoor-
beelddoorlocatie-oftracékeuzen,randvoorwaar-
denofoverwegingendaaromtrent.Bindendeuit-
sprakenzijnnietnodig;
• kunnenleidentotsignificanteeffectenopNatura
2000-gebiedenenhetplaneen‘passendebeoor-
deling’moetondergaanopgrondvandeNatuur-
beschermingswet1998.
Bijbesluitmer-plichtigeactiviteitenzalervaaksprake
zijnvaneen‘tweetrapsraket’:nadeplanmervoorhet
kaderstellendbesluitvolgtereenbesluitmervoorde
concreteplanuitwerkingofvergunningverlening.
Voorbeeldplanmer-plichtigestructuurvisie
Ineengemeentelijkestructuurvisiealsbedoelinartikel2.1
Wrowordenbinnendebebouwdekom locatiesoverwo-
genvooreenprojectvan ruim2.000woningenmeteen
jachthavenvoor200boten.Degemeentezaltezijnertijd
eenbestemmingsplanvaststellen,waarindebestemming
‘Woongebied’(aldannietmetuitwerkingsverplichting)zal
wordenopgenomen.
De activiteit bouw van woningen valt onder categorie
D11.1 en de jachthaven onder D10.3 van de bijlage van
hetBesluitm.e.r.Devaststellingvande structuurvisie is
opgenomen inkolom3.Alsde structuurvisievoldoende
houvastgeeftindezinvanoverwegingentussendiverse
locaties voor het latere mer-(beoordelings)plichtige pro-
jecten,dan isdestructuurvisievolgenshetBesluitm.e.r.
planmer-plichtig.Destructuurvisievormtdannamelijkhet
kader voor het vaststellen van het latere mer-beoorde-
lingsplichtige vaststellingsbesluit van het bestemmings-
plan(opgrondvanD11.1enD10.3vanhetBesluitm.e.r.).
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE �1
Wijze van doorwerking
Hetoogmerkvandemerisdepositievanmilieuin
debesluitvormingteversterken,doordeeffecten
voorhetmilieuineenzovroegmogelijkstadiumte
beoordelen.Hetheleplanisdaarbijplanmer-plichtig,
nietalleendekaderstellendedelen.Deplanmer-pro-
cedureisdaaromdirectgekoppeldaandeprocedure
dievoorhetkaderstellendeplanmoetwordendoor-
lopen.Deplanmerisnietalleenvaninvloedopde
procedure,maarjuistookopdeplaninhoudenhet
planproces.Degemeentedientinhetuiteindelijke
plantemotiverenhoeprocesmatigmetderesulta-
tenvanhetPlanMERendeinspraakisomgegaan.
Deplanmerkanbehulpzaamzijnbijeenvroegtijdige,
zorgvuldigeafwegingvanontwikkelingen.
Rol gemeente
Degemeentekan,afhankelijkvanhettenemenbe-
sluit,deinitiatiefnemervanhetmer-plichtigeplanzijn
enookhetbevoegdgezagvoordeplanmer.Hetver-
dientaanbevelingdezeverantwoordelijkhedenbin-
nendeorganisatiegescheidentehouden.Datvereist
eengoedeprocesvoeringvoordeopstellingvanhet
MERenhetkaderstellendeplan.
Degemeentemoetvoorafgaandaandeopstelling
vanhetrapportdebetrokkenbestuursorganenraad-
plegenoverdereikwijdteenhetdetailniveauvande
informatieinhetplanMER.Hetontwerpplanenhet
planMERwordengelijktijdigvoorinspraakterinzage
gelegd.
Alsvervolgzalvoordeconcreteplanuitwerkingveel-
aleenbesluitmer-beoordelingen/ofbesluitmerdoor-
lopenmoetenworden.
Rol provincie
Uitgaandevaneengemeentelijkemer-plicht,zalde
provinciealsbetrokkenbestuursorgaanwordenge-
raadpleegdoverdereikwijdteenhetdetailniveau
vanhetplanMER.Vanuitprovincialeoptiekishet
zaakderuimtelijkemilieubelangenvroegtijdigmet
degemeentetebespreken.Daaropvolgendheeftde
provincieinspraakmogelijkheidophetontwerpplan
enhetplanMER.
Tips voor doorwerking milieubeleid
Doel
Degemeentekandeplanmervanuituiteenlopende
drijfvereninzetten.Eenbeperktebenaderingisals
verantwoordingvanalgedanekeuzenofalsmid-
delomtevoldoenaandewettelijkeverplichtingen.
Meestwaardevolisdeplanmeralsbijdrageaaneen
evenwichtigerplanvorming,gerichtophetvergroten
vandeduurzaamheid,hetdraagvlakendeontwik-
kelkrachtvanhetkaderstellendeplan.Detoegevoeg-
dewaardevanhetinstrumentvoordeplanvorming
vraagtomeencreatieveendoelgerichteinvullingvan
deonderzoeksaanpak:opwelkeplanaspectenkan
hetplanmerhetverschilmaken?
Vroegtijdig
Demeerwaardevandeplanmerligtindevroegtijdi-
gebeoordelingvanmilieueffectenvanmogelijkeont-
wikkelingenendevariantendaarvoor.Hetmilieu-en
duurzaamheidsbelangkandaardoorbeterinspelen
ophetstrategischestadiumvanplanontwikkeling.
Ditvraagtvanmilieueentijdigefocusopalternatie-
veneneffectendieeenimpacthebbenopditbe-
sluitvormingsniveau.
Flexibel
Deplanmerbiedteenaanpakdatrekeninghoudt
methetstrategischeplankarakterenkentdaardoor
minderafbreukrisico.Erzijnweinigprocedurelever-
eisten,zodatflexibelopwijzigingenkanwordeninge-
speeld.Erhoeftbijvoorbeeldgeennieuwestartnoti-
tietewordenopgesteldalszichnieuwealternatieven
voordoen.
Detailniveau
Deplanmeriseenhulpmiddelbijdebesluitvorming
voorvaakcomplexeruimtelijkeplannen.Hetisde
kunstdehoofdlijnendaarintepakkenenniettever-
liezenindetails.Maakbijvoorbeeldvooralgebruik
vankwalitatieveoordelenvandeskundigenenslechts
vankwantitatieveanalysewaardateenvoudigis.
-
MILIEU IN RUIMTELIJKE PLANNEN GEMEENTE ��
Advies
DegangnaardeCommissiem.e.r.isvoordeplanmer
alleenverplichtalsersprakeisvanactiviteiteninde
ecologischehoofdstructuurofbijeenpassendebe-
oordeling.BijdecomplexereopgavenkandeCom-
missiem.e.r.vrijwilligwordenbenaderdvoor(extra)
toetsingsmomente