Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren...

101
Programmabegroting 2015 - 2018 Gemeente Grave Grave, 2 oktober 2014

Transcript of Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren...

Page 1: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

Programmabegroting 2015 - 2018

Gemeente Grave Grave, 2 oktober 2014

Page 2: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

2

Inhoud 1. Algemeen .......................................................................................................................................................................... 3

1.1 Inleiding programmabegroting .......................................................................................................................................... 3

1.2 Begroting in een notendop ................................................................................................................................................ 5

2. Programmaplan ................................................................................................................................................................. 9

2.1 Programma 1 – Dienstverlening, veiligheid en bestuur ..................................................................................................... 9

2.1.1 Dienstverlening ......................................................................................................................................................... 9

2.1.2 Veiligheid ................................................................................................................................................................ 11

2.1.3 Bestuur ................................................................................................................................................................... 14

2.2 Programma 2 – Openbare ruimte ................................................................................................................................... 18

2.2.1 Wegen en Verkeer .................................................................................................................................................. 18

2.2.2 Waterwegen en havens .......................................................................................................................................... 20

2.2.3 Openbaar groen...................................................................................................................................................... 21

2.2.4 Recreatie en toerisme ............................................................................................................................................. 22

2.2.5 Riolering en waterbeheer ........................................................................................................................................ 24

2.2.6 Gemeentelijke eigendommen ................................................................................................................................. 26

2.3 Programma 3 – Bouwen, wonen en milieu ...................................................................................................................... 30

2.3.1 Omgevingsrecht...................................................................................................................................................... 30

2.3.2 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting ................................................................................................................ 32

2.3.3 Economische zaken ................................................................................................................................................ 33

2.3.4 Afvalinzameling ...................................................................................................................................................... 35

2.3.5 Grondexploitatie...................................................................................................................................................... 36

2.4 Programma 4 – Kind, cultuur en sport ............................................................................................................................ 39

2.4.1 Onderwijs en kinderopvang..................................................................................................................................... 39

2.4.2 Cultuur .................................................................................................................................................................... 41

2.4.3 Sport ....................................................................................................................................................................... 42

2.5 Programma 5 – Maatschappelijke zaken ........................................................................................................................ 45

2.5.1 Leefbaarheid ........................................................................................................................................................... 45

2.5.2 Welzijn en gezondheidszorg ................................................................................................................................... 46

2.5.3 Inkomensvoorziening .............................................................................................................................................. 49

2.5.4 Werk en activering .................................................................................................................................................. 50

2.5.5 Minimabeleid .......................................................................................................................................................... 51

2.5.6 Maatschappelijke ondersteuning ............................................................................................................................. 52

2.6 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien ................................................................................................................... 56

3. Paragrafen ............................................................................................................................................................................ 58

3.1 Lokale heffingen ............................................................................................................................................................. 58

3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ..................................................................................................................... 63

3.3 Onderhoud kapitaalgoederen ......................................................................................................................................... 70

3.4 Financiering .................................................................................................................................................................... 74

3.5 Bedrijfsvoering ................................................................................................................................................................ 77

3.6 Verbonden partijen ......................................................................................................................................................... 78

3.7 Grondbeleid .................................................................................................................................................................... 89

4. Bijlagen ........................................................................................................................................................................... 98

Bijlage 1 Investeringen 2015 - 2018 ..................................................................................................................................... 98

Bijlage 2 Overzicht incidentele baten en lasten ..................................................................................................................... 99

Bijlage 3 Reserves en Voorzieningen ................................................................................................................................. 100

Page 3: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

3

1. Algemeen

1.1 Inleiding programmabegroting

Geachte leden van de raad,

Voor u ligt de eerste programmabegroting van uw bestuursperiode. De programmabegroting is gebaseerd op bestaand beleid, waarbij de effecten van de actualisering van de beheerplannen en de septembercirculaire 2014 (Algemene Uitkering) niet zijn opgenomen.

Jaarlijks gaat u in gesprek over reguliere taken, nieuwe ambities, de financiële consequenties en de wijze waarop u eventuele tekorten dekt (het dekkingsplan). Deze bestuursperiode staat in het licht van grote veranderingen in het sociaal domein en een financiële positie die onder druk staat. Dit laatste betekent dat ook dit jaar u keuzes moet maken over de taken van de gemeente en de budgetten die daarvoor beschikbaar gesteld worden. Op 7 juli 2014 heeft u besloten om in gesprek met de burgers van Grave te komen tot een gezonde financiële toekomst voor de gemeente. Onderdeel van dit besluit was dat uw raad, in afwijking van voorgaande jaren, gekozen heeft om zelf de begroting meerjarig sluitend te maken op basis van de door ons college aangegeven mogelijkheden. Het college omarmt deze ontwikkeling en gaat samen met u de uitdaging aan om uitvoering te geven aan de keuzes die gemaakt zullen worden.

Naast deze financiële uitdaging zijn er ook inhoudelijke thema’s die ons in 2015 bezig houden. Op het gebied van economische ontwikkeling ziet het college een tweetal sectoren, recreatie & toerisme en zorgdienstverlening, die voor Grave de motor van de economie zijn en bijdragen aan de leefbaarheid in de gemeente. 2015 zal in het teken staan van het ontwikkelen en positioneren van Grave als aantrekkelijke en relevante toeristisch-recreatieve gemeente. Onderdeel hiervan is ook de geïntensiveerde aandacht voor erfgoed, wat bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van Grave. Wij willen onze historie nog meer zichtbaar maken in het straatbeeld van Grave. Een voorbeeld hiervan is de (her)ontwikkeling van Visio, een unieke kans om ruimte, cultuur, historie, water en landschap dichterbij elkaar te brengen.

Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd, awbz naar WMO en participatie) met zich mee brengen het hoofd te kunnen bieden. Innovaties in de zorg en de kanteling van het denken over zorg zijn thema’s die in 2015 spelen. Een Bastion van zorg staat niet alleen voor zorgdienstverlening maar ook voor de zorg voor de gezondheid van onze burgers. Vanaf 2015 zullen wij daarom inzetten op het programma Jongeren op Gezond Gewicht.

Veiligheid en openbare orde dragen bij aan de bevordering van de leefbaarheid in de gemeente door een veilige leefomgeving te borgen. Als gemeente hebben wij ons aangesloten bij het RIEC en zetten wij ons in om criminaliteit te voorkomen.

Ruimtelijk gaan we in 2015 de betrokkenheid van onze burgers (burgerparticipatie) bij het beheer van de openbare ruimte verder vorm geven en gaan de eerste contouren van ons nieuw vastgestelde woningbouwprogramma daadwerkelijk zichtbaar worden. We gaan door met het versterken van onze landschappelijke structuren binnen onze gemeentegrenzen. Samen met de ondernemers zetten we in op verdere versterking van het ondernemersklimaat en blijven we meer aandacht vragen voor duurzaamheid.

Met de ambtelijke fusie in 2014 heeft college ingezet op het verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening en het functioneren van de bestuurlijke organisatie. In 2015 trekken wij deze lijn door, waarbij we aandacht zullen hebben voor zorgvuldige besluitvorming en integriteit, maar ook voor de toegankelijkheid van de dienstverlening aan burgers.

Gelet op de inhoudelijke thema’s die u in deze begroting aantreft en financiële opgave waar wij voor staan, kijken wij uit naar een constructieve besluitvorming.

Page 4: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

4

Grave, 2 oktober 2014

Burgemeester en wethouders van Grave,

J. Heerkens A.M.H. Roolvink

Secretaris Burgemeester

Page 5: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

5

1.2 Begroting in een notendop

Programma Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

Begroting 2017

Begroting 2018

1. Dienstverlening, veiligheid en bestuur

Baten 224.560 232.360 234.860 238.110 238.110

Lasten 2.953.728 2.967.854 2.962.292 2.909.567 2.822.067

Saldo 2.729.168 2.735.494 2.727.432 2.671.457 2.583.957

2. Openbare ruimte Baten 1.789.407 1.900.694 1.926.361 1.924.601 1.914.601

Lasten 4.017.712 3.898.172 3.950.152 4.007.102 4.020.292

Saldo 2.228.305 1.997.478 2.023.791 2.082.501 2.105.691

3. Bouwen, wonen en milieu Baten 1.498.710 1.574.879 1.489.831 1.602.618 1.441.232

Lasten 3.137.405 3.137.379 2.986.992 3.077.133 2.919.747

Saldo 1.638.695 1.562.500 1.497.161 1.474.515 1.478.515

4. Kind, cultuur en sport Baten 329.290 412.850 413.850 415.350 415.350

Lasten 2.968.510 2.597.820 2.563.756 2.518.203 2.524.560

Saldo 2.639.220 2.184.970 2.149.906 2.102.853 2.109.210

5. Maatschappelijke zaken Baten 4.470.507 4.427.533 4.429.905 4.430.059 4.430.059

Lasten 9.520.199 15.431.361 15.373.886 15.169.898 15.222.855

Saldo 5.049.692 11.003.828 10.943.981 10.739.839 10.792.796

Programma 1 t/m 5 14.285.080 19.484.270 19.342.271 19.071.165 19.070.169

6. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Baten 21.614.747 26.158.864 25.466.105 25.380.261 25.256.734

Lasten 7.337.407 5.850.290 5.520.441 5.898.953 5.980.148

Saldo begroting 2015 - 2018 -7.740* -824.304 -603.393 -410.143 -206.417

* Aansluiting met saldo kadernota 2015 Financiële consequenties Hieronder vindt u een financiële ontwikkelingen tussen de vastgestelde kadernota 205- 2018 en de programmabegroting 2015 – 2018.

Omschrijving (bedragen x € 1.000) 2015 2016 2017 2018

Saldo kadernota en MJB 2015 - 2018 na autonome ontwikkelingen en actuele ontwikkelingen -697 -465 -287 -86

Ontwikkelingen na de Kadernota (verwerkt in de begroting)

Resultaat van de meicirculaire 2014 tov de opgenomen algemene uitkering in de kadernota 2015 – 2018 -53 -63 -48 -45

Niet haalbare bezuiniging op raad/raadscommissies -75 -75 -75 -75

Saldo begroting -825 -603 -410 -206

Niet in de begroting verwerkte posten

Niet te realiseren bezuinigingen: Jeugdbeleid (onderdeel bijdrage in exploitatie van stichtingen) -35 -50 -50 -50

Niet te realiseren bezuinigingen: Subsidiebeleid (onderdeel subsidies binnen de gemeente) -4 -20 -20 -20

Kostendekkendheid riolering (voordeel) 66 90

Saldo begroting -864 -673 -414 -186

(nadeel) (nadeel) (nadeel) (nadeel)

Page 6: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

6

Bedrag begroot uitgaven; 1.

Dienstverlening, veiligheid en bestuur;

9% Bedrag begroot uitgaven; 2. Openbare

ruimte; 11%

Bedrag begroot uitgaven; 3. Bouwen,

wonen en milieu; 9%

Bedrag begroot uitgaven; 4. Kind, cultuur en sport;

8%

Bedrag begroot uitgaven; 5.

Maatschappelijke zaken; 44%

Bedrag begroot uitgaven; 6. Algemene dekkingsmiddelen en

onvoorzien; 19%

Uitgaven per programma

1. Dienstverlening, veiligheid enbestuur

2. Openbare ruimte

3. Bouwen, wonen en milieu

4. Kind, cultuur en sport

5. Maatschappelijke zaken

6. Algemen dekkingsmiddelen enonvoorzien

Page 7: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

7

Bedrag begroot inkomsten; 1.

Dienstverlening, veiligheid en bestuur;

1%

Bedrag begroot inkomsten; 2.

Openbare ruimte; 5%

Bedrag begroot inkomsten; 3. Bouwen,

wonen en milieu; 5%

Bedrag begroot inkomsten; 4. Kind, cultuur en sport;

1%

Bedrag begroot inkomsten; 5.

Maatschappelijke zaken; 13%

Bedrag begroot inkomsten; 6.

Algemene dekkingsmiddelen en

onvoorzien; 75%

Inkomsten per programma

1. Dienstverlening, veiligheid enbestuur

2. Openbare ruimte

3. Bouwen, wonen en milieu

4. Kind, cultuur en sport

5. Maatschappelijke zaken

6. Algemen dekkingsmiddelen enonvoorzien

Page 8: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

8

Bedrag begroot; 1. Dienstverlening,

veiligheid en bestuur; 7%

Bedrag begroot; 2. Openbare ruimte;

5%

Bedrag begroot; 3. Bouwen, wonen en

milieu; 4%

Bedrag begroot; 4. Kind, cultuur en sport;

6%

Bedrag begroot; 5. Maatschappelijke

zaken; 28%

Bedrag begroot; 6. Algemene

dekkingsmiddelen en onvoorzien;

50%

Saldo in programma

1. Dienstverlening, veiligheid enbestuur

2. Openbare ruimte

3. Bouwen, wonen en milieu

4. Kind, cultuur en sport

5. Maatschappelijke zaken

6. Algemen dekkingsmiddelen enonvoorzien

Page 9: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

9

2. Programmaplan

Portefeuillehouder: A.M.H. Roolvink

Omschrijving programma

Dit programma omvat de bestuurlijke organisatie, de relatie tussen bestuur en burgers, inclusief de ondersteuning door de griffie aan de (leden van de) raad, het presidium en de raadscommissies, de dienstverlening door de CGM-organisatie aan de burger van Grave en overige belanghebbenden en ons streven naar een veilige leef- en werkomgeving.

2.1.1 Dienstverlening Beleidskaders Notitie ‘Investeren in kwaliteit’;

Dienstverleningsvisie Cuijk, Grave en Mill & Sint Hubert, november 2012;

Uitvoeringsplan dienstverlening, juli 2013;

Concept servicenormen Cuijk, Grave en Mill & Sint Hubert;

Nationaal uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (i-NUP);

Antwoord©;

De Burgerservicecode;

Wet Basisregistratie Personen (BRP);

Verordening BRP (2014);

Beheerregeling Gemeentelijke Basisregistratie Personen, gemeente Grave (2014);

Privacyreglement Gemeentelijke Basisregistratie Personen, gemeente Grave (2014);

Reglement Burgerlijke Stand 1999;

Kwaliteitsmonitor (2014);

Rijkswetgeving;

Rijkswet op het Nederlanderschap;

Kieswet;

Paspoortwet;

Context en achtergronden

De gemeenten Cuijk, Grave en Mill en St. Hubert vormen één ambtelijke organisatie (CGM). CGM werkt met één dienstverleningsvisie, die is uitgewerkt in een uitvoeringsplan met bijhorende activiteiten. Het verbeteren van de dienstverlening en afstemmen van de behoefte van onze klanten is een continu proces. Burgers zijn een belangrijk klankbord. Daarnaast willen we de (financiële) haalbaarheid onderzoeken van de opzet en inzet van een digitaal inwonerspanel, waarmee we een extra instrument hebben om inwoners aan de voorkant te betrekken bij de ontwikkeling en evaluatie van gemeentelijk beleid.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Grave levert een efficiënte en klantgerichte dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen tegen acceptabele kosten en werkt vraaggericht. De gemeente biedt de klant keuzevrijheid via welk kanaal (internet, telefonie, post en balie) hij/zij met ons zaken wil doen. We nemen preventieve maatregelen en zetten in op bewustwording bij inwoners om identiteitsfraude te voorkomen.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. We leveren een klantgerichte dienstverlening. 2. We maken de dienstverlening zo simpel en slank als mogelijk

(efficiënt) en leveren deze samen (oftewel, iedereen draagt bij aan het voorkomen van bureaucratie en aan een efficiënte vorm van

2.1 Programma 1 – Dienstverlening, veiligheid en bestuur

Page 10: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

10

dienstverlening). 3. Preventie identiteitsfraude.

Beleidsdoelstelling 1: We leveren klantgerichte dienstverlening

Subdoelstelling Activiteit(en)

We leveren vraaggerichte en geïntegreerde diensten en communiceren hierover op een begrijpelijke en toegankelijke wijze. We werken bedrijfsmatig.

Wij kennen de behoeften en wensen van onze klanten en kunnen hier nog beter op inspelen door goed gebruik te maken van het digitaal inwonerspanel. Dit vormt het startpunt voor vraaggericht werken. Daarnaast blijven we werken volgens een standaardisatie in de uitvoering van de klantcontacten (scripts, protocollen, digitale kennisbank, schrijfwijzer), door het koppelen van de informatie uit de diverse applicaties en door het trainen van de medewerkers van de afdeling Publiek.

We monitoren de kwaliteit van onze dienstverlening.

We nemen deel aan het onderzoek ‘Waar staat je gemeente?’, waar een klanttevredenheidsonderzoek onderdeel van uitmaakt.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015/2016

2017/2018

Oordeel burgers duidelijkheid informatie 8,7* 8,8 8,8

Oordeel burgers toegankelijkheid informatie

6,9* 7,5 7,5

Oordeel burgers gemeentelijke informatie via kranten

7,4* 7,7 7,7

Oordeel burgers informatie website 6,8* 7,2 7,2 * Bron: Burgerpeiling algemene dienstverlening Waarstaatjegemeente.nl 2009, peiling vindt eens per 2 jaar plaats

Beleidsdoelstelling 2: We maken de dienstverlening zo simpel en slank als mogelijk (efficiënt) en leveren deze samen (oftewel, iedereen draagt bij aan het voorkomen van bureaucratie en aan een efficiënte vorm van dienstverlening).

Subdoelstelling Activiteit(en)

We richten de dienstverlening in vanuit een gezonde bedrijfsvoering en het perspectief van de klant en willen de klant meer gemak en een goede service bieden.

Dit gaan we bereiken door de eerder genoemde hogere standaardisatie (scripts, protocollen, digitale kennisbank, schrijfwijzer en servicenormen), een verdere uitbouw van het digitale loket en het Telefonisch Informatie Centrum (TIC). Gemak voor de klant betekent dat we inzetten op het beperken van het aantal (verplichte) contacten, de klant de mogelijkheid bieden om ook in Cuijk en Mill hun diensten af te nemen en maatwerk aanbieden door te werken op afspraak. Daarbij maken we afspraken met ketenpartners om de dienstverlening zo efficiënt mogelijk in te richten.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Oordeel bezoeker deskundigheid 8,6* 8,7 8,7 8,7 8,7

Oordeel bezoeker over inleving medewerker

8,6* 8,7 8,7 8,7 8,7

Oordeel bezoeker doorlooptijd 8,3* 8,4 8,4 8,4 8,4

Directe afhandeling door TIC 30% 50% 60% 70% 70%

Naleving servicenormen 60% 60% 70% 70% 80%

* Bron: Burgerpeiling algemene dienstverlening Waarstaatjegemeente.nl, 2009.

Page 11: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

11

Beleidsdoelstelling 3: Preventie identiteitsfraude

Subdoelstelling Activiteit(en)

We willen de kans op identiteitsfraude tot een minimum beperken.

We gaan dit bereiken door de in de Kwaliteitsmonitor opgenomen beveiligings- en controleprocedures te verankeren in de processen, waardoor we verwachten meer onrechtmatigheden te traceren.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator *) 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal gesignaleerde onrechtmatigheden in overlegde documenten (paspoort, ID-kaart, rijbewijs)

0 2 2 2 1

De indicator geeft aan dat de Kwaliteitsmonitor als systeem werkt, uiteraard is het streven om een aantal gesignaleerde onrechtmatigheden van 0 (nul) te hebben.

2.1.2 Veiligheid Beleidskaders Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord 2011

Risicoprofiel Veiligheidsregio Brabant-Noord (2013)

Regionaal crisisplan Veiligheidsregio Brabant-Noord (2013)

Regionaal beleidsplan Veiligheidsregio Brabant-Noord (2013)

Kadernota Integrale Veiligheid Gemeente Grave 2015-2018 (eind 2014)

Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid Gemeente Grave 2015 2016 (eind 2014)

Veiligheidsarrangement Jongeren, alcohol, drugs en vandalisme 2015-2018 (eind 2014)

Algemene plaatselijke verordening Grave (2013)

Verordening binnentreden Noodverordeningen (1997)

Beleidsregels bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (2011)

Beleidsregels Wet Bibob (2010)

Context en achtergronden

Het programma Veiligheid omvat een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde integrale voorbereiding en uitvoering van de hulpverlening op het gebied van openbare orde en veiligheid, alsmede voor rampen- en crisisbeheersing. Rampen- en crisisbeheersing Op het gebied van de rampen- en crisisbeheersing wordt nauw samengewerkt met de Veiligheidsregio Brabant-Noord, conform de Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord. Op basis van de Wet Veiligheidsregio zijn regionaal het Risicoprofiel, Crisisplan en Beleidsplan vastgesteld. Nieuwe ontwikkelingen:

- Effectuering van organisatorische en beleidswijzigingen in de Veiligheidsregio Brabant-Noord m.i.v. 2014, om reden van bezuinigingen.

Integrale Veiligheid / kernbeleid Veiligheid In 2014 wordt een nieuw Integraal Veiligheidsbeleid vormgegeven voor de periode 2015-2018. Het veiligheidsbeleid en bijbehorende uitvoeringsprogramma zullen worden opgesteld conform de richtlijnen kernbeleid veiligheid van het VNG. De prioriteiten uit het veiligheidsbeleid vinden integraal doorvertaling in de begroting zowel in beleidsdoelstellingen als indicatoren. Nieuwe ontwikkelingen: Samenwerking en doorontwikkeling veiligheidshuizen in Oost-Brabant voorzien

Page 12: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

12

in 2014 en 2015. De veiligheidsmonitor wordt i.v.m. bezuinigingen 1 x per 4 jaar afgenomen; eerstvolgende meting in afstemming met de andere gemeenten in Maas en Leijgraaf, in het driehoeksoverleg, te bepalen. De metingen in veiligheid worden ook betrokken uit Waarstaatjegemeente.nl. Deze zijn niet één-op-één met elkaar te vergelijken vanwege een andere vraagstelling. Openbare orde en veiligheid Ten aanzien van de openbare orde en veiligheid wordt verwezen naar onder andere de Algemene plaatselijke verordening Grave, Verordening binnentreden Noodverordeningen en Beleidsregels bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast. Nieuwe ontwikkelingen:

o Verder ontwikkelen van de structuur en organisatie nationale politie. De uitvoering inzake de verplaatsing van medewerkers krijgt medio 2014 en 2015 zijn beslag

o De gewijzigde prostitutiewet treedt naar verwachting in 2015 in werking. Onder meer verhoging leeftijdsgrens prostituees naar 21 jaar.

Verbonden partijen Met betrekking tot bovenstaande thema’s zijn de verbonden partijen: Het Veiligheidshuis Maas- en Leijgraaf, Veiligheidsregio Brabant-Noord, en Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord. In de paragraaf Verbonden Partijen wordt nader ingegaan op deze partijen.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen? Programma-doelstelling

Het integraal, gecoördineerd en georganiseerd uitvoering geven op het gebied van openbare orde en veiligheid en rampen- en crisisbeheersing. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de veiligheidsketen (pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg).

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Borgen van een veilige leefomgeving binnen de gemeente Grave,

waarbij de nadruk ligt op het voorkomen en beheersen van onveilige situaties.

2. Uitvoering geven aan de Kadernota Integrale Veiligheid 2015-2018 (IV) op basis van de methodiek Kernbeleid Veiligheid.

3. Conform Wet op de Veiligheidsregio zorg dragen voor een adequate uitvoering proces bevolkingszorg.

4. Doorontwikkeling van de ambtelijke samenwerking CGM op het gebied van openbare orde, veiligheid en rampen- en crisisbeheersing.

Page 13: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

13

Beleidsdoelstelling 1: Borgen van een veilige leefomgeving binnen de gemeente Grave, waarbij de nadruk ligt op het voorkomen en beheersen van onveilige situaties.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Borging door integrale samenwerking keten-partners met aandacht voor rechtszekerheid, rechtmatigheid en rechtvaardigheid

Het integraal koppelen van de thema’s Integrale Veiligheid, Integrale Handhaving en rampen- en crisisbeheersing om te komen tot een borging van een veilige leefomgeving.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Evaluatie IH en IV (Gemeenteraad) 0 0 0 1 0

Evaluatie innovatieplan fysieke leefomgeving CGM

0 0 0 0 1

Beleidsdoelstelling 2: Uitvoering geven aan de Kadernota Integrale Veiligheid 2015-2018 (IV) op basis van de methodiek Kernbeleid Veiligheid.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Prioritering Kadernota IV De prioriteiten uit de Kadernota IV worden ingevuld zodra deze eind 2014 zijn vastgesteld.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Evaluatie Uitvoeringsprogramma IV (gemeenteraad)

0 0 0 1 0

Evaluatie Veiligheidsarrangement 1 1 1 1 1

Op basis van de Shortlistmethodiek jeugdgroepen Overlastgevende Jeugdgroepen aantal: Criminele jeugdgroepen aantal:

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

Beleidsdoelstelling 3: Conform Wet op de Veiligheidsregio zorg dragen voor een adequate uitvoering proces bevolkingszorg.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Inrichting processen bevolkingszorg

Het adequaat inrichten van de lokale processen Bevolkingszorg conform de nieuwe structuur Bevolkingszorg Brabant-Noord d.d. 1 april 2013.Aansturing van de processen bevolkingszorg zal regionaal plaatsvinden.

Opleiding en training Functionarissen worden opgeleid en getraind.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Beoefenen gemeentelijk beleidsteam

Casus oefening experts processen Bevolkingszorg

Page 14: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

14

Beleidsdoelstelling 4: Doorontwikkeling van de ambtelijke samenwerking CGM op het gebied van openbare orde, veiligheid en rampen- en crisisbeheersing.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het intergemeentelijk vullen van de Communicator

Doorontwikkeling van de borging experts, medewerkers en teamleiders ten tijde van een ramp en/of crisis in regionaal verband en op lokaal niveau.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Alarmeringsoefeningen Communicator Veiligheidsregio Brabant-Noord

1 1 1 1 1

2.1.3 Bestuur Beleidskaders Verordening toekenning erepenning.

Inspraakverordening.

Verordening Burgerinitiatief.

Verordening op de Rekenkamercommissie Land van Cuijk 2014.

Verordening op de raadscommissies 2012.

Verordening commissie bezwaarschriften.

IDOP Grave, Gassel, Velp en Escharen.

Context en achtergronden

Regionale samenwerking Samen staan we sterk. Een goede onderlinge samenwerking met overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven in de regio is van groot belang voor het effectief uitvoeren van onze taken als eerste overheid. We kijken over onze grenzen heen en gaan allianties aan met bovenstaande partners in de regio. Deze allianties moeten bijdragen aan het bereiken van onze doelen en ambities. Daarbij blijven we openstaan voor nieuwe kansen en mogelijkheden in de regio. Communicatie Communicatie is een belangrijk middel om burgers te informeren en te betrekken bij de bestuurlijke besluitvorming. Om die reden wordt in de komende bestuursperiode geïnvesteerd in het vroegtijdig informeren en communiceren met inwoners van Grave. Hiervoor wordt onder andere een klantenpanel opgericht. Juridische aangelegenheden Het is van belang om constant aandacht te blijven schenken aan de kwaliteit van de gemeentelijke regelgeving en de rechtmatigheid van besluiten. In het kader van CGM zal de nadruk meer komen te liggen op het vormgeven van juridische kwaliteitszorg. Gelet op de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen is het van belang om de beslistermijnen bij bezwaarschriften te blijven monitoren.

Page 15: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

15

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Het besturen van de gemeente Grave op een effectieve, efficiënte en maatschappelijk verantwoorde wijze. We denken van buiten naar binnen. Meedenken, meebewegen, faciliteren en niet star toepassen van wet regelgeving. Denken in wat kan, in plaats van wat niet kan.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Op het juiste moment en op basis van de juiste informatie worden op

maatschappelijk verantwoorde wijze democratische besluiten genomen

2. Burgers aan de voorkant betrekken bij totstandkoming en uitvoering beleid.

3. Het bestuur staat open voor klachten en bezwaren en streeft naar een vlotte en zorgvuldige afhandeling daarvan.

Beleidsdoelstelling 1: Op het juiste moment en op basis van de juiste informatie worden op maatschappelijk verantwoorde wijze democratische besluiten genomen

Subdoelstelling Activiteit(en)

De raad wordt adequaat ondersteund bij zijn volksvertegenwoordigende, zijn kaderstellende en zijn controlerende rol

De daarvoor vastgestelde regelgeving wordt nageleefd. Afspraken over de ondersteuning van de raad worden in het presidium afgestemd.

Raadsvragen ex art. 39, overige vragen binnen de gestelde termijn afhandelen

De voor besluitvorming benodigde informatie wordt tijdig aangeleverd. De daarvoor gestelde procedures en afhandelingstermijnen worden nageleefd.

Beleidsdoelstelling 2: Burgers aan de voorkant betrekken bij totstandkoming en uitvoering van beleid

Subdoelstelling Activiteit(en)

Inwoners, ondernemers, verenigingen en andere maatschappelijke organisaties betrekken bij de totstandkoming en uitvoering van beleid.

Het besturen van een gemeente is niet mogelijk zonder de inzet van inwoners, ondernemers, verenigingen en andere maatschappelijke organisaties. Bij de vorming van beleid wordt telkens bekeken hoe deze betrokkenen “op maat” hieraan kunnen deelnemen. Over de uitvoering van beleid worden inwoners, ondernemers, verenigingen en andere maatschappelijke organisaties geïnformeerd. Daarvoor worden diverse communicatiemiddelen en methoden ingezet.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2009 2015 2016 2017 2018

Oordeel burgers mogelijkheid tot deelname aan beleidsvorming

5,4 (1) 5,6 5,7 5,8 5,8

Oordeel burgers toegankelijkheid en begrijpelijkheid gemeentelijke informatie

7,7 (2) 7,7 7,8 7,8 7,8

(1) Dit cijfer is afkomstig het onderzoek “Waar staat je gemeente” (peiling vindt eens per 2 jaar

plaats). Het cijfer 5,4 staat voor de waardering die inwoners van de gemeente Grave hebben voor het onderdeel “De burger als partner”. Het gemiddelde cijfer voor gemeenten onder de 25.000 inwoners ligt op 5,6.

(2) Dit cijfer is afkomstig het onderzoek “Waar staat je gemeente”. Het cijfer 7,7 staat voor de waardering die inwoners van de gemeente Grave hebben voor het onderdeel “De burger als klant”. Het gemiddelde cijfer voor gemeenten onder de 25.000 inwoners ligt op 7,6.

Page 16: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

16

Beleidsdoelstelling 3: Het bestuur staat open voor klachten en bezwaren en streeft naar een vlotte en zorgvuldige afhandeling daarvan

Subdoelstelling Activiteit(en)

Zorgvuldige en snelle afhandeling van klachten

Afhandelingstermijnen worden gehaald

Zorgvuldige en snelle afhandeling van bezwaren.

Afhandelingstermijnen worden gehaald

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Percentage gegronde bezwaarschriften 15% 13% 10% 5% 5%

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Omschrijving sub programma begroot begroot begroot begroot begroot

2014 2015 2016 2017 2018

1.1 Dienstverlening 767.038

767.355

783.939

785.013

785.013

1.2 Veiligheid 956.102

895.545

875.596

845.638

845.638

1.3 Bestuur 1.277.568

1.304.954

1.302.757

1.278.916

1.191.416

Totaal Lasten 3.000.708

2.967.854

2.962.292

2.909.567

2.822.067

1.1 Dienstverlening 214.730

217.220

219.720

222.970

222.970

1.2 Veiligheid 14.600

14.600

14.600

14.600

14.600

1.3 Bestuur -12.470

540

540

540

540

Totaal Baten 216.860

232.360

234.860

238.110

238.110

Saldo 2.783.848

2.735.494

2.727.432

2.671.457

2.583.957

Overzicht incidentele lasten en baten

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Uitvoering rechtspositie college 57.091 49.000 24.500 0

Samenwerking Land van Cuijk 26.000 26.000 26.000 0

Totaal Incidentele lasten 83.091 77.000 50.500 0

Totaal Incidentele baten N.V.T

Saldo 83.091 77.000 50.500 0

Page 17: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

17

Toelichting belangrijkste verschillen tussen begroting 2015 en begroting 2014

Nr Omschrijving nadelig voordelig I/S

1.1 Leges vergunningen drank en horeca 2.500 S 1.2 Bijdrage GR Veiligheidsregio Brabant Noord 14.000 S 1.2 Externe advieskosten handhaving 15.000 S 1.3 Uitbreiding formatie wethouders 60.000 S 1.3 Reis- en verblijfkosten college 13.000 S

Totaal verschillen 60.000 44.500

Page 18: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

18

2.2 Programma 2 – Openbare ruimte

Portefeuillehouder: H.A.W.M. Daandels en J.Joon (Recreatie en Toerisme)

Omschrijving programma

Het programma ‘Openbare ruimte’ omvat het voorbereiden en uitvoeren van beleid met betrekking tot: 2.2.1 Wegen. 2.2.2 Waterwegen en havens 2.2.3 Openbaar groen 2.2.4 Recreatie en toerisme 2.2.5 Riolering en waterbeheer 2.2.6 Gemeentelijke eigendommen

2.2.1 Wegen en Verkeer

Beleidskaders Beheerplan Wegen 2015-2018

Beleidsplan Openbare Verlichting 2015-2018

Beheerplan Civiele objecten en meubilair 2015 - 2018

Context en achtergronden

In 2014 is een nieuw beheerplan Wegen opgesteld 2015-2018

In 2014 is een nieuw Beleidsplan Openbare Verlichting 2015-2018 opgesteld.

In 2014 is het beheerplan Civiele objecten en meubilair 2015-2018 vastgesteld.

Planstudie N324

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

De openbare ruimte dusdanig inrichten en onderhouden zodat deze voor alle gebruikers aangenaam, leefbaar, verkeersveilig en prettig te gebruiken is.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het onderhoudsniveau van de wegen op peil houden 2. Voldoende en veilige openbare verlichting 3. Doelmatige inrichting van de openbare ruimte voor de

verkeersdeelnemers. 4. Een schone openbare ruimte 5. Schoon en veilig straatmeubilair

Beleidsdoelstelling 1: Het onderhoudsniveau van de wegen op peil houden.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Met minimale kosten het wegennet in stand houden

Jaarlijks worden alle wegen geïnspecteerd en de resultaten ingevoerd in het beheersysteem. Tevens vinden door het jaar heen mutaties plaats aan het beheersysteem bij nieuwbouw en reconstructie van wegen. In 2014 zijn in het kader van CGM alle beheergegevens overgezet in het beheersysteem Obsurv.

Met behulp van het beheersysteem en de laatste inspectieresultaten maken van een meerjarenplanning voor het noodzakelijk onderhoud aan de wegen. Op basis van de meerjarenplanning wordt het onderhoudsprogramma opgesteld.

Als regulier onderhoud niet voldoende is om wegen, trottoirs in goede conditie te houden is het nodig om deze grootschaliger aan te pakken middels een reconstructie. Middels een integrale aanpak worden bij een reconstructie indien van toepassing riolering, wegen, fietspaden,

Page 19: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

19

trottoirs, bushaltes en groenvoorziening tegelijk aangepakt en ingericht volgens het principe duurzaam veilig.

Beleidsdoelstelling 2: Voldoende en veilige openbare verlichting.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Voldoende lichtsterkte in de openbare ruimte.

Beperken areaaluitbreiding door bij reconstructies met minder lichtmasten hetzelfde of beter licht op straat te krijgen waardoor toename in areaal door projecten zoals b.v. Catharinahof worden beperkt.

Het door de raad vastgestelde beheerplan uitvoeren.

6 wekelijks wordt er een lichtcontrole uitgevoerd door de buitendienst. Dit betreft circa 2900 lichtmasten. De lampen/armaturen/masten die kapot/doorgeroest zijn worden hierbij vervangen.

Beleidsdoelstelling 3: Doelmatige inrichting van de openbare ruimte voor de verkeersdeelnemers.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Zo veilig mogelijke wegen en fietspaden in alle weersomstandigheden.

Het plaatsen, rechtzetten, zichtbaar maken en schoonhouden van verkeersborden volgens de richtlijnen van het RVV1990 en de uitvoeringsvoorschriften BABW (Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer) op plaatsen waar dit noodzakelijk is om de veiligheid en de doorstroming te bevorderen en het verwijderen van borden daar waar dit mogelijk is.

Onderhouden van de VRI’s (Verkeersregelinstallaties) aan de St. Elisabethstraat.

De gemeente Grave neemt deel aan het GGA NoordOost-Brabant (GebiedsGerichte Aanpak, regionaal samenwerkingsverband met 10 gemeenten). Ook wordt samengewerkt bij onder meer bij het opstellen duurzame mobiliteitsvisie voor de regio NoordOost-Brabant (inclusief Den Bosch en omgeving)volgens de SUMP methode (Sustainable Urban Mobility Plan), gereed in 2014.

De Brabant-brede campagne “Help Brabant op weg naar nul verkeersslachtoffers” wordt door de gemeente Grave ondersteund. In 2015 is de doelgroep ‘ouderen’

Schoolomgevingen inrichten met opvallend straatmeubilair, zodat de herkenbaarheid dat er een school aanwezig is in de straat wordt vergroot om de veiligheid te bevorderen.

De gemeente is niet verantwoordelijk voor het openbaar vervoer maar reageert wel op ontwikkelingen van de Provincie op het gebied van busdiensten.

Tijdige en preventieve maatregelen treffen bij dreigende gladheidsituaties. Daarbij ook het strooimaterieel in goede staat onderhouden en voldoende strooizout op voorraad houden.

Beleidsdoelstelling 4: Een schone openbare ruimte

Subdoelstelling Activiteit(en)

Gemeente zo veel mogelijk vrij houden van afval.

1 x per 6 weken worden de straten geveegd

Tijdig ledigen van afvalbakken

Direct na melding opruimen van kadavers

Direct na melding opruimen van illegale dumpingen

Opruimen van zwerfvuil

Beleidsdoelstelling 5: Schoon en veilig straatmeubilair

Subdoelstelling Activiteit(en)

Aangenaam en doelmatig te gebruiken straat-meubilair

Het straatmeubilair wordt regelmatig schoon gemaakt en waar nodig geschilderd.

Bij vandalisme of slijtage wordt meubilair vervangen.

Gras rond obstakels in gazons en bermen wordt bijgemaaid.

Page 20: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

20

2.2.2 Waterwegen en havens

Beleidskaders Vergunning haveningang oever Maas.

Gebruiksovereenkomst met Watersportvereniging de Stuw.

Context en achtergronden

De haven van Grave ligt binnendijks en wordt verhuurd aan watersportvereniging de Stuw welke ook het beheer en onderhoud heeft van het clubhuis en steigers etc.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Een aantrekkelijke haven voor watertoeristen.

Beleidsdoelstelling

Toegankelijke haven van Grave.

Beleidsdoelstelling 1: Toegankelijke haven van Grave.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Creëren van voldoende diepte in de vaarweg.

Het tweejaarlijks peilen van de haven en daar waar nodig slibophopingen verwijderen en afvoeren.

Verwijderen slib gemiddeld eens per 6 jaar.

Page 21: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

21

2.2.3 Openbaar groen

Beleidskaders Beheerplan Openbaar Groen en speelvoorzieningen (2015-2018)

Waardevolle bomenlijst van Grave (2013)

Bomenverordening groene kaart van Grave (2013)

Reconstructieplan Peel en Maas (2005)

Groenbeleidsplan 2013- 2022

Beheerkwaliteitsplan groen binnen de kom (2014)

Context en achtergronden

Het beheerplan Groen richt zich hoofdzakelijk op het renovatieonderhoud aan de openbare groenvoorzieningen waarbij ook de vervanging van speelvoorzieningen opgenomen is.

Beheerovereenkomst inzake bos en natuurterreinen met de bosgroep is per 1-1-2013 opgezegd. Onderhoud in de bossen is beperkt tot het brandveilig houden en vrijhouden van paden.

In 2015 wordt gestart met het werken volgens beeldbestek voor groen;

Bezien wordt of via burgerparticipatie werkzaamheden door verenigingen, wijkbewoners, wijk- en dorpsraden uitgevoerd kunnen worden.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Een duurzame groenvoorziening met veilige en uitdagende speelplekken, die bijdraagt aan een prettige, veilige en leefbare woon- en werkomgeving.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. De belevingswaarde van de groene openbare ruimte (natuur en groen)

in de leefomgeving in stand houden en waar mogelijk verbeteren 2. Duurzame groenvoorziening met positieve uitstraling 3. Veilige speelplekken

Beleidsdoelstelling 1: De belevingswaarde van de groene openbare ruimte (natuur en groen) in de leefomgeving in stand houden en waar mogelijk verbeteren

Subdoelstelling Activiteit(en)

Groenrenovatie Door bezuinigingen op het renovatiebudget worden alleen nog de grootste knelpunten in de wijk aangepakt.

Beleidsontwikkeling Uitwerking uit groenbeleidsplan: Actualiseren LIOR (Leidraad Inrichting Openbare Ruimte)

Bij aanleg van groenvoorzieningen uitgaan van het duurzaamheidsprincipe met betrekking tot aanleg en onderhoud

Gezamenlijke visie op groen Het onderhoud van de groenvoorziening volgens de door de raad te bepalen beeldkwaliteit (m.i.v. 2015)

Het maaien van de gazons conform het beeldbestek

Onderhoud bossen en landschapselementen

Periodiek snoeien van de groenstructuren/landschapselementen en vrijliggende bospercelen.

Onderhoud in de bossen is beperkt tot het brandveilig houden en vrijhouden van paden.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Te renoveren % per jaar 3.5% 2.5% 2.5% 2.5% 2.5%

Page 22: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

22

Beleidsdoelstelling 2: Duurzame groenvoorziening met positieve uitstraling

Subdoelstelling Activiteit(en)

Bescherming en herstel van natuur

Uitvoering integraal Gebiedsplan Velp: Aanleg Vicaris Hermanspark en optimalisatie cq inrichten tbv natuurwaarden en aanleg amfibieëntunnels met geleideschermen

Versterken ecologische verbindingsstructuren

Realisatie evz (2e fase) Hertogswetering

Groene kaart actualiseren Groene kaart in overeenstemming brengen met het bomenstructuur- en beleidsplan en het groenstructuur- en beleidsplan

Bomenverordening evalueren Werking Bomenverordening evalueren en zo nodig actualiseren

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Percentage te onderhouden bomen 25% 25% 25% 25% 25%

Veiligheidsinspectie bomen (VTA) 1 x 4 jaar (totaal 8000 bomen)

2.000 2.000 2.000 2.000 2.000

Beleidsdoelstelling 3: Veilige speelplekken

Subdoelstelling Activiteit(en)

Veilige speelplekken Speelplekken onderhouden en 4 x per jaar inspecteren en repareren

Conform beheerplan afgeschreven speeltoestellen vervangen

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal speeltoestellen 46 46 46 46 46

Aantal te renoveren speelplekken 3 3 3 3 3

Afschrijvingen speeltoestellen, gemiddelde levensduur 10 jaar

5 5 5 5 17

2.2.4 Recreatie en toerisme

Portefeuillehouder: J.Joon

Beleidskaders Beleidsnota Toerisme en Recreatie 2010-2020 (november 2009)

Visie Waterfront Grave (juni 2013)

Strategische Visie Land van Cuijk (juni 2013)

Nota Identiteit Land van Cuijk (2013)

Context en achtergronden

Lokaal:

De ontwikkeling van Toerisme & Recreatie is een van speerpunten van gemeentelijk beleid;

De ontwikkeling richt zich op vestingstad Grave, Velp, Gassel, Escharen en het buitengebied;

Voor stad Grave gaan we ons specifiek richten om onze kansen van de ligging aan de Maas te benutten zoals verwoord in de Visie Waterfront. Er wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld (vooral gericht op “laaghangend fruit”).

De beleidsmatige-ruimtelijke aspecten van de Visie Waterfront worden opgenomen in de Structuurvisie Grave;

Er wordt een relatie gelegd met de IDOP’s (uitvoeringsprogramma).

Page 23: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

23

Regionaal:

Recreatie en toerisme als nieuwe economische trekker is een van de ambities van de Strategische Visie Land van Cuijk;

Daarbij is de nota Identiteit van het Land van Cuijk het gezamenlijk concept en vertrekpunt om die ambitie waar te maken;

De concretisering gebeurt door middel van een uitvoeringsprogramma in samenwerking met het Regionaal Bureau Toerisme van het Land van Cuijk.

Dit programma is een gezamenlijk product van gemeenten en toeristische ondernemers (verenigd in de Stichting Platform Recreatie en Toerisme Land van Cuijk).

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Recreatie en Toerisme is, naast zorgdienstverlening, dé economische motor van de gemeente Grave. Doel is om de gemeente Grave te positioneren als interessant toeristisch-recreatieve gemeente binnen de verdere ontwikkeling van toerisme & recreatie in het Land van Cuijk (Strategische Visie).

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Ontwikkelen en positioneren van de gemeente Grave als

aantrekkelijke en relevante toeristisch-recreatieve gemeente, lokaal en regionaal.

2. Inzetten van de noodzakelijke capaciteit, focus en middelen voor de uitvoering van het recreatie en toerisme beleid.

3. Stimuleren van recreatief watertoerisme. 4. Benutting monumenten en erfgoed ter promotie van de gemeente

Grave

Beleidsdoelstelling 1: Stimuleren/aanjaagfunctie van toerisme en recreatie, lokaal en regionaal

Subdoelstelling Activiteit(en)

Meer toeristen naar de gemeente Grave trekken.

1. Opstellen structuur en activiteiten jaarprogramma 2015 toerisme & recreatie in samenspraak met het Economisch Platform Grave.

2. Inspelen op kansen nieuwe producten (arrangementen, evenementen), bijv. met betrekking tot het nieuwe wandelroutenetwerk Land van Cuijk.

3. Terugkoppeling en afstemming met het Uitvoeringsprogramma Identiteit Land van Cuijk.

4. Realisatie volwaardig toeristisch informatiepunt in het historisch stadhuis.

Toerisme als nieuwe economische trekker maken voor het Land van Cuijk (Strategische Visie Land van Cuijk).

1. Effectueren van het Uitvoeringsprogramma Identiteit Land van Cuijk ( “toerisme & recreatie als nieuwe economische trekker”).

2. Ontwikkelen van een toeristisch-recreatieve ontmoetingskaart. 3. Realiseren van toeristische bebording “Welkom in het Land van

Cuijk”. 4. Aansluiten bij en gebruik maken van projecten vanuit de Euregio

Rijn-Waal en Regio Noordoost Brabant.

Beleidsdoelstelling 2: Stimuleren van watertoerisme

Subdoelstelling Activiteit(en)

Meer watertoeristen (recreatie- en cruisevaart) naar Grave trekken.

1. Ruimtelijk-beleidsmatige zaken opnemen in de Structuurvisie. 2. Samenwerking met organisaties/partijen die aan de

totstandkoming van de visie en het concept-uitvoeringsprogramma hebben meegewerkt in 2015 gaan concretiseren.

Page 24: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

24

Beleidsdoelstelling 3: Benutting monumenten en erfgoed ter promotie van de gemeente Grave

Subdoelstelling Activiteit(en)

Cultuurtoerisme stimuleren.

1. Versterken en zichtbaar maken van de vestingwerken; 2. Restauratie stadspark Bekaf (uitgangspunt vestingwerk).

2.2.5 Riolering en waterbeheer

Beleidskaders Wet Milieubeheer;

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP) 2015-2018;

Gemeentelijk Waterplan 2010-2015;

Verordening op de heffing en de invordering van rioolheffing 2015

Bestuursakkoord Doelmatige Samenwerking Afvalwaterketen (2013).

Context en achtergronden

In 2014 is een start gemaakt met een gezamenlijk vGRP Land van Cuijk e.e.a. in het kader van het Bestuursakkoord Doelmatige Samenwerking Afvalwaterketen;

Op grond van het Nationaal Bestuursakkoord Water moeten wij middels een doelmatigere organisatie, bestuur en uitvoering komen tot een besparing van circa 8% en daar bovenop nog een gezamenlijke besparing van kosten van 5% met het waterschap; (Minder meerkosten)

Naast deze besparing ook inzetten op kwaliteitsverbetering en vermindering van de kwetsbaarheid.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Zorgen voor een kwalitatief verantwoorde inzameling van afvalwater en regenwater ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu en het voorkomen van wateroverlast tegen zo laag mogelijk maatschappelijke kosten.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Een goed functionerend rioleringssysteem voor het inzamelen en

vervoeren van afvalwater en regenwater; 2. Beheerssystemen op orde; 3. Naleving van het Nationaal Bestuursakkoord Water.

Beleidsdoelstelling 1: Een goed functionerend rioleringssysteem voor het inzamelen en vervoeren van afvalwater en regenwater

Subdoelstelling Activiteit(en)

Schone rioolleidingen De rioolleidingen worden éénmaal in de 10 jaar gereinigd.

Functionerende kolken De straatkolken worden tweemaal per jaar gereinigd.

Voorkomen van slechte rioolleidingen.

De rioolleidingen worden éénmaal per 10 jaar geïnspecteerd op schades, breuken en dergelijke.

Functionerende rioolgemalen en randvoorzieningen.

De hoofdgemalen, drukrioolgemalen en bergbezinkbassins worden jaarlijks geïnspecteerd en gereinigd. Voor het verhelpen van storingen zijn afspraken gemaakt met de buitendienst en zijn contracten met derden afgesloten.

Verstopte rioolleidingen dienen snel te worden opgelost.

Voor het ontstoppen van leidingen hebben wij 24/7 uurs contracten afgesloten met gespecialiseerde bedrijven uit de regio.

Page 25: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

25

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Klachten van verstoppingen van hoofdrioolleidingen

75 70 70 65 65

Verstoppingen in de kolkaansluitingen (circa 4300 stuks) verhelpen

50 50 50 50 50

Herstel storingen in het terugdringen van het aantal storingen

25 25 25 25 25

Beleidsdoelstelling 2: Beheerssystemen op orde

Subdoelstelling Activiteit(en)

Revisiegegevens van hoofdleidingen op orde.

Via het beheersprogramma DG-Dialog en tekenprogramma Microstation worden de gegevens bij gehouden.

Revisiegegevens van huis- en kolkaansluitingen op orde.

De huisaansluitingen zijn gedigitaliseerd in het tekenprogramma Microstation. De kolkaansluitingen zijn analoog beschikbaar.

Gegevens van 11 hoofdgemalen en 3 randvoorzieningen op orde.

Via een beheerprogramma worden de gegevens van de hoofdgemalen en randvoorzieningen bijgehouden. De gegevens voor de drukrioolgemalen worden momenteel analoog bijgehouden.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Nieuwe revisiegegevens conform de Wet Wion binnen 30 dagen na aanleg verwerkt worden

60 30 30 30 30

Beleidsdoelstelling 3: Naleving van het Nationaal bestuursakkoord Water.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Samenwerking met overige gemeente binnen het Land van Cuijk en waterschap.

Na de gezamenlijke uitvoering en afronding van de optimalisatie afvalwaterstudie (OAS) is de samenwerking verder voorgezet. Doel van deze verdere samenwerking is om de kosten te verlagen. Een en ander conform de doelstellingen uit het nationaal Bestuursakkoord Water.

Page 26: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

26

2.2.6 Gemeentelijke eigendommen

Beleidskaders Nota grondbeleid 2013

Beleidsregel verkoop en verhuur van groenstrookjes 2004

Verordening staangeld 2008

Richtlijn anti-kraak 2005

Gebouwenbeheerplan 2015 - 2018

Context en achtergronden

De verkoop van groenstroken is onderdeel van de ombuigingsopgave waarvoor de gemeente staat. Tegelijk zijn op grote schaal gemeentelijke gronden zonder toestemming door particulieren in gebruik genomen. In mei 2013 is het project snippergroen opgestart om deze zaken gecombineerd aan te pakken. Toenemende leegstand van vastgoed is een landelijke trend die ook in Grave waarneembaar is. Dit geldt onder meer voor buurtcentra, bedrijfsruimten en kantoren. De exploitatie van gemeentelijk vastgoed vergt een gewijzigde aanpak waarbij meer aandacht voor kostenminimalisatie en opbrengstenmaximalisatie van belang is. De vastgoedportefeuille dient gerelateerd te zijn aan de programmadoelstellingen van de gemeente.

Page 27: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

27

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Een efficiënte en effectieve inzet van gemeentelijke eigendommen bij het realiseren van ruimtelijke, financiële en maatschappelijke gemeentelijke doeleinden.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Aanpak groenstrokenproblematiek. 2. Waardecreatie bij de gebruikers van gemeentelijk vastgoed. 3. Optimaliseren beheer gemeentelijke onroerende zaken.

Beleidsdoelstelling 1: Aanpak groenstrokenproblematiek

Subdoelstelling Activiteit(en)

Terugdringen onrechtmatig grondgebruik

Via een privaatrechtelijk traject terugvorderen van in gebruik genomen gronden.

Verhogen van de opbrengsten uit verkoop van gemeentelijke groenstroken

Actief aanbieden van groenstroken die op basis van de uitgiftecriteria voor verkoop in aanmerking komen.

Beleidsdoelstelling 2: Waardecreatie bij de gebruikers van gemeentelijk vastgoed

Subdoelstelling Activiteit(en)

De vraag van gebruikers zoveel mogelijk koppelen aan de vastgoedexploitatie.

Nieuwe initiatieven en alternatieven tot exploitatie afwegen voor zover dit past binnen het financieel en juridisch kader van de vastgoedexploitatie.

Toegevoegde waarde bij leegstand.

Tijdelijk (laten) beheren van leegstaande objecten door een leegstandbeheerder. Bij keuze gebruiker rekening houden met aard en omgeving object en de daarbij passende exploitatie (detailhandel, maatschappelijk, medisch of anderszins)

Beleidsdoelstelling 3: Optimaliseren beheer gemeentelijke onroerende zaken

Subdoelstelling Activiteit(en)

Minimaliseren kosten Alle exploitatiekosten (energiecontracten, verzekeringen, abonnementen ten behoeve van onder meer beveiliging) inventariseren en heroverwegen.

Maximaliseren opbrengsten Bestaande huurovereenkomsten inventariseren en heroverwegen (indexeren huren, opzeggen, verlengen) Nieuwe huurovereenkomsten op basis van marktconforme voorwaarden opstellen.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Verpachting volgens wettelijke termijn 66 ha 66ha 66ha 66ha 66ha

Kortlopende pacht 40ha 40ha 40ha 40ha 40ha

Page 28: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

28

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Omschrijving sub programma begroot begroot begroot begroot begroot

2014 2015 2016 2017 2018

2.1 Wegen 1.353.664

1.238.712

1.257.967

1.257.633

1.257.028

2.2 Waterwegen en havens 47.852

48.519

49.089

49.126

49.126

2.3 Openbaar groen 1.010.791

969.527

963.622

962.112

962.112

2.4 Recreatie en toerisme 78.720

103.797

99.061

95.061

95.061

2.5 Riolering en waterbeheer 1.109.465

1.213.107

1.250.090

1.312.470

1.336.265

2.6 Gemeentelijke eigendommen 313.585

324.510

330.323

330.700

320.700

Totaal Lasten 3.914.077

3.898.172

3.950.152

4.007.102

4.020.292

2.1 Wegen 341.124

250.791

260.989

262.229

262.229

2.2 Waterwegen en havens 360

360

360

360

360

2.3 Openbaar groen 16.510

17.950

12.140

12.140

12.140

2.4 Recreatie en toerisme 14.499

1.910

1.910

1.910

1.910

2.5 Riolering en waterbeheer 1.198.343

1.222.023

1.246.175

1.246.175

1.246.175

2.6 Gemeentelijke eigendommen 493.160

407.660

404.787

401.787

391.787

Totaal Baten 2.063.996

1.900.694

1.926.361

1.924.601

1.914.601

Saldo 1.850.081

1.997.478

2.023.791

2.082.501

2.105.691

Overzicht incidentele lasten en baten

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Groenstructuurplan 15.000 0 0 0

Totaal Incidentele lasten 15.000 0 0 0

Verkoop reguliere pachtgronden 170.000 170.000 170.000 0

Totaal Incidentele baten

Saldo 155.000 170.000 170.000 0

Page 29: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

29

Toelichting belangrijkste verschillen tussen begroting 2015 en begroting 2014

Nr Omschrijving nadelig voordelig I/S

2.1 Besparing op storting in grijze onderhoudsvoorziening 50.000 S

2.1 Verlaging externe advieskosten straatreiniging 3.000 S

2.1 Verhoging leges verkeer en vervoer 3.000 S 2.3 Openbaar groen, verlaging inhuur derden 10.000 S 2.3 Verlaging onderhoud openbaar groen 14.000 S 2.3 Storting in voorziening openbaar groen

verlaagd 21.000 S 2.4 Verhoging budget recreatie en toerisme 27.000 S 2.5 Externe advieskosten rioolbeheer verlaagd 33.000 S 2.5 Rioolbeheer verhoging storting in voorziening 28.000 2.6 Doorbelasting energiekosten gemeentelijke

eigendommen 10.000 S 2.5 Verhoging baten rioolheffing 22.500 S

Totaal verschillen 55.000 166.500

Page 30: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

30

2.3 Programma 3 – Bouwen, wonen en milieu

Portefeuillehouder: H.A.W.M. Daandels en J. Joon

Omschrijving programma

Het programma Bouwen, wonen en milieu omvat alle ruimtelijke beleidsontwikkelingen op het gebied van wonen, werken,milieu, natuur en landschap, archeologie en cultuurhistorie. Tevens bevat dit programma de aspecten van vergunningverlening ter uitvoering van het beleid en de wet- en regelgeving

2.3.1 Omgevingsrecht

Beleidskaders Bouwen

Bouwverordening

Welstandsnota

Innovatieplan Fysieke Leefomgeving Milieu

Regionale nota bodembeleid met bodemkwaliteitskaarten

Regionaal Convenant Duurzaam Bouwen 2013-2016

Energieakkoord

Groen-Blauw stimuleringskader

Context en achtergronden

Bouwen Vanaf 1 januari 2015 moeten vergunningverleners, toezichthouders en handhavers van het omgevingsrecht (Wabo) aan de landelijke kwaliteitscriteria 2.1 voldoen. Dit is in de aankomende wet VTH opgenomen. Met het Innovatieplan Fysieke Leefomgeving (IFO) voldoet de gemeente Grave voor het overgrote deel aan de landelijke kwaliteitscriteria Milieu. Recente ontwikkelingen vragen om een nieuwe visie op het woon-, werk- en leefmilieu in de gemeente Grave. We moeten milieuproblemen niet meer apart aanpakken, maar in hun maatschappelijke context. Zo maakt een goed geluidbeleid een wezenlijk deel uit van een goede ruimtelijke inrichting, is energiebesparing onlosmakelijk verbonden met het bouwbeleid en vraagt de mondiale klimaatproblematiek ook om lokale acties. Dit zijn slechts voorbeelden. Ze geven aan dat we een duurzamere gemeente niet bereiken met alleen milieubeleid, maar dat we samen met andere beleidsvelden moeten streven naar een integrale, duurzame aanpak. Zonder samenwerking tussen beleidsvelden en, misschien wel belangrijker, zonder samenwerking met de inwoners, bedrijven en organisaties is de noodzakelijke verduurzaming niet haalbaar.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Het creëren van een gezonde, aantrekkelijke en veilige leefomgeving voor zowel de huidige als de toekomstige generatie.

Beleidsdoelstelling

1. Het borgen van een hoge milieukwaliteit van de gebouwde omgeving door het opstellen en uitvoeren van integraal beleid ten aanzien van de taken bodem, geluid, geur, lucht en externe veiligheid.

2. In het kader van het regionaal convenant duurzaam bouwen gezamenlijk, gemeenten, woningbouwverenigingen en bouwpartijen,

Page 31: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

31

stappen zetten richting het verder verduurzamen van gebouwen en hun omgeving.

3. De kwaliteit van het landschap (onze omgeving) behouden en op sommige plekken juist naar een hoger niveau tillen.

4. Voldoen aan de landelijke kwaliteitscriteria VTH.

Beleidsdoelstelling 1: Het borgen van een hoge milieukwaliteit van de gebouwde omgeving door het opstellen en uitvoeren van integraal beleid ten aanzien van de taken bodem, geluid, geur, lucht en externe veiligheid.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Borging milieukwaliteit Bij planontwikkeling opdracht geven voor het uitvoeren van diverse onderzoeken. Het beoordelen van binnengekomen rapportages en advies uitbrengen hierover.

Beleidsdoelstelling 2: Het verder verduurzamen van gebouwen en hun omgeving

Subdoelstelling Activiteit(en)

Energiezuinig (ver)bouwen en het terugdringen van energie- en woonlasten

Project Convenant duurzaam bouwen

Het verbeteren van de levensloopbestendigheid van en in gebouwen.

Project Convenant duurzaam bouwen

Het bewustmaken van de eindgebruiker van de meerwaarde van duurzame gebouwen en de mogelijkheden voor het terugdringen van energielasten.

Project Convenant duurzaam bouwen

Duurzame Leefomgeving Project Klimaatbestendig Land van Cuijk

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Gemiddelde GPR scores 7 7 7

Beleidsdoelstelling 3: De kwaliteit van ons landschap behouden en naar een hoger niveau tillen.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Behoud en versterken van het landschap

Project Groen blauw stimuleringskader

Beleidsdoelstelling 4: Voldoen aan de landelijke kwaliteitscriteria VTH

Subdoelstelling Activiteit(en)

Op een adequaat niveau uitvoering geven aan de taken vergunningverlening, toezicht en handhaving

Tot 1 juli 2015 doorloopt de gemeente Grave de volgende 4 fases: 1. invullen van de nulmeting(zelfevalutie (gereed) 2. opstellen van een verbeterplan 3. verbeteringen doorvoeren\ 4. uitvoeren van de eindmeting

Page 32: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

32

2.3.2 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting

Beleidskaders Structuurvisie Ruimtelijke Ordening Noord-Brabant

Verordening ruimte Noord-Brabant

Gebiedsagenda Brabant

Strategische Agenda AgriFood Noordoost Brabant;

Strategische Visie Land van Cuijk

Structuurvisie Grave 2025;

Erfgoedplan ‘Erfgoed voor het voetlicht’

Archeologisch beleidsplan;

Beeldkwaliteitsplannen;

Welstandsnota;

Regionale Woningmarktstrategie;

Woningbouwprogramma Grave

Procedureregeling planschadevergoeding

Bouwverordening

Context en achtergronden

In een dichtbevolkt land als Nederland is ruimtelijke ontwikkeling onmisbaar voor het optimaal indelen en het gebruik van de beschikbare ruimte. De daarbij behorende regelgeving behoort eenvoudig, duidelijk en zo beperkt mogelijk te zijn. Onder de noemer van ontwikkelingsplanologie wordt steeds meer de nadruk gelegd op kwaliteit en het zo flexibel mogelijk inspelen op al dan niet voorziene ontwikkelingen. Maatwerk is daarbij belangrijk waarbij de inzet van het instrumentarium onder andere afhankelijk is van de dynamiek in het betreffende gebied en het type ontwikkelingen. Duurzaamheid en zuinig ruimtegebruik zijn daarbij doelstellingen. Daarnaast dient de gemeente te beschikken over actuele en adequate planologisch-juridische (beleids)kaders.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Het duurzaam inrichten van de ruimte ten behoeve van de functies wonen, werken, verkeer, recreatie, landbouw, natuur en landschap, archeologie en cultuurhistorie.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Een adequaat en up-to-date planologische kader voor de hele

gemeente. 2. Het realiseren van een aantrekkelijke en duurzame leefomgeving; 3. Het vitaal houden en verduurzamen van het platteland

Beleidsdoelstelling 1: Een adequaat en up-to-date planologische kader voor de hele gemeente.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Bestemmingsplannen vaststellen

Het actueel houden van bestemmingsplannen.

Beleidsdoelstelling 2: Realiseren van een aantrekkelijke en duurzame leefomgeving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Leefbaarheid Het aangenaam, leefbaar en verkeersveilig inrichten van de openbare ruimte. Kwaliteitsbehoud groenbeheer.

Woningbouwprogramma Herverdeling en (betere) fasering van de woningcontingenten (afstemmen vraag en aanbod, aandacht voor starters- en levensloop-bestendige woningen). Particuliere initiatieven stimuleren.

Erfgoed Gebouwen en objecten met monumentale waarde beschermen. Tastbaar en zichtbaar maken van de ontwikkelingsgeschiedenis.

Page 33: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

33

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Planning volgens woningbouwprogrammering

50 60 60 55 55

Beleidsdoelstelling 3: Het vitaal houden en verduurzamen van het platteland

Subdoelstelling Activiteit(en)

Verduurzamen agrarische sector

Het lokaal doorvertalen van de provinciale verordening Ruimte Bevorderen maatschappelijke acceptatie agrarische sector.

Vitaliseren platteland Stimuleren passende economische activiteiten Actualiseren van het VAB beleid (vermindering van overbodige bedrijfsbebouwing stimuleren) Aandacht voor landschappelijke kwaliteit Aanleg hoogwaardige dataverbindingen.

AgriFood Capital en andere samenwerkings-verbanden

Stimuleren – onderzoek naar – innovaties in de agrarische sector Uitvoering geven aan project Raamvallei.

Uitwerking Structuurvisie Voorbereiding/uitvoering van projecten in de kernen en in het buitengebied (plattelandsprojecten en gebiedsontwikkelingen), zoals het Landschapspark Raamvallei. Uitvoeringsprojecten worden jaarlijks geprioriteerd.

2.3.3 Economische zaken

Beleidskaders Structuurvisie Ruimtelijke Ordening Noord-Brabant

Gebiedsagenda Noord Brabant

Verordening ruimte Noord-Brabant

Strategische Agenda AgriFood Noordoost Brabant

Strategische Visie Land van Cuijk

Beleidsnota Economie 2012-2015: “Van stilstand naar vooruitgang: Grave bekent kleur !” (2011)

Context en achtergronden

Het Land van Cuijk wil een bijdrage leveren aan de versterking van de innovatieve, duurzame kennisregio die Brabant in Europees perspectief wil zijn. Kansen liggen er met name in de topsector Agro&Food en op het gebied van Health, Farma, Zorg en Bouw&Transport. Voor een verdere verbreding en versterking van de economie wordt ingezet op Recreatie en Toerisme. Daarbij wordt waar mogelijk samenwerking gezocht met ondernemers en onderwijsinstellingen. Niet alleen om initiatieven te ondersteunen/begeleiden, maar vooral ook om het vestigings- en ondernemersklimaat te bevorderen. De economische ontwikkelingen nopen verder om de aandacht uit te laten gaan naar de bedrijfsterreinen en winkelgebieden. De revitalisering en/of herstructurering van bedrijfsterreinen en behoud van goede centrumvoorzieningen, dragen immers bij aan een sterke en gezonde economische structuur en bevordering van de werkgelegenheid. De weekmarkt in ons historisch centrum dient draagkrachtig te blijven. Er is een Marktcommissie ter bevordering van de samenwerking tussen marktkooplieden en de gemeente.

Page 34: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

34

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Zorgen voor het behoud en bevordering van de werkgelegenheid, de groei van de sector recreatie en toerisme en het versterken van de keten Agro&Food.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het versterken van de economische structuur;

2. Bevorderen economische samenwerking.

Beleidsdoelstelling 1: Versterken van de economische structuur.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Bevorderen werkgelegenheid Acquisitie en promotie ten behoeve van werkgelegenheid én de uitgifte van bedrijventerrein. Inschakelen lokale ondernemers bij gemeentelijke opdrachten. Versterken van vestigingsfactoren. Ondersteunen Ondernemerslift Plus voor Noordoost-Brabant. Faciliteren Open Innovatieplatform op de schaal van het Land van Cuijk. Ondernemerschap stimuleren/startersbeleid.

Focus op Agro&Food Structuurversterking en innovatie bedrijvigheid. Bijdrage leveren aan Regionale Detailhandelsfoto

Bevorderen en verbeteren functioneel-ruimtelijke structuur

Zorgen voor een aantrekkelijk historisch koop- en verblijfsgebied met een bovenregionale uitstraling. Versterken positie weekmarkt. Zorgen voor voldoende werklocaties (o.a. bedrijfsverzamelgebouwen). Versterken kwaliteit lokale bedrijventerreinen.

Versterken van de toeristisch-recreatieve aantrekkingskracht

Uitwerking integraal Horecabeleid. Opstellen toeristische visie, incl. uitvoeringsprogramma.

Beleidsdoelstelling 2: Bevorderen economische samenwerking

Subdoelstelling Activiteit(en)

Versterken van de economische positie van het Land van Cuijk

In regionaal verband meedenken en bijdragen leveren aan de samenwerking op het niveau van, respectievelijk het Land van Cuijk, AgriFood Capital Noord Oost-Brabant en de Euregio Rijn-Waal. Uitvoering geven en deelnemen aan uitvoeringsagenda strategische visie Land van Cuijk.

Samenwerking met bedrijfsleven

Deelnemen in samenwerkingsverbanden als centrummanagement en parkmanagement. Opbouwen en onderhouden van netwerken, zowel lokaal als (boven)regionaal, zoals Industriële Kring Land van Cuijk en Noord-Limburg. Periodiek overleg met het Economisch Platform.

Page 35: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

35

2.3.4 Afvalinzameling

Beleidskaders Afvalstoffenverordening regio Land van Cuijk en Boekel (2011)

Verordening reinigingsheffingen Grave (2014)

Verordening verlenen van inzamelvergoedingen aan non-profitinzamelaars van oud papier (2005)

Landelijk afvalbeheerplan (LAP)

Raamovereenkomst verpakkingen en verpakkingenbelasting

Regionale afvalvisie

Context en achtergronden

De inzameling van huishoudelijk afval vindt plaats via de Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel (BCA). Europees en landelijk is de wereld van afvalinzameling en -verwerking flink in beweging. Afval is geen restmateriaal meer waar op een zo adequaat mogelijke wijze van af moet worden gekomen, maar een waardevol element dat opnieuw in de productieketen zijn plek krijgt en dat geld kan genereren. Afval wordt steeds meer gezien als grondstof met in meer of mindere mate een positieve waarde. Niet alleen in regelgeving en beleid is deze veranderende houding ten opzichte van afval te herkennen. Ook de inzamel-, verwerkingsbedrijven laten zien dit gedachtegoed steeds meer te omarmen. Gemeenten zijn daarom op zoek naar nieuwe inzamelmethoden van huishoudelijk afval. Daarbij wordt de nadruk in het dienstverleningsconcept gelegd op de inzameling van herbruikbare grondstoffen. Dit uit zich in beloningen voor goed scheidingsgedrag, een hoogwaardige dienstverlening bij aanbod van waardevolle grondstoffen en een laagwaardige dienstverlening op restafval. Dit ter bevordering van goed scheidingsgedrag.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Het op duurzame wijze zorg dragen voor doelmatige en efficiënte verwijdering en verwerking van huishoudelijk afval.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het beschikken over een goed functionerend systeem voor het inzamelen

en verwerken van huishoudelijk afval. 2. Het bevorderen van hergebruik en afvalscheiding zodat de

restafvalstroom wordt gereduceerd. 3. Het beperkt houden van de hoeveelheid zwerfafval.

Beleidsdoelstelling 1: Het beschikken over een goed functionerend systeem voor het inzamelen en verwerken van huishoudelijk afval.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Regelgeving LAP Monitoring inzamelresultaten ten behoeve van Landelijke Afvalbeheer Plan

Klanttevredenheid Effectieve informatievoorziening (website en afval-app) en klachtenbehandeling

Kostenbeheersing Contractbeheer en aanbestedingen

Beheer openbare ruimte Bij nieuwbouw onderzoek naar de toepasbaarheid ondergrondse inzameling (restafval of glas)

Klanttevredenheid en kostenbeheersing

Vierjaarlijks optimalisatieonderzoek

Page 36: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

36

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Beleidsdoelstelling 2: Het bevorderen van hergebruik en afvalscheiding zodat de restafvalstroom wordt gereduceerd.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Stimuleren hergebruik Apart inzamelen van tweedehands goederen en textiel

Stimulering afvalscheiding Exploiteren (mini-)milieustraten en huis-aan-huisinzameling voor te recyclen afvalstromen (o.a. kunststof, gft, glas oud papier, elektrische apparaten op klantvriendelijke wijze). Onderzoek naar inzameling van nieuwe te recyclen afvalstromen.

Sturing afvalscheiding Beperking kostentoerekening herbruikbare materialen

Toepassing afvalscheiding Onderzoek toepasbaarheid biomassa

Verbetering afvalscheiding Vierjaarlijks optimalisatieonderzoek

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Restafval per inwoner (kg) In 2012 78 kg per inwoner

(CBS)

Afname met 2 kg

Afname met 2 kg

Afname met 2 kg

Afname met 2 kg

Beleidsdoelstelling 3: Het beperkt houden van de hoeveelheid zwerfafval.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Preventie Voorlichting scholen; Deelnemen aan preventiecampagnes; Inrichting openbare ruimte (o.a. plaatsen van blikvangers); Handhaving.

Verhoging betrokkenheid inwoners

Identificeren en plan van aanpak voor zwerfafval hotspots; Faciliteren opruimacties: Landelijke Opschoondag, netwerk zwerfafval en opschoonacties scholen

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal deelnemers zwerfafvalactiviteiten

2.3.5 Grondexploitatie Hiervoor verwijzen wij u naar de Nota herziening grondexploitatie 2014 en de paragraaf Grondbeleid (verderop in deze begroting).

Page 37: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

37

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Omschrijving subprogramma begroot begroot begroot begroot begroot

2014 2015 2016 2017 2018

3.1 Omgevingsrecht 608.258

635.857

638.050

634.933

638.933

3.2 Ruimtelijke ordening 881.816

870.954

889.980

892.277

892.277

3.3 Economische zaken 143.420

118.137

104.173

104.240

104.240

3.4 Afvalinzameling 1.136.583

1.110.638

1.107.626

1.097.896

1.097.896

3.5 Grondexploitatie 369.474

401.793

247.163

347.787

186.401

Totaal Lasten 3.139.551

3.137.379

2.986.992

3.077.133

2.919.747

3.1 Omgevingsrecht 230.270

230.270

230.270

230.270

230.270

3.2 Ruimtelijke ordening 39.570

39.570

39.570

39.570

39.570

3.3 Economische zaken 23.770

25.760

27.960

30.160

30.160

3.4 Afvalinzameling 954.708

938.680

939.090

939.090

939.090

3.5 Grondexploitatie 291.050

340.599

252.941

363.528

202.142

Totaal Baten 1.539.368

1.574.879

1.489.831

1.602.618

1.441.232

Saldo 1.600.183

1.562.500

1.497.161

1.474.515

1.478.515

Overzicht incidentele lasten en baten

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Bijscholing BOA’s 3.000 0 0 0

Totaal Incidentele lasten 3.000 0 0 0

Totaal Incidentele baten N.V.T N.V.T N.V.T N.V.T

3.000 0 0 0

Page 38: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

38

Toelichting belangrijkste verschillen tussen begroting 2015 en begroting 2014

Nr Omschrijving nadelig voordelig I/S

3.1 ODBN stijging uurtarief 29.000 S 3.2 Verlaging kapitaallasten huisvesting

woonwagenbewoners 14.000 S 3.2 Volkshuisvesting exploitatiekosten 20.000 S 3.3 Economische zaken exploitatiekosten 25.000 S 3.3 Gefaseerde verhoging staangelden markt 2.000 S 3.4 Wegvallen externe advieskosten

afvalinzameling 24.000 S 3.4 Verlaging van bijdrage aan ODBN

afvalinzameling 16.000 S

29.000 101.000

Page 39: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

39

2.4 Programma 4 – Kind, cultuur en sport

Portefeuillehouder: J. Joon en A.M.H. Roolvink

Omschrijving programma

Het programma ‘Kind, cultuur en sport’ omvat het voorbereiden en uitvoeren van beleid voor onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen, kunst, cultuur en sport.

2.4.1 Onderwijs en kinderopvang

Beleidskaders Leerplichtwet 1969 en RMC-wetgeving (Voorkomen Voortijdig

Schoolverlaten);

Beleidsnota Regionaal Bureau Leerplicht 2013-2016;

Wet op het primair onderwijs / Wet op het voortgezet onderwijs / Wet

op de expertisecentra;

Gemeenschappelijke regeling openbaar basisonderwijs gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave, Mill & Sint Hubert

Passend Onderwijs;

Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs;

Verordening leerlingenvervoer gemeente Grave 2013

Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs gemeente Grave 2013

Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid gemeente Grave 1999

Besluit specifieke uitkeringen gemeentelijk onderwijs achterstanden

beleid 2011 – 2014 (verlengd tot 2015);

Nota Lokale Educatieve Agenda 2013-2016

Wet ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie (Wet OKE);

Wet Kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen;

Afwegingsmodel handhaving kinderopvang en peuterspeelzalen 2012,

Land van Cuijk.

Context en achtergronden

Per 1 augustus 2014 is het passend onderwijs ingevoerd. Scholen zijn verplicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De uitvoering vergt maatregelen op diverse deelterreinen die gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden raken en aanpassingen vereisen.

De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor het toezicht op de Leerplichtwet 1969. Deze werkzaamheden zijn uitbesteed aan het Regionaal Bureau voor Leerplicht en voortijdig en schoolverlaten Brabant Noordoost (RBL BNO).

Met ingang van 2015 krijgen we een aanvullende korting op de uitkering uit het gemeentefonds voor onderwijshuisvesting.

Overhevelen van de verantwoordelijkheid en bekostiging van het buitenonderhoud voor basisscholen naar de schoolbesturen basisonderwijs per 1 januari 2015 waardoor er een vermindering van de uitkering uit het gemeentefonds plaatsvindt.

Na besluitvorming ten aanzien van het overhevelen van de verantwoordelijkheid voor het buitenonderhoud, zal de uitvoering hiervan worden gevolgd op basis van informatie uitwisseling met het basisonderwijs. Dit is belangrijk om in de komende jaren van krimp de gemeentelijke investeringen voor renovatie, aanpassingen en

Page 40: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

40

(ver-)nieuwbouw goed af te stemmen.

Er is sprake van een krimp. Dit heeft invloed op de uitvoering van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. Hier zullen we de komende jaren dan ook op in moeten spelen.

De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor het toezicht houden op kinderopvangvoorzieningen en peuterspeelzalen. Jaarlijks worden inspecties uitgevoerd door de GGD Hart voor Brabant.

De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor de vroegtijdige signalering en bestrijding van de onderwijsachterstanden, waaronder taalachterstanden.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-

doelstelling

Kinderen en jeugdigen in de gemeente Grave krijgen kansen om hun talenten

en vaardigheden te ontwikkelen met als doel volwaardig te kunnen participeren

in de samenleving.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende algemene beleidsdoelstellingen:

1. Er is een kwalitatief goed en bereikbaar onderwijs-huisvestingsaanbod;

2. Bevordering ontwikkelingsniveau 2 tot 23-jarigen;

3. Kwalitatief goede opvang voor kinderen.

Beleidsdoelstelling 1: Een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijs-huisvestingsaanbod

Subdoelstelling Activiteit(en)

Wij zorgen voor adequate

onderwijshuisvesting

1. Vanaf 2015 wordt het nieuwe kader van de verantwoordelijkheden

voor uitvoering van het onderhoud van de schoolgebouwen

ingevoerd. In 2014 heeft besluitvorming plaatsgevonden over de wijze

waarop deze overheveling van verantwoordelijkheden plaats gaat

vinden.

2. Het realiseren van 2 brede scholen, 1 in Grave Oost en 1 in Grave West.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal brede scholen in de gemeente 1 2 3 3 3

Beleidsdoelstelling 2: Bevordering ontwikkelingsniveau 2 tot 23 jarigen

Subdoelstelling Activiteit(en)

Verbetering van de

startcondities van kinderen in

het onderwijs

Nadere uitwerking van thema’s rond passend onderwijs in overleg

met de samenwerkingsverbanden passend onderwijs in samenhang

met Transitie Jeugdzorg.

Het stimuleren van het

behalen minimaal van het

niveau startkwalificatie.

Handhaven leer- en kwalificatieplicht plicht door het Regionaal

Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten op basis van het

vastgestelde jaarplan.

Wegnemen van

belemmeringen voor het

volgen van onderwijs en

vergroten zelfredzaamheid

Het opstellen van een verordening leerlingenvervoer waarin

geanticipeerd wordt op de ontwikkelingen rondom de wetgeving rond

passend onderwijs.

Page 41: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

41

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Percentage van doelgroepkinderen dat deelneemt aan het VVE-aanbod

>75% >75% >75% >75% >75%

Percentage voortijdig schoolverlaters 2,6% 2,4% 2,2% 2,0% 2,0%

Beleidsdoelstelling 3: Kwalitatief goede opvang voor kinderen

Subdoelstelling Activiteit(en)

Opvang voor kinderen

voldoet aan de wettelijke

bepalingen

Jaarlijks uitvoeren van inspecties bij opvanglocaties;

Handhaving bij geconstateerde tekortkomingen.

Huidige

waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

De gemeentelijke status van de

onderwijsinspectie

A A A A A

2.4.2 Cultuur

Beleidskaders Wet op het specifiek cultuurbeleid

Biblioplus, beleidsvisie 2011-2015: kiezen voor jeugd, kwaliteit en toegankelijkheid

Algemene subsidieverordening Grave (ASV) 2011 en de hieraan verbonden beleidsregels, met name Subsidiëring Cultuur en kunstbeoefening 2011; Subsidiëring Vorming, Educatie en Media 2011

Gemeenschappelijke regeling Brabants Historisch Centrum

Subsidieverordening Gemeentelijke Monumenten Grave 2003

Erfgoedverordening 2010

Erfgoedplan 'Erfgoed voor het voetlicht'

Archeologisch beleidsplan

Context en achtergronden

Meerjarige product- en prestatieovereenkomst met de.

Het Graafs Museum is officieel opgenomen in het Landelijke Museumregister. Het is door de gemeenteraad erkend als enige in onze gemeente erkende historische museum. Er is een meerjarige product- en prestatieovereenkomst met de Stichting Graeft Voort voor het beheer en de exploitatie van het Graafs Museum. Met betrekking tot het beheer en de exploitatie is een verdergaande professionalisering doorgevoerd.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Beschermen, behouden en toegankelijk maken van het cultuurhistorisch erfgoed en bewustwording creëren van de waarde van het aanwezige cultuurhistorisch erfgoed. Elke inwoner heeft eenvoudig toegang tot cultuur en ieder kind heeft optimale kansen kennis te maken met cultuur.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Cultuur(historische) waarden (immaterieel erfgoed) in gemeente

blijven behouden en worden waar mogelijk versterkt; 2. Inwoners hebben vrije en laagdrempelige toegang tot bronnen van

kennis en cultuur waarbij ze zich kunnen ontplooien, vaardigheden

Page 42: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

42

kunnen ontwikkelen en kunnen deelnemen aan activiteiten op het gebied van ontmoeting en ontspanning;

Beleidsdoelstelling 1: Cultuurhistorische waarden (immaterieel erfgoed) in de gemeente blijven behouden en worden waar mogelijk versterkt

Subdoelstelling Activiteit(en)

Behouden van cultuurvoorzieningen en cultuuruitingen

Subsidiëren van o.a. het Graafs museum, BiblioPlus, het Filmcafé en lokale sociaal- culturele (vrijwilligers)organisaties.

Beleidsdoelstelling 2: Inwoners hebben vrije en laagdrempelige toegang tot bronnen van kennis en cultuur waarbij ze zich kunnen ontplooien, vaardigheden kunnen ontwikkelen en kunnen deelnemen aan activiteiten op het gebied van ontmoeting en ontspanning

Subdoelstelling Activiteit(en)

Toegankelijke bibliotheek-faciliteit voor alle inwoners

Faciliteren van een bibliotheekvoorziening.

Het stimuleren van kunstzinnige vorming en kunstbeoefening

Subsidiëren van activiteiten gericht op kunstzinnige vorming en kunstbeoefening door amateurs

Het stimuleren van volkscultuur en podiumkunsten.

Subsidiëren van activiteiten van verenigingen gericht op cultuur van het dagelijks leven en gericht op het openbaar uitoefenen van muziek, dans, toneel en hieraan gerelateerde kunstvormen (amateuristische kunstbeoefening).

Het stimuleren van kunstzinnige vaardigheden en kennis van culturele waarden voor kinderen in het basisonderwijs.

Aanbieden van culturele en kunstzinnige activiteiten. Betaalbare contributie voor de jeugd (sociaal) culturele activiteiten

2.4.3 Sport

Beleidskaders Regionaal Wmo-beleidsplan Land van Cuijk 2012-2015

Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016

Algemene subsidieverordening Grave 2011

Beleidsregel Sport

Privatiseringsovereenkomsten onderhoud voetbalvelden

Privatiseringsovereenkomsten verenigingen

Privatiseringsovereenkomst LACO

Context en achtergronden

Er is een aanbod van actieve sportverenigingen en voorzieningen voor binnen en buitensport.

Komende jaren wordt ingezet op sportieve en gezonde wijken, waar sport voor iedereen toegankelijk is.

Samenwerking tussen de verenigingen wordt steeds belangrijker.

De privatiseringsovereenkomst met LACO loopt in per 31-12-2018 af.

Page 43: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

43

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Alle inwoners zijn in staat te kunnen sporten op hun eigen niveau.

Beleidsdoelstelling

1. Sportstimulering

Beleidsdoelstelling 1: Sportstimulering

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het stimuleren van sport- en beweegactiviteiten voor alle inwoners

Het aanbieden en ontwikkelen van sportieve activiteiten;

Het stimuleren van een gezonde leefstijl, zoals bijvoorbeeld JOGG.

Het leveren van een financiële bijdrage aan een aantal sportverenigingen voor het in stand houden van de accommodaties.

Faciliteren en ondersteunen van initiatieven voor een breder sportaanbod voor mensen met een beperking.

Mogelijkheden onderzoeken voor het inzetten van de buurtsportcoach;

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Omschrijving subprogramma begroot begroot begroot begroot begroot

2014 2015 2016 2017 2018

4.1 Onderwijs en kinderopvang 1.216.821

1.028.160

999.455

958.693

1.013.693

4.2 Cultuur 1.145.007

1.079.037

1.071.901

1.067.015

1.021.715

4.3 Sport 495.342

490.623

492.400

492.495

489.152

Totaal Lasten 2.857.170

2.597.820

2.563.756

2.518.203

2.524.560

4.1 Onderwijs en kinderopvang 274.410

359.630

360.630

362.130

362.130

4.2 Cultuur 23.660

28.660

28.660

28.660

28.660

4.3 Sport 24.560

24.560

24.560

24.560

24.560

Totaal Baten 322.630

412.850

413.850

415.350

415.350

Saldo 2.534.540

2.184.970

2.149.906

2.102.853

2.109.210

Page 44: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

44

Overzicht incidentele lasten en baten

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Totaal Incidentele lasten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal Incidentele baten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Saldo n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Toelichting belangrijkste verschillen tussen begroting 2015 en begroting 2014 (bedragen x € 1.000)

Nr Omschrijving nadelig voordelig I/S

4.1 Efficiencykorting algemene uitkering onderwijshuisvesting 198.000 S

4.1 Samenwerkingovereenkomst huur “de eerste Stap” 20.000 I

4.1 Verhoging exploitatielasten huisvesting openbaar basis onderwijs 100.000 S

4.1 Lagere kosten leerlingenvervoer 40.000 S 4.1 Lagere kosten vermindering

onderwijsachterstanden 42.000 S 4.2 Verlaging subsidie jeugdbeleid 64.000 S 4.1 Aanwending voorziening voor

exploitatielasten huisvesting openbaar basisonderwijs 105.000 S

Diverse overige kleine verschillen 20.000 I

Totaal verschillen 120.000 469.000

Page 45: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

45

2.5 Programma 5 – Maatschappelijke zaken

Portefeuillehouder: A.Henisch

Omschrijving

programma

Het programma maatschappelijke zaken omvat het scheppen van

mogelijkheden voor alle inwoners die, al dan niet tijdelijk, niet of onvoldoende in

staat zijn om zelfstandig in hun bestaan te voorzien. We doen dit door hen te

ondersteunen door het aanbieden van voorzieningen. Daarnaast wordt getracht

een samenleving te creëren waarin alle mensen op eigen niveau mee kunnen

doen, waarbij wordt uitgegaan van zelfredzaamheid, de eigen talenten en het

versterken van eigen kracht en het sociale netwerk.

2.5.1 Leefbaarheid

Beleidskaders Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Beleidskader Maatschappelijke Ondersteuning, welzijn en zorg 2006;

Wet gemeentelijke anti-discriminatievoorzieningen (WGA)

Strategische visie voor het Land van Cuijk inclusief uitvoeringsprogramma (2013)

Regionale visie op welzijn, Brabant-NoordOost-Oost (2013)

Convenant wijk- en dorpsraden gemeente Grave

Kadernota beheer en exploitatie gemeenschapsaccommodaties 2010;

Beleidsnotitie Wijk- en dorpsbeheer gemeente Grave;

Algemene subsidieverordening Grave 2011 en de hieraan verbonden beleidsregels.

Context en achtergronden

In 2013 is de strategische visie voor het Land van Cuijk vastgesteld, waarin de ambitie wordt uitgesproken op regionaal niveau voorzieningen te spreiden en op elkaar af te stemmen. In 2013 is gestart met een analyse van de beschikbare voorzieningen, de aanwezige (zorg)structuren en netwerken.

De gemeente is wettelijk verplicht burgers toegang te bieden tot een antidiscriminatiewetvoorziening (ADV).

Vrijwilligerswerk is een belangrijke vorm van maatschappelijke deelname aan de samenleving. Vanuit een betrokkenheid bij de aard van het werk, maar ook als uiting van betrokkenheid bij elkaar.

Vanuit zowel de transitie AWBZ als de transitie Jeugdzorg en de Participatiewet is ondersteuning vanuit de omgeving en het eigen netwerk een belangrijk uitgangspunt.

Het convenant wijk- en dorpsraden gemeente Grave is in 2012 door de drie dorpsraden ondertekend. De wijkraden hebben het convenant niet ondertekend.

Page 46: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

46

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Een leefbare, sociaal betrokken gemeente, een groeiend aantal participerende inwoners.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. De leefbaarheid in de dorpskernen en wijken in stand houden en waar

mogelijk en noodzakelijk versterken. 2. Inwoners zijn betrokken bij en verantwoordelijk voor hun eigen woon-

en leefomgeving.

Beleidsdoelstelling 1: De leefbaarheid in de dorpskernen en wijken in stand houden en waar mogelijk en noodzakelijk versterken.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het waarborgen van de kwaliteit en toegankelijkheid van voorzieningen.

Het faciliteren van algemeen toegankelijke maatschappelijke voorzieningen voor iedereen, ongeacht culturele of etnische achtergrond.

Faciliteren van gemeenschapsaccommodaties.

Beleidsdoelstelling 2: Inwoners zijn betrokken bij en verantwoordelijk voor hun eigen woon- en leefomgeving

Subdoelstelling Activiteit(en)

Stimuleren dat inwoners zelf bijdragen aan de leefbaarheid in de wijk of het dorp.

Het ondersteunen van activiteiten/initiatieven die betrekking hebben op de leefbaarheid en sociale samenhang van de wijk of het dorp.

Het herijken van het subsidiebeleid met als resultaat een notitie subsidiebeleid.

Het uitvoeren van IDOP-plannen en -activiteiten

Het betrekken van inwoners, wijk- en dorpsraden bij beleidsvorming en uitvoering rondom leefbaarheid.

Elke wijk of dorp kent een wijk- of dorpsraad.

Het faciliteren van wijk- en dorpsraden.

Convenant wijk- en dorpsraden (2012) evalueren

2.5.2 Welzijn en gezondheidszorg

Beleidskaders Wet publieke gezondheid (Wpg)

Drank en Horecawet (DHW)

Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Regionaal Wmo-beleidsplan LvC 2012-2015

Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost

BeleidsplanTransformatie van AWBZ naar Wmo, deel I

Concept beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo, deel II

Regionaal Mantelzorgbeleid Land van Cuijk 2013

Projectplan alcoholpreventie ‘Think before you drink’ 2013-2016

Jeugdwet

Bedrijfsplan en convenant Centrum jeugd en Gezin Land van Cuijk (CJG LvC)

Visie transitie jeugdzorg NOB

Functioneel ontwerp Jeugdzorg

Strategische visie Land van Cuijk, thema Sociaal Domein

Actieplan vrijwilligersbeleid Grave

Kadernota Integraal jeugdbeleid 2011-2014

Page 47: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

47

Algemene subsidieverordening Grave 2011 en de hieraan verbonden beleidsregels;

“Ouderenzorg in beeld gebracht” Nota ouderenbeleid gemeente Grave 2003

Notitie Regionale Samenwerking Ouderen Maasland 2010-2011 “Kwetsbare ouderen centraal”.

Context en achtergronden

Gemeenten zijn per 1-1-2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van de gehele (jeugd)zorg 0-18 jarigen en hun opvoeders. De zorg omvat jeugd en opvoedhulp, jeugd geestelijke gezondheid en hulp aan kinderen en jeugdigen met beperkingen. De financiële middelen gaan in één uitkering via het Rijk naar de gemeente. De gemeente wordt hiermee verantwoordelijk voor de uitvoer en de bekostiging van deze zorg. Dit is de transitie van middelen en verantwoordelijkheden. Daarnaast gaat het om een transformatie waarbij het stelsel opnieuw wordt ingericht. Deze transitie en transformatie geven we in Brabant Noordoost voor de jeugdzorg met 19 gemeenten vorm. 2015 moet hierbij gezien worden als overgangsjaar.

Het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) Land van Cuijk is omgevormd tot Basisteam CJG. Het dient als plek waar ouders, opvoeders, jongeren, professionals en vrijwilligers terecht kunnen met hun vragen over gezond opvoeden en opgroeien. Het Basisteam CJG verzorgt tevens de toegang tot de flexibele- en de gespecialiseerde jeugdzorg.

We willen dat het welzijnswerk nadrukkelijker een rol pakt in de signalering en ondersteuning van (potentieel) kwetsbare inwoners om zelf met zijn/haar netwerk problemen op te lossen.

Gezien de financiële situatie van de gemeente liggen er taakstellingen en bezuinigingsopdrachten die van invloed kunnen zijn op de uitvoering van activiteiten.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Een samenleving waarin alle mensen op eigen niveau mee kunnen doen, waarbij uitgegaan wordt van zelfredzaamheid, talenten en het versterken van eigen kracht en het sociale netwerk.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Inwoners leven gezond, zowel lichamelijk als psychisch in een situatie

van welbevinden. 2. Kinderen/jongeren kunnen gezond en veilig opgroeien, hun talenten

ontwikkelen en naar vermogen meedoen aan de samenleving. 3. Inwoners zijn zelfredzaam en participeren naar vermogen zelfstandig

in de samenleving.

Beleidsdoelstelling 1: Inwoners leven gezond, zowel lichamelijk als psychisch in een situatie van welbevinden.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het aantal mensen met overgewicht en obesitas per gemeente minimaal stabiliseren.

Conform het uitvoeringsplan 2015 waarin de acties zijn opgenomen uit de vastgestelde nota “Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016’.

Onderzoeken om aan te sluiten bij het landelijk programma Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) t.b.v. alle burgers.

Alcoholgebruik onder jongeren die jonger zijn dan 18 tegen te gaan.

De gemeenten in het Land van Cuijk sluiten in de periode 2013-2016 aan bij het bovenregionale alcohol preventieproject ‘Think before you drink’.

Het uitvoeren van het preventie en handhavingsplan alcohol.

Het schadelijk of overmatig alcoholgebruik van

Conform het uitvoeringsplan 2015 waarin acties zijn opgenomen volgend uit de vastgestelde nota “Regionaal gezondheidsbeleid Land

Page 48: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

48

volwassenen en ouderen stabiliseren.

van Cuijk 2013-2016’.

Percentage kwetsbare ouderen niet verder laten stijgen

Conform het uitvoeringsplan 2015 waarin acties zijn opgenomen volgend uit de vastgestelde nota “Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016”.

Het uitvoeren van actiepunten van het ouderenbeleid

Conform het uitvoeringsplan ouderennota

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator *) 2014 2015 2016 2017 2018

Binge drinking (coma drinken jongeren) 13% < 13% < 13% - -

Percentage overmatig alcoholgebruik onder volwassenen

14% < 14% < 14% - -

Percentage overmatig alcoholgebruik onder ouderen

10% < 10% < 10% - -

Percentage jongeren met overgewicht 10% < 10% < 10% - -

Percentage volwassenen met ernstig overgewicht

10% < 10% < 10% - -

Percentage ouderen met ernstig overgewicht

17% < 17% < 17% - -

Kwetsbare ouderen 18% < 18% < 18% - -

*) plannen lopen tot 2016

Beleidsdoelstelling 3: Inwoners zijn zelfredzaam en participeren naar vermogen zelfstandig in de samenleving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het ondersteunen van kwetsbare inwoners voor zover er geen oplossing kan worden gevonden binnen het sociale netwerk.

Faciliteren van mantelzorg ondersteuning.

Faciliteren van een ondersteuningsvangnet voor kwetsbare inwoners die geen ondersteuning uit de sociale omgeving kunnen ontvangen door middel van prestatieafspraken met organisaties als Radius, RMC, RIGOM en MEE.

Versterken van sociale netwerken en verbanden door het faciliteren van organisaties als Radius, RMC, RIGOM en MEE.

Zoveel mogelijk inwoners zijn actief als vrijwilliger

Mensen stimuleren een actieve bijdrage aan de samenleving te leveren door activiteiten te organiseren die vrijwilligerswerk bevorderen.

Versterken van het georganiseerde vrijwilligerswerk, door het ondersteunen van vrijwilligersorganisaties.

Faciliteren van vrijwilligersondersteuning via prestatieafspraken met Radius.

Beleidsdoelstelling 2: Kinderen/jongeren kunnen gezond en veilig opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen meedoen aan de samenleving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Een sterke en positieve basis in de lokale samenleving voor jeugdigen en hun ouders

Uitvoering geven aan het ambulant jongerenwerk.

Continuering integrale afstemming Jong in de Buurt.

Het stimuleren van deelname van jongeren aan het verenigingsleven middels het verlenen van jeugdledensubsidie.

Doorontwikkelen van de transitie jeugdzorg.

Uitvoering geven aan het implementatieplan jeugdzorg. Het Basisteam CJG LVC ontwikkelt zich door op de rol van spilfunctie

van de jeugdzorg. Het Basisteam CJG LvC versterken en optimaliseren met behulp van.

monitoring. Verder optimaliseren van de toegang tot de jeugdzorg.

Page 49: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

49

Bron: meest recente gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen

2.5.3 Inkomensvoorziening

Beleidskaders Participatiewet

WWB, IOAW, IOAZ, WSW en BBZ overgangsregelingen

Afstemmingsverordening 2015

Verordening tegenprestatie 2015

Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015

Handhavingverordening WWB, IOAW en IOAZ 2013

Re-integratieverordening WWB, IOAW en IOAZ 2013

Verordening toeslagen en verlagingen Wet werk en bijstand 2012

Verordening bestuurlijke boete bij recidive 2013

Verordening Kinderopvang 2009

GR Werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant

Kadernota Participatie Land van Cuijk

Context en achtergronden

De ingangsdatum van de Transitie Participatiewet is 01-01-2015. Door de aanhoudende crisis en de verkorte WW duur zullen de gemeenten naar verwachting een groei van het voormalig aantal bijstandsgerechtigden, het nieuwe aantal participatiewet-gerechtigden te verwerken krijgen. Het aantal wordt nog verder verhoogd door een nieuwe doelgroep van aanvragers Participatiewet. Het jaar 2015 is een invoeringsjaar van deze wetgeving waarbij de belangrijkste opdracht is het vergroten van de arbeidsparticipatie.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

In het kader van de Participatiewet heeft de gemeente de verplichting om aan iedereen die hiervoor in aanmerking komt een uitkering te verlenen. Hierbij worden inwoners gewezen op de eigen verantwoordelijkheid om in hun levensonderhoud te voorzien.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam

economische zelfredzaamheid.

Beleidsdoelstelling 1: Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische zelfredzaamheid.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het ondersteunen van inwoners die tijdelijk werkeloos zijn en geen rechten hebben op een inkomen vanuit een andere voorziening.

Het begeleiden naar werk.

Het verstrekken van uitkeringen.

Het doorontwikkelen van de participatiewet

Het vaststellen van het beleidskader en de daarbij behorende verordeningen.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

% Mantelzorgers (volwassenen) 12 12 13 13 18

% Mantelzorgers ( ouderen) 15 15 16 16 17

% Volwassenen dat vrijwilligerswerk verricht 31 31 32 32 33

% Ouderen dat vrijwilligerswerk verricht 39 39 40 40 41

Page 50: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

50

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal cliënten 141 147 152 pm pm

Aantal aanvragen 95 99 108 pm pm

Aantal trajecten 33 33 33 pm pm

-Verwachting aantal klanten is gebaseerd op een landelijke stijging van bijstandsgroei ad 3 procent plus 1 procent toevoeging op basis van nieuwe doelgroepen wsw en wajong. In Grave is in 2014 een sterkere stijging te zien van het aantal uitkeringsgerechtigden doch omdat daar geen verklaring voor is te geven wordt voor 2015 en 2016 toch gebruik gemaakt van de landelijke verwachting.

2.5.4 Werk en activering

Beleidskaders Participatiewet

WWB, IOAW, IOAZ, WSW en BBZ overgangsregelingen

Afstemmingsverordening 2015

Verordening tegenprestatie 2015

Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015

Handhavingverordening WWB, IOAW en IOAZ 2013

Re-integratieverordening WWB, IOAW en IOAZ 2013

Verordening toeslagen en verlagingen Wet werk en bijstand 2012

Verordening bestuurlijke boete bij recidive 2013

Verordening Kinderopvang 2009

GR werkvoorzieningsschap Noordoost-Brabant

Kadernota Participatie Land van Cuijk

Context en achtergronden

Het ‘toeleiden’ naar een zo zelfstandig mogelijke positie in de maatschappij, waarbij duurzame economische zelfredzaamheid het maximaal te bereiken doel is. Indien economische zelfredzaamheid (nog) niet haalbaar is trachten onze cliënten een stap hoger op de participatieladder te brengen. Met de invoering van de Participatiewet zijn twee nieuwe doelgroepen (Wajong en Wsw) toegevoegd aan de participatiewet. Het betreft de nieuwe arbeidsbeperkten die niet langer in de WSW kunnen instromen en de nieuw gedeeltelijk arbeidsongeschikten die niet langer in de Wajong kunnen instromen. Dit jaar is een invoeringsjaar van deze wetgeving waarbij de belangrijkste opdracht is het vergroten van de arbeidsparticipatie

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

In het kader van de Participatiewet heeft de gemeente de verplichting om aan iedereen die hiervoor in aanmerking komt aan werk te helpen. Hierbij worden inwoners gewezen op de eigen verantwoordelijkheid om in hun levensonderhoud te voorzien. Indien dit niet mogelijk is hen laten deelnemen aan de maatschappij door middel van ‘toeleiding’ naar de arbeidsmarkt inclusief sociale activering.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam

economische zelfredzaamheid.

Page 51: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

51

Beleidsdoelstelling 1: Het begeleiden van inwoners (cliënten) naar een duurzaam economische zelfredzaamheid.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het bevorderen van het zelfstandig verwerven van inkomen.

- Ondersteunen bij het vinden van werk. - Het bieden van een passende werkomgeving voor mensen met een

lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Het nieuwe beschut werken en WSW-banen.

Het door ontwikkelen van de participatiewet

Het vaststellen van een beleidskader participatiewet en de bijbehorende verordeningen.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal trajecten 33 33 33 pm pm

Aantal WSW-dienstbetrekkingen 87 87 80 74 67

Aantal beschut werkplekken 0 1,16 3,4 pm pm

Aantal trajecten voor 2015 is gebaseerd op aantal actieve trajecten peildatum 2013. Indien de zgn. regionale pilot IBN doorgang zal vinden in 2016 zal het aantal trajecten meer dan gehalveerd worden aangezien de participatiebudget middelen dan op gaan aan de Pilot IBN. -Aantal WSW dienstbetrekkingen zijn op basis van een prognose in opdracht van het ministerie SZW door SEO - Aantal beschutwerkplekken op basis van afspraken Pilot IBN 2015-2016.

2.5.5 Minimabeleid

Beleidskaders Participatiewet

Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs)

De verordening Reductieregeling

De verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015

Beleidsplan integrale gemeentelijke schuldhulpverlening

Beleidsnotitie Minimabeleid

Context en achtergronden

Gezien de financiële situatie van de gemeente liggen er taakstellingen en bezuinigingsopdrachten die van invloed kunnen zijn op de uitvoering van activiteiten.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Het doel van het gemeentelijke minimabeleid is het bevorderen van de economische en sociale zelfredzaamheid door ondersteuning te bieden bij financiële tegenslagen en bijzondere kosten. Daarbij wordt de deelname of terugkeer aan het arbeidsproces niet geblokkeerd.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma geldt de volgende beleidsdoelstelling: 1. Inwoners kunnen naar vermogen participeren in de samenleving.

Beleidsdoelstelling 1: Inwoners kunnen naar vermogen participeren in de samenleving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Voorkomen van sociaal isolement

Voorlichting over het minimabeleid;

Het op maatwerk leveren van financiële ondersteuning.

Het faciliteren van schuldhulpverlening.

Page 52: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

52

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aanvragen bijzondere bijstand 220 220 220 220 220

Aanvragen reductieregeling 43 43 43 43 43

Aanvragen individuele inkomenstoeslag 55 55 55 55 55

Aanvragen schuldhulpverlening 51 51 51 51 51

2.5.6 Maatschappelijke ondersteuning

Beleidskaders Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo deel I

Beleidsplan Transformatie van AWBZ naar Wmo deel II

Verordening Wmo 2015

Beleidsregels Wmo 2015

Regionaal Mantelzorgbeleid Land van Cuijk 2013

Beleidskader Wmo prestatievelden 7, 8, 9 BNO 2012-2015

Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost (2013)

Context en achtergronden

De gemeente is per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de nieuwe taken in het kader van de Wmo, als gevolg van de Transitie AWBZ. Het gaat hierbij onder andere om de functie begeleiding. De belangrijkste opdracht is het vergroten van zelfredzaamheid waardoor inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen thuis wonen en participeren naar vermogen in de maatschappij.

Wij ontvangen hiervoor een gekort budget vanuit het rijk.

Het verstrekken van Wmo-voorzieningen is een open einde regeling.

Gezien de financiële situatie van de gemeente liggen er taakstellingen en bezuinigingsopdrachten die van invloed kunnen zijn op de uitvoering van activiteiten.

2015 geldt als een overgangsjaar. In dat jaar worden met de nieuwe doelgroep afspraken gemaakt over de inzet van zorg vanaf 2016.

Inwoners worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid. Er wordt een groter beroep gedaan op versterking van eigen kracht en het sociale netwerk, de zogenaamde kanteling. De transitie AWBZ is in Brabant Noordoost met 12 gemeenten vorm gegeven.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen?

Programma-doelstelling

Inwoners kunnen zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen en participeren naar vermogen in de maatschappij.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Het bieden van een vangnet voor inwoners met steun van de sociale

omgeving, zodat zij voldoende kunnen participeren in de samenleving. 2. Alle inwoners zijn in staat om zelf, dan wel met ondersteuning van het

sociale netwerk, in voldoende mate deel te nemen aan het maatschappelijk leven.

3. Inwoners met complexe problemen ontvangen samenhangende zorg, waardoor zij naar vermogen kunnen functioneren en deelnemen in de samenleving.

Page 53: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

53

Beleidsdoelstelling 1: Het bieden van een vangnet voor inwoners met steun van de sociale omgeving, zodat zij voldoende kunnen participeren in de samenleving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Inwoners kunnen mantelzorg verlenen, zodanig dat draaglast en draagkracht zo goed mogelijk in evenwicht zijn.

Het ontwikkelen van een beleidsregel mantelzorgwaardering in 2015.

Het uitvoeren van het regionaal mantelzorgbeleid Land van Cuijk 2013-2016.

Het faciliteren van een dementieconsulent.

Het tijdelijk ontlasten van mantelzorgers.

Faciliteren van respijtzorg

Beleidsdoelstelling 2: Alle inwoners zijn in staat om zelf, dan wel met ondersteuning van het sociale netwerk, in voldoende mate deel te nemen aan het maatschappelijk leven.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het ondersteunen van inwoners met een hulpvraag.

Het ondersteunen en adviseren van inwoners ten aanzien van eigen mogelijkheden via het Wmo loket.

In “het gesprek” inwoners bewust maken van de eigen kracht en mogelijkheden van de directe woon- en leefomgeving.

He faciliteren van algemene en voorliggende (collectieve) voorzieningen.

Het faciliteren van maatwerkvoorzieningen.

Het verzorgen van voorlichting via publicaties en digitale mogelijkheden (o.a. gemeentelijke website).

Doorontwikkeling transitie AWBZ

Evaluatie regionale inkoop 2015

Doorontwikkeling toegang tot de zorg.

Ontwikkeling van algemene voorzieningen

Opstellen van beleidsregels

Stimulering maatschappelijke betrokkenheid verenigingen

Het stimuleren van maatschappelijke betrokkenheid van verenigingen en sportinstanties om integrale oplossingen te realiseren.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal gebruikers Hbh (zorg in natura) 246 246 246 246 246

Aantal gebruikers Hbh (Pgb) 31 31 31 31 31

Aantal gebruikers CVV (Regiotaxi) 361 361 361 361 361

Aantal rolstoelvoorzieningen 227 227 227 227 227

Aantal vervoersvoorzieningen 153 153 153 153 153

Aantal gebruikers begeleiding Betreft een nieuwe taak waarvoor nog geen indicatoren gegeven worden.

Beleidsdoelstelling 3: Inwoners met complexe problemen ontvangen samenhangende zorg, waardoor zij naar vermogen kunnen functioneren en deelnemen in de samenleving.

Subdoelstelling Activiteit(en)

Het ondersteunen van kwetsbare inwoners die, door één of meer problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving.

Het faciliteren van maatschappelijke opvang en begeleiding.

Het faciliteren van activiteiten in het kader van collectieve preventie GGZ.

Het ondersteunen van (ex-)GGZ cliënten.

Het faciliteren van een Centrale Toegang Bemoeizorg (CTB).

Page 54: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

54

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn.

Omschrijving subprogramma begroot begroot begroot begroot begroot

2014 2015 2016 2017 2018

5.1 Leefbaarheid 1.001.907

1.063.932

1.047.768

1.048.339

1.047.996

5.2 Welzijn en gezondheidszorg 1.095.918

3.263.747

3.199.825

3.094.812

3.107.812

5.3 Inkomensvoorziening 2.592.455

2.602.785

2.615.231

2.616.036

2.616.036

5.4 Werk en activering 2.672.293

5.138.152

5.126.964

5.127.308

2.616.036

5.5 Minimabeleid 348.344

347.866

350.043

350.185

350.185

5.6 Maatschappelijke ondersteuning 1.655.343

3.014.879

3.034.055

2.933.218

2.973.518

Totaal Lasten 9.366.260

15.431.361

15.373.886

15.169.898

15.222.855

5.1 Leefbaarheid

5.2 Welzijn en gezondheidszorg -67.120

-69.545

-73.930

-74.213

-74.213

5.3 Inkomensvoorziening 1.460.938

1.460.716

1.460.314

1.460.288

1.460.288

5.4 Werk en activering 2.540.000

2.540.350

2.540.386

2.540.389

2.540.389

5.5 Minimabeleid 121.079

123.617

126.355

126.532

126.532

5.6 Maatschappelijke ondersteuning 378.150

372.395

376.780

377.063

377.063

Totaal Baten 4.433.047

4.427.533

4.429.905

4.430.059

4.430.059

Saldo 4.933.213

11.003.828

10.943.981

10.739.839

10.792.796

Overzicht incidentele lasten en baten

(bedragen x € 1.000)

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Totaal Incidentele lasten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal Incidentele baten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Saldo n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Page 55: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

55

Toelichting belangrijkste verschillen tussen begroting 2015 en begroting 2014

Nr Omschrijving nadelig voordelig I/S

5.1 Verhoging storing voorziening gemeenschapsaccommodaties 40.000 S

5.1 Hogere kapitaallasten gemeenschapsaccommodaties 20.000 S

5.2 Verlaging uitgaven voorziening gehandicapten 20.000 S

5.2 Invoeringsmiddelen transitie Jeugdzorg 2.200.000 S 5.4 Invoeringsmiddelen transitie Participatiewet 2.461.000 S 5.6 Invoeringsmiddelen transitie Wmo/AWBZ 1.504.000 S 5.6 Verlaging kosten maatschappelijke zorg 40.000 S 5.6 Verlaging kosten hulp bij het huishouden 50.000 S 5.6 Uitvoeringskosten maatschappelijke

ondersteuning 42.000 S Overige verrekeningen van kostenplaatsen 18.000 S Diverse overige kleine verschillen 101.000 I

Totaal verschillen 221.000 6.275.000

Page 56: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

56

2.6 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Portefeuillehouder: Wethouder J. Joon

Omschrijving programma

‘Algemene middelen en onvoorzien’ zijn formeel gezien geen programma, maar heeft betrekking op een overzicht van alle baten en lasten die niet specifiek aan een programma zijn toe te rekenen. Dit betreft bijvoorbeeld de algemene uitkering en niet-gebonden belastingen zoals de onroerende zaakbelastingen (OZB).

Beleidskaders De financiële kaderstelling gaat uit van de Financiële Verordening Grave 2014 en de bijbehorende kaderstelling in de begroting. De uitgangspunten van de begroting zijn in paragraaf 1.3 weergegeven. In 2013 zijn de financiële beleidsdocumenten herzien zoals de nota treasury- het rentebeleid en de rentetoerekening. In het kader van de samenwerking CGM zijn eind 2013 de voornoemde beleidsdocumenten geactualiseerd.

De bevoegdheid om OZB te heffen is vastgelegd in artikel 220 van de Gemeentewet.

Context en achtergronden

Gelet op de beperkte middelen in deze bestuursperiode weegt budgetcontrole en financiële control in zijn geheel, extra zwaar om daarmee tot een doelmatige en efficiënte besteding van beschikbare middelen te komen. Dit vraagt om het nauwgezet sturen op de budgettaire verantwoordelijkheden van de organisatie. Door verlaging van de algemene uitkering en de decentralisatie van taken zijn ingrijpende ombuigingen noodzakelijk om een sluitende (meerjaren)begroting te kunnen presenteren.

De OZB is een relatief kleine belasting voor de burger in vergelijking tot de inkomstenbelasting. Maar wel erg zichtbaar voor de burger. In de kadernota is als onderdeel van de ombuigingen een extra opbrengst onroerende zaakbelastingen opgenomen van 4,1% per jaar.

Wat willen we bereiken en wat gaan we daar voor doen? Programma-doelstelling

Het uitgangspunt is een solide financieel beleid met een zo hoog mogelijk realiteitsgehalte en een duurzaam sluitende begroting.

De gemeente wordt voor de periode 2015 – 2018 geconfronteerd met een forse bezuinigingsoperatie.

In het bestuursakkoord 2014 – 2017 is opgenomen dat in 2014 aan de hand van een takendiscussie wordt bezien, waar de speerpunten en de bezuinigingen worden neergelegd.

Beleidsdoelstelling

Binnen dit programma gelden de volgende beleidsdoelstellingen: 1. Structurele uitgaven met structurele middelen dekken.

Beleidsdoelstelling 1:

Subdoelstelling Activiteit(en)

Reëel sluitende begroting 2015.

Implementatie ombuigingsmaatregelen.

Huidige waarde

Streefwaarden

Indicator 2014 2015 2016 2017 2018

Page 57: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

57

Wat mag het kosten? In onderstaande tabel zijn de baten en lasten opgenomen die aan het programma verbonden zijn. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen (inclusief onvoorzien), zoals voorgeschreven in artikel 8-5 van de BBV.

Omschrijving (-/- = inkomst; +/+ = uitgave)

Begroting 2015

Begroting 2016 Begroting 2017

Begroting 2018

Geldleningen, liquiditeitenbeheer en garanties 516.907 553.785 553.789 553.789

Deelnemingen -256.000 -256.000 -256.000 -256.000

Geldleningen langer dan 1 jaar -9.950 -8.590 -8.590 -8.590

Algemene uitkeringen gemeentefonds -16.443.826 -16.454.841 -16.253.158 -16.111.158

Algemene baten en lasten -589.400 -589.400 -740.400 -740.400

Onvoorziene uitgaven en stelposten 248.762 -8.318 -58.312 1.688

Stelposten -540.999 -530.029 -324.782 -579.782

Wet waardering onroerende zaken 114.574 117.309 117.486 117.486

Baten Onroerende zaakbelastingen gebruikers -280.220 -287.220 -294.220 -294.220

Baten Onroerende zaakbelastingen eigenaren -1.879.240 -1.924.240 -1.969.240 -2.042.240

Baten Baatbelastingen -4.770 -4.770 -4.770 -4.770

Baten hondenbelasting -73.560 -73.560 -73.560 -73.560

Lasten en Baten heffing en invordering belastingen 34.374 35.143 35.193 35.193

Saldi Kostenplaatsen 325.382 513.853 457.542 383.947

Mutaties Reserves Hoofdfuncties 0 t/m 9 178.000 178.000 158.000 158.000

Saldo rekening lasten en baten na bestemming (*) -824.304 -603.393 -410.143 -206.417

Totaal algemene dekkingsmiddelen (incl. nadelig saldo)

-19.484.270

-19.342.271

-19.071.165

-19.070.169

(*) Saldo rekening lasten en baten is de sluitpost van de begroting. Het saldo rekening lasten en baten is derhalve negatief over de jaarschijven 2015 – 2018, ondanks het -/- teken. Overzicht incidentele lasten en baten

Omschrijving begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

begroot 2018

Totaal Incidentele lasten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Totaal Incidentele baten n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Saldo n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Page 58: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

58

3. Paragrafen

3.1 Lokale heffingen

Inleiding Met deze paragraaf wordt beoogd de relevante informatie die met de gemeentelijke belastingen en heffingen te maken heeft op één plaats te concentreren. Beleidsmatige uitgangspunten Voor het belastingtarievenbeleid 2015 gelden de volgende uitgangspunten: 1. Voortzetten van de gemaakte keuzes vanuit het verleden. Voorwaarde hierbij is dat deze keuzes

nog voldoende aansluiten bij de huidige situatie; 2. Het profijtbeginsel, het draagkrachtbeginsel en het beginsel van maximale realisatie; 3. Voor de heffingen en leges uitgaan van het principe van kostendekkend werken; 4. De tarieven leges, marktgelden, lijkbezorgingsrechten en hondenbelasting volgen in beginsel de

jaarlijkse stijging wegens inflatie van 1,5%; 5. Verhoging van de tarieven onroerende zaakbelastingen (OZB) met 4,1 %; 6. Verhoging van de tarieven rioolheffing met vooralsnog 1,6 % conform huidige doorrekening

rioleringsplanning (VGRP) in afwachting van de doorrekening van het nieuwe VGRP; 7. De tarieven reinigingsheffingen worden in principe verhoogd met 1,6 %

Het beleid op het gebied van de lokale lasten is opgenomen in de navolgende stukken en beleidsnota’s:

Wettelijk kader;

Bestuursakkoord 2014-2018;

Diverse belastingverordeningen, beleidsregels, beleidsnota’s en jurisprudentie;

Uitgangspunten Begroting 2015; Geraamde opbrengsten In onderstaand overzicht zijn de gerealiseerde opbrengsten 2013 en de geraamde opbrengsten 2014 en 2015 van alle lokale heffingen weergegeven.

soort heffing (bedragen x € 1000) werkelijk

2013 begroot

2014 Begroot

2015

Onroerende-zaakbelastingen (incl. roerende-zaakbelastingen)

2.034 2.074 2.159

Rioolheffing 1.152 1.184 1.208

Afvalstoffenheffing 818 827 901

Leges (bouw, sloop, RO) 178 215 215

Leges (paspoorten en rijbewijzen) 136 177 177

Overige leges 48 68 68

Hondenbelasting 78 74 74

Lijkbezorgingsrechten 71 94 94

Baatbelastingen - 5 5

Reinigingsrechten 21 21 21

Reclamebelasting - 27 27

Marktgelden 21 21 21

Totaal 4.557 4.787 4.970

Beschrijving en beleidsvoornemens per heffing Hierna volgt een omschrijving van de heffingen in onze gemeente. Daarnaast wordt een toelichting op de beleidsvoornemens per heffing gegeven. Onroerende zaakbelastingen Onder de naam onroerendezaakbelastingen (OZB) worden een gebruikers- en een eigenarenbelasting geheven. Voor woningen wordt alleen een OZB-eigenarenbelasting opgelegd. Op basis van de Wet waardering onroerende zaken (wet WOZ) wordt ieder jaar van elke, niet vrijgestelde

Page 59: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

59

onroerende zaak de waarde vastgesteld. Deze zogenoemde WOZ-waarde vormt de grondslag voor de berekening van de OZB-aanslag(en). De tarieven worden in ieder geval verhoogd met het inflatiepercentage uit de begroting 2014 – 2017 van 1,6 %. Naast deze trendmatige verhoging worden de tarieven in het kader van de ombuigingen 2014 – 2017 structureel met cumulatief 2,5 % extra verhoogd. Deze meeropbrengst is al in deze ramingen voor 2015 en volgende jaren verwerkt. De totale verhoging bedraagt daarom 4,1 %. Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht (reinigingsheffingen) Afvalstoffenheffing wordt geheven voor het inzamelen van huishoudelijke afvalstoffen; reinigingsrecht voor het ophalen van klein bedrijfsafval. Overschotten en tekorten op dit onderdeel worden vereffend met de voorziening Afvlakking tarieven reinigingsheffingen. Deze voorziening biedt nog voldoende ruimte om ook in 2015 onder het tarief te blijven dat eigenlijk nodig is om alle kosten te dekken. De geraamde stand van de voorziening is € 291.000 per ultimo 2014. Met een aanwending van de voorziening kan het jaartarief net als de afgelopen jaren nog steeds worden gehandhaafd op het niveau 2007 (€ 128). Op dit moment is een discussie gaande over een naheffing die Attero aan Brabantse gewesten heeft verstuurd, omdat de 6 Brabantse gewesten sinds 2011 gezamenlijk minder restafval aanleveren dan contractueel is vastgelegd. De feiten met betrekking tot het tekort en de hoogte van de naheffing zijn nog niet duidelijk. Ook is het Rijk van plan een alternatieve belasting op het storten en verbranden van restafval aan gemeenten op te leggen (extra lasten € 52 miljoen per jaar) waardoor de burgers meer afvalstoffenheffing moeten gaan betalen. De VNG heeft hiertegen bij het Kabinet fel geprotesteerd. Dat maakt dat er nu geen uitspraken kunnen worden gedaan over de hoogte van de voorziening en daarmee ook de hoogte van de tarieven vanaf 2016. Rioolheffing De rioolheffing is een bestemmingsheffing. Hierdoor kan de gemeente naast de zorg voor het riool tevens voorzieningen bekostigen die het mogelijk maken in te spelen op de zorg voor het hemelwater en grondwater binnen de gemeente. Deze zorgtaken zijn in het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (VGRP) opgenomen. In het VGRP ligt ook het tarievenbeleid vast voor de periode 2010 t/m 2015. In december 2012 is de financiële paragraaf van het VGRP aangepast. Sindsdien is de rioolheffing kostendekkend. Het VGRP wordt opnieuw doorgerekend. Op basis hiervan kan het tarievenbeleid voor 2015 en volgende jaren worden vastgesteld. Voor 2015 wordt op basis van de percentages van in het huidige VGRP vooralsnog een verhoging van 1,6 % toegepast in afwachting van de nieuwe doorrekening van het VGRP. Hondenbelasting De bevoegdheid om hondenbelasting te heffen is vastgelegd in artikel 226 van de Gemeentewet. Hondenbelasting is een algemeen dekkingsmiddel dat geheven wordt van de houder van één of meer honden. In Grave wordt een deel van de hondenbelasting aangewend ter bestrijding van de hondenoverlast. Het grootste deel wordt gebruikt als algemeen dekkingsmiddel. Gemeenten mogen van de Hoge Raad (HR) hondenbelasting heffen, ook als ze de opbrengst niet apart besteden aan speciale veldjes voor honden of de aanpak van hondenpoep. Dat is geen discriminatie van hondenbezitters (arrest HR van 18 oktober 2013). In de begroting 2014 was nog door ons gemeld dat daar nog grote onzekerheid over was gekomen door een eerdere uitspraak van het gerechtshof Den Bosch. Die onzekerheid is dus door de Hoge Raad weggenomen. De tarieven worden verhoogd met 1,5%. Reclamebelasting Vanaf 2013 wordt in een door de gemeenteraad aangewezen gebied in het centrum reclamebelasting geheven. Na aftrek van de kosten van heffing en inning (5%) wordt de resterende opbrengst in zijn geheel doorbetaald aan de Stichting Centrum Management Grave. De besteding van de opbrengsten is geregeld in het convenant tussen de gemeente en genoemde stichting. Er is op dit moment voor beide partijen geen aanleiding om voorstellen tot tariefsaanpassing te doen.

Page 60: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

60

Roerende-zaakbelastingen Voor woonboten kan geen onroerende-zaakbelasting meer worden geheven, omdat de Hoge Raad bepaald heeft dat een boot een roerende zaak is. Om belastingheffing mogelijk te blijven maken is in de raadsvergadering van december 2013 weer een verordening roerende-zaakbelastingen vastgesteld. De tarieven 2015 worden net als die van de onroerende-zaakbelastingen verhoogd met 4,1 %. Overige belastingen en rechten De leges, de lijkbezorgingsrechten en de marktgelden stijgen met het inflatiepercentage van 1,5%. Lokale lastendruk In de hierna opgenomen tabel zijn alleen die belastingen betrokken die voor iedere eigenaar/bewoner van een gemiddelde woning van toepassing zijn. Hierin zijn de hiervoor vermelde fiscale maatregelen verwerkt.

Berekening belastingdruk per huishouden in euro's (afhankelijk van definitieve besluitvorming)

2014 € 2015 € Verschil 2015

met 2014 Verschil in

%

Voor een huurder:

Onroerende-zaakbelasting -- -- -- --

Afvalstoffenheffing 168,00 170,69 2,69 1,60 %

Rioolheffing (gebruiker) 221,52 225,06 3,54 1,60 %

Totaal huurder 389,52 395,75 6,23 1,60 %

Voor een eigenaar/bewoner:

Onroerende-zaakbelasting 286,59 298,34 11,75 4,10 %

Afvalstoffenheffing 168,00 170,69 2,69 1,60 %

Rioolheffing (gebruiker) 221,52 225,06 3,54 1,60 %

Totaal eigenaar/bewoner: 676,11 694,09 17,98 2,66 %

Kostendekking

Soort heffing

Percentage kostendekking

2014

Percentage kostendekking

2015 (vóór

tariefverhoging 2014)

Rioolheffing (eigenaren- en gebruikersheffing) 100 % 100 %

Reinigingsheffingen (afvalstoffenheffing en reinigingsrecht)

100 %

100 %

Kwijtscheldingsbeleid Algemeen Als een belastingplichtige over te weinig financiële middelen beschikt, kan kwijtschelding worden verleend. De kwijtscheldingsnormen in Grave zijn zo ruim als wettelijk is toegestaan. Vermogensbestanddelen en bovenmatige aflossingsverplichtingen aan andere schuldeisers kunnen kwijtschelding in de weg staan. In totaliteit wordt in 2015 aan naar raming 160 belastingschuldigen € 64.500 aan kwijtscheldingen verleend. Kwijtschelding en vergoeding tariefzakken Als iemand in Grave volledige kwijtschelding krijgt, wordt aanvullend een vergoeding voor de aanschaf van tariefzakken uitgekeerd. Afhankelijk van de grootte van het huishouden is de vergoeding gebaseerd op respectievelijk 18 (€ 19,80), 26 (€ 28,60) en 33 (€ 36,30) zakken. De andere gemeenten in de werkorganisatie CGM (Cuijk en Mill en Sint Hubert) kennen deze regeling niet. Dit omdat door deze vergoeding een belangrijke prikkel om milieubewust te handelen bijna volledig wordt weggenomen. Daarnaast horen de kosten van deze tariefzakken in principe tot de algemene kosten

Page 61: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

61

van bestaan die ook met een laag inkomen betaald zouden moeten kunnen worden. In het kader van het onderzoek naar een mogelijke verdere harmonisatie van de beleidsregels binnen CGM ligt het in de rede deze vergoeding misschien wel af te schaffen. Budgettaire gevolgen voor de gemeente zijn er niet omdat voor- en nadelen op het beleidsproduct afval worden afgewikkeld via de voorziening. Voor degenen die de vergoeding nu nog ontvangen uiteraard wel. Actuele ontwikkelingen Algemeen Het gemeentelijk belastinggebied is één van de pijlers van onze democratische rechtstaat:

Het heffen van belasting vergroot de betrokkenheid van burgers met de gemeente als decentrale overheid

Een eigen belastinggebied geeft de gemeenteraad de mogelijkheid verantwoording af te leggen over financiële keuzes en een buffer op te bouwen

Een gemeentelijk belastinggebied maakt het mogelijk om de verdeling tussen inkomsten en uitgaven af te stemmen op plaatselijke voorkeuren.

Het is op dit moment relatief rustig op het gebied van nieuwe (wettelijke) ontwikkelingen bij de lokale lasten. Landelijk en ook in onze gemeente zijn de lastenverhogingen ondanks de financiële crisis laag gebleven. Dat willen wij ook zo houden. Een uitzondering is aan de orde als blijkt dat de kwaliteit van zorg te zeer onder druk komt te staan als gevolg van een tekort aan financiële middelen en we dit niet op een andere manier kunnen oplossen. In dit onderdeel “actuele ontwikkelingen” wordt kort aandacht besteed aan de macronorm, de Landelijke Voorziening WOZ en de terugloop van het aantal WOZ-bezwaren. Als dat nodig is, zullen nieuwe ontwikkelingen in het raadsvoorstel Belastingmaatregelen 2015 aan de orde worden gesteld. Macronorm OZB 2015 De gemeente is en blijft zelf verantwoordelijk voor het vaststellen van de OZB-tarieven. Deze mogen van de Minister van Binnenlandse Zalen en Koninkrijksrelaties niet sterker stijgen dan de bestuurlijk overeengekomen macronorm. Dat is een bestuurlijke afspraak en geen wettelijk voorschrift. Er zijn ook geen sancties. De macronorm 2014 voor de OZB-stijging was 2,45% (inclusief correcties over 2012 en 2013). De besluitvorming over de toekomst van de macronorm OZB 2015 en volgende jaren zal plaatsvinden in het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen (Bofv) van september 2014. Daarom wordt vooralsnog de huidige systematiek gecontinueerd. In de septembercirculaire 2014 zal hier nader op worden ingegaan. Met de voorgenomen totale stijging van 4,1% overschrijdt de gemeente naar verwachting voor het vierde jaar op rij de macronorm. Ontwikkelingen Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De Wet WOZ is gewijzigd. Het betreft de verruiming van de openbaarheid van de WOZ-waarde van woningen en de regeling van de landelijke voorziening WOZ (LV WOZ) bij het Kadaster. De openbaarheid van de WOZ-waarde van woningen (mogelijk pas per 1-1-2015 of zelfs later) moet onder meer leiden tot meer transparantie en minder bezwaren. De invoering van een LV WOZ is een van de gevolgen van het aanwijzen van de WOZ als officiële basisregistratie binnen het stelsel van basisregistraties. Gemeenten moeten de WOZ-waarden aan de LV WOZ leveren. Dat is naar verwachting in het voorjaar van 2015 het geval. De afnemers (belastingdienst, waterschappen, CBS, notariaat etc.) moeten deze waarden vervolgens via de LV WOZ gaan afnemen. De gemeenten zijn de komende tijd druk doende om de aansluiting op de LV WOZ te realiseren. Terugloop aantal WOZ-waardebezwaren in 2014 Wij constateren dat ruim 98% van de belanghebbenden de ontvangen WOZ-waarde 2014 heeft Geaccepteerd. Tegen 1,6% van de aanslagbiljetten met daarop één of meer WOZ-beschikkingen is bezwaar gemaakt. In 2013 was dat cijfer bij dezelfde meting bijna 3,0%. Er is hiermee sprake van een significante daling van het aantal bezwaren. Het is mogelijk dat de aandacht in de media voor de nadelen van een te lage WOZ-waarde mede aanleiding is geweest voor de daling van het aantal bezwaren. Verder is geïnvesteerd in informele contacten na het nemen van WOZ-beschikkingen en dat lijkt ook vruchten af te werpen.

Page 62: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

62

Conclusie Met deze paragraaf is beoogd zo veel mogelijk relevante informatie die met de lokale lasten te maken hebben te bundelen. Om de voorgenomen tariefsaanpassingen en eventuele redactionele aanpassingen door te kunnen voeren zijn afzonderlijke raadsbesluiten nodig. Vaststelling van de begroting is dus hiervoor niet voldoende. Via de griffie zal worden voorgesteld de betreffende voorstellen met aangepaste belastingverordeningen te agenderen voor behandeling in de raadsvergadering van 16 december 2014.

Page 63: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

63

3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleiding Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om niet-structurele financiële tegenvallers op te kunnen vangen teneinde haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn gesloten. In schema:

Weerstandsvermogen: Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van de gemeente voor het begrotingsjaar zelf, maar ook voor de meerjarenramingen. Beleid weerstandsvermogen Als onderdeel van het project ombuigingen is in 2012 binnen de organisatie expliciet aandacht geweest voor risicomanagement. Via een integrale opzet heeft o.a. een volledige risico-inventarisatie en kwantificering van de financiële gevolgen plaats gehad en de weerslag daarvan op het weerstandsvermogen. Het deel van het vermogen dat benoemd wordt ter afdekking van de risico’s, is in een afzonderlijke reserve opgenomen, de reserve weerstandsvermogen. Deze bedraagt per 1-1-2014 € 1.143.000. Weerstandscapaciteit De gemeente beschikt/kan beschikken over diverse middelen om niet voorziene financiële tegenvallers te dekken. Te denken aan;

de in de begroting opgenomen ruimte in de stelpost onvoorziene uitgaven;

het vrij aanwendbare deel van de algemene reserve;

de onbenutte belastingcapaciteit;

de stille reserves, zijnde die activa waarvan de boekwaarde lager is dan de werkelijke waarde en die direct verkoopbaar zijn.

Weerstandscapaciteit (bedragen x € 1.000)

jaarrekening

2013

begroting

2015

Weerstandscapaciteit exploitatie:

Onbenutte belastingcapaciteit:

OZB 0 178

Afvalstoffenheffing 0 0

Rioolrechten 0 0

Totaal structureel 0 1.230

Weerstandscapaciteit vermogen:

Onvoorzien 0 25

Saldo begroting 2015 0 -825

Vrij aanwendbare reserves 4.188 6.046

Stille reserves PM PM

Totaal incidenteel 4.188 5.246

Totaal incidenteel = weerstandscapaciteit 4.188 5.246

Relatie Risico’s Weerstandscapaciteit

Page 64: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

64

Onbenutte belastingcapaciteit De onbenutte belastingcapaciteit is de capaciteit ten opzichte van de zogenaamde Artikel 12-normen. Uitgangspunt voor de tarieven rioolrechten, reinigingsheffingen en leges is dat ze 100%-kostendekkend zijn. Wanneer de OZB-capaciteit berekend wordt op basis van redelijk peil –dat wil zeggen de artikel 12 norm– dan bedraagt de onbenutte belastingcapaciteit maximaal € 178.000. Risico's Hieronder wordt een overzicht gegeven van de risico’s die de financiële positie van onze gemeente kunnen beïnvloeden. Het inzicht in de potentiële risico’s geeft een beter fundament voor het oordeel over de financiële positie. Een risico kan worden omschreven als het gevaar voor schade of verlies ten gevolge van interne en/of externe omstandigheden waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen omdat het niet mogelijk is een redelijke inschatting van het bedrag van de schade of het verlies te maken. Om een evenwichtig financieel beleid te kunnen voeren is het van belang dat periodiek een zo breed mogelijke analyse wordt opgesteld van de gevaren die kunnen leiden tot verstoringen van het (meerjarige) budgettaire beeld. Een risicoanalyse, onderdeel van risicomanagement, is hiervoor een geschikte methode. Kans en gevolg

Voor wat betreft de kans dat een risico zich daadwerkelijk voordoet, wordt uitgegaan van de volgende tabel:

Kans waarde tussen is gemiddeld

1. Zelden 0 – 20% 10%

2. Onwaarschijnlijk 20 – 40% 30%

3. Mogelijk 40 – 60% 50%

4. Waarschijnlijk 60 – 80% 70%

5. Bijna zeker 80 – 100% 90%

Door middel van een toetsing met de beschikbare middelen en het aanwezig financieel weerstandsvermogen kan een evenwichtiger beeld wordt gevormd van de financiële positie van een gemeente en de ontwikkeling daarvan. De risico’s kunnen worden ingedeeld in:

risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid;

risico’s voortvloeiend uit het beleid van een andere overheid;

risico’s voortvloeiend uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties;

risico’s voortvloeiend uit het doen/nalaten van derden;

risico’s voortvloeiend uit voor de gemeente niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen. Risico’s voortvloeiend uit het eigen beleid.

Onderwerp Risicobeschrijving

Gemeentelijke bouwgrondexploitaties (BGE)

Bij de jaarrekening 2013 zijn alle grondexploitaties geactualiseerd. Alle met het beleidsproduct bouwgrondexploitatie gepaard gaande risico’s zijn geanalyseerd voor alle lopende projecten. Voor een nadere opsomming en analyse van de risico’s wordt verwezen naar de paragraaf grondbeleid en het vertrouwelijke scenario-overzicht waarin de uitkomsten van het meest realistische, een pessimistisch en een optimistisch scenario zijn gepresenteerd. De scenario-analyse is de basis voor het berekenen van de hoogte van de benodigde risicoreserve.

Page 65: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

65

Maximaal risico Kans

Deze risico’s kunnen worden opgevangen binnen de weerstandscapaciteit

Mogelijk

Onderwerp Risicobeschrijving

MFC: Lagere opbrengst uit verkoop accommodaties

De gemeenteraad heeft in 2009 besloten tot realisering van een multifunctioneel centrum binnen het nieuwe Maaszicht. De oplevering van Catharinahof is in 2013 gerealiseerd. Gezien de huidige vastgoedmarkt is er een reëel risico dat de opbrengst uit de verkoop van de accommodaties Katrien, Westhoek en Esterade lager zijn dan ten tijde van het raadsbesluit in 2009. Bij de recente kredietverlening is tot een bedrag van € 675.000 in het financieel risico voorzien. De kans blijft bestaan dat dit niet voldoende is. Daarom is naast genoemd bedrag van € 675.000 nog € 100.000 opgenomen in de risicoanalyse.

Maximaal risico Kans

€ 100.000 Bijna zeker

Onderwerp Risicobeschrijving

Effecten van personele fricties

Er lopen enkele trajecten ten aanzien beëindiging van het dienstverband en/of begeleiding van medewerkers naar alternatieve werkplekken (Van werk naar werk). De oorzaken van deze trajecten zijn te zoeken in de doorgevoerde bezuinigingen waarbij werkzaamheden zijn afgestoten, geen plaatsing in de CGM organisatie of door het bereiken van de maximale ziekteduur. Door de vigerende rechtspositionele bepalingen kleven er aan deze trajecten extra kosten. Kosten in het kader van flankerend personeelsbeleid, zoals juridische begeleiding, loopbaantrajecten en/of minnelijke regelingen. Met deze kosten moet jaarlijks rekening worden gehouden, omdat er in een organisatie met 400 medewerkers altijd personele fricties zullen voordoen. De hoogte van deze kosten zijn vooraf niet in te schatten, omdat die per frictie variëren.

Maximaal risico Kans

€ 250.000 Mogelijk

Onderwerp Risicobeschrijving

Gewaarborgde geldleningen De gemeente staat garant voor een aantal leningen. Deze gewaarborgde leningen betreffen de zorgsector (1 lening) en diverse plaatselijke sport- en culturele verenigingen. De risico’s die de gemeente op dit gebied loopt zijn zeer moeilijk in te schatten. Het bedrag aan gewaarborgde geldleningen bedraagt afgerond € 1.068.000.

Maximaal risico Kans

Page 66: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

66

€ 1.068.000 Zelden

Onderwerp Risicobeschrijving

Arbeidsongeschiktheid bestuurders Vanwege de hoge kosten die met een arbeidsongeschiktheidverzekering voor bestuurders gepaard gaan is er (door de 3 gemeenten) voor gekozen geen verzekering hiervoor af te sluiten. Hierdoor ligt het risico van de kosten bij arbeidsongeschiktheid van bestuurders bij de gemeente.

Maximaal risico Kans

€ 150.000 Zelden

Risico’s voortvloeiend uit het beleid van een andere overheid.

Onderwerp Risicobeschrijving

Inhuur personeel van derden. In het recente verleden was het de taak van de aannemer en/of uitzendbureau te onderzoeken of van derden ingehuurd personeel bevoegd was om in Nederland te werken. Op grond van de Wet ketenaansprakelijkheid is de gemeente verplicht dit onderzoek thans zelf uit te voeren in het geval van inleen van personeel van derden. Een risico vormt de boete die de Arbeidsinspectie de gemeente kan opleggen in het geval van een geconstateerde overtreding waarbij geen verhaal op de aannemer mogelijk is.

Maximaal risico Kans

€ 10.000 per werknemer Zelden

Onderwerp Risicobeschrijving

Chemische onkruidbestrijding op verhardingen: Het onkruid op de verhardingen wordt momenteel chemisch bestreden. Vanaf 2015 komt hier mogelijk een landelijk verbod op. Alternatieve onkruidbestrijding is echter veel duurder. Het verbod op het gebruik van glyfosfaten gaat bijna zeker ingevoerd worden.

Maximaal risico Kans

€ 35.000 Bijna zeker

Onderwerp Risicobeschrijving

Wet werk en bijstand (I-deel) / Wet werken naar vermogen

De inkomsten komen (niet geoormerkte doeluitkering) van het rijk. De kosten zijn afhankelijk van de ingediende aanvragen en verstrekte uitkeringen. Deze zijn zo goed mogelijk ingeschat, maar blijven onzeker. De verschraling van de voorliggende voorzieningen WW en Wajong/WSW leidt tot een sneller en groter beroep op bijstand. Het risico voor de gemeenten is niet beperkt Gezien de aanhoudende tegenvallende werkloosheidscijfers is het zeer waarschijnlijk dat de gemeente geconfronteerd wordt met hogere uitkeringslasten.

Page 67: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

67

Vanaf 2015 zal een nieuw verdeelmodel worden toegepast. Herverdeeleffect risico’s zijn hier aanwezig. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) berekende het risico om als gemeente met herverdeeleffect geconfronteerd te worden op gemiddeld 13 procent. Dit zegt echter niets over het percentage van herverdeeleffect indien een gemeente hiermee geconfronteerde wordt.

Maximaal risico Kans

€ 450.000 mogelijk

Risico’s voortvloeiend uit de samenwerking met andere gemeenten of instanties.

Onderwerp Risicobeschrijving

Deelnemingen in gemeenschappelijke regelingen De gemeente loopt financiële risico’s in gemeenschappelijke regelingen. Voor zover daarvan sprake is worden deze toegelicht in de paragraaf ‘verbonden partijen’.

Maximaal risico Kans

€ 70.000 Onwaarschijnlijk

Onderwerp Risicobeschrijving

Realisatie brede scholen In het totale traject spelen een aantal risico’s. Het totale project is van een zodanige omvang dat de risico’s in het kader van het risicomanagement benoemd en gekwantificeerd wordt. Voor de inschatting van het risico wordt als maatstaf 1% van de investering aangehouden.

Maximaal risico Kans

€ 654.000 Mogelijk

Risico’s voortvloeiend uit het doen/nalaten van derden

Onderwerp Risicobeschrijving

Naheffing Afvalinzameling

De gemeenten hebben voor de verwerking van (grof) huishoudelijk restafval een contract met Attero. De Brabantse gewesten hebben de gezamenlijke verplichting om tot 1 februari 2017 jaarlijks 510 kton (grof) huishoudelijk restafval (HRA) aan Attero aan te leveren. Voor het eerst per 2011 wordt niet meer voldaan aan deze gezamenlijke volumeplicht. Op 23 mei 2014 heeft Attero Zuid B.V. een factuur gestuurd aan de Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN). De hoogte van het factuurbedrag voor het voormalige gewest RMB (13 gemeenten) voor de periode 2011 tot en met 2013 is volgens Attero € 2.796.108,74 (excl. BTW en handelsrente). Echter, als een naheffing al gegrond is, is dit bedrag volgens de ODBN niet gebaseerd op de juiste verdeelsleutel conform overeenkomst, Addendum en de ontvangen juridische adviezen.

Page 68: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

68

Voor Cuijk, Mill en Grave is door de Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel (BCA) desondanks een reservering in de begroting opgenomen. Verwacht wordt dat de positieve saldo’s van de BCA over 2013, 2014 en de reservering in de begroting 2015 voldoende zullen zijn om de reëel veronderstelde naheffing te kunnen financieren. De gemeenten hoeven dan geen eigen middelen in te zetten om de naheffing te betalen. Hierbij is geen rekening gehouden met de wettelijke handelsrente (8,25 %) die Attero in rekening brengt bij het niet tijdig betalen van de facturen. De feiten met betrekking tot het tekort en de hoogte van de naheffing zijn momenteel nog niet duidelijk. Momenteel bestaat dus discussie over de juistheid van de naheffing, over de hoogte van de naheffing en over de verdeling daarvan tussen de gewesten.

Maximaal risico Kans

Risico is opgenomen in begroting Bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel.

Mogelijk

Decentralisaties sociaal domein

Met ingang van 1 januari 2015 wordt de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdzorg, de WMO/AWBZ en de Participatiewet. Naast de brede uitvoeringsaspecten brengt deze taakuitvoering de nodige risico’s met zich mee. Uit de risicobeoordelingen blijkt dat het grootste risico ontstaat door dat de beleidsvrijheid voor gemeenten steeds meer ingeperkt wordt.

Omdat het niet mogelijk is de beheersing van alle risico’s in dit stadium al evenveel aandacht te geven is een prioritering aangebracht. Deze prioritering is gemaakt op basis van een inschatting van de kans op optreden van het betreffende risico en de mogelijke impact. Vanuit deze aanvliegroute kunnen de volgende risico’s worden genoemd:

gemeente heeft onvoldoende deskundigheid om toegang en indicatie goed te waarborgen;

gemeente is niet in staat inkoop/aanbesteding voldoende en tijdig te realiseren;

onvoldoende budget om benodigde zorgaanbod te realiseren;

niet tijdig beschikken over juiste informatie van zorgaanbieders en rijksoverheid ten behoeve van beleidsontwikkeling en begroting;

mislukken of vertragen noodzakelijke samenwerkingsverbanden;

kosten (beheersen) overdracht lopende trajecten na 2015;

klantgegevens komen bij onbevoegde personen terecht; niet effectieve reactie op calamiteiten na 1 januari 2015.

Naast het onderkennen van de risico’s is het belangrijk dat de noodzakelijke beheermaatregelen in beeld zijn. Per risico is ambtelijk geïnventariseerd welke beheermaatregelen mogelijk zijn en die leiden tot voorkomen en/of beperken van ongewenste nadelige (financiële) effecten.

In de fase van beleidsvoorbereiding en implementatie kunnen de risico’s nog niet voldoende financieel worden gekwantificeerd. In het weerstandvermogen is voldoende ruimte om deze risico’s af te dekken. In het eerste uitvoeringsjaar 2015 zal scherp op de risico’s worden gemonitord.

Page 69: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

69

Risico’s voortvloeiend uit voor de gemeente niet te beïnvloeden (autonome) ontwikkelingen. nvt Inschatting risico’s Bij het inschatten van de risico’s is rekening gehouden met het maximale bedrag van het risico en de kans dat dit zich voor doet. De inschatting van de hiervoor genoemde risico’s levert het onderstaande beeld op.

Omschrijving risico I/S Max.risico kans Berekend

in € risico

MFC: lagere opbrengst uit verkoop accommodaties I 100.000 90% 90.000

Effecten van personele fricties I 250.000 50% 125.000

Gewaarborgde geldleningen I 1.068.000 10% 106.800

Arbeidsongeschiktheid bestuurders I 150.000 10% 15.000

WWB I-deel/Wet werken naar vermogen I 450.000 50% 225.000

Inhuur personeel van derden I 10.000 10% 1.000

Deelnemingen in gemeenschappelijke regelingen I 70.000 30% 21.000

Realisatie brede scholen I 654.000 50% 327.000

Naheffing afvalinzameling I 200.000 50% 100.000

Totaal incidentele risico's 2.952.000 1.010.800

Chemische onkruidbestrijding op verhardingen S 35.000 90% 31.500

Totaal structurele risico's 35.000 31.500

Benodigde weerstandscapaciteit 1.042.300 Conclusie Op basis van de geïnventariseerde risico’s en de kansberekening dat deze risico’s zich daadwerkelijk voor zullen doen is berekend dat het benodigde weerstandsvermogen € 1.042.300 bedraagt. Er is op dit moment in de reserve weerstandsvermogen € 1.143.000 beschikbaar. Het weerstandsvermogen wordt daarom ruim voldoende geacht voor de opvang van de nu bekende risico’s.

Page 70: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

70

3.3 Onderhoud kapitaalgoederen

Inleiding In deze paragraaf worden de beleidsuitgangspunten en de financiële consequenties voor het onderhoud van kapitaalgoederen in de openbare ruimte en gemeentelijke gebouwen weergegeven. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan is bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten. Het beleid over deze kapitaalgoederen is verwerkt in beheerplannen die voor verschillende kapitaalgoederen worden opgesteld. De opgenomen cijfers zijn grotendeels gebaseerd op de lopende beheerplannen (periode tot en met 2014). De beheerplannen worden in het najaar 2014 geactualiseerd voor de periode 2015 – 2018. Beleidskader en financiële consequenties De volgende beheerplannen zijn de afgelopen jaren door de raad vastgesteld:

beheerplan datum

vaststelling

cyclus jaar

herziening

Beheerplan VGRP 2013 – 2015 raadsbesluit Dec. 2014 4 jaar 2018

Beheerplan wegen raadsbesluit 14 okt. 2014 * 4 jaar 2018

Beheerplan openbare verlichting raadsbesluit 14 okt. 2014* 4 jaar 2018

Beheerplan civiele objecten raadsbesluit 14 okt. 2014* 4 jaar 2018

Beheerplan gemeentelijke gebouwen raadsbesluit 14 okt. 2014* 4 jaar 2018

Beheerplan schoolgebouwen raadsbesluit 2-11-2010 4 jaar 2015

Beheerplan groen en spelen raadsbesluit 14 okt. 2014* 4 jaar 2018

Beheerplan vervanging materieel

buitendienst

raadsbesluit 2-11-2010 4 jaar 2015

*gepland Riolering en water Beleidskader Riolering wordt aangelegd en in stand gehouden om drie redenen:

- het beschermen van de volksgezondheid; - het inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater; - het inzamelen en verwerken van het afvloeiende hemelwater; - het beschermen van de kwaliteit van de leefomgeving en het milieu.

Wettelijk kader De gemeente Grave heeft het vGRP Grave op laten stellen. Dit plan vigeert voor de jaren 2010 t/m 2015. Het hebben van een actueel en geldig gemeentelijk rioleringsplan is een wettelijke verplichting vanuit, onder andere, de Wet Milieubeheer. In 2014 zal een nieuw VGRP worden opgesteld voor vijf gemeenten in het land van Cuijk. Het hebben van een actueel en geldig gemeentelijk rioleringsplan is een wettelijke verplichting vanuit onder andere de Wet Milieubeheer. Sinds 1 januari 2008 heeft de Rijksoverheid de zorgplichten ten aanzien van riolering uitgebreid naar drie zorgplichten:

- Zorgen voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater naar een geschikt lozingspunt;

- Zorgen voor de inzameling, het transport en de verwerking van hemelwater, voor zover dit niet van particulieren verwacht kan worden;

- Zorg dragen voor het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort

Page 71: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

71

In het VGRP staat hoe de gemeente Grave de komende jaren invulling wil geven aan haar zorgplichten ten aanzien van afvalwater, hemelwater en grondwater. De kosten van de riolering komen voor rekening van de burgers van de gemeente Grave door middel van de rioolheffing. Hiermee is het product “Rioolbeheer” budgettair neutraal. Gezien de hoeveelheid en diversiteit van de werkzaamheden verwijzen wij u voor het uitvoeringsprogramma naar het VGRP. Financiële consequenties beleidskader De financiële consequenties zijn opgenomen in de actualisatie van het kostendekkingsplan VGRP Grave 2013 – 2015 onderdeel van het raadsbesluit van 18 december 2012 vaststelling VGRP 2013 – 2015. Financiële consequenties in begroting Het totaal aan investeringen dat in het beheerplan VGRP voor 2015 voor vervanging van de riolering staat gepland is € 1.085.000 Wegen Beleidskader Uit het gegevensbestand van de gemeente Grave blijkt dat de gemeente circa. 730.500 m2 verhardingen in beheer heeft. Dit totaal is onder te verdelen in 324.000 m2 asfaltverhardingen, 390.000 m2 elementverhardingen en 16.500 m2 betonverhardingen. Naast deze verhardingen heeft de gemeente ook nog 85.000 m2 halfverhardingen in beheer. De lengte van het verharde wegennet bedraagt ongeveer 100 kilometer. Met het uitvoeren van een globale visuele inspectie is inzicht verkregen in de actuele onderhoudstoestand van de verhardingen in beheer bij de gemeente Grave. Geconcludeerd kan worden dat het onderhoudsniveau van de asfalt- en elementenverhardingen in de gemeente Grave matig is. Deze beoordeling is gerelateerd aan een landelijk goed en evenwichtig onderhouden wegennet. De gemeenteraad heeft bij de vaststelling van het beheerplan Wegen gekozen voor variant 1: de absolute minimumvariant. De kosten voor groot onderhoud zijn bij deze minimum variant gebaseerd op de CROW-systematiek (systematiek voor wegbeheer conform de CROW-publicatie 147, uitgave november 2005). Hierbij is gebruik gemaakt van het door Grontmij ontwikkelde computerprogramma dg DIALOG-wegen, dat op deze systematiek is gebaseerd. Deze gaat uit van een wegennet dat kwalitatief net voldoet aan de minimale eisen voor verantwoord wegbeheer. In de praktijk zijn de berekende bedragen absolute minima in de zin van het uitvoeren van onderhoud. De schade die aan de bovenzijde aanwezig is, wordt weggewerkt, niet meer en niet minder. In veel gevallen is na 5 jaar weer onderhoud nodig. Er is geen ruimte om tegenvallers op te vangen, zoals extra schadeontwikkeling als gevolg van strenge winters of langdurige natte perioden. Het uitvoeringsprogramma van 2015 wordt bepaald aan de hand van de globale weginspectie welke begin 2015 wordt uitgevoerd. Eind 2014 wordt het nieuw vast te stellen beheerplan wegen ter vaststelling aangeboden. De financiële gevolgen zijn hierin nog niet verwerkt. Besluitvorming hierover vindt plaats bij de begrotingsbehandeling van 4 november 2014.. Tot die tijd worden de bedragen van het vigerende beheerplan aangehouden Financiële consequenties beleidskader Nader invullen op basis van nieuw beheerplan Financiële consequenties in begroting In de begroting 2015 is een krediet geraamd van € 430.000.

Page 72: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

72

Openbare verlichting

Beleidskader Het doel van de openbare verlichting is om bij duisternis het openbare leven zo goed mogelijk te laten functioneren: - waarbij men geen gevoel van onveiligheid ervaart; - waarbij de weggebruiker zich op een veilige wijze moet kunnen verplaatsen; - waarbij verlichting de leefbaarheid (herkenbaarheid, sfeer) vergroot en de ruimtelijke inrichting wordt

versterkt. Uit deze doelstelling komen de volgende aspecten naar voren: - Sociale veiligheid: een omgeving waar men zich zonder direct gevoel voor dreiging of confrontatie

met geweld kan bewegen; - Verkeersveiligheid: een veilige en gepaste afwikkeling van verkeer bij duisternis; - Leefbaarheid: het bevorderen van de herkenbaarheid of sfeer; - Ruimtelijke inrichting: het benadrukken van het bijzondere karakter van de openbare ruimte

(bijvoorbeeld het verlichten van een monumentaal bouwwerk). Uit het beheerplan openbare verlichting blijkt dat het verlichtingsniveau in zijn algemeenheid genomen slecht of onvoldoende is ten opzichte van de geldende normen. Een algemene opwaardering naar het minimale niveau is noodzakelijk. Volgens het nieuwe uitvoeringsprogramma van het beheerplan openbare verlichting staan diverse straten in het uitvoeringsprogramma gepland. Financiële consequenties beleidskader Nader in te vullen op basis van het nieuwe beheerplan. Financiële consequenties in begroting In de begroting 2015 is een krediet geraamd van € 118.000,-. Civiele objecten Beleidskader Voor het opstellen van het beheerplan civiele objecten 2011 - 2014 is een overzicht gemaakt voor wat betreft de hoeveelheid, omvang, vervangingswaarde en de onderhoudsbehoefte van de diverse geïnspecteerde objecten. De onderhoudsbehoefte is ten opzichte van het huidige beheerplan aanzienlijk toegenomen. In de onderhoudsopzet wordt de hoogste prioriteit gegeven aan de technische en constructieve instandhouding van kunstwerken en het borgen van de publieke veiligheid van de overige projecten. Hierbij is het van belang dat het achterstallig onderhoud uitgevoerd wordt in de planperiode om de basiskwaliteit van het areaal te bereiken Onderhoud dat uiteindelijk toch nodig is maar op later tijdstip wordt uitgevoerd, zal aanmerkelijk duurder zijn dan wanneer het op het juiste moment zou zijn uitgevoerd. Financiële consequenties beleidskader Nader in te vullen op basis van het nieuwe beheerplan. Financiële consequenties in begroting De investering van € 46.000,- wordt afgedekt uit de voorziening Openbare Ruimte en objecten. Gemeentelijke gebouwen

Beleidskader

De gemeente heeft diverse gebouwen in beheer. In 2010 is een kwaliteitsniveau (conditiescore) vastgesteld voor de gemeentelijke gebouwen. Met dit als basis zijn er meerjarenonderhoudsbudgetten met een planhorizon van 20 jaar opgesteld die als input hebben gediend voor het opstellen van de beheerplannen 2011-2014. Naast de groot onderhoudsuitgaven zijn ook de jaarlijkse kosten voor calamiteiten en de kosten voor het contractonderhoud opgenomen in het beheerplan gemeentelijke gebouwen. In 2014 zal deze cyclus opnieuw worden doorlopen voor het opstellen van de beheerplannen 2015-2018.

Page 73: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

73

Het onderhoud voor de gemeenschapsaccommodaties Katrien, Esterade en de Westhoek zal tot een minimum worden beperkt vanwege de beoogde verkoop van deze panden. In de beheerplannen is nog tot en met 2014 budget gereserveerd voor deze gebouwen. Het onderhoud van het stadhuis en het nieuwe MFC Catharinahof zal worden geregeld vanuit de desbetreffende VVE’s. De financiële middelen hiervoor worden niet opgenomen in het beheerplan gemeentelijke gebouwen. Financiële consequenties beleidskader Nader in te vullen op basis van het nieuwe beheerplan. Financiële consequenties in begroting In de begroting 2015 is is een krediet geraamd van € 248.000,-. Schoolgebouwen Beleidskader In 2011 is het beheerprogramma voor de schoolgebouwen voor de periode 2011-2014 vastgesteld. Normaliter zal in 2014 een nieuw beheerprogramma voor de periode 2015-2018 worden vastgesteld. Het rijk is echter voornemens om het onderhoud van de schoolgebouwen per 1 januari 2015 door te decentraliseren van gemeenten naar de schoolbesturen. Het opstellen van een nieuw beleidskader zal in afwachting van de besluitvorming hieromtrent worden aangehouden. Financiële consequenties beleidskader Aan uitgaven is in het beheerplan voor de jaarschijf 2015 een krediet van € 352.000 geraamd. Financiële consequenties in begroting In de begroting 2015 is een krediet opgenomen ad € 352.000 voor het uitvoeren van het beheerprogramma schoolgebouwen. Dit is op basis van de ingediende onderhoudsaanvragen ruimschoots toereikend. Openbaar groen en spelen. Beleidskader In het vastgestelde beheerplan 2011-2014 is een totaaloverzicht van het groen in de gemeente Grave opgenomen. Het beheerplan bestaat uit de volgende onderdelen:

Groenrenovatie

Kleinschalige groenrenovaties

Bijhouden groenbeheergegevens

Bomenzorg (VTA en bomenlijst)

Vervangen speelvoorzieningen Dit beheerplan richt zich met name op renovatieonderhoud aan groenvoorzieningen. De gebruikte hoeveelheden cq groenarealen zijn gebaseerd op de groeninventarisatie die in 2013 is uitgevoerd. Dit beheerplan geeft inzicht in de jaarlijkse afschrijvingen van zowel de groen- als de speelvoorzieningen binnen en buiten de kom van de gemeente Grave. Met de inzet van het jaarlijks te begroten budget dat is gebaseerd op een gemiddelde jaarlijkse afschrijving kan een acceptabel kwaliteitsniveau worden gewaarborgd. Bij deze langcyclische benadering wordt ervan uitgegaan dat het noodzakelijke onderhoud op het juiste moment wordt uitgevoerd, waarbij geen sprake is van achterstallig onderhoud. Financiële consequenties beleidskader Nog in te vullen op basis van het nieuwe beheerplan Financiële consequenties in begroting

In de begroting 2015 is een krediet geraamd van € 144.000,-. Materieel Buitendienst De aankoop en vervanging van materieel zal in het nog op te stellen bedrijfsvoeringsplan van de buitendienst aan de orde komen. Vervanging zal daarna via de kadernota en begroting worden aangemeld. Bij kadernota 2015 is voor de begroting 2015 voor vervanging materieel een krediet geraamd van in het totaal € . Voor 2016 is een krediet geraamd van € 32.000.

Page 74: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

74

3.4 Financiering Inleiding Deze paragraaf vloeit voort uit bepalingen van de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Deze wet beoogt het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van decentrale overheden en het beheersen van financiële risico’s. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (Bbv) schrijft voor dat in ieder geval de beleidsvoornemens van het risicobeheer van de financieringsportefeuille genoemd worden in deze paragraaf. Deze financieringsparagraaf is zowel voor de begroting als voor de programmarekening, in samenhang met de financiële verordening, een belangrijk instrument voor het transparant maken, het sturen, het beheersen en het controleren van de financieringsfunctie. Treasuryfunctie De treasuryfunctie van onze gemeente dient tot:

het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities;

het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, valutarisico’s, kredietrisico’s, interne liquiditeitsrisico’s;

het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities;

het optimaliseren van renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van de financiële verordening.

Rentevisie De rentevisie is de toekomstverwachting over de renteontwikkeling, op basis waarvan een financierings- en beleggingsbeleid wordt gevoerd. Afstemming van het beleid op de rentevisie betekent bijvoorbeeld het uitstellen van uitzettingen met een lange looptijd op het moment dat rentestijging wordt verwacht. Onze gemeente laat zich bij de rentevisie leiden door rentevisies van grote banken en andere grote (financiële) instellingen zoals o.a. de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Risicobeheer

De financiële risico’s bestaan uit renterisico’s, koersrisico’s, valutarisico’s, interne liquiditeitsrisico’s en kredietrisico’s.

Renterisico Het renterisico is het risico dat de gemeente wordt geconfronteerd met sterke rentestijgingen voor geldleningen. Renterisicobeheer is het bewust beperken van de negatieve invloed van toekomstige rentewijzigingen. Het renterisico kan o.a. beperkt worden door de aflossing- en renteherzieningsmomenten van leningen goed te spreiden bij het aantrekken van nieuwe leningen en/of vervroegd af te lossen. In de Wet Fido zijn een kasgeldlimiet en een renterisiconorm vastgelegd om het renterisico bij decentrale overheden te beheersen. Rapportering over deze normen vindt plaats door middel van de paragraaf financiering. Koers- en valutarisico Van koersrisico is sprake als financiële activa van de gemeente in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen. Onze gemeente heeft 2 langlopende uitzettingen lopen, waarop koersontwikkelingen van toepassing zijn. Jaarlijks wordt bezien of dit leidt tot negatieve koerseffecten. Indien hiervan sprake is, worden de eventuele negatieve koerseffecten afgedekt in het betreffende jaarrekeningresultaat. Intern liquiditeitsrisico Interne liquiditeitenrisico’s doen zich bijvoorbeeld voor wanneer de gemeente gelden voor een bepaalde periode heeft uitgezet en gedurende de looptijd van de uitzetting blijkt dat de gelden (onverwacht) nodig zijn voor het doen van een investering. Het liquiditeitsrisico is het risico dat de gemeente op korte termijn niet genoeg geld in kas heeft om aan haar verplichtingen te voldoen. Dit kan tot gevolg hebben dat de gemeente (tijdelijk) een lening moet aantrekken of tussentijds een uitzetting moet verkopen. In beide gevallen kan dit negatieve financiële gevolgen hebben. Door een (meerjarige) liquiditeitenplanning ontstaat inzicht in de behoefte aan liquide middelen dan wel in het overschot aan liquide middelen.

Page 75: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

75

De verwachting is dat zich in 2015 geen interne liquiditeitsrisico’s zullen voordoen. Kasgeldlimiet Onzekerheid over de toekomstige te betalen rente op de korte termijn brengt een risico met zich mee. In de Wet Fido is een kasgeldlimiet vastgelegd om het renterisico bij decentrale overheden te beheersen door een grens te stellen aan financiering op korte termijn. Dit betekent dat de korte schuld voor gemeenten maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag bedragen. De korte schuld bestaat uit de opgenomen gelden met een oorspronkelijke rentetypische looptijd korter dan één jaar en de schuld in rekening-courant en is bedoeld voor het financieren van lopende uitgaven.

Kasgeldlimiet 2015 x € 1.000

begrotingstotaal (totaal lasten) 34.364

Percentage regeling 8,5%

Kasgeldlimiet 2.921

Gemiddelde netto vlottende schuld (-/-) 0

Gemiddeld overschot vlottende middelen * 3.500

Ruimte (+) / overschrijving (-) 6.421

* Bij de bepaling van de netto vlottende schuld is uitgegaan van de situatie per 31 augustus 2014. De kasgeldlimiet voor de gemeente Grave bedraagt € 2,921 miljoen. Bij het opnemen van gelden wordt rekening gehouden met deze limiet. De ruimte is een momentopname; er is voldoende ruimte voor het financieren van lopende uitgaven.

Renterisiconorm Voor de lange termijn wordt de renteonzekerheid uitgedrukt in het renterisico. In de Wet Fido is een renterisiconorm voor decentrale overheden vastgelegd. Het uitgangspunt van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op langlopende schulden (leningen met een looptijd van langer dan één jaar). Dit gebeurt door het aanbrengen van spreiding in de looptijden van de leningen. Hiermee wordt voorkomen, dat een groot deel van de leningen tegelijk opnieuw moeten worden afgesloten, met het risico van snel oplopende rentelasten. De renterisiconorm is bepaald op 20% van het begrotingstotaal. Dat wil zeggen dat de jaarlijks verplichte aflossingen en de renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Hierbij is een minimumbedrag bepaald van € 2,5 miljoen.

Renterisiconorm

(bedragen x € 1.000)

2015 2016 2017 2018

1 Renteherzieningen 0 0 0 0

2 Aflossingen 5.389 5.432 5.477 5.524

3 Renterisico (1 + 2) 5.389 5.432 5.477 5.524

4a Begrotingstotaal 34.364 33.904 33.777 33.624

4b Percentage regeling 20% 20% 20% 20%

4 Renterisiconorm (4a x 4b) 6.873 6.781 6.755 6.725

5a Ruimte onder renterisiconorm (4 > 3) 1.484 1.349 1.278 1.201

5b Overschrijding renterisiconorm (3 > 4) nvt nvt nvt nvt

Volgens de huidige prognose zal de gemeente Grave voor het begrotingjaar 2015 en meerjarig onder de renterisiconorm blijven.

Page 76: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

76

Financiering Financiering met vaste geldleningen De leningenportefeuille bestaat uit 2 vaste geldleningen met een restantschuld per 1 januari 2015 van € 10,865 miljoen en een gemiddeld rentepercentage van 2,88%. De totale aflossing in 2015 bedraagt € 538.865.

Page 77: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

77

3.5 Bedrijfsvoering

Vanaf 1 januari 2014 is de bedrijfsvoering ondergebracht bij de werkorganisatie CGM. Voor een meer uitgebreide uitwerking van het onderdeel bedrijfsvoering verwijzen wij u naar de documenten die u gepresenteerd zijn in het proces van de gemeenschappelijke regeling CGM en de begroting 2015 van CGM welke in juli 2014 in de raad is behandeld.

Page 78: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

78

3.6 Verbonden partijen

Wettelijk kader Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en de bepalingen in de Financiële verordening gemeente Grave 2012 moeten in de paragraaf verbonden partijen de volgende onderdelen worden vermeld: Onderdeel Op grond van - De visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie

van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting art. 15, letter a BBV

- De beleidsvoornemens over verbonden partijen art. 15, letter b BBV - De naam en vestigingsplaats van de verbonden partij art. 18 Fin. verordening - Het financieel belang van de gemeente art. 18 Fin. verordening - De zeggenschap van de gemeente art. 18 Fin. verordening - Het publiek belang dat wordt gediend met de deelname art. 18 Fin. verordening Opbouw paragraaf Deze paragraaf is opgebouwd uit de volgende onderdelen: - Inleiding / toelichting; - Verbonden partijen. Inleiding / toelichting De paragraaf verbonden partijen geeft de visie op deze partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in het programmaplan. Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt altijd voort uit het publiek belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een bepaalde publieke taak uit te voeren. Als er bij een derde partij een financieel belang én een bestuurlijk belang aanwezig is, spreken we van een verbonden partij. Met 'bestuurlijk belang' wordt bedoeld een zetel in het bestuur van de verbonden partij of het hebben van stemrecht. Met 'financieel belang' wordt bedoeld dat de gemeente de ter beschikking gestelde middelen kwijt is in geval van een faillissement van de verbonden partij en/of als er in geval van financiële problemen bij de verbonden partij verhaal op de gemeente kan plaatsvinden. De gemeente Grave heeft bestuurlijke en financiële belangen in diverse verbonden partijen. Deze partijen voeren dus beleid uit voor de gemeente. De gemeente blijft uiteraard eindverantwoordelijk voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de uit te voeren programma’s. Als gemeente is het belangrijk aandacht te hebben voor de kaderstellende en controlerende taak. Naast de beleidsmatige verantwoordelijkheid blijft Grave uiteraard ook financiële verantwoordelijkheid houden ten aanzien van de verschillende partijen. De financiële bijdragen aan de verbonden partijen leggen in meer of mindere mate een belangrijk beslag op de begroting. De gemeente Grave heeft geen afzonderlijk beleid voor de verbonden partijen vastgelegd in een aparte beleidsnota. Gezien de veelheid aan verbonden partijen hebben de gemeenten in de regio afgesproken om een verbonden partij te adopteren. Dit houdt in dat deze gemeente de begrotingen en jaarrekeningen van de verbonden partij bestudeert / analyseert en adviezen opstelt die ook door de andere deelnemende gemeenten gebruikt kunnen worden. Dit alles onder het mom van 'het wiel niet opnieuw uitvinden'.

Verbonden partijen Hieronder volgt een overzicht van alle verbonden partijen waarin Grave een bestuurlijk en financieel belang heeft.

Page 79: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

79

1 Gemeenschappelijke regeling Euregio Rijn-Waal te Kleve (Duitsland) Publiek belang Het bevorderen, ondersteunen en coördineren van de regionale grensoverschrijdende samenwerking van de deelnemers op diverse beleidsterreinen. Via de gemeenschappelijke regeling Euregio Rijn-Waal worden projecten uitgevoerd, zoals op het gebied van onderwijs, economie, arbeidsmarkt, gezondheidszorg, rampenbestrijding, ruimtelijke ordening, recreatie en toerisme. Er worden middelen gevraagd en verstrekt van en aan derden. Ook vindt er advies plaats bij grensoverschrijdende activiteiten en vindt er begeleiding plaats bij problemen met meerdere belanghebbenden. Bestuurlijk belang Het college van burgemeester en wethouders is vertegenwoordigd in de Euregioraad door de burgemeester. Als plaatsvervanger is aangewezen wethouder J. Joon. De raad is vertegenwoordigd in de Euregioraad door de heer Ben Peters. Als plaatsvervanger is aangewezen de heer Rick Joosten. Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie via een bedrag per inwoner. Bij opheffing van de Gemeenschappelijke regeling is de gemeente verplicht om naar rato van de hoogte van haar deelnemersbijdrage een extra bijdrage te verstrekken om te voldoen aan de verplichtingen die resteren na verzilvering van het vermogen. Hieronder vallen ook de verplichtingen die bij derden ontstaan, doordat zij personeel ter beschikking hebben, waarvoor als gevolg van de liquidatie geen werk meer is. De gemeentelijke bijdrage is gebaseerd op een bedrag per inwoner en de hoogte daarvan wordt jaarlijks in de begroting/rekening tot uiting gebracht. De bijdrage voor 201 5 bedraagt € 3.700,- (201 4: € 3.700,-). Beleidsvoornemens Binnen het Europees subsidieprogramma Interreg IV A dat betrekking heeft op het hele Nederlands – Duitse grensgebied (vier Euregio’s), worden samen met de partners aantal projecten opgepakt en uitgevoerd binnen de ‘prioriteiten’ 1. Economie, technologie en innovatie 2. Duurzame regionale ontwikkeling en 3. Maatschappij en integratie. Van een directe Cuijkse betrokkenheid is sprake bij de projecten ‘Duits lijntje’ en ‘Gesunde Kinder in Gesunden Kommunen’. Voor het overige blijven we de ontwikkelingen binnen dit samenwerkingsverband volgen en sluiten wij aan waar dat inhoudelijk en financieel (in relatie tot evt. subsidieverstrekking) mogelijk respectievelijk gewenst is. Risico’s Eigen Vermogen per 31-12-2013 € 1.307.000 en per 31-12-2012 € 1.302.000. Vreemd Vermogen per 31-12-2013 € 2.350.000 en per 31-12-2012 € 2.462.000. Aanvullende informatie De gemeente Grave is vanaf maart 1996 aangesloten bij de gemeenschappelijke regeling Euregio Rijn-Waal. Website: www.euregio.org

2 Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord te 's-Hertogenbosch Publiek belang Artikel 3.1 van de gemeenschappelijke regeling luidt als volgt: "De veiligheidsregio Brabant-Noord behartigt het belang van een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde, waar mogelijk integrale, uitvoering van de hulpverlening in het werkgebied evenals de voorbereiding daarop". De Veiligheidsregio heeft taken op het terrein van de regionale brandweerzorg, op het terrein van de geneeskundige hulpverlening, op het terrein van het gemeenschappelijke meldcentrum en op het terrein van het veiligheidsbureau.

Page 80: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

80

Bestuurlijk belang De voorzitter van de raad (de burgemeester) is lid van het algemeen bestuur. Wethouder A.M. Henisch treedt op als plaatsvervangend lid. Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie middels een bedrag per inwoner. Per 1 oktober 2010 is de Wet op de Veiligheidsregio’s in werking getreden. Sindsdien is het voor de deelnemende gemeenten niet meer mogelijk om betaalde BTW van de GHOR en het GMC te compenseren. Om dit verlies voor de gemeenten te compenseren zal een extra bijdrage aan de Brede Doeluitkering worden toegevoegd. Deze bijdrage zal de Veiligheidsregio doorbetalen aan de deelnemende gemeenten. In de begroting 2015 is de bruto bijdrage aan de Veiligheidsregio van € 858.680 opgenomen. De bijdrage aan de Veiligheidsregio bestaat uit een drietal componenten namelijk: de bijdrage GHOR € 23.514 de bruto bijdrage GMC € 25.755 en de bruto bijdrage Brandweer inclusief Districtsbrandweer Land van Cuijk € 809.411. De voor 2014 opgenomen bijdrage voor de Veiligheidsregio bedraagt € 747.038. Risico’s Eigen Vermogen per 31-12-2012 € 9.546.000 en per 31-12-2013 € 9.055.000. Het begrote eigen vermogen bedraagt per 01-01-2015 € 8.193.000. Vreemd Vermogen per 31-12-2012 € 12.664.000 en per 31-12-2013 € 21.956.00. Het verschil in de stijging van het vreemd vermogen wordt verklaard door de overname van de brandweerkazernes; de waarde van de activa is in 2013 met € 9.653.000 gestegen. Aanvullende informatie Het veiligheidsveld maakt grote organisatorische veranderingen door. Zo zal de vorming van de Nationale Politie in het algemeen en van de regionale eenheid Noord en Zuidoost Brabant in het bijzonder leiden tot een herinrichting van de samenwerking. De plannen om het aantal meldkamers terug te brengen heeft bij de vijf zuidelijke veiligheidsregio’s tot het ontwikkelen van een businesscase naar de vorming van een gemeenschappelijk meldcentrum geleid. Hierover vindt afstemming plaats met het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De Wet veiligheidsregio’s en de Wet Publieke Gezondheid leiden eveneens tot een heroriëntatie op de taken en verantwoordelijkheden van de GHOR. Adoptiegemeente : 's-Hertogenbosch Website : http://www.brandweer.nl/brabant-noord/organisatie en http://www.brwbn.nl

3 Gemeenschappelijke regeling Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) (voorheen Streekarchief Brabant-Noordoost) te 's-Hertogenbosch Doelstelling / publiek belang Op grond van artikel 2 van de gemeenschappelijke regeling is het doel 'de belangen van de minister, de gemeenten en de waterschappen bij alle aangelegenheden betreffende de archiefbescheiden en collecties die berusten in de rijksarchiefbewaarplaats in de provincie Noord-Brabant en de archiefbewaarplaatsen van de gemeenten en de waterschappen, in gezamenlijkheid te behartigen'. Bestuurlijk belang Het algemeen bestuur bestaat uit zes leden, de minister wijst drie leden aan en de raden van de gemeenten en de algemene besturen van de waterschappen wijzen uit hun midden, de voorzitters van die raden en die algemene besturen inbegrepen, of uit de kring van wethouders, gezamenlijk drie leden aan. De gemeente Grave is in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door de burgemeester.

Page 81: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

81

Financieel belang

- Gedurende de periode 2013-2016 blijft de operationele missie ‘meer publiek, meer divers publiek’ onverkort van kracht. Nieuw beleid wordt budgetneutraal gerealiseerd.

- De bijdrage per inwoner is voor 2013 bevroren op € 3,92. Er is een 0-lijn doorgevoerd op basis van het ‘bijdrageniveau’ 2009. Deze 0-lijn wordt al gehanteerd vanaf 2009. Vanuit dit perspectief is al een structurele bezuiniging doorgevoerd van 7%.

- Vanaf 2012 is een aanvullende, structurele bezuiniging opgelegd van 3%.Op basis van de toekomstvisie is bezuinigd op rijksvoorzieningen en is een taakstellende bezuiniging ingeboekt op de organisatiekosten van het BHIC. Met deze maatregelen werd voldaan aan de wens om in totaal 10% te korten op de gemeenschappelijke regelingen.

- In de meerjarenbegroting 2013-2016 is, vanuit de onzekere financiële situatie, een budgetindex van 0% doorgerekend.

- In het afstemmingsproces ‘gemeenten en gemeenschappelijke regelingen’ is een 10%-korting in de periode 2012-2015 vanaf de begroting 2011 vastgelegd.

Beleidsvoornemens. Het BHIC zal zich in de toekomst vooral gaan richten op digitale dienstverlening. Het zogenaamde e-depot is een majeur project. Dit gaat het digitale depot worden, waar digitale archiefbescheiden, welke van de gemeente naar het BHIC moeten worden overgedragen, langdurig bewaard gaan worden. Het rijk neemt het initiatief bij de ontwikkeling van het digitale depot. Eerst zullen de digitale archieven van de ministeries en de Hoge Colleges van Staat worden gebruikt om het e-depot bij de overheid te gaan vullen. Hierna zullen de digitale over te dragen archieven van de gemeenten volgen. Digitalisering zal op den duur de dure zogenaamde fysieke dienstverlening gaan ontlasten. Via Internet kan het geïnteresseerde publiek de informatie zonder tussenkomst van een medewerker bereiken. Het bestuur van BHIC heeft besloten om de vestiging Grave te sluiten. Er wordt gezocht naar een passende oplossing om het archief toegankelijk te houden. Risico’s Eigen Vermogen per 31-12-2012 € 475.657 en per 31-12-2013 € 411.234. Vreemd Vermogen per 31-12-2012 € 3.031.88 en per 31-12-2013 € 3.103.900. Aanvullende informatie Als vervolg op het beleidsplan 2009-2012 is in 2011 de beleidsvisie Gegist bestek: het BHIC in 2019” verschenen. In deze notitie worden de meerjarige trends onderscheiden die de toekomstagenda van het BHIC zullen bepalen: verdere daling van het fysieke publieksbereik, sterke stijging van het digitale publieksbereik, voorts de noodzaak tot toenemende samenwerking met andere erfgoedaanbieders en verdere afslanking van de eigen organisatie. Adoptiegemeenten : Schijndel en Haaren. Website : www.bhic.nl

4 Gemeenschappelijke regeling Werkvoorzieningschap Noordoost-Brabant te Oss Doelstelling / publiek belang De Wsw is een vrijwillige voorziening voor een aparte groep van arbeidsgehandicapten die vanwege de ernst van hun lichamelijke, verstandelijke en/of psychische handicap aangewezen zijn op aangepaste arbeid in het kader van de Wsw, omdat zij duurzaam geen reguliere arbeid kunnen verrichten, ook niet met inzet van re-integratievoorzieningen. Doel van de Wsw is om aan zoveel mogelijk arbeidsgehandicapten die zijn geïndiceerd voor de Wsw, aangepaste arbeid te bieden die aansluit bij de capaciteiten en mogelijkheden van de Wsw-geïndiceerden. Vooral wordt bevorderd dat inwoners uit de regio Noordoost-Brabant met een grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt hulp wordt geboden bij het verkrijgen van betaald werk'.

Page 82: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

82

Bestuurlijk belang Wethouder A.M. Henisch neemt deel in het algemeen bestuur. Als plaatsvervanger is aangewezen wethouder J. Joon. Financieel belang In geval van opheffing besluit het algemeen bestuur tot liquidatie en stelt daartoe regels op. Naast een bijdrage per inwoner in de bestuurs- en secretariaatskosten stelt de gemeente de rijksbijdrage WSW 2014: (€ 6.400.820) beschikbaar aan het Werkvoorzieningschap. Het werkvoorzieningschap stort jaarlijks 50% van de uit te keren winst in de zogenaamde algemene gemeentelijke reserve (AGR). Dit dividend is gerelateerd aan de mate waarin de gemeente diensten van de IBN heeft afgenomen. Uit deze reserve kan de gemeente incidentele opdrachten aan de IBN verstrekken, welke hieruit worden betaald. De bijdrage voor 2013 bedraagt € 4.033, -. Beleidsvoornemens De ontwikkelingen met betrekking tot de WSW en andere regelgeving op het terrein van Werk en Inkomen blijven punten van aandacht. In samenwerking met de deelnemende gemeenten wordt gekomen tot afstemming en coördinatie van activiteiten op het terrein van het gemeentelijke arbeidsmarktbeleid. De samenwerking en communicatie met het UWV verdient het komende jaar extra aandacht. Zij zijn verantwoordelijk voor de indicatiestelling Wsw. Ten slotte zal in 2013 in overleg met de gemeenten aandacht worden besteed aan het verder vormgeven en inrichten van een nieuwe brede regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt en WSW. Risico’s De materiële uitvoering van de WSW is opgedragen aan de 100% deelneming IBN-Holding B.V. In een sociaal-economisch contract zijn de wederzijdse rechten en verplichtingen vastgelegd. De bevoegdheden van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden uitgeoefend door het Algemeen Bestuur van het Werkvoorzieningschap Noordoost-Brabant. De bedrijfsvoeringsrisico’s zijn hiermee indirect voor de deelnemende gemeenten. Eigen vermogen per 31-12-2013: €43.800.000 en per 31-12-2012 €45.600.000. Vreemd vermogen per 31-12-2013: € 28.400.000 en per 31-12-2012 € 29.400.000. Aanvullende informatie Structurele samenwerking met gemeenten, UWV en bedrijfsleven staan komende jaren op de voorgrond. Bezuinigingen van het Rijk op de WSW zullen de exploitatie onder druk zetten. Adoptiegemeente : Oss en St. Anthonis Website : www.wvs-nb.nl

5 Gemeenschappelijke regeling voor de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst 'Hart voor Brabant' te 's-Hertogenbosch

Publiek belang Op grond van artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling is het doel 'een bijdrage te leveren aan de openbare gezondheidszorg'. De gemeente Grave heeft daartoe de volgende taken overgedragen: de uitvoering van de gemeentelijke taken genoemd in de Wet publieke gezondheid en de toezichtstaken die worden genoemd in de Wet kinderopvang. Bestuurlijk belang De gemeente wordt vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door wethouder A.M. Henisch. Als plaatsvervanger is wethouder J. Joon aangewezen.

Page 83: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

83

Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie op basis van de af te nemen diensten/producten. In geval van opheffing op basis van een besluit van het Algemeen bestuur, is de gemeente partij in de liquidatie. De bijdrage voor 2013 sluit aan bij de afspraken, gemaakt in het Algemeen Bestuur van de GGD. De bijdrage aan de GGD voor 2013 bedraagt voor Grave € 170.624,-, naast de bijdrage van € 169.566,- voor de jeugdgezondheidszorg voor kinderen tussen 0-4 jaar. Beleidsvoornemens De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van iedereen, met speciale aandacht voor risicogroepen. Dit doen ze door risico's voor de gezondheid te voorkomen en de gezondheid van alle inwoners te bevorderen. Verwezen wordt naar de vijf programma’s, te weten: Zicht op gezondheid, Jeugd, gezin en school, Leefstijl, Infectieziektebestrijding en Geestelijke gezondheidszorg en Crisisaanpak. Risico’s Eigen Vermogen per 31-12-2012 € 9.807.668 en per 31-12-2013 € 9.978.114. Vreemd Vermogen per 31-12-2012 € 10.007.459 en per 31-12-2013 € 7.487.090. Aanvullende informatie In 2008 is de nieuwe Wet publieke gezondheid in werking getreden. Deze wet vervangt de Wet collectieve preventie volksgezondheid, de infectieziektewet en de Quarantainewet. Naast de verbeterde samenhang in de infectieziektebestrijding wordt in deze wet ook aandacht gevraagd voor ouderen en de sociaal economische gezondheidsverschillen. Een ander belangrijk onderdeel is de verplichte invoering van het Elektronisch Kinddossier. Vanaf 2009 presenteert de GGD haar activiteiten in een nieuwe indeling van vijf programma’s. Elke gemeente dient in samenwerking met de GGD een eigengezondheidsbeleid vaststellen. Adoptiegemeente : Oss Website : http://www.ggdhvb.nl/

6 Gemeenschappelijke regeling Regionale Ambulancevoorziening Brabant Midden-West-Noord te 's-Hertogenbosch

Publiek belang Op grond van artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling is het doel 'het verlenen of doen verlenen van ambulancezorg'. 'Het openbaar lichaam tracht dit doel te bereiken met alle wettelijke toegestane middelen die daaraan naar zijn mening kunnen bijdragen'. De GR RAV Brabant Midden-West-Noord heeft tot taak:

Het instellen en in stand houden van een Regionale Ambulancevoorziening ten behoeve van het werkgebied Midden- en West-Brabant en Brabant-Noord;

Het in stand houden van een meldkamer ambulancezorg ten behoeve van het werkgebied Midden- en West-Brabant en Brabant-Noord;

Het vaststellen en (doen) uitvoeren van het Regionaal Ambulance Plan van de regio’s Midden- en West-Brabant en Brabant-Noord;

Het (doen) leveren van een bijdrage aan de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen ten behoeve van de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant en de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord.

Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuillehouder Gezondheidszorg of door een collegelid dat reeds lid is van het bestuur van de gemeenschappelijke regeling GGD Hart voor Brabant. Voor Grave is aangewezen wethouder A.M. Henisch. Als plaatsvervanger is wethouder J. Joon aangewezen.

Page 84: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

84

Financieel belang Het financieel belang van de gemeenten beperkt zich tot een relatief klein deel van de exploitatiekosten die niet door zorgverzekeraars worden gedekt. In geval van opheffing besluit het algemeen bestuur tot liquidatie en stelt een liquidatieplan op. De gemeentelijke bijdrage voor de ambulancevoorziening is komen te vervallen vanaf 2011. Het vervallen van de gemeentelijke bijdrage en de invoering van de Tijdelijke Wet Ambulancezorg waardoor de zeggenschap over de ambulancezorg exclusief de bevoegdheid is van de minister van VWS, zorgen ervoor dat de ambulancezorg als gemeentelijke taak komt te vervallen. Beleidsvoornemens In 2013 is aandacht besteed aan de volgende beleidsthema’s:

Implementatie Wet Ambulancezorg (WAZ)

Opschaling meldkamers

Efficiencykorting Ambulancesector

Het efficiënt en zorgvuldig afhandelen van de meldingen die binnenkomen op de meldkamer ambulancezorg, en het stellen van de juiste indicatie en urgentie;

Het optimaal inzetten van de beschikbare ambulances door de meldkamer. De aansturing door de meldkamer heeft direct effect op de overschrijdingspercentages van het spoedvervoer;

Verbetering van de prestatie op de meldingsverwerkingstijden van het spoedvervoer;

Optimaal gebruik van het nieuwe meldkamersysteem ProQA.

Risico’s Externe ontwikkelingen zoals rijksbezuinigingen en/of kostensaneringen bij de zorgverzekeraars kunnen leiden tot een (hogere) gemeentelijke bijdrage. Eigen Vermogen per 31-12-2012 € 8.998.218 en per 31-12-2013 € 8.921.520. Vreemd Vermogen per 31-12-2012 € € 17.090.035 en per 31-12-2013 € 18.430.561.

Aanvullende informatie De gemeente Grave neemt vanaf de oprichting (oktober 2005) deel aan deze gemeenschappelijke regeling. Adoptiegemeente: Boxtel. Website: http://www.brabantzorg.net/organisaties/rav_brabant_midden_west_noord_hertogenbosch

7 Gemeenschappelijke regeling Regionaal Milieubedrijf (RMB/Omgevingsdienst) te Cuijk Doelstelling / publiek belang Volgens artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling heeft het RMB/Omgevingsdienst als doel 'de behartiging van de gemeenschappelijke belangen op het gebied van milieuzorg'. Dit houdt in doelmatig en milieuvriendelijk inzamelen, afvoeren en verwerken van afval door preventie, hergebruik, nuttige toepassingen, verbranden en storten. Ook ligt er een taak op het gebied van voorlichting, monitoring, beleidsontwikkeling en advisering. Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuillehouder Openbare Ruimte. Financieel belang Het RMB/Omgevingsdienst onderscheidt in 2013 een drietal tariefsoorten voor de aangesloten gemeenten gebaseerd op het type taak. Uurtarief in euro 2013 Type 1 - taken (algemene taken, bestuurskosten, beleidscoördinatie ) 75,75 Type 3 - taken (reguliere taken/contracturen) 67,25

Page 85: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

85

Type 2 - taken (specialistische ondersteuning) offerte basis De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie via een bedrag per inwoner voor de zogenaamde type 1 taken. In geval van opheffing besluit het algemeen bestuur tot liquidatie en stelt daartoe regels op. Beleidsvoornemens De strategische visie “RMB Strategie 2014” is begin 2010 verschenen. De Omgevingsdienst (OBDN) wil zich ontwikkelen tot een expertisecentrum voor de aangesloten gemeenten en haar kennis en ervaring verdiepen op het gebied van duurzame streekontwikkeling. De traditionele toezichthoudende dienstverlening zal steeds meer een integraal karakter krijgen. Invoering van de omgevingsvergunning en de verandering van het vergunningenstelsel heeft voor de OBDN de nodige gevolgen gehad. In opdracht van het bestuur verbreedt de OBDN haar dienstverlening van milieu naar Ruimte, Bouwen en Milieu. De voorgenomen projecten op basis van de strategische visie worden gelet op de bezuinigingstaakstelling geparkeerd. Risico’s

In verband met de eigendomsverhoudingen tussen het voormalige RMB (regionaal Milieubedrijf) en het ODBN is er nog geen beginbalans opgesteld. Aanvullende informatie Adoptiegemeenten: Bernheze en Boxmeer. Website: http://www.rmb.nl/content.asp

8 Gemeenschappelijke regeling bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel te Cuijk

Publiek belang Het doel van de bestuurscommissie Afvalinzameling Land van Cuijk en Boekel is het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval. Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het bestuur door wethouder H.A.W.M. Daandels. Financieel belang De gemeente draagt jaarlijks bij aan de exploitatie via een bedrag per inwoner. De bijdrage op basis van alle 98.180 inwoners bedraagt € 45,56 per inwoner. Beleidsvoornemens De beleidsontwikkelingen voor 2013 waren:

Aanbestedingsprocedure afvalovereenkomsten

Afvalbrochure

Voorlichting aan scholen

Kunststof vergoeding

Ondergrondse inzameling restafval. Risico’s De kosten afvalverwerking worden voor 100% doorberekend in de tarieven reinigingsrechten. Aanvullende informatie Adoptiegemeenten: Bernheze en Boxmeer. Website: http://www.afval.rmb.nl/content.asp

Page 86: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

86

9 Gemeenschappelijke regeling Samenwerkingsverband Kleinschalig Collectief Vervoer Doelstelling / publiek belang Op grond van artikel 3 van de regeling is het doel: 'het tot stand brengen, ontwikkelen en in stand houden van een stelsel van kwalitatief hoogwaardig kleinschalig vervoer. Bestuurlijk belang De gemeente is in de gemeenschappelijke regeling vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door een lid van de raad of van het college van burgemeester en wethouders. Voor Grave is dit de portefeuillehouder Leerlingen- en zorgvervoer. Financieel belang Jaarlijkse bijdrage aan de vervoerskosten van WMO-reizigers. Tevens betaalt de gemeente een jaarlijkse bijdrage aan het projectbureau. Er is geen sprake van een financieel belang in de zin van een kapitaaldeelname. Beleidsvoornemens Het Servicepunt Regiotaxi is in 2012 begonnen met de doorontwikkeling van kennis en ondersteuning op het gebied van het WMO en OV personenvervoer. In 2014 moet het Servicepunt een regionale vraagbaak zijn waar gemeenten, cliënten, vervoerders en ketenpartijen terecht kunnen met hun vragen op dit terrein. De GR-KCV ontvangt jaarlijks een Samenwerkingsbijdrage OV van de Provincie Noord-Brabant. Deze bijdrage wordt ingezet om deze doorontwikkeling tot regionale vraagbaak te realiseren. In het kader van de OV Visie en Keuzenotitie 2011 - 2015 wordt onderzocht hoe de Regiotaxi en / of aanverwant personen ingezet kan worden om het wegvallen van OV-haltes op het platteland op te vangen. Risico’s Eigen vermogen per 31-12-2012 € 791.000 en per 31-12-2013 € 1.381.043. Vreemd vermogen per 31-12-2012 €1.495.113 en per 31-12-2013 € 933.294.

10 Gemeenschappelijke regeling toezicht openbaar basisonderwijs Doelstelling / publiek belang Op grond van artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling is het doel als volgt verwoord: 'Het gemeenschappelijk orgaan coördineert en oefent de bevoegdheden van de gemeenteraad uit als bedoeld in artikel 48 Wet primair onderwijs en in de statuten van de stichting, met uitzondering van de opheffing van scholen'. In de praktijk betekent dit het belang waarborgen van het openbaar onderwijs bij de betrokken deelnemers. Betrokkenen Gemeenten Bergen, Boxmeer, Cuijk, Gennep, Grave en Mill en Sint Hubert. Bestuurlijk belang De gemeente is vertegenwoordigd in het gemeenschappelijk orgaan door de portefeuillehouder onderwijs en neemt deel aan het bestuurlijk overleg. Financieel belang De uitvoering van het secretariaat van het gemeenschappelijk orgaan wordt door de gemeente Cuijk verzorgd. De overige gemeenten dragen ieder hier financieel € 250 per jaar aan bij. Risico’s Geen. Beleidsvoornemens Geen.

Page 87: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

87

Ontwikkelingen Het Gemeenschappelijk Orgaan heeft op 18 december 2008 ingestemd met een wijziging van de statuten van de Stichting A73. Het scheiden van de rollen van toezicht houden en het besturen, binnen het huidige bestuur van de Stichting, wordt vormgegeven door een raad van toezicht en een college van bestuur.

11 Stichting Beheer en Exploitatie Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf

Doelstelling / publiek belang De instandhouding van de voorziening en het faciliteren van het personeel en de organisatie van het Regionaal Veiligheidshuis Maas en Leijgraaf (RVML). Partijen

Gemeenten Oss, Bernheze, Lith, Maasdonk, Uden, Veghel, Sint Anthonis, Grave, Landerd, Cuijk, Boxmeer, Mill en St.Hubert, Boekel.

Bestuurlijk belang

Bestuurslidmaatschap van de raadsvoorzitter. Een wethouder treedt op als plaatsvervangend lid.

Financieel belang Jaarlijkse exploitatiebijdrage in de vorm van een bijdrage per inwoner. In geval van liquidatie zullen de resterende kosten worden verdeeld. Deze zijn gering omdat het veiligheidshuis geen personeel in dienst heeft. De bijdrage over 2015 bedraagt € 9.739 (2014:€ 9.777). Beleidsvoornemens De herziende begroting 2014 liet al een daling zien in de bijdrage van de werkplekvergoedingen van ketenpartners. Dit werd o.a. veroorzaakt door het vertrek van het Openbaar Ministerie uit het Veiligheidshuis door de komst van ZSM. Ketenpartners hebben daarnaast nieuwe eisen/wensen ten aanzien van de werkplekken het geen naar de toekomst toe zeker opnieuw onderwerp van gesprek zal worden in het kader van ‘het nieuwe werken’. Daarnaast leiden centralisatie van ZSM maar ook die van het toekomstige AMHK tot een herbezinning op de huisvestingsvisie. Risico’s Eigen Vermogen per 31-12-2012 € 86.064 en per 31-12-2013 € 72.969. In de begroting 2015 bedraagt het vreemd vermogen € 47.969.

Vreemd Vermogen per 31-12-2012 € 74.517 en per 31-12-2013 € 62.773. Ontwikkelingen

Het Veiligheidshuis is volop in verandering. Daar waar het Landelijk Kader Veiligheidshuizen richting geeft over de kerntaken van het Veiligheidshuis, geven de lopende transities in het sociale domein de richting aan voor wat betreft de herpositionering op de aansluiting en verbinding met het nieuw in te richten sociale domein. Wanneer de reguliere samenwerking vanuit het lokale veld een ‘andere’ interventie nodig heeft, kan men opschalen/routeren naar het Veiligheidshuis. De verbinding met de nieuwe ‘sociale kaart’ is noodzakelijk om ook vanuit het Veiligheidshuis weer tijdig te kunnen afschalen naar de lokale zorg(overleggen). De kracht zit nog steeds in de netwerk-samenwerking, maar zeker ook de aansluiting op de lokale samenwerkingsverbanden.

Page 88: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

88

12 Gemeenschappelijke regeling Cuijk, Grave en Mill & St. Hubert (CGM) Doelstelling / publiek belang Doel van de regeling is het bewerkstelligen van een kwalitatief hoogwaardige- en een doelmatige uitvoering door de werkorganisatie CGM van de door de deelnemende gemeenten aan de werkorganisatie CGM opgedragen taken. Dit op basis van een jaarlijkse dienstverleningsovereen-komst . In voorkomende gevallen is het mogelijk dat er tussentijds in een separate deelopdracht taken door de deelnemende gemeenten aan de werkorganisatie CGM worden opgedragen. Partijen De gemeenten Cuijk, Grave en Mill & Sint Hubert. Bestuurlijk belang Het algemeen bestuur bestaat uit een lid per deelnemende gemeente. De colleges en de burgemeesters wijzen, in onderling overleg, uit hun midden de leden en de plaatsvervangende leden per gemeente aan. Financieel belang De begroting van CGM is gebaseerd op de uitkomsten van de dienstverleningsovereenkomsten die de deelnemende gemeenten met de werkorganisatie CGM afsluiten. In de programmabegroting 2015 zijn de bijdragen voor de drie deelnemende gemeenten opgenomen. De bijdrage 2015 voor de gemeente Grave bedraagt € 7.725.078,-. Beleidsvoornemens Te komen tot een slagvaardige organisatie die de gemeentelijke taken zakelijk en professioneel uitvoert en tevens vorm kan geven aan de lokale ambities van de drie gemeentebesturen. Een belangrijk uitgangspunt is dat de drie gemeenten (raad, college en burgemeester) en de gemeenten als rechtspersoon zelfstandig blijven. Risico’s Reserves en voorzieningen worden gevormd overeenkomstig de door het Algemeen Bestuur uitgevaardigde richtlijnen. Binnen de Gemeenschappelijke Regeling wordt geen eigen vermogen gevormd. De gemeenten dragen er zorg voor dat de werkorganisatie CGM te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te voldoen. Ontwikkelingen Om de ontwikkelingen van de tarieven te beheersen is een strakke sturing noodzakelijk op alle bedrijfsvoeringskosten. De financiële ontwikkelingen binnen werkorganisatie CGM zullen daarom nauwgezet worden gevolgd middels managementrapportages en rapportages ten behoeve van het bestuur CGM. Wanneer er afwijkingen dreigen ten opzichte van de geplande afname/ kosten per gemeente zal hierover gerapporteerd worden aan de colleges en gemeenteraden.

Page 89: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

89

3.7 Grondbeleid

Inleiding

De wetgever schrijft in artikel 16 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (kortweg: BBV) voor dat een gemeente in de jaarlijks bij de programmabegroting op te nemen paragraaf grondbeleid inzicht geeft in de navolgende zaken.

Een visie op het grondbeleid in relatie tot de te realiseren doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de begroting;

Een aanduiding van de wijze waarop het grondbeleid wordt uitgevoerd;

Een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale bouwgrondexploitatie;

Een onderbouwing van de geraamde winstneming;

De beleidsuitgangspunten met betrekking tot de reserves bouwgrondexploitatie in relatie tot de risico’s van de grondzaken.

Daarnaast is in de financiële verordening (artikel 18) van de gemeente Grave opgenomen dat er aandacht moet zijn voor de verwerving van gronden en de te ontwikkelen en in ontwikkeling genomen projecten. In verband met de samenwerking CGM vindt er een harmonisatie plaats ten aanzien van de planning- en controlcyclus. Om uw kaderstellende en controlerende rol zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren is de verantwoording over de grondexploitatie sinds 2014 volledig integraal in de reguliere planning- en controlcyclus opgenomen. Dit betekent dat u tweemaal per jaar (bij de jaarrekening en begroting) geïnformeerd wordt over de stand van zaken met betrekking tot de grondexploitatie. Verder worden de tussentijdse bestuurlijke rapportages van de P&C-cyclus gebruikt om - zo nodig - verantwoording af te leggen over de grondexploitaties van de gemeente.

Beleid

Structuurvisie De structuurvisie Grave 2025 is in de raadsvergadering van 28 januari 2014 vastgesteld. De inhoud van de structuurvisie houdt verband met de mogelijkheden tot kostenverhaal voor wat betreft bovenwijkse voorzieningen en bijdragen aan ruimtelijke ontwikkelingen. Bij het opstellen van de structuurvisie is rekening gehouden met de uitkomsten van een in opdracht van de gemeente opgesteld rapport met betrekking tot de woningbouwprogrammering dat reeds in 2013 door de gemeenteraad is vastgesteld (25 april 2013). Grondbeleid In 2013 is de nota grondbeleid uit 2004 herzien. In de herziene vastgestelde nota is het concept Sturend grondbeleid toegelicht. Dit concept gaat uit van een manier van werken die, door de inzet van grondbeleidsinstrumenten welke worden toegespitst op de locatie en situatie, leidt tot de tijdige bestuurlijke gewenste verandering in het ruimtelijk grondgebruik. Het doel hiervan is het voeren van de regie over een ruimtelijke ontwikkeling. Daarnaast is het doel het kostenverhaal (verhaal van de kosten als gevolg van een door een marktpartij gewenste planologische verandering) zeker te stellen. Gezien de beperkte grondposities van de gemeente Grave en de verruimde mogelijkheden ten aanzien van het kostenverhaal was een heroverweging van de te hanteren strategie van groot belang. Het op actieve wijze voeren van het grondbeleid is omgezet in een faciliterende opstelling van de gemeente met behoud van de regie over de ruimtelijke ontwikkelingen. Dit geldt zowel voor projecten die reeds in gang zijn gezet als voor projecten die nog opgestart worden. Een verdere toelichting vindt u in de Nota grondbeleid 2013. Grondprijsbeleid In de Nota grondbeleid 2013 is opgenomen op welke wijze de gemeente invulling geeft aan haar grondprijsbeleid. Per locatie (waar sprake is van gemeentelijk eigendom) wordt bezien welke grondprijsmethode(n) de meest aangewezen is (zijn). Dit sluit aan bij het in de Nota grondbeleid 2013 omschreven concept sturend grondbeleid. Mogelijk dat er op termijn een heroverweging en harmonisatie van het grondprijsbeleid voor de CGM-gemeenten of in het bredere verband de Land van Cuijk gemeenten plaatsvindt.

Page 90: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

90

De parameters in de grondexploitatie In onderstaande tabel zijn de parameters verwerkt zoals deze worden gehanteerd binnen de grondexploitatieprojecten.

Parameters 2014 2015 2016 2017 2018

Rente 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%

Kostenstijging 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00%

Opbrengstenstijging 0,00% 0,00% 1,00% 1,00% 1,00%

Soorten (grond)projecten We kunnen 4 soorten (grond)projecten van de gemeente onderscheiden, namelijk de volgende. Bouwgrond in exploitatie (BIE) BIE is een grondexploitatie in uitvoering. De gemeenteraad heeft dan de grondexploitatiebegroting vastgesteld die wordt uitgevoerd. De grondexploitatiebegroting geeft inzicht in de vervaardigingkosten van bouwrijp en woonrijp maken van de locatie. Die kosten worden geactiveerd ofwel bijgeschreven op het balansactief. Activering van de gemaakte kosten is acceptabel omdat grondexploitatie geen éénjarig proces is. Is er sprake van een gepland tekort dan wordt dat verlies onmiddellijk genomen in de vorm van een voorziening. Is er echter sprake van een gepland overschot dan wordt het resultaat gewoonlijk genomen voor zover dat met voldoende zekerheid gerealiseerd is of bij voortdurende onzekerheid pas geheel aan het einde van het proces. Niet in exploitatiegenomen grond (NIEGG) Niet in exploitatie genomen (bouw)grond (NIEGG) is meestal anticiperend of strategisch aangekocht. Er is dan nog geen grondexploitatiebegroting, maar de grond past wel in gedachten (verwachtingen) over gemeentelijke bebouwingsuitbreiding. Voor deze grond moet een reëel en stellig voornemen bestaan dat deze in de nabije toekomst zal worden bebouwd. Deze verwachting moet zijn gebaseerd op een raadsbesluit waarin inhoud wordt gegeven aan ambitie en planperiode. NIEGG bevindt zich dan als het ware op de startlijn van de ‘vervaardigingfase’ vanwege de intenties met de grond. Verspreide gronden Hieronder vallen de zogenoemde ruilgronden. Deze gronden zijn dus niet aangekocht met het stellige voornemen tot toekomstige bouw, maar om op afzienbare termijn te ruilen voor gronden waarop wel een toekomstige bouw is c.q. wordt voorgenomen. Omdat er voor deze ruilgronden geen vervaardigingproces zal gaan plaatsvinden, kan er geen sprake zijn van activeerbare vervaardigingkosten. BGE gerelateerde projecten Er zijn ook ruimtelijke projecten waarbij de gemeente niet zelf verantwoordelijk is voor de grondexploitatie, maar slechts een faciliterende rol vervult. Dit zijn aan de bouwgrondexploitatie (BGE) gerelateerde projecten. De gemeente dient in dit soort projecten aan kostenverhaal te doen in het kader van de grondexploitatiewet. De te ontvangen vergoedingen (exploitatiebijdragen) en te maken kosten worden bij de algemene dienst geadministreerd, uitgevoerd en verantwoord.

Uitvoering van het grondbeleid

Bouwgrond in exploitatie (BIE) Binnen de gemeente is het volgende viertal grondexploitaties actief.

Bouwgrond in exploitatie

De Bons

Dorpshart Velp

De Stoof fase 2

Wisseveld

Vanwege het ambtelijk fuseren met de gemeenten Mill en St. Hubert en Cuijk is de financiële verslaglegging ten aanzien van de grondexploitatie zoveel mogelijk geharmoniseerd. Dit houdt onder meer in dat het beheer van de grondexploitaties sinds het boekjaar 2014 plaatsvindt op basis van de Netto contante waarde (NCW) methodiek. Op deze wijze kan er een beter vergelijk tussen de verschillende grondexploitaties plaatsvinden en kan het reserve- en voorzieningenniveau

Page 91: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

91

nauwkeuriger bepaald worden. Voor de actieve grondexploitaties zijn grondexploitatieberekeningen opgesteld. Een financieel overzicht van de grondexploitaties is opgenomen onder ‘Resultaten bouwgrondexploitatie’. Voor complex Wisseveld is de laatste jaren niet gewerkt met een ontwikkelplan, maar met uitvoeringskredieten. Niet in exploitatiegenomen grond (NIEGG) Op dit moment zijn er in Grave geen gronden als NIEGG gecategoriseerd. Verspreide gronden / verkoop gemeentelijke gronden De gemeente is eigenaar van ca. 110 ha. landbouwgrond, waarvan ca. 70 ha. in reguliere pacht is uitgegeven. Deze pachtvorm wordt telkens van rechtswege met 6 jaar verlengd. De overige ca 40 ha. wordt in geliberaliseerde pacht uitgegeven en is na verloop van de pachttermijn direct beschikbaar om ingezet te worden bijvoorbeeld voor compensatiedoeleinden of ten behoeve van de verkoop. De opbrengst van de door de gemeente pacht uitgegeven 110 ha. grond is geraamd op € 70.000,- per jaar. Voor wat betreft de reguliere pachtgronden is de hoogte van de pachtopbrengst onder andere afhankelijk van het periodiek door de rijksoverheid vast te stellen pachtnormenbesluit. In mei 2013 is besloten het project snippergroen in gang te zetten. De aanleiding van dit project zijn de vele illegale ingebruiknames van gemeentelijke gronden. Het doel is het zoveel mogelijk in overeenstemming brengen van de gebruiksgrenzen met de eigendomsgrenzen van gemeentelijke grondstroken. Daarnaast wordt met het project een stijging van de grondopbrengsten beoogd. BGE gerelateerde projecten De verantwoording in deze paragraaf beperkt zich tot de grondexploitaties waarbij de gronden in eigendom van de gemeente zijn. Er is een aantal projecten waarbij de gemeente niet over eigendom beschikt, maar slechts een faciliterende rol vervult, de hiervoor beschreven bouwgrondexploitatie (BGE) gerelateerde projecten. Dergelijke projecten worden geheel voor rekening en risico van een marktpartij ontwikkeld. Wel dient de gemeente aan kostenverhaal op basis van de grondexploitatiewet te doen. Dit kostenverhaal kan plaatsvinden middels het sluiten van een exploitatieovereenkomst met een ontwikkelaar of het vaststellen van een exploitatieplan tegelijk met het bestemmingsplan. Overeenkomsten kunnen voorafgaand (anterieure overeenkomst) aan de vaststelling van een exploitatieplan worden gesloten. Nadat het bestemmingsplan en het exploitatieplan zijn vastgesteld is een privaatrechtelijke overeenkomst ook mogelijk (posterieure overeenkomst) maar die moet dan overeenkomen met de bepalingen uit het exploitatieplan. De te verhalen kosten zijn opgenomen in de kostensoortenlijst in het Bro (Besluit ruimtelijke ordening). De aard en de omvang van de (maximaal) verhaalbare plankosten zijn opgenomen in het ontwerp van de ministeriële regeling plankosten exploitatieplan. Deze regeling is nog niet formeel vastgesteld en heeft nog geen rechtskracht. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer deze regeling definitief wordt. De in de kostensoortenlijst opgenomen kostenelementen en de plankosten kunnen afdwingbaar worden verhaald via of de omgevingsvergunning dan wel via een overeenkomst. Voorbeelden van BGE gerelateerde projecten zijn onder meer het Visio terrein en het asielzoekerscentrum (COA). De taak van de gemeente binnen de BGE gerelateerde projecten is met name toetsend en faciliterend. Het gaat dan onder meer om het controleren van namens marktpartijen opgestelde bestemmingsplannen en input geven voor een programma van eisen inzake de civieltechnische werkzaamheden als gevolg van het plan. Plankosten initiatieffase Iedere ruimtelijke ontwikkeling van betekenis kent een eerste stadium waarin het niet duidelijk is of er überhaupt een concreet plan bij de gemeente wordt ingediend. In deze fase is er vaak overleg nodig tussen gemeente en ontwikkelaar om te kunnen bepalen of de voorgestelde ontwikkeling kans van slagen heeft. Het is in deze fase nog niet bekend of partijen met elkaar gaan contracteren en het doorlopen van een planologische procedure nodig is. De gemeente heeft er belang bij zo weinig mogelijk tijd te besteden aan een plan zonder contract, maar tegelijk is het onmogelijk zonder enige vorm van verkenning van de haalbaarheid een ruimtelijk plan al dan niet in behandeling te nemen. Om deze reden is er een budget ‘Plankosten initiatieffase projecten algemeen’ ter grootte van € 10.000 vrijgemaakt. Dit budget wordt aangewend voor de kosten die de gemeente maakt tijdens de initiatieffase zonder uitzicht op een overeenkomst (en vergoeding van die kosten). Zodra er

Page 92: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

92

overeenstemming is bereikt met de ontwikkelende partij over een exploitatiebijdrage vindt er een verrekening plaats met deze post. Zo blijft er inzicht in en controle op de ten behoeve van het plan te maken (ambtelijke) kosten.

Resultaten bouwgrondexploitatie

Afgelopen jaar is de marktsituatie niet verbeterd. De huidige vastgoedmarkt dwingt gemeenten en planontwikkelaars in veel gevallen de oorspronkelijke planvorming opnieuw te bekijken en mogelijk alternatieve plannen te ontwikkelen en realiseren. Met het opnieuw bezien van de mogelijkheden in de verschillende projecten is het vaak nodig de onderliggende overeenkomst(en) te herzien c.q. aan te vullen. Er is aandacht voor het beperken van risico’s in zowel financiële, juridische als organisatorische zin. Het doel is een realistisch programma waarin de juiste woningen op de juiste plek en in het juiste tempo zijn opgenomen. Bij de jaarrekening 2013 zijn de grondexploitaties cijfermatig geactualiseerd. Bij het vaststellen van de jaarrekening 2014 zullen deze opnieuw worden herzien. In de navolgende tabel is een samenvattend overzicht opgenomen van alle grondexploitaties.

Page 93: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

93

Winstnemingen De regels voor winstnemingen zijn van hogerhand aangescherpt. In 2012 is door de commissie BBV de notitie grondexploitatie bijgesteld. In deze notitie staan zogenaamde stellige uitspraken en

Ne

tto

Co

nta

nte

Vo

orz

ien

ing

en

Ris

ico

rese

rve

TO

TA

AL

Wa

ard

e /

Pla

nsa

ldo

Gro

nd

be

dri

jf#

# m

²# m

²

2014

(in

cl.

re

serv

es

wo

nin

ge

nb

ed

rijv

en

Ove

rig

en

vo

orz

ien

ing

en

)

Bedrijv

enpark

De B

ons

718.8

58

-€

-

718.8

58

2017

19.2

33

-

De S

toof fa

se 2

251.6

94

-€

-

251.6

94

2018

8

-

-

Dorp

shart

Velp

12.7

17

-

-

12.7

17

2014

3

-

-

-€

-

-€

-

-

-€

-

-

Ris

ico

rese

rve

-€

TO

TA

AL

BG

E983.2

69

-€

-

983.2

69

11

19.2

33

-

Ne

tto

Co

nta

nte

Vo

orz

ien

ing

en

Ris

ico

rese

rve

TO

TA

AL

Wa

ard

e /

Pla

nsa

ldo

## m

²# m

²

2014

wo

nin

ge

nb

ed

rijv

en

Ove

rig

Wis

seve

ldN

vt.

202.5

00

-

202.5

00

n.v

.t.

-

-

-

Nvt

.-

-

-

TO

TA

AL

OV

ER

IGE

PR

OJE

CT

EN

Nvt.

202.5

00

-

202.5

00

-

-

-

Ove

rig

e p

roje

cte

nL

oo

pti

jd

Pro

gra

mm

a (

no

g t

e r

ea

lise

ren

)

Gro

nd

ex

plo

ita

tie

pro

jecte

nL

oo

pti

jd

t/m

….

Pro

gra

mm

a (

no

g t

e r

ea

lise

ren

)

Page 94: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

94

aanbevelingen waar gemeenten rekening mee moeten houden bij hun grondexploitaties. Ten aanzien van de winstnemingen heeft de commissie in zijn aanbevelingen aandacht gevraagd voor het voorzichtigheidsbeginsel. Naar aanleiding hiervan en gelet op de aanhoudende malaise op de vastgoedmarkt is afgelopen jaar geen rekening meer gehouden met tussentijdse winstnemingen uit de grondexploitaties.

Reserves, Voorzieningen en Weerstandsvermogen

De vermogenspositie van de grondexploitatie bestaat uit diverse reserves en voorzieningen die van voldoende niveau moeten zijn om de grondexploitatie te kunnen ‘betalen’ totdat de projecten volledig zijn gerealiseerd. Reserves Algemene reserve grondbedrijf Dit is het vrij te besteden eigen vermogen dat dient om toekomstige tekorten op grondexploitaties te dekken (buffer). Als hierin een saldotekort ontstaat, wordt dit tekort door de algemene dienst aangevuld tot het saldo € 0,00. De algemene reserve grondexploitatie is vanaf 2013 vervallen. De vermogensmutaties in de grondexploitaties lopen in het vervolg via de algemene reserve van de algemene dienst. Gerealiseerde opslag Bovenwijkse voorzieningen Deze reserve wordt gevoed uit een vast bedrag per verkochte m² grond en is bestemd voor voorzieningen die worden veroorzaakt door diverse planontwikkelingen c.q. grondexploitaties. Deze leveren door middel van deze opslag een financiële bijdrage aan de te realiseren voorzieningen en mogen dan ook als vastgelegd worden beschouwd. Voorzieningen Voorziening verliesgevende complexen Deze voorziening dient om grondexploitaties die in de toekomst naar verwachting verliezen zullen opleveren te dekken. Hierin wordt vanuit de algemene reserve grondexploitaties het bedrag gestort dat op basis van de ontwikkelplannen/grondexploitatiebegrotingen het financiële eindresultaat van een project is. Aangezien er per 1 januari 2014 en na de in deze nota voorgestelde besluitvorming geen complexen meer zijn met een geprognosticeerd verliesgevend resultaat is de stand van deze voorziening 0. Voorziening toekomstige ontwikkelingen Wisseveld Deze voorziening dient ter dekking van de in de toekomst naar verwachting te maken kosten in relatie tot de ontwikkeling Wisseveld. Een groot deel van deze voorziening is in 2013 besteed aan begrootte te maken kosten waardoor slechts een klein gedeelte van de oorspronkelijke voorziening resteert. Het gaat in het overzicht op voorgaande pagina derhalve niet om een directe onttrekking van de voorziening maar om gemaakte kosten welke reeds begroot waren. Voorziening woonrijpmaken afgesloten complex Deze voorziening dient om nakomende kosten van woonrijpmaken te dekken van plannen die qua grondexploitatie al financieel zijn afgewikkeld. De middelen zijn gebaseerd op een bestedingsplan en zijn daarom vastgelegd.

Page 95: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

95

Weerstandsvermogen Weerstandsvermogen grondexploitatie Het totale bedrag van de voorzieningen voor de grondexploitatieprojecten is aanzienlijk hoger dan de boekwaarde van de projecten ad € 111.549,00 (per 1-1-2014). Dit betekent dus dat het weerstandsvermogen voldoende is om de risico’s op te vangen. In onderstaande tabel is de huidige stand van de reserves en voorzieningen vermeld van de grondexploitatieprojecten.

Bestanddeel Stand per 01-01-2014

Algemene reserve grondexploitatie vervallen

Reserve bovenwijkse voorzieningen 0

Voorziening verliesgevende projecten/complexen 0

Bestemmingsreserve Wisseveld 1.995.336

Voorziening toekomstige ontwikkelingen complex Wisseveld 202.500

Voorziening woonrijp maken afgesloten complexen 37.962

Totaal 2.235.798

Zakelijke toelichting grondexploitatieprojecten

Hieronder is een korte stand van zaken weergegeven ten aanzien van de grondexploitatieprojecten binnen de gemeente Grave. Het gaat slechts om projecten waar de gemeente een eigen grondpositie heeft. De Bons De realisatie van een campusachtig bedrijventerrein op het voormalige terrein Generaal De Bons Kazerne. De gemeente is initiatiefnemer van het project en is grondeigenaar. Er worden bedrijfskavels en kavels voor bedrijfswoningen (werken en wonen) aangeboden. Publiekrechtelijk is de gemeente faciliterend via onder meer het beeldkwaliteitplan, de te volgen ruimtelijke procedures en vergunningaanvragen. De privaatrechtelijke rol van de gemeente is als ontwikkelaar van het gebied, eigenaar van de grond (openbare ruimte en de te verkopen kavels) en als deelnemer in de vereniging van eigenaren door kavelbezit. In 2013 is een nieuw verkavelingsplan opgesteld voor het ‘Zuidelijk Hof’. Daarnaast zijn voorbereidingen getroffen voor de sloop van het voormalige gebouw X, aan de overzijde van de gemeentewerf. De Stoof fase 2 De realisatie/afronding van een woonwijk in Grave. De gemeente is initiatiefnemer van het project en is grondeigenaar. Het project is op de ontwikkeling van 1 kavel na afgerond. In de notitie ‘Woningbouwprogrammering Grave’ is de uitvoering (uitgifte kavels) van dit project gepland in 2018-2019. De rol van de gemeente is primair als ontwikkelaar van het gebied omdat de gemeente eigenaar is van de grond (openbare ruimte en de te verkopen kavels). In verband met het opschuiven van de uitgifte uitvoering zal de ontwikkelrichting in 2017 bepaald gaan worden.

Page 96: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

96

Dorpshart Velp

De eerste fase van Dorpshart Velp is afgerond, de tweede fase die nog gerealiseerd moet worden, bestond uit een programma van 9 appartementen. De ontwikkelaar van het project heeft aangegeven dat zij een ander programma wenst. Gemeente en ontwikkelaar zullen hiertoe een aanvullende realisatieovereenkomst sluiten. Partijen zijn er vooralsnog niet in geslaagd om overeenstemming te bereiken over de voorwaarden. Nadat er overeenstemming is over overeenkomst zal er voor deze fase een nieuwe bestemmingsplanprocedure opgestart worden. Het programma bestaat uit 2 of 3 uit te geven bouwkavels. Wisseveld Medio september 2012 zijn partijen opnieuw aan tafel gegaan om te komen tot een doorstart van de uitwerking van de in 2005 gesloten samenwerkingsovereenkomst (SOK 2005). Dit leidde echter niet tot het gewenste resultaat. Begin 2013 heeft de gemeente op basis van redelijkheid en billijkheid en met aandacht voor ieders belangen en risico’s is de ontwikkelaar voorgesteld om te komen tot realisatie van Wisseveld op basis van huidig eigendom per partij. Dit voorstel heeft tot op heden ook nog niet geleid tot gewenste resultaat. Om verdere vertraging te voorkomen heeft de gemeente de planvorming voor het Oranjebastion opgestart en zijn uiteindelijk de gesprekken met GBB voortgezet. Ten tijde van het opstellen van deze paragraaf was er nog geen uitsluitsel over het verdere verloop van de planvorming Wisseveld. Sinds vorig jaar is er sprake van een juridische procedure tussen gemeente en GBB over de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst uit 2005. Parallel aan deze juridische procedure zijn partijen in overleg om alsnog te komen tot een overeenkomst waarin de afspraken voor de ontwikkeling van het plangebied Wisseveld zijn vastgelegd.

Het woningbouwprogramma (WBP)

Inleiding Het Graafse woningbouwprogramma vindt haar grondslag in de op 25 april 2013 door de gemeenteraad vastgestelde koersnotitie (Structuurvisie) alsmede in de regionale woningmarktstrategie Land van Cuijk. Beide zijn hierna kort toegelicht. Woningbouwprogrammering Grave (WBP)

In april is de koersnotitie vastgesteld welke een nadere richting geeft voor de in voorbereiding zijnde structuurvisie. Naast de koersnotitie is in de tweede helft van 2012 intensief overleg gevoerd met alle betrokken woningbouwontwikkelaars om vraag en aanbod binnen de gemeente op elkaar af te stemmen en de overcapaciteit aan bestaande plannen in overeenstemming te brengen met de provinciale woningbouwprognose voor de gemeente Grave. Daarmee worden de voorwaarden geschapen waardoor het mogelijk wordt om een toekomstbestendige planningsopgave te kunnen opstellen. Bij de vaststelling van de woningbouwprogrammering is aangegeven dat de woningaantallen geen statisch gegeven zijn. Dit hangt deels samen met het feit dat voor diverse locaties contracten met ontwikkelende partijen zijn overeengekomen. Hierin zijn woningbouwafspraken gemaakt in zowel kwantitatieve als kwalitatieve zin alsmede afspraken met betrekking tot de fasering. De afgelopen periode en de komende tijd is en wordt in samenspraak met de ontwikkelaars bezien hoe aanpassing c.q. aanvulling van de bestaande overeenkomsten kan leiden in lijn van de gemeentelijke woningbouwprogrammering. Op termijn dient (per kern) concreter de cijfermatige match te worden gemaakt tussen de woningbouwprogrammering en het programma uit de grondexploitatie. Het monitoren van de aansluiting tussen beide ‘grootheden’ is dan goed mogelijk. Daarnaast is er meer zicht op de gevolgen van eventuele onderlinge (projecten)verevening van woningaantallen.

Page 97: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

97

Woningbouwprogrammering Grave 2013-2030Versie: vastgesteld bij besluit van de gemeenteraad op 25 april 2013

Totaal

Kern Projectlocatie Huur Koop Huur Koop Huur Koop Huur Koop Huur Koop t/m 2022

Grave Wisseveld 22 25 25 25 25 122

Prinsenstal 30 8 30 7 75

Visio 13 12 25

Vennedaal 5 5 5 15

Marechausseekazerne 5 4 9

Afronding De Stoof 15 15

Trompetterstraat 32 0

Esterade 0

Scheepswerf 0

Escharen Hof van Esteren 5 10 10 10 10 45

Locatie Nas 5 5

Velp Dorpshart Velp 3 3

Mariëndaal 6 10 8 8 8 40

Landgoed Oud Velp 3 3 3 3 12

Gassel Julianaplein e.o. 8 7 15

Torenstraat 11 11

Molenakker 10 10 20

Locatie n.t.b. 0

Reservecapaciteit 15 15 15 15 15 75

Totaal 5 89 30 95 30 84 0 86 0 68 487

2013-2014 2015-2016 2017-2018 2019-2020 2021-2022

Regionale woningmarktstrategie Land van Cuijk

In de raad van 19 maart 2013 is de Regionale woningmarktstrategie Land van Cuijk vastgesteld. De regionale woningmarktstrategie is een gemeenschappelijk product van de samenwerkende gemeenten in het Land van Cuijk en de in de regio werkzame woningcorporaties Mooiland en Wonen Vierlingsbeek. Daarnaast is zorginstelling Pantein betrokken bij het project. De regionale woningmarktstrategie kent twee belangrijke opgaven. Enerzijds is er sprake van teruglopende verkoopcijfers, waardoor nieuwbouwprojecten moeizaam van de grond komen. Anderzijds is er nog steeds sprake van een groeiende behoefte aan woonruimte. De opgave is hiermee tweeledig: a. aanpak van de huidige woningmarkt en het vlottrekken daarvan; b. faciliteren van de duurzame vraag; zorgdragen voor voldoende woningen in aantallen en kwaliteit. De komende periode zullen de deelnemende partijen met deze opgaven aan de slag gaan conform een uitvoeringsprogramma, oftewel Uitvoeringsagenda, waarvoor in de woningmarktstrategie een aanzet is gegeven. Het is niet uit te sluiten dat de regionale woningmarktstrategie - op termijn - aanpassing van het dan geldende gemeentelijk woningbouwprogramma tot gevolg zal hebben. In het licht van de vaststelling van de koersnotitie is reeds gewezen op de relatie tussen het woningbouwprogramma en de toen al aangekondigde regionale woningmarktstrategie. In onderstaand schema zijn per kern de geprogrammeerde woningaantallen tot en met 2022 weergegeven.

Page 98: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

98

4. Bijlagen

Bijlage 1 Investeringen 2015 - 2018

Nieuwe investeringen 2015-2018 (bedragen x € 1.000)

afd. Omschrijving Bedrag

investering

Jaar van investering

Toelichting 2015 2016 2017 2018

werken Nissan Primera 65-BR-KL 32 32 Kapitaallasten afdekken uit bestemmingsreserve materieel buitendienst

werken Nissan Kubistar 97-BR-DH 25 25 Kapitaallasten afdekken uit bestemmingsreserve materieel buitendienst

werken Vervanging combimachine "Spragelse"

37 37 Kapitaallasten afdekken uit bestemmingsreserve materieel buitendienst

Totaal nieuwe investeringen 94 62 32 0 0

Rendabele investeringen (dekking uit voorzieningen / reserve) 2015-2018 (bedragen x € 1.000)

Afd. Omschrijving Bedrag

investering

Jaar van investering

2015 2016 2017 2018

werken BHP openbaar groen 144 144 166 170 170

werken BHP gebouwen 248 248 324 324 324

werken BHP wegen 430 430 430 430 430

werken BHP meubilair en cvi. Objecten CCT 46 46 50 50 60

werken BHP Openbare verlichting 118 118 150 150 150

werken BHP riolering 15 jaar 177 177 679 0 0

werken BHP riolering 45 jaar 107 107 122 0 0

werken BHP riolering 60 jaar 679 679 0 0 0

werken BHP riolering 60 jaar hemelwater 122 122 0 0 0

werken BHP riolering 15,45 en 60 jaar 801 0 0 801 1.178

werken Tractie aanschaf klein gereedschap 12 12 12 12 12

ontw. BHP onderwijshuisvesting 29 352 352 0 0

Totaal rendabele investeringen 2.913 2.435 2.285 1.937 2.324

Page 99: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

99

Bijlage 2 Overzicht incidentele baten en lasten

(Bedragen x € 1.000) Progr. Omschrijving 2015 2016 2017 2018

Incidentele lasten:

1 Uitvoering rechtspositie college 57 49 25 0

1 Samenwerking Land van Cuijk 26 26 26 0

2 Groenstructuurplan 15 0 0 0

2 Bijscholing BOA’s 3 0 0 0

totaal incidentele lasten 101 75 51 0

Incidentele baten:

2 Verkoop reguliere pachtgronden 170 170 170 0

Totaal incidentele baten 170 170 170 0

Saldo incidentele baten en lasten (- = voordelig saldo) -69 -95 -119 0

Page 100: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

100

Bijlage 3 Reserves en Voorzieningen

Reserve 1-1-2015 bij af 31-12-2015

Algemene reserve (geblokkeerd) 5.000.000 5.000.000

Algemene reserve (vrij besteedbaar) 4.940.669 190.000 40.470 5.090.199

Reserve algemeen weerstandsvermogen 1.143.000 1.143.000

Totaal algemene reserves 11.083.669 190.000 40.470 11.233.199

Bestemmingsreserves voor realiseren bepaald doel

Huisvesting en onderwijs AZC-scholen 3.975 3.975

Bestemmingsreserves voor dekking van investeringen in bedrijfsmiddelen

Mobiliteitsfonds 57.500 57.500 0

Beheerplan ICT 2.188.229 13.876 2.174.353

Nieuwbouw Stadhuis 2007 3.936.860 108.983 3.827.877

Beheerplan vervanging materieel buitendienst 388.493 39.470 349.023

Stimulering deelnemers FPU lokaal niveau 24.120 24.120

Reconstructie algemeen (v/h Groenfonds) 368.150 262.292 105.858

Gemeentelijk monumenten -270 -270

Opleidingsfonds 5.324 5.324

Egalisatie afvlakking tarief reinigingsheffing 115.145 115.145

Reserve MFC 0 127.000 45.635 81.365

Bestemmingsreserve Wisseveld 1.995.336 1.995.336

Bouwgrondexploitatie

Gerealiseerde opslag “Bovenwijkse voorzieningen” 181.625 181.625

totaal bestemmingsreserves 9.264.487 127.000 527.756 8.863.731

Totaal Eigen Vermogen 20.348.156 317.000 568.226 20.096.930

Page 101: Gemeente Grave - CGM · Zorgdienstverlening oftewel Grave als Bastion van zorg zal de komende jaren vorm en inhoud krijgen om de enorme uitdagingen die de drie transities (jeugd,

101

Voorziening 1-1-2015 bij af 31-12-2015

Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs in te schatten

Wijk en dorpbeheer 0 0

Pensioenaanspraken wethouders 477.822 52.435 98.531 431.726

Op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten

Egalisatievoorziening arbeidsvoorwaarden p&o 0 0

Voorziening voor Dubieuze debiteuren 321.335 321.335

Kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt. Mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren

Onderhoud huisvesting scholen 1.070.453 29.000 1.041.453

Vervanging en onderhoud riolering (rioolbeheersplan) 5.874.616 255.416 1.085.000 5.045.032

Onderhoud gemeentelijke gebouwen (gebouwennota) 549.887 115.550 248.000 417.437

Onderhoud openbare verlichting 388.095 118.000 270.095

Onderhoud wegen en fietspaden (wegennota) -137.187 205.390 430.000 -361.797*

*Civiele objecten en meubilair openbare ruimte -78.213 41.820 46.000 -82.393*

Onderhoud groen -247.017 93.000 144.000 -298.017*

Voorziening voor egalisatie toerisme en recreatie 11.466 1.911 9.555

Voorziening vervroegde uittreding/stuwmeer uren 0 0

Subtotaal voorzieningen

Bouwgrondexploitatie

Voorziening woonrijpmaken afgesloten complexen 0 0

Voorziening verliesgevende complexen 0 0

Voorziening (her)inrichting openbare ruimte Wisseveld 821.887 821.887

Totaal voorzieningen 9.053.144 763.611 2.200.442 7.616.313

Van derden verkregen middelen

Van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden

Onderwijs achterstanden bestrijding 0 0

Voorziening Participatiewet 0 0

Totaal van derden verkregen middelen 0 0 0 0

* Op basis van lopende beheerplannen.