Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de...

28
Geld mag geen drempel zijn Evaluatie van de Tijdelijke regeling voorziening leermiddelen voor mbo- deelnemers uit minimagezinnen Anne Luc van der Vegt, Frank Scholten (Oberon) Emina van den Berg, Lieke Megens (SEO Economisch Onderzoek)

Transcript of Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de...

Page 1: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

GeldmaggeendrempelzijnEvaluatievandeTijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelenvoormbo-deelnemersuitminimagezinnen

AnneLucvanderVegt,FrankScholten(Oberon)EminavandenBerg,LiekeMegens(SEOEconomischOnderzoek)

Page 2: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig
Page 3: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Inhoudsopgave1. Inleiding........................................................................................................................................5

1.1 Aanleidingenonderzoeksvragen................................................................................................51.2 Onderzoeksmethoden................................................................................................................61.3 Leeswijzer...................................................................................................................................8

2. Bereikdoelgroepenaanwendingbudget......................................................................................92.1 Bereikdoelgroep.........................................................................................................................92.2 Aanwendingbudget..................................................................................................................12

3. Voorzieningenbinnenderegeling...............................................................................................153.1 Typevoorzieningen...................................................................................................................153.2 Gebruikvandevoorzieningen..................................................................................................16

4. Uitvoeringvanderegeling..........................................................................................................174.1 Opzetenuitvoering..................................................................................................................174.2 Communicatierichtingstudenten/ouders................................................................................184.3 Aanbevelingenvoordetoekomst.............................................................................................19

5. Samenwerkinginhetkadervanderegeling................................................................................215.1 Samenwerkendepartijen..........................................................................................................215.2 Oordeeloverdesamenwerking................................................................................................22

6. Conclusies...................................................................................................................................246.1 Conclusiesoverhetbereikvandedoelgroependeaanwending............................................246.2 Conclusiesoverdeaanwendingvanhetbudget......................................................................246.3 Conclusiesoverhettypevoorzieningen...................................................................................256.4 Conclusiesoverhetoordeeloverdeuitvoeringvanderegeling..............................................256.5 Conclusiesoverdesamenwerkingmetanderepartijen...........................................................266.6 Aanbevelingenvoordetoekomst.............................................................................................26

Page 4: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig
Page 5: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 5

1. Inleiding

1.1 AanleidingenonderzoeksvragenNaaraanleidingvanonderzoeknaardegevolgenvandeafschaffingvandeWTOSvoormbo-deelnemersjongerdan18jaar1,heefthetministerievanOCWbeslotenmaatregelentetreffenomdetoegankelijkheidvanhetmbotewaarborgenvoorallejongeren.Daaromisde‘Tijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelenvoordeelnemersuitminimagezinnen’inoktober2016vankrachtgeworden.Dezeregelinggeldtvoorhetstudiejaar2016/2017enisbedoeldvoorminderjarigestudentendieeenberoepsopleidendeleerweg(bol)volgen.Hetdoelistevoorkomendatdeschoolkeuzevanjongerenuitminimagezinnenbeïnvloedwordtdoordehoogtevandeschoolkosten.HetministerievanOCWachthetongewenstalsschoolkostendekeuzevoordeopleidingbeïnvloeden.Intotaalisinhetkadervanderegeling€5miljoenbeschikbaargesteldenverdeeldover67mbo-instellingen,indelumpsum.Metdatgeldkunneninstellingenvoorzieningenaanbiedenaanminderjarigestudentenuitminimagezinnendiefinanciëledrempelservaren.Instellingenhebbendaarbijzelfderuimteomtebepalenwelkevoorzieningenzeaanbieden.Aanheteindevanhetschooljaar2016/2017dientdetijdelijkeregelinggeëvalueerdtezijn.Deevaluatiemoetinzichtgevenin:dewerkingvandemaatregel,hetbereikvandedoelgroep,deaanwendingvanhetbeschikbarebudget,deaardvandegetroffenvoorzieningenendesamenwerkingmetanderepartijen,zoalsdegemeenteen/oflokaleafdelingenvanStichtingLeergeld.Devolgendeonderzoeksvragenzijngeformuleerd:Bereikdoelgroep1. Hoeveelaanvragenzijnerintotaalgedaan?Isdataantalhogeroflagerdanverwacht?2. Hoeveelaanvragenpastenbinnendedoelgroepvanderegeling(minderjarigebol-deelnemers),

hoeveelaanvragenvielendaarbuiten?3. Hoeveelaanvragenzijngoedgekeurdenafgekeurd?Welkecriteriazijndaarbijgehanteerd?4. Hebbenmbo-instellingenzichtophoeoudersderegelingervaren?Inhoeverrebiedtderegeling

eenoplossingvoorhunfinanciëleproblementenaanzienvandeopleidingskosten?Aanwendingbudget5. Hoeveelgeldisergemiddeldbesteedpergoedgekeurdeaanvraag?Verschiltdatpervoorziening?6. Ishetbeschikbarebudgetvoldoendeomaanalleaanvragentekunnenvoldoen?7. Welkdeelvanhettotalebudgetisbesteed?Typevoorziening/leermiddelen8. Welkevoorzieningenhebbenmbo-instellingengetroffenbinnendeTijdelijkeregeling?9. Vanwelkevoorzieningishetmeestegebruikgemaaktdoormbo-deelnemersenwaarom?

1 Berg,E.vanden,L.Megens,F.Scholten&A.vanderVegt(2016).Schoolkostenvoor16-en17-jarigembo’ers.Onderzoek

naardegevolgenvanveranderdetegemoetkomingindeschoolkosten.Utrecht:Oberon,Amsterdam:SEOEconomischOnderzoek.

Page 6: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

6 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Uitvoeringvanderegeling10. Washetgoedmogelijkvoordembo-instellingenomeenvoorzieningvoorleermiddelenvormte

gevenbinnendeTijdelijkeregeling?Boodderegelingvoldoenderuimte?Tegenwelkmoeilijkhedenliepenmbo-instellingenaan?

11. Hoeverliepdecommunicatienaarouders/deelnemersoverdeTijdelijkeregeling?Welkekanalenzijnbenut?

Samenwerkingpartijen12. Isdoormbo-instellingenbijdeopzetendeuitvoeringvandevoorzieningvoorleermiddelende

samenwerkinggezochtmetdelokaleStichtingenLeergeldofeenvergelijkbareorganisatieen/ofgemeente?

13. Hoeisdesamenwerkingverlopen?Aanbevelingenvoortoekomstigeregeling14. Zijneraanbevelingenvoorhoederegelingvoorzieningleermiddelennogbetervormgegevenkan

worden?15. IserverbeteringmogelijkindesamenwerkingmetlokaleStichtingenLeergelden/ofgemeenten?

1.2 OnderzoeksmethodenOmbovenstaandeonderzoeksvragentebeantwoordenzijnvierbronnengeraadpleegd:mbo-instellingen,gemeenten,lokalestichtingenLeergeldenCBS-microdata.Elkvandezevierbronnenlevertrelevanteinformatieopmetbetrekkingtotdeonderzoeksvragen.Mbo-instellingen:telefonischeinterviewsendocumentenanalyseRepresentativiteit:Intotaalhebben40vande67mbo-instellingen(ROC’sAOC’senvakscholen)deelgenomenaanhetonderzoek.Debereidwilligheidommeetewerkenwasgroot.Debelangrijksteredenvoornon-responswasdebeperkteduurvandeveldwerkperiode(8meitot7juni).Hettotalebudgetdatdeondervraagdembo-instellingenhebbenontvangenvoorhetuitvoerenvandetijdelijkeregelingbedraagtruim3miljoeneuro(exact:€3.109.468,70).Dezeevaluatieheeftdaarmeeeendekkingvan63procentvanhetlandelijkebudget.Geïnterviewdepersonen:Erisgesprokenmetmedewerkersbinnenmbo-instellingendiedirectbetrokkenzijnbijhetbeleidvandetijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelen.Datbetreftdiversefunctionarissen:- leidinggevendenofmedewerkersvandefinanciëleafdeling;- bestuurders,medewerkersofleidinggevendendietemakenhebbenmethetbegeleidenvan

studenten;- beleidsmedewerkersdiehetbeleidvanderegelinghebbenopgezetenuitvoeren;- leidinggevendenofmedewerkersvandeafdelingadministratie;- hetstudentenservicecentrumofdebedrijfsvoering;- projectleidersvandetijdelijkeregeling.

Page 7: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 7

Gevraagdeinformatie:Deinterviewsmetmbo-instellingenvormendekernvanditonderzoekenzijnrelevantvooralleonderzoeksvragen.Hetgaatomeencombinatievankengetallenmetbetrekkingtotfinanciënenaanvragenenkwalitatieveinformatieoverhetbeleidrondomderegeling.Nietiederembo-instellingheeftopalleonderwerpendegewensteinformatievoordeevaluatiekunnenleveren.Ditheeftalsconsequentiedatdegepresenteerdeuitkomstenperonderwerpnietallemaalophetzelfdeaantalscholenisgebaseerd.Datisaangegevenindetekst.Gemeenten:telefonischeinterviewsRepresentativiteit:NetalsbijdelocatiesvanStichtingLeergeldhebbenweeenselectiegemaaktvan15gemeenten,welkewijbenaderdhebbenvoorhetbeantwoordenvanenkelevragenomtrentdetijdelijkeregelingminimagezinnen.Ookhierbijhebbenwebijdeselectierekeninggehoudenmetvoldoendegeografischespreidingenaantaldoelgroepstudenten.Uiteindelijkhebbenslechts5vande15gemeentengerespondeerd(33%).Ditlagepercentageheefteentweetaloorzaken.Allereerstwashetlastigomdejuistecontactpersonentevinden.WehebbenhiervoorzowelnavraaggedaanbijdelocatievanStichtingLeergeldinderegio,alsbijdembo’sbinnendegemeentendiehebbenaangegevensamentewerkenmetdegemeenten.Vrijwelgeenvanhenbeschikteechterovercontactgegevensvanverantwoordelijkegemeenteambtenaren,omdatdecontactenmetdegemeentendoorgaansincidenteelenoppervlakkigwaren.2Ookisgeprobeerdrechtstreeksbijdegemeentencontactpersonentebenaderen,maarineenaantalgevallenwerdnietduidelijkwiedegesteldevragenzoukunnenbeantwoorden,wateenbevestigingisvanbovengenoemdpunt.Gevraagdeinformatie:Dezeinterviewswarenvooralrelevantvoordeonderzoeksvragenoverdesamenwerking(vraag12en13).Degemeentenhebbenvragenbeantwoordoveronderanderehunrolbijdecommunicatieenuitvoeringvanderegeling,desamenwerkingmetmbo’senhetbereikvanderegeling.Omdatslechtsenkelegemeentenzijnbereikt,isdeinformatieoverdesamenwerkingindezerapportagegrotendeelsgebaseerdopdeinformatiediewehieroverbijvandembo-instellingenhebbeningewonnen.LokalestichtingenLeergeld:telefonischeinterviewsRepresentativiteit:Intotaalzijn15locatiesvanStichtingLeergeldbenaderdvooreentelefonischinterview.Erisbijhetselecterenvandeze15locatiesrekeninggehoudenmettweefactoren:voldoendegeografischespreiding,enrelatiefveeldoelgroepstudenten.Vandeze15locatieshebbenweeruiteindelijk11gesproken(73procent).OmdatdewerknemersvanStichtingLeergeldinveelgevallenopvrijwilligebasiswerkzaamzijnendaarnaastinveelgevallenbeperktbereikbaarzijn,washetgezienderelatiefkortedoorloopperiodenietmogelijkomiedereentelefonischteinterviewen.Eendeelvandelocatiesheeftdevragendaaromviadee-mailbeantwoord.Gevraagdeinformatie:Netalsbijdegemeentenwarendezeinterviewsvooralrelevantvoordeonderzoeksvragenoverdesamenwerking(vraag12en13).2 Meerhieroverlaterindezerapportage,ziehoofdstuk5.

Page 8: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

8 OberonenSEOEconomischOnderzoek

CBS-microdata:analyseaantalminimagezinnenonderdetotalegroep16-en17-jarigembo’ersOmgoedzichttekrijgenopdepotentiëledoelgroepvanderegelingenbijbehorendbenodigdbudget(vraag1totenmet4),hebbenweeenkwantitatieveanalyseuitgevoerdopde‘microdata’vanhetCBS.Hiermeeisvastgesteldhoeveelvande16-en17-jarigembo’ersdieop1oktober2016ingeschrevenstondenbijeenmbo-opleidinguiteenminimagezinkomen.

1.3 LeeswijzerIndevolgendehoofdstukkenpresenterenwedebevindingenvanhetonderzoek.Achtereenvolgensgaanweinopbereikvandedoelgroepenaanwendingvanhetbudget(hoofdstuk2;onderzoeksvragen1t/m7),voorzieningenbinnenderegeling(hoofdstuk3;onderzoeksvragen8en9),uitvoeringvanderegeling(hoofdstuk4;onderzoeksvragen10en11)ensamenwerking(hoofdstuk5;onderzoeksvragen12en13).Inhetslothoofdstuktrekkenweconclusiesmetbetrekkingtotalleonderzoeksvragenendoenweaanbevelingenvoordetoekomst(onderzoeksvragen14en15).

Page 9: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 9

2. Bereikdoelgroepenaanwendingbudget

2.1 BereikdoelgroepLandelijkedoelgroepInhetstudiejaar2016/2017stondenop1oktober137.481mbo-deelnemersmeteenleeftijdvan16of17jaaringeschrevenbijeenbekostigdebol-opleiding3.Vandiembo’ersishetbesteedbaarhuishoudinkomenover2014bepaaldmetbehulpvanCBS-microdata.Opbasisvanhethuishoudinkomenisvastgesteldhoeveelstudentenuiteenminimagezinkomenendoelgroepzijnvandetijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelen.Wesprekenvaneenminimagezinalshetbesteedbaarinkomenlagerisdan120procentvanhetbijstandsniveau4.DezeinkomensgrenswordtdoorgaansgehanteerddoorinstantieszoalsStichtingLeergeld.HetaandeelminimagezinnenbinnendedoelgroepvandeTijdelijkeregelingistenminsteevengrootalshetlandelijkeaandeelminimagezinneninNederlandnamelijk10procent.Uitgaandvanhetbesteedbaarinkomenin2014komt13,5procentvandembo´ersuiteenminimagezin.Wanneeraldezestudenteneenaanvraagzoudendienen,zijndaterintotaal18.519.Naasthetinkomenover2014isookhet(nognietdefinitiefvastgestelde)besteedbareinkomenin2015bekeken.Datinkomenisgemiddeldhoger5,waardoorhetaandeelminimagezinnenlageruitkomt,namelijk10procentvandetotaledoelgroep.Opbasisvanhet(voorlopige)besteedbareinkomenover2015zoudenmaximaal13.74816-en17-jarigembo’erseenaanvraagkunnenindienen.Gekekennaarde25onderwijsgebiedenwaarinNederlandisopgedeeld,valtopdatergroteregionaleverschillenzijnwatbetrefthetaandeel16-en17-jarigembo’ersuitminimagezinnen.IndeZuidelijkeAchterhoek(waarROCGraafschapCollegeisgevestigd)wonenrelatiefhetminstedoelgroepstudentenuitminimagezinnen.,namelijk9,2procent.InGroot-Rijnmond(o.a.Lentizonderwijsgroep,Zadkine,AlbedaCollege,GrafischLyceumRotterdam)wonenrelatiefdemeestdoelgroepstudentenuitminimagezinnen.Globaalgeldtdaterrelatiefmeerdoelgroepstudentenwoneninstedelijkegebieden.

3 Bron:BasisregistratieOnderwijs(BRON),gegevensafkomstigvandeDienstUitvoeringOnderwijs(DUO).4 In2014ishetbijstandsniveau€948,17permaand.5 Hetisonduidelijkwaardoorhetinkomenover2015significanthogerisdanin2014.Ditzoutemakenkunnenhebbenmet

hetfeitdatdeinkomensover2015nognietdefinitiefvastgesteldzijn.

Page 10: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

10 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Figuur2.1 Aandeel16-en17-jarigembo’ersuitminimagezinnenhogerinstedelijkegebieden

*rodestippenindekaartzijnmbo-instellingenBron: CBS-microdataenBasisregisterOnderwijs(BRON)(2017),bewerkingenSEO/OberonAantalverwachteendaadwerkelijkeaanvragenInhetkadervandetijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelenzijnintotaal1.956aanvragenontvangendoor36mbo-instellingen.Hetgemiddeldaantalaanvragenperinstellingkomtdaarmeeuitop56.Grofweggeldtdathetaantalaanvragenpermbo-instellinghogerisnaarmatehetbudgetvoorderegelinghogeris,metenkeleuitzonderingen.Tweembo-instellingenhebbengeenaanvragenontvangen,omdatzijnogbezigzijnderegelingvormtegeven.6Eenruimemeerderheid(22)vande36mbo-instellingendieaanvragenhebbenontvangen,vindthetaantalaanvragenlagerdanverwacht.Drieinstellingenvindenhetaantalaanvragenhogerdanverwacht.Deresterende(11)instellingenhadofwelgeenverwachtingbijhetaantalaanvragenofvondhetlastigditvantevoreninteschatten.Demeestembo-instellingenverwachtenvoordetoekomstoverigenseenstijginginhetaantalaanvragen,omdatderegelingrelatieflaatinhetstudiejaarinwerkingisgetredenennietinallevormenvancommunicatierichtingoudersenstudentenzijnmeegenomen.7

6 Webeschikkenintotaaloverinformatievan38mbo-instellingen.Tweevande40geïnterviewdeinstellingenkondengeen

volledigeinformatieverstrekkenoverhetaantalontvangenaanvragen.7 Inhoofdstuk4gaanweuitvoeriginopdecommunicatieoverderegeling.

9.2%9.4%9.8%10.3%11.0%11.1%11.3%11.3%11.6%11.7%12.0%12.1%12.1%12.7%13.0%13.1%13.2%13.3%13.9%14.2%14.4%15.5%15.8%16.6%

19.0%

8 - Zuidelijke Achterhoek14 - Noord-Noord-Holland

5 - Zwolle-Meppel en omstreken23 - Noord-Limburg

19 - Zeeland7 - Apeldoorn en midden-…

12 - Noord-Noord-Brabant24 - Roermond en omstreken

4 - Assen-Hoogeveen-Emmen18 - Dordrecht-Gorinchem

10 - Harderwijk-Amersfoort11 - Oostelijk Maas-Waalgebied

22 - Zuidoost-Noord-Brabant3 - Friesland

13 - Utrecht en omstreken6 - Twente

20 - West-Noord-Brabant21 - Tilburg en omstreken9 - Arnhem en omstreken

1 - Groningen en omstreken25 - Zuid-Limburg

16 - Noord-Zuid-Holland2 - Oost-Groningen

15 - Zuid-Noord-Holland17 - Rijnmond groot

Landelijkgemiddelde

Page 11: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 11

Tabel2.2 Meestembo-instellingenhaddenmeeraanvragenverwachtdanontvangen

Tabel2.1 Meestembo-instellingenhaddenmeeraanvragenverwachtdanontvangen

Aantal Percentage

Aantalaanvragenlagerdanverwacht 22 61%Aantalaanvragenhogerdanverwacht 3 8%Geenverwachtingenoverhetaantalaanvragen 11 31%Totaalaantalmbo-instellingen 36 100%Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/OberonAantaltoegekendeaanvragenVandeontvangenaanvragenis82procenttoegekend.HetlageafwijzingspercentagewordtmedeveroorzaaktdoordatdelokaleStichtingLeergeldinveelgevalleneeninkomenstoetsuitvoertvoordatdeaanvraagwordtingediend(zieookhoofdstuk5).Eendeelvandepotentiëleaanvragendatafgewezenzouworden,wordtzodoendevoorafuitgefilterd.Wanneeruitdeinkomenstoetsblijktdateenstudentnietinaanmerkingkomtvoorderegeling,wordtdoorgaansgeenaanvraagingediendbijdeschool.AantalaanvragenbinnendedoelgroepBijnaalleaanvragenwaardegeïnterviewdembo-instellingen8zichtophebben,zijnafkomstigvanstudentendiebinnendedoelgroepvanderegelingvallen(minderjarigembo’ersdieeenberoepsopleidendeleerweg(bol)volgen).Slechtstweeprocentvandeaanvragenvielbuitendedoelgroep.Ditkomtvoornamelijkdoordatersprakeisvaneen‘filter’vooraf.Decommunicatieoverderegelinglooptvaakviadocentenofdebestaandezorgstructuurmetstudieloopbaanbegeleidersenmaatschappelijkwerkers.Zijpikkensignalenopvanstudentendiefinanciëleproblemenhebben,enlichtendestudentenbinnendedoelgroepinoverderegeling.OokStichtingLeergeldisonderdeelvanhetfilter,omdatookzijalleenstudentendoorverwijzendiebinnendedoelgroepvallen.Scholendiealvoorzieningen/regelingenhaddenvoorstudentenmetfinanciëleproblemen,filterendaaruitdegenendieaandeeisenvoldoenvandetijdelijkeregeling.Gehanteerdecriteria30vande36mbo-instellingendieaanvragenhebbenontvangen,hebbendezebeoordeeldopbasisvandriecriteria:inkomen,leeftijd(16of17jaar)enleerweg(bol-opleiding).Alleenindienaanalledriedecriteriaisvoldaan,hebbendezeinstellingendeaanvragengehonoreerd.Vierinstellingenhebbenaanvragenopmaximaaltweevandezedriecriteriagetoetst9entweeinstellingenhebbenhelemaalgeencriteriagehanteerdterwijlzeweleenaantalaanvragenhebbenontvangenengehonoreerd10.Demanierwaaropmbo-instellingeninvullinggevenaandeinkomenstoetsverschiltsterk.Bijgrofwegdehelftvanhetaantalgeïnterviewdembo-instellingenverlooptdeinkomenstoetsviaStichtingLeergeld.Zijhantereneeninkomensgrensvariërendvan110tot130procentvanhetbijstandsniveau.Aanvragenvanstudentenafkomstiguitgezinnenmeteeninkomentotaandezegrenswordengehonoreerd.Erzijnookmbo-instellingendiezelfeeninkomenstoetsuitvoeren.Eéngeïnterviewdembo-instellinghanteerteeninkomensgrensvan€20.000opjaarbasis.Erisookeengroepvanachtmbo-instellingendiegezamenlijkovereenzijngekomenom120procentvanhetbijstandsniveautehanterenalsinkomensgrens.Die

8 Overditaspecthebben30vande40geïnterviewdembo-instellingeninformatieverschaft.9 Waarbijverschillendecombinatievancriteriazijngehanteerd:1xinkomenenBOL-opleiding,1xinkomenenleeftijd,1x

alleeninkomenen1xalleenBOL-opleiding.10 HetbetreftdrieaanvragenvooreenbuitenlandexcursieeneendoorverwijzingvanuitStichtingLeergeldvoorhetvergoeden

vandeleermiddelenvaneenstudent.

Page 12: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

12 OberonenSEOEconomischOnderzoek

grensstaatnietvastenwordtgeëvalueerd.Ookhanterenzijeen‘eigenbijdrage’van€200waareventueelvanwordtafgewekenalsoudersonderbewindvoeringstaan.Nietallescholenvragenouders/studentenominkomensgegevensteoverleggenomgebruiktekunnenmakenvanderegeling.Somsishetcriteriumofoudersindeschuldsaneringzitten,onderbewindvoeringstaan,eenkwijtscheldingvandegemeentebelastinghebbenofopeenanderemanierbijdegemeentebekendstaanalszijndegezinmeteenlaaginkomen.Ookzijnermbo-instellingendienaardeindividuelesituatievandestudentkijken.Schoolmaatschappelijkwerkerspratenmetdestudentenbepalenaandehandvandatgesprekofdestudentinaanmerkingkomtvoorderegeling.Afgewezenaanvragen15vande36mbo-instellingenhebbenaanvragenafgewezen11.Indemeestegevallenwasderedenvoordeafwijzingeentehogeleeftijdofhetnietvoldoenaandegehanteerdeinkomensgrens.Inminderematewashetnietvolgenvaneenbol-opleidingoorzaakvandeafwijzing.Eénmbo-instellingheeftaanvragenafgekeurdomdatzijkostenvoorpersoonlijkeleermiddelenzoalskledingengereedschappennietonderderegelinglatenvallen.Eenanderembo-instellingheeftéénaanvraagafgekeurdwegensgebrekaanvoldoendeinformatieoverdeinkomenssituatie.BereikvanderegelingvolgensStichtingLeergeldendegemeentenDelocatiesvanStichtingLeergeldisgevraagdofzeaanwijzingenoverhetbereikvanderegelinghebben.Vande11locatiesgevenervijfaandatzeditnietkunnenbeoordelen.Zeverzorgendeinkomenstoets,maarhebbengeentotaaloverzicht.Ookspeeltmeedatderegelinggedurendehetstudiejaarisingevoerd,enhetstudiejaarnognietteneindeis.Debalanskandaaromopzijnvroegstpasaanheteindevanhetstudiejaarwordenopgemaakt.Welwordtgezegddatderegeling‘zekereffectheeft’.Zokunnenerdankzijderegelingmeerstudentenwordengeholpenenhorendelocatiesveelpositieveverhalenvanouders.Deregelingverlaagtdefinanciëledrukopoudersenbiedthunkinderendemogelijkheiddegewenstevervolgopleidingtekiezen.AandelocatiesvanStichtingLeergeldisookgevraagdofzezichthebbenophetaantalthuiszittersdatdoorderegelingweernaarschoolgaan.DitisvoorStichtingLeergeldmoeilijktepeilen,omdatdezejongerenvaakeenandertrajectvolgen.Vandegemeentengeeftdemeerderheidaanhiergeenzichtoptehebben.Welwordtopgemerktdaterhetafgelopenjaarweinigtotgeenaanvragenvoorondersteuningbijdegemeentezijngedaan,watwijstopeengoedewerkingvanderegeling.

2.2 AanwendingbudgetAanwendingperaanvraagHetbedragvan€5miljoendathetministerievanOCWvoorhetschooljaar2016-2017terbeschikkingheeftgesteld,isverdeeldonderde67mbo-instellingenopbasisvandeverdeelsleuteldiewordtgehanteerdbijdelumpsum.Vande40ondervraagdembo-instellingenisvan39bekendwelkdeelvanhetbudgetzehebbenbesteedtotenmetmei201712.Vanhettotalegezamenlijkebudgetvanruim€3miljoenisruim€835duizendbesteed.Ditis27procent,gemiddeldoverdeze39instellingen.Permbo-instellingverschiltdeaanwendingvanhetbudgetsterk.Tweeinstellingenhebbennietsbesteed,hetmaximumis80procentvanhetbeschikbarebudget.

11 Bijééninstellingwasonbekendofersprakeisvanafwijzingen.12 Deinstellingdiegeeninformatieheeftkunnenverstrekkenoverhetbestedebudget,heeftwelaanvragenontvangenen

toegekend(intotaal5).

Page 13: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 13

Gemiddeldiser€476peraanvraagbesteed13.Deverschillentussenmbo-instellingenzijnwatditbetreftgroot.Deschoolmetgemiddeldhetlaagstbestedebedragperaanvraaghanteerteenplafondvan€150peraanvraag.Ditbedragisgebaseerdophunbeschikbarebudget,gedeelddoorhetaantalstudentendatbinnendedoelgroepvaltenpotentieeleenaanvraagzoukunnenindienen.DataantalhebbenzijingeschatopbasisvanCBS-gegevensoverhetaandeelminimagezinneninNederland.Deinstellingmethethoogstbestedebedragperaanvraagkomtuitopgemiddeld€2.800.Dehoogtevanhetgemiddeldbestedebedragperaanvraaghoudtgeenverbandmethettotalebeschikbarebudget.Onbekendisofhetgemiddeldbestedebedragverschiltpertypevoorziening.Hieroverkondenmbo-instellingengeeninformatieaanleveren.ToereikendheidvanhetbudgetTotnutoevindenalleondervraagdembo-instellingenhetbudgettoereikendomaandeaanvragentekunnenvoldoen.Geziendeonderbenuttingzalditgeenverbazingwekken.Demeestembo-instellingenverwachtenechtereenstijginginhetaantalaanvragenindetoekomst,omdatderegelingnaarverwachtingvolgendstudiejaarbetervormzalkrijgeneneerdergecommuniceerdkanworden.Daarmeeontstaanwatzorgenoverdetoereikendheidvanhetbudgetindetoekomst,gegevenhethuidigebudget.AanwendingvanongebruiktbudgetVolgensderichtlijnenvandetijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelenmogenscholenmeteenbudgetonder€125.000eeneventueleonderbenuttingvanhetontvangenbudgetinzettenvooranderedoeleinden.Meteenbudgetbovende€125.000magditnietendienthetovergeblevengeldtewordenteruggestortnaarDUO/OCW.Binnendesteekproefvan40mbo-instellingenhebben33eenbudgetonder€125.000.Zevendaarvanhebbenresterendbudgetingezetvooranderezaken.Ditbetreftonderanderehetuitbreidenvandepersoneelsformatieinhetkadervanderegeling,voorstudentenofschrijnendegevallenbuitendedoelgroepaldannietviaeeneigensteunfonds,vooreenbijdrageaanverplichteexcursiesofhetlatenvervallenvandevrijwilligeouderbijdrage.Deoverige26mbo-instellingenmeteenbudgetonder€125.000hebbenhetovergeblevenbudgetnietbesteed.Achtdaarvanzijndittotdusverooknietvanplan,omdatzijeerstduidelijkheidwillenoverwatwelennietmagbinnenderegeling,nietwetenoferbudgetoverblijftofhet(eventuele)restantineersteinstantiewillenbewarenvoordehuidigeregeling.Tweembo-instellingenwetennietnogofzeresterendbudgetaananderezakengaanbestedenentweeandereinstellingenkondenergeenuitspraakoverdoen,omdatzijderegelingnogonvoldoendevormhebbengegeven.14mbo-instellingenzijnindetoekomstwelvanplanomresterendbudgettebestedenenhebbendaarvoordevolgendedoeleindeningedachten:- hethandhavenvandehuidigeregelingindetoekomst;- tegemoetkomenvanstudentenmetfinanciëleproblemenbuitendedoelgroep;- hetversoepelenvandeinkomensgrens;- hetfinancierenvandeuitvoeringskostendoordeinstelling;- hetinrichtenvaneencentraleplekvoorbruikleenvanleermiddelen;- hetvergoedenvanleermiddelenvooreerstejaarsstudenten.

13 Ditisberekendopbasisvan36mbo-instellingendiezowelinformatiehebbenverschaftoverhetbesteedbudgetalshet

aantaltoegekendeaanvragen.

Page 14: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

14 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Zevenvande40mbo-instellingenhebbeneenbudgetboven€125.000enmogenhetongebruiktebudgetnietinzetten.Zesdaarvanhebbenditooknietgedaan.Eénmbo-instellingheefthetresterendebudgetgestortineeneigenfondsdatbenutwordtvoorstudentenmetfinanciëleproblemen.

Page 15: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 15

3. Voorzieningenbinnenderegeling

3.1 TypevoorzieningenVergoedenaanschafleermiddelenBijnaalleondervraagdembo-instellingen(opdrievande40na)hebbenvoorzieningengetroffeninhetkadervandetijdelijkeregeling.Demeestvoorkomendevoorzieningishetvergoedenvandeaanschafvanleermiddelenenanderebenodigdhedenvoordeopleiding.Hierondervallenvoornamelijk(werk)boeken,softwarelicenties,gereedschappenenkleding.Bijsommigescholenwordenooklaptopsmeegenomenindezevoorziening.Devergoedingvoordekostenvanleermiddelenwordtmeestalgebaseerdopdefactuurdiedestudent/ouderinlevertbijdeschool.Inhetstudiejaar2016/2017zijnleermiddelenvaakmetterugwerkendekrachtvergoed,omdatderegelingpasindeloopvanhetstudiejaarinwerkingisgetreden.Hetkomtechterookvoordatscholeninhetkadervandezevoorzieningafsprakenhebbengemaaktmethunboekenleveranciers.Indatgevalkomtderekeningvanleermiddelendirectbijdeschoolterecht,indieneenstudentgebruikmaaktvandevoorziening.LeermiddeleninbruikleenNaasthetvergoedenvanleermiddelen,geeftruimdehelftvandeondervraagdembo-instellingenleermiddeleninbruikleen.Bijhetinbruikleengevenvanmiddelengaathetoverhetalgemeenomlaptopsentekstboeken,maarinminderemateookomgereedschappenenkleding.Vaakwordendebenodigdhedenaangeschaftdoordeschoolentekentdestudenteenovereenkomst,waarinhij/zijverklaartdespullenweernetjesinteleveren.Dat‘halenenbrengen’gebeurtvaakopeencentraleplekbinnendeschool.Tenaanzienvanhetuitlenenvanlaptopskanhetgaanomuitleningvooreenbeperkteperiodezoalseendagofvoordetotaleduurvandeopleiding.Ookhierbijwordenbruikleenovereenkomstenopgesteld.OvernameleermiddelenEenafgeleidevormvanhetinbruikleengevenvanleermiddelen,betreftdeovernamevanleermiddelen.Omdatderegelingpasindeloopvanhetstudiejaar2016/2017inwerkingisgetreden,haddenveelstudentendeleermiddelenalaangeschaft.Dezevoorzieningbiedtderuimteomdieaangeschafteleermiddeleninteleverenbijdeschool,dekostentedeclarerenendeleermiddelenvervolgensinbruikleentekrijgen.Vande40ondervraagdembo-instellingenhebbener11hunstudentendezemogelijkheidgeboden.KostelozeleningHetverstrekkenvaneenkostelozeleningvoordeaanschafvanschoolbenodigdhedenkomtweinigvoorbinnenderegeling.Drievande40ondervraagdembo-instellingbiedtdezevoorzieningaan,waarbijhetbijvoorbeeldgaatomhetintermijnenafbetalenvaneenopenstaandefactuur.Ditbiedtstudentenenoudersdemogelijkhedenomkostentespreiden,waardoorzewellichtmakkelijkertedragenzijn.VergoedenvanandereopleidingsgerelateerdekostenRuimeenderdevandeondervraagdembo-instellingen(14vande37)kiestervoorookandere,aldannietvrijwillige,kostentevergoedendieinhetkadervandeopleidingwordengemaakt.Hetgaatbijvoorbeeldomhetvergoedenvaneenintroductiekamp,excursieofschoolreis,hetverlagenvandeopleidingskosten,hetkwijtscheldenvanbetalingsachterstandendiestudentenhebbenofhetvergoedenvanreiskosten.

Page 16: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

16 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Tabel3.1 Merendeelvandeinstellingenschaftleermiddelenaanvoorstudentenengeeftzeinbruikleen

Aantal Percentage*Aanschafleermiddelen 27 73%Leermiddeleninbruikleen 23 62%Vergoedenvanandereopleidingsgerelateerdekosten 14 38%Overnameleermiddelen 11 30%Kostelozelening 3 8%Totaalaantalmbo-instellingen 37 *hetpercentageteltoptotmeerdan100%,omdatinstellingenmeerderevoorzieningenkunnenhebben.Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/OberonGeenvoorzieningenDrievande40geïnterviewdembo-instellingenhebbennoggeeninvullinggegevenaanderegelingendusnoggeenvoorzieningengetroffen.Inééngevalgaathetomeenkleinembo-instellingmeteenrelatiefbeperktbudget,diebovendienaleenfondsheeftvoorstudentenmetfinanciëleproblemen.Dezeinstellingiswelbezigomderegelingvoorhetstudiejaar2017/2018vormtegeven,zodatzeschoenenengereedschappenkunnenaanschaffenvoorstudentendiedatnietkunnenbetalen.Ookeenanderembo-instellingisbezigomderegelingvormtegeven.Zezijnindefasevanhetopstellenvaneenuitvoeringsplanomtevoorkomendaterongelijkheidontstaattussenstudenten.Dederdeinstellingdiemomenteelnoggeenvoorzieningenheeftgetroffeninhetkadervanderegeling,twijfeltomditalsnogtedoen.Zijhebbenmoeitemethetfeitdatderegelingbeperktistotstudentenuitminimagezinnenendatdaarvoorprivacygevoeligegegevensopgevraagdmoetenworden.

3.2 GebruikvandevoorzieningenDoorstudentenwordtmomenteelhetmeestgebruikgemaaktvanhetvergoedenvanaangeschafteleermiddelenenhetinbruikleennemenervan.Insommigegevallenisdatvanzelfsprekend,omdathetdeenigevoorzieningenzijndiedeschoolaanbiedt.Laptopswordenrelatiefvaakinbruikleengegeven.Benodigdegereedschappenenkleding,zoalskapperssets,messensets,veiligheidsschoenenofuniformen,wordenrelatiefvaakvergoed,omdatdezepersoonsgebondenzijn.Hetzelfdegeldtvoorsoftwarelicenties,dievaakopnaamstaanenmaaréénkeergebruiktkunnenworden.Ook(werk)boekenwordenvaakvergoedbinnenderegeling.Hetkwantificerenvanhetgebruikpertypevoorzieningisnietmogelijk,omdatinstellingendatnietadministrerenofgegevensdaarovernognietbeschikbaarhebben.

Page 17: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 17

4. Uitvoeringvanderegeling

4.1 OpzetenuitvoeringDemeestembo-instellingenvoerenderegelingmomenteelnaareigentevredenheiduit.Achtopdetienondervraagdembo-instellingenvondhetgoedmogelijkominvullingtegevenaandetijdelijkeregeling.Tabel4.1 MeesteinstellingenkondengoedinvullinggevenaandeTijdelijkeregeling

Aantal PercentageWelgoedmogelijkominvullingtegeven 31 80%Niethelemaalgoedmogelijkominvullingtegeven 6 15%Nietgoedmogelijkominvullingtegeven 2 5%Aantalmbo-instellingen 39 100%Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/OberonInstellingenhebbenookdenodigemoeilijkhedenervaren.Deregelingisindeloopvanhetstudiejaar2016/2017definitiefbekendgemaakt,waardoorcommunicatieoverderegelingrichtingstudentenenoudersmoeizaamisverlopen.Scholenhebbenbovendienergsnelmoetenhandelenomderegelingtotuitvoeringtekunnenbrengen.DehandvattenvanhetministerievanOCWmetbetrekkingtotdeuitvoeringblekennietaltijdaantesluitenbijdepraktijk.Boeken,licenties,gereedschappenenkledingzijnvaakmoeilijkinbruikleentegeven,omdatereennieuwedrukuitkomt,licentiespersoonsgebodenzijnofkledingengereedschappenslijten.DepraktischetipvanuithetministerievanOCWomsamentewerkenmetStichtingLeergeld,heefteendeelvandeondervraagdescholenalszeernuttigervaren.Eenanderdeel,metnamedegrotereinstellingen,bedienenechterstudentenuitveelverschillendegemeenten,waardoorzemetverschillendeStichtingenLeergeldmoetensamenwerken.Indepraktijkisditnietaltijdhaalbaar.BovendienheeftStichtingLeergeldgeenlandelijkedekking.IngrotedelenvanOost-NederlandenNoord-HollandzijnergeenStichtingenLeergeldwaardembo-instellingmeekansamenwerken.ScholendienietofbeperktsamenwerkenmetStichtingLeergeld,voerendeinkomenstoets(gedeeltelijk)zelfuit.Veelscholendiedeinkomenstoetszelfuitvoeren,hebbenhiermoeitemeevanwegehetprivacy-aspect.Scholenzijnnietingerichtophetbezitvangegevensoverinkomensvanoudersengegevensvanschuldsaneringenandereinstanties.Zijvindendeschoolooknietdeaangewezeninstantieomdeinkomenstoetsuittevoeren.Circadriekwartvandeondervraagdescholenvindtdatderegelingvoldoenderuimtebiedt.Scholendiedatnietvindenervarenteweinigruimtemetbetrekkingtotdedoelgroep.Financiëleproblemendoenzichookvoorbijstudentenvanaf18jaarenstudentenvandeBBL-opleiding.Datisvolgensheneengemistekansbinnenderegelingendaarvoorzoudenzijmeerruimtewillenkrijgen.

Page 18: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

18 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Tabel4.2 Tijdelijkeregelingbiedtmbo-instellingenvoldoenderuimte

Aantal PercentageRegelingbiedtvoldoenderuimte 25 72%Regelingbiedtniethelemaalvoldoenderuimte 5 14%Regelingbiedtonvoldoenderuimte 5 14%Aantalmbo-instellingen 35 100%Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/Oberon

4.2 Communicatierichtingstudenten/oudersDecommunicatieoverderegelinghadbetergekund,vindenveelmbo-instellingen.Eengrootdeelvandecommunicatierichtingstudentenenoudershadnamelijkalplaatsgevondenophetmomentdatderegelingdefinitiefbekendwerdgemaakt.Informatieoverbijvoorbeelddeopleidingskostenwordtvooraanvangvanelknieuwstudiejaarbekendgemaakt.Dedrieinstellingendiegeenvoorzieningenhebbengetroffenhebbennietgecommuniceerdoverderegeling.Deanderembo-instellingenzijnsnelaandeslaggegaanomnogzoveelmogelijkstudentenenouderstebereikengedurendehetstudiejaar.Zijhebbenallesopallesgezetomstudentenfinancieelteondersteunenvanuitdemogelijkhedendiederegelingbiedt.CommunicatiekanalenTweeëntwintigvandeondervraagdembo-instellingenhebbenrechtstreeksgecommuniceerdmetoudersenstudentenoverderegeling.Dithebbenzijgedaanviaeenpersoonlijkebriefofe-mailaandedoelgroep,viaouderavonden,viafinanciëlespreekuren,viamaatschappelijkwerkersdieklassenrondgaanen/ofviabestaandecommunicatiekanaleninhetkadervananderefinanciëleregelingen.Eenentwintigmbo-instellingenhebbeninformatiegeplaatstophunwebsiteenzeshebbenviahetintranetgecommuniceerdoverderegeling(bijvoorbeeldviadestudentenportal).Allembo-instellingenhebbeneenfunctionarisaangewezenbijwiestudentenenoudersterechtkunnenmetvragenoverderegeling.Ditkaniemandzijnvande(financiële)administratie,maarookeenstudieloopbaanbegeleider,mentorofdocent.Bij15mbo-instellingenisderegelinguitgebreidgecommuniceerdnaardezepersonen,zodatzijstudentenactiefkunnenwijzenopderegeling.Inietsminderdandehelftvandezembo-instellingenisdecommunicatieenkelenalleenviadezemedewerkersverlopen.Viermbo-instellingenhebbeneenhelpdeskbeschikbaarvoorvragenoverderegeling.Somsisdateenreedsbestaandehelpdeskensomsisdezespeciaalinhetlevengeroepenvoorderegeling.Tabel4.3 NietallecommunicatiekanalenzijnbenutvoorbekendmakingTijdelijkeregeling

Aantal Percentage*Rechtstreeksecommunicatiemetstudenten/ouders 22 55%Informatieviadealgemenewebsite 21 53%CommunicatieviaSLB-er/docenten/mentoren 15 38%Informatieviaintranet 6 15%Helpdesk 4 8%Aantalmbo-instellingen 37 *depercentagestellennietoptot100%,omdatinstellingenmeerderecommunicatiekanalenhebbengebruikt.Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/Oberon

Page 19: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 19

Naastdembo-instellingenheeftookStichtingLeergeldeenrolgespeeldbijdecommunicatieoverderegeling.Zogeven8vande11bevraagdelocatiesaandatzeeenrolhebbengehadbijhetinformerenvanoudersoverderegeling.BovendienzegtbijnadehelftvandeafdelingenvanStichtingLeergelddatzekortnahetbekendmakenvanderegelingdembo-instellingenwaarmeezijsamenwerkenhebbengeïnformeerdoverderegeling.Degemeentengevenvrijwelallemaalaangeenroltehebbengespeeldbijhetcommunicerenvanderegeling.Éénvandegemeentengeeftdesondanksaandatzedeafgelopenperiodeweltweebijeenkomstenhebbengeorganiseerdomsamenmetdembo-instellingentebesprekenhoezedemiddelenzoeffectiefmogelijkinkunnenzetten,eneventueleproblementebespreken.OokisderolvanStichtingLeergeldbesproken.ErvaringvanoudersMbo-instellingenhebbenbeperktzichtophoeoudersderegelingervaren.Indieneenstudentnietinaanmerkingkomtofgeenaanvraagdoet,ishetvoordeinstellingnietnategaanhoeouderstegenderegelingaankijken.Vermoedwordtdatlangnietvoorallestudentendiemogelijkinaanmerkingkomeneenaanvraagwordtgedaan.Erheerstvaakschaamteoverdefinanciëlesituatie.Ouderswringenzichinallerleibochtenomdeopleidingvanhunkindtekunnenbekostigen.Watdembo-instellingenwelmerkenisdatoudersergopgeluchtzijnwanneerzeeenvergoedingkrijgenvanuitderegeling.Hetmerendeelvandegeïnterviewdembo-instellingenlaatzichdaaromergpositiefuitoverderegeling.DelocatiesvanStichtingLeergeldgevenaandatoudersblijzijnmetderegeling,omdathunkinderenhierdoorkunnenkiezenvoordevervolgopleidingnaarkeuze.Welwordtaangegevendatouderslasthebbenvanstigmatiseringvanditonderwerpenhetdaaromlastigvindenomhiermeeindeopenbaarheidtetreden.

4.3 AanbevelingenvoordetoekomstVrijwelallescholenzijnergoptimistischoverderegelingenbeamendenoodzaakvanhetwegnemenvanfinanciëledrempelsvoorhetvolgenvanonderwijs.Negentigprocentvandeondervraagdembo-instellingenheeftdesondanksvoorstellenvoorverbeteringenvanderegeling.Eengrootdeelvindtdedoelgroeptebeperkt.Financiëleproblemenzijnnietleeftijd-enopleidinggeboden.Volwassenmbo’erswonenvakeropzichzelf,waterjuistvoorkanzorgendaterfinanciëleproblemenontstaan.Eenaantalmbo-instellingengeeftbovendientekennendathetmoeilijkisomalsschoolomtegaanmetprivacygevoeligeinformatie.SommigendragendaaromaanomdeuitvoeringbijdelokaleoverheidofbijdeDienstUitvoeringOnderwijs(DUO)teleggenennietbijscholen.Eenanderverbeterpuntdatrelatiefvaakisbenoemddoordeondervraagdembo-instellingen,betrefthetmomentvanbekendmakingvanderegeling.Deoptimaleperiodeomgeïnformeerdtewordenovernieuweregelingenisapril/mei,zodatdecommunicatiehieropkanwordeningericht.Eenverbeterpuntdathierenigszinsmeesamenhangt,betreftdeonduidelijkheidoverdelooptijdvanderegeling.Doordatnietbekendisofderegelingstructureelwordtenscholenhierjaarlijksbudgetvoorkrijgen,ishetlastigombeleidinterichten.Daarnaastzoudensommigembo-instellingengraagmeeruniformiteitwillenzienindeuitvoeringvanderegeling.Doordaterverschillendeinkomensgrenzenencriteriawordengehanteerdpermbo-instelling,kanderegelingzijndoelvoorbijschieten.Studentenkunnennualsnogfinanciëleoverwegingen

Page 20: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

20 OberonenSEOEconomischOnderzoek

meenemeninhunkeuzevooreenopleidingengaan‘shoppen’.Meerhandvattenbiedenvooruitvoeringzouhiereenoplossingvoorzijn.Ditisvoorgesteldalsverbeterpuntdoorachtinstellingen.Hetgaatonderandereomrichtlijnenmetbetrekkingtotdeinkomenstoets,duidelijkheidoverzakendievergoedmogenwordenenhoeomtegaanmetstudentendietussentijdsin-ofuitstromen.Eenlaatsteverbeterpuntvoorderegelingisdatinstellingengecompenseerdwillenwordenvoordeuitvoeringskostenvanderegeling.Tabel4.4 Tijdelijkeregelinguitbreidennaarbrederedoelgroepisgewenst

Aantal Percentage*Doelgroeptebeperkt 23 59%Eerdercommuniceren 14 35%Uitvoeringnietdoorscholenvanwegeprivacy 11 28%Meeruniformiteitintoelatingscriteria 9 23%Meerhandvattenvooruitvoering 8 20%Compensatievoordeuitvoeringskostenvanderegeling 7 18%Meerduidelijkheidoverlooptijdvanderegeling 7 18%Geenverbeteringen 4 10%Aantalmbo-instellingen 39 *depercentagestellennietoptot100%,omdatinstellingenmeerdereverbeterpuntenhebbenaangedragen.Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/OberonDesuggestiesvoorverbeteringendiedembo-instellingendoenkomenovereenmetdeaanbevelingenvandebevraagdelocatiesvanStichtingLeergeld.Ookzijpleitenvooreenverruimingvandedoelgroepnaarbijvoorbeeldbbl-studentenen18-plussers.Dezegroepenvallennubuitenderegeling,terwijlsommigenvanhenfinanciëleondersteuninggoedzoudenkunnengebruiken.Eénvandesuggestiesdiewordtgedaanisomhetovergeblevenbudgetnietterugtestorten,maartegebruikenvoorhetverlagenvandeschoolkostenoverdegehelelinie.OokgevendelocatiesvanStichtingLeergeldaandaterbijveelinstellingenonduidelijkheidbestaatoverdevoorwaardenwaaronderdemiddelenmogenwordeningezet.Deéénzietdeoplossinginmeeruniformiteit,endeanderinmaatwerkenvrijheid.Tenslottewordtgenoemddathetonhandigisdatertweeinstellingenzijnwaarbijoudersmoetenaankloppen,namelijkStichtingLeergeldendembo-instelling.Aangeradenwordtomallesondertebrengenbijéénpartij.

Page 21: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 21

5. Samenwerkinginhetkadervanderegeling

5.1 SamenwerkendepartijenInhetkadervandetijdelijkeregelinghebbenmbo-instellingenopverschillendemanierensamengewerktmetanderepartijen.Samenwerkingtussenmbo-instellingenCirca60procentvandegeïnterviewdembo-instellingenheeftcollegiaaloverleggepleegdmetanderembo-instellingen.Hierbijisinformatieuitgewisseldoverdemanierwaaropinvullingisgegevenaanderegelingenwelkecriteriaerzijngehanteerd.Eengroepvantenminstezesmbo-instellingeninhetnoordenvanhetland14heeftintensiefsamengewerktomdeuitvoeringencriteriaopelkaaraftestemmen.Samenwerkingtussenmbo-instellingenenStichtingLeergeldIetsmeerdandehelft(55procent)vandembo-instellingenwerktsamenmeteenafdelingvanStichtingLeergeld.DezesamenwerkingbestaatvooraluithetuitvoerenvandeinkomenstoetsdoorStichtingLeergeld.DaarnaastkomthetvoordatStichtingLeergeldoudersofstudentendoorverwijstnaardembo-instellingofdatdembo-instellingdoorverwijstnaarStichtingLeergeld.Bijéénmbo-instellingregeltStichtingLeergelddeadministratieveafwikkelingenschieteendeelvandekostenvanleermiddelenvoor.Nietallembo-instellingenwerkensamenmetStichtingLeergeld.Eénvanderedenendaarvoorisdatsommigembo-instellingenzelfeenfondshebbenvoorstudentenenoudersmetfinanciëleproblemen,waardetijdelijkeregelingleermiddelenbijaansluit.OokziensommigendemeerwaardevanStichtingLeergeldniet,omredenendieinhetvorigehoofdstukalzijngenoemd:erzijnteveelverschillendestichtingenommeesamentewerkenoferisgeenenkeleStichtingLeergeldinderegio.Tweembo-instellingenhebbennaastStichtingLeergeldsamengewerktmeteenvergelijkbarestichting.InRotterdamissamengewerktmetdestichting‘MeedoeninRotterdam’,inArnhemmetdeDullertssttichting15.Deovergrotemeerderheid(80procent)vandebevraagdelocatiesvanStichtingLeergeldwerktsamenmetmbo-instellingeninhetkadervandetijdelijkeregeling.Vaakbetreftdesamenwerking(hulpbij)hetbepalenvandecriteriawaaraanstudentenenhunoudersdienentevoldoenominaanmerkingtekomenvoorderegeling.Achtvande11locatiesspeleneenrolinhetdoorverwijzenvandeouders/studentennaarmbo-instellingen.Ineenenkeleregioisdaarnaastsamenmetdembo-instellingeneenuitvoeringsplanopgesteldtenaanzienvanderegeling.Hierinisbijvoorbeeldopgenomenhoeomtegaanmetderegeling,welkecriteriawordengehanteerdenhoestudentenkunnenwordengeholpen.StichtingenLeergeldwerkenookonderlingsamen(bij9vandebevraagde11locaties).Ditvarieertvanafsprakenmeteengezamenlijkembo-partnertenaanzienvandeuitvoeringvanderegelingtotinformatieverstrekkingenoverlegoverdewerkwijzevanderegeling.Zijverkennenooksamendemogelijkhedenvoorhetuitbreidenvandeondersteuningaanmbo-instellingen.

14 Hetgaatiniedergevalomdevolgendezesmbo-instellingen:FrieslandCollege,ROCFriesePoort,NordwinCollege,

NoorderpoortCollege,AlfCollegeenDrentheCollege.15 DeDullertsstichtingrichtzichopaanvullendehulpvoormensendieditvanuithunfinanciëlesituatienietkunnen

bekostigen.Dezehulpvarieertvanmedischehulptothetvergoedenvanschoenen,kleding,vervoerskostenofkostenvaneenschoolkamp.

Page 22: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

22 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Samenwerkingtussenmbo-instellingenengemeentenOngeveereenderdevandeondervraagdembo-instellingenwerktsamenmetdegemeente.Meestalbestaatdezesamenwerkinguithetoverenweerdoorverwijzenvanmensenmetfinanciëleproblemen.Wanneerdeschoolbijvoorbeeldnietkanhelpenvanuitderegelingofersprakeisvancomplexeproblematiek(zoalsschulden),wordterdoorverwezennaardesocialedienstofmaatschappelijkwerkvandegemeente.Degemeentekanvervolgensondersteuningencoachinggevenbijhetomgaanmetgeld.Ineenaantalgevallenheeftdegemeenteeenrolgespeeldbijhetinformerenvanminimagezinnenoverderegeling.Verderisgezamenlijknagegaanwelkevoorzieningendegemeentebiedtvoordedoelgroepofwateengoedcriteriumisvoordeinkomensnorm.Degemeentendieondervraagdzijnbevestigenditbeeld.Zegevenaandatdeuitvoeringvanderegelingvoornamelijkligtbijdembo’senStichtingLeergeld,endathunrolincidenteelvanaardis.Eenvandegemeentengeeftaandatzevooralprobeerttestimuleren,teverbindenentefaciliteren.Erisgeensprakevaneensturenderol,watsomsalslastigwordtervarenomdatdeinvloedvandegemeentedaardoorbeperktis.Tabel5.1 Bijnaallembo-instellingenwerkensamenmetpartijenomdeTijdelijkeregelinguittevoeren

Aantal Percentage*Collegiaaloverlegmetanderembo-instellingen 23 58%SamenwerkingmetStichtingLeergeld 22 55%Samenwerkingmetdegemeente 14 35%Samenwerkingmetanderembo-instellingen 9 23%Samenwerkingmeteenanderestichting 2 5%Anders 1 3%Aantalmbo-instellingen 40 *depercentagestellennietoptot100%,omdatinstellingenmeermeerderepartijenhebbensamengewerkt.Bron:Telefonischeinterviewsmbo-instellingen(2017),bewerkingenSEO/Oberon

5.2 OordeeloverdesamenwerkingOordeeloverStichtingLeergeldDemeestembo-instellingendiesamenwerkenmetStichtingLeergeldzijndaarergtevredenover.StichtingLeergeldneemteendeelvandeadministratievelastuithandendoorzorgtedragenvoordeinkomenstoets.StichtingLeergeldwerkthierbijvaakalseen‘filter’voordembo-instellingendoorstudentenofouderstetoetsenopdedoelgroepvanderegelingenbijafwijzingnietdoorteverwijzennaardembo-instelling.StichtingLeergeldheeftdaarnaastvaakaleerderzichtopdedoelgroep,doordatzijgezinnenreedshulpbiedenofhuisbezoekenafleggen.Zijsignalerenopdezemaniergezinnenmetfinanciëleproblemendieinaanmerkingkunnenkomenvoordetijdelijkeregeling.Eenaantalmbo-instellingengeeftaandaterverbeteringmogelijkisindedienstverleningvanStichtingLeergeld.ZoisnietiederemedewerkerbijStichtingLeergeldgoedopdehoogtevanderegeling.Erwordtbovendienveelgewerktmetvrijwilligersdiemaareenbeperktaantalurenperweekaanwezigzijn,waardoordembo-instellingenregelmatigmetanderemensentemakenkrijgenbinnendesamenwerking.Bovendienzijndezevrijwilligersgeenprofessionals,ookhierinkannogeen

Page 23: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 23

kwaliteitsslagwordengemaakt.EenanderpuntvanaandachtisdatnietiedereStichtingLeergelddezelfdeinkomensgrenshanteert.Dievarieertvan110tot130procentvandebijstandsnorm.Mbo-instellingenzienhiergraagmeeruniformiteitin.OordeeloverdegemeenteDesamenwerkingmetdegemeentebetreftvaakhetdoorschakelennaarwijkteamsofdesocialedienstalsersprakeisvangezinsproblematiekofproblematiekwaarbijmeerhulpnodigisdandeschoolkanbieden.Voorsommigembo-instellingenishetnogtevroegomtebeoordelenwatdesamenwerkingmetdegemeentekanbetekenenvoorderegeling.Eénmbo-instellingheeftderegelingonderdeaandachtgebrachtbijhetinkomensloketvandegemeente.Eenaantalmbo-instellingenvindtmeerafstemmingtussendeschool,StichtingLeergeldendegemeentegewenst.Dooreendergelijkesamenwerkingkomtermeerinformatiebeschikbaaroverdeachtergrondvandeaanvragerenisereengerichtereaanpakmogelijkzonderperdefinitieomprivacygevoeligegegevenstemoetenvragen.Eendeelvandegemeentenzelfzouwelgraagwatmeerbetrokkenwillenwordenbijdeuitvoeringvanderegeling.Zogeefteengemeenteaandaterookeengemeentelijkearmoedebeleidbestaat,maardateronvoldoendeafstemmingismetdetijdelijkeregelingminimagezinnen.Hiervaltvolgenshennogwinstteboeken.Oordeeloverdembo-instellingenVandegeïnterviewdelocatiesvanStichtingLeergeldgevendemeestenaanoverhetalgemeentevredentezijnoverdesamenwerkingmetdembo-instellingen.Degemenedelerindezetevredenheidisfrequentcontactenkortelijnen.DitwordtandersombevestigddoordelocatiesvanStichtingLeergelddiemindertevredenzijnoverdesamenwerking,diehetcontactmetmbo-instellingente‘incidenteel’of‘verwaarloosd’vinden.Hoeweldemeestelocatiesdustevredenzijnoverdesamenwerking,wasinsommigegevallenwelsprakevanopstartproblemen.DitisvolgensdelocatiesdeelstewijtenaanhetfeitdatderegelinggedurendehetstudiejaarwerdingevoerdenlatecommunicatiehierovervanuitOCW.Hierdoorwashetvaakzoekennaardejuistetaakverdelingendeinvullingvandetoekenningvandegelden.

Page 24: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

24 OberonenSEOEconomischOnderzoek

6. Conclusies

6.1 Conclusiesoverhetbereikvandedoelgroependeaanwending1. Hoeveelaanvragenzijnerintotaalgedaan?Isdataantalhogeroflagerdanverwacht?Binnendesteekproefvandezeevaluatieisintotaalzichtverkregenop1.956aanvragenbinnendeTijdelijkeregelingvoorzieningleermiddelen.Ditkomtneeropgemiddeld56aanvragenpermbo-instelling.Demeestembo-instellingen(circa60procent)haddenmeeraanvragenverwacht.OpbasisvanCBS-microdataisvastgestelddathetaandeelminimagezinnenbinnendedoelgroepvandeTijdelijkeregelingtenminsteevengrootisalshetlandelijkeaandeelminimagezinneninNederland.DedoelgroepstudentenzijnnietevenredigverdeeldoverNederland:instedelijkegebiedenishetaandeelminimagezinnengroterdaninplattelandsgebieden.2. Hoeveelaanvragenzijngoedgekeurdenafgekeurd?Welkecriteriazijndaarbijgehanteerd?Vandeaanvragenis82procenttoegekend.Gehanteerdecriteriazijninkomen,leeftijd(studentisminderjarig)enleerweg(studentvolgtbol-opleiding).Indetoepassingvanheteerstecriteriumzijnerverschillentussenmbo-instellingen.Degehanteerdeinkomensgrensvarieertvan110tot130procentvanhetbijstandsniveau.Somsishetcriteriumofoudersaanwijsbaarineenproblematischefinanciëlesituatieverkeren,zoalsschuldsaneringofbewindvoering.Ookzijnermbo-instellingendienaardeindividuelesituatievandestudentkijken.Bijafwijzingwasdeafwijzingsgrondindemeestegevalleneentehogeleeftijdofhetnietvoldoenaandegehanteerdeinkomensgrens.3. Hoeveelaanvragenpastenbinnendedoelgroepvanderegeling,hoeveelaanvragenvielen

daarbuiten?Bijnaalleaanvragenzijnafkomstigvandedoelgroepvanderegeling(minderjarigembo’ersdieeenbol-opleidingvolgen).Slechtstweeprocentvandeaanvragenvielbuitendedoelgroep.Opvoorhandzijnalveelpotentiëleaanvragendienietaandecriteriavoldeden‘uitgefilterd’doordelokaleStichtingLeergeld.4. Hebbenmbo-instellingenzichtophoeoudersderegelingervaren?Inhoeverrebiedtdezeeen

oplossingvoorhunfinanciëleproblemen?Mbo-instellingenhebbenbeperktzichtophoeoudersderegelingervaren.Mbo-instellingenenStichtingLeergeldmerkendatoudersblijzijnmetdevergoedingenopgeluchtzijndathunkinddaardoordegewensteopleidingkanvolgen.Vermoedwordtdatlangnietvoorallestudentendiemogelijkinaanmerkingkomeneenaanvraagwordtgedaan.Schaamteenstigmatiseringspeelthierbijeenrol.

6.2 Conclusiesoverdeaanwendingvanhetbudget5. Hoeveelgeldisergemiddeldbesteedpergoedgekeurdeaanvraag?Verschiltdatpervoorziening?Pergoedgekeurdeaanvraagisgemiddeld€476besteed.Watditbetreftzijnergroteverschillentusseninstellingen.Eéninstellinghanteerteenplafondvan€150peraanvraag,eenandereheeftgemiddeld€2.800uitgekeerd.Onbekendisofhetgemiddeldbestedebedragverschiltpertypevoorziening.Hieroverkondenmbo-instellingengeeninformatieaanleveren.

Page 25: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 25

6. Welkdeelvanhettotalebudgetisbesteed?De39mbo-instellingendieinformatiehebbenverstrektoverdebestedinghebben27procentvanhungezamenlijkebudgetbesteed.Permbo-instellingverschiltdeaanwendingvanhetbudgetsterk,vannultot80procentvanhetbeschikbarebudget.7. Ishetbeschikbarebudgetvoldoendeomaanalleaanvragentekunnenvoldoen?Allembo-instellingenvindenhetbudgetmomenteeltoereikendomaandeaanvragentekunnenvoldoen.

6.3 Conclusiesoverhettypevoorzieningen8. Welkevoorzieningenhebbenmbo-instellingengetroffenbinnendeTijdelijkeregeling?Demeestvoorkomendevoorzieningishetvergoedenvandeaanschafvanleermiddelenenanderebenodigdhedenvoordeopleiding(73procentvandeinstellingen).Naasthetvergoedenvanleermiddelen,geeftruimdehelftvandeondervraagdembo-instellingenleermiddeleninbruikleen.Eenafgeleidevormvanhetinbruikleennemenvanleermiddelen,betreftdeovernamevanleermiddelen(30procentvandeinstellingen).Drievande40ondervraagdembo-instellingenverstrektkostelozeleningenvoordeaanschafvanschoolbenodigdheden.Ruimeenderdevandeondervraagdembo-instellingenvergoedtookandere,aldannietvrijwillige,kosten,bijvoorbeeldkostenvooreenintroductiekamp,excursieofschoolreis,reiskosten,hetverlagenvandeopleidingskostenofkwijtscheldenvanbetalingsachterstanden.9. Vanwelkevoorzieningishetmeestegebruikgemaaktenwaarom?Doorstudentenwordtmomenteelhetmeestgebruikgemaaktvanhetvergoedenvanaangeschafteleermiddelenenhetinbruikleennemenervan.Hetkwantificerenvanhetgebruikpertypevoorzieningisnietmogelijk,omdatmbo-instellingendatnietadministrerenofgegevensdaarovernietbeschikbaarhebben.

6.4 Conclusiesoverhetoordeeloverdeuitvoeringvanderegeling10. Washetgoedmogelijkvoordembo-instellingenomeenvoorzieningvoorleermiddelenvormte

gevenbinnendeTijdelijkeregeling?Boodderegelingvoldoenderuimte?Tegenwelkmoeilijkhedenliepenmbo-instellingenaan?

Verrewegdemeestembo-instellingen(circa80procent)vondenhetgoedmogelijkominvullingtegevenaanderegeling.Deregelingboodvolgensdemeerderheid(circa70procent)ookvoldoenderuimte.Sommigembo-instellingenhaddenhetbudgetookgraagingezettenbehoevevanstudentenvan18jaarenouderenvoorstudentendieeenBBL-opleidingvolgen.Financiëleproblemenzijnnamelijknietleeftijds-ofopleidingsgebonden.Moeilijkhedenbijdeuitvoeringvanderegelingwarenerwel.Indeeersteplaatsisderegelingpastijdenshetstudiejaar2016/2017bekendgemaakt,waardoorvoorzieningensneltotstandmoestenkomenendecommunicatieoverderegelingnietoptimaalisverlopen.Verderwaservoorsommigembo-instellingengeenStichtingLeergeldinderegio,ofjuistteveelverschillendeStichtingenLeergeld.Hetzelfuitvoerenvandeinkomenstoetsvindenmbo-instellingennietwenselijk,vanwegedeadministratievelastenhetprivacy-aspect.

Page 26: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

26 OberonenSEOEconomischOnderzoek

11. Hoeverliepdecommunicatienaarouders/deelnemersoverdeTijdelijkeregeling?Welkekanalenzijnbenut?

Doordelatebekendmakingvanderegelingkondenmbo-instellingenpasnadestartvanhetstudiejaarinformeren.Zehebbendaarvoorverschillendecommunicatiekanaleningezet.Demeerderheidvandeinstellingenhebbenoudersrechtstreeksgeïnformeerd,perbriefofe-mail,ouderavondenofspreekuren.Andereinstellingenhebbeninformatieverstrektviadewebsiteofintranet.Alleinstellingenhebbeneenfunctionarisaangewezenalsvraagbaakvoorouders.IndemeestegevallenisookdeStichtingLeergeldbetrokkenbijhetverstrekkenvaninformatieaanouders/studenten.

6.5 Conclusiesoverdesamenwerkingmetanderepartijen12. Isdoormbo-instellingenbijdeopzetendeuitvoeringvandevoorzieningvoorleermiddelende

samenwerkinggezochtmetdelokaleStichtingenLeergeldofeenvergelijkbareorganisatieen/ofgemeente?

Ietsmeerdandehelft(55procent)vandembo-instellingenwerktsamenmeteenafdelingvanStichtingLeergeld.Dezevoertdoorgaansdeinkomenstoetsuit,nadatgezamenlijkdecriteriazijnbepaald.Ookzijnafsprakengemaaktoverhetdoorverwijzenvanstudenten.Redenenomnietsamentewerkenzijn:erzijnteveelverschillendestichtingenommeesamentewerkenoferisgeenenkeleStichtingLeergeldinderegio.Sommigembo-instellingenzoekengeensamenwerkingomdatzezelfeenfondshebbenvoorstudentenenoudersmetfinanciëleproblemen,waardetijdelijkeregelingleermiddelenbijaansluit.Ongeveereenderdevandeondervraagdembo-instellingenwerktsamenmetdegemeente.Meestalbestaatdezesamenwerkinguithetoverenweerdoorverwijzenvanmensenmetfinanciëleproblemen.Ineenaantalgevallenheeftdegemeenteminimagezinnengeïnformeerdoverderegeling.Volgensdeondervraagdegemeentenishunrolincidenteelvanaard.13. Hoeisdesamenwerkingverlopen?Demeestembo-instellingendiesamenwerkenmetStichtingLeergeldzijndaarergtevredenover.Sommigembo-instellingenvindendathetprofessioneleniveaubeterzoukunnen:StichtingLeergeldwerktmetvrijwilligers,dienietallemaalevengoedopdehoogtezijnvanderegeling.OokdemeesteafdelingenvanStichtingLeergeldzijntevredenoverdesamenwerkingmetdembo-instellingen,doorhetfrequentecontactendekortelijnen.Voorsommigembo-instellingenishetnogtevroegomtebeoordelenwatdesamenwerkingmetdegemeentekanbetekenenvoorderegeling.Anderembo-instellingenvindenmeerafstemmingmetdegemeentegewenst.Eendeelvandegemeentenishetdaarmeeeensenwilgraagmeerbetrokkenwillenwordenbijdeuitvoeringvanderegeling.

6.6 Aanbevelingenvoordetoekomst

14. Zijneraanbevelingenvoorhoederegelingvoorzieningleermiddelennogbetervormgegevenkanworden?

Opbasisvandebevindingenhebbenwedevolgendeaanbevelingenvoorverbeteringvanderegeling:

• Tijdigebekendmakingnieuweregeling–Geziendeonderbenuttingvanderegelingdienttijdig,datwilzeggenvoorafgaandaanhetnieuweschooljaar,bekendgemaakttewordenhoederegelingvoorhetschooljaar2017/2018isvormgegeven.

Page 27: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

Geldmaggeendrempelzijn 27

• Informatievoorziening–Onderbenuttingkanookwordentegengegaandoordebekendheidvanderegelingtevergrotenonderalle(toekomstige)mbo-studenten.WezienhierineencentralerolvoorderijksoverheidendeMBORaad.Afzonderlijkembo-instellingenkunneneenrolblijvenspelen,maarhetisnietwenselijkdatoudersteveelafhankelijkzijnvandembo-instellingenvoorinformatieoverderegeling.Geziendeverschillentussendeinstellingenwerktditongelijkheidindehand.Ookscholenvoorvoortgezetonderwijskunneneenrolspelenbijdeinformatievoorziening,aangeziendekeuzevooreenopleidingwordtgemaaktwanneerjongerennogophetvoortgezetonderwijszitten.

• Criteriaenrichtlijnenvoorinzetbudget–Tussenmbo-instellingenbestaanverschillenindegehanteerdecriteriavoortoekenningvanaanvragen,metnameindegehanteerdeinkomensgrens.Nogveelgrotereverschillenzijnerindewijzewaarophetbeschikbarebedragperaanvraagwordtvastgesteld.Ditcreëertongelijkheidtussenstudenten.Meercentraleregieenmeeruniformiteitisdaaromwenselijk.Bovendiendientbijhetvaststellenvancriteriaenrichtlijnenaandachttezijnvoordefinanciëleonderbenuttingvanhetbudget.

• Verdelingmiddelen–HetbudgetbijdeTijdelijkeregelingisinhetstudiejaar2016/2017verdeeldnaarratovandelumpsum.UitdeanalysevandeCBS-microdatawetenweechterdathetaandeelminimagezinneninsommigeregio’sveelgroterisdaninandereregio’s.Omkansengelijkheidtebevorderen,verdienthetaanbevelinghiermeerekeningtehoudenbijdeverdelingvanhetbeschikbarebudget.

15. IserverbeteringmogelijkindesamenwerkingmetlokaleStichtingenLeergelden/ofgemeenten?• MinderafhankelijkheidvanStichtingenLeergeld–DeafdelingenvanStichtingLeergeldhebbenzich

ingespannenvooreengoedeuitvoeringvanderegeling.Nietteminishetwenselijkdatdeuitvoeringvanderegelingnietvandezestichtingenafhankelijkis.Hetgaathiernamelijkomeenniet-dekkendnetwerkvaninstellingendiesterkleunenopvrijwilligers.

Page 28: Geld mag geen drempel zijn eindrapport - Home :: Oberon · Naar aanleiding van onderzoek naar de gevolgen van de afschaffing van de WTOS voor mbo-deelnemers ... , gegevens afkomstig

28 OberonenSEOEconomischOnderzoek

Achterflaptekst

Postbus1423,3500BKUtrechtt0302306090|[email protected]|www.oberon.eu

Utrecht,5juli2017InopdrachtvanministerievanOnderwijs,CultuurenWetenschap