Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en...

20
Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het materiaal voor grote overspanningen

Transcript of Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en...

Page 1: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Gelamineerde houtconstructies – Toepassingvan het materiaal voor grote overspanningen

Page 2: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Als bouwmateriaal heeft gelamineerd hout grotevoordelen wanneer men het vergelijkt met andereconstructieve oplossingen. Kort samengevat kan menstellen dat gelamineerd hout:

• een natuurlijk product is dat terecht aanspraakmaakt op het predicaat milieuvriendelijk en dat ookwerkelijk duurzaam is als het hout afkomstig is van gecontroleerde bosbouw.

• grote afstanden kan overspannen en tegelijkertijdesthetisch aantrekkelijk is.

• met uiteenlopende dakbedekkingen en construc -tieve oplossingen kan worden gecombineerd.

• een goede prijs/kwaliteit verhouding heeft.

• onderhoudsvrij is.

• slechts minimale constructieve beperkingen kentwaardoor de constructie van de meest complexeontwerpen met grote vrijheid in hout kan wordenvertaald.

• zeer goede brandwerende eigenschappen heeft.

• een materiaal is met buitengewone eigen schappen:het eigen gewicht is minimaal terwijl het draagver -mogen enorm groot is.

• goed bestand is tegen aantasting door levendeorganismen en extreme weersomstandigheden.

• op maat kan worden geleverd, precies volgens de specificatie van de cliënt waardoor de bouwefficiënt kan verlopen en de bouwtijd wordtverkort.

Dit document is bedoeld als naslagwerk wanneer in de eerste stadia van het ontwerpproces,

het gebruik van gelamineerde houtconstructies wordt overwogen. Ontwerpers en alle

anderen die bij de constructie van gebouwen – van welke schaal en complexiteit dan ook –

betrokken zijn kunnen putten uit de technische richtlijnen, de ontwerpeisen en de

uitgewerkte voorbeelden die in dit document zijn te vinden.

Constructies in gelamineerd hout

2

Page 3: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

3

Welke constructiematerialen en -methoden wordengekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processendie in de eerste stadia van de bouwopdracht wordendoorlopen.Het is de eigenaar of opdrachtgever die de belangrijkstebasisgegevens voor het ontwerp bepaalt als onderdeel vande ontwerpopdracht. De interpretatie en nadere uit wer kingvan de ontwerpopdracht door het ontwerpteam is vandoorslaggevend belang voor het succes van het project. Deconstructieve opzet moet al in een vroeg stadium van hetproces worden ontwikkeld tenzij daar in de ontwerpop -dracht al specifieke eisen aan worden gesteld.

In vergelijking met andere constructiematerialen heeftgelamineerd hout een aantal belangrijke voordelen.Dankzij de uitstekende eigenschappen is het mogelijk omgrote constructieve elementen van elke gewenste afmetingen vorm te vervaardigen. De mogelijkheden vangelamineerd hout als constructiemateriaal worden dan ookalleen beperkt door de verbeelding van de architect. Alshet erom gaat bijzondere architectonische concepten terealiseren is gelamineerd hout het constructiemateriaal bijuitstek. Nog een voordeel is dat gelamineerd hout eeneenvoudige maar functionele schoonheid bezit. Hieromwordt het materiaal vaak gebruikt op plaatsen waar deconstructie een architectonisch element vormt.

Gelamineerd hout wordt verwerkt met hypermoderneCNC-machines en elementen in de hoogste sterkteklassevoldoen aan de eisen voor GL32.

Alle architecten zijn zich ervan bewust dat hout eenbrandbaar materiaal is maar het specifieke gedrag van

gelamineerd hout bij brand wordt vaak niet goedbegrepen. Om de brandveiligheid van houten constructiesgoed te kunnen beoordelen moet het gedrag van hout bijbrand in detail worden bestudeerd. Bij brand vormt zicheen laag verkoold hout om de kern van het houtenconstructie-element; deze geleidt de warmte minder goedis minder brandbaar en remt de verspreiding van het vuuren vormt zo een beschermende laag rond de kern.

Gemiddeld zal gelamineerd hout branden met eensnelheid van 0,7 mm per minuut. Dat houdt in dat eendwarsdoorsnede van het materiaal na 30 minutenblootstelling aan vuur rondom circa 20 mm kleiner zal zijngeworden en 40 mm na 60 minuten blootstelling. Debrandwerendheidsklassen F30 en F60 hebben betrekkingop het aantal minuten dat dergelijke houten elementenblootstelling aan vuur kunnen weerstaan. Het valt op datgelamineerd houten elementen de klasse F30 en F60kunnen bereiken zonder dat er een extra brandvertragendebehandeling nodig is. Bij constructies waarin staal wordtgebruikt om gelamineerd houten elementen te verbinden,dient rekening gehouden te worden met de manierwaarop staal zich bij brand gedraagt en moet ook deverbindingstechniek onder de loep worden genomen omer zeker van te zijn dat de verbinding intact blijft.Desondanks kan gerust worden gezegd dat debrandwerende eigenschappen van houten constructie-elementen uitstekend zijn.

Bij de keuze van het constructiemateriaal is het belangrijkte bepalen welke dakbedekking waarschijnlijk gebruikt zalworden met name in verband met de secundairedraagconstructie en de dakhelling.

In 2000 heeft het gebouw van ons

ingenieursbureau en onze administratie

in het Duitse Niederkrüchten de

houtbouwprijs van Noordrijn-Westfalen

ontvangen

Page 4: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

4

Aangezien de krachten op efficiënte wijze door het spant worden geleiden het profiel van de ligger overeenkomt met de contouren en de hellingvan het dak zijn zadeldakliggers met rechte onderzijde een heeleenvoudige en economische oplossing. De bovenzijde van de ligger heeftde minimale helling van 2-5° die noodzakelijk is voor de afvoer vanhemelwater.

Door de liggers aan één zijde of aan beide zijden uit te voeren als kraag -ligger wordt de constructie nog doelmatiger omdat zo de momentenoptimaal worden verdeeld. Het is van belang dat de lengte van deuitkraging niet meer bedraagt dan 25% van de overspanning tussen deoplegpunten. De liggers kunnen worden uitgevoerd volgens fig. 1-3 (ziepagina 6).

In het algemeen kunnen zadeldakliggers worden toegepast voor bedrijfs -gebouwen, sporthallen en gebouwen voor recreatieve doeleinden.

Op draagconstructies van gelamineerd hout kunnen dakbedekkingen inzowel koud- als warmdak uitvoering worden geplaatst evenals niet-geïsoleerde daken zonder dat dit enige nadelige gevolgen voor deeigenschappen en betrouwbaarheid heeft.

Een dakconstructie van gelamineerd hout kan worden opgelegd opuiteenlopende materialen. Kolommen van gelamineerd hout, staal of –geprefabriceerd of ter plaatse gestort – beton zijn allemaal mogelijk. Dekolommen dienen aan tenminste één zijde van de liggers te wordeningeklemd zodat de windbelasting naar de fundering kan worden afgeleid(zie pagina 18-19). Alle sparingen die voor buizen en leidingen wordengemaakt dienen te worden verstevigd door middel van multiplex platenaan weerszijden van de sparing of ingelijmde draadeinden. Hierdoor wordthet splijten van het materiaal voorkomen.

Bij het ontwerpen van het gebouw moet rekening worden gehouden meteen verhouding tussen breedte en hoogte van 1:10. Bovendien kan hetnoodzakelijk zijn de constructie stijver te maken door middel van kruisver -banden of door de gecombineerde werking van de hele constructiewaarbij ook de dakplaten een rol spelen (zie ook pagina 19).

Verschillende dakconstructies

Zadeldakliggers met rechteonderzijde

Detail van de oplegging

Page 5: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

5

Mogelijke overspanning 10 – 50 m

Gebruikelijke dakhelling 2 – 5°

Onderlinge afstand 5 – 7 m

Uitkragingen aan beide zijden mogelijk

Breedte van de liggers 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26 en 30 cm

Hoogte van de liggers (ontwerp in de planningfase)

Gordingen • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veld op de liggers

Brandveiligheidsklassen • F30 –> zonder problemen

• F60 –> tegen meerprijs

• F90 –> met moeite te realiseren

Sterkteklassen bij voorkeur GL28, GL32

Zadeldakligger met rechte onderzijde

h1

I

h2

I–16

h1 = I–30

I–40

h2 = tot

Page 6: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Hoewel dit type liggers dezelfde voordelen biedt als dezadeldakliggers met vlakke onderzijde kan hierbij de dakhellingworden vergroot tot 20°. Daardoor zouden deze liggers ook inhet bestek kunnen worden opgenomen als er een keramisch/betonnen pannenbedekking wordt vereist. Door de groteredakhelling zullen echter ook de trekspanningen toenemen diemoeten worden opgevangen door trekstangen of doorversteviging van de zijkanten met betimmering. Het is aan teraden om deze maatregelen te vermelden in het bestek.

In fig. 1-3 zijn de mogelijkheden voor verschillendeopleggingen te zien.

Bij de planning moet in het oog worden gehouden dat, omdatde dakhelling groter is, ook de fysieke omvang van de liggersmisschien groter wordt. Het transport van de componenten isaltijd een van de eerste kwesties die bij het ontwerp aan deorde moeten worden gesteld. In het algemeen bedraagt demaximale hoogte die over de weg kan worden getransporteerdongeveer 3,50 m.

Bij het ontwerpen van het gebouw moet rekening wordengehouden met een verhouding tussen breedte en hoogte van1:10. Bovendien kan het noodzakelijk zijn de constructie stijverte maken door middel van kruisverbanden tussen de liggers ofdoor de gecombineerde werking van de hele dakconstructie(zie ook pagina 19).

1 2 3

6

Verschillende dakconstructies

Zadeldakliggers met gebogenonderzijde

Page 7: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

7

Zadeldakliggers metgebogen onderzijde

h1

I

h2r�

Mogelijke overspanning 10 – 40 m

Gebruikelijke dakhelling 5 –20°

Onderlinge afstand 5 – 7 m

Uitkragingen aan beide zijden mogelijk

Breedte van de liggers 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, en 26 cm

Hoogte van de liggers (ontwerp in de planningfase)

Gordingen • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veld op de liggers

Brandveiligheidsklassen • R30 –> zonder problemen

• R60 –> tegen meerprijs

Sterkteklassen bij voorkeur GL28, GL32

I–14

I–18

h1 = totI–24

I–32

h2 = tot

Page 8: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Het driescharnierspant is een zeer doelmatige draag constructiedoordat de krachten op effectieve wijze naar de grond wordenovergebracht. Het materiaalgebruik kan daardoor tot eenminimum beperkt worden. Driescharnierspanten zijn bovendienkostenbesparend omdat de fundering tegen minimale kostenkan worden gerealiseerd.

Alles tezamen genomen wordt de toepassing van driescharnier -spanten uitsluitend beperkt door de transportmogelijkheden ende mogelijkheden om een licht belaste draagconstructie terealiseren. Uit de foto's hieronder blijkt dat alles mogelijk is.

Driescharnierspanten worden gewoonlijk gebruikt voormaneges, recreatie- en sporthallen, bedrijfshallen en vooragrarische doeleinden.

De momentvaste hoeken kunnen worden gerealiseerd metbehulp van speciale buigsystemen en hoekconstructies (zie deillustraties op de volgende pagina). Meestal worden despanten zo vormgegeven dat alle verbindingen zich binnenhet gebouw bevinden waardoor het gelamineerd hout zoweinig mogelijk is blootgesteld aan de elementen.

Ook bij driescharnierspanten is het mogelijk om uitkragingenaan te brengen. Bij maneges is het mogelijk om paarden -boxen aan te bouwen door de spanten van een uitkragendlessenaardak te voorzien.

Driescharnierspanten

Voetverankering

8

Page 9: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Mogelijke overspanning 15 – 50 m

Gebruikelijke dakhelling 10 – 40°

Onderlinge afstand 5 – 7 m

Uitkragingen • constructies met vingerlassen –> onder voorwaarden mogelijk(~2,00 m)

• gebogen constructie –> onder voorwaarden mogelijk (~ 3,00 m)

• knikspant met deuvelverbinding –> zonder problemen

Breedte van de spanten 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22 en 24 cm

Hoogte van de spanten (ontwerp in de planningfase)

Gordingen • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veld op de liggers

Brandveiligheidsklassen • F30 –> zonder problemen

• F60 –> tegen meerprijs

Sterkteklassen bij voorkeur GL 24 bij knikspant met deuvelverbindingGLS 28

dubbele vingerlas enkele vingerlas gebogen opengewerkte

verbinding

Geknikt driescharnierspanten

9

h1

I

h2

I–15

I–22

h1 = totI–36

I–60

h2 = tot

deuvelverbinding

Page 10: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Gebogen liggers worden vaak gebruikt op plaatsenwaar de constructie van een gebouw zichtbaar is eneen architectonische rol speelt. Andere constructievevormelementen zijn lang niet zo geschikt als het gaatom de kostprijs, een laag eigen gewicht en eenaantrekkelijk uiterlijk. Met de eenvoudige, slankevormen die met gebogen gelamineerd hout kunnenworden geconstrueerd, zijn lichte, transparantegebouwen mogelijk. In vergelijking met anderebouwmaterialen is gelamineerd hout buitengewoongemakkelijk in allerlei vormen en welvingen te vormenen dat tegen een aanzienlijk lagere prijs.

Zoals met alle gebogen constructies dient de architectzich bewust te zijn van de basiseisen die aan hetontwerp worden gesteld. Hoewel kleinere radiamogelijk zijn is het produceren van vormen met eenstraal van minder dan 7 m duurder dan grotere liggers.Omdat er onder de 7 meter dunnere lamellen wordengebruikt lopen de constructiekosten van de liggers danaanmerkelijk op.

Gebogen liggers

10

Page 11: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Mogelijke overspanning 5 –25 m

Onderlinge afstand 2 –6 m

Uitkragingen aan beide zijden mogelijk

Breedte van de liggers 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, en 26 cm

Hoogte van de elementen(ontwerp in de planningfase)

Gordingen • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veldop de liggers

Brandveiligheidsklassen • F30 –> zonder problemen

• F60 –> tegen meerprijs

• F90 –> mogelijk

Sterkteklassen bij voorkeur GL28, GL32

Gebogen ligger

11

I

h1r�

I–17

I–25

h1 = tot r >– 7m

Page 12: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Doorlopende liggers van gelamineerd hout zijn een efficiënteen economische oplossing voor constructies met groteoverspanningen en kunnen worden toegepast in groteproductiehallen of magazijnen. In dergelijke constructiesfunctioneren de doorlopende liggers als de belangrijkstestatisch belaste elementen, die grote, parallelle stroken vanhet dak dragen. Aangezien de momenten verdeling indoorlopende liggers uitstekend is zal ook de doorbuiging enspanning optimaal kunnen worden gedistribueerd. Bij extreemgrote overspanningen worden om de afzonderlijke liggers tekunnen transporteren, verbindingen in het gelamineerd houtop de fabriek voorbereid en ter plaatse uitgevoerd.

Voor de afwatering van de dakoppervlakken wordt eendakhelling van 2 - 5º aanbevolen.

Afhankelijk van de toepassing kunnen de tussenkolommen en de hoofdkolommen aan de buitenzijde in verschillendematerialen worden uitgevoerd bijvoorbeeld door binnen,ingeklemde gewapend betonnen kolommen te gebruiken en langs de buitenzijde van het gebouw houtenpendelkolommen.

Doorlopende liggers

gerberscharnier

12

Page 13: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Gebruikelijke overspanning I1 10 – 25 m

Gebruikelijke dakhelling 2 – 5°

Onderlinge afstand van de liggers 5 – 10 m

Uitkragingen aan beide zijden mogelijk

Breedte van de liggers 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26 en 30 cm

Hoogte van de elementen(ontwerp in de planningfase)

Gordingen • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veld op de liggers

Brandveiligheidsklassen • F30 –> zonder problemen

• F60 –> tegen meerprijs

• F90 –> mogelijk

Gebruikelijke sterkteklassen GL32

Doorlopende ligger

13

h1

I

h2

I–16

h1 = I–22

h2 =

Page 14: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

14

De onderzijde van deze constructie-elementen heeft eenparabolische contour wat een uitdrukking is van het idealemomentenverloop in de ligger. Als gevolg hiervan hebbendeze liggers een uitstekende spanning/rek karakteristiek.Vanwege de harmonieuze en esthetische vorm wordenbuikliggers vaak gebruikt als de constructie zichtbaar is en een rol speelt in de architectuur van een gebouw.

Bij hallen met één hoofdruimte wordt het dak als lessen -aardak uitgevoerd. Als de hal meerdere open ruimtes heeftmet kolommen in het midden ontstaat een zadeldak.

Buikliggers kunnen als dakligger, vloerligger en alstussenligger worden toegepast.

Buikliggersliggers met rechte bovenzijde en gebogen onderzijde

Page 15: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

15

Mogelijke overspanning 20 –25 m

Onderlinge afstand 5 –7 m

Uitkragingen aan beide zijden mogelijk

Breedte van de liggers 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, en 26 cm

Hoogte van de elementen (ontwerp in de planningfase)

Breedte van de liggers • gekoppelde gordingen

• gordingen tussen liggers

• gordingen over meer dan één veld op de liggers

Brandveiligheidsklassen • F30 –> zonder problemen

• F60 –> tegen meerprijs

• F90 –> met moeite te realiseren

Gebruikelijke sterkteklassen GL28, GL32

Buikligger

h1

I

h2

I–16

h1 = I–32

h2 =

Page 16: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Als het onmogelijk is de dakbedekking direct op de liggersof spanten te monteren omdat deze te ver uit elkaar liggenkan een gordingsysteem van gelamineerd hout wordengebruikt als secundaire draagconstructie.

Het gordingsysteem kan worden aangepast aan ver-schillende toepassingen. De gordingen kunnen zich overtwee spanten uitstrekken (één veld) of over meerderevelden. Ze kunnen doorlopend zijn, uitsteken in eenuitkraging of aan elkaar gekoppeld worden. Door degunstige momentenverdeling zijn doorlopende gordingende meest economische oplossing. Men moet echteroppassen met dergelijke oplossingen aangezien zebovenop de dakspanten worden gelegd wat tot eenhogere constructie leidt.

Als in bouwprojecten een dakoplossing met twee velden(drie opleggingen) aan de orde is, is het aan te bevelen omgordingen toe te passen die zich over meer velden uit -strekken. Dit om een optimale verdeling van de belastingte creëren. Dat geldt ook wanneer gordingen vangelamineerd hout worden gecombineerd met damwand -platen waarbij de profielplaten in de lengterichting liggen.

Bij grotere dakhellingen worden de gordingen ofwel onderdezelfde hoek als de dakhelling gemonteerd ofwel lood -recht over één veld opgehangen tussen de hoofd spanten.In het laatste geval moeten de gordingen onder de juistehoek worden geschaafd zodat ze aansluiten bij de

Gordingen

16

Plaatsing van de gordingen Gordingen tussen de liggers

hangend opgelegd

< 12…16m gordinglengte

gording

stijve gois oneco

Doorlopende gordingen

Page 17: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

17

verbindingscharnier

alternatief

Deuvelverbinding Genageld

Bovenaanzicht ordingverbinding

onomisch

Uitkragende gordingen Gekoppelde gordingen

dakhelling. Deze bewerking moet bij de aanbestedingafzonderlijk worden aangegeven.

In gevallen waarbij de gordingen bestaan uit enkelvoudigeoverspanningen dienen de verbindingen tussen hetgelamineerd hout en de hoofdspanten gemaakt te wordenmet speciale ankers. Deze ankerverbindingen moetenevenals alle andere verbindingen die met gelamineerd hout worden gebruikt door de bouwkundig ingenieurworden goedgekeurd op constructieve degelijkheid en inhet bestek worden gespecificeerd.

In gevallen waarin esthetische overwegingen van onder -geschikt belang zijn kan de toepassing van ongeschaafdgezaagd hout worden overwogen als kostenbesparendemaatregel. Hoewel deze relatief goedkoop zijn zal deonderlinge afstand van de gordingen beperkt zijn vanwegede kwaliteit van het materiaal. De dakconstructie zal danook veeleer functioneel dan esthetisch werken.Koppelgordingen worden dan ook meestal toegepast opplaatsen waar ze gecombineerd worden met dakplatenzoals vezelcement golfplaten en met name voor agrarischetoepassingen.

Bij gebruik van sandwichpanelen vormen gordingsegmen -ten van gelamineerd hout een aantrekkelijke oplossing.Door de betere materiaaleigenschappen kunnen ze metgrotere tussenruimtes worden geplaatst en onder de juistehoek zodat het plaatmateriaal correct wordt ondersteund.

Page 18: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

18

Bij het ontwerpen van dragende kolommen moeten we onderscheid maken tussenconstructies met vaste, eenzijdig ingeklemde kolommen en pendel kolommen (dievrij kunnen bewegen). Door een constructie uit te voeren met pendelkolommen zaler meestal slechts een betrekkelijk eenvoudige fundering nodig zijn. De stijfheid vande hele constructie is dan het resultaat van de wand- en dakbekleding. Gewoonlijkwordt minimaal één kolom per as van het gebouw in de fundering ingeklemd.

Om de verticale krachten van het dak en de zijwaartse windkrachten te kunnenafleiden naar de fundering kunnen houten, stalen en betonnen kolommen wordentoegepast. Het besluit welk materiaal het beste geschikt is voor een specifieketoepassing wordt meestal niet genomen op economische gronden maar op basisvan de geldende brandveiligheidseisen. Als dat wordt vereist kan met behulp vangewapend betonnen kolommen gemakkelijk een brandveilig heid van F90 wordenbereikt maar stalen kolommen zijn zonder extra maat regelen heel slecht bestandtegen brand. Bij temperaturen boven 500 graden verliezen stalen constructies hundraagvermogen. Het staal bezwijkt en doordat het vervormt stort de constructie in.Bij een krappe plattegrond is het voordeel van stalen kolommen boven beton weldat ze minder plaats innemen. Bovendien moet bij het detailleren van de buiten -zijde van het gebouw rekening worden gehouden met de thermische eigen -schappen van beide materialen. Beide geleiden warmte heel goed zodat errekening gehouden moet worden met het ontstaan van koudebruggen bij hetontwerpen en installeren van de huid van het gebouw.

Zowel bij betonnen als stalen kolommen kunnen gemakkelijk bevestigingen voor het interieur en installaties worden gemonteerd. Hierbij zijn een aantal mogelijkeuitvoeringen van de oplegpunten op de kop van de kolom afgebeeld.

In de regel dient de hoogte van de vorksteun 2/3 te bedragen van de hoogte vande ligger. Tijdens het plannen van de bouw dient er rekening mee te wordengehouden dat het oppervlak waarop de ligger steunt groot genoeg is om dekrachten over te brengen op de kolom. Als vuistregel kan de benodigde lengte van de oplegging worden afgeleid uit:

Loplegging [cm] = L ligger [m].

Om te voorkomen dat het hout splijt is het belangrijk dat de natuurlijke uitzettingen krimp van het element van gelamineerd hout niet wordt gehinderd. Het isdaarom aan te bevelen om de bovenste boorgaten voor de verbindingen uit tevoeren als slobgaten.

Voorwaarden voor het ontwerpvan kolommen

Houten kolom Stalen kolom Betonnen ringbalk Betonnen kolom met vorksteun

Page 19: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

19

Als onderdeel van de totale constructie en het uiteindelijke gedrag vanvrije overspanningen moeten zijdelingse krachten worden afgeleid naar defundering en moet de stijfheid van het gebouw worden gegarandeerd.Volgens de voorschriften in DIN 1052 (augustus 1996) mag de onderlingeafstand tussen verstijvingsconstructies niet meer bedragen dan 25 m. Deafstand tussen de onderbrekingspunten of bevestigingspunten bedraagtgewoonlijk 5-7 m. Het ontwerp van de stabiliteitsconstructies dient indetail te worden uitgewerkt door de betreffende bouwkundig ingenieur.

Vaak worden de verbanden – in hout of staal uitgevoerd – ook ontworpenom de windkrachten naar de gevels af te leiden. In dat geval dienen dekolommen in de gevel te worden uitgevoerd als pendelkolommen zodat ze bij een latere uitbreiding zonder problemen kunnen worden gedemon -teerd en verplaatst. De verbandelementen moeten zowel op trek als opdruk kunnen worden belast. Verbanden uit gelamineerd hout kunnen opeconomische wijze worden uitgevoerd in de brandveiligheidsklassen F30en F60.

Als dakplaten een rol spelen bij de stabilisatie van de constructie dan moet bij de montage gezorgd worden dat de juiste bevestigingsmiddelenworden gebruikt en dat de constructie tijdens de bouw afdoende wordtafgesteund, tot hij voltooid is.

Als de verbanden alleen worden belast door zijdelingse krachten en deeluitmaken van een “gesloten” systeem hoeven de krachten niet naar defundering te worden afgeleid.

Stabiliteit

Of druk en trek belastbareaansluiting

Knooppunt Aansluitingen metoplegging op kolom

Stijgende en dalende diagonalen Dalende diagonalen

Kruisverband met diagonalen dieslechts op trek worden belast

Page 20: Gelamineerde houtconstructies – Toepassing van het ... · 3 Welke constructiematerialen en -methoden worden gekozen hangt af van een aantal uiteenlopende processen die in de eerste

Verkoopkantoor NederlandKrijten 25 · 5403 PG UdenPostbus 356 · 5400 AJ UdenTel: +31 / 413 / 26 17 38Fax: +31 / 413 / 25 22 80www.derix.nl · [email protected]

Hoe u kunt profiteren vanonze know-how

Als producent van gelamineerde houtconstructies genieten we grote erkenning enkunnen we bogen op 80 jaar ervaring in de houtindustrie. Dankzij onze know-howen ervaring kunnen we oplossingen voor een breed scala aan bouwprojectenaandragen ongeacht de locatie. Zowel in binnen- als buitenland zijn we altijdbereid om voor een technisch goed uitgewerkte oplossing te zorgen, ongeacht de complexiteit van de opdracht.

Gelamineerd hout is een high-tech constructiemateriaal dat ook in de toekomst hetduurzame bouwmateriaal bij uitstek zal zijn. Wij bevinden ons in het voorste gelidvan de technologische ontwikkelingen en vooruitgang. Dankzij onze niet aflatendeinzet en onze solide bedrijfscultuur blijven wij marktleiders.

Aarzelt u niet contact met ons op te nemen met betrekking tot technische vragen,informatie of advies. Ons hoog gekwalificeerd team van professionals voorzien ugraag van gedetailleerde technische informatie en maakt u graag deelgenoot vanhun diepgaande kennis op dit gebied.

PEFC/04-31-1102

W. u. J. Derix GmbH & Co.Dam 63 · 41372 Niederkrüchten · DuitslandTel: +49 / 2163 / 89 88 0 Fax: +49 / 2163 / 89 88 [email protected]

Poppensieker & Derix GmbH & Co. KGIndustriestr. 24 · 49492 Westerkappeln · DuitslandTel: +49 / 54 56 / 93 03 0Fax: +49 / 54 56 / 93 03 [email protected]