DREAMagazine OKTOBER 20164

Hidden links: de betekenis ‘beyond thewords’“Misschien kan ik het beste beginnen met te vertellenwat er gebeurt als we visueel met elkaar gaan commu­niceren.” begint Willemien Brand. “Stel dat we het gaanhebben over de zon” Ze schrijft het woord ‘zon’ op eenvel papier. “In plaats van het woord op te schrijven, kanik ook beginnen met een zon te tekenen.” Ze tekent eenzonnetje onder het woord. “Vervolgens kan ikaan iedereen vragen wat ze zien.”

Het blijkt dat mensen dan veel eerder naast ‘zon’ ookdingen noemen als ‘warmte’, ‘zomer’, ‘droogte’, ‘vakantie’

en ‘inpakstress’. De verschillende associaties diemensen hebben bij de zon. We noemen dat de hiddenlinks. De betekenis beyond the words.Soms verlaten mensen een bespreking en denken dat zehet met elkaar over hetzelfde hebben gehad, maar blijktdat helemaal niet zo te zijn. Ze hebben heel verschil­lende associaties bij de gebruikte begrippen. Door metbeeld te werken worden die associaties veel eerderzichtbaar.Daar kun je handig gebruik van maken. In plaats van eenklant heel veel vragen te stellen naar zijn wensen enbehoeften, kun je de klant laten reageren op een beeld ofbeelden. Je schakelt dan over van ‘zenden’ naar‘ontvangen’. Hierdoor krijg je veel directer de informatiedie voor de klant belangrijk is. Je leidt de klant niet meeraf met vragen waar je vaak toch maar onvolledigantwoord op krijgt.

Tekenen = Sneller, effectiever en meerempathisch“Wij tekenen vaak de volgende driehoek: de geschreventekst, het gesproken woord en het getekende beeld. Alledrie zijn middelen om met elkaar te communiceren. Wijgeloven dat je door een plaatje te tekenen veel beter eneffectiever kunt communiceren en dat je mensen ookveel gemakkelijker mee krijgt.” Tekenen is alleen al beteromdat ons brein beelden 60.000 keer sneller verwerktdan woorden. Maar er gebeurt veel meer als je begint tetekenen.

Geen praatjes, maarpláátjes

Buro Brand is gevestigd op de begane grond van een oud kantoor­gebouw in Den Haag. De ruimte straalt een plezierige, artistieke sfeeruit. In een hoek hangen portretten van Amy Winehouse en van een kleinjongetje. “Aan schilderen kom ik de laatste tijd te weinig toe” verteltWillemien Brand. “We geven op dit moment veel trainingen en ik ben ergdruk met ons boek.” In maart 2017 verschijnt haar boek VISUALTHINKING. Willemien Brand is creative director van Buro Brand. Zijgeeft trainingen en begeleidt sessies in zakelijk tekenen en visualthinking.

Visual Thinking

door Reinoud de Leve

Amuses DREAM16 5

Door te tekenen, ga jeautomatisch jegedachten ordenen.Patronen en verbandenworden zichtbaar. Je gaatde com­plexewerkelijkheid weergeven ineen soort van Jip­en­Janneke­taal.Tekeningen helpen erg goedom complexe materie tesimplificeren. “Als ik metvrienden uit eten ga, heb ikaltijd mijn stiften bij me. Jehebt toch vaak in restaurantsvan die papieren tafelkleden.Als iemand mij iets overbijvoorbeeld pensioenen wiluitleggen, laat ik hem hetgewoon tekenen. Je krijgtdan heel andere gesprekken.Een onderwerp alspensioenen kun je volgensmij niet eens uitleggen zonder het te tekenen.”Als je tekent is het ook veel makkelijker om de aandachtvan je publiek vast te houden. Door te tekenen toon jedat je lef hebt. Je geeft iets van jezelf. Je eigen print. Eentekening is vaak een soort cadeautje. Daarmee verhoogje je X­factor. Mensen zullen graag met je willensamenwerken en je ook meer gunnen.

Meer plaatjes => minder praatjesWe praten vaak al in metaforen. We vergelijken eenproject met een weg die we moeten afleggen naar eenconcreet doel. En een andere keer zien we het project

als een kar die we metelkaar in beweging moetenhouden.

Als we al een beeld­metafoor gebruiken, is hetwel zo handig om dezedan ook te tekenen. Eentekening is een prachtigmedium om van alles aanop te hangen. Als hetproject een weg is, zullenwe waarschijnlijk onderwegwel obstakels tegenkomen.We kunnen dan eenroodwit gestreept hekje opde weg tekenen. Op eenaparte flap kunnen wevervolgens inven­tariserenwelke obstakels weonderweg denken tegen tekomen. Zo kunnen welangzamerhand het hele

verhaal inkleuren. Dat is wat wij verstaan onder visualstory telling.

Het grote voordeel van een getekende beeldmetafoor isdat je veel sneller kunt teruggrijpen op waar je in eenvorige sessie bent gebleven. Je hoeft alleen maar deweg, de boom of de kar te tekenen en iedereen herinnertzich weer de plaats, de tijd, de context en de toedracht.Zonder een plaatje heb je vaak heel veel meer woordennodig voordat iedereen weer helemaal is aangehaakt.Meer plaatjes zorgen dus voor minder praatjes en dat iswel zo snel.

Interview met Willemien Brand

DREAMagazine OKTOBER 20166

Zakelijk tekenen <> tekenen als een Picasso“Het grootste obstakel waar we telkens weer tegenaanlopen, is dat iedereen van zichzelf vindt dat hij nietkan tekenen.We besteden in onze training veel aandacht om dieverkeerde mindset weg te nemen.” Je hoeft beslist geenPicasso te zijn om zakelijk te tekenen. In de trainingleren cursisten eerst een beeldtaal op basis van simpelevormen. Willemien laat zien hoe je op een heel simpelemanier een scrum team met een Product Owner en eenScrummaster tekent. Bij zakelijk tekenen gaat het omzoveel mogelijk effect te bereiken met zo min mogelijklijnen. Een eenvoudige beeldtaal kan iedereen lerentekenen. Het kost misschien wat extra tijd om het netjeste doen, maar dat geldt ook voor het schrijven van eentekst.

Grijs = Hiërarchie“Ik zou zo graag willen dat jullie voortaan altijd beginnente tekenen met grijs. Nu maken jullie vaak dit soorttekening.” Ze begint met een zwarte stift een aantalblokken met pijlen er tussen te tekenen. Tijdens debijeenkomst, als de tekening wordt gemaakt, is het nogwel duidelijk wat er met de tekening wordt bedoeld.Achteraf is het alleen nog maar een grote wirwar vanlijnen en blokken. De tekening nodigt ook niet uit. Hettoont geen informatie. Dat wordt anders als je begint metgrijs.

Als je eerst alles in grijs tekent envervolgens met zwart accentueertwat belangrijk is en hetallerbelangrijkste nog een kleurtjegeeft, creëer je hiërarchie in jetekening. Dat maakt je tekeningveel uitnodigender. De boodschapis ook veel beter zichtbaar. Je kunthet beste pas beginnen metaccentueren wanneer je samenvatwat er is besproken. Je benadruktdan meteen in de samenvattingwat echt belangrijk is.

Visual thinking & Visualstory telling“Ik wil mensen graag middelengeven waarmee ze zelf met huneigen creativiteit aan de slagkunnen gaan. Ik geef wel eenaantal voorbeelden vanbeeldmetaforen die je kuntgebruiken in een specifiekesetting, zoals een boom, een wegof een ijsberg. Ik wil alleen nietvoorschrijven dat je in eenbepaalde setting altijd een boomof een weg moet gebruiken. Ikraad wel aan om niet te complexemetaforen te kiezen.” Visualthinking en visual story telling iseen iteratief proces. Je begint met

begrijpen. Als je met elkaar een goed begrip hebt van desetting, kun je een beeldmetafoor kiezen. Daarna vul jede beeldmetafoor verder in. Dan ben je al beland invisual story telling. Bij een weg teken je bijvoorbeeldobstakels en verkeersborden die laten zien welke routeer is gekozen en welke alternatieve routes niet. Je kuntactionborden op de weg tekenen om acties aan te geven.

Visual Thinking

Amuses DREAM16 7

Buro BRANDBuro BRAND is leidend in het incorporeren vanbeeld als communicatiemiddel in de zakelijkewereld. Managers en medewerkers overspoelenelkaar met tekst, terwijl een beeld of een tekeningzoveel meer kan zeggen, elkaar verbindt en elkaarraakt. Buro BRAND leert iedereen in zijn zakelijkeomgeving beeld te (durven) gebruiken.Ook helpen wij met onze verbeeldingskrachtbedrijven, organisaties en hun mensen omopvallender, levendiger en herkenbaarder tecommuniceren met hun doelgroepen. U kunt bij onsterecht voor uw huisstijl uitingen, zoals websites enbrochures, en natuurlijk infographics en animaties.

Zakelijk Tekenen | Business DrawingVisualiseren zorgt ervoor dat je beter luistert naarelkaar, verwachtingen onderling afstemt en demissie/visie in een snelle pitch op papier kuntkrijgen. Overleggen in scrum­sessies, agile envooral sneller samenwerken? Doe dat met eigengemaakte visuals!De training wordt standaard gegeven in deinspirerende locatie van Buro BRAND in Den Haag.Maar kan ook op locatie (nabij of bij uw bedrijf)worden georganiseerd.Voor groepen van 8­12 personen, in 4 uur (1dagdeel).

Willemien BrandWillemien studeerdeCum Laude af aan deDesign Academywaarna ze 10 jaar voorATAG werkte voordatze Buro BRANDstartte. In die tijd wonzij verschillende ‘GoedIndustrieel Ontwerp­erkenningen’ en eenRed DOT award.Willemien is ontwerper,kunstschilder envisueel facilitator enwoont met haar man,zoons en teckel Ollie inVoorburg.

Details over de obstakels, de gekozen route, of de actieskun je verder uitwerken op aparte flappen. Daarbij kun jeook schrijven. Dat is dan minder belangrijk, omdat je hetal toegankelijk hebt gemaakt. Dit proces herhaal je eenaantal keren totdat je een min of meer volledig beeldhebt.

Na anderhalf uur praten ligt er een aardig stapeltjetekeningen op tafel van onderwerpen die we hebbenbesproken. “Dat komt allemaal in het boek” zegt ze meteen lachje terwijl ze de tekeningen voor mij oprolt. Hetboek van Willemien Brand verschijnt in maart 2017 onderde titel VISUAL THINKING, Empowering people andorganisations through visual collaboration.

Interview met Willemien Brand