RADIOACTIEFGEDICHTEN

BART FM DROOG

RS

RADIOACTIEFgedichten

Bart FM Droog2de druk

RS

Rottend StaalEenrum, 20131

"One, two, three, four. Is it snowing where you are, Mr. Thiessen? If it is, telegraph back and let me know."Reginald Aubrey Fessenden, 23 december 1900's Werelds eerste gesproken radiobericht.www.ieee.ca/millennium/radio/radio_world.html

COLOFON

2e druk, mei 2013Rottend Staal, Eenrum© Bart FM Droog, 2013

NUR 3061ste druk: Passage, Groningen, 2004Letter omslag: CambriaLetter binnenwerk: CambriaVormgeving: Bureau Droog, EenrumVersie: 26-05-2013

2

INHOUDSOPGAVE

Het zuur 4Schoonmaak 5Een bibliotheek spreekt 6Het moet maar eens uit zijn 7Vette engel 8Orgie 9Bagger en bliksem 10Het is mei en het regent 11Blauwe maan 12Zomertour 2000 13Intercontinental 14IJsselglijden 15Mozes aan de Maas 16GRONINGEN 17Martiniplaza 18Epibreren aan de Europaweg 19Draf- en renbaan 20Lost space 21Een burgemeester spreekt 23Ciboga 24Bericht aan Tom Lanoye 29IN MEMORIAM 30NN Boterdiep 31Poëzie hangt in de tuin 32Nieuws 33Laatst, toen ik te Leiden 34Een wereldburger 35Afscheid 36Kursk 37VERANTWOORDING 38NAWOORD 2DE DRUK 44LEES OOK... 45

3

HET ZUUR Het zuur marcheert in vaste kolommenwaggelt in statements om het hardstja, het is wijs en alwetend en -machtigmaar ongrijpbaar blijft dat ogenblikvan bliksemflits van hier naar daarwanneer het publiek juichtomwille van wat geen wetenschap isen dat deert het zuur, het zuur wil wetendetermineren en afdoen, afdoenrangschikken, beoordelen en tot slotin boeken bergen, opsluiten envooral vergeten, dat wil het zuur.

4

SCHOONMAAKOfschoon meerdere malenmijn huishoudster het mijverbood met vieze handenhet toetsenbord te betastensloop ik toen zij mijn boekenin de keuken verbranddemet ongewassen handenterug naar het gekuiste borden ramde bezetenletters van vreugd en jolijtbevrijd van het oudegespeend van de tijd.

5

EEN BIBLIOTHEEK SPREEKTDit is geen wand, maar wijzeom hoger te komen dan daarwaar kometen en sterren jagenvoor waaghalzen en dwazenis dit geen blinde muurnoch doodlopende wegdit is de schulp van wetenopgericht uit kalk van wijsheidgegeseld door regen en vlagenvan vandalen, waan en windkoppig en onweerstaanbaarben ik de weg - betreed me.

6

HET MOET MAAR EENS UIT ZIJN

een premier verzuchtDit zijn geen middeleeuwen meer, maar Majesteitop wier kop de kroon het uitzicht beneveltwas not amused over het schorremorriegemorzo verhaalde ze me tijdens de theethee, ja, thee, nee geen wijn, zoalsdat spichtige wichtje wilde, dat dochtertjevan die halfgare zus die in de paleistuinenbomen besprak over de stand van zakenach, heremetijd, waarom is het nietals vroeger, toen lakeien nog ongestoordtot gerief in bed ontboden kondenen dan zwegen, bij gebrek aan pershalleheiligelujah, Majesteit beveelten ik buik haar woorden namaar o volk, het is niet ik, maar haar.

7

VETTE ENGELop Ilja Leonard PfeijfferEn zie, er kwam een vette engelnaakt uit zijn ivoren kaartenhuisparmantig stapte hij voort'ziet', sprak hij, 'mijn klerenzijn ze niet mega-fraai?o, in kleuren lila-lente!'het volk, beschaamddoor dit akelig gezichtzweeg, liet de engel in extasenu danste hij en sprongop naar de sterren, zongvan 'zinken zonk zingen!'maar toen de regen kwamen kilte kwabben deed swingenzwol de engel en smolt.

8

ORGIEEn zo werd ik wakkertussen zacht vleesvan drie lichamenen al wat bleefuit voorbije nachtwaren beeldenvan borsten, pikkenkutten en geluidvan viervoudig gehijgliet koffie pruttelentrachtte te herinnerenwaar auto kon staan.

9

BAGGER EN BLIKSEM

zeer vrij naar Ingmar Heytzes 'De hoer'Wat zou je nog dichten, nuhyena's op hellingen huilenen windbuilen je pad kruisenhet baggert uit de hemel, vandaagzoals het al maanden baggertmaar bleef er nooit om thuisin mijn stalen wagenligt mijn koers vol gasover de horizon en verderzal bagger blijven vallenin deze veldslag met venijnkoers ik naar het levenvan verse liefdes, volle zalenjongens van genot en nachtenvol vreten, volk en vuur.

10

HET IS MEI EN HET REGENTHet is mei en het regent en ik denk aan jouen jij aan mij op deze dag in mei dat het regenten vogels krijsen in het struweel en het regenthet regent, in mei, in mij, in meiin mei zeiden we goodbye, voorgoed, voorgoedvoorbij in mei ging onze liefde voorbijen het regent en het regent in mei, in mijin jou en mij voorgoed voorbijdie mei met jou en mij, zij aan zijals het regent in mij denk ik aan die meidat jij mij zei mijn lief, mijn zoet, die dagdie dag in mei zo lang zo lang voorbij.

11

BLAUWE MAANWe zijn er blauw van afgekomenmet blauwe bloempjes van witteboordde blauwe begijn lag er blauw vanen dat een blauwe maandag langblauwe maan was een blauwe babyeen blauwe bliksem waar niemand zichzijn vingers blauw aan telde, alhieren dat een blauwe maandag langblauwboorden kregen blauwe schenenvan blauwe boodschap van witteboordwe zijn er blauw van afgekomenen dat een blauwe maandag lang.

12

ZOMERTOUR 2000Rijden tanken rijdeneten rijden tankenrijden eten slapenlullen zwemmen slapenlullen eten zuipenslapen eten lullenzwemmen lullen etenknallen zuipen slapeneten lullen zwemmenrijden tanken rijdentanken eten rijdentanken rijden zuipenslapen rijden knallenrijden eten knallenzuipen slapen rijden.

13

INTERCONTINENTALOmhoog naar het blauwezonovergoten hogeangels-thirty vrijehemelse peilmet naast je je engelen voor je je drankbeneden is Aardeen weerlicht het witmet naast je je engelen voor je de dagendie waren en zullenhet razen van wielenop lucht- en snelwegenons wachten de dagenvan kicken en knallenvan ontdekken en feestenwereld, we zijn onderweg.

14

IJSSELGLIJDENAan boord van het motorpersoonschip Organzalaven we ons aan uiterwaarden en zicht op gevogeltezo nemen we waar de eend, de aalscholver, de gansde meeuw, de zwaan en al wat verder vliegtover het groene land dat aan dit water grenstach, hoe leeg de rivier, hoe ijdel ons vermaakglijdend over de IJssel van Deventer naar Zutphenen in Zutphen weer terug, het heen en weeris aan pontschippers en ons want ookal wat vliegt en zwemt, de baars, de snoekde voorn, de karper en de gehelmde tjiftjaflomen zich in en op en boven de wateren voort.

15

MOZES AAN DE MAASOp de hoek van de Maasboulevardluistert een blije burgemeesternaar het ritme van wereldhavensen hoort het schreien van een babyin lekke tobbe ronddobberendin de Buitenhaven, gans alleenzonder dralen duikt hij te wateren helpt de huiler aan hoger walbanjert dan langs Vlaardinger drevenschudt links en rechts een handduwt auto's aan en draagt bejaardende veerboot op, op Pernis aan.

16

GRONINGEN

17

MARTINIPLAZAIn het kolossale dwaal ik, klein mensin de sporen van de theaterbaasdoor gangen en zalen, langs de kamerswaar acteurs zich verkleden en wachtenhij veegt zijn vinger over kozijnenmonkelt over het stof dat niemand zietbelt zijn staf over ontsloten deurentilt zijn hond loopplank van Titanic opimponerende cijfers stromen rondqua stoelen, bezoekers, capaciteitmaar ogen geloven mijn oren nietwant in dit grootse ligt intimiteitloop maar rond, bezoeker aan dit paleisvan musicals, sport en evenementverbaas je over kleur, hout en velourskom en kijk en vertel me wat je ziet.

18

EPIBREREN AAN DE EUROPAWEGFormulier 36-b valt te halenin aanpalende kantoorunit, nochtanseen verdieping hoger of lager, waarzich zicht op garagevlak voorde blauwe Ikeahemel - vol BillykastenMagikerdeuren en zitligbankende één nog uitklapbaarder dan de anderen overig orgastisch koop genot -bevindt, maar dat is een heel ander verhaalnet als die pronkende dakpartijen glorieusgrijsgeteerd en in het natte seizoenvol watervogels en gespiegelde wolkenpraalaan gene zijde van dit vooruitgangsbastionmeesterlijk gelegen aan de toerit totde poort van het oosten, de A7 waaroverBremen en Hamburg bereikbaar zijnja, en voor wie doorrijdt zelfs de Oostzeebebaad- en overwaadbaar wordt - levede bouwers van de Storebeltbrug, alsmedealle Vikingen en Lappen en dekensmaar dat neemt allemaal niet wegdat voor formulier 36-b het stempel ontbreektdat ergens in dit gebouw bij collegaDe Vries, maar ho! de klok slaat vijf.

19

DRAF- EN RENBAANDe paarden zijn vrij op deze vijfde meiin het ovaal binnen de drafbaanplassen mensen staand in het natelke drie kwartier draaien ze hun koppenjawel, de podia kijken elkaar aanbraken acht uren band na band na bandterwijl aan de zijlijn zieltjeswinnaarsmet ballonnen de zwevers willen bereikeno vrijheid mijn wonderbare, het grauwten het is koud en de bands gaan langs me heenmaar ik hoef niets, godlof, ik hoef niets.

20

LOST SPACE

zeer vrij naar HadewychZoveel ruimtes, zoveel leegtede lange leegte, de hoogtehet brede, bredere dan breeden het bestemmingslozevan hier tot gunder enverder plant men voortmaar zand eroverde zeespiegel stijgten al wat is zal verdrinkenenkel nog door duikerste bezichtigen en hetzal verloren zijntenzij nu de dappere daadgedaan en Groningenonder heuvelen gestortmet gangen en gewelvendoorboord en behoudenin labyrintisch genotontdaan van bevolkingbevrijd voor toerismeen eeuwen archeologieja, de hoge heuvelzal uit de golven stekenwijdere dan wijd21

blijvend bakenvan wat wasvoor wat komen gaat.

22

EEN BURGEMEESTER SPREEKT

op Jacques Wallage en zijn hondmet dank aan M NijhoffKijk Bommeldit is Groningenwe zijn hierwaar we thuis zijnbruine ogenkijken omhooghondenkop opburgemeestersbenenzijn hand reiktnaar de telefoondie klokken rondtot arbeid maantrel, brand, ontsporingseriemoord, zakenlunchwielermatch, mega-eventen zweeftreinbesprekingen Bommel zuchtwant hij wil uitom de brug te zienen even flink te . . .

23

CIBOGAWie weet nog wat beren zijnop deze lijn die markeerttot waar Groningen groeidevan Gouden Eeuwtot era van industriein gebeitelde woordenin oorlogstijd als waarinvestingwerken ontstondenen wereldrijken vergingenvoorbijganger, sta stilbedenk dat je kijkrichtingeen tijdsreizen is, zie zuiden zuidwest en verplaats jevan boerengehucht tottrotse stad, Hanzestadgebieder van gebiedenNoorderstapelmarktoordelenveller, gehaaten gevreesd door allenvan buiten deze lijntrotse burchten geslechthertogen geslagenbisschoppen verjaagddoor kozakken bevrijdalsmede Canadezen

24

de lijn die hier ligten niet elders begrensdevrijheid verkaptetolerantie, uithoekvoor dode jodenja, schaam je staddie drieduizend burgersde gaskamers indreefmiddels registratieen blinde beambtenmaar dat was vroegeren nu zijn we beteralthans, is het betervanwege verstrijkenvan tijd, vergetelheid?maar waren die berenvestingdelen, circusbeestenof schulden onvereffend?wie het weet mag 't zeggenluidkeels en wel hiervrijplaats of galgenberggastorengebied, gifgrondgesaneerd en vergetendie sloebers die hierzwoegden en stierven

25

en zie, naar buitennoord en noordoostde weilanden, de veldendie zijn allemaal verdrevenin bakstenen gesmoorddit is het enige gebodga naar de hoge torenwiens naam ieder kentbestijg hem elke vijf jaaren aanvaard het gewasvan uitdijende stenenmeanderende stratenverscheurde kaartenlevende stad enis dit een ader?ja en nee en simpel-weg de wijsheidvan dwazen, schrijfje naam in wolkendie drijven zo verdit blijft louter vragennaar hen die passeerdengelijk eens zijnu nog ongeborenhier zullen passeren

26

en niets zullen wetenvan raketten en bommenjonggestorven mensenin granatenregensergens op de planeetja, jongelui, ook datgeschiedde hierlaat de geest waaienverplaats je in tijdhuiver ofweet je kind, fluithinkel-stap-sprongbokkel er op losknikker voor gewinblij onnozelhet niet wetenis bevrijdingdomme onwetendheidte verkiezen bovenschuldig bewustzijndat zegeviert in het nudat verleden zal zijnin de toekomst van allendie dit lezen, dus gedenkdeze mensen:

27

J.J.A. GoeverneurN.E.M. PareauJ.C. NoordstarJean-Paul FranssensHendrik de Vrieswier woorden eveneensweerom te vinden zijngebikt in stad, gebeiteldin steen, metaal of geestzij waren eensen wat die beren betrefthet is goed dat niemandmeer weet hoezeerbeesten gekweldter volksvermaakof een stad gekneldbinnen vestingwallenbron van pest, pokkenparanoia en - o wee -avondklokken was.

28

BERICHT AAN TOM LANOYE

Die sprak: 'Ik heb medelijden met mijn Groninger collega Bart FM Droog. En ook met de Stadsdichter van Gent. Daar gebeurt nu eens nooit iets wat de voorpagina s haalt. Terwijl onze woonstee niet van buitenlandse bladen en televisieschermen is weg te bránden.'De Stadsdichtercollega uit www.antwerpen.beof nee, www.capetown.gov.za. die met accentvan www.sint-niklaas.be groot www.groningen.nlbeschimpt en kleineert, is datvergeven; hij weet niet beter en maalten zalig zijn de onnozelen van geestzo duiden wij nozele Noorderlingenliefde, gas en vergiffeniso gloria Ikea, Ringweg en Kostverlorenkunstig gepolijste heelkweesters op daktuinensierlijke torens en zwoele buitenwijkenals ik Antwerpen ontwaaris www.bartfmdroog.com het al gepasseerden, bijlo, ik zie mijn stad vaker dan sinjorenoordin het www.dvhn.nl prijkenvoorwaar een voor Belgenbuitenlands blad, dus www.lanoye.bezout op naar www.gov.zaen win eens de www.nobel.semaar bek dicht over Stad.

29

IN MEMORIAM

30

N.N. BOTERDIEPWaar je ook op aardeter wereld kwam, ergensop deze planeet, eensin onbekende jarenmoet er van je gehouden zijnwaren er mensen die je kendenvoor je zorgden, waaropje kon bouwen en zij op jouhebben ze je uitgezwaaidmet goede raad overladenof vertrok je met stille tromomdat er niemand meer was?weet je, ik kan niet gelovendat er nergens op deze globeiemand is die aan je denktzich je herinnert en je mistdra zal grond je bedekkenneemt de planeet je in haar opzoals ze doet met wat ze gafen ze zal je gedenken.

NN Boterdiep is anno 2013 nog steeds ongeïdentificeerd. Meer over hem op: www.politie.nl/vermist/ongeidentificeerd Zaaknummer: 02010067 | Gevonden op: 19-11-200231

POËZIE HANGT IN DE TUIN

I.M. Ron HoekstraViolenstraat 25, 30 mei 2000Twee tuinen verderopheeft hedenmiddageen buurtgenootzich verhangenHoorde het schreeuwenvan de ontdekkerboven schuttingenuit opstijgenzelden hoorde ik tevoreneen zodanig gevloektegen een lijk, glasgerinkelondersteunde de paniekwaardoor J. en iknaar voordeur stovenin afwachting vanpolitie, ambulanceen - dat hadden we al voorzien -de lijkwagen van het bedrijfdat in doodskisten grossiertnet om de hoek.

32

NIEUWSvoor Oumar Bah (1981-2003)Er vallen veel lichamen uit de luchtsoms is sprake van geen lichaamnam slangenarend vorm ervan aanzoiets zorgt voor paniek, wordt nieuwsnet als lichamen die op auto's vallenzoals dat van die Belg die gisteren nogzich van viaduct stortte, auto vernieldeen file creëerde, dat is nieuwsmaar een lichaam dat van twaalf hooguit aquamarijnenflat neerwaarts suistop tegels of gazon tot stilstand komtboem!, dat is geen nieuwshij was tweeëntwintig, uit Afrikacontinent van zon en palmennaar hier, land van regen en mistgekomen en dat was geen nieuwsvandaag stijgt een vliegtuig open Oumar is aan boord, hij vliegtzijn laatste vlucht, naar Guineein Afrika, en hij zal nieuws zijn.

33

LAATST, TOEN IK TE LEIDENLaatst, toen ik te Leidennaar mijn dode vader gingluisteren oftie nog watte zeggen haddat in die nachtenin repeterende emissiesop golven wijnverzwegen waszei hij het anderskleurlozer ennog minderin de rede te vallen.

34

EEN WERELDBURGERvoor Claus von Amsberg (1926-2002)Het zal je gebeuren: jij, wereldburgerbelandde in de liefde en voor je het wistverzandde je in een land van verstikkingniets mocht en alles moest, je leven langslaaf van protocol en rigide regeringenen je deed wat moest, het veiligstellenvan een dynastie, van een mythedie je kannibaliseerde tot je geestin opstand kwam en het keurslijfkraakte maar met verklaringensuste het huis je tot 'depressief'en je ellende ging over ieders lipzo werd je verder geleefd, vanopening tot uitreiking gesleurden de camera's bleven zoomenwant het huis dient verkochtmet huwelijken, geboortenen overlijdens, zelfs in je stervengunde het je geen rustmaar lieve prins, slaap zachtje missie is bijna volbracht.

35

AFSCHEIDAls een kist naar achteren glijdthet hardboard dat fineerbekleedeen mens, of nee, een lijk bevaten vervoert naar de vlammenzeedan is dat voorgoed voltooide tijdofschoon nu as zich laat persentot fonkelsteen, prachtsieraaddat eeuwen overleven kanen later te raden laat vanoorsprong, bestaan en doodsterft ooit een blad, valt neervergaat en bloeit weer op.

36

KURSKUit machinekamer negenvisten bergers het cadeaudat Wanjka nog voor Irma maaktekijk meisjepapa is een vogeltjehij zweeft nu in de zeeen dat poppetjekomt papa adem brengendaar beneden in de zeewaar bankjes staanom uit te rustenvan de diepe reislief meisjeblijf papa adem brengenwant dat poppetje dat ben jij.gesproken versie met soundscape door Jan Klugwww.epibreren.com/komponentenen/Kursk.mp3

37

http://www.epibreren.com/komponentenen/Kursk.mp3

VERANTWOORDING

Radioactief? Waarom een bundel Radioactief betiteld als geen enkel gedicht over acuut stralingsgevaar of een radioprogramma gaat? Het antwoord is heel simpel: een groot aantal gedichten ontstond op nieuws dat via radiogolven tot me kwam. De radioactiviteit culmineert in 'Kursk', het afsluitende gedicht. 12 augustus 2000. Ik zweefde boven Europa, onderweg naar een literair festival in Kroatië, toen de kernonderzeeër Kursk in de Barentszee zonk. Ik vernam het zinken via de BBC Worldservice, op AM 648, onderweg van Split naar Krk.Terug op Epibreren gekomen werd me middels een radiotelegram verzocht of ik een gedicht wilde maken bij een kunstwerk voor een kunst- en poëzieproject. Dat gedicht werd 'Kursk'. [Aanvulling 2013]: Het gedicht en de bijbehorende kunstwerken staan afgebeeld in: Woord-bijt-beeld. Samenstelling Pieter Desmet en Jeroen Nauta. Agiel, Utrecht, 2006.www.nederlandsepoezie.org/jl/2006/zz_woord_bijt_beeld.html Twee radioberichten hebben een grote rol gespeeld bij het schrijven van 'Nieuws'. In de zomer van 2003 werd ik gebeld door de Dienst Bevolkingszaken van de gemeente Groningen, met het bericht dat een jongeman binnen de gemeentegrenzen gestorven was. Een dode zonder bij de Dienst bekende familie-leden of vrienden. In Groningen (en in Amsterdam) wordt voor zo'n eenzame uitvaart een dichter ingeschakeld. Ik zal u niet vervelen met details over hoe ik te werk ga bij het schrijven van poëmen - het is genoeg om te zeggen dat ik bij het maken van dat

38

http://www.nederlandsepoezie.org/jl/2006/zz_woord_bijt_beeld.html

gedicht met twee radionieuwsberichten geconfron-teerd werd die ik wel in het vers moést verwerken. Het eerste bericht was dit:GRATHEM (ANP, 8-7-2003) - Op de A2 in Grathem is maandagrond 17.30 uur een verkeerschaos ontstaan toen een Belg van een viaduct afsprong. Volgens de politie belandde de 34-jarige man op de auto van een vrouw die hierdoor de macht over het stuur verlooren over de kop sloeg.Volgens ooggetuigen rende de Belg over een viaduct van de Napoleonsbaan over de A2 en dook hij vervolgens aan de noordzijde naar beneden. Hij kwam terecht op de auto van de vrouw, die richting Eindhoven reed. De automobiliste is met onbekend letsel naar een zieken-huis gebracht. De Belg was op slag dood. Andere automobilisten konden het lichaam ternauwernood ontwijken.De snelweg was door het ongeval enige tijd afgesloten. Het verkeer werd omgeleid via de op- en afrit van de A2. Ongeveer twee uur later werd de weg vrijgegeven voor het verkeer.Oumar Bah, de eenzame dode voor wie ik een uit-vaartgedicht aan het schrijven was, had ook zelfmoord gepleegd. Niet door van een viaduct te springen, maar door het verlaten van een flat vanaf de bovenste verdieping. Het toeval wilde dat ik acht dagen eerder het viaduct passeerde dat de Belg had gebruikt om het tijdelijke voor het eeuwige te verruilen. Ik piekerde nog over de betekenis van deze ogenschijnlijk onsamenhangende gebeurtenis-sen, toen ik dit hoorde:

39

HOENDERLOO (ANP, 8-7-2003): Het politie-onderzoek naar het 'vallende lichaam' bij Hoenderloo is gestopt. Dat heeft de politie dinsdag gezegd. Ze heeft een sterk vermoeden dat mensen een slangen-arend hebben aangezien voor een menselijk lichaam.Medio juni hield de politie een zoekactie in natuurgebied Deelerwoud nadat inwoners van Hoenderloo hadden gemeld dat ze een lichaam uit de lucht hadden zien vallen. Met een politiehelikopter en tien man op de grond werd het gebied tevergeefs afgezocht.Een vogelkenner tipte de politie dat een slangenarend in zijn duikvlucht naar een prooi, lijkt op een menselijk lichaam. Volgens de politie huist er een slangenarendpaartje op de Veluwe.En ik wist dat ik ook dit radiobericht in het grafdicht zou moeten verwerken. Hoe werd me letterlijk enkele minuten later duidelijk, na een nieuw telefoontje van de Dienst Bevolkingszaken. De familie van de dode was getraceerd; het lijk zou niet hier in zeverland begraven worden, maar daar, in Afrika. Ik schreef het gedicht, liet het naar het Frans overzetten door vertaalster Kim Andringa, en de familie in Guinee heeft het ontvangen in een voor hen leesbare taal. Zonder de radioberichten had ik het vers naar aller waarschijnlijkheid niet ge-schreven.Het Vara-radioprogramma 'Spijkers met koppen' kan verantwoordelijk gehouden worden voor het ontstaan van het poëem 'Een burgemeester spreekt', geschreven voor het programma van 6 april 2002.

40

Maar genoeg geluld over de radio vandaag. 'Blauwe maan' is ontstaan op verzoek van de televisiezender Radio (!) Nederland Wereldomroep en wereldwijd uitgezonden in het programma Studio NL, BVN, Wereld-omroep-televisie, op 28 september 2001.'Een bibliotheek spreekt' werd geschreven in opdracht van het kunst- en poëzieproject 'Dichter bij het beeld' en is eerder gepubliceerd in de bundel Dichter bij het beeld (Dichter bij Zeist, Zeist, 2002)In het gedicht' Vette engel' is dankbaar gebruik gemaakt van enkele woordcombinaties van Ilja Leonard Pfeijffer. De verfilmde versie van dit poëem is excellent uitgevoerd door Jan Klug, met glansrollen voor de acteurs Eekee en Toeloe Furby.'IJsselglijden verscheen eerder op de prachtige site 'Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren', www.dbnl.org.'Orgie' werd eerder gepubliceerd in de bloemlezing Kutgedichten (Passage, 2004).www.nederlandsepoezie.org/jl/2004/zz_kutgedichten.html 'Martiniplaza', 'Draf- en renbaan', 'Epibreren aan de Europaweg' en 'Afscheid'ontstonden op instigatie van de gemeente Groningen, evenals 'CiBoGa'. Dit laatste gedicht wordt aangebracht in een nieuw-bouwproject dat in het begin van de eenentwintigste eeuw gebouwd wordt op de voormalige circus- (Ci), boden- (Bo) en gasfabriekterreinen (Ga) te Gro-ningen. Dat verklaart de rare titel.

41

http://www.nederlandsepoezie.org/jl/2004/zz_kutgedichten.html

'Mozes aan de Maas' is geschreven op verzoek van de heer Tjerk Bruinsma, oud-wethouder van Groningen die met dit gedicht campagne voerde in de eerste burgemeestersverkiezing des Zeverlands, namelijk die te Vlaardingen, in 2002. Dat hij deze ver-kiezingen won behoeft geen nadere uitleg.'Lost space' is geschreven in opdracht van BNA Kring Groningen, ter gelegenheid van de Dag van de Architectuur 2003. Als zodanig is dit vers eerder gepubliceerd in Lost Space, Koninklijke Maatschappijtot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten BNA, Groningen, 2003.'Poëzie hangt in de tuin' is geschreven bij de dood van Ron Hoekstra. Het gedicht is eerder gepubliceerd in de bloemlezing Groningen. De stad in gedichten (uitgeverij 521, 2003).www.nederlandsepoezie.org/jl/2003/zz_groningen_de_stad.html 'Een wereldburger' verscheen eerder in I.M Prins Claus. Gedichten (Passage, 2002).www.nederlandsepoezie.org/jl/2002/zz_in_memoriam_prins_claus.html Voor de totstandkoming van een aantal gedichten ben ik het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds erkentelijk. Zonder het NLPVF had 'Zomertour 2000' nooit kunnen ontstaan.Mijn dank gaat verder uit naar mijn collega's van De Dichters uit Epibreren: Tjitse Hofman en Jan Klug, met wie ik bij het schrijven van deze verantwoording al bijna tien jaar on the road ben. Ook een

42

http://www.nederlandsepoezie.org/jl/2002/zz_in_memoriam_prins_claus.htmlhttp://www.nederlandsepoezie.org/jl/2002/zz_in_memoriam_prins_claus.htmlhttp://www.nederlandsepoezie.org/jl/2003/zz_groningen_de_stad.html

dankwoord voor de vertalers John Irons en Willem Groenewegen; omdat we zonder hun vertalingen met de Epizeeërs nooit de buitenlandse successen hadden kunnen behalen. John en Willem: thanx! Nog meer dank, ditmaal voor de redacteuren van deze bundel: RonaId Ohlsen en Willem Jan van Wijk. Zij wisten orde te scheppen in de chaos die Droog heet. Niet alleen dat: ook hielden ze me af van het op-nemen van dit gestoorde gedicht 'Sterfliedje' in deze bundel:STERFLIEDJEAls ik sterf zal ik blij zijnvrij zijn mijn woordenin wolken van dromen verstrooidhet zal werkelijk het einde zijnvrij te zijn niet langer meeral die kalkoenen en pijnblij te zijn er geweest te zijnbevrijd te zijn vrij te zijnte zeggen tabé blasé globé.Omdat ik gisteren de vraag kreeg welk gedicht ik in mijn kist of urn zou meenemen en ik na een dag peinzen 'Sterfliedje' antwoordde, heb ik toch maar dit vers in de verantwoording meegenomen. Buiten de context van de bundel, buiten het blikveld van het zuur.Bart FM Droog, Groningen, maart 2004.www.epibreren.com

43

NAWOORD BIJ DE TWEEDE DRUKIn enige gedichten zijn miniscule wijzigingen aangebracht, voornamelijk op cosmetisch vlak. De enige echt ingrijpende wijziging deed zich voor in 'Intercontinental', dat van een andere slotregel is voorzien.Bart FM Droog, Eenrum, mei 2013www.bartfmdroog.com

Dit e-book is mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Congres, in samenwerking met de Belgisch-Nederlandse Conferentie.

44

LEES OOK:

Zeewaarts! Op 25 mei 2013 verscheen bij Uitgeverij Stanza te Amsterdam deze nieuwe bundel met zee-, vis- engevogeltegedichten van Bart FM Droog.20p. € 8,95.Bestel:www.uitgeverijstanza.nl/9789490401115--zeewaarts%21.html

en download de eerdere boeken gratis:

DEZE DAGENDeze dagen (1998). 2de druk 2013.www.bartfmdroog.com/books/droog_deze_dagen.pdf

BENZINEBenzine (2000). 2de druk 2013.www.bartfmdroog.com/books/droog_benzine.pdf

RADIOACTIEFRadioactief (2004). 2de druk 2013.www.bartfmdroog.com/books/droog_radioactief.pdf

VELDHEERVeldheer (2009). 2de druk 2013.www.bartfmdroog.com/books/droog_veldheer.pdf

EENZAME UITVAART

Eenzame uitvaart (2013).www.bartfmdroog.com/books/droog_eenzame_uitvaart.pdf

45

http://www.bartfmdroog.com/books/droog_eenzame_uitvaart.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_eenzame_uitvaart.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_veldheer.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_veldheer.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_eenzame_uitvaart.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_eenzame_uitvaart.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_benzine.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_benzine.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_deze_dagen.pdfhttp://www.bartfmdroog.com/books/droog_deze_dagen.pdfhttp://www.uitgeverijstanza.nl/9789490401115--zeewaarts!.htmlhttp://www.uitgeverijstanza.nl/9789490401115--zeewaarts!.htmlhttp://www.uitgeverijstanza.nl/9789490401115--zeewaarts!.html