Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

39
MEMLING Christiaan Leenaers & Cyrus Bohn Ontwerpen 3b 2014

description

 

Transcript of Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Page 1: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

MEMLING

Christiaan Leenaers & Cyrus BohnOntwerpen 3b

2014

Page 2: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Inhoudstabel:

Voorpagina 1Overzicht axonometrie 2Context Brussel 3Concept 4-7Gevels 8-9Plannen 10-25Typologiëen 26-31Snedes 32Omgevingsbeeld 33Structuur & Circulatie 34Oppervlakte 35Duurzaamheid 36-37

2

Page 3: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

De site Memling ligt in Anderlecht, specifieker in de wijk Kuregem-Bara. Deze wijk ligt tussen kanaal en spoorwijk. Sinds de industriële revolutie vormt de spoorlijn samen met het kanaal Brussel-Charleroi een belangrijke invalsweg. De revolutie bracht een volksverhuizing richting de steden teweeg. Om zich te vestigen was er voor de inwijkelingen geen betere plaats dan langs de iconen van de industrialisatie. Nog steeds kan je in deze wijk aan de vele herenhuizen zien dat onder de inwijkelingen ook nieuwe rijken zaten. Helaas is de wijk ondertussen verwaarloosd en heeft ze een slechte reputatie gekregen.

De Memlingsite is heel gemakkelijk bereikbaar. Zowel het Zuidstation, het metrostation Clemenceau en de kleine ring liggen op wandelafstand. De weinige publieke plaatsen in de buurt zijn verhard en brengen dus weinig groen in de wijk.

De wijk bestaat uit een traditioneel bouwblokken patroon. Oorspronkelijk bood het binnengebied van elk van deze bouwblokken een kwalitatieve ruimte aan de bewoners. Na verloop van tijd is druk om te verdichten steeds groter geworden en zijn deze binnengebieden volgebouwd met loodsen, achterhuizen en koterijen. Het weinige overgebleven groen is gefragmenteerd en kan niet meer de kwaliteit bieden die eigen was aan de typologie van het bouwblok.

Vanaf de jaren vijftig is de site bezweken aan deze verdichtingsdruk en werd ze volgebouwd met loodsen. In dit geval een stalplaats voor trams en later voor bussen. Na het slopen van de loodsen werd het braakliggend terrein gebruikt als parking voor auto’s.Als reactie hierop werd er in dit ontwerp de oorspronkelijke bouwbloktypologie gebruikt. Zo geven we het binnengebied de plaats om kwaliteit te bieden aan de omwonenden.

3

Page 4: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

De site is een braakliggend terrein waar enkel op de zuid- en noordhoek enkele woningen overblijven van het oorspronkelijke bouwblok. Deze woningen behouden we en worden opnieuw de hoeken van een vervolledigd bouwblok. In de Geuzenstraat ligt het Geuzenmuseum. Om dit museum een publieke plaats te geven, maken we een square door het bouwblok te onderbreken. In de rest van de binnenruimte leggen we twee collectieve tuinen aan, een kleinere tuin tussen de blokken de Brogniezstraat en een grote tuin tussen de blokken aan de Kliniekstraat.

Door het optrekken van die tuinen wordt er ruimte gecreëerd voor de sporthal en de commerciële functies en zijn deze bereikbaar via de square. Zo kan zich op niveau nul vanalles afspelen zonder dat de tuin kleiner wordt of last heeft van privacy problemen. De zuidtuin biedt dus toegang op niveau een. De grotere noordtuin daarentegen helt af naar de randen toe zodanig dat de omliggende woningen wel op het gelijkvloers toegang hebben tot de tuin.Deze square biedt extra ruimte en wordt opgeladen door het sportcentrum, een [geuzen]café, een fietsenstalling en een supermarkt. In het midden van de square staat een variabele ondiepe waterplas die in functie van de regenval groter of kleiner wordt. Hierin kunnen kinderen spelen en wordt ervoor gezorgd dat het plein niet enkel een doorgang wordt maar ook als een sociale ontmoetingplek kan fungeren.

Het deel aangrenzend aan de Brogniezstraat en vooral het Pecquerplein(rood) geniet van meer vrije afstand en werd hoger opgetrokken. Dit levert een ideaal adres voor commercanten en een aantal hoekwoningen die van veel licht genieten. Anderzijds speelt de hoogte van de Gheude blok in op de nauwere straat en het lagere deel van de stad. Hier werd bewust gekozen om lager te bouwen.

De square doorheen de bouwblok vormt een scheidingslijn tussen twee typologische delen van de stad. Hierop is vormelijk ingespeeld. Enerzijds heeft men de zone rond het Zuid-station waar veel kantoorgebouwen en appartementsblokken te vinden zijn en anderzijds een zone waar de herenhuis-typologie en laagbouw overheersend is. Zo hebben we enerzijds aan de het Pecqeurplein een meer homogene en hoge appartementsblok met een commerciële plint dat we naam Pecqeur hebben gegeven. Anderzijds zijn er aan het einde van de Gheudestraat meer heterogene typologiëen voorzien die duidelijk hun eigenheid en woonfunctie reflecteren, deze krijgt de naam Gheude.

4

SpSpSpSpSSSpSpSSpororoo thththalal

Fietsetseeenstnstnstnstnstnstnstnstn allallaalallallallaal ing

KKruKruK ideideid nienien rr

afaféCafC

é

Geuzem

useumemm

usseue

Gheude blok

Pecqeur blok

Page 5: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Door de oriëntatie van de zon was het mogelijk om veel zonlicht in de binnentuinen te krijgen. Anderzijds zorgde dit voor een grote gevel die niet direct door zon belicht kon worden. Om te vermijden dat deze gevel enkel voor slaapfuncties gebruikt zou worden en hierdoor weinig ‘leven’ zou vertonen zijn de woningen en appartementen zo ontworpen dat slaap- en leeffuncties over de twee gevels verdeeld worden.Ondere andere door een veel voorkomende doorzon oplossing (zie typologiëen pg.26 voor meer uitleg)

Binnen de volumes wordt een bepaalde ritmiek gehanteerd. Enerzijds het Pecqeur volume met naast een commerciële plint en twee teruggetrokken stijgingskokers een zeer homogene uitstraling waar de verschillende woonentiteiten binnen het volume niet uit elkaar te halen zijn. In het Gheude deel is deze ritmiek juist zeer sterk aanwezig. Om de overgang te verzachten is er eerst een appartementsblok voorzien gevolgd door twee dubbele duplex familiewoningen. Hierna komt een aparte ‘twist’ typologie waar twee woningen over vier verdiepingen verweven zijn en uiteindlijk weer de dubbele duplex typologie. Dit vormt een heterogene ABCB ritmiek waar elke entiteit duidelijk onderscheidbaar is.

De afwezigheid van groen in de buurt spoorde ons aan veel groen te integreren op de site. De twee grote tuinen geven de bewoners voldoende collectieve ruimte in het groen. De publieke square is verhard en er zijn vele bomen en groen op voorzien. 67 nieuwe bomen worden ingeplant over de hele site.Tevens baadt deze plek mee in de sfeer van de natuur die aan beide zijden door niets anders dan een hoogteverschil afgescheiden wordt. Doordat de tuin-gevels van uiterst veel zon genieten hebben we de ramen die hierop uitgeven van vloer tot plafond gedimensioneerd. Ook in de Gheudestraat worden vele bomen geplant en groene stroken voorzien.

Om in de homogene blok de stijgingskokers te accentueren en zo de inkommen duidelijk te maken werden deze licht teruggetrokken tegenover de gevel. Hierdoor wordt de verticale monumetaliteit van het middelhoog Pecqeur gebouw aanzienlijk verminderd.In het lagere Gheude deel werd er juist voor gekozen om bepaalde delen lichtjes te extruderen om binnen het geheel van de materialiteit een duidelijk onderscheid te maken tussen de verschillende entiteiten. Ook zorgt de extrudatie voor een bepaalde afstand dat voetgangers met de gebouwen hebben.

5

Dubbele Duplex

TwistDubbele Duplex

Appartementen

Page 6: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Het buurtsportcentrum is bereikbaar van op straat en van in de parking, maar de hoofdingang bevindt zich op de square. De grote zaal ligt eveneens langs de square en zit voor de helft onder het maaiveld. Rondom is er een bandraam op vier meter hoogte. Dit trekt licht binnen en laat voorbijgangers op de square en andere sporters in het complex een blik op de actie werpen. De kleedkamers op niveau nul horen bij de kleine zaal en die op min één horen bij de grote zaal. Een patio trekt licht naar binnen in de circulatieruimte en inkomhal.

Gemeenschapscentrum Spikkerelle | Avelgem | Onraet, Callebaut, Desmyter

6

Page 7: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

De combinatie van een grote hoeveelheid zon en grote raampartijen kan zorgen voor onaangename binnentemperaturen in de zomer. Hierdoor is er aan de tuinkant op de gevels een geïntegreerd houten zonneweringsysteem voorzien. Deze zijn verplaatsbaar en flexibel en gaan volledig op in de gevel.

Aan de kant van de Pecqeur blok werd langs de tuinkant een ‘shortcut’ met spiltrap voorzien om van de tuin naar de L-duplexen te gaan. Dit omdat verwacht wordt dat de duplexen veel kinderen zullen huisvesten en zo op deze manier in contact kunnen komen met elkaar.

In de zadeldak woningen van de Gheude blok is te zien hoe een grote raampartij in het zadeldak wordt geïntegreerd. Dit zal samen met de grote ramen langst beide kanten van de gevel voor een overvloed aan licht zorgen dankzij het open plan dat er wordt gehanteerd.

7

Page 8: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

8

Om de verticale monumentaliteit van de middelhoge Pecqeur blok ogenschijnlijk te verminderen werd ervoor gekozen om raamopeningen niet in een verticale lijn op elkaar te laten volgen. Hierdoor zal vanuit het straatzicht geen rechte lijn naar boven toe zichtbaar zijn en zal het gebouw minder ‘hoog’ en massief lijken. Dit effect wordt verder geaccentueerd door gebruik van houten raamkaders die rond de raamopeningen worden gemonteerd. Vervolgens wordt de vlakheid van de wandopvulling verbroken door het roteren van betonplaten. Dit om opnieuw die verticale monumentaliteit te verminderen en de verticale lijn te vermijden. De uitkragende betonplaten zorgen ook voor minder inkijk van buurtbewoners die zijdelings zouden inkijken. Er is bewust gekozen voor een witte kleur aansluitend op de kleur van de Gheude blok.

Gevels

Page 9: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

9

Het accentueren van de aluminium raamkaders is een hint naar de houten raamkaders die prominent aanwezig zijn in het Pecqeur gebouw aan de overkant van de square. Zo wordt de overgang tussen de verschillende typologiën en ritmes verzacht en lopen ze vlot door. Er is hier gekozen voor een doorlopende witgeschilderde bakstenen materialiteit die een continuïteit moet vormen binnen het geheel. De onderscheiding tussen de verschillende typologiëen wordt vormelijk aangeduid en niet op basis van materialiteit.

De witte kleur van de twee blokken geeft het een lichte uitstraling en brengt een zekere neutraliteit met zich mee. Anderzijds onderscheid het geheel zich tegenover zijn omgenving dankzij deze witte tint.

Page 10: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

10Dakenplan 1/300

Page 11: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

11

Page 12: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

12Parking -1 1/300

Page 13: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

13

Page 14: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

14Gelijkvloers 0 1/300

Page 15: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

15

Page 16: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

16Verdieping 1 1/300

Page 17: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

17

Page 18: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

18Verdieping 2 1/300

Page 19: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

19

Page 20: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

20Verdieping 3 1/300

Page 21: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

21

Page 22: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

22Verdieping 4 1/300

Page 23: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

23

Page 24: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

24Verdieping 5 1/300

Page 25: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

25

Page 26: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Om te vermijden dat de noordelijk georiënteerde gevel zich na indeling enkel zou verlenen tot slaapfuncties, en als gevolg hiervan weinig leven zou vertonen door zijn gebruikers, werd er geopteerd voor de doorzon typologie. Deze typologie heeft als kracht dat de leefruimte het hele volume doorkruist en veel licht in ruimte zuigt. Dit is natuurlijk enkel mogelijk door de kolom en balken structuur die werd toegepast in dit deel van het masterplan. De doorkruising zorgt voor een constante interactie met de collectieve tuin en de Gheudestraat en vormt dus een meerwaarde voor de bewoners en andere buurtbewoners.

Oppervlaktes

Leefruimte: 20m²Keuken: 20m²Slaapkamer 1: 11m²Slaapkamer 2: 10m²Badkamer: 5m²Wc: 2m²Berging: 2m²Inkom + gangen: 9m²Terras: 7m²

Totaal: 88m²

TYPOLOGIE 1: DOORZON3 Personen

26Typo 1 1/100

Straat

Page 27: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Wegens de grote overspanning (18m) die nodig is om de ondergrondse sporthal kolomvrij te houden is er geopteerd voor het gebruik van 3 grote vierendeelliggers per verdieping (zie sectie over structuur voor verduidelijkend schema). De interactie tussen het bouwblok en de vierendeelliggers gaf deze lange en fijne typologie tot gevolg. Er werd gekozen om verschillende pods te installeren langsheen een gang die uiteindlijk uitgeeft op de leefruimte en keuken. Deze pods zijn vrij in te delen, waarbij bijvoorbeeld de aanwezige slaapkamer nog verder kan onderverdeeld of zelfs vergroot worden . De openingen in de gevel zijn zo gekozen dat een hint naar de achterliggende vierendeelliggers zichtbaar is. Verder wordt er een inpandig terras aangeboden met een prachtig uitzicht op de overliggende tuin en vormt het licht in de leefruimte vanuit twee invalshoeken een groot pluspunt.

Oppervlaktes

Leefruimte: 23m²Keuken: 18m²Slaapkamer 1: 17m²Badkamer: 7m²Wc: 2m²Berging: 3m²Inkom + gangen: 15m²Terras: 9m²

Totaal: 94m²

TYPOLOGIE 2: LANG&SMAL2 Personen

27

Straat

Typo 2 1/100

Page 28: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Deze L-vormige duplex werd in verschillende varianten toegepast. Deze met 2 slaapkamers en ruimere keuken, een andere variant met 3 slaapkamers en kleinere keuken. Telkens werd er weer teruggerepen naar het doorzon type om de interactie aan beide gevelkanten te optimaliseren. Dankzij de ruime vide is een constante communicatie tussen de twee verdiepingen mogelijk en zorgt dit voor een zekere ademruimte binnen het volume. De combinatie van de grote ramenpartij aan de vide en de doorzon typologie bieden een overvloed aan licht en zon. Deze L-vormige duplex typologie werd gekozen om optimaal grotere gezinnen binnen het bouwblok te huisvesten en werd zeven maal toegepast.

Oppervlaktes

Leefruimte: 23m²Keuken: 26m²Eetruimte: 9m²Slaapkamer 1: 15m²Slaapkamer 2: 12m²Badkamer: 6m²Wc: 2 x 2m²Inkom + gangen: 7m²Terras: 7m²+4m²

Totaal: 113m²

TYPOLOGIE 3: L-DUPLEX3 Personen

28

Straat

Typo 3 1/100

Page 29: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

Deze typologie vervat twee in elkaar verweven familiewoningen die in elkaar schroeven van de gelijkvloers tot en met de derde verdieping. Deze formule biedt wonen op verschillende hoogtes aan en voorziet telkens verschillende functies aan beide gevels. Dankzij deze formule wordt de hoeveelheid aan trappen en gangen zeer beperkt en dit uit zich in het groter worden van de andere ruimtes. Deze unieke typologie biedt een aparte en fijne woonbeleving.

Oppervlakte van 1 twist

Leefruimte: 16m²Keuken: 14m²Eetruimte: 17m²Slaapkamer 1: 16m²Slaapkamer 2: 13m²Slaapkamer 3: 14m²Slaapkamer 4: 10m²Badkamer: 7m²Wc: 2m²Inkom + gangen: 48m²Terras: 7m²+4m²Berging: 2m²

Totaal: 170m²

TYPOLOGIE 3: TWIST5 Personen per Twist

29

Straat

Typo 4 1/100

Page 30: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

TYPOLOGIE 3: KANGAROO5 Personen

Indien een familielid te oud of fysiek niet in staat is om trappen te gebruiken kan dit voor problemen zorgen binnen de klassieke indeling van een duplex woning. In deze woning wordt ernaar gestreefd om alle woonbenodigheden op eenzelfde verdieping te kunnen voorzien en tegelijkertijd over twee verdiepingen plaats te bieden aan een gezin. Zo kan de berging die nu op de gelijkvloer is voorzien zeer eenvoudig omgetoverd worden naar een badkamer. Een grote vide biedt communicatie tussen de twee niveau’s.

Oppervlaktes

Leefruimte: 20m²Keuken: 9m²Eetruimte: 10m²Slaapkamer 1: 20m²Slaapkamer 2: 12m²Slaapkamer 3: 14m²Badkamer: 6m²Wc: 2m²Berging(ev. badk.): 6m²Inkom + gangen: 26m²

Totaal: 125m²

30

Straat

Typo 5 1/100

Page 31: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

TYPOLOGIE 3: ZADELDAK4 Personen

In dit deel van het gebouw werd ervoor gekozen om een leef-slaap-slaap-leef configuratie te gebruiken. Dit omdat we een leefruimte onder het zadeldak wouden aanbieden dat zo ruim en flexibel mogelijk was. Deze is nog vrij in te delen door de inwoners maar biedt een resem aan fantastische woonkwaliteiten danzij zijn grote dakramen en ruim karakter. Deze vrij grote woningen kunnen verder ook ingedeeld worden om thuiswerk mogelijk te maken.

Oppervlaktes

Leefruimte: 27m²Keuken: 27m²Eetruimte: 27m²Slaapkamer 1: 11m²Slaapkamer 2: 16m²Slaapkamer 3: 11m²Badkamer: 6m²Wc: 2m²Inkom + gangen: 26m²Terras: 19m²

Totaal: 171m²

31

Straat

Typo 6 1/100

Page 32: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

32

Snede 1 1/250

Snede 2 1/250

Page 33: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

33

Page 34: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

34Structurele Axonometrie & Circulatie

Uit de cijfers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest leren we enkele merkwaardige zaken in Anderlecht, met name in de wijk Kuregem Bara. Zo is er een zeer lage woonvastheidsgraad! De nood aan flexibele woningen kan hier op inspelen. Ontwerpmatig heeft dit geleid tot een rationele structuur met vrije gevels. Dit brengt enkele positieve effecten met zich mee. Zo kunnen er binnen de woning verschillende configuraties/indelingen plaatsvinden. De binnenmuren zijn met andere woorden niet-dragend. Bij de appartementen komt dit door de kolommenstructuur. Bij de huizen omdat men van draagmuur tot draagmuur draagt. De vrije gevel maakt het mogelijk de gevel te vernieuwen zonder de draagstructuur te moeten aantasten. Men kan bij gevolg inspelen op de tijdsgeest. Architectuur kan tijdloos zijn maar indien men toch wilt veranderen van zicht, is dit altijd mogelijk.

Voor de circulatie is erop gelet dat de toegelaten afstand bij brand steeds gerespecteerd wordt. Er wordt voornamelijk gewerkt met uitsluitend verticale stijgingskokers. Hieraan zijn gangen gekoppeld om alle woningen bereikbaar te maken waar nodig. In de Gheude blok worden enkele kokers gefragmenteerd om zo de privacy van de inwoners te vrijwaren.

Page 35: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

35

m²Parking 1144Sporthal 1225Fietsenstalling 448Collectieve tuin 3240Publieke plaats 952

commercieel 1 commercieel 2 commercieel 3 commercieel 4café gezinswoning gezinswoning twist 1 twist 2 kangaroo zadeldak onderverdieping 0 (m²) 120 270 176 90 214 140 146 90 90 155 115

doorzon 1 appartement 1 appartement 2 L duplex 1 L duplex 2 L duplex 3 lang & smal 1 lang & smal appartement 3studio 1verdieping 1 (m²) 113 82 78 167 114 114 82 90 70 18

verdieping 2 (m²) doorzon 2 appartement 4 appartement 5 L duplex 4 L duplex 5 L duplex 6 L duplex 7 lang & smal lang & smal 4 appartement 6studio 2 gezinswoning gezinswoning zadeldak boven zadeldak boven 2113 82 78 120 115 120 115 82 90 70 18 127 154 130 87

doorzon 3 appartement 7 appartement 8 lang & smal 5 lang & smal appartement 1 studio 3verdieping 3 (m²) 113 82 78 82 90 70 18

doorzon 4 appartement groot appartement 12doorzon 5 studio 4 studio 5 studio 6 studio 7 appartement 14verdieping 4 (m²) 113 170 78 113 32 32 32 32 70

appartement groot 2appartement 13verdieping 5 (m²) 170 78

totale woonoppervlakte (m²) 5488

Page 36: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

36

Duurzaamheid kan opgesplitst worden in de ‘durability’ en ‘sustainability’. Daar waar Durability het heeft over de levensduur van materialen en hoe lang ze meegaan, heeft sustainability het over het verbruik van fossiele brandstoffen maar ook over het gebruik van grondstoffen als ijzererts voor de productie van materialen. Beide termen worden steeds belangrijker en zijn daarom nadrukkelijk aanwezig in het project. Eerst en vooral een kleine duiding bij enkele woorden die vaak gebruikt zullen worden.Als er gesproken wordt over ‘huizen’, spreken we over de delen rechts van het plein (café-zijde) ook wel de Gheude blok genoemd. De ‘appartementen’ liggen aan de linkerzijde van het plein (sporthal-zijde) met de benaming Pecqeur blok. Indien het voor beide delen geldt, spreken we van ‘woningen’. Dit om de nodige verwarring te vermijden.

Het verbruik van fossiele brandstoffen als aardolie en gas wordt sterk terug gedrongen door verschillende ingrepen. Dit begint bij een goede muuropbouw van 43,5 cm bij de huizen en goede geïsoleerde betonpanelen bij de appartementen. Daarnaast plaatsen we een gecentraliseerde verwarming en dit op wijkniveau. Onder de fietsenstalling bij de huizen en achter de sporthal komen grote technische ruimtes voor de warmtepompen. Daarnaast komen in deze ruimtes alle andere nodige energie-installaties.Het gebruik van warmtepompen heeft vele voordelen: bijna geen onderhoud, geen verbruik van fossiele brandstoffen, zowel verwarming als koeling, zuinig en vooral het lage energieverbruik. Deze ligt 2 tot 4 keer lager dan bij een klassieke verwarming. Warmtepompen vereisen een grotere afstraaloppervlakte dan een radiator omdat ze op een lagere temperatuur werken. Dit heeft als gevolg dat er in iedere woning, zowel appartement als huizen, vloerverwarming gelegd wordt. Op de daken staan zonnepanelen die verbonden zijn met de nodige zonnecollectoren. De zonnewinsten worden zo gebruikt voor de elektriciteit.

De oriëntatie van de appartementen en de huizen is geoptimaliseerd. De achtergevel heeft een zuidoost oriëntatie terwijl de voorgevel noordwest georiënteerd is. De appartementen en huizen hebben hun leefruimten aan de achtergevel. Er wordt gebruik gemaakt van dubbelhoge leefruimten en grote dakramen in de schuine zadeldaken voor het opvangen het westerlicht. Daarnaast is er zoveel mogelijk getracht de leefruimten open te maken door straat en tuin met elkaar te linken. De grote ramen op het zuiden kunnen snel voor oververhitting zorgen. Het aanbrengen van de nodige zonnewering is een must en werd dus consequent geïntegreerd in de gevel.

Niet enkel fossiele brandstoffen geraken uitgeput maar ook andere grondstoffen worden nutteloos verspilt. Heel wat gebouwen worden ook afgebroken. Voor deze gebouwen werd reeds een hoeveelheid materiaal gebruikt. Waarom nieuwe grondstoffen aanwenden indien men andere kan recycleren? Een voorbeeld hiervan is gerecycleerd beton. Daarom zal er in het bestek opgenomen worden dat men verplicht gerecycleerd beton moet gebruiken. Andere kleinere ingrepen zijn het aankopen van lokale grondstoffen en het hergebruiken van de grond die uitgegraven wordt bij de aanleg van de parking. Deze grond wordt gebruikt voor het aanleggen van de verhoogde tuin. Hierdoor wordt er gesnoeid in één van de grootste uitgaven bij de bouw namelijk grondverzet (transport- en stortkosten worden sterk teruggedrongen). Een voorbeeld van aankoop van lokale producten is het aankopen van Belgische blauwe steen in plaats van (goedkopere) Chinese blauwe steen. Waarom steen duizenden kilometers laten transporteren als men betere steen op een boogscheut kan vinden.

Gheude blok Pecqeur blok

Duurzaamheid

Page 37: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

37

Ook waterinfiltratie begint een cruciale rol op te eisen. Zo is het plein dat zich tussen de twee grote ‘wijken’ bevindt een waterplein. Onder dit plein bevinden zich enkele regenwaterputten. Deze vangen het regenwater, afkomstig van daken en verhardingen op. Dit water wordt vervolgens gebruikt door de bewoners voor het doorspoelen van toiletten of de was. Op de sqaure integreren we water door middel van een kunstmatige plas. Deze plas variëert in diepte naargelang het gevallen hemelwater. Onderin zit een reservoir waarin al het water van de verharde oppervlakten afloopt.

De aanwezigheid van groen gekoppeld aan woningen in een stad is een zeldzaamheid. De aanwezigheid van 2 grote collectieve tuinen gaat hier tegenin. Dankzij deze efficiënte indeling ligt de focus ook op het aanwezige groen. Er worden over de hele site 67 nieuwe bomen geplant

Om te vermijden dat de straatkant dood wordt, vanwege het gebrek aan activiteit, zijn de meeste woningen ontworpen als ‘doorzonwoningen’.

De Gheudestraat is tevens omgevormd tot een 30 km/u straat zodat het wijkgevoel verstevigd wordt en het verkeer er minder overheersend wordt.

Uit de cijfers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest leren we enkele merkwaardige zaken in Anderlecht, met name in de wijk Kuregem Bara. Zo is er een zeer lage woonvastheidsgraad! De nood aan flexibele woningen kan hier op inspelen. Ontwerpmatig heeft dit geleid tot een rationele structuur met vrije gevels. Dit brengt enkele positieve effecten met zich mee. Zo kunnen er binnen de woning verschillende configuraties/indelingen plaatsvinden. De binnenmuren zijn met andere woorden niet-dragend. Bij de appartementen komt dit door de kolommenstructuur. Bij de huizen omdat men van draagmuur tot draagmuur draagt. De vrije gevel maakt het mogelijk de gevel te vernieuwen zonder de draagstructuur te moeten aantasten. Men kan bij gevolg inspelen op de tijdsgeest. Architectuur kan tijdloos zijn maar indien men toch wilt veranderen van zicht, is dit altijd mogelijk.

Als laatste is er nog rekening gehouden met andersvaliden en de mogelijkheid tot kangoroo-wonen. Alle appartementen zijn te bereiken met de rolstoel en bij de Kangoroo typologie is specifiek gefocused op het integreren van woonmogelijkheden voor andersvalieden. Keuken, leefruimte, badkamer en slaapkamer kunnen op het gelijkvloers ingericht worden. Daarnaast zijn er 2 ingangen. 1 aan straat- en 1 aan tuinkant. Deze aan straatkant is exclusief voor de onderste, aangepaste woning. Het verdiep van de woning kan als kangoeroe woning dienen en is bereikbaar via de straatkant en via de tuinkant. De studio’s gelegen boven het café kunnen dienen als studio, kangoeroe woning of kan bij het naastliggende appartement opgenomen worden.

Straat

Duurzaamheid

Page 38: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

38

Page 39: Gebouwontwerp in stedelijke context - Anderlecht - KULeuven

39