GEBIEDSAANPAK HERNIEUWD PARTNERSCHAP GELDERS NATUURNETWERK Stand … · 2015. 12. 7. · GNN N2000...

GEBIEDSAANPAK HERNIEUWD PARTNERSCHAP GELDERS NATUURNETWERK Stand van zaken gebieden

september 2015 Projectteam Marius Bolck Alex Elferink Dorus Moolenaar Jurjen Moorman Indra Span

Wie heeft de regie?

1. Regie bij externe partner 6 gebiedenBaakse beek5 deelprojecten: Aaltense Goor, Bakerwaard, Batsdijk/Kunnerij, Hackfort/Suideras, Landgoed

Waterschap Rijn & Ijssel

Binnenveld-Veenkampen, incl N2000 SBB, ANV/LTO, Mooi WageningenHattemer poort GNMFSoerens Beekdal Natuurmonumenten, Te Valleilint O-Gen / SLGZumpe gemeente Doetinchem

2. Externe regie in voorbereiding 7 gebiedenArkemheen O-GenBloemkampen NatuurmonumentenEmpese en Tondese heide NatuurmonumentenVaassense beken Geldersch LandschapVoorstonden/Leusveld Waterschap Vallei & VeluweWillinksWeust SBBWisselseveen Geldersch Landschap

3. Regie bij Provincie 10 gebiedenBruukKorenburgerveenLingegebied en Diefdijk zuidOude IJsselstreek/EngbergenRegulieren/MarienwaerdtRijnstrangenStelkampsveldWamelse, Dreumel, HeerewaardenWinterswijk Oost, Boven Slinge, BekendelleWooldse veen

4. Gebied geen prioriteit 4 gebiedenHeelsumse beek -Teselinkven -Tongerense veen -Vemderbroek -

5. Gebied afgerond 2 gebiedenBerkel/AlmenEVZ Oude Ijssel

GEBIEDEN

GNN N2000 PAS Totaal GNN N2000 PAS Totaal GNN N2000 PAS Totaal GNN N2000 PAS Totaal

Arkemheen 17 387 0 403 257 257 52 52 17 130 0 147Baakse beek 308 0 0 308 65 0 65 115 0 115 244 0 0 244Berkel/Almen 27 0 0 27 27 0 27 0 0 0 0 0 0Binnenveld 214 1 44 258 43 0 43 51 0 19 70 170 1 44 215Bloemkampen 297 2 0 299 39 1 40 55 1 57 258 2 0 259Bruuk 4 23 4 32 2 23 26 2 0 4 6 2 0 4 6Empese en Tondense heide 54 144 0 198 47 116 163 0 26 26 7 28 0 35EVZ Oude IJssel 70 0 0 70 32 0 32 9 0 9 38 0 0 38Hattemer poort 21 304 0 326 4 43 47 17 201 218 17 262 0 279Heelsumse beek 16 107 0 123 14 69 84 1 38 39 1 38 0 39Korenburgerveen 41 76 59 176 30 76 36 142 11 0 23 34 11 0 23 34Lingegebied en Diefdijk zuid 56 65 28 149 26 42 68 29 11 28 68 30 22 28 80Oude IJsselstreek/Enbergen 108 0 0 108 65 0 65 19 0 19 43 0 0 43Regulieren / Marienwaerdt 237 0 0 237 178 0 178 25 0 25 60 0 0 60Rijnstrangen 43 508 0 552 9 407 416 17 85 102 34 102 0 136Soerens beekdal 139 27 0 165 56 0 56 82 20 103 82 27 0 109Stelkampsveld 46 26 41 113 19 26 44 26 0 26 52 27 1 41 69Teselinkven 12 0 0 12 0 0 8 0 8 12 0 0 12Tongerense veen 37 50 0 86 15 50 65 13 0 13 21 0 0 21Vaassense beken 254 32 0 286 168 20 187 70 10 80 87 12 0 98Valleilint 669 0 0 669 165 0 165 442 0 442 504 0 0 504Vemderbroek 86 0 0 86 5 0 5 16 0 16 81 0 0 81Voorstonden/Leusveld 32 183 12 226 9 82 3 94 8 76 9 93 23 101 9 133Wamel, Dreumel Heerewaarden 7 271 0 278 0 70 70 7 17 24 7 201 0 209Willinks Weust 4 2 16 23 0 0 0 2 0 8 10 4 2 16 23Winterswijk Oost, Bovenslinge, Bekendelle 155 6 0 161 55 1 56 42 5 47 100 5 0 105Wisselseveen 47 54 22 123 4 43 47 36 5 22 63 44 10 22 76Wooldse veen 21 2 16 39 10 0 15 25 1 1 2 11 2 1 14Zumpe 102 0 0 102 23 0 23 60 0 60 79 0 0 79Eindtotaal 3124 2271 241 5636 1110 1325 54 2489 1165 550 140 1855 2014 946 187 3147

* Restantopgave conform begrenzing Natuurgebiedsplan 2016

Opgave GerealiseerdRestopgave

Functieverandering*Restopgave Inrichting *

GEBIEDSFORMAT STAND VAN ZAKEN SEPTEMBER 2015

1. Gebiedsnaam

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur

Opgave en prestaties in hectares zijn opgenomen in bovenstaande overzichtstabel

3. Procesfase en beslisdocumenten Benoem in welke fase het gebiedsproces zich bevindt en welke beslisdocumenten zijn opgeleverd. Op basis van het Protocol Gelderse Gebiedsontwikkeling onderscheiden we de volgende procesfasen en beslisdocumenten: Pre-initiatieffase: Projectinitiatief Initiatieffase: Ontwerpschets

Verkennende Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) Verkennende business case Intentieovereenkomst

Definitiefase Uitvoeringsplan op hoofdlijnen MKBA en business case Bestuurlijke overeenkomst Ontwikkel- of contracteringsfase: Uitvoeringsgericht plan Sluitende business case Samenwerkingsovereenkomst Realisatieovereenkomst Realisatiefase: Exploitatie- of beheerovereenkomst Exploitatie/beheerfase Exploitatie- of beheerverslag

4. Stand van zaken

Korte beschrijving van betrokken partijen, rolverdeling, recente activiteiten en stand van zaken

5. Vervolgaanpak Korte beschrijving van vervolgaanpak met een realistische planning

6. Prognose van de restantopgave

Prognose van de realisatie van de restantopgave: Hoeveel ha wordt er gerealiseerd en in welk jaar ? 7. Bestuurlijke aandachtspunten

Bestuurlijke aandachtspunten kort en helder weergeven Advies voor “intensivering” of wijziging van strategie

8. Gebiedskaart

1. Gebiedsnaam: Arkemheen

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3. Procesfase en beslisdocumenten Middels de vaststelling van het Beheerplan Natura2000 (voorzien oktober 2015) is er een uitvoeringsplan op hoofdlijnen en een bestuurlijke overeenkomst. De ontwikkelopgaven voor de natte natuurreservaten Nijkerker en Putternerpolder zijn gereed (exploitatie/beheerfase). Er resteert nu nog een ontwikkelopgave in het particulier weidevogelreservaat (ontwikkel- of contracteringsfase).

4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Staatsbosbeheer (eigenaar/beheerder en realiseren N2000 maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Vallei en Veluwe (peilbesluit, KRW doestellingen, maatregelen watersysteem), Stichting Biotoopverbetering Agrarisch Overleg (particilier weidevogelbeheer), Gebiedscooperatie O-gen (kavelruilproces) en Provincie (N2000 en grondzaken).Waterschap Vallei en Veluwe heeft in 2012 het peilbesluit vastgesteld voor de natte natuurreservaten en O-gen heeft middels kavelruil de gronden vrijgeruild. Op 14 april 2014 heeft de feestelijke oplevering plaatsgevonden van de kavelruil en de uitgevoerde peilbesluitmaatregelen.De realisatie van de natte natuurreservaten is daarmee afgerond. GS hebben op 060115 besloten dat de 63 ha BBL/Provincie natuurgronden “om niet” kunnen worden doorgeleverd aan SBB. Vanuit het gebied is de wens geuit voor medewerking aan een laatste kavelruil gericht op realisatie particulier weidevogelreservaat en landbouwstructuurversterking met inzet van ruim 90 ha BBL/provincie bezit (natuur- en ruilgronden). O-gen heeft daarvoor een concept- analyse opgeleverd (juni 2015).

5. Vervolgaanpak

Aan Cluster grond is opdracht gegeven uitvoering te geven aan besluit GS –doorlevering gronden aan TBO’s. De komende 2 jaar (2015-2016) ligt prioriteit bij het realiseren van de restopgave in het particulier weidevogelreservaat (inzet SKNL) in combinatie met LSV en het realiseren van de verkooptaakstelling (natuur- en ruilgronden). Programma N+L zal aan O-gen opdracht verstrekken voor een kavelruil en Cluster grond krijgt opdracht de 90 ha BBL/provincie bezit in te brengen t.b.v. onderbedeling in de kavelruil. Opdracht aan O-gen en Cluster grond in juli 2015 gereed. Afronding kavelruil 2016 gevolgd door particuliere realisatie via SKNL instrumentarium (2017/2018). T.z.t nog overleg voeren met de betrokken gemeenten Putten en Nijkerk over de restantmaatregelen om het gebied autoluw te maken.

6. Prognose van de restantopgave Op basis van een door O-gen uitgevoerde verkenning kan via het kavelruilproces naar verwachting 40 ha beschikbaar komen voor inrichting door particulieren en TBO’s (2016). Met deze en al beschikbare oppervlakte kan dan ruim 80 ha worden ingericht. Dit zal zijn beslag krijgen in de jaren 2017 tot en met 2020.

1. Gebiedsnaam: Binnenveld - Veenkampen

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Het Binnenveld heeft voor Nederlandse begrippen grote potenties voor hoogwaardige natuur in de vorm van natte, bloemrijke graslanden. Deze unieke kwaliteiten zijn juist in dit gebied aanwezig doordat hier voedselarm Veluws kwelwater naar boven komt. De opgave voor nieuwe natuur in Binnenveld-Oost is circa 270ha groot en is onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk (GNN). Circa 150ha is inmiddels in eigendom van Staatsbosbeheer (SBB) en circa 60ha is van de Provincie. Nog circa 70ha dient te worden verworven waarvan 24ha voor de N2000/PAS. De natuuropgave is door de Provincie vastgelegd in de Gelderse Omgevingsvisie en het Natuurbeheerplan Provincie Gelderland. Het gebied rond de Bennekommer Meent is door het Rijk aangewezen in het kader van Natura2000 en de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Langs de Grift heeft het Waterschap Vallei-Veluwe vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) een opgave voor het verbeteren van de ecologische waterkwaliteit en voor een ecologische verbindingszone. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3. Procesfase en beslisdocumenten: Ontwikkelfase : Uitvoeringsgericht plan

4. Stand van zaken

In 2014 hebben zich drie partijen gemeld als initiatiefnemer voor inrichting en beheer van de nieuwe natuur in dit gebied: Staatsbosbeheer, Agrarische Natuurvereniging Binnenveld/LTO-Noord (ANV/LTO) en de Vereniging Mooi Wageningen. Staatsbosbeheer is als eigenaar al nauw betrokken bij de planvorming. Eind 2014 hebben ANV/LTO en Mooi Wageningen ieder een initiatief aan de provincie aangeboden. Provincie heeft de drie partijen gevraagd om in 2015 een gezamenlijk plan voor inrichting en beheer van het toekomstig natuurgebied uit te werken. De Provincie zal dit waar nodig ondersteunen. Het Waterschap Vallei & Veluwe en gemeenten Ede en Wageningen zijn betrokken en ondersteunen deze aanpak. In dit proces zullen ook bewoners en lokale organisaties worden betrokken en geïnformeerd.

5. Vervolgaanpak

De opdracht aan de drie partijen is gericht op uitwerking van de natuur- en waterdoelen en ook onderdelen als recreatie, cultuurhistorie en mogelijkheden voor beheer door lokale partijen. Ook de omgevingseffecten zullen in beeld gebracht moeten worden. Op basis van de uitgewerkte varianten zal een keuze worden gemaakt voor de inrichting van het gebied. Op basis van het definitieve inrichtingsplan worden in 2016 vergunningen aangevraagd en vindt aanbesteding plaats voor de uitvoering. In 2015 en 2016 wordt ook gewerkt aan de resterende grondverwerving voor nieuwe natuur. Als alles volgens plan verloopt kan eind 2016 of begin 2017 worden gestart met de inrichting van het gebied.

Planning Juli – december 2015: Opstellen + besluitvorming over Schetsontwerp Januari – Juni 2016: Opstellen Inrichtingsplan

Vergunningen + start bestemmingsplan procedure Juli – oktober 2016: Aanbesteding inrichting November 2016: Start uitvoering


Inrichten: 240ha in periode 2017-2019 - waarvan ca 60ha N2000/PAS Verwerven: 40ha in periode 2015 -2017 - waarvan ca 25ha N2000/PAS

1. Gebiedsnaam: Bloemkampen

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Ontwikkelopgave nieuwe natuur: Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares

3. Procesfase en beslisdocumenten Middels de vaststelling door GS van het Uitvoeringsprogramma Harderwijk-Elburg (2009) waarvan het gebied Bloemkampen deel uitmaakt is in feite sprake van een bestuurlijke overeenkomst. Op Basis hiervan is in 2011 een uitvoeringsplan op hoofdlijnen opgesteld voor de Bloemkampen – Dal Leuvenemse Beek en Hierdense Beek. Sindsdien zijn deelprojecten van het programma uitgevoerd in is voor het deelgebied Bloemkampen vooral ingezet op het obstakelvrij maken van gronden middels vrijwillige kavelruil. Voor het gebied de Bloemkampen zit het proces nu in de ontwikkel- of contracteringsfase.

4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Natuurmonumenten (eigenaar/beheerder, realiseren restopgave verwerving, procesregie, uitvoeren maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap vallei en Veluwe (realiseren maatregelen watersysteem), SBB (eigenaar/beheerder), Gastvrije Randmeren (realiseren maatregelen), gemeenten Harderwijk en Ermelo (realiseren maatregelen, ro), LTO en Provincie (faciliteren procesregie, opdrachtverlening en grondzaken). Provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met NM voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WVV voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de maatregelen. Aan NM is een Programmabeschikking SKNL afgegeven voor de periode 2014-2019 (080714-zaaknummer:2014-002917) voor inrichting van ca. 70 ha GNN.

5. Vervolgaanpak

De komende jaren ligt prioriteit bij hydrologisch herstel van de Bloemkampen met inliggende Beken en de inrichting van het GNN. In opdracht van NM wordt gewerkt aan een uitvoeringsgericht plan inclusief hydrologische effecten. Provincie organiseert het proces om te komen tot een samenwerkingsovereenkomst met WVV. Daarna neemt NM het stokje (met mandaat) over. NM regelt zelf de resterende grondverwerving (incl. kavelruil). Provincie faciliteert met BBL/Provincie eigendommen. Er is opdracht gegeven aan Cluster Grond om 55 ha binnen GNN tegen natuurwaarde door te leveren (GS besluit 6/1/15) en bijna 30 ha BBL/Provinciebezit als ruilgrond in te zetten voor het proces en via onderbedeling te verkopen voor de verkooptaakstelling. Planning: 1e kwartaal 2016 SOK met PVA en inrichtingsplan klaar.

6. Prognose van de restantopgave Het gebied Bloemkampen bestaat uit verschillende deelgebieden t.w. : - Natuurreservaat Bloemkampen: ca. 300 ha waarvan nog ca. 35 ha GNN beschikbaar moet komen en ca 155 ha moet worden ingericht. Dit zal worden gerealiseerd door NM in de periode 2017-2020. Voor 70 ha is er al een SKNL programmabeschikking; - Oeverherstelprojecten: ca. 52 ha waarvan nog ca. 10 ha GNN beschikbaar moet komen. In totaal moet nog 26 ha worden ingericht. Hiervan wordt 16 ha ingericht door de Stichting Gastrvije Randmeren in 2015 en 2016. De resterende 10 ha heeft geen prioriteit; - Mheenlanden: hier ligt nog een opgave om 20 ha GNN beschikbaar te krijgen. Hierover moet NM afspraken maken met de gemeente Harderwijk. Geen prioriteit voor provincie;

- Landgoederenzone: hier ligt nog een opgave om 35 ha GNN beschikbaar te krijgen. BBL/NM hebben al 11 ha beschikbaar. NM gaat i.s.m. gemeente en landgoederen alternatief plan maken. Geen prioriteit bij Provincie. Afhankelijk van de resultaten die worden bereikt voor de Mheenlanden en de Langoederenzone kan hier t.z.t. wellicht 50 ha GNN worden geschrapt.

1. Gebiedsnaam: Empese en Tondense Heide

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur: Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares

3. Procesfase en beslisdocumenten Middels de vaststelling van de PAS Gebiedsanalyse en Beheerplan Natura2000 (voorzien in juli 2015 en oktober 2015) is er een uitvoeringsplan op hoofdlijnen en een bestuurlijke overeenkomst. In 2013 en 2014 is al een groot deel van het natuurgebied gerealiseerd (exploitatie / beheerfase). Er resteert nu nog een opgave aan de noordoost zijde en zuidwest zijde van het gebied (ontwikkel- of contracteringsfase).

4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Natuurmonumenten (eigenaar/beheerder, procesregie, beschikbaar krijgen van gronden, kavelruil en realiseren PAS/N2000 maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Vallei en Veluwe (realiseren PAS/N2000 maatregelen watersysteem), LTO, gemeenten en Provincie (grondzaken BBL eigendom). De provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met NM voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WVV voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de PAS /N2000 maatregelen. Aan NM is een Programmabeschikking SKNL afgegeven voor de periode 2014-2019 (080714-zaaknummer:2014-002917) voor de inrichting van 52 ha GNN maatregelen.

5. Vervolgaanpak

De komende jaren ligt prioriteit bij hydrologisch herstel aan de oostzijde (Veldbeek) en zuidoostzijde (A-watergang), realisatie N2000/PAS maatregelen en inrichting nieuwe natuur (GNN). Natuurmonumenten heeft mandaat vanuit het gebied voor de procesregie en stelt daarvoor een offerte op. Provincie faciliteert met grond (recent is 6 ha beschikbaar gekomen en het beschikbaar krijgen van nog eens 4 ha is aanstaande) en zet in om te komen tot een opdracht en samenwerking met WVV. Er is opdracht gegeven aan Cluster Grond voor een verkooptaakstelling van 26 ha en 1 voormalige bedrijfslocatie en om NM te faciliteren bij de noodzakelijk grondactiviteiten.

6. Prognose van de restantopgave Recent heeft NM 6 ha aangekocht waarvan 3 ha binnen GNN en 3 ha ruilgrond en binnenkort volgt nog een aankoop van 4 ha. Met deze aankopen en de daarop volgende ruilprocessen aan de oost- en zuidkant komen de cruciale gronden de komende 2 jaar beschikbaar voor inrichting. Planning: 2015 opdrachtverlening en start realisatie uitvoeringsprogramma. Opstellen uitvoeringsgericht plan – obstakelvrij maken van grond – grondwatermonitoring: 2016-2017. Realisatiefase 2018-2019.

1 Gebiedsnaam: Hattemerpoort

2 Ontwikkelopgave nieuwe natuur GNN: 232 ha functieverandering en inrichting; 24 ha inrichting De Hattemerpoort is een belangrijke ecologische verbinding tussen Veluwe en IJssel met aansluiting op Salland. Er ligt een grote N2000-opgave in de IJsseluiterwaarden van ca. 200ha nieuwe natuur bestaande uit ooibos, moeras en stroomdalgraslanden. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3 Procesfase en beslisdocumenten: Definitiefase

4 Stand van zaken Sinds september 2014 werkt de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) als gebiedsregisseur van de Hattemerpoort aan een ambitiedocument/uitvoeringsprogramma. Dit moet resulteren in een overeenkomst voor de vervolgaanpak met betrokken partijen: gemeente Hattem, gemeente Heerde, Waterschap Vallei en Veluwe, Het Geldersch Landschap, LTO-Noord, RSW Oost-Nederland en Provincie. De voortgang wordt besproken in de Stuurgroep Veluwekroon. Het IVN betrekt ‘de groene vrijwilligers’, recreatieondernemers en scholen bij de Hattemerpoort. Op basis van gesprekken met boeren in het gebied komt GNMF met een voorstel voor herbegrenzing van het GNN waardoor een deel van de opgave N2000-Rijntakken kan worden gerealiseerd. Ook voor andere projecten doet GNMF voorstellen op basis van gesprekken met betrokken partijen. Het gaat onder meer om recreatieve projecten, passeerbaarheid van wegen voor wild, toekomst camping Cromholt en recreatieterrein Ennerveld.

5 Vervolgaanpak September 2015: Ambitiedocument/Uitvoeringsprogramma + concept overeenkomst gereed December 2015: Ambitiedocument/Uitvoeringsprogramma + overeenkomst vast stellen. Op

basis van deze documenten worden keuzes gemaakt voor het vervolg 2016: Vervolgaanpak op basis van het uitvoeringsprogramma en overeenkomst

Start kavelruil en concrete uitwerking projecten 6 Prognose van de restantopgave Prognose van de realisatie van de restantopgave: Hoeveel ha wordt er gerealiseerd en in welk jaar ? 2016-2017: circa 50ha functieverandering en inrichten 2018-2021: circa 50ha functieverandering en inrichten

1. Gebiedsnaam: Korenburgerveen


3. Procesfase en beslisdocumenten Middels de vaststelling van de PAS Gebiedsanalyse en N2000 beheerplan (voorzien in juli 2015 en oktober 2015) is er een uitvoeringsplan op hoofdlijnen en een bestuurlijke overeenkomst. Daarmee wordt de definitiefase afgesloten en zit het proces nu in de ontwikkel- of contracteringsfase.

4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Natuurmonumenten (eigenaar/beheerder en realiseren PAS/N2000 maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Rijn en IJssel (realiseren PAS/N2000 maatregelen watersysteem), Stichting Marke Vragenderveen (eigenaar/beheerder) en Provincie (PAS/N2000, procesregie en grondzaken). Provincie heeft ingestemd met GGOR scenario L10 (110215- zaaknummer:2014-011428). De provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met NM voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WRIJ voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de PAS/N2000 maatregelen. Aan NM is een Programmabeschikking SKNL afgegeven voor de periode 2014-2019 (080714-zaaknummer:2014-002917) voor realisatie PAS maatregelen en GNN.

5. Vervolgaanpak

De komende jaren ligt prioriteit bij hydrologisch herstel van het hoogveensysteem aan de zuid- en oostzijde van het gebied. Provincie is verantwoordelijk voor N2000/PAS en de communicatie daarover. Provincie doet de procesregie (verzoek van NM en WRIJ) en zorgt voor het beschikbaar krijgen van de gronden. Er is opdracht gegeven aan Cluster Grond om de 26 PAS hectares en zo mogelijk de 14 Ha GNN beschikbaar te krijgen voor inrichting. Prioriteit ligt bij de PAS ha. Provincie werkt voor 2 deelgebieden (Enclave Kooiveld zuid en Dal Schaarsbeek) i.s.m. NM, WRIJ en belanghebbenden de maatregelen verder uit. Voor het Dal van de Schaarsbeek is gestart met een agrarische bedrijfsverplaatsing.

6. Prognose van de restantopgave De restantopgave bestaat uit de nog beschikbaar te krijgen grond 40 ha en de inrichting daarvan, interne herstel- en beheermaatregelen en hydrologische maatregelen. Met NM is ca. 90 % van de opgave gecontracteerd in de de programmabeschikking SKNL en de SOK.. In de SOK WRIJ is vastgelegd dat eind 2019 de grond obstakelvrij beschikbaar moet zijn. Daarna neemt NM/WRIJ de uitvoering ter hand in de periode 2020-2021. De 14 ha overige GNN heeft geen prioriteit en betreft in feite afronding van het gebied. Kansen die zich voordoen worden wel benut maar de prioriteit ligt bij de 26 ha PAS.

1. Gebiedsnaam: Zuider Lingedijk en Diefdijk-Zuid Zuider Lingedijk en Diefdijk-Zuid is een N2000 gebied omvat de oeverlanden van de rivier de Linge, die een smal stroomgebied heeft dat tussen Rijn en Waal ligt ingekneld. Samenhangend met de geringere dynamiek, wordt het gebied gekenmerkt door interessante overgangen naar laagveen, wat tot uiting komt door een diversiteit aan verlandingsgemeenschappen.


3. Procesfase en beslisdocumenten Definitiefase Beheerplan N2000 gereed

4. Stand van zaken ROV is trekker en opsteller van N2000 beheerplan, voorheen werd dit door DGL getrokken. De PAS-gebiedsanalyse is in de zomer 2015 vastgesteld, met daarin de PAS-maatregelen. Eind dit jaar wordt het natura 2000-beheerplan naar verwachting vastgesteld. Bij de Diefdijk hoeft niks meer gedaan te worden. Dit is momenteel al gecontracteerd bij partijen als SBB en het waterschap. Dit is al gereed of zal op korte termijn worden opgelost. Bij de Linge moeten nog wel PAS en N2000 maatregelen worden genomen. Pas nadat het N2000 beheerplan is vastgesteld kan begonnen worden met het nemen van de N2000-maatregelen die in het beheerplan staan beschreven. Omdat de gebiedsanalyse Pas wel al is vastgesteld, kan nu al begonnen worden met het nemen van de PAS-maatregelen.

5. Vervolgaanpak

Eind september 2015 wordt er door de provincie een overleg gepland met SBB, waterschap en provincie, waarbij wordt afgestemd of we nu al aan de slag gaan met het nemen van de PAS-maatregelen of dat we toch wachten tot het N2000 beheerplan ook is vastgesteld waarin ook nog N2000-maatregelen in beschreven staan. Verder zal de provincie wel al aan de slag moeten gaan met de grondverweving van de PAS hectares. Hiervoor zal de provincie een opdracht moeten schrijven en verlenen aan de provinciale afdeling grondzaken (oktober/november 2015). Ook hier is afstemming gewenst met het waterschap en SBB.

6. Prognose van de restantopgave PM

1. Gebiedsnaam: Regulieren

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Het gebied gelegen in het rivierengebied tussen Culemborg en Geldermalsen. Het gebied kenmerkt zich door bloemrijke gras- en hooilanden, populierenbossen en wilgengrienden. In het gebied liggen veel eendenkooien. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3. Procesfase en beslisdocumenten Definitiefase is gereed (Landschap Ecologische Systeem Analyse is uitgevoerd en ontwerpschets gereed). Momenteel zitten we in de ontwikkelfase en zijn we bezig met het opstellen van een definitief ontwerp.

4. Stand van zaken Op 10 juli 2014 heeft de eerste verkenningsbijeenkomst plaatsgevonden. Aan tafel zaten de gebiedspartijen: het waterschap Rivierenland, gemeente Geldermalsen, het Geldersch Landschap, Landgoed Heerlijkheid Marienwaerdt en een rentmeester als vertegenwoordiger namens 3 particulieren. In een later stadium zijn ook Staatsbosbeheer, gemeente Culemborg en Buren uitgenodigd voor het gebiedsproces. Deze partijen zijn tijdens het hele proces al constructief en betrokken en bereid hun steentje bij te dragen. Het gemeenschappelijk belang van de partijen is om het natuurgebied Regulieren van Het Geldersch Landschap en de natuur op het landgoed Heerlijkheid Marienwaerdt met elkaar te verbinden, te beleven en een eenheid in beheer te creëren. De gebiedspartners hebben tijdens de gebiedsbijeenkomsten hun expertise en gebiedskennis ingebracht bij de totstandkoming van de Landschap Ecologische Systeem Analyse (LESA) en hebben hun wensen en randvoorwaarden ingebracht bij ontwerpschets. Hierbij is nadrukkelijk ook gekeken naar hun eigen bijdragen hieraan. Zo zal de gemeente Geldermalsen hun een wandelpad aanleggen met de bijbehorende bruggen t.b.v. recreatie en beleving. De provincie is vooralsnog trekker in dit gebied. Wel zal Landgoed Heerlijkheid Marienwaerdt namens de provincie optreden als gebiedsmakelaar in het gebied. Hiervoor treedt het landgoed in overleg met de eigenaren in het gebied en komt met een advies hoe het ontwerp het beste gerealiseerd kan worden.

5. Vervolgaanpak In september presenteert Landgoed heerlijkheid Marienwaerdt haar advies aan de gebiedspartners. Op basis hiervan zal een opdracht worden gegeven aan een bureau voor het maken van een definitief ontwerp. Als dit gereed is zullen we een opdracht geven voor het vervolg om zo te komen tot de definitieve inrichting. Planning Juli – september 2015: Consultatie ontwerpschets met eigenaren en advies voor

uitvoering Oktober 2015 – Januari 2016: Maken definitief ontwerp Januari 2016- december 2016: Maken bestek en vergunningen Januari 2017 – mei 2017: Start uitvoering


Uiterlijk in 2017 wordt er @@ ha gerealiseerd. grond en het bedrijfsgebouw proberen we tegemoet komen aan de wensen van de gebiedspartners passend binnen de spelregels van ons grondprotocol.

1. Gebiedsnaam: Rijnstrangen


3. Procesfase en beslisdocumenten: Initiatief/Definitiefase Hoewel het gebiedsproces niet precies verloopt zoals in het Protocol Gelderse Gebiedsontwikkeling is vastgelegd kan gesteld worden dat het proces zich deels in de initiatief en deels in de definitiefase bevindt. Er ligt een advies van de gebiedscommissie Rijnstrangengebied uit 2013, dat voor het overgrote deel is overgenomen door de provincie. De aanbeveling van de gebiedscommissie om de aankoop van de meest prioritaire natuurgebieden op basis van volledige schadeloosstelling te starten is niet overgenomen. In 2015 zijn tijdens drie bijeenkomsten (gebiedsconferentie) de eerdere adviezen opnieuw bezien en in een breder kader geplaatst (incl. bijvoorbeeld natuurcompensatie). Tijdens het bestuurlijk overleg op 5 juni 2014 zijn afspraken nader uitgewerkt en vastgelegd over de belangrijkste opgaven, hoofdlijnen van aanpak en samenwerking in het Rijnstrangengebied. De afspraken zijn op schrift gesteld en breed bekend gemaakt, maar niet formeel ondertekend. Met de gemaakte afspraken en het daarbij gebruikte kaartmateriaal ligt er in feite een uitvoeringsplan op hoofdlijnen. De belangrijkste opgaven: 165 ha nieuwe natuur (incl. natuurcompensatie) zijn financieel redelijk gedekt door prioriteitstelling in lopende programma’s en projecten (m.n. de natuur en landschapsopgave en middelen voor natuurcompensatie). Er zijn mogelijkheden om maximaal drie bedrijven te verplaatsen. Er is bestuurlijke draagvlak voor een vrijwillig herverkavelingstraject, als het gebied dit ook wil en er voldoende perspectief is op succes. De verkenning naar de herverkavelingsmogelijkheden is inmiddels afgerond met een positief advies van STEVIG om door te gaan. GS zullen na de zomer van 2015 een besluit nemen over een vervolg: het feitelijk opstaren van een vrijwillige herverkaveling voor natuur en landbouw. Hierbij hoort ook het aankopen van ca. 20 ha voor uitruil ten behoeve van landbouwstructuurversterking. Met de herverkaveling wordt beoogd zowel de natuurdoelen sneller en met meer draagvlak te realiseren, als de landbouwstructuur te versterken. Ook voor inrichting en beheer van de natuurterreinen zijn in principe voldoende middelen beschikbaar (SKNL).

4. Stand van zaken

Op basis van de op 5 juni 2014 gemaakte afspraken zijn de volgende acties ondernomen en resultaten geboekt:

- Per 1 januari 2015 is bij de provincie Gelderland een gebiedscoördinator voor het Rijnstrangengebied aan de slag gegaan

- Er is een Plan van Aanpak voor het totale programma opgesteld. Gebiedscoördinator is Gert-Jan de Fijter, Projectleider Natuur en Water is Teun Spek, projectleider herverkaveling en leefbaarheid is Sylvia Peeters, projectleider grond is Jaap van Maanen, projectleider uitwerking ruimtelijke reservering Rijnstangengebied is Sonja Seuren.

- Er is een (ambtelijk) overleg met de gebiedsbeheerders ingesteld (gemeenten, waterschap, LTO, SBB, Twickel, VSR en provincie). Een bestuurlijk overleg is in voorbereiding (provincie, WSRIJ en gemeente Rijnwaarden).

- Een verkenning naar de mogelijkheden en draagvlak voor vrijwillige herverkaveling is eind 2014 opgestart en in de zomer 2015 afgerond. Het is advies is veder te gaan met een vrijwillige herverkaveling, onder de voorwaarde dat eerst nog 20 ha extra ruilgrond wordt verworven.

- Er is een grondopdracht voor het Rijnstangengebied in concept gereed. Ondertekening in september 2015.

- Er is in 2015 tot 1 augustus 2015 4,5 ha ruilgrond verworven en er zijn taxaties uitgevoerd en in voorbereiding voor in totaal ca. 250 ha. Hierbij zitten enkele gehele bedrijven, die deels direct kunnen bijdragen aan de realisatie van de 60 ha als “prioritair” aangemerkte natuur langs de Oude Rijstrangen.

- Plannen voor de realisatie van 10 ha natuurcompensatie voor de overnachtingshaven Lobith bij “de Nooteboom” (Kleine Gelderse Waard) zijn vrijwel gereed. Deze gronden zijn in bezit van de provincie Gelderland (ex BBL). In aansluiting op de nog resterende ontgronding van de Kleine Gelderse Waard (Twickel) wordt er aan gewerkt om de natuurcompensatie op deze plek in 2015/2016 te realiseren. Met de compensatie in de Stadswaard (slikkige oevers +) en "binnenplanse" compensatie zou de totale compensatieopgave voor de overnachtingshaven hiermee geregeld zijn.

- De natuurcompensatieopgave voor de doortrekking A15 / verbreding A12 is deels nog niet precies bekend.

- Het eerder afgesproken peilbeheer (GGOR) wordt in 2016 feitelijk van kracht. Dit peilregime is van groot belang voor het kwalitatieve deel van de N2000 opgave. 2016 is een schrikkeljaar, volgens afspraken zal er dan ook “droogval” worden nagestreefd als onderdeel van het maatregelenpakket om rietherstel te bevorderen. In de andere jaren gaat het vooral op peilverhoging.

- In het kader van het nieuwe peilbeheer is met Duitse vertegenwoordigers afgesproken op Duist grondgebied (Grondstein) maaregelen te treffen om het waterbeheer daar onafhankelijker) te maken van het op Nederlands grondgebied te voeren peilbeheer. Hiervoor is € 165.000 gereserveerd. De plannen daarvoor worden thans nader uitgewerkt door het Waterschap Rijn en IJssel en het Duitse waterschap.

- In het kader van de tender leefbaarheid (2014/205) zijn drie voorstellen uit het gebied gehonoreerd. Een vierde (Spijk) en voorstellen voor een fietspad van Spijk naar Lobith lopen mee met de plannen voor de overnachtingshaven.

- Er is vanuit het gebied een programma voor recreatie en toerisme voor de gehele Liemers (m.u.v. de gemeente Montferland) opgesteld en o.a. aan de provincie Gelderland aangeboden (juli 2015).

- De uitwerking naar de consequenties van de aanwijzing van het gebied als reserveringsgebied voor waterretentie bij extreem hoge afvoeren van de Rijn is gestart en zal naar verwachting eind dit jaar of begin volgende jaar worden afgerond.

5. Vervolgaanpak

Vervolgaanpak natuur: verwerving en uitruil door vrijwillige herverkaveling, z.s.m. daarna inrichting en beheer. Vervolgaanpak in goed overleg met vertegenwoordigers gebied (gebiedsproces – zie ook organisatieschema). Het streven is voor 2020 100 ha nieuwe natuur in het Rijnstrangengebied te realiseren. Communicatie vindt plaats in samenspraak met partners onder regie van de provincie Gelderland. Voor realisatie van de natuurdoelen zal in 2015/2016 een programma worden opgesteld waarin vooral ingegaan zal worden op de (restantopgave) inrichting en het beheer. De verwervingsopgave ligt vast in de grondopdracht. Ambtelijk en bestuurlijk is de organisatie rond het gebiedsproces in het Rijnstrangengebied in onderstaand schema weergegeven.

Schema: organisatie opgaven Rijnstrangengbied


Restantopgave is in gebiedsconferentie op 165 ha bepaald, inclusief natuurcompensatie. Hiervan is ca. 60 ha prioritair (in een drietal gebieden langs de Oude Rijnstrangen). Op basis van de in par. 2 weergegeven ontwikkelopgave is de restantopgave bijna 100 ha (excl. natuurcompensatie). De feitelijke restantopgave ligt dus ergens tussen de 100 ha en 165 ha (incl. natuurcompensatie). Hierbinnen is 60 ha als prioritair aangemerkt – het betreft hier een drietal gebieden nabij de Oude Rijnstangen. Op basis van eerder gemaakte afspraken kan het nodig zijn de begrenzing van het GNN in het Rijnstrangen deels aan te passen (“verschuiven binnen het gebied”). Op kortere termijn – afhankelijk aankoop bedrijf - kan dit al het geval zijn bij het Berghoofdse Veer (van zuidkant strang naar noordkant/Twickel). Het is op dit moment een vraag of de restantopgave voor inrichting (veel) groter of gelijk is aan de opgave van 165 ha voor verwerving. De focus ligt erg op het verwerven van gronden, maar zal zich nu zeker ook (meer) op inrichting en beheer moeten richten. Het is de bedoeling tot 2020 ca. 100 ha nieuwe natuur te realiseren, waarvan 50-60 ha binnen de zogenaamde prioritaire gebieden. Dit is ca. 20 ha per jaar. De ambitie is haalbaar als 2 of 3 hele bedrijven kunnen worden verplaatst of verworven. Mogelijkheden hiertoe zijn/lijken aanwezig.

1. Gebiedsnaam: Soerens Beekdal

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur De projectgrens voor het gebied is aangepast aan het initiatief (2015) met de naam Soerens Beekdal. De opgave voor nieuwe natuur in dit gebied is ca. 100 hectare groot en gelegen in het Gelders Natuurnetwerk-overig (GNN-overig) en Natura 2000 Rijntakken (oostelijke deel). Natuurmonumenten en twee landgoederen zijn belangrijke grondeigenaren met ambities om nieuwe natuur te realiseren. De natuuropgave is door de provincie vastgelegd in de Gelderse Omgevingsvisie en het Natuurbeheerplan Provincie Gelderland. Het meest westelijk gelegen gebied bij Laag Soeren heeft een hoge potentie voor bijzondere natuur (kwelmoeras, nat schraalland), dat een kwaliteitsverbetering aansluitend aan het N2000-gebied Veluwe kan opleveren. Verder liggen er mogelijkheden om het reeds ontwikkelde beekdal in de middenloop (het Soerense broek) meer te verbinden met de Veluwe. In de benedenloop (de landgoederenzone) liggen de kansen ten eerste in een andere verdeling van het water, waardoor de beek meer en langduriger voeding krijgt, en daarnaast in kwaliteitsverbetering op de landgoederen zelf: vernatting en bosomvorming op De Bockhorst, nieuwe natuur bij de Gelderse Toren. Al met al is er kans om van het beekdal een keten van hoogwaardige natte natuurgebieden tussen Veluwe en IJssel te creeren. Nieuwe natuurdoelen bij de Gelderse Toren: uitbreiding van habitattypen als hardhoutooibos en glanshavergrasland waarvoor binnen het N2000-gebied Rijntakken een uitbreidingsopgave ligt. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3. Procesfase en beslisdocumenten

Er is een projectinitiatief van drie intiatiefnemers Natuurmonumenten (NM) en de Landgoederen de Gelderse Toren (GT) en de Bockhorst (BH). Er is bestuurlijk commitment met de provincie (gedeputeerde) om de intiatieffase op basis van een ontwerpschets van de initiatiefnemers te vervolgen. Dit is bestuurlijk geaccordeerd in voorjaar 2015 en daarbij is de provincie gevraagd enkele condities te leveren. Provincie werkt voorwaardescheppend (aanpassing aankoopregeling, procesgeld regie, meewerken aan integrale herbegrenzing GNN indien initiatienemers daarvoor een formeel verzoek indienen (najaar 2015) In de termen van het Protocol Gelderse Gebiedsontwikkeling: het project bevindt zich in de initatieffase: er is een projectinitiatief en een ontwerpschets (10 maart 2015).

4. Stand van zaken Bij de herijking 2012 van de EHS zijn de poorten van de Veluwe, qua natuurambitie fors afgeslankt, zo ook de Soerense Poort. Het proces was stilgelegd en het uitvoeringsprogramma is niet meer actueel. Dit initiatief richt zich nu een op compact(er) gebied langs de Soerense Beek met een functie-veranderingsopgave met de Soerense Beek als verbindend element te duiden als Soerens Beekdal. Drie deelgebieden:a) westflank (bij Laag Soeren) b) middengebied met bossen+ Soerens Broek (door NM vorig jaar ingericht) en c) landgoederenzone. T/m maart 2015 heeft Provincie heeft de aanloopfase getrokken (verkenningssessie georganiseerd, ecologische duiding etc). Uitkomst is dat betrokken partijen bestuurlijk hebben bepaald dat er een haalbaar project is, mits de provincie enkele condities kan leveren. De drie intiatiefnemers Natuurmonumenten, De Gelderse Toren en De Bockhorst bereiden een aanvraag voor voor procesgeld, en treden na de zomer 2015 naar verwachting in de openbaarheid over hun ambities.

5. Vervolgaanpak Vanaf maart 2015 ligt de regie voor de initiatief-fase bij drie intiatiefnemers. Provincie werkt voorwaardescheppend (aanpassing aankoopregeling, procesgeld, meewerken aan integrale herbegrenzing GNN) indien initiatienemers daarvoor een formeel verzoek indienen (najaar 2015). Het Waterschap kan in de uitvoeringsfase t.z.t. de projectleiding (regisseur) leveren. Daarvoor is het nu te vroeg. Zomer 2015: drie intiatiefnemers treffen voorbereidingen voor verdieping intiatieffase, beraden zich over hun grondposities en melden zich weer bij provincie als het proces kan worden opgestart in alle openheid. Najaar 2015: aanvraag procesregie + duidelijkheid grondpositie initiatiefnemers +verzoek herbegrenzing voorjaar 2016: vroegst mogelijke start gebiedsproces 2016/2017/2018 Definitie/ontwikkel/uitvoeringsfase 6. Prognose van de restantopgave Gerealiseerd t/m 2014: 51,6 ha (Natuurmonumenten) Gerealiseerd 2015: 15,4 ha (Gelderse Toren) Verwerven (incl. ruilgrond): ca. 65 ha totaal van drie initiatiefnemers Verwerven+Inrichten: ca. 48 ha 2016 t/m 2017 ca 17 ha 2018 t/m 2019

ca 23,5 ha vanaf 2020

1. Gebiedsnaam: Beekvliet Stelkampsveld


3. Procesfase en beslisdocumenten Realisatiefase: Exploitatie- of beheerovereenkomst Exploitatie/beheerfase: Exploitatie- of beheerverslag Initiatieffase: provincie is gestart met een gebiedsproces in 2006 Definitie fase : Opgaven/ambities zijn uitgewerkt in een PAS herstelstrategie en een GGOR plan Ontwikkelingsfase :Opgaven/ambities beschreven in een N2000 beheerplan vast te stellen september 2015 Realisatiefase: er zijn drie agrarische bedrijven verplaatst. Er is begrensde grond aangekocht. Er wordt nog één boerderijverplaatsing voorbereid. Er is een kavelruilcommissie actief met het ruilproces voor agrarische structuurverbetering. Op de terreinen van SBB zijn inrichtingsmaatregelen uitgevoerd op ca 32 ha. Er zijn met de partners SBB, NM en waterschap Rijn en IJssel (WRIJ) partnerovereenkomsten afgesloten (SOK ‘s) waarin afspraken zijn vastgelegd over inrichting/uitvoering van maatregelen. Er is een opdracht gegeven aan het clusterGrond om gronden beschikbaar te krijgen voor inrichting. Er komt een aanvulling op deze opdracht als duidelijk is waar de grondbehoefte ligt voor de uitvoering van de maatregelen aan de waterlopen.

4. Stand van zaken Korte beschrijving van betrokken partijen, rolverdeling, recente activiteiten en stand van zaken Waterschap Rijn en IJssel: In de SOK is afgesproken dat de provincie zorg draagt voor het obstakel vrij beschikbaar stellen van gronden voor het uitvoeren van de PAS/GGOR maatregelen. Het waterschap werkt nu uit waar deze gronden liggen. Eerste uitwerking gereed eind augustus. Natuurmonumenten: Heeft meegewerkt aan de verplaatsing van een pachtbedrijf. Hierdoor komen 12 ha PAS grond en ca 3 ha GNN grond per 2017 beschikbaar voor inrichting.

SBB heeft nog ca 10 ha grond “no regret” in te richten. Als gevolg RO procedures is inrichting vertraagd. Inrichting is opgenomen in de SOK. Daarnaast moet nogeens ca 10 ha ingericht worden. Dit kan pas plaatsvinden als grondverweving an aangrenzende percelen gerealiseerd is. De kavelruilcommissie bereid een kavelruil voor. Actepassering is voorzien in oktober 2015. In de ruiling worden BBL/provincie gronden verkocht en PAS gronden en N2000 gronden aangekocht. Er wordt gewerkt door de provincie aan nog 1 boerderijverplaatsing. 5. Vervolgaanpak Korte beschrijving van vervolgaanpak met een realistische planning Het beschikbaar krijgen van grond voor de uitvoering van de PAS/GGOR maatregelen moet medio 2018 gerealiseerd zijn. Uitvoering van de maatregelen door het waterschap vindt plaats in 2019 en 2020. De kavelruil leidt tot verkrijging van ca 5 ha PAS grond. Hierdoor ontstaat een aaneengesloten oppervlak provinciaal eigendom van ca 13 PAS grond. Inrichtingsactviteiten zullen daarna gestart worden waarbij de feitelijke inrichting is voor zien in op zijn vroegst in de tweede helft 2017.

Rekening wordt gehouden met de inzet van het onteigeningsinstrument voor 9 ha PAS gronden. Het beschikbaar krijgen voor inrichting van 23 ha N2000 dient gereed te zijn uiterlijk 21 juli 2021. 6. Prognose van de restantopgave Prognose van de realisatie van de restantopgave: Hoeveel ha wordt er gerealiseerd en in welk jaar ? Uitvoering van de PAS/GGOR maatregelen 2019-2021. Inrichting van 13 ha PAS gronden in provinciaal eigendom 2017-2018 Inrichting door Natuurmonumenten van 12 ha PAS grond en 3 ha overig GNN start in 2016 met planvorming en 2017-2018 de feitelijke inrichting. Inrichting van de ca 10 ha SBB terrein “no regret“ en ca 10 ha “regret” vindt plaats in de periode 2017-2021. Inrichting van de 9 ha’s die wellicht beschikbaar moeten komen via onteigening gaat op zijn vroegst plaatsvinden vanaf 2020.

1. Gebiedsnaam: Uiterwaarden Wamel, Dreumel, Heerenwaarde

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur: zie overzichtstabel voor opgaven in hectares


Het project bevindt zich in de initiatieffase. De volgende documenten zijn opgesteld: - Rapportage Preverkenning WaaluiterwaardenWamel-Dreumel-Heerenwaarde (incl.

ontwerpschetsen voor 2 varianten, quickscan vergunningen. verkennende businesscase, ssk raming en beheersvisie)

- Concept- intentieovereenkomst tussen provincie, RWS, Staatsbosbeheer en gemeente West Maas en Waal (Maasdriel is afgehaakt)

- Concept-Plan van aanpak voor verkenningsfase incl. begroting

4. Stand van zaken In 2014 is de preverkenning uitgevoerd, waarbij erop werd gemikt om in 2015 te starten met de verkenningsfase. Dit is om een aantal redenen ‘on hold‘ gezet: - I&M wou eerst een MIRT2 verkenning uitvoeren naar het hele KRW maatregelenpakket.

Bovengenoemde rapportage / ontwerp dient als input. Dit traject moet in oktober duidelijkheid geven;

- EZ diende NURG opgave bij nieuwe partij te beleggen na opheffen DLG. Dat is Staatsbosbeheer geworden;

- Businesscase gaat uit van extra financiering uit WaalWeelde, bovenop natuurbudget. Bestuurlijk is daar vooralsnog niet voor gekozen, gezien verwachte tijdshorizon. Extra middelen dienen te worden gezocht binnen coalitieakkoord om b.c. weer sluitend te krijgen. Er moet nl. zicht zijn op financiering,

Op 26 februari is een managementoverleg met RWS en SBB afgesproken dat kort na de zomer verdere onderbouwing plaatsvind van beleidsopgaven en doelen. Dit is in gang gezet bij partijen. Provincie N&L dient beleid te heroverwegen op hogere te realiseren natuurambitie door koppeling met KRW (nu alleen kruidenrijk grasland).Overwogen wordt een quickscan door Bureau Stroming te laten opstellen om de meerwaarde van het integraal uitvoeren van doelen nader te onderbouwen. Provincie (GGO-WaalWeelde) trekt nu de preverkenning, nu in nauwe afstemming met SBB en RWS. Het plan van aanpak gaat uit van een opdrachtgeversteam en een samengesteld projectteam vanuit deze partijen. Ook de plankosten, nu geraamd om €250.000 - €300.000 moeten elk voor een 1/3 worden gedragen. De invulling van het projectteam (IPM) volgt later.

5. Vervolgaanpak

Begin 2016 Ondertekenen intentieovereenkomst 2016-2017 Verkenningsfase (onderzoeken, MER + ontwerpen, businesscase, grondaankopen) Dec. 2017 Samenwerkingsovereenkomst 2018 Planontwikkelfase (aanvragen vergunningen en procedures + opstellen contract) 2019-2020 Realisatiefase Dec. 2018 Realisatieovereenkomst + aanbesteding

6. Prognose van de restantopgave Afhankelijk van doorlopen geschetste planproces, realisatie in 2019-2020. Afhankelijk van voorstel tot herbegrenzing wordt ingezet op integraal realsieren van ca. 85 ha nieuwe natuur GNN en 130 ha nieuwe natuur NURG. Dit laatste is afhankelijk van verwervingsopgave van 29 ha in Heerenwaarden, een verantwoordelijkheid van SBB.

.

1. Gebiedsnaam Vaassense beken

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Vaassense beken maakt onderdeel uit van het bekenlandschap dat is te vinden aan de rand van de Veluwe. De beken maken deels onderdeel uit van het Natura 2000-gebied. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.


Pre-initiatieffase

4. Stand van zaken Het Geldersch Landschap (HGL) heeft in het voorjaar 2014 op eigen initiatief een verkenning uitgevoerd, waarbij zij een aantal gesprekken met gebiedspartijen hebben gevoerd om te kijken of er draagvlak is voor een gebiedsproces en HGL als gebiedstrekker. Op verzoek van HGL is de verkenning over de zomer heen getild, waarbij alleen overheidspartijen aanwezig waren. Tijdens deze verkennigsessie van 25 september 2014 is afgesproken dat HGL een uitvoeringsprogramma gaat opstellen met de opgave in Vaassense beken. Uitgangspunt is natuuropgave, en daar waar mogelijk worden kansen meegekoppeld. In oktober 2014 is het offerteverzoek voor het opstellen van een uitvoeringsprogramma Vaassense beken bij HGL uitgezet. Door omstandigheden bij HGL is dit offerteverzoek tot op heden nog niet beantwoord, waardoor wij HGL nog geen opdracht hebben kunnen geven tot het voeren van regie en het opstellen van een uitvoeringsprogramma.

5. Vervolgaanpak

Als offerteverzoek van HGL bij ons binnen komt geven wij hen opdracht om samen met de gebiedspartijen te komen tot een gedragen uitvoeringsprogramma.


1. Gebiedsnaam Valleilint

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Het Groene Valleilint is gelegen in de Gelderse Vallei gelegen tussen de stuwwallen van de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Het gebied kent een grote variatie in bodemstructuur en hoogte, wat een afwisseling in landschappen, gebruik en een rijke en gevarieerde natuur tot gevolg heeft. Op de historische landgoederen in het Valleilint is een groot deel van deze oorspronkelijke variatie nog terug te vinden. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares. 3. Procesfase en beslisdocumenten Pre-initiatieffase

4. Stand van zaken

Na de verkenningsbijeenkomst van 10 maart 2015 heeft de Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) samen met gebied coöperatie O-gen een plan van aanpak opgesteld om te komen tot de pre-initiatief fasen. Het resultaat van deze pre-initiatieffase is een Uitvoeringsprogramma Groene Valleilint 2016-2022. Dit programma zal opgebouwd worden uit 6 deelprogramma’s: a. Veenhuizerveld b. Landgoed Gerven c. Oldenaller/Hel d. Appel e. Zwartebroek f. Kallenbroek SLG heeft de regierol in de betreffende deelgebieden in nauwe samenwerking met O-gen. Hun rol is om partijen bij elkaar te brengen, gesprekken te voeren en het opstellen van het uitvoeringsprogramma’s op. Momenteel zijn de volgende partijen betrokken:

• Gemeenten Barneveld, Nijkerk en Putten • Waterschap Vallei en Veluwe • Landgoederen • Agrarische sector (LTO, Collectief Veluwe) • Terrein beherende organisaties (Natuurmonumenten, Geldersch Landschap en Kasteelen • Lokaal maatschappelijk veld (Dorpsbelangenorganisaties, vrijwilligersgroepen) • Particuliere initiatiefnemers

Kenmerkend voor de aanpak is dat er gewerkt wordt met energie in het gebied en betrokkenheid wordt gezocht met vrijwilligers en unsual supspects c.q. nieuwe partners zoals bedrijfsleven (vrijetijdseconomie, gezondheidszorg en de foodsector), waarbij gezocht wordt naar gedeelde verantwoordelijkheid, respect voor particulier eigendom om zo samen te werken naar het eindbeeld.

5. Vervolgaanpak Op 19 september wordt het plan van aanpak besproken in de gebiedsraad en geaccordeerd door de bestuurders van de betrokken partijen.

- Juli tot September 2016 opdracht voor pre-verkenning aan SLG - September 2015 tot en met februari 2016: uitwerken eerste 3 deelgebieden - December 2015 tot en met februari 2016: uitvoeringsprogramma gereed


1. Gebiedsnaam: Willinks Weust



4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Staatsbosbeheer (eigenaar/beheerder en realiseren PAS/N2000 maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Rijn en IJssel (realiseren PAS/N2000 maatregelen watersysteem), en Provincie (PAS/N2000, procesregie en grondzaken). De provincie heeft via een PS besluit geld beschikbaar gesteld t.b.v. de uitvoering van de GGOR maatregelen. Waterschap moet op basis van concrete inrichtingsplannen nog een subsidieaanvraag doen. PS besluit (PS 2012-966) inzake subsidieverlening Waterschap Rijn en IJssel, realisatie GGOR. De provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met SBB voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WRIJ voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de PAS/N2000 maatregelen.

5. Vervolgaanpak

De komende jaren ligt prioriteit bij het obstakelvrij beschikbaar krijgen van de gronden. Er is voldoende ruilgrond beschikbaar (BBL/provincie) om de resterende grond beschikbaar te krijgen. In het verlengde van de Turbo verkaveling Winterswijk-Oost loopt er nu een kavelruilproces met betrokken agrariërs en de steengroeve Sibelco. De provincie heeft daarvoor de regie. Er is opdracht gegeven aan Cluster Grond om de 10 ha PAS/GNN beschikbaar te krijgen voor inrichting. Op initiatief van de gemeente wordt een ruimtelijk ontwikkelingskader opgesteld voor de Steengroeve e.o. De opgave N2000/PAS Willinks Weust en specifiek de benodigde bestemmingsplanwijziging voor de betreffende landbouwgronden zijn daar onderdeel van. De verwachting is dat het ruimtelijk ontwikkelingskader in 2015/2016 door de gemeenteraad kan worden vastgesteld en vervolgens als basis kan dienen voor de gewenste bestemmingsplanwijziging.

6. Prognose van de restantopgave De restantopgave bestaat uit de nog beschikbaar te krijgen grond 10 ha en de inrichting van 20 ha, interne herstel- en beheermaatregelen en hydrologische maatregelen. Met SBB zijn over de PAS opgave afspraken gemaakt in de SOK. In de SOK WRIJ is vastgelegd dat eind 2016 de grond obstakelvrij beschikbaar moet zijn. Daarna nemen SBB/WRIJ de uitvoering ter hand in de periode 2018-2020.

1. Gebiedsnaam: Winterswijk Oost - Boven Slinge - Bekendelle


3. Procesfase en beslisdocumenten Middels de vaststelling van de PAS Gebiedsanalyse en N2000 beheerplan (voorzien in juli 2015 en oktober 2015) is er voor de Bekendelle een uitvoeringsplan op hoofdlijnen en een bestuurlijke overeenkomst. Voor de Boven Slinge en het gebied van de Osink Bemersbeek /Schipersbeek (bovenloop Boven Slinge) is een een GGOR vastgesteld en voor het gebied van de Osink Bemersbeek/Schippersbeek wordt de laatste hand gelegd aan het definitief ontwerp. Daarmee wordt de definitiefase afgesloten en zit het proces nu in de ontwikkel- of contracteringsfase.

4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken particuliere landgoederen (eigenaar, beheerder en realisatie N2000/GNN/KRW), Natuurmonumenten (eigenaar/beheerder en realiseren PAS/N2000/GNN/KRW maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Rijn en IJssel (realiseren PAS/N2000/GNN/KRW) maatregelen watersysteem), en Provincie (N2000/PAS, procesregie en grondzaken). De provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met NM voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WRIJ voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de N2000/PAS/KRW/EVZ maatregelen. Aan NM is een Programmabeschikking SKNL afgegeven voor de periode 2014-2019 (080714-zaaknummer:2014-002917) voor realisatie N2000/PAS maatregelen in de Bekendelle. De provincie heeft via een PS besluit geld beschikbaar gesteld t.b.v. de uitvoering van de GGOR maatregelen Boven Slinge / Osink Bemersbeek / Schipbeek.. Waterschap moet op basis van concrete inrichtingsplannen nog een subsidieaanvraag doen. PS besluit (PS 2012-966) inzake subsidieverlening Waterschap Rijn en IJssel, realisatie GGOR. Voor het gebied Osink Bemersbeek / Schippersbeek (Bovenstroomse deel van de Boven Slinge) wordt in juli/augustus het definitief ontwerp door de provincie aan DLG overgedragen.

5. Vervolgaanpak

Na de zomer start WRIJ met de uitvoering van 42 hectare (GNN/KRW/EVZ) in het Osink Bemersbeek / Schippersbeek gebied. De gronden zijn volledig obstakelvrij, inclusief bestemmingsplanwijziging. Daarnaast gaat WRIJ aan de slag met de restantopgave grondverwerving t.b.v. KRW/EVZ langs de Boven Slinge en de inrichting daarvan (conform afspraak SOK). Zodra de gronden in Bekendelle obstakelvrij beschikbaar zijn (uiterlijk eind 2019) start WRIJ met de uitvoering van de N2000/PAS maatregelen in dit gebied. Met NM zijn de interne maatregelen voor de PAS/N2000 opgenomen in de SKNL programmabeschikking. De Provincie gaat nog dit jaar inzetten op een afspraak inzake procesregie door Bosgroep/GPG om met de particuliere landgoedeigenaren tot afspraken te komen voor het uitvoeren van de interne herstel en beheermaatregelen PAS/N2000 in de Bekendelle. Provincie zal Cluster Grond opdracht geven om 5 ha obstakelvrij beschikbaar te krijgen (4 ha N2000 en 1 ha GNN).

6. Prognose van de restantopgave De restantopgave in de Bekendelle bestaat uit de nog beschikbaar te krijgen grond 5 ha (waarvan 4 ha N2000 en 1 ha GNN). Gezien de ligging van deze 5 ha op particuliere landgoederen (NSW) ligt verwerving niet voor de hand maar moeten afspraken worden gemaakt met particulieren die bijdragen tot doelrealisatie. Daarnaast bedraagt de opgave

voor EVZ/KRW ca. 24 ha, waarvan al 10 ha in eigendom is van BBL/Provincie. Conform SOK gaat WRIJ de restopgave realiseren (verwerving en gehele inrichting). WRIJ gaat 42 ha (waarvan ca. 40 GNN en 2 KRW) uitvoeren. Met NM is ca. 90 % van de opgave gecontracteerd in programmabeschikking SKNL en de SOK. In de SOK WRIJ is vastgelegd dat eind 2019 de grond obstakelvrij beschikbaar moet zijn. Daarna neemt WRIJ de uitvoering ter hand van de GGOR/PAS maatregelen in Bekendelle in de periode 2020-2021. Er moeten nog aanvullende afspraken worden gemaakt met particulieren inzake realisatie PAS/N2000.

1. Gebiedsnaam: Wisselse Veen

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur Het Wisselse Veen is onderdeel van het habitattype bekenlandschap dat te vinden is aan de rand van de Veluwe, deels binnen het Natura 2000-gebied, maar deels ook erbuiten. De opgave voor nieuwe natuur is circa 65 hectare waarvan 25 hectare PAS, ca. 30 hectare in GNN-overig en 10 hectare in N2000. De natuuropgave is door de Provincie vastgelegd in de Gelderse Omgevingsvisie en het Natuurbeheerplan Provincie Gelderland. Het Wisselse Veen is door het Rijk aangewezen in het kader van Natura 2000 en de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Van de drie aangewezen PAS-deelgebieden in het gebied zijn er twee inmiddels ingericht (ca 45 ha. door landgoed Tongeren en HGL) en het gebied functieverandering PAS Wisselse Veen (25 ha) moet nog worden gerealiseerd. Op het moment dat dit derde deelgebied is heringericht, kunnen definitieve hydrologische maatregelen worden doorgevoerd voor het gehele PAS gebied. De beeklopen van de Verloren Beek naar de monding van de Grift hebben een Natura 2000 doelstelling (EVZ model kamsalamander) en zijn een belangrijke opgave voor het Waterschap. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares. 3. Procesfase en beslisdocumenten De restantopgave moet nog in een proces worden ingericht en betreft het derde PAS deelgebied (functieverandering) en GNN overig (inclusief de beeklopen met N2000 doelstelling). Dit proces bevindt zich nog in de pre-initiatieffase. De PAS opgave is als gebied opgenomen in gebiedsanalyse Veluwe zonder de (M9) maatregelen.

4. Stand van zaken Het gebied Wisselse Veen is voor ca 2/3 van de PAS opgave inmiddels gerealiseerd. Dat betreft deelgebieden Landgoed Tongeren en gronden van Het Gelders Landschap aan de westzijde van het gebied in Natura 2000-gebied van de Veluwe. Discussie over wie regierol zou kunnen oppakken voor de overige 1/3 van de opgave. Vraag leidt niet direct tot een regisseur. Nadere verkenning nodig en huiswerk voor allen hoe rollen slim kunnen worden verdeeld. Doelen zijn helder en ambitieus, prioriteit bij PAS-hectares leggen en de beeklopen van de Verloren Beek (N2000). 5. Vervolgaanpak In het najaar 2015 een vervolggesprek tussen provincie, Waterschap, HGL en de gemeente over drie zaken: a) nut/noodzaak van trekkersrol, b) het uitvoeren van een LESA of ontwerpschets en c) grondstrategie. a) HGL ziet zich nog niet als trekker voor een gebiedsproces in het Wisselse Veen volgens

partnerovereenkomst. Het Waterschap bezint zich nog op de PAS-opgave, omdat ze meenden dat de PAS opgave was afgerond. Een alternatief is om eerst deelafspraken maken over stappen b. en c.

b) Er is al veel informatie bekend over het gebied bij HGL en de provincie. Een ontwerp-schets in nauwe samenwerking met betrokken partijen, kan dan volstaan (in plaats van een LESA: Landschaps Ecologische Systeem Analyse). Noodzakelijk omdat PAS-opgave nader moet worden geconcretiseerd in maatregelen en later op te nemen in het Natuurbeheerplan Provincie Gelderland. Van belang is dat het goede verhaal over wat er moet gebeuren zal moeten worden opgesteld.

c) Het is logisch om parallel en/of daarna de grondstrategie te bepalen. Na deze stappen kan het veld worden ingaan. De grondaankoop kan via cluster grond lopen (vanwege PAS), als HGL de rol niet pakt.

Voorjaar 2016 vervolgstappen bepalen op basis van uitkomsten stappen b en c.

6. Prognose van de restantopgave Verwerving en inrichting: 26 hectare PAS voor eerste beheerplanperiode en ca 30 hectare GNN overig ‘tussen de beken met een N2000 doelstelling’ .

1. Gebiedsnaam: Wooldse Veen



4. Stand van zaken Bij het gebiedsproces zijn betrokken Natuurmonumenten (eigenaar/beheerder en realiseren PAS/N2000 maatregelen, excl. maatregelen watersysteem), Waterschap Rijn en IJssel (realiseren PAS/N2000 maatregelen watersysteem), en Provincie (PAS/N2000, procesregie en grondzaken). De provincie heeft een partnerovereenkomst afgesloten met NM voor de periode 2015-2020 (120215-zaaknummer:2015-001184) en een samenwerkingsovereenkomst met WRIJ voor de periode 2015-2021 (120215-zaaknummer:2015-001183) over de realisatie van de PAS/N2000 maatregelen. Aan NM is een Programmabeschikking SKNL afgegeven voor de periode 2014-2019 (080714-zaaknummer:2014-002917) voor realisatie PAS maatregelen en GNN. De provincie heeft via een PS besluit geld beschikbaar gesteld t.b.v. de uitvoering van de GGOR maatregelen. Waterschap moet op basis van concrete inrichtingsplannen nog een subsidieaanvraag doen. PS besluit (PS 2012-966) inzake subsidieverlening Waterschap Rijn en IJssel, realisatie GGOR.

5. Vervolgaanpak

De komende jaren ligt prioriteit bij hydrologisch herstel van het hoogveensysteem aan de noord-oostzijde van het gebied door het uitvoeren van de GGOR en PAS maatregelen. Daarnaast zal NM interne herstel en beheermaatregelen PAS/N2000 uitvoeren. Provincie is verantwoordelijk voor N2000/PAS en de communicatie daarover. Cluster Grond krijgt nog opdracht om 2 ha obstakelvrij beschikbaar te krijgen. Daarnaast zal de provincie dit jaar nog in overleg treden met NM/WRIJ om afspraken te maken over procesregie.

6. Prognose van de restantopgave De restantopgave bestaat uit de nog beschikbaar te krijgen grond 2 ha (waarvan 1 ha PAS en 1 ha N2000). Gezien de ligging van deze 2 ha (paarden/schapenweide bij woning) ligt verwerving niet voor de hand maar het maken van afspraken die bijdragen tot doelrealisatie. Daarnaast moet nog 24 ha worden ingericht. Daarvan is al 15 ha met NM gecontracteerd via de lopende SKNL beschikking. Daarnaast moeten door NM interne herstel- en beheermaatregelen PAS/N2000 worden uitgevoerd en moet het waterschap hydrologische maatregelen uitvoeren. Met NM is ca. 90 % van de opgave gecontracteerd in programmabeschikking SKNL en de SOK.. In de SOK WRIJ is vastgelegd dat eind 2019 de grond obstakelvrij beschikbaar moet zijn. Daarna neemt WRIJ de uitvoering ter hand van de GGOR/PAS maatregelen in de periode 2020-2021.

1. Gebiedsnaam: De Zumpe

2. Ontwikkelopgave nieuwe natuur GNN: 78 ha functieverandering en inrichting. Natuurgebied De Zumpe te Doetinchem is ruim 23 hectare groot. Het is het restant van een zeer waardevol natuurgebied met elzenbroekbos, dotterbloemhooilanden en kalkmoeras. De natuuropgave is gericht op behoud, herstel en uitbreiding waardoor een waardevol natuurgebied van ca 100ha ontstaat. Belangrijk aspect is dat de hydrologische omstandigheden optimaal worden ingericht zodat de verdrogingsgevoelige natuur behouden blijft en zich verder kan ontwikkelen. Zie overzichtstabel voor opgaven in hectares.

3. Procesfase en beslisdocumenten Ontwikkel/contracteringsfase: Opstellen Inrichtingsplan + Uitvoeringsovereenkomst

4. Stand van zaken In opdracht van de Provincie werkt de Gemeente Doetinchem vanaf 1 januari 2014, i.s.m. betrokken actoren, aan het opstellen van een inrichtingsplan en een uitvoeringsovereenkomst. Uitgangspunt hiervoor zijn de Beheervisie (2007) en het Beheerplan (2011-2016). Betrokken partijen zijn: Waterschap Rijn en IJssel, Staatsbosbeheer, KNNV, particulieren en boeren. In juni 2015 heeft de Stuurgroep Zumpe ingestemd met het Inrichtingsplan. Gemeente werkt nu samen met partijen aan de Samenwerkingsovereenkomst en bereid de uitvoering van fase 1 voor.

5. Vervolgaanpak September 2016: Inrichtingsplan en Samenwerkingsovereenkomst vaststellen Uitwerking hydrologische maatregelen i.r.t. natschade 2016 en 2017: Uitvoering fase 1 : inrichting ca 40ha

Voorbereiding fase 2: verwerving circa 40ha 2018-2020 Uitvoering fase 2: : inrichting ca 40ha

6. Prognose van de restantopgave 2016-2017: Inrichting circa 40ha + verwerving 40ha (tbv fase 2) 2018-2020: Inrichting circa 40ha

GEBIEDSAANPAK HERNIEUWD PARTNERSCHAP GELDERS NATUURNETWERK Stand … · 2015. 12. 7. · GNN N2000...

Documents

Transcript of GEBIEDSAANPAK HERNIEUWD PARTNERSCHAP GELDERS NATUURNETWERK Stand … · 2015. 12. 7. · GNN N2000...