GD Schaap Geit maart 2013

12
MAART 2013 PARATBC los je niet in drie jaar op Alert blijven op ZWOEGERZIEKTE BIESTOPNAME van levensbelang De Gezondheidsdienst voor Dieren

description

GD Schaap Geit, nummer 1, maart 2013

Transcript of GD Schaap Geit maart 2013

Page 1: GD Schaap Geit maart 2013

maart 201301

Schaap Geit

Paratbc los je niet in drie jaar opalert blijven op zwoegerziekte biestoPname van levensbelang

De gezondheidsdienst voor Dieren

Page 2: GD Schaap Geit maart 2013

Bestel op www.boerenwinkel.nl

www.boerenwinkel.nl

ACTIE!!

250 gram:Van € 34,50Voor € 29,50

SCHA0001B 1 st.Voor € 4,452 kg:

Van € 245,-Voor € 215,-Colstart De betaalbare colostrum die zeer smakelijk is en perfect oplost!

Lijfbieder met klem Makkelijk te bevestigen in de wol!Geen touwtjes meer nodig!

10 x 25 gram:Van € 37,-Voor € 35,50

Lijfbieder voor de ooi!

Alle aanbiedingen zijn geldig t/m 30 april 2013. Bestel op Boerenwinkel.nl

Enerfit Lam 100 ml Het geheim van een zorgeloze start heet: Enerfit Lam.Enerfit zorgt voor een optimale groei, ontwikkeling en weerstand.Enerfit is de opkikker bij uitstek.Geef ieder lam 1 shot Enerfit en u geeft uw lam ongekende voordelen!

Wanneer Enerfit:Bij elk lam standaard als eerste levensbooster.Bij meerdere lammeren per ooi.Bij levenszwakke lammeren.Bij onderkoelde lammeren.Bij zieke lammeren te ondersteuning van de therapie in de eerste levensweken.

100 ml:Voor € 24,50

1000 ml:Voor € 24,50

5000 ml:Voor € 74,50

CitonolCitonol reinigt optimaal van binnen en buiten en irriteert niet.Onmisbaar bij IEDERE verlossing!

Neem geen genoegen met minder!

500 ml:Voor € 3,75

Glijmiddel SuperGetest en aangeraden door dierenartsen.Ideaal ter ondersteuning van een vlotte geboorte!

Pro-AtmanPro-Atman is de ademhalingsstimulans bij pasgeboren lammeren.Geeft pasgeboren dieren lucht.

PVP Jodium 1% spray PVP Jodium wordt geadviseerd voor het ontsmetten van navelsdirect na de geboorte.Voorkom gewrichts- enhersenvliesontsteking, gebruik jodium spray!

125 ml spray:Voor € 12,50 200 ml spray:Voor € 11,50

NIEUW!

NIEUW!

Bestel op www.boerenwinkel.nl

www.boerenwinkel.nl

ACTIE!!

250 gram:Van € 34,50Voor € 29,50

SCHA0001B 1 st.Voor € 4,452 kg:

Van € 245,-Voor € 215,-Colstart De betaalbare colostrum die zeer smakelijk is en perfect oplost!

Lijfbieder met klem Makkelijk te bevestigen in de wol!Geen touwtjes meer nodig!

10 x 25 gram:Van € 37,-Voor € 35,50

Lijfbieder voor de ooi!

Alle aanbiedingen zijn geldig t/m 30 april 2013. Bestel op Boerenwinkel.nl

Enerfit Lam 100 ml Het geheim van een zorgeloze start heet: Enerfit Lam.Enerfit zorgt voor een optimale groei, ontwikkeling en weerstand.Enerfit is de opkikker bij uitstek.Geef ieder lam 1 shot Enerfit en u geeft uw lam ongekende voordelen!

Wanneer Enerfit:Bij elk lam standaard als eerste levensbooster.Bij meerdere lammeren per ooi.Bij levenszwakke lammeren.Bij onderkoelde lammeren.Bij zieke lammeren te ondersteuning van de therapie in de eerste levensweken.

100 ml:Voor € 24,50

1000 ml:Voor € 24,50

5000 ml:Voor € 74,50

CitonolCitonol reinigt optimaal van binnen en buiten en irriteert niet.Onmisbaar bij IEDERE verlossing!

Neem geen genoegen met minder!

500 ml:Voor € 3,75

Glijmiddel SuperGetest en aangeraden door dierenartsen.Ideaal ter ondersteuning van een vlotte geboorte!

Pro-AtmanPro-Atman is de ademhalingsstimulans bij pasgeboren lammeren.Geeft pasgeboren dieren lucht.

PVP Jodium 1% spray PVP Jodium wordt geadviseerd voor het ontsmetten van navelsdirect na de geboorte.Voorkom gewrichts- enhersenvliesontsteking, gebruik jodium spray!

125 ml spray:Voor € 12,50 200 ml spray:Voor € 11,50

NIEUW!

NIEUW!

Bestel op www.boerenwinkel.nl

www.boerenwinkel.nl

ACTIE!!

250 gram:Van € 34,50Voor € 29,50

SCHA0001B 1 st.Voor € 4,452 kg:

Van € 245,-Voor € 215,-Colstart De betaalbare colostrum die zeer smakelijk is en perfect oplost!

Lijfbieder met klem Makkelijk te bevestigen in de wol!Geen touwtjes meer nodig!

10 x 25 gram:Van € 37,-Voor € 35,50

Lijfbieder voor de ooi!

Alle aanbiedingen zijn geldig t/m 30 april 2013. Bestel op Boerenwinkel.nl

Enerfit Lam 100 ml Het geheim van een zorgeloze start heet: Enerfit Lam.Enerfit zorgt voor een optimale groei, ontwikkeling en weerstand.Enerfit is de opkikker bij uitstek.Geef ieder lam 1 shot Enerfit en u geeft uw lam ongekende voordelen!

Wanneer Enerfit:Bij elk lam standaard als eerste levensbooster.Bij meerdere lammeren per ooi.Bij levenszwakke lammeren.Bij onderkoelde lammeren.Bij zieke lammeren te ondersteuning van de therapie in de eerste levensweken.

100 ml:Voor € 24,50

1000 ml:Voor € 24,50

5000 ml:Voor € 74,50

CitonolCitonol reinigt optimaal van binnen en buiten en irriteert niet.Onmisbaar bij IEDERE verlossing!

Neem geen genoegen met minder!

500 ml:Voor € 3,75

Glijmiddel SuperGetest en aangeraden door dierenartsen.Ideaal ter ondersteuning van een vlotte geboorte!

Pro-AtmanPro-Atman is de ademhalingsstimulans bij pasgeboren lammeren.Geeft pasgeboren dieren lucht.

PVP Jodium 1% spray PVP Jodium wordt geadviseerd voor het ontsmetten van navelsdirect na de geboorte.Voorkom gewrichts- enhersenvliesontsteking, gebruik jodium spray!

125 ml spray:Voor € 12,50 200 ml spray:Voor € 11,50

NIEUW!

NIEUW!

Page 3: GD Schaap Geit maart 2013

04 Nieuws & tips

06 ‘Paratbc los je niet in drie jaar op’

09 Vraag & Antwoord

11 Alert blijven op zwoegerziekte

12 De passie van Jan van der Zanden

Samenwerken en samen werken aan...Voor u ligt de eerste GD Schaap Geit. Dit blad ver-schijnt voortaan drie keer per jaar en is gratis voor elke schapen- en geitenhouder die klant is van de GD. Andere schapen- en geitenhouders kunnen zich op ons blad abonneren.

Wij proberen u via GD Schaap Geit op de hoogte te houden van actuele ontwikkelingen die verband houden met de gezondheid van uw schapen en geiten. We proberen ook vooruit te kijken, want het ligt voor de hand dat na blauwtong, Q-koorts en de problemen met het schmallenbergvirus, andere nieuwe ziekten op zullen duiken. Daarnaast zal de samenleving in toenemende mate iets vinden van de manier waarop wij omgaan met dieren en daar hebben wij vervolgens rekening mee te houden.

Ons team bestaat uit drie dierenartsen, twee zoötech-nisch medewerkers, een Wageningse dierwetenschap-per en tal van collega’s die ons op diverse terreinen ondersteunen. Overdag kunt u ons team via telefoon of e-mail altijd bereiken. Vanaf drie uur ’s middags is er bovendien een officieel erkende dierenarts-specialist kleine herkauwers beschikbaar om u, maar vooral uw dierenarts, met raad en daad terzijde te staan. Met u en uw dierenarts willen wij graag samen werken aan diergezondheid. Niet alleen in het belang van u en uw dieren, maar ook voor de wereld om u heen.

Piet Vellema SectOrMANAGer KleiNe HerKAuWerS

| INHOUD | VOO

rwO

OrD

06

11

COLOFONGD Schaap Geit is een officieel mededelingenblad van de GD | UitgeVer GD Deventer reDactie rené van den Brom, catholine Koster, Maaike leistra, Karianne lievaart-Peterson, Helen de roode, Piet Vellema | einDreDactie eva Onis | reDactieaDres GD, Marketing & communicatie, Postbus 9, 7400 AA Deventer, t. 0900 1770,

F. 0570-63 41 04, [email protected], www.gddeventer.com | ProDUctie­

coörDinatie Senefelder Misset Doetinchem | basisontwerP Fokko-Ontwerp

VormgeVing X-Media Solutions Doetinchem | DrUk Senefelder Misset Doetinchem abonnementen GD Schaap Geit wordt gratis toegezonden aan relaties van de GD. een jaarabonnement (3 nummers) voor personen buiten de doelgroep kost € 16,75 (excl. BtW en verzendkosten) | aDVertenties PSH Mediasales, t. 026-750 18 00 | Verschijnings freqUentie 3 keer per jaar | sUggesties Als u suggesties heeft voor dit blad, dan verzoeken wij u deze door te geven aan [email protected]. Overname van artikelen is toegestaan uitslui tend na toestemming van de uitgever.

issn: 2214­1707

aDreswijzigingen: bel 0900 1770, kies 3 (lokaal tarief)

bereikbaarheidu kunt de GD telefonisch bereiken via 0900-1770, optie 3. Van maandag tot en met

vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur.

gD VeekijkerDe GD Veekijker Schaap Geit (voor veterinaire vragen) is iedere werkdag te bereiken tussen

15.00 en 17.00 uur via 0900-7100000. Voor spoedgevallen is de gehele dag één dienst-

doende dierenarts/ zoötechnisch deskundige beschikbaar.

tarievenAlle genoemde GD-tarieven in deze uitgave zijn exclusief btw en € 9,40 basiskosten.

ophaaldienst voor sectie­ en monster materiaalAanmelden: telefonisch 0900-202 00 12 (24 uur per dag). Wij halen het materiaal dan zo

spoedig mogelijk bij u op. Sectie- en monstermateriaal kunt u brengen van maandag tot

en met vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur.

GD Schaap Geit | Maart 2013 | 3

Page 4: GD Schaap Geit maart 2013

NIEUwS & TIPS

Clostridium-bacteriën oorzaak van baarmoederontsteking

uitbraken van diarree ten gevolge van Clostridium spp. op melkgeitenbedrijven komen veel voor. Op de meeste melk-geiten bedrijven wordt gevaccineerd tegen Clostridium spp. en zal door de opgedane weerstand ten gevolge van de vaccinatie

de ernst van de problemen in de regel beperkt blijven. Dat de giftige stoffen van Clostridium sordellii baarmoederontsteking kunnen veroorzaken, is nog niet zo heel lang bekend. De klinische verschijnselen horend bij een baarmoederontsteking die

veroorzaakt is door Clostridium spp. worden zichtbaar binnen 24 uur na het aflammeren. Aangedane geiten worden sloom, hebben weinig eetlust, liggen veel en hebben koorts. Opvallend is de bloederige vaginale uitvloeiing en het snelle verloop. Melk-geitenhouders zien soms ook een duidelijke blauw- of roodverkleuring van de uier. Zo nu en dan wil het afkomen van de na-geboorte niet vlotten. in veel gevallen heeft het ziekteverloop een fatale afloop.

Op dit moment kan op basis van een inventarisatie onder dierenartsen en veehouders worden geconcludeerd dat het belangrijk is om de algemene hygiëne rondom aflammeren te optimaliseren en stress tijdens de dracht te voorkomen. Daarnaast is het raadzaam om de geiten voor het aflammeren (herhaald) te laten vaccineren met een vaccin dat ook werkzaam is tegen C. sordellii-infecties. er bestaat geen voor geiten geregistreerd vaccin tegen Clostridium-infecties. Het gebruik hiervan is daarom off-label-use.

wees alert op symptomen van schmallenbergvirus

Het schmallenbergvirus (SBV) heeft vanaf eind 2011 geleid tot de geboorte van lammeren met aangeboren afwij-kingen. Wanneer drachtige dieren de infectie tijdens een bepaalde periode van de dracht hebben doorgemaakt, kunnen er aangeboren afwijkingen bij de vrucht(en) ontstaan. uit onderzoek is gebleken dat de Nederlandse runde-ren en schapen in grote mate afweer-stoffen hebben aangemaakt tegen het SBV. echter, er is altijd een deel van de populatie dat geen afweerstoffen te-gen het SBV heeft en bovendien wordt jaarlijks een nieuwe generatie dieren geboren. Door de melding van de ge-boorte van lammeren met aangeboren afwijkingen in het najaar van 2012 is het duidelijk dat er in Nederland virus-circulatie heeft plaatsgevonden in de zomer van 2012.

Nematodirose is een maagdarmwormziekte die optreedt bij jonge lammeren in de eerste maanden van het weideseizoen. De oorzaak is meestal Nematodirus battus. uitbraken komen vooral voor na lange en koude winters waarna de grasgroei pas laat op gang komt. De aandoening kenmerkt zich door waterdunne diar-ree, uitdroging, enorme dorst en sterfte. Mestonderzoek is noodzakelijk om de

Let op nematodirose in het voorjaaroorzaak aan te tonen en de behandeling vast te stellen. in geval van nematodirose is behandeling met een middel uit groep 1 (benzimidazolen) de eerste keus. Deze groep middelen wordt niet meer aanbe-volen voor de overige maagdarmwormen. in het Verenigd Koninkrijk is inmiddels resistentie van deze parasiet voor benzi-midazolen vastgesteld.

4

Page 5: GD Schaap Geit maart 2013

Wilt u graag op de hoogte blijven van actuele ontwikkelingen op het gebied van de gezondheid van schapen en geiten? Dan kunt u zich via www.capraovis.nl aan-melden voor de gratis e-mailnieuwsbrief GD Actueel Schaap Geit. De GD Actueel Schaap Geit verschijnt negen keer per jaar.

Geboortetips

Het is moeilijk precies aan te geven wanneer u moet ingrijpen bij een niet vlottende geboorte. Duidelijk is dat snel ingrijpen zelden nodig is. Onrust in de stal, te vroeg of verkeerd ingrijpen kan het geboorteproces zelfs één of enkele uren vertragen als gevolg van verslap-ping van de baarmoeder. Maar soms is ingrijpen wel nodig, en dan is het nood-zakelijk om de grootst mogelijke hygiëne in acht te nemen. Hieronder volgen een paar tips. Meer informatie vindt u op www.capraovis.nl (onder ‘nieuws’).

GD Actueel Schaap Geit

Let op huidmaden-ziekte in april tot oktober Myiasis of huidmadenziekte is een aan-doening veroorzaakt door maden van de blauwgroene bromvlieg lucilia sericata. De vlieg legt eieren in de wol of in bestaande wonden. De maden uit de eieren voeden zich met vrijgekomen weefselvocht, huid en onderliggend weef-sel, waardoor ernstige wonden kunnen ontstaan. Vier uur na huidcontact met de maden treden de eerste huidbeschadi-gingen op die na 24 uur kunnen vererge-ren. Na 48 uur kunnen gaten in de huid ontstaan. Wanneer de ziekte onopgemerkt blijft, kunnen dieren binnen 5 dagen in shock raken en sterven door infecties, weefselafbraak en vergiftiging. De eerste verschijnselen zijn schuren of bijten naar de aangedane plek, huidtrillingen of schudden van de staart. later vreten de dieren niet meer, ze worden sloom, laten de kop hangen, blijven liggen en trekken niet meer op met het koppel. Wees extra alert op myiasis na regenval bij warm weer, bij bevuilde dieren (urine/mest), bij vochtige plekken in de wol, bij het zien van blauwgroene vliegen en op niet behandelde en ongeschoren dieren.

• Zwangere vrouwen lopen een risico als ze assisteren bij verlossingen van kleine herkauwers, zeker als zich problemen in het koppel voordoen of voorgedaan hebben.

• Vanaf het moment dat vruchtvliezen of de eerste delen van de vrucht zichtbaar zijn, kunt u gerust 2 uur wachten voor-dat u ingrijpt.

• Grijp pas in als tijdens het geboortepro-ces de geboorte gedurende één uur niet vordert.

Was uw handen goed voordat u hulp gaat verlenen en gebruik bij het opvoelen van een ooi/geit geen zeep maar glijmiddel of glijgel.

Biestopname van levensbelang Na een normale geboorte zal een lam in de regel snel gaan staan en proberen te drinken. Het is van belang dat het lam binnen een half uur de eerste biest binnenkrijgt. Als een lam direct na de geboorte zelf drinkt, hoeft u niets te doen. Mocht dit niet het geval zijn, dan kunt u het zelf biest geven. Het liefst met een speenfles en als dat echt niet wil met een sonde. Biest is erg belangrijk. Het bevat een hoog gehalte aan licht verteer-bare voedingsstoffen en afweerstoffen. Ook bevordert het de uitscheiding van darmpek. Biest van oudere dieren bevat meer afweerstoffen dan biest van jongere dieren. Biest is in ingevroren toestand goed te bewaren en moet voor gebruik langzaam en indirect (au bain-marie) worden verwarmd.

Huidproblemen: voorkomen is beter dan genezen De laatste tijd is er een toename in het aantal vragen over huidproblemen bij hobbygeiten. Vaak worden diverse behandelingen ingesteld, zonder dat het gelukt is om een diagnose te stel-len. Deze therapieën blijken vervolgens geen effect te hebben. Wij adviseren om vóór de behandeling een diagnose te laten stellen. echter, het stellen van een diagnose in geval van huidproble-men is vaak erg lastig. Omdat voorko-men beter is dan genezen, adviseren wij om aangekochte dieren in quaran-taine te plaatsen en grondig te inspec-teren voordat u ze bij het koppel laat.

GD Schaap Geit | Maart 2013 | 5

Page 6: GD Schaap Geit maart 2013

Martin Tuinte

De geiten en bokken van Martin Tuinte hebben

nog nooit paraverschijnselen gehad.

“We hebben nog nooit paraverschijnselen gehad. We zijn cl- en cAe-vrij en bij de testen op die ziektes laten we ook stan-daard op paratbc onderzoeken in de oudste groep. Daar komt nooit wat uit. We hadden dus geen concrete aanleiding om mee te doen aan het project, maar we wilden toch graag. ik hoop dat ik over een aantal jaren paratbc-vrij gecertificeerd ben, dat creëert een meerwaarde voor mijn bedrijf.”

studiegroepenDe deelnemende geitenhouders komen een aantal keren per jaar bij elkaar in stu-diegroepen om te praten over de aanpak van paratbc. een van de aanpassingen die tuinte naar aanleiding van die gesprekken heeft doorgevoerd, is het bemonsteren van geiten die worden afgevoerd. “Vind je geen paratbc in deze groep, dan is de

Martin en rinie tuinte uit eibergen hebben 1.300 melkgeiten. Door de raampjes in de stal is het mogelijk een

blik te werpen op de dieren. tuinte is zeer actief bezig met de gezondheid van zijn geiten en dat is een van de

redenen waarom de geitenhouder meedoet aan een driejarig paratbc-project.

Martin tuinte is een van de twintig melkgeitenhouders die meedoen aan het project ‘Paratuberculose in de melkgeiten-houderij’, gesubsidieerd door het Product-schap Zuivel en uitgevoerd door de GD in samenwerking met de Faculteit Dierge-neeskunde en het cVi. Hij doet niet zozeer mee omdat hij zelf een paraprobleem heeft op zijn bedrijf, maar omdat hij vindt dat het bewustzijn in de sector groter moet worden. “Als sector vonden we dat er iets moest gebeuren. Je bent tenslotte voedingsproducent. Ook is paratbc een vermeende zoönose en we hebben met de Q-koorts gezien hoeveel ellende een zoönose kan veroorzaken.”

‘Paratbc los je niet in drie jaar op’

Project ‘Paratuberculose in de melkgeitenhouderij’

ParatbcParatbc wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis. Deze bacterie veroorzaakt een chronische infectie in de darmen die op den duur leidt tot vermagering van de dieren, een slechte conditie en minder melkproductie. Paratbc blijft vaak onopgemerkt omdat het ziekteverloop lang onzichtbaar is. Bovendien lijken de verschijnselen op die van andere ziekten. De bacterie kan meer dan een jaar lang buiten een dier overleven en is mede daarom moeilijk te bestrijden. 80% van de geitenbedrijven ent tegen paratbc. Dat hoeft maar één keer en het is relatief goedkoop, maar niet 100% betrouwbaar.

zelf geen paraprobleemAan het begin van het project werden alle deelnemende bedrijven onderzocht op paratbc via bloed- en melkmonsters. Ook zijn er mest- en stofmonsters genomen. Dit was niet alleen om de status van alle bedrijven te weten te komen, maar ook om de verschillende testmethoden te verge-lijken. een nuttig onderzoek, want er kwam uit naar voren dat melkonderzoek op pa-ratbc net zo goed gebruikt kan worden als bloedonderzoek. Bij tuinte werden geen antistoffen tegen paratbc aangetroffen:

“Je bent tenslotte voedingsproducent”

6

rEPOrTAGE | tekst: MArGriet BruS, KliNKerS cOMMuNicAtie

Page 7: GD Schaap Geit maart 2013

kans groot dat je helemaal geen paratbc hebt op je bedrijf”, zegt tuinte. een andere aanpassing is dat er sinds vorig jaar geitenbiest wordt gevoerd met als doel de gezondheid van de dieren verder te vergroten. “Het afgelopen jaar was de gezondheid van de lammeren inderdaad goed, maar we weten nog niet of dat ook echt aan de biest ligt.”

Verbeterpuntentuinte: “tijdens de volgende studiebijeen-komst bespreken we de hygiënecheck. Daarbij wordt je hele bedrijf doorgelopen. Ook dat creëert weer bewustzijn. We let-ten nu al beter op dan bij de start van het project. Overigens werkten we al vrij hygiënisch omdat we ook varkens hebben gehad. toch denk ik dat er nog dingen beter kunnen. ik zou bijvoorbeeld de lam-meren over moeten geven aan degene die op dat moment in de stal werkt in plaats van ze zelf weg te brengen. ik wissel dan trouwens wel altijd van schoeisel.” rinie tuinte vervolgt: “We letten ook goed op bij de aankoop van gras en we zijn altijd heel voorzichtig met aankopen. in het begin hebben we natuurlijk dieren aange-kocht, maar daarna niet meer. Nu kopen we alleen nog bokjes aan.” “Maar daar zouden we eigenlijk ook mee moeten stoppen”, zegt Martin tuinte. “We zouden zelf genoeg bokjes moeten fokken.”

mogelijk vervolguiteindelijk moet het paratbc-project behalve tot meer bewustzijn ook leiden tot een opzet voor een beheersingsplan, geïnitieerd door de sector zelf. Martin tuinte hoopt dat er een vervolg van nog eens drie jaar komt op het project: “Paratbc is geen ziekte die je binnen drie jaar oplost. ik denk dat je daar minstens twee generaties geiten voor nodig hebt.” Belangrijkste advies aan andere melkgei-tenhouders is volgens tuinte het doen van onderzoek: “laat een keer een koppel onderzoeken en weet waar je staat.” Zijn vrouw vult aan: “en onderschat het niet.”

“Ik hoop dat ik over een aantal

jaren paratbc-vrij gecertificeerd ben“

GD Schaap Geit | Maart 2013 | 7

Page 8: GD Schaap Geit maart 2013

Diagonaal voerhek compleet Kraamhokken in verschillendevariaties mogelijk

Creepfeeder 2,50mtr of 1,25mtr

WEKA levert complete stalinrichting voor schapen. WEKA levert hooiruiven, voor schapen, geiten en grootvee.WEKA levert verschillende voersystemen.WEKA levert alles voor in en om de kraamhokken.WEKA levert diverse hekwerken.WEKA levert diverse klauwbehandelingssystemen.WEKA levert Mineralen en vitamine emmers en ontsmettingsmiddelen voor klauwproblemen.WEKA verbouwt en herbouwt Schapenstalinrchting.

A SANOFI COMPANY

15916_Biodyl adv schaap 184X130 01.indd 1 12-02-13 07:22

Page 9: GD Schaap Geit maart 2013

VrAAG & ANTwOOrDin de rubriek “Vraag & antwoord” beantwoorden gD­medewerkers vragen vanuit de praktijk.

? Vraag: Mijn schapen staan nu op stal, maar hoe krijg ik ze weer leverbotvrij de weide in?

Antwoord zoötechnisch deskundige lammert Moll:Deze vraag wordt veel gesteld. De afgelopen maanden zijn we gecon-fronteerd met veel ziekte en sterfte bij schapen door leverbot. Om te vóórkomen dat uw dieren volgend jaar opnieuw een ernstige lever-botbesmetting oplopen, is het van

belang om nu te controleren of uw dieren nog leverbot-eieren uitscheiden. Hiervoor heeft de GD een nieuwe onderzoeksmethode ontwikkeld. Dit onderzoek geeft zeer specifiek het aantal leverboteieren per gram mest weer. Dit kan zowel op een individueel dier als op een koppel dieren toegepast worden. Het onderzoek wijst uit of u uw dieren moet behandelen of dat ze veilig de wei in kunnen. Het onderzoek kost € 24,- excl. btw en inzendkosten. Houd er in het beweidingsschema rekening mee dat wan-neer de dieren een infectie in de herfst hebben opgelo-pen, het perceel na de winter niet veilig is.

? Vraag: Wat moet ik doen als het, bij het opvoeren van lammeren binnen SG-Online, niet lukt het moeder-dier te selecteren?

Antwoord binnendienst- medewerker Alexander Dijkman:Deze vraag wordt zeker tijdens de lammertijd regelmatig aan ons gesteld. De eerste vraag die wij dan stellen is of het moederdier wel op de stallijst voorkomt. in de meeste gevallen is dit wel het geval,

maar ontbreekt het geslacht van het moederdier. Dit valt te verklaren doordat de ouderdieren zonder geslacht opgevoerd of geïmporteerd zijn binnen SG-Online. Via ‘registratiecorrectie diergegevens’ kunt u het betreffende moederdier selecteren en het geslacht toevoegen. Wan-neer u nu haar lammeren aanmeldt, worden automatisch de juiste afstammingsgegevens weergegeven.

? Vraag: Is er resistentie aangetoond voor het worm-middel moxidectine?

? Vraag: Kan ik aan de hand van bloedonderzoek de koperstatus van mijn koppel aantonen?

Ook een vraag?laat het ons weten en mail uw vraag naar [email protected] onder vermelding van Vraag & Antwoord GD Schaap Geit.

Antwoord dierenarts rené van den Brom:Op een schapenbedrijf is in 2012 een onderzoek ( faecal egg count re-duction test (Fecrt)) uitgevoerd van-wege een verdenking van resistentie van maagdarmwormen voor moxidec-tine. Hieruit kwam naar voren dat de maagdarmworm H. contortus op

dit bedrijf resistent is voor moxidectine, maar ook voor doramectine en fenbendazol. Voor zover wij hebben kun-nen nagaan, betreft dit de eerste keer dat resistentie van H. contortus voor moxidectine in Noordwest-europa is aan-getoond. Als in een koppel schapen resistentie voorkomt voor een bepaald wormmiddel kan dit vermoedelijk niet ongedaan worden gemaakt. Het belang van preventie en controlemaatregelen is dan ook groot. Denk hierbij vooral aan het tijdstip en de frequentie van ontwormen, in de juiste dosering met een effectief ontwormingsmiddel. De basis blijft een goed beweidingsschema.

Antwoord dierenarts Karianne lievaart-Peterson:tussen de verschillende rassen scha-pen bestaat een duidelijk verschil in de koperstofwisseling. De marge tus-sen een overschot en een tekort aan koper is klein. Kopervergiftiging kan na een stapeling van koper in de le-ver leiden tot acute sterfte, meestal

na een stressmoment. Geadviseerd wordt om de oorzaak van de kopervergiftiging direct weg te nemen, stress te voorkomen en vers gras te verstrekken. Wanneer dieren tijdens of voorafgaand aan de dracht te maken hebben met een tekort aan koper, kan dit leiden tot verminderde vruchtbaarheid, maar ook tot de geboorte van lammeren die “swayback” ontwikkelen, wat zich uit als slapte in de achterhand. in geval van een verdenking van een tekort geeft bloedonderzoek van een steekproef van het koppel inzicht in de koperstatus.NB indien er een verdenking is van een vergiftiging van-uit een verkeerde samenstelling van het krachtvoer, is dit meldingsplichtig bij de NVWA.

GD Schaap Geit | Maart 2013 | 9

Page 10: GD Schaap Geit maart 2013

V A K B L A D V O O R D E S C H A P E N H O U D E R

36e jaargang

april 2012

Texelaar is

groter geworden

4

Fotoreportage nieuwe stal

Mineralen voor schapen

V A K B L A D V O O R D E S C H A P E N H O U D E R

535e jaargang

mei 2011

DE WAARDE VAN WOL

Stap voor stap kaas maken

Beursnummer Dag van het Schaap

01_Cover_2011 23-05-11 12:24 Pagina 1

V A K B L A D V O O R D E S C H A P E N H O U D E R

DE WAARDE VAN WOLBeursnummer Dag van het SchaapBeursnummer Dag van het Schaap

V A K B L A D V O O R D E S C H A P E N H O U D E R

36e jaargangjuni/juli 2012

FRANS NATUURSCHAAP IN

HOLLANDSE POLDERNieuw: Schaap met een Verhaal

Actualiteit ziekte CL

67&

3 nummers voor slechts € 16,50

Het Schaap is hét gespecialiseerde vakblad voor de schapenhouderij. Vraag uw vrijblijvende kennismaking aan via 088-2266648 of www.hetschaap.nl/abonneren

De Gezondheidsdienst voor Dieren

Maak het u gemakkelijk en kies voor SG-Online.

Nu met GRATIS LEVERBOT mestonderzoekt.w.v. € 24,-!kijk voor de actievoorwaarden op www.capraovis.nl

Maak het u gemakkelijk en kies voor SG-Online.

Heeft u uw lammeren al aangemeld?

GD1591 Adv. SG Online A5 afloop.indd 1 22-02-13 15:09

Page 11: GD Schaap Geit maart 2013

ZwOEGErZIEkTE | tekst: reDActie

Alert blijven op zwoegerziekte

in Nederland heeft ongeveer tweederde van de schapenhouders te

maken met een zwoegerziektebesmetting. De bestrijding van deze

ziekte blijft daarom actueel. GD-dierenarts Karianne lievaart-Peterson

is inhoudsdeskundige op lentivirussen, waartoe ook het zwoegerziek-

tevirus behoort. Zij beantwoordt een aantal veelgestelde vragen.

Wat is zwoegerziekte?Zwoegerziekte wordt veroorzaakt door een virus waarvoor geen geneesmiddelen en vaccins beschikbaar zijn. eenmaal geïn-fecteerd blijven de dieren levenslang het virus bij zich dragen. De schapen gaan er uiteindelijk dood aan.

Hoe herken ik zwoegerziekte?Door het trage verloop van de infectie zijn de klinische verschijnselen vaak pas zichtbaar op latere leeftijd. Op bedrijven waar zwoegerziekte heerst, kan de schade enorm zijn. We zien op deze bedrijven veel ooien met vleesuiers en dieren die moeizaam ademhalen en soms dikke, pijn-

lijke kniegewrichten hebben. Schapen met vleesuiers produceren minder of geen melk en dat heeft direct een negatieve invloed op de ontwikkeling van de lammeren.

Waarom is er nog geen vaccin?er wordt al tientallen jaren, zonder resul-taat, gezocht naar een goed vaccin tegen zwoegerziekte. Potentiële vaccins kunnen er wel voor zorgen dat het gevaccineerde schaap goede antilichamen aanmaakt, maar het virus verstopt zich dusdanig dat deze antilichamen het virus niet kunnen vinden om het onschadelijk te maken. Dit noemen we ook wel een soort verstoppertje spelen voor gevorderden. Als gevolg hiervan kan een potentieel vaccin niet waarmaken waarvoor het is bedoeld. Wellicht dat er in de toekomst nieuwe mogelijkheden beschikbaar komen.

Hoe voorkom ik zwoegerziekte? in de praktijk kunnen we eigenlijk altijd wel de volgende vijf algemene tips geven:• vermijd contact met niet zwoegerziekte-

vrije schapen en/of niet cAe-vrije geiten; • gebruik een zwoegerziekte-vrije ram;• maak gebruik van bedrijfskleding en

-laarzen voor bezoekers;• reinig en desinfecteer uw aanhanger

nadat u deze heeft uitgeleend;• zorg voor zwoegerziekte-vrije biest en

melk.

Wat omvat het GD-programma?We zeggen weleens: ons zwoegerziekte-programma is een schaap met vier poten. testen alleen is niet voldoende. Zo luistert de manier van monstername zeer nauw. De rol van de eigen dierenarts is om de bloed-monsters netjes te nemen, te voorzien van correcte diergegevens en zo spoedig mogelijk te verzenden naar de GD. Op het laboratorium worden de bloedmonsters getest op antilichamen tegen zwoeger-ziekte. Omdat dit virus zo goed verstopt zit, is testen op het virus zelf niet altijd betrouwbaar. De GD-test heeft inmiddels voor schapen een gevoeligheid van 99,4% en is in 98,8% van de gevallen specifiek. Bij dubieuze of positieve uitslagen wordt de test herhaald en wordt er nog een con-firmatietest uitgevoerd. Naast testen wordt bij deelnemende bedrijven voortdurend ge-keken naar dierbewegingen van en naar het bedrijf zoals die optreden rond aankoop, import en keuringen. Meedoen aan het zwoegerziekteprogramma van de GD, dat dertig jaar geleden is gestart, is daarom nog steeds een adequate remedie.

Sinds 1982 is de GD actief in de zwoegerziektebestrijding. Door jarenlange ervaring is er met behulp van de meest betrouwbare testen een programma ontwikkeld. Dit programma bestaat uit twee fases: zwoegerziektevrij worden (certificerings-onderzoek) en zwoegerziektevrij blijven (bewakingsonderzoek). Naast het programma biedt de GD ook advies bij uitbraken of beheersing van zwoegerziekte. Hierbij vergt elk bedrijf zijn eigen aanpak. in overleg tussen schapenhouder, de eigen dierenarts en de GD wordt gekeken welke aanpak het beste bij het bedrijf of het koppel past.

Zwoegerziektebestrijding

GD Schaap Geit | Maart 2013 | 11

Page 12: GD Schaap Geit maart 2013

DE PASSIE VAN

Jan van der Zanden

“ik ben een hobbymatige schapen-houder, op dit moment heb ik 24 cambridgeschapen en daar kun je de kost niet mee verdienen.”

bijzondere rassen behouden“Het fokken van schapen boeit mij al van jongs af aan. Ook het hou-den van dieren en de lammetjes, is echt mijn liefhebberij. Daarnaast ben ik voorzitter van de VSS, de Vereniging voor Speciale Scha-penrassen en secretaris van het Platform Kleinschalige Schapen- en Geitenhouders, het KSG. ik vind het belangrijk om bijzondere ras-sen in stand te houden om zo een brede genenpool te blijven houden. Dat kan in de toekomst van groot belang zijn voor de vitaliteit en het in stand houden van een gezonde populatie.”

cambridgeschapen“Wat ik heb met het cambridgeras? Dit ras is een product van een ingewikkeld fokkerijprogramma uit engeland in de jaren ‘50 en ‘60. ik kom uit een fokkerijfamilie dus zo’n programma fascineert mij enorm. De doelstelling van dat programma, een vruchtbaar en melkrijk ras fokken, is gehaald. een camebridge-ooi geeft gemid-deld wel drie lammeren en brengt deze ook moeiteloos groot. ik heb sinds 1990 camebridgeschapen en ben het ras altijd trouw gebleven. Het houden van schapen en mijn bestuursfuncties kosten me heel wat avonden, vrije dagen en week-enden, maar het is het waard. Het is een hobby die groeit en ja, soms uit de hand loopt.”

De gezondheidsdienst voor Dieren