Fysische geografie van Nederland

Hoofdstuk 4 Onderzoek van het landijs van het

boek Fysisch-geografisch onderzoek

Isotopen-onderzoek

Stabiele isotopen van zuurstof:16O 99,760 %17O 0,037 %18O 0,203 %

Verhouding isotopen in waterdamp en calciet is afhankelijk van temperatuur; hoe kouder hoe minder zware isotopen (18O).

Isotopen-onderzoek

Ten behoeve van metingen is vergelijking nodig met een standaard:

18O/16O sample - 18O/16O standard18O = ------------------------------------------------. 103 o/oo

18O/16O standard

Naar Dansgaard et al. 1971Berendsen 2010

Onderzoek landijs18O / 16O-verhouding (18O) hangt af van:

klimaat lokale T

geografische breedte hoogte seizoen

afstand tot brongebied

Isotopen-onderzoek

Tijdens glaciaal: relatieve toename van 16O op ijskappen,

en relatieve toename 18O in de diepzee

Tijdens interglaciaal: relatieve afname van 16O op ijskappen,

en relatieve afname 18O in de diepzee

Leinders et al. 1993

Isotopen-onderzoek

Hoe kunnen we hiermee een klimaatcurve maken?

Meting 18O

Meting ouderdom

NOAA

Onderzoek landijs

Dateringen van ijs 14C (AMS-dateringen) zomer/winter gelaagdheid

van sneeuw, of stof stromingsmodellen

accumulatiesnelheid constant

ijsdikte constant stromingspatroon constant

Foto: H.J.A. Berendsen

Naar Dansgaard et al. 1973

INSTAAR

Berendsen 2010

NOAA

Foto: N. WillemseDe Groenlandse ijskap

Drill bit of ice corerNOAA

NOAA

NOAA

NOAA

GISP ice core annual layeringNOAA

Berendsen 2010, naar Dansgaard et al. 1973

Ruddiman 2001

Berendsen 2010 Naar Barnola et al. 1991