www.fwdmagazine.be

SPECIALSPECIAL

SAMSUNG MULTIROOM OP DE PIJNBANK GELEGDSAMSUNG MULTIROOM OP DE PIJNBANK GELEGD

SUHDUITGELEGD

FWD SPECIAL 1 - www.fwdmagazine.be

2

Nanocrystal technologie voor extra kleur, High Dynamic Range en local dimming voor meer contrast, een vernieuwde interface en natuurlijk een gebogen Ultra HD scherm. Deze Samsung mikt op absolute topkwaliteit!

tekstEric Beeckmans

fotografieSamsung

SAMSUNG UE65JS9500L€ 6.999,- www.samsung.beBeoordeling

standaardDe nieuwe

review

3

review

STRAK ALUMINIUM DESIGNSamsung zet volop in op gebogen modellen, dus het mag geen verrassing zijn dat het topmodel dit jaar een curved scherm heeft. Het design zelf, daar keken we toch even van op. Samsung werkt al jaren aan een zo onzichtbaar mogelijk kader, en slank profiel, maar de JS9500 kiest met het ‘Grand Chamfer’ design voor een andere aanpak. Het strakke aluminium kader is pro-minent zichtbaar, en de televisie oogt ook in profiel iets dikker. Toch ziet het resultaat er opmerkelijk licht uit, en dat is voor een belangrijk deel te wijten aan de voet. De boogvormige aluminium voet ziet er bijna te klein uit om die kolos te torsen, en door de constructie lijkt het scherm boven de voet te zweven. We vinden het ontwerp gedurfd maar wel geslaagd.

AANSLUITINGENSamsung gebruikt nog steeds een One Connect Box, een keuze die installatie echt makkelijker maakt. Alle aansluitingen staan op de box die op zijn beurt met één kabel aan de televisie ver-bonden is. We vinden er onder andere vier HDMI-aansluitingen, die allemaal v2.0 compatibel zijn, zodat toekomstige apparaten met Ultra HD content probleemloos aan te sluiten zijn. Opvallend, de JS9500 is ook de eerste televisie in ons testlab die als WiFi-standaard het nieuwe en uiteraard snellere 802.11ac ondersteunt. Maar de One Connect Box biedt naast comfort ook gemoedsrust voor wie in deze televisie investeert. Hij dubbelt immers als Smart Evolution Kit. Dat betekent dat nieuwe stan-daarden of technologie zowel op vlak van hardware als software ondersteund kunnen worden door volgend jaar een nieuwe One Connect Box aan te kopen. En gezien de beweging op de markt omtrent HDR, High Dynamic Range, zou dit een erg belangrijke feature kunnen worden. Over HDR verder meer.

TIZEN VOOR SMARTSamsung laat zijn oude Smart Hub achter, en koos voor een volledig nieuwe op basis van Tizen. Dit open-source besturings-systeem gebruikt Samsung al in sommige camera’s en smart watches. De opvallendste wijziging in de nieuwe Smart Hub is zijn eenvoud. Weg zijn de verschillende schermen waarin je allerlei onderdelen terug vond. De Smart Hub heeft nu de vorm van een lint onderaan het scherm waarin je alle mogelijke content terug vindt. Wie de Smart Hub opent komt uit op de ‘Recent’ sectie. Daarin staan alle zaken die je recent gebruikt hebt zoals apps, de ingebouwde mediaspeler, externe aansluitingen. Laatst gebruikte zaken staan eerst, maar je kan ook favoriete bronnen vast ‘pinnen’ zodat ze steeds vooraan blijven staan. Klik je op de tegel uiterst links, dan kom je terecht in de ‘Aanbevolen’ sectie. Daar zet Samsung een aantal toepassingen in de kijker, maar vind je ook de weg naar de app-store en game-store.

Samsung had vorig jaar ook al een smart hub balk onderaan, dus is dit zeker een logische evolutie, maar de gelijkenis met LG’s smart tv kan toch niet onopgemerkt blijven. Daar zijn we ook niet rouwig om, het nieuwe systeem is compact, handig, en nodigt je veel beter uit om ook eens van alle smart tv mogelijkheden te genieten.

GEBRUIKSGEMAKOok de Smart remote kreeg een volledig nieuw uiterlijk. De organische vorm maakte plaats voor een gebogen balkvormige remote. Onderaan heeft die een vormgegeven grip waardoor hij goed in de hand ligt. Ook deze remote doet dienst als aanwijzer, maar enkel als je je duim op de aparte ‘pointer’ toets rust. Vorig jaar was die toets verwerkt in de ‘ok’ knop centraal in de d-pad. Nu moet je dus je duim verhuizen vooraleer je kan aanwijzen, maar anderzijds druk je ook niet meer per ongeluk op de ‘ok’ toets of een van de pijltjestoetsen. Het vergde even wennen, maar de remote blijft wel erg makkelijk. Af en toe bleef de cursor wat ‘kleven’ aan de rand van het scherm, wat de inter-actie soms wat bemoeilijkt, maar daar zal een firmware-upgrade vermoedelijk wel komaf mee maken. De Smart remote doet ook nog steeds dienst als universele remote voor je settopbox en Blu-ray-speler. Erg handig, en super eenvoudig te installeren. Opmerkelijk is wel dat Samsung de IR-blaster niet meer bijlevert. De remote zelf stuurt nu alle nodige IR-signalen, maar je appara-ten verstoppen in de kast is dus niet meer mogelijk. De IR-blaster is wel nog als optie verkrijgbaar, maar gezien de prijs van deze televisie hadden we hem eigenlijk wel standaard in de doos verwacht. Op dit model kan je ook gebruik maken van gebaren om de televisie te besturen. Samsung verfijnde zijn systeem nog meer, maar we blijven het te lastig vinden. De stemcommando’s zijn vrij beperkt, maar het viel ons wel op dat de televisie be-duidend beter is in het herkennen van je stem. Voor zoekopdrachten is dat alvast een pluspunt.

SUHD: MEER KLEUR, MEER CONTRASTOp vlak van beeldkwaliteit heeft Samsung op zijn top-modellen alle registers open getrokken. De SUHD schermen bieden beter zwart, helderder wit, meer kleuren, en zijn klaar voor High Dynamic Range (HDR) beelden. Je leest over de vele vernieuwingen in de SUHD-schermen in ons apart artikel hierover. Content met uitgebreid kleurbereik en ondersteuning voor HDR komt er ongetwijfeld, maar wanneer? Netflix heeft duidelijk aangegeven dat het zo snel mogelijk HDR-content beschikbaar wil maken. En eind van dit jaar verschijnen de eerste Ultra HD Blu-ray schijven die zowel een breder kleurbereik als HDR ondersteunen.

Nanocrystal technologie voor extra kleur, High Dynamic Range en local dimming voor meer contrast, een vernieuwde interface en natuurlijk een gebogen Ultra HD scherm. Deze Samsung mikt op absolute topkwaliteit!

4

FLITSENDE BEELDENEn hoe zit het dan met onze huidige content? Het extra kleur-bereik is naar onze mening voorlopig iets minder belangrijk. Wie het uitgebreid kleurpalet activeert door ‘Color space’ op ‘Native’ te zetten, ziet inderdaad fellere kleuren. Maar de vertaalslag naar het ruimer kleurbereik kan beter. Vooral rode en groene tinten worden erg intens. Zeker in het geval van rood (en oranje) kan dat soms een te sterk effect hebben. Ook lichte huidskleuren zijn daarom soms wat te rood. Voor de purist raden we het gebruik momenteel af, maar experimenteer gerust wat met de instelling.Veel enthousiaster zijn we over HDR. Samsung leverde ons twee testclips uit Life of Pi en Exodus, speciaal gemastered voor HDR, en de resultaten zijn verbluffend. Donkere scenes zijn aan-zienlijk kleurrijker, en de contrasten zijn indrukwekkend. Vlammen komen echt tot leven, en die twinkeling van weer-kaatst zonlicht geeft sommige scenes een nieuw soort realisme. Gewone content bekijk je in ‘HDR-mode’ door in de menu’s ‘Smart LED’ op ‘High’ te zetten. Samsung claimt dat de JS9500 ongeveer 1.000 nit piekhelderheid kan halen. Gewone televisies halen ongeveer 250 tot 350 nit. Bij onze metingen konden we maximaal ongeveer 800 nit uit het scherm halen, een indruk-wekkende prestatie, zeker als je weet dat dat met een goed gekalibreerde instelling gebeurde. En dat merk je ook heel duidelijk in het beeld. Niet alleen zijn de heldere delen veel intenser, kleuren zijn ook beter gedetailleerd en in schaduw partijen is er meer detail en een tikje meer kleur zichtbaar. De impact is dus veel breder dan enkel in de helderste delen van het beeld. En bovendien zonder echt nadelige bijwerkingen. Vooral het enorme contrast is een geweldige troef op dit scherm: het combineert een uitmuntende zwartwaarde met record wit-waardes. Het resultaat: een contrast dat varieert tussen 18.000:1

en 20.000:1. Ter vergelijking, de meeste andere televisies blijven steken rond de 3.000:1. Die prestatie is niet alleen te wijten aan de hogere lichtopbrengst. Samsung koos in de JS9500 voor een direct led achtergrondverlichting met local dimming. De achter-grondverlichting wordt dus in verschillende segmenten gedimd om zwartprestaties te verbeteren. De resultaten zijn uitstekend, al moeten we er wel bij vermelden dat je toch wat moet oplet-ten met de kijkhoek. Wie iets te ver opzij zit, ziet rond heldere onderdelen op een donkere achtergrond makkelijk de onderlig-gende segmenten van de achtergrondverlichting. Zit je binnen de 20 tot 30° kijkhoek, dan is er geen probleem.

BEELDVERWERKING EN KALIBRATIENaast al die nieuwigheden zou je haast vergeten kijken naar de meer klassieke beeldverwerking. De ruisonderdrukking scoorde erg goede punten, maar ook functies zoals ‘Dynamisch Contrast’ die de prestaties van het scherm nog wat benadrukken, deden het erg goed. Blijf zoals steeds wel weg van de maximale instel-lingen. Ook de upscaling naar Ultra HD levert fijne, ge-detailleerde beelden. Als we een punt voor verbetering moeten aanduiden, dan is dat ‘motion compensation’. De JS9500 heeft een uitstekende bewegingsscherpte, en toont bewegende voor-werpen met veel detail. Maar wie vloeiende panbeelden wenst en bij ‘Auto Motion Plus’ daarom voor de ‘vloeiend’ optie kiest, ziet te veel beeldartefacten. Af en toe is er dan een duidelijke dubbele of ietwat wazige rand rond het bewegende voorwerp zichtbaar. Zelfs in ‘standaard’ is dat af en toe nog merkbaar. En dan de basisprestaties. De ‘Movie’ preset zou de huidige standaarden best moeten benaderen. En dat bleek ook het ge-val, zelfs in die mate dat we de Samsung moeten feliciteren met

review

5

Plus/minpunten+ UHD, HDMI2.0 en HEVC+ High Dynamic Range+ Uitstekende zwartwaarde+ Kleurweergave+ Beeldverwerking+ Bewegingsscherpte+ Klank+ One Connect Box+ Mediaspeler

- Prijs- Kijkhoek- Enkel curved beschikbaar- Geen 3D-bril of IR-blaster standaard bijgeleverd

Tech SpecsWatUltra HD Direct-LED-LCD-tv met local dimmingSchermformaat65 inch (165 cm)Aansluitingen4x HDMI (1x ARC, 1x MHL, 4x v2.0), Component of Compsiet video via verloopstekker, 1x stereo cinch, 1x optisch digitaal uit, 3x USB (1x v3.0), 1x hoofdtelefoon, 3x antenne, 1 IR-outExtra’sWiFi (802.11ac) ingebouwd, USB/DLNA-mediaspeler, Tizen Smart TV, actieve 3D (geen brillen), dual DVB-T2/C2/S2, CI+-slot, Smart Touch Control, stem- en gebaar controle,ingebouwde camera, One Connect Box, TV SoundconnectAfmetingen1.450 x 917 x 379 mm (incl. voet)Gewicht35,5 kg (incl. voet)Verbruik153 / 0,5 watt (Energielabel A)

de prestaties. Een uitstekende, neutrale grijsschaal, zorgt voor natuurlijke beelden. En het kleurbereik is perfect. Voor de echte purist is de ‘movie’ preset de beste keuze, eventueel met de gamma-waarde een stap lager, zeker als je bij verduistering kijkt. Persoonlijk gaven we de voorkeur aan een licht gewijzigde versie, die de HDR-capaciteiten goed in de verf zet en de televisie zelfs bij ruim daglicht doet schitteren. Start met de ‘movie’ preset, zet ‘Backlight’ op 18, ‘Contrast’ op 95, ‘Dynamic Contrast’ op ‘Low’ en ‘Smart LED’ op ‘High’. Activeer eventueel ook de lichtsensor via de eco-settings.

EXTRA’SDe JS9500 beschikt over een ingebouwde dubbele tuner, maar niet over een dubbel CI+-slot, wat opnemen naar externe USB harde schijf en tegelijk een ander kanaal bekijken stevig beperkt. De mediaspeler is uitstekend en baant zich moeiteloos een weg door al onze testvideo’s en audiofragmenten. Ook HEVC, de meest recente videocodec is ondersteund, een belangrijk punt voor Ultra HD content. PiP (Picture in Picture) en MultiLink geven je de optie om verschillende schermen tegelijk te bekijken. Later in het jaar zou Samsung samen met Sony ook Playstation Now aanbieden op zijn televisies. Daarmee stream je een hele biblio-theek PS3 games binnen, een flinke troef als je wat wil gamen.

CONCLUSIEDe UE65JS9500 heeft alles in huis voor een top kijkervaring. Vooral de enorme lichtopbrengst en HDR-weergave leveren indrukwekkende beelden. Tel daar nog eens een breder kleur-bereik, Ultra HD en een uitmuntende zwartwaarde bij en je hebt een televisie die echt klaar is voor de toekomst. De prestaties zijn van die aard, dat we het toestel tot nieuwe referentie bom-barderen. Met de nieuwe Tizen interface is ook de smart hub weer wat gebruiksvriendelijker geworden. Helaas, voor al die toptechnologie betaal je wel een zeer forse prijs.

SUHD

WAT BETEKENT SUHD?UHD, of Ultra HD klinkt je misschien al bekend in de oren, maar SUHD? Waar staat die ‘S’ nu juist voor? Volgens Samsung is er al-vast geen officiële volledige naam. Je kan de ‘S’ dus zelf invullen: Samsung, Super, Sensationeel, Stijlvol,… kies maar. Wat je van SUHD mag verwachten, dat is wel duidelijk. Samsung bracht een hele reeks beeldverbeteringen samen onder één paraplu. Een gloednieuw soort achtergrondverlichting levert meer kleuren. Een nieuw Ultra HD lcd-paneel zorgt voor beter contrast, meer lichtopbrengst en nauwkeurigere kleuren. Nieuwe beeldver-werking tenslotte brengt al die voordelen samen voor de beste beeldkwaliteit.

ULTRA HD: MEER DETAILSUHD-tv’s zijn natuurlijk in de eerste plaats Ultra HD-tv’s. Ultra HD verwijst naar de resolutie van het scherm, het aantal pixels met andere woorden. Een Ultra HD scherm bevat 3.840 x 2.160 pixels, en dat is net vier keer zo veel als je huidige FullHD-televisie die een resolutie van 1.920 x 1.080 pixels gebruikt. En om helemaal duidelijk te maken hoe gedetailleerd een Ultra HD-beeld wel is: het bevat 20x meer pixels dan een dvd. Het resultaat is opmerkelijk, beelden zijn niet alleen veel gedetail-leerder, ze ogen ook veel realistischer. UHD-schermen hebben nog een voordeel. Je kan er dichter bij zitten zonder storend pixeldetail te zien. Wanneer je dichter bij zit, vult het scherm een groter deel van je blikveld, en benader je meer de cinema ervaring. Dat is zeker een belangrijke troef op de grote schermmaten, lees vanaf 55 inch en groter.

tekstEric Beeckmans

fotografieSamsung

Op zijn topmodellen gebruikt Samsung een nieuwe benaming: SUHD. Het is een term die allerlei beeldverbeteringen aanduidt: beter contrast, meer lichtopbrengst, meer en betere kleuren en verbeterde beeldverwerking. Dat verdient wel wat toelichting.

uitgelegd

review

Ultra HD beelden zijn een enorme stap vooruit op

vlak van detail. Vier keer meer pixels dan een Full

HD beeld, en zelfs 20x meer dan een dvd.

6

HET BELANG VAN UPSCALINGUltra HD-beelden zijn prachtig, maar tot nader order blijft het content-aanbod eerder beperkt. Via Netflix kan je een aantal tv-reeksen in UHD streamen. En foto’s gebruiken al veel langer hogere resoluties. Maar op andere bronnen blijft het nog even wachten. Tegen het einde van het jaar verwachten we de intro-ductie van het Ultra HD Blu-ray formaat. TV uitzendingen in Ultra HD staan nog niet op de agenda, tenzij dan misschien voor satellietkijkers. Upscaling van je bestaande content, met andere woorden het beeld vergroten zodat het schermvullend is en alle pixels van je Ultra HD scherm gebruikt worden, is dus erg belangrijk. Dankzij upscaling worden je bestaande Blu-rays bovendien mooier getoond op een UHD-scherm.Net daar komt de vernieuwde beeldverwerking om de hoek kijken. Het upscalingproces gebeurt in vier stappen. Eerst analyseert de tv het signaal. Daarna voert hij een stap ruisonder-drukking uit. Ruis zou immers het upscaling-proces verstoren. Vervolgens wordt het beeld uitvergroot, en tot slot wordt het detail verbeterd. Dat laatste gebeurt niet zo maar door de scherpte te verhogen. De analyse identificeert alle randen in het beeld, en maakt de lijnen die tijdens het upscaling proces dik-ker geworden zijn terug fijner. Zo krijgt het beeld een subtiele hoeveelheid fijn detail, en benader je in een aantal gevallen zelfs UHD kwaliteit.

NANO-KRISTALLEN VOOR MEER KLEURMaar naast meer pixels biedt SUHD vooral betere pixels. Een van de technologieën die dat mogelijk maakt zijn quantum dots. Samsung prefereert de benaming ‘nano-kristallen’. Quantum dots zijn immers nanoscopisch kleine kristallen. Hoe klein? Eén kristal is ongeveer 10.000x dunner dan een mensenhaar. Maar dat piepkleine kristal beschikt over een belangrijke eigenschap. Het zet invallend licht om in licht van één, erg pure kleur. Welke kleur dat is hangt af van de afmeting van het kristal.

review

Een traditionele lcd-tv genereert zijn basiskleuren door het licht van witte leds door een kleurfilter te sturen. Maar dat wit licht bevat erg veel blauw, en een ietwat kleinere, gemengde piek van rood en groen. Gecombineerd met de kleurfilters levert dat erg puur blauw, maar rood en groen zullen veel minder puur en sterk zijn. Bij een SUHD tv worden de witte leds vervangen door blauwe leds, en plaatst men een film van nano-kristallen die rood en groen genereren over het scherm. Die combinatie levert erg puur en sterk rood, groen en blauw op.

7

Quantom dots zijn nano-kristallen die invallend licht omzetten in één zeer pure kleur. Welke dat is hangt af van de grootte van het kristal.

8

review

HOE ZIET HET ER UIT?Met deze fellere basiskleuren heeft de televisie een aanzienlijk groter kleurbereik. Lees, hij kan kleuren tonen die een traditionele lcd-tv niet kan tonen. Samsungs SUHD-tv’s leveren ongeveer 92% van de DCI-standaard. ‘Digital Cinema Initiative’ (DCI) is de standaard die gebruikt wordt in de bioscoopzalen. Op de bovenstaande afbeelding zie je een vergelijking tussen de verschillende kleurgamuts. De witte driehoek geeft Rec.709 aan. Dat is de standaard voor HDTV en al onze huidige content wordt voor die standaard gemastered. Televisieuitzendingen, Blu-ray, streaming, ze gebruiken allemaal Rec.709. De grijze driehoek is het DCI kleurgamut die benaderd wordt door SUHD-tv. Die levert vooral veel feller rood en groen. Uiteraard zal content met DCI-kleuren er levendiger en echter uitzien, maar op televisie hebben we dergelijke content niet. De televisie moet de beelden dus vertalen naar dit groter kleurbereik. Je kan dat vergelijken met het upscalen van Full HD naar Ultra HD-resolutie. Om dat zo goed mogelijk te doen beschikt de SUHD-tv over een 10-bit paneel. Daarmee kan hij, vergeleken met een gewone 8-bit lcd tv, tot 64x keer meer kleurdetail weergeven. Als gevolg is het risico op ‘banding’, het effect waarbij je in subtiele kleurgradiën-ten duidelijke banden ziet ontstaan, erg klein. Tegen het einde van 2015 verwachten we de eerste Ultra HD Blu-ray schijven. Die gebruiken niet alleen een hogere resolutie, maar ook een nog groter kleurbereik, namelijk de Rec.2020 standaard. Op de figuur is deze weergegeven door de zwarte driehoek. Zodra deze con-tent er is wordt het grotere kleurbereik van SUHD natuurlijk wel erg belangrijk. SUHD-tv’s zullen dan veel beter dan een conventi-onele lcd tv in staat zijn om deze content goed weer te geven.

BETER CONTRASTEen goed contrast is van groot belang om beelden een realistische indruk te geven. Fabrikanten sleutelen dan ook al jarenlang aan allerlei verbeteringen in de contrastweergave. Maar tot hier toe was de aandacht bijna uitsluitend gericht op het verbeteren van de zwartwaarde. Lcd-schermen bieden im-mers een goede helderheid, maar worstelden aanvankelijk met een povere zwartwaarde. Een goede zwartwaarde geeft beelden een natuurlijke diepte, dus was die aandacht zeker op zijn plaats. Dankzij ‘Precision Black’ leveren Samsungs SUHD tv’s erg goede prestaties voor de zwartweergave. Het scherm is onderverdeeld in verschillende zones, tot 10x meer dan op Samsungs eigen modellen van vorig jaar. In elke zone wordt het contrast geanalyseerd en geoptimaliseerd. Op de JS8500 en JS9000 leidt dat tot een verdubbeling van het contrast. De JS9500 maakt bovendien zelfs gebruik van een achtergrond-verlichting die in een groot aantal zones onderverdeeld is en individueel gedimd kunnen worden. Daarmee kan hij een tot 10x beter contrast voorleggen.

MEER LICHTOPBRENGSTHet nieuwe lcd-paneel dat in de SUHD modellen gebruikt wordt, laat tot 37% meer licht door. Daarmee kan het een veel hogere maximale helderheid bereiken. Gecombineerd met de nano-kristal achtergrondverlichting kan haalt de JS9500 zelfs tot 1.000 nit en de JS9000 en JS8500 tot 600 nit. Dat is erg veel als je weet dat een typische televisie een maximum van 400 nit heeft en veelal slecht rond de 200 tot 300 nit. Dankzij Samsungs ‘Peak Illuminator’ technologie wordt die extra lichtopbrengst slim ingezet. Enkel de helderste delen van het beeld worden geboost. Bovendien doet de televisie dat zonder meer energie te verbruiken, aangezien hij energie kan sparen door in de donkere delen van het beeld de achtergrondverlichting net te dimmen. Het resultaat is duidelijk zichtbaar. Beelden krijgen niet alleen zichtbaar extra punch, maar door de grote lichtopbrengst kan je ook bij veel omgevingslicht nog steeds genieten van duidelijke beelden. Maar er is nog meer…

Rec.709 de huidige kleurstandaard, DCI de huidige standaard in bioscoopzalen en Rec.2020 de standaard van de toekomst met elkaar vergeleken.

9

review

HIGH DYNAMIC RANGEOpnieuw onder het motto dat we niet enkel meer, maar vooral betere pixels willen, wordt er ijverig gewerkt om ‘High Dynamic Range’ een realiteit te maken. Wat betekent de term precies? Concreet betekent een hoger dynamisch bereik eigenlijk het-zelfde als een hoger contrast, maar met de nuance dat er meer gefocust wordt op hogere helderheid in plaats van op dieper zwart. Om dat te realiseren moet het scherm heel wat meer lichtopbrengst hebben dan een gewone televisie, die zoals we al zeiden, dikwijls beperkt is tot 200-300 nit met uitschieters naar 400. Dat is absoluut niet voldoende om realistische beelden te creëren. Een paar voorbeelden illustreren dat eenvoudig. Zon-licht, als je er recht in kijkt, haalt makkelijk 1,6 miljard nit en een zonnige lucht komt nog steeds op 1 miljoen nit uit. Zelfs binnen haalt een degelijke verlichting makkelijk 10.000 nit en zelfs reflec-ties van de zon op het zwarte asfalt zijn ongeveer 2.000 nit.Met een maximale witwaarde van 1.000 nit hebben de SUHD tv’s van Samsung een enorme troef in handen om HDR weer te geven.

KLAAR VOOR DE TOEKOMSTMaar om maximaal van HDR te kunnen genieten moet de con-tent ook voor weergave op een HDR-scherm gemasterd worden. Echte filmcamera’s maken nu al beelden met een veel groter dynamisch bereik dan een typische televisie. De bron is dus beschikbaar, maar tijdens de creatie van de Blu-ray wordt dat bereik terug geschroefd naar wat er op een televisie verwacht wordt. De originele filmopnames kunnen echter perfect die-nen als basis voor een HDR-versie. Er bestaan al verschillende standaarden om die bronbestanden om te zetten naar echte HDR-content, maar het lijkt er sterk op dat Open HDR, gebaseerd op de SMPTE ST.2084 standaard veel terrein wint. Die standaard wordt nu al door de SUHD tv’s ondersteund. De content zelf zou er sneller kunnen komen dan je denkt. Tegen eind dit jaar zullen de eerste Ultra HD Blu-ray schijven er zijn, en daarin zijn verschil-lende standaarden, waaronder Open HDR, voorzien. Maar ook streaming diensten zoals Netflix zullen vermoedelijk nog dit jaar de eerste HDR-content beschikbaar maken.

HDR-beelden hebben niet enkel een hogere piekhelderheid maar tonen ook meer kleur en detail in donkere delen.

LEVENSECHTE BEELDENErg goede voorbeelden van HDR-beelden zijn tegenlichtbeelden. Op een gewone televisie moet de fabrikant dan een keuze maken. Bewaart hij de donkere partijen, dan verwatert de weergave van de heldere delen. Bewaart hij echter de heldere partijen, dan zullen de donkere delen veel te helder zijn. Een HDR tv kan die twee dingen juist perfect combineren. En dat leidt niet alleen tot een veel beter contrast, maar ook tot meer kleurdetail in donkere delen. Zelfs op beelden die er op het eerste zicht niet erg contrastrijk uitzien kan de verbetering door HDR-weergave vrij dramatisch zijn. Maar zelfs op bestaande content, die niet gemasterd is met HDR in het achterhoofd, kan de SUHD tv zijn extra lichtsterkte inzetten. Dat mag natuurlijk niet leiden tot veel te heldere beelden, je wil immers niet met een zonnebril voor de televisie zitten. Samsungs remaster engine zorgt er voor enkel de helderste delen van het beeld een boost krijgen, en verbetert ook de weergave van detail in donkere delen. Zo geniet je nu al van een extra scheutje realiteit over je favo-riete films en tv-reeksen.

10

Muziek maar ook surroundSamsung heeft zich met veel gusto op multiroom-audio gegooid. Ondertussen is het aanbod aan multiroom-toestellen bij het merk fameus aangegroeid, van draadloze speakers tot curved soundbars. En nog belangrijker: de oorspronkelijke übersobere app is vervangen door een veel betere.

Het is al van eind 2013 geleden dat Samsung zich in het multi-room-segment stapte, met de lancering van een aantal WiFi-speakers. Even daarna volgden nog wat toestellen, waaronder een soundbar en HT-sets. Het gaf al aan dat Samsung toch zekere ambities had in het segment. Wat niet verrassend mag heten, want steeds meer mensen hebben ontdekt dat je nu voor een schappelijke prijs en zonder technische kennis een audio-systeem kan bouwen om overal in je huis muziek te beluisteren. Bediend via een app uiteraard, en met een open attitude als het gaat over waar de muziek vandaan komt. In het wereldje heet dat ‘multisource’: eigen bestanden op een NAS of de smart-phone, maar ook liedjes via streamingdiensten als Spotify en Deezer kan je afspelen. Het etiket ‘multiroom’ slaat dan weer op de mogelijkheid om per ruimte te bepalen wat er afgespeeld wordt, eventueel met dezelfde tracks netjes synchroon in meerdere kamers.

ZEER VOLLEDIG AANBODBij FWD bekijken we wel vaker multiroomsystemen in hun geheel. Bij het evalueren van dergelijke systemen is een belangrijk criteria in ons eigen een zekere variëteit in het aanbod multiroom-toestel-len. Iedereen heeft een andere leefsituatie en verwachtingen, dus een systeem moet als het ware voldoende bouwstenen aanreiken zodat iedereen zijn muzieksysteem kan bouwen. Voor iemand in een klein flatje die nooit tv kijkt, zijn een paar keuzes qua WiFi-speakers misschien voldoende. Heb je een grote villa met thuis-bioscoop, dan wil je misschien de optie om een bestaande hifi-keten te betrekken in het multiroom-systeem. En wil je ook het audiosysteem bij je tv kunnen bedienen vanuit dezelfde multiroom-app. Als we dan kijken naar wat Samsung dit jaar aan zijn multiroom-assortiment toevoegt – 17 toestellen! - dan kan je niet anders dan concluderen dat het Koreaanse merk bij vere de ruimste collectie producten heeft. Op vlak van WiFi-speakers die je gewoon in het stopcontact steekt om muziek te beluisteren, komen er naast de bestaande M3, M5 en M7 nieuwe design-luid-sprekers (WAM6500 en WAM7500) die dankzij een interne reflector geluid in 360 graden om zich heen uitstralen. Dat klinkt interessant om een hele ruimte egaal met muziek te vullen. De WAM6500 is bovendien uitgerust met een batterij, waardoor je hem in de tuin kan plaatsen om een barbecue wat levendiger te maken. Ook als er geen WiFi is, want je kan ook muziek via Bluetooth aanleveren. In de handel kan je nog altijd de HW-H750 vinden, een soundbar die opvalt met zijn hybride buizenversterking. Maar daarnaast pakt Samsung dit jaar uit met 4 nieuwe multiroom-compatibele soundbars, waarvan drie gebogen zijn om bij de nieuwe curved-televisies van het merk te passen. Wie toch liever een home theatre-opstelling heeft, kan opteren voor een HT-set. De Samsung LinkMate is dan weer een compacte streamer die multiroom mogelijkheden geeft aan een AV-receiver of stereoversterker. Ten slotte laat Samsung verschillende van zijn Blu-rayspelers inhaken op het Multiroom-systeem. Dat is relevant naar surroundweergave (zie verder), maar we vinden het ook handig dat je dan een muziek-cd kan streamen naar speakers elders in het huis.

Samsung Multiroom op de pijnbank gelegd

review

11

DE TV STAAT CENTRAALHet aanbod aan multiroom-producten is groter bij Samsung dan bij de meeste concurrenten. Echt helemaal uniek is de integratie met de televisie. Als je beschikt over een Samsung-televisie vanaf modeljaar 2014 én die is aangesloten op het netwerk, wordt het tv-scherm integraal deel van het multiroom-platform. Wat is het voordeel? Er zijn er eigenlijk twee. Ten eerste kan je dan het tv-geluid draadloos overbrengen naar een speaker elders in huis. Handig om pakweg een tv-match (mee) te volgen terwijl je in de keuken staat. Het tweede pluspunt is bijzonder: met je tv als ‘controller’ kan je een surroundopstelling bouwen in je woonkamer. Wij hebben bijvoorbeeld een opstelling getest met een HW-J8501-soundbar en draadloze subwoofer en twee M7-speakers, maar je kan ook bijvoorbeeld enkel twee M5-speakers gebruiken. Er zijn wel wat combinaties mogelijk. Voorwaarde is wel dat je een goedkope Samsung Hub – een WiFi-kastje – mee in het netwerk opneemt. Hoewel we wel even moesten graven in de instellingen van de JS9500 SUHD-televisie die mee in de opstelling stond, was het configureren van de luidsprekers in een wip geregeld via heldere menu’s die ook grafisch tonen hoe de luidsprekers opgesteld staan. De beste resultaten behaal je toch met een soundbar plus twee speakers. Dat kan een M3 zijn, maar

een van de nieuwe 360-designspeakers. Een positieve zaak is zeker dat een surroundopstelling met Samsung Multiroom echt surround doorstuurt, waar anderen opteren om een signaal via optische kabel uit de tv te halen en dan er opnieuw virtueel surround te maken. Overigens kan je de speakers en soundbar die in een surroundopstelling zijn betrokken, ook gewoon gebruiken om muziek te beluisteren.

VEEL BRONNENMinstens even belangrijk als een ruim aanbod toestellen – bouw-stenen voor jouw systeem, dus – is een grote verscheidenheid aan muziekbronnen. Zeker als het streamingdiensten betreft. Als jij toevallig bij Deezer al heel wat playlists hebt gecreëerd, zou het stom zijn als je vanwege je multiroom-systeem naar Spotify moet overstappen, om maar iets te zeggen. Dat probleem lijkt minder groot bij de Samsung Multiroom-app. We zien daar een zeer lange lijst van ondersteunde diensten: grote namen zoals Spotify, Deezer, Rdio en Qobuz, maar ook kleinere diensten zoals Murfie, 8tracks en Juke. Internetradio – via TuneIn – verschijnt mee in het lijstje van streamingdiensten. Het enige belangrijke dat (nog) mist, is Tidal. Selecteer je een dienst, dan log je de eerste keer in, en schuift er een strakke menu van rechts het scherm op. Wat je hier zit, hangt af van de dienst. Bij Deezer krijg je bijvoorbeeld een lijstje met vier items: Nieuws, Mijn biblio-theek, Zoek en Radio’s. Dit deel van de interface is heel tekstueel, wat snel werkt. Het enige minpuntje is dat de lijst van streaming-diensten statisch is; het zou goed zijn als diensten waarop je ingelogd bent bovenaan komen te staan. Onder het lijstje van diensten verschijnen automatisch DLNA-bronnen, zoals NAS’en of DLNA-serversoftware op je pc. Ook je eigen mobiel toestel kan hier als bron dienen, handig voor als je muziek-bestanden op je tablet hebt staan. Nog lager zie je bij sommige toestellen de mogelijkheid om via een AUX-aansluiting een externe bron (zoals een muziekspeler) te selecteren. Hier ook de optie om tv-audio af te spelen, mocht het multiroom-systeem gelinkt zijn aan een compatibele Samsung smart-tv. Overigens kan je bij een aantal Multiroom-toestellen ook rechtstreeks een koppeling leggen via Bluetooth. Dankzij de NFC-chip is dat met een moderne smartphone gewoon een kwestie van het mobiel toestel op de juiste plaats tegen de speaker tikken. Het is wel zo dat je een Bluetooth-stream niet naar andere speakers kan sturen of ze mee laten afspelen.

review

12

MUZIEK STAAT CENTRAALHet hoofdscherm van de Multiroom-app wordt gedomineerd door een grote afbeelding van het beluisterde lied, in een cirkel geplaatst. Dat is niet puur een esthetische keuze, er zit ook iets functioneel achter. Door met je vinger deze cirkel te ‘draaien’, kan je immers snel vooruit en achteruit in je afspeellijst spoelen. Dat kan ook via de iconen onderaan het scherm, waar je ook controls vindt om te pauzeren of een track te verplaatsen naar een andere speaker. Je nummer stopt dan ook echt met spelen op de eerste speaker. Wil je liever een track ‘uitbreiden’ naar bijkomende speakers, dan tik je op een icoontje in de bovenhoek links. Je komt dan op een nieuw scherm waar alle Multiroom-toestellen in een lijst staan. De optie ‘Groep’ laat je dan speakers koppelen. In tegenstelling tot pakweg Sonos, heb je hier enkel een volumeregeling per speaker, geen overkoepelende slider. Niet handig als je veel speakers groepeert – langs de andere kant is de algemene volumeregeling bij Sonos ook vaak lastig fijn af te regelen. Voor beide aanpakken valt iets te zeggen.In gebruik toonde de Multiroom-app zich echt wel snel en responsief. Er is een algemene zoekfunctie, die vooral goed werkt over streamingdiensten heen. Zoek je bijvoorbeeld naar ‘Blur’, dan krijg bij alle diensten waar je ingelogd bent resultaten te zien. De bestanden die op onze test-NAS-stonden, werden echter niet getoond. Zoeken in functie van DLNA-servers is echter altijd een wisselvallige ervaring. Waar Samsung Multiroom heel goed scoort, is de ondersteuning van muziekformaten. Tijdens onze tests speelden nagenoeg alle testbestanden af, van MP3 en AAC tot Apple Lossless-bestanden aan 24-bit/88 KHz (Daft Punk, Random Memories) en FLAC’s aan 24-bit/192 KHz (Norah Jones, The Fall). Tot onze verrassing was er zelfs geen probleem om een album verpakt in één APE met bijhorende CUE-bestand te decoderen en af te spelen! Een topprestatie.

CONCLUSIENa een wat trage start is de Samsung Multiroom-trein helemaal op stoom gekomen. Het brede aanbod aan compatibele toestellen en goede integratie met Samsung-televisies zijn enorme pluspunten. De surroundmogelijkheden die je krijgt met een soundbar (met draadloze sub) en twee speakers vinden we echt goed, en een niveau hoger dan wat er bij de concurrentie te vinden is. De nieuwe app is bovendien een sterke verbetering op de vorige en zelfs vergeleken met apps van andere multi-room-systemen zeer goed. Er zijn weliswaar wat kleine zaken die nog niet helemaal goed zitten, maar globaal genomen is de app zo intuïtief en responsief dat de meeste mensen er heel snel mee weg zullen zijn. Mede door de omvang van dit artikel en de uitgebreidheid van het Samsung Multiroom-assortiment, valt het moeilijk om één oordeel te vellen over geluidskwaliteit. De toestellen die wij bekeken, deden het zeker niet slecht. De M7-speaker heeft bijvoorbeeld een mooie, universele klank, met heel wat detail en bassen die niet ontsporen maar eerder naar de achtergrond zijn geduwd. Ook de M5 presteert goed, terwijl de M3 van nature toch echt eerder enkel voor kleine kamers of al rears in een surroundopstelling geschikt zijn. De HW-J8501 Curved Soundbar vonden we een echte voltreffer met een machtig cinemageluid maar die ook goed zijn mannetje kan staan als het op het weergeven van muziek aankomt. De WAM7500 hebben we al meermaals gedemonstreerd gekregen, waarbij opviel dat de claim van een uniforme, kamervullende weergave leek stand te houden. Een meer doorgedreven test biedt zich echter binnenkort aan op fwdmagazine.be

review