Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808...

32

Transcript of Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808...

Page 1: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring
Page 2: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring
Page 3: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Open dagDe Meerhof - Fam. Robaard

Hierbij nodigen wij u uit

ons nieuwe koelhuis t.b.v.

p e ren, peen en uien te

komen bekijken.

U bent van harte welkom

op 22 augustus a.s.

Van 10.00 tot 16.00 aan

de Rendierweg 38

te Dro n t e n

Aannemersbedrijf J. v.d. HeijkantOmnivent Techniek B.V.

Agrarische UnieGTI Suez

Greve B.V.LMB De Nieuwstad

Electrabel SuezRoma Isolatiesystemen

Heyboer B.V.De kistenmevrouw

Alpac kunststofbakken en palletsBejo zaden

Mc CainCountus Accountants + Adviseurs B.V.

Rabobank FlevolandVan Werven B.V.

Storex Storage TechnologyUnive

Page 4: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Koelhuis Dro n t e n

Voor verhuur:H. Rietveld – Tel: 0653-528 808Voor verladingen: Tel: 0321315588E-mail: [email protected]

ULO-bewaring voor fruit,op- en overslag

C O L O F O N

Fruitteelt is het verenigings-orgaan van de NederlandseFruittelers Organisatie.Abonnementen zijn alleen teverkrijgen door leden van deorganisatie.O p z e g g i n g :schriftelijk, minstens driemaanden voor het einde vanhet kalenderjaar.Wijziging bedrijfsgegevens:schriftelijk, voor 1 januari.AdresgegevensPostbus 3442700 AH ZoetermeerLouis Pasteurlaan 62719 EE ZoetermeerTelefoon: (079) 368 13 00Fax: (079) 368 13 55E-mail NFO-secretariaat enledenadministratie: [email protected] redactie: [email protected] Website: www.nfofruit.nlRedactieHerman Bus (hoofdredacteur)Caroline van AsscheIneke de GraaffDebora HavenaarMarijke van SchaikRedactiecommissieVoorzitter: J. ElenbaasL e d e n :H. BalkhovenA. GoesG. JeukensL. van LieropA. OostveenM. RaveslootB.J. van WestreenenAdvertentie-acquisitieRuud van [email protected]: (023) 571 47 45Fax: (023) 571 76 80DrukkerijDen Haag Offset, RijswijkVormgevingMirella Colauto

Uitgever en auteurs verklaren datFruitteelt op zorgvuldige wijze ennaar beste weten is samengestelden aanvaarden dan ook geen en-kele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, welke hetgevolg is van handelingen en/ofbeslissingen die gebaseerd zijn opbedoelde informatie. Gebruikersvan Fruitteelt wordt met nadrukaangeraden deze informatie nietgeïsoleerd te gebruiken, maar af tegaan op hun professionele kennisen ervaring. Niets uit deze uitgavemag op enige wijze worden ver-veelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbe-stand, of openbaar gemaakt zon-der voorafgaande schriftelijketoestemming van de uitgever.

Op het bedrijf van de familie

Van Kranenburg in Buurmalsen

worden de Reine-Victoria-

pruimen geplukt.

Foto: AllroundFruit

A R T I K E L E N

. Handel voorzichtig o p t i m i s t i s c h 9

. Europese Unie verwachteen normale appeloogst 1 0

. ‘Plukstelling draait tegen-woordig meer uren dan de tractor’ 1 4

. Europese perenproductiedit jaar zeer klein 1 6

. Groot productieverschil in pruimen tussen Noord-Holland en Friesland 1 8

. Veel interesse voorM a r i b e l l e 2 0

. Boswantsen komen steeds vaker voor inp e r e n b o o m g a a r d e n 2 2

R U B R I E K E N

N F O - i n f o 5Van week tot week 6M a r k t z i c h t 8O n d e r z o e k 2 5W e r k w i j z e r 2 6A g e n d a 2 9

I n h o u d

o m s l a g

1 60% en meer

plukcapaciteit

2 Aanzienlijke

arbeidsverlichting

3 Sterk vereenvoudigde

organisatie van het

oogsten

4 Meest schadevrije

manier van oogsten.

Bel voor een vrijblijvende bezichtiging

Meterikseweg 115 NL-5961 CV HORSTTel.: 077 - 3981001 E-mail: [email protected].: 077 - 3986485 Internet: www.munckhof.org

De voordelen van de Pluk-O-Trak:

Oog st en met v i s ie !

Sinds 1884

Nieuw adres KWH Holland b.v.Randweg 2 D-4116 GH Buren (Gld)

Tel. 0344-66 12 48 Fax 0344-66 14 49

e-mail: [email protected]

e-mail: [email protected]

web: www.kwhholland.nl

Uw adres voor:

Nevelspuitmachines

Pluk- en snoeiplatforms

Page 5: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

5

fruit 2008. Het jaarlijkse congreswordt bij toerbeurt door eenvan de deelnemende landen georganiseerd. De organisato-ren van de komende editie zijnde Dutch Produce Association(DPA) en de NFO

Cao Open Te e l t e n

Het ministerie van Sociale Za-ken en Werkgelegenheid

heeft de Cao Open Teelten alge-meen bindend verklaard voor al-le bedrijven die onder de werk-sfeer van deze cao vallen. Ditbetekent dat deze cao voor allefruitbedrijven van kracht is.Het besluit van het ministerie isgepubliceerd in de Staatscou-rant van 1 augustus jongstleden.De tekst van de cao is vorigeweek door NFO en LTO aan allefruittelers gezonden, maar isook te vinden op de website vande NFO, www.nfofruit.nl. Delooptijd van de Cao Open Teel-ten is van 1 juli 2006 tot 1 janu-ari 2009.

E n q u ê t eh a g e l s c h a d e

NFO en PPO gaan onderzoekdoen naar de beste metho-

den om fruitbomen die getrof-fen zijn door extreme hagelscha-de, te laten herstellen. Om eenbeeld te krijgen van de metho-den die in de praktijk wordentoegepast, zijn vijftig onderne-mers per brief gevraagd om hunmedewerking te verlenen aandit onderzoek. Daarbij draaithet om methoden om ziekten tevoorkomen en de bloemknop-aanleg voor het volgende jaar testimuleren. De OFH verleent ookhaar medewerking aan dit on-derzoek. Indien u de voornoem-de brief niet heeft ontvangenmaar toch aan het onderzoekmee wilt werken, kunt u contactopnemen met het secretariaatvan de NFO in Zoetermeer.

P ro g n o s f ruit 2009

Nederland is gastheer vanPrognosfruit 2009. Dat is vo-

rige week bekendgemaakt inhet Engelse Ashford op Prognos-

De Europese Unie verwacht ditjaar meer appels en minder

peren te plukken dan in 2007. Deappelproductie wordt geraamd op9.977.000 ton. Dat is 14% meer danvorig jaar. Van peren wordt de oogstomvang geschat op 2.161.000ton, wat een daling is van 14%. Deze cijfers zijn op 8 augustus bekendgemaakt op Prognosfruit2008 in Ashford, Groot-Brittannië.De raming van de appeloogst in 2008 komt overeen met de vast-gestelde productie van 2006. In 2007 was de oogstomvang klei-ner omdat de landen van de EU-15, waarvan Polen en Hongarijede belangrijkste zijn, door nachtvorstschade een sterk geredu-ceerde appelproductie hadden.Van Elstar wordt dit jaar 451.000 ton verwacht. Dat is 7% minderdan in 2007, maar vrijwel gelijk aan het gemiddelde over 2005tot en met 2007. De daling van de oogstomvang komt vrijwel ge-heel voor rekening van de kleinere productie in Duitsland.De productie van Jonagold plus Jonagored wordt geschat op920.000 ton, tegen 885.000 ton vorig jaar. Zowel van Boskoop alsvan Cox’s O.P. zal 97.000 ton worden geplukt. Dit is respectieve-lijk 3% en 10% minder dan vorig jaar.Golden Delicious blijft met een geschatte productie van2.389.000 ton veruit het grootste ras binnen de Europese Unie.Deze omvang is vergelijkbaar met die van 2007.De kleinere Europese perenproductie wordt veroorzaakt dooreen geringe oogst van de belangrijkste perenrassen Conference,Abate Fetel, Blanquilla en Doyenné du Comice. De productie vanConference valt met een raming van 641.000 ton 22% kleiner uitdan vorig jaar. Van Doyenné du Comice wordt circa 84.000 ton (-33%) geoogst.De NFO verwacht voor het komende seizoen goede afzetmoge-lijkheden voor het Nederlandse hardfruit. De producties van devoor Nederland belangrijke appel- en perenrassen zijn kleinerdan vorig jaar, met uitzondering van Jonagold. Gunstig is ookdat Duitsland, Frankrijk en Italië respectievelijk 12%, 9% en 7%minder appels zullen oogsten. Bovendien zijn van de EU-produc-ties van vorig jaar vrijwel geen voorraden meer. Dat geldt ookvoor het fruit van het zuidelijke halfrond. Het komende seizoenstart dus met een schone markt.

Siep Konings k o n i n g @ n f o f r u i t . n l

Europese oogstramingen bekend

n f o i n f o

U i t g e l i c h t

De Europese Unie ver-wacht dit jaar meer appelste plukken dan in 2007.Foto: NFO

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8

Page 6: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 86

Afgelopen handelsseizoen hebben de vijftien oudeEU-lidstaten 37% meer appels naar Rusland geëxpor-teerd. Dat komt neer op 151.000 ton geëxporteerdproduct. Dit blijkt uit cijfers van Prognosfruit dat op 8augustus in Groot-Brittannië werd gehouden. Denieuwe lidstaten hebben afgelopen jaar 66% minderoftewel 120.000 ton minder appels uitgevoerd naarRusland. Dit is te wijten aan de tegenvallende oogstwaar deze landen het afgelopen seizoen mee te ma-ken hadden. De wereldexport naar het Oost-Europeseland is afgelopen jaar met 1% toegenomen naar

544.000 ton. In het seizoen 2004/’05 lag dit exportge-tal nog ruim 100.000 ton lager. België is met een exportvolume van 99.000 ton, in deperiode van afgelopen oktober tot maart, de grootsteexporteur van peren naar Rusland. Argentinië en Ne-derland volgen met een exportomvang van respectie-velijk 45.000 ton en 41.000 ton in diezelfde periode.Frankrijk en Spanje laten een exportdaling zien vanrespectievelijk 35% en 40% naar 11.000 ton en 9.000ton. Rusland heeft afgelopen seizoen in totaal280.000 ton peren geïmporteerd.

E x p o rt van appels en peren naar Rusland

FruitteeltDit Fruitteelt-nummer iseen dubbelnummer. Vol-gende week verschijnt ergeen Fruitteelt. Het eerst-volgende nummer, Fruit-teelt 35, verschijnt op vrij-dag 29 augustus. Dehiervoor bestemde agen-daberichten en vangband-jes kunt u tot maandag 25augustus 12.00 uur opgeven.

CAFGeert van Gessel is per 1 augustus bij de CAF indienst getreden als aanko-mend specialist bemestingen als voorlichter klein- ensteenfruit. Van Gesselheeft na zijn opleidingaan HAS Den Bosch enkelecommerciële functies ver-vuld; zijn laatste functiewas voorlichter fruitteeltbij Rijnvallei Plantaardig.

Open dagDe familie Kutschruiter uitKraggenburg nodigt telersen andere geïnteresseer-den uit om op 30 augustushaar nieuwbouw vankoelcellen en sorteer-bedrijf te komen bezichti-gen. De nieuwbouw is eenaanvulling op de bestaan-de koel- en sorteerfacili-teiten en biedt plaats voorde opslag van 3 miljoenkilo hardfruit. De opendag vindt plaats van 14.30uur tot 17.00 uur op hetZwartemeerpad 11 inKraggenburg.

Per abuisIn Fruitteelt 31 staat in hetartikel over Regalis op pa-gina 11 een foutje. Onderhet kopje ‘Veel mindersnoeien’ wordt Kees Os-kam verkeerd geciteerd.Hij zou hebben gezegddat Regalis ook wel eenstweemaal is toegepast opzijn perceel. ‘Regalis’ moetin die zin vervangen wor-den door ‘schuine wortel-snoei’.

Om werkzaamheden in de boom-gaard efficiënter te maken heeftde Washington Tree Fruit ResearchCommission, vanuit vraag van eengroep telers, een zelfrijdende vijf-rijige stelling ontwikkeld. VineTech equipment, een in de Ver-enigde Staten bekende ontwikke-laar van meerrijige spuitsystemen,heeft het vijf rijen brede platformgebouwd.Het ruim 16 meter brede platform,met een gewicht van zo’n 8.500 ki-lo en 80 pk, kan twintig arbeids-krachten vervoeren. Het platformis in dit huidige conceptstadiumvooral te gebruiken voor snoeienen dunnen. De vijf ‘werkplekken’,waarbij vier personen tegelijk ineen rij kunnen werken, zijn onaf-

hankelijk van elkaar te bewegen inopgaande en neergaande bewe-ging. De afstand van en naar deboom is ook te variëren. Wanneer het einde van een rij isbereikt, draaien de wielen eenkwartslag zodat het platform zichzijwaarts naar een nieuwe rij kanbegeven. De machine wordt op af-stand bestuurd. Om van perceelnaar perceel te rijden werd de intotaal 5 meter hoge machine tij-dens de testperiode deze zomer inde zogenoemde ‘zijwaartse’ standover de weg gereden. De machine is onder andere getestin een volwassen Gala-aanplantmet een rijbreedte van 3,05 meter.Jack Maljaars, directeur van VineTech, is tevreden over de werking

van de machine in deze boom-gaard. De werkzaamheden werdenvolgens hem mooi uniform uitge-voerd. Kanttekening bij dit project is dewerksnelheid van sommige werk-nemers. Wanneer enkele werk-nemers langzamer werken dan derest, zal dit de arbeidsproductivi-teit of de mate van secuur werkennegatief kunnen beïnvloeden. Inde toekomst kan gedacht wordenaan het opbouwen van een spuit-installatie of een bakkensysteemvoor tijdens de pluk. Nadeel vanhet opbouwen van een spuitinstal-latie is dat deze machine telkensontsmet moet worden wanneerwerknemers er weer mee aan hetwerk gaan.

33/34van week tot week

Ontwikkeling van een meerrijig zelfrijdend platform

Met het platformkan in vijf rijentegelijk worden

g e w e r k t .Foto: Madeleine

W a r n e r

Page 7: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Import en exportDe vijftien ‘oude’ EU-lid-staten (EU-15) hebben inhet seizoen 2007/’08 voorhet eerst meer appelsgeëxporteerd dan geïm-porteerd. In totaal werd er800.000 ton geëxporteerden 765.000 ton geïmpor-teerd. In het seizoen2006/’07 werd er 550.000ton uitgevoerd en 883.000ton ingevoerd. Vooral deexport naar Rusland is hetafgelopen jaar fors toege-nomen. In 2007 werd er inde EU-15 zo’n 7.167.000ton appels geproduceerdtegenover 6.672.000 ton inhet jaar ervoor.

Buiten EUDe landen van het noorde-lijk halfrond die buiten deEU vallen, verwachten ditjaar 5% minder appels teoogsten dan vorig jaar. DeVerenigde Staten ver-wachten een oogst van4.000.000 ton, waarvanRed Delicious ruim1.000.000 ton inneemt.

VakantiewerkDe populariteit van vakan-tiewerk in de land- entuinbouwsector is onderjongeren verder gedaald.Dit blijkt uit het vakantie-werkonderzoek 2008 vanFNV Jong, het jongeren-netwerk van vakbondFNV. Deze sector was in2007 nog bij 7,2% van devakantiewerkers eerstekeus; dit jaar is dat ge-daald naar 5,9%. Tevensblijkt uit dit onderzoekdat jongens met 10,6% va-ker bereid zijn om in deagrarische sector te wer-ken dan meisjes met 3,3%.De detailhandel en de ho-reca zijn favoriet bij va-kantiewerkers. Dit jaarheeft ruim 80% van deNederlandse jongeren eenvakantiebaantje tegen-over 74% vorig jaar.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 7

Wetenschappers van WageningenUniversiteit hebben een nieuwegroep plantenhormonen ontdekt.Het gaat om zogenoemde strigo-lactonen. Dat is een groep stoffenwaarvan al bekend is dat ze be-trokken zijn bij de interactie vanplanten met hun omgeving. Deonderzoekers hebben nu bewezendat strigolactonen als hormoonook cruciaal zijn voor het regelenvan de vertakking van de plant.Het hormoon wordt in de wortelsaangemaakt en zo verder ver-spreid door de plant. In principezijn in ieder gewas in meer of min-der mate strigolactonen aanwezig,wat in relatie staat tot de matevan vertakking. Wanneer eenplant of boom het hormoon vanbuitenaf krijgt toegediend, zal diteen remmende werking hebbenop de vertakking, doordat oksel-knoppen niet uitlopen. Dit zal ech-ter voor gebruik in de fruitteelt-sector niet altijd wenselijk zijn.Waar wel kansen liggen voor desector is bij de veredeling. Moge-lijk interessante rassen kunnen in

het voortraject al gescreend wor-den, door metingen van gehaltesvan strigolactonen uit te voeren,en te bepalen of zij makkelijk zul-len vertakken of niet. De groei en de ontwikkeling vanplanten worden voor een belang-rijk deel gestuurd door planten-

hormonen. De plant maakt dezestoffen zelf, en regelt zo bijvoor-beeld de groei en ontwikkelingvan wortels en stengels. Een aantalplantenhormonen, zoals auxinen,gibberellinen en cytokininen, is algeruime tijd terug door onderzoe-kers ontdekt.

Appelsap kenmerkt zich in de Eu-ropese Unie door grote voorradenen een hoge literprijs, maar eendalende consumptie. Dit maakteHelwig Schwartau van het Duitsemarktbureau ZMP bekend tijdensPrognosfruit 2008, dat vorige weekin het Engelse Ashford plaatsvond.In Duitsland werd vanaf half 2006

tot half 2007 ruim 489 miljoen litersap geconsumeerd. Vanaf half2007 tot nu ligt dit getal op 406miljoen liter, een afname van bijna90 miljoen liter. Dit wordt veroor-zaakt door een prijsstijging van sapmet ruim 0,20 cent per liter in eenjaar tijd.China, een grote producent van

appelsapconcentraat, laat een ster-ke daling zien in het aantal geëx-porteerde tonnen, voornamelijkrichting Duitsland en Rusland. Vorig jaar zijn de voorraden vanappelsap ook sterk gestegen door-dat Polen een groot percentagevan haar fruit in de sapindustrieheeft ingebracht.

Sapprijzen blijven stijgen

De Belastingdienst stuurt Poolse werknemers een vra-genlijst waarin hen wordt gevraagd om bepaalde in-formatie te verstrekken over het bedrijf waar ze werk-zaam zijn. De vragenlijst heeft geen betrekking op debelastingpositie van de buitenlandse werknemer zelf,maar op de belastingpositie van de werkgever. In debrief wordt aan de werknemers ook gevraagd om ditniet te melden bij de werkgever. De vragenlijsten die

de Belastingdienst verstuurt, betreffen zogenoemdederdenverzoeken. Particulieren zijn niet verplichtdaarop te reageren, omdat het niet hun eigen belas-tingaangelegenheden treft. De buitenlandse werk-nemer is dus niet verplicht de lijst in te vullen. Bedrij-ven, zoals die van zzp’ers, zijn wel verplicht informatiete verstrekken die van belang kan zijn voor heffingvan andere bedrijven.

Belastingdienst schrijft seizoenarbeiders aan

Het gehalte aan strigolactonen verschilt per gewas. Foto: NFO

Nieuw plantenhormoon ontdekt

Page 8: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 88

Pruimen zeer duurDoor het schaarse aanbod zijnpruimen enorm duur. Voor ReineVictoria werd vorige week voorde klok tot meer dan e 7,30 perkilo betaald. Begin deze weekwaren de prijzen al gematigder,evenals in de bemiddeling, maartoch nog het dubbele van delaatste jaren. De hoge prijzenzijn ook terug te vinden in dewinkel. De consument moet tot e 8,- neertellen voor een kilo.Soms zijn dat nog qua rijpheidheterogene, allesbehalve eetrij-pe pruimen.

Fruit en inflatieDe hoge pruimenprijzen zullenzeker bijdragen aan de tendensdie het Centraal Bureau voor deStatistiek signaleert: fruit was injuli voor de consument nog nooitzo duur. Ten opzichte van demaand daarvoor stegen de prij-zen met een volle procentpunt.De stijging geldt voor vrijwel allefruitsoorten, zowel van eigenbodem als van geïmporteerdfruit. Volgens het CBS komt datdoor de toename van de kosten,die de handel maar ook de pro-ducenten zouden doorbereke-nen.In tegenstelling tot fruit warenaardappels en groenten in juligoedkoper dan in juni. Ook inDuitsland zijn de prijzen vanfruit in de eerste helft van ditjaar aanzienlijk gestegen. HetZMP denkt dat daardoor de con-sumptie van fruit met 3% is af-genomen ten opzichte van de-zelfde periode in 2007.

Eerste ElstarIn Zuid-Duitsland en Midden-Frankrijk zijn de eerste Elstar enGala geplukt. Voor de Duitse te-lers brengen deze appels e 1,-tot e 1,30 op. In Nederland wor-den waarschijnlijk volgendeweek de eerste Elstar-appels ge-plukt. Vooralsnog beheersen dezomerrassen het aanbod, waarbijDelcorf de boventoon voert. Ookhiervoor liepen de prijzen op tot

e 1,30, afhankelijk van maat enkwaliteit. Eerste klas Triomphede Vienne bracht rond e 1,- op.

Peer goed van startDe Europese start van het peren-seizoen is goed. De prijzen voorde primeurs uit Spanje liggen opde Duitse markt een kwart hogerdan vorig jaar, meldde HelwigSchwartau van het ZMP tijdensPrognosfruit 2008. Overigens isSpanje het enige land in de Euro-pese Unie waar de perenoogstiets groter uitvalt dan vorig jaar.De kleinere oogst van de hoof-drassen Conference en Abate Fetel heeft tot hoge houtprijzengeleid. Incidenteel zelfs tot e 0,70 per kilo, zo bleek ook tij-dens Prognosfruit.

Jaarrond biologischHet is biologische fruittelers ditjaar gelukt om jaarrond appelsaan te bieden. De laatste appelsuit de bewaring sluiten aan opde nieuwe oogst, meldt het ZMP.Uit de oogstraming voor dit fruitblijkt dat het ook het komendeseizoen mogelijk moet zijn. DeEuropese oogst van biologischeappels wordt geraamd op ruim70 miljoen kilo. Dat is 15% min-der dan vorig jaar. Dat komtdoor een beurtjaar in Duitsland,waar vorig jaar zowel door uit-breiding als door een hoge pro-ductie een recordopbrengst isgerealiseerd. Dit beurtjaar be-treft vooral Elstar en wordt vooreen deel gecompenseerd doorde uitbreiding van het biologi-sche areaal in Südtirol en Oos-tenrijk. Daar ligt ook nog eenaanzienlijk areaal in omschake-ling. Het is dan ook niet ver-wonderlijk dat Golden Deliciousveruit het belangrijkste ras is inde Europese biologische appel-teelt. Op afstand volgen Jona-gold, Gala, Elstar en Braeburn.In Midden-Europa verliezen deschurftresistente rassen terrein inhet sortiment Anton Oostveen,freelance journalist

marktzicht

Figuur 1. Rode bes, Rovada, grof, Prestige, 150 g

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 25 juli

30* 31 32 33 (week)902 180 965 324 (aanvoer in kg)

Figuur 3. Pruim, Reine Victoria, grof, Balance, GlobalGap

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 25 juli

30* 31 32 33 (week)12 18 1.416 6.384 (aanvoer in kg)

Tabel. Prijzen van verschillende kersenrassen op maandag inweek 33

Prijs (cent/kg)Ras Kwaliteit Aanvoer minimum- maximum-

(kg) prijs prijs

Kordia Top Prestige, I 1.040 590 640Regina Top Prestige, I 805 560 640

Figuur 2. Framboos, Tulameen, grof, Prestige, GlobalGap, 150 g

max. prijs

min. prijs

30 31 32 33 (week)1.823 2.695 3.560 4.603 (aanvoer in kg)

Page 9: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

‘Goede kansen voor Elstar’Bert Wilschut, relatiemanager hardfruit bijThe Greenery“De markt ziet er totaal anders uit dan vo-rig jaar. Ik ben niet negatief maar vorig jaarzat alles mee en was er evenwicht. Met deruime appeloogst in het vooruitzicht is hetzaak dat we de markt niet overvoeren.Maar de markt kent genoeg kansen. Zooogst Duitsland minder Elstar, terwijl hetjuist daar een populaire appel is. Dat biedtmogelijkheden voor Nederlandse expor-teurs. Ook voor de nieuwe rassen ver-wacht ik een goede prijs. Junami is goedontvangen in de markt, waardoor er plek isvoor het grotere volume. Van Rubens iseen groot deel verhageld, maar voor hetoverige deel verwacht ik een goede prijs.Het aanbod van peren is in vrijwel heelEuropa lager. Dat gat wordt niet opgevulddoor het zuidelijke halfrond, want ookdaar hebben ze geen ruime oogst. Weloogst Portugal meer Rocha-peren. Ik ver-wacht dat die tijdelijk zullen drukken opde export naar Engeland. Wat de Confe-rence in Spanje doet, is nog even afwach-ten. Het is daar extreem heet geweest endat gaat onherroepelijk ten koste van debewaarbaarheid. Hetzelfde geldt voor deGala-appels. Die zijn nu perfect, maar zezijn niet lang te bewaren.”

‘Kleinere perenoogst heeft n a d e l e n ’Leonard Kampschoër, commercieel direc-teur bij Fruitmasters“Natuurlijk is het prettig dat de peren-

markt positief gestemd is. Maar gezien deafzetkansen op de langere termijn, is dekrappe perenoogst ook een bron van zorg.Afgelopen seizoen hebben we het vertrou-wen van onze afnemers teruggewonnenmet peren van goede kwaliteit. Dat washard nodig, want we weten allemaal hoehet seizoen ervoor is afgelopen. Nu dieproblemen opgelost zijn, hebben we baatbij continuïteit. Het areaal breidt immersnog steeds sterk uit en de bomen hangenook weer een keer vol. Daarom is het be-langrijk dat we de positieve stemming inde markt niet overschatten en ons realise-ren dat te dure peren, of het op de marktbrengen van een mindere kwaliteit, klantenen afzet kunnen kosten.Wat de appels betreft, denk ik dat de kaar-ten voor Nederland beter liggen dan vorigjaar. Er is vertrouwen in de markt en op deDuitse markt is plek voor onze Elstar. Al-leen voor verhageld fruit zijn de vooruit-zichten niet gunstig omdat de industrie-prijzen laag zijn. China heeft naar verluidtnog flinke voorraden en ook in Europahangt nog het nodige concentraat boven demarkt. Verder is de afzet naar Rusland eenonzekere factor vanwege de politieke situ-atie.”

‘Ruimte voor kwaliteitsfruit’Eef van Blijderveen, H.C. Van BlijderveenFruit Ingen“Vanwege de ruime appeloogst verwachtik niet dat we het huidige prijsniveau kun-

nen vasthouden. Dat neemt niet weg dat ervoor fruit van goede kwaliteit uit Neder-land zeker een markt is. Voor Elstar liggener kansen in Duitsland. Sinds vorige weekbrengen we Franse Elstar van de nieuweoogst naar Duitsland voor dezelfde prijzenals waar we de oude oogst mee afsloten.We hebben op die manier jaarrond Elstarafgezet. Vanaf 24 augustus willen we deeerste Nederlandse Elstar gaan leveren,mits de smaak dan al goed is. Anderswachten we liever een paar dagen langer.Natuurlijk hebben de supermarkten alter-natieven. Sommige bedienen zich op ditmoment van Jonagold of Franse Gala’s vande oude oogst, maar het liefst hebben zeeen Elstar. Voor Jonagold wordt het lastig.Daarvan is meer aanbod, vooral uit Oost-Europa. Zij weten daar steeds beter de wegte vinden naar Scandinavië en dat gaat tenkoste van onze exportkansen.Voor fruit van een mindere kwaliteit ver-wacht ik dit jaar lagere prijzen. Maar goed,we zijn de afgelopen twee jaren dan ookverwend geweest met goede prijzen voorindustriefruit.De perenmarkt staat er goed voor. De prij-zen op het hout zijn goed, al vind ik ze aande hoge kant. Wel hebben we meer klasseII dan vorig jaar en dat komt de midden-prijs natuurlijk niet ten goede ”

Egbert Jonkheer,freelance journalist

De ramingen voor de

komende hardfruitoogst in

de Europese Unie werden

begin augustus bekend-

gemaakt op de conferentie

Prognosfruit 2008. Ze heb-

ben niet voor grote verras-

singen gezorgd. Maar hoe

denkt de handel over het

komende afzetseizoen?

Fruitteelt vroeg het aan

enkele grote spelers.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8

Handel voorzichtig optimistisch

9

O O G S T

Bert Wilschut (The Greenery): “Van Rubens is een groot deel verhageld, maar voor het overigedeel verwacht ik een goede prijs.” Foto: NFO

Page 10: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

De ramingen voor de komendehardfruitoogst in de EuropeseUnie (EU) werden op 8 augustus

bekendgemaakt tijdens Prognosfruit2008. De tweeëndertigste editie van ditjaarlijkse congres vond plaats in het Brit-se Ashford, gelegen in het hartje vanKent. De organisatie was in handen vanEnglish Apples and Pears Ltd. De cijferswaren dit jaar verzameld en bewerkt doorde World Apple and Pear Association(Wapa), die deze taak over heeft genomenvan het Duitse marktanalysebureau ZMP.Dit artikel geeft de cijfers voor appelweer. De prognosecijfers per land werdentoegelicht door Helwig Schwartau vanZ M P .De vijftien oude lidstaten van de EU (EU-15) verwachten dit jaar 6.670.000

ton appels te plukken (tabel 1). Dit is 7%minder dan de oogst in 2007 en 4% min-der dan het gemiddelde over 2005 tot enmet 2007 (driejaargemiddelde). Het isdaarmee de kleinste oogst van de afgelo-pen tien jaar, en net iets onder die van2006. Het is opvallend dat van de oudeEU-lidstaten belangrijke fruitlanden alsItalië, Frankrijk, Duits-land, België en Oostenrijkin verhouding veel minderappels zullen plukken danvorig jaar.In de twaalf nieuwe lidsta-ten (EU-12) wordt de ko-mende appeloogst op3.308.000 ton geraamd.Dit is maar liefst 104%meer dan het niveau vanvorig jaar en 25% bovenhet driejaargemiddelde.Deze landen hebben zichhersteld na de misoogstvan 2007. De totale raming voor de EU komt uit op 9.977.000ton, wat 14% meer is dan vorig jaar en4% boven het driejaargemiddelde ligt.In tabel 2 worden de geschatte productiesvan de verschillende appelrassen in de ge-hele Europese Unie weergegeven. VoorElstar, Jonagold plus Jonagored, Bos-koop, Golden Delicious en Gala zijn decijfers per productieland opgenomen inde tabellen 3 tot en met 7.

I t a l i ëItalië, zoals bekend de grootste appelpro-ducent binnen de EU-15, raamt zijn ko-mende appeloogst op 1.992.000 ton. Dit is7% minder dan vorig jaar. In het belang-rijkste teeltgebied Alto Adige (Süd-tirol)wordt 910.000 ton verwacht (-7%), inTrentino 428.800 ton (-7%), in Piemont206.500 ton (+5%) en in Emilia Romagna169.300 ton (-11%). Het koele weer vande laatste maanden heeft voor een iets klei-nere vruchtmaat gezorgd dan in 2007. Hetpluktijdstip ligt zeven tot tien dagen laterdan vorig jaar. De kwaliteit van de appelsis goed, al is er in sommige regio’s sprakevan veel hagelschade. Landelijk is er onge-veer 4.000 ha verhageld.Golden Delicious is met een productieaan-deel van 44% nog altijd het belangrijksteappelras in Italië. Door de goede resulta-ten van het afgelopen afzetseizoen neemthet aandeel Golden Delicious in de nieuwebeplantingen weer toe. Van dit ras wordtde komende oogstomvang op 883.000 tongeschat. Dit is 10% minder dan vorig jaar.Andere belangrijke rassen zijn Gala(273.000 ton; -1%) en Red Delicious(233.000 ton; -3%). Fuji en Braeburn lie-

ten het afgelopen decennium een produc-tiegroei zien. Van Fuji wordt de oogst op129.000 ton (-7%) geraamd. Die van Brae-burn zal 19% kleiner zijn dan vorig jaar,namelijk circa 75.000 ton. De teeltomvangvan Jonagold (22.000 ton; -22%) en Elstarneemt steeds verder af. Van Elstar is deprognose slechts 1.000 ton (-21%). Het zalniet lang meer duren voordat Elstar nietmeer in Italië geteeld wordt. Voor Kanzi is

E u ropese Unie verwacht een

n o rmale appeloogstDe Europese Unie schat de

komende appeloogst op

9.977.000 ton. Dit is een

productiestijging van 14%

ten opzichte van vorig jaar.

In de oude EU-lidstaten is

de raming 7% lager dan in

2007. De nieuwe EU-

lidstaten verwachten echter

een ruim 100% grotere ap-

peloogst dan in 2007. Dit

kwam vorige week naar

voren tijdens de conferentie

Prognosfruit 2008.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 81 0

O O G S T

Prognosfruit 2008 vond plaats in het Britse Ashford,nabij Leeds Castle.

Foto’s: NFO

Page 11: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

er echter wel belangstelling: in 2007 be-stond bijna 5% van de nieuwe aanplant inSüdtirol uit dit ras.

F r a n k r i j kDe Franse appelproductie is met 1.522.000ton 9% kleiner dan vorig jaar en de klein-ste oogst van de afgelopen tien jaar. Hetzuidoosten van het land rekent op een ietskleinere productie, terwijl het zuidwestenen het Loire-gebied een 10% kleinere pro-ductie verwachten.Het afgelopen jaar kromp het appelareaalin Frankrijk met 2%. Het appelras dat hetmeest inboet, is Golden Delicious: nu noghet hoofdras met een aandeel van 36%.Dit jaar wordt de Golden-Deliciousoogstop 541.000 ton (-12%) geraamd. Van hettweede belangrijke ras, Gala, zullen deFransen naar verwachting 263.000 ton (-9%) plukken. De productie van GrannySmith is op 170.000 ton geschat (-2%), die

van Red Delicious op 57.000 ton (-23%),en die van Cripp’s Pink op 69.000 ton (-5%). Het enige ras waarvan de productiegroter is dan vorig jaar, is Fuji. Van dit raswordt 2% meer verwacht dan in 2007, namelijk 50.000 ton.

D u i t s l a n dIn Duitsland wordt de appeloogst geraamdop 945.000 ton, dit is 12% minder dan vo-rig jaar. Het teeltgebied Niederelbe ver-wacht 305.000 ton (-10%) appels te pluk-ken. Voor het Bodensee-gebied is deprognose 251.000 ton (-16%) en voor hetvoormalige Oost-Duitsland 215.000 ton.Dit is gelijk aan vorig jaar. In de professio-nele Duitse appelteelt zijn de belangrijksterassen Jonagold en Jonagored – samengoed voor 270.000 ton (-15%) – en Elstar(165.000 ton; -24%). De Pinova-productiekomt dit seizoen naar verwachting uit op

17.000 ton (-7%). De productie van Brae-burn loopt op tot 57.000 ton (+3%).Volgens Helwig Schwartau is het slechteweer tijdens Pasen de oorzaak van de klei-nere Duitse appelproductie en van de vorstringen bij Jonagold. Bovendien is derui in Duitsland sterk geweest. Daarnaast

is er sprake van behoorlijke hagelschaderond de Bodensee en in het West-Duitsefruitgebied. Wel is de maat van de vruch-ten groter dan gemiddeld. De oogst startvijf tot zeven dagen later dan vorig jaar.Over de omvang van de Streuobst deedSchwartau geen uitspraak.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 1 1

Tabel 1. De productie van appels in de EU per land (x 1.000 ton) en de productie van2008 vergeleken met die van 2007 en met het gemiddelde van 2005 tot en met 2007 (in procent)

Land 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 '08/'07 ‘08/gem.raming ‘05-‘07

Italië 2.174 2.144 2.032 2.085 1.991 2.142 1.992 -7 -4Frankrijk 1.965 1.728 1.709 1.770 1.585 1.676 1.522 -9 -9Duitsland 766 818 946 925 948 1.070 945 -12 -4Spanje 646 704 553 701 547 599 643 7 4Nederland 350 385 420 365 337 396 385 -3 5België 344 320 356 317 358 358 311 -13 -10Portugal 300 287 277 252 257 258 245 -5 -4Griekenland 244 166 282 265 267 236 236 0 -8Groot-Brittannië 123 157 164 193 174 196 193 -2 3Oostenrijk 158 149 161 174 161 188 154 -18 -12Denemarken 21 22 25 26 27 32 26 -19 -8Zweden 18 19 20 21 20 16 18 13 -5Totaal EU-15 7.109 6.899 6.945 7.094 6.672 7.167 6.670 -7 -4

Polen 2.168 2.428 2.522 2.200 2.250 1.100 2.360 115 28Hongarije 527 500 679 467 480 203 525 159 37Tsjechië 157 152 163 138 160 113 144 27 5Litouwen 82 97 34 130 100 40 85 113 -6Slovenië 41 62 62 58 50 61 60 -2 7Bulgarije 73 58 58 71 65 60 56 -7 -14Slowakije 27 34 31 36 31 10 44 340 71Letland 50 36 7 38 32 31 34 10 1Totaal EU-12 3.125 3.367 3.556 3.138 3.168 1.618 3.308 104 25Totaal EU-27 10.234 10.266 10.500 10.231 9.840 8.786 9.977 14 4

Tabel 2. De productie van appels in de EU per ras (x 1.000 ton) en de productie van2008 vergeleken met die van 2007 en met het gemiddelde van 2005 tot en met 2007 (in procent)

Ras 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ‘08/‘07 ‘08/gem.raming ‘05-‘07

Golden Delicious 2.736 2.534 2.528 2.561 2.339 2.423 2.389 -1 -2Gala 813 765 945 1.052 1.015 1.017 1.016 0 -1Jonagold 779 742 782 650 632 651 713 9 11Jonagored 135 156 177 190 210 234 207 -11 -2Red Delicious 712 582 737 660 631 591 701 19 12Idared 562 825 784 693 622 282 640 127 20Elstar 391 395 487 427 431 487 451 -7 1Granny Smith 353 307 308 315 308 301 303 1 -2Braeburn 247 238 290 296 279 319 274 -14 -8Fuji 82 78 94 130 133 191 185 -3 22Gloster 93 163 136 98 125 86 130 51 26Boskoop 88 91 110 103 108 100 97 -3 -6Cox’s O.P. 63 107 101 130 106 108 97 -10 -16Morgenduft 128 67 126 123 119 90 96 7 -13Renette Grise 97 78 83 92 78 102 90 -12 -1Bramley 60 64 90 83 83 85 81 -5 -3Annurca 75 57 55 68 56 45 45 0 -20Stayman 30 17 21 23 21 17 15 -14 -29Overige nieuwe

rassen* - - - 16 15 17 36 109 123Overige rassen 2.790 3.000 2.646 2.521 2.529 1.640 2.411 47 8Totaal EU-27 10.234 10.266 10.500 10.231 9.840 8.786 9.977 14 4

* Onder meer: Ariane, Belgica, Cameo, Diwa, Greenstar, Honey Crunch, Jazz, Junami, Kanzi,Mariac, Rubens, Tentation en Wellant.

Informatie bij tabellenBron voor alle tabellen: Wapa.De cijfers zijn afgerond op 1.000 ton.EU-15: de vijftien oude EU-lidstaten;EU-12: de twaalf nieuwe EU-lidstaten;EU-27: alle huidige EU-lidstaten.Landen waarvan geen relevante cijfersbeschikbaar zijn voor 2008, zijn weg-gelaten.Voor de Streuobst worden geen ramingen gegeven.In de EU-12 zijn de cijfers van een aan-tal landen inclusief de niet-commer-ciële teelt, namelijk Polen (alle) en Litouwen (tot en met 2001). In de cij-fers van Litouwen is ook de perenpro-ductie opgenomen.

Page 12: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

S p a n j eSpanje had dit jaar goede weersomstandig-heden tijdens de bloei. De komende appel-oogst wordt dan ook groter dan vorig jaar:643.000 ton volgens de prognose. Dit is7% meer dan in 2007 en bijna 4% bovenhet driejaargemiddelde. Dit komt vooralomdat het belangrijkste teeltgebied Cata-lonië een grotere productie heeft dan vorigjaar. In Girona zal de oogstomvang verge-lijkbaar zijn met die van 2007.Golden Delicious is het meest geteelde rasin Spanje. Hiervan wordt 334.000 ton(+10%) verwacht. De Gala-productiewordt op 151.000 ton (+2%) geraamd endie van Red Delicious op 62.000 ton(+9%).

Nederland en BelgiëDe komende Nederlandse appeloogst zalvolgens de ramingen 3% kleiner zijn dan

vorig jaar en uitkomen op 385.000 ton. Ditis een vergelijkbare productie als in 2003.Elstar zal met 170.000 ton een even groteoogst geven als vorig jaar. Van het meestproductieve ras, Jonagold, loopt het teelt-oppervlak terug. Hiervan is het oogstra-mingscijfer 125.000 ton (-11%). Van declubrassen Kanzi, Junami en Rubenswordt in totaal 17.000 ton verwacht.

In België wordt met 311.000 ton een 13%kleinere oogst verwacht ten opzichte van2007. De prognosecijfers van Jonagold enJonagored samen komen uit op 217.000ton (-11%). Net als in Nederland neemtook hier het areaal Jonagold af. Wel is ermeer belangstelling voor Jonagored enBelgica. Van Elstar wordt op een volume

van 8.000 ton (-34%) gerekend, terwijl vanBoskoop circa 21.000 ton (-15%) zal wor-den geoogst. Volgens Schwartau wordt inBelgië slechts mondjesmaat in nieuweclubrassen geïnvesteerd. De nieuwe aan-plant bestaat vooral uit Kanzi, maar hetareaal van dit ras is niet zo groot als in Ne-derland en Duitsland.

Overige EU-15-landenVan de overige oude EU-lidstaten rekentPortugal op een productie van 245.000ton (-5%). Dit is voor het land de kleinsteoogst sinds 2000. De slechte afbloeiperio-de en veel regen direct na de bloei liggenhieraan ten grondslag.Groot-Brittannië verwacht 2% minderappels te plukken dan vorig jaar. De cij-fers komen uit op 193.000 ton. Het be-langrijkste ras Bramley wordt geraamd op81.000 ton; dit is 5% minder dan vorigjaar. De productie van Cox’s O.P. zal met42.000 ton 15% kleiner uitvallen dan in2007. Van Gala wordt echter een toenameverwacht van 16% (31.000 ton). De hagel-schade valt tot nu toe mee, maar er is welmeer schurft dan in 2007. De vruchtmaatis gemiddeld.

Mede door de consumentenacties zijn deBritse fruittelers weer vol optimisme. Desupermarkten willen vanwege de ‘food-miles’ en klimaatdiscussies voorrang geven aan appels die in eigen land zijn g e p r o d u c e e r d .Oostenrijk verwacht met 154.000 ton (-18%) fors minder appels dan de record-oogst van vorig jaar. De productie van hethoofdras Golden Delicious is geraamd op49.000 ton (-17%). Van Braeburn (12.000;-16%) en Gala (28.000; -10%) is de oogst-omvang dit jaar ook kleiner.De Oostenrijkse fruitteelt heeft dit voor-jaar te lijden gehad van vorst. Ook is erdit teeltseizoen veel hagel gevallen. De ha-gelbuien hebben echter maar een beperkteffect gehad, omdat 70 tot 75% van hetOostenrijkse fruitareaal onder hagelnettenstaat. Bacterievuur vormt dit jaar geenp r o b l e e m .

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 81 2

Tabel 3. De productie van Elstar in devoor dit ras belangrijkste productielan-den binnen de EU (x 1.000 ton) en dievan 2008 t.o.v. 2007 (in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07'raming

Nederland 133 170 170 0Duitsland 175 218 165 -24Polen 62 40 70 75Frankrijk 26 24 18 -27België 14 13 8 -34Oostenrijk 10 10 8 -16Totaal EU-27 431 487 451 -7

Tabel 4. De productie van Jonagold enJonagored in de voor dit ras belangrijk-ste productielanden binnen de EU (x 1.000 ton) en die van 2008 t.o.v. 2007(in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Duitsland 268 319 270 -15België 252 244 217 -11Polen 40 20 140 700Nederland 125 140 125 -11Hongarije 52 35 63 80Italië 30 29 22 -22Frankrijk 25 28 21 -25Oostenrijk 18 27 15 -45Totaal EU-27 842 885 920 4

Tabel 5. De productie van Boskoop in devoor dit ras belangrijkste productielan-den binnen de EU (x 1.000 ton) en dievan 2008 t.o.v. 2007 (in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Duitsland 51 44 42 -5Nederland 23 18 23 28België 23 25 21 -15Frankrijk 9 11 9 -15Totaal EU-27 108 100 97 -3

Het bekende onderzoeksstation East Malling brengt zijn eigen appelsap uit.

Page 13: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Polen, Hongarije en TsjechiëDe nieuwe EU-lidstaten zullen naar schat-ting 3.308.000 ton appels plukken. Dit is104% meer dan de extreem kleine oogst inhet vorstjaar 2007. Het grootste deel is af-komstig uit Polen, dat dit jaar op 2.360.000ton (+115%) appels rekent, inclusief deproductie van de niet-commerciële teelt. Deafgelopen weken heeft dit land zijn progno-

secijfers steeds wat naar boven bijgesteld,omdat door neerslag na een droge periodede vruchtmaat bijtrekt. Mogelijkheid tot ir-rigatie is slechts in 10% van de commerciëleboomgaarden aanwezig en de meeste be-plantingen staan op lichte gronden.Polen verwacht dat er voldoende werk-krachten zijn voor de komende fruitoogst.Deels zijn dit Poolse werknemers die uithet westen terugkomen, deels werknemersuit de Oekraïne en Wit-Rusland. Aan deplukkers zal 3 tot 4 euro per uur wordenuitbetaald, zo werd gemeld.Volgens de prognose verwelkomt Honga-rije dit jaar met 525.000 ton een 159% gro-tere oogst dan in 2007. Vanwege nacht-vorstschade was er in 2007 sprake van dekleinste oogst in de afgelopen honderdjaar. Veel bomen hebben van deze vorstnog schade overgehouden. Jonathan blijftmet 147.000 ton het belangrijkste ras in ditland. Het tweede ras is Idared met een ge-raamde productie van 100.000 ton. Van hetderde ras, Golden Delicious, wordt 79.000ton verwacht. De productie van Jonagoldis gestegen tot 63.000 ton. De helft van deHongaarse appelproductie wordt verwerkttot sap.Tsjechië ten slotte rekent dit jaar op 27%meer appels dan in het vorstjaar 2007. Deraming komt uit op 144.000 ton. In hetvoorjaar viel er veel regen en waren detemperaturen laag. Hierdoor was de bloei-

tijd lang en de zetting slecht. Idared enGolden Delicious zijn de belangrijkste ras-sen in Tsjechië, met geraamde productiesvan 35.000 ton en 34.000 ton.

Terugblik en vooruitblikIn een terugblik op het afgelopen seizoenvertelde Schwartau dat de appelafzet in deEU-15 het afgelopen jaar geprofiteerdheeft van een aantal factoren. Zo was er in2007 sprake van de kleinste oogst sinds1991. Door hun eigen misoogst hadden deOost-Europese landen grote behoefte aanindustrieappels (maar ook verse appels) uitWest-Europa. Dit resulteerde in hoge prij-zen voor de industrieappels, die op hunbeurt de markt voor verse appels onder-steunden. Daarnaast importeerde de Euro-pese Unie het afgelopen afzetseizoen min-der appels uit het zuidelijke halfrond enhield zij haar exportomvang op peil. Deprijsontwikkeling was hierdoor zeer goed

en gemiddeld de beste van de afgelopendrie jaren. Aan het eind van het seizoenwerden voor bijna alle rassen hogere prij-zen gerealiseerd. Schwartau: “Het was hetmeest succesvolle afzetseizoen voor deEU-15 in jaren.”Schwartau blikte ook vooruit. Positief isdat er wordt gestart met een schone lei.“Het Europese fruit is op als het nieuweseizoen start”, zei hij. Vanuit het zuidelij-ke halfrond heeft de Europese Unie ditjaar 16% minder appels geïmporteerd danin 2007, dus ook daarvan zijn er geen extravoorraden. Daarnaast hebben de landenvan het noordelijke halfrond buiten de EUeen 5% kleinere oogst, gaf Schwartau aan.“Bij de start van het nieuwe seizoen, datvijf tot tien dagen later aanvangt dan vorigjaar, zal er daarom minder prijsdruk zijndan in andere jaren.”Onzekere factoren zijn er ook volgensSchwartau. Zo is er nog een behoorlijkevoorraad appelsap. “Dat komt vooraldoordat de vraag naar appelsapconcentraatis teruggelopen door de toegenomen prijs.De nog aanwezige voorraad appelsap zalzeker effect hebben op de prijs voor indus-trieappels.” Ook zullen er minder appelsnaar Oost-Europa worden geëxporteerd,verwachtte Schwartau, omdat Oost-Euro-pa nu zelf een redelijke productie heeft.Verder is de export naar Rusland onzekergezien de strengere residu-eisen die datland stelt. Tot slot is nog niet duidelijk hoegroot de export van appels vanuit het zui-delijk halfrond naar Europa zal zijn

Herman Bush b u s @ n f o f r u i t . n l

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 1 3

Tabel 6. De productie van Golden Delicious in de voor dit ras belangrijksteproductielanden binnen de EU (x 1.000 ton) en die van 2008 t.o.v. 2007(in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Italië 879 982 883 -10Frankrijk 581 616 541 -12Spanje 294 303 334 10Polen 270 130 200 54Portugal ? 119 113 -5Hongarije 66 30 79 163Duitsland 53 54 50 -7Oostenrijk 53 59 49 -17Griekenland 42 38 34 -11Tsjechië 34 20 34 66België 30 35 29 -17Nederland 26 25 25 0Totaal EU-27 2.339 2.423 2.389 -1

Tabel 7. De productie van Gala in devoor dit ras belangrijkste productielan-den binnen de EU (x 1.000 ton) en dievan 2008 t.o.v. 2007 (in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Italië 263 276 273 -1Frankrijk 272 290 263 -9Spanje 123 148 151 2Polen 225 100 120 20Portugal ? 59 56 -5Duitsland 52 59 54 -9Groot-Brittannië 22 27 31 16Oostenrijk 28 31 28 -10Hongarije 28 19 26 38Totaal EU-27 1.015 1.017 1.016 0

In East Malling wordt onder meer onderzoek gedaan naar alternatieve beplantingen op dezwartstrook voor het aantrekken van nuttigen in de biologische teelt.

Page 14: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Begin jaren negentig waren het voor-al de buitenlandse beurzen waarplukstellingen gedemonstreerd

werden. Vooral Italiaanse machinebou-wers vielen op met hun vernuftige appara-ten waarmee op hellingen fruit kon wor-den geplukt. Nog steeds hebben deItalianen een groot deel van de markt inoogstplateaus in handen, maar inmiddelshebben ook enkele Nederlandse en Belgi-sche machinebouwers dergelijke apparatenin hun assortiment. In dit artikel een zocompleet mogelijk overzicht van de pluk-stellingen en hoogwerkers die in Neder-land en België op de markt worden ge-bracht.

Stuur is weg te klappenPlukstellingen zijn er in zeer eenvoudigetot zeer geavanceerde uitvoeringen. Demeeste machinebouwers leveren een basis-model dat naar gelang de wensen van deklant verder uitgebouwd wordt. FruittelerJoost Oversteijns uit het Belgische Duns-beek ziet het liefst een degelijk en goed be-taalbaar basismodel. Sinds twee jaar werkthij met de Festi-plukstelling van het Belgi-sche Ferti-Systems. De hoogte en breedtevan het plukplateau zijn mechanisch ver-stelbaar. Oversteijns: “In de breedte zijnhet platen die over elkaar schuiven. Dat ishandiger dan bij het oude model, waarmeewe al ruim tien jaar werken en waar je tel-kens een plank moet bijschuiven.” Op destelling kunnen drie kisten meegenomen

worden. Voor het laden en lossen van dekisten heeft Oversteijns eveneens gekozenvoor basic: dit gebeurt met de tractor. Eengroot voordeel noemt hij het eenvoudig zij-waarts weg te klappen stuur, zodat de kis-ten zonder hinder geladen kunnen worden.Ook de lichte bouw spreekt de teler aan.Eveneens van Belgische makelij zijn deHercules-machines van BAB Bamps uitSint-Truiden. Johan Oostveen uit Mont-foort is een van de weinige Nederlandsetelers die met de machine werkt, en heeftna ruim tien jaar een tweede aangeschaft.“Het eerste jaar dacht ik vaak: ‘Die machi-ne hadden we twintig jaar eerder moetenhebben.’ We gebruiken hem vaker dan detrekker”, vertelt Oostveen. Op de tweedemachine heeft hij bredere banden latenzetten om ook met vier volle bakken perenop het plateau nog goed uit de voeten tekunnen. “Dat werkt prima, ook ondernatte omstandigheden.” Daarnaast heeftde machine voldoende capaciteit om allefuncties gelijktijdig naar behoren uit tevoeren. Een ander pluspunt vindt Oost-veen de dubbele schaarlift; die is sterk en

duurzaam. “Ik krijgwel regelmatig te ho-ren dat de machine ergroot uitziet, maar datvalt in de boomgaarderg mee”, vindt de teler. “Het enige na-deel is dat Bamps ergeen dak op levert.”

Italiaanse m a c h i n e sVanuit Italië wordendrie merken plukstel-lingen in Nederland enBelgië op de markt ge-bracht: Marchesi,NBlosi en Knecht.Marchesi heeft vier ty-pen plukstellingen inhet assortiment metdaarnaast een aantaloptionele extra’s. Destellingen zijn lever-baar met plateaus van-af 2 tot 4 meter lengteen een breedte van1,30 meter. Vanaf 3

meter lengte zijn de machines vierwielge-stuurd om de draaicirkel te beperken. Inde rij wordt de vierwielbesturing weer uit-geschakeld. Desgewenst gebeurt het sturenin de rij automatisch met een voeler langsde bomen of met een laser. De importeurvan Marchesi is Lowette Agritechnic uitBorgloon, België.Winand Fagard uit het Belgische Tongerenheeft sinds een jaar het meest uitgebreidetype van Marchesi in gebruik: de Export4000. Fagard, die appels en peren teelt ineen spillenaanplant, heeft de machine in-middels voor diverse werkzaamheden ge-bruikt. Tijdens de pluk staan er drie voor-raadkisten op het plateau en één lege in devoorste lift. Tijdens het lossen kan erdoorgereden worden tot de kist daadwer-kelijk op de grond gezet wordt.Fagard heeft gekozen voor de zwaardereviercilinder dieselmotor van Lombardinien is tevreden over de trekkracht van demachine. “Het geluid valt reuze mee”,vindt hij. Uitrolbare zeilen tussen het mo-torblok en het plateau zorgen voor eengoede geluidsdemping. Het vervoer van de

‘Plukstelling draait tegenwoordig

meer uren dan de tractor’Vijftien jaar geleden was het

nog vooruitstrevend wan-

neer een teler een plukstel-

ling gebruikte voor de

oogst. Maar inmiddels heeft

deze machine een ware op-

mars in de fruitteelt

gemaakt en heeft zij ook

voor andere werkzaam-

heden haar nut bewezen. In

dit artikel komen Neder-

landse en Belgische plukstel-

lingen aan bod.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 81 4

M E C H A N I S A T I E

De Knecht-plukstelling. Foto: Somatrac

Page 15: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 1 5

plukstelling van en naar zijn bedrijf ge-beurt in de hefinrichting achter de tractor.“De voorwielen kan ik opheffen en zo rijdik er 35 tot 40 kilometer per uur mee overde Tongersesteenweg.”Importeur Induma in Vechmaal, België, levert de NBlosi-plukstelling via Neder-landse dealers op de Nederlandse markt.Alfons Prompers uit Mheer heeft zes jaargeleden via Huntjens in Gronsveld eenmachine gekocht. De steeds hoger wor-dende bomen waren reden voor de aan-schaf. Prompers heeft voor het korte basis-model gekozen. “Het plateau is eigenlijkgemaakt voor één voorraadkist, maar wezetten er vaak twee op. Op de liftarm kun-nen we nog twee lege kisten meenemen”,legt hij uit. Met de vierwielbesturing is erop de kopakkers van 3 meter breed genoegruimte om te keren. Daarnaast heeft de4x4-aandrijving voldoende trekkracht.“We proberen meestal van de helling af terijden, maar de helling op is ook geen en-kel probleem”, aldus Prompers. De NBlosi-stellingen zijn uitgerust met eendriecilindermotor van Lombardini of meteen viercilindermotor van Perkins. Redenvoor dit merkverschil is dat de viercilin-dermotor van Lombardini niet in het fra-me van de NBlosi past. Drie gescheidenoliecircuits zorgen ervoor dat de verschil-lende werkzaamheden zonder problementegelijk uitgevoerd kunnen worden.Nieuw op de Belgische markt is deKnecht*, die geïmporteerd wordt door So-matrac uit Wellen. De enige machine diegeleverd is, rijdt op het fruitteeltbedrijf dateigendom is van Somatrac. De KnechtÖko werkt op een accu waarmee minimaaltwee dagen gewerkt kan worden. Geluids-hinder en uitlaatgassen zullen dus nietvoorkomen. Ook nieuw is de besturing op

basis van een geluidssensor. Terwijl demeeste machines gebruikmaken van eenvoeler die langs de bomen gaat, bepaalt degeluidssensor van Knecht het midden vande rij en blijft daarop sturen. Een andervoordeel is dat er zowel op het plateau alsernaast op de grond geplukt kan worden.Op het plateau past één kist. Als de kisthalfvol is, kan deze met de lift naar bene-den gelaten worden om daar vol te pluk-ken en vervolgens te lossen. Op de lift aande voorzijde passen vier lege kisten.

Bekende NederlandersEen voor de meeste telers bekende Neder-landse leverancier is Agri-com, die naasthet basismodel Onyx de geavanceerde Ga-laxy op de markt brengt. Leo Vissers uitOphemert werkt sinds drie jaar met deGalaxy en René Elshof uit Balgoy is sindsvorig jaar een van de eerste gebruikers vande Onyx. Groot voordeel vinden beidende driewielconstructie met dubbellucht-

banden, waardoor nauwelijks insporing opde grasbaan ontstaat. Ook over de auto-matische stuurinrichting zijn beiden tespreken. De machine rijdt iets naar éénrichting waardoor een beugel de boom-stam raakt en daardoor weer terugstuurt.Elshof: “Je moet het zelf even instellen,maar dan werkt het ook feilloos.” Op demachine passen drie voorraadbakken en demachine van Vissers kan er nog drie in delift (voorzijde) meenemen. Elshof heeftniet voor een lift gekozen.Een andere bekende naam is Munckhof,die de Pluk-o-Trak levert. Jack van Encke-vort uit Sevenum had al een plukstelling,maar heeft vorig jaar nog een Pluk-o-TrakJunior aangeschaft. “We konden het metde plukstelling niet meer bijhouden om al-le koppen te plukken en vonden het eenvoordeel dat je met de Pluk-o-Trak ookdirect onderin de boom kunt plukken”,legt hij uit. “Ook is het een voordeel dat jeveel kisten tegelijk kunt meenemen.” Voorsnoeien en andere werkzaamheden ge-bruikt hij de plukstelling ‘omdat je hieropnog een paar stappen kunt lopen’. Nieuwop de Pluk-o-Trak is het automatischestuursysteem met de voeler, wat Encke-vort goed bevalt. Naast de Junior levertMunckhof het model Senior, dat over zesplukbandjes en twee plateaus aan elke zij-de beschikt

Petra Koster,freelance journalist

Tabel. Gegevens van verschillende merken plukstellingen

Merknaam Leverancier Meer informatie Richtprijs basismodel(excl. btw)

Festi Ferti-Systems www.ferti-systems.be e 16.000,-Hercules BAB Bamps www.bab-bamps.be e 21.450,-Knecht Somatrac/Damcon www.bermartec.com e 26.000,-Marchesi Lowette Agritechnic www.lowetteagrotechnic.be e 19.000,- tot

e 29.000,-1)

NBlosi Induma www.nblosi.com e 20.000,- tot e 37.000,-2)

Onyx Agri-com www.agricom.nl -Galaxy Agri-com www.agricom.nl -Pluk-o-Trak Junior Munckhof www.munckhof.org e 28.620,-Pluk-o-Trak Senior Munckhof www.munckhof.org e 32.270,-

1) Prijs van Record 2000 en Export 4000 (meest eenvoudige respectievelijk meest uitgebreidemodel).

2) Prijs van het basismodel tot het meest uitgebreide model.

*In Nederland wordt de Knecht door Damconuit Opheusden geleverd, maar dit bedrijf was

vanwege de vakantie niet bereikbaar voor informatie.

Meer technische informatie over de in dit artikel beschreven machines zijn – na inloggen

– te vinden op www.nfofruit.nl.

Plukstelling van NBlosi. Foto: Petra Koster

Page 16: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

De vijftien oude lidstaten van de Eu-ropese Unie (EU-15) ramen hunperenproductie voor dit jaar op

2.075.000 ton (tabel 1). Dat is maar liefst16% minder dan de oogst in 2007 en 17%onder het gemiddelde over 2005 tot en met2007 (driejaargemiddelde). Alleen in 1997was de productie nog iets kleiner.De perenoogst in de nieuwe EU-lidstatenis van marginale betekenis en wordt voor2008 op 86.000 ton geschat. Dit is 72%meer dan vorig jaar en 2% onder het drie-jaargemiddelde. De totale raming voor dehele Europese Unie (EU) komt uit op2.161.000 ton (-14%). Deze omvang is dekleinste van de afgelopen tien jaar en ligt16% onder het driejaargemiddelde.De geschatte producties van de verschillen-de perenrassen in de gehele EU zijn weer-gegeven in tabel 2. Voor Conference enDoyenné du Comice zijn de cijfers perproductieland te lezen in de tabellen 3 en 4.

Italië en SpanjeDe grootste perenproducent van de EU,Italië, raamt zijn oogstomvang op 755.000ton. Dit is 18% minder dan vorig jaar.Vier tot vijf nachtvorsten tijdens de bloeizijn hiervan de hoofdoorzaak. Het totaleperenareaal in Noord-Italië krimpt perjaar met circa 3%. Voor alle perenrassen iser een behoorlijke teruggang in productie.Van Abate Fetel, waarvan het areaal lichttoeneemt, wordt een 21% kleinere oogstverwacht (256.000 ton). Het tweede be-langrijke ras, Williams BC, laat dit jaar een

teruggang zien van 7% en komt uit op182.000 ton. Conference komt fors lageruit, namelijk op 98.000 ton (-23%). Vanzowel Williams BC als Conference is devruchtmaat uitstekend.Spanje verwacht met 508.000 ton 3% meerperen te plukken dan in 2007. De bloei- enzettingsperiode waren voor de belangrijk-ste rassen Conference, Dr. Jules Guyot enWilliams BC gunstig. Blanquilla en deminder belangrijke rassen als Ercoline,hadden echter veel last van zware wind enmist. Van Conference is de geschatte oogstomvang 185.000 ton (+14%) en vanBlanquilla is deze 98.000 ton (-26%).

Overige landen EU-15Nederland en België verwachten respectie-velijk 170.000 ton (-33%) en 177.000 ton(-38%) peren te plukken. In België warener minder bloemknoppen en vier tot vijfnachtvorsten. De eerste nachtvorst wasmet Pasen. Bovendien was het tijdens enna de bloei nat, waardoor de zetting matigwas en veel vruchten van de bomen zijngeruid. De nachtvorsten in België hebbenook gezorgd voor verruwing bij Confe-rence. De oogst start naar verwachting zeven dagen later dan vorig jaar.In Nederland waren de omstandigheden

voor en tijdens de bloei niet veel beter danin België. Het verschil is wel dat veel Ne-derlandse fruittelers de mogelijkheid heb-ben om te beregenen, en daarvan is danook volop gebruikgemaakt. Ook in Ne-derland was de rui fors. De perenoogst zalwaarschijnlijk tien dagen later van startgaan dan in 2007.Portugal gaat een circa 25% grotere peren-oogst tegemoet (177.000 ton). Ongeveer98% van de Portugese productie bestaatuit Rocha (173.000 ton; +28%).De komende Franse perenoogst is dekleinste van de afgelopen tien jaar. De om-vang wordt geraamd op 157.000 ton (-29%). Nachtvorst, kou tijdens de bloei

E u ropese pere n p roductie dit

jaar zeer kleinDe Europese Unie ziet een

zeer kleine perenoogst tege-

moet. Dit werd op 8 augus-

tus bekendgemaakt tijdens

Prognosfruit 2008 in het

Engelse Ashford.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 81 6

O O G S T

Informatie bij tabellenBron voor alle tabellen: Wapa.De cijfers zijn afgerond op 1.000 ton.Landen waarvan geen relevante cijfersbeschikbaar zijn voor 2008, zijn weg-gelaten.EU-15: de vijftien oude EU-lidstaten;EU-12: de twaalf nieuwe EU-lidstaten;EU-27: alle huidige EU-lidstaten.De cijfers van Polen zijn inclusief deniet-commerciële teelt.

In Europa wordt dit jaar naar schatting 84.000 ton Doyenné du Comice geplukt. Foto: NFO

____________

De perenoogst in de nieuwe EU-lidstaten is

van marginale betekenis

*

Page 17: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

en veel regen na de bloei zijn daarvan dehoofdoorzaken. Hoofdras Williams BCzakt met 29% naar 46.000 ton, terwijl deGuyot-productie 14% kleiner is en rondde 48.000 ton uit zal komen. Bij Conferen-ce en Doyenné du Comice is de daling hetsterkst, van deze rassen wordt de oogst-omvang op respectievelijk 20.000 ton (-42%) en 12.000 ton (-50%) getaxeerd.De Duitse perenproductie zal naar ver-wachting 46.000 ton (-19%) zijn, terwijlGroot-Brittannië 25.000 ton (-15%) perendenkt te plukken. De Britse perenoogstbestaat voor 84% uit Conference. Grie-kenland is na Spanje het enige EU-15-landdat op een grotere oogst rekent; zijn raming komt uit op 54.000 ton (+6%).

Normale oogst in EU-12Na het vorstjaar 2007 hebben de landenvan de EU-12 dit seizoen een normale

oogst. De omvang wordt geraamd op86.000 ton (+72%). Dit is 2% minder danhet driejaargemiddelde. Polen is het be-langrijkste perenland van de EU-12. Vol-gens de cijfers hangt in dat land nu 40.000ton peren (+29%) aan de bomen. Confe-rence heeft hierin een aandeel van 50%.Van dit ras zal naar verwachting 20.000ton (+25%) geoogst worden.

Zeer goed seizoenHelwig Schwartau van het Duitse ZMPgaf zijn visie op het afgelopen en op hetkomende perenseizoen. Hij gaf aan dat hetseizoen 2007/’08 zeer succesvol is geweest.In 2007 werd in de EU-15 circa 2.515.000ton peren geplukt; 148.000 ton minder danin 2006. De kwaliteit van de peren was hetafgelopen seizoen echter veel beter dan in2006/’07. Ook liep de afzet naar Oost-Europa vlot en werd van ander – concur-

rerend – fruit minder geoogst. Daarnaastkwam de aanvoer van peren uit het zuide-lijke halfrond vertraagd op gang. “Dezepositieve factoren leidden tot een goedeprijsvorming voor de Europese peren”, al-dus Schwartau. Wel liet hij aan de handvan een grafiek zien dat de prijzen van Nederlandse Conference pas in de tweedehelft van 2007/’08 boven de prijzen vanhet voorgaande seizoen uitkwamen. Na dematige vruchtkwaliteit in 2006/’07 duurdehet namelijk lang voordat het vertrouwenherwonnen was.Schwartau deed ook uitspraken over dekomende oogst. “Bij een normale peren-oogst is de EU-thuismarkt in balans. Dezeer kleine perenoogst die de EU dit jaarverwacht, zal echter een tekort van zo’n

350.000 ton geven. Dit tekort kan nietworden aangevuld door importen uit hetzuidelijke halfrond”, verwachtte hij. Tege-lijkertijd is de perenexport vanuit de EUnaar Rusland in de laatste vijf jaar sterktoegenomen. Volgens Schwartau zullen deprijzen dan ook van een goed niveau zijn.De prijzen van de zomerperen liggen nu al25% boven die van 2007

Herman Bush b u s @ n f o f r u i t . n l

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 1 7

Tabel 1. De productie van peren in de EU per land (x 1.000 ton) en de productie van2008 vergeleken met die van 2007 en met het gemiddelde van 2005 tot en met 2007 (in procent)

Land 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 '08/'07 '08/gemraming '05-'07

Italië 947 819 838 882 966 922 755 -18 -18Spanje 602 641 521 608 535 494 508 3 -7België 167 172 231 229 268 287 177 -38 -32Portugal 125 90 188 130 175 142 177 25 19Nederland 180 170 225 200 234 255 170 -33 -26Frankrijk 236 190 248 230 246 221 157 -29 -32Griekenland 39 30 54 56 45 51 54 6 6Duitsland 56 49 61 53 57 56 46 -19 -18Groot-Brittannië 35 35 34 27 27 29 25 -15 -11Denemarken 5 4 5 5 6 6 5 -17 -11Zweden 2 2 2 2 2 2 1 -70 -70Totaal EU-15 2.394 2.202 2.407 2.422 2.561 2.465 2.075 -16 -17

Polen 90 77 87 65 55 31 40 29 -21Hongarije 27 33 31 40 39 12 40 227 32Bulgarije 11 6 4 4 4 3 3 - -14Tsjechië 1 - 2 2 2 3 2 -23 -9Letland 2 1 1 2 2 1 1 - -22Totaal EU-12 131 117 125 113 102 50 86 72 -2Totaal EU-27 2.525 2.319 2.532 2.535 2.663 2.515 2.161 -14 -16

Tabel 2. De productie van peren in de EU per ras (x 1.000 ton) en de productie van 2008vergeleken met die van 2007 en met het gemiddelde van 2005 tot en met 2007 (in pro-c e n t )

Ras 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 '08/'07 '08/gem.raming '05-'07

Conference 677 723 769 798 826 822 641 -22 -21Williams BC 330 286 314 321 350 320 302 -6 -9Abate Fetel 281 251 261 283 328 324 257 -21 -17Rocha 120 86 180 125 168 136 173 28 21Coscia 103 96 95 111 103 110 109 -1 1Dr. Jules Guyot 117 99 106 115 109 105 102 -3 -7Blanquilla 196 200 157 171 139 132 98 -26 -34Doyenné du Comice 162 97 129 105 135 126 84 -33 -31Kaiser Alexander 59 63 50 61 61 59 34 -43 -44Passe Crassane 43 33 37 35 29 25 21 -16 -30Durondeau 11 6 10 7 9 7 6 -23 -28Overige rassen 426 379 425 403 407 350 335 -4 -13Totaal EU-27 2.525 2.319 2.532 2.535 2.663 2.515 2.161 -14 -16

Tabel 3. De productie van Conference inde voor dit ras belangrijkste productie-landen binnen de EU (x 1.000 ton) endie van 2008 t.o.v. 2007 (in procent)

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Spanje 187 163 185 14België 235 255 159 -38Nederland 185 200 135 -33Italië 137 127 98 -23Frankrijk 36 35 20 -42Groot-Brittannië 21 25 21 -15Polen 25 16 20 25Totaal EU-27 826 822 641 -22

Tabel 4. De productie van Doyenné duComice in de voor dit ras belangrijksteproductielanden binnen de EU (x 1.000ton) en die van 2008 t.o.v. 2007 (in pro-c e n t )

Land 2006 2007 2008 '08/'07raming

Italië 55 48 37 -23Nederland 23 30 20 -33Frankrijk 29 24 12 -50België 20 20 10 -50Groot-Brittannië 4 2 2 -4Totaal EU-27 135 126 84 -33

Page 18: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Goh Dirk, wat hangt er hier eenbult pruimen aan de bomen.Vooral de koppen hangen stamp-

vol. Prachtig! Heel wat anders dan bij onsin Noord-Holland”, aldus een West-Friesepruimenteler tijdens de avondexcursie dietelersvereniging Reine Victoria eind vorigemaand in Friesland hield. “Op ons bedrijfis de pruimenoogst dit jaar bar slecht”, ver-volgde de West-Fries. “Meer dan dertigprocent van de normale oogst halen weniet.” Dat laatste geldt voor de meesteNoord-Hollandse telers. Volgens telersver-eniging Reine Victoria zal de omvang vande pruimenoogst dit jaar gemiddeld 25 tot40% van een normale productie zijn. Maarer zijn ook pruimentelers die niet meer dan10% van een normaal jaar plukken. Lag detotale opbrengst van de telers in Noord-Holland vorig jaar nog op bijna 700 ton, ditjaar wordt de oogst geraamd op 175 ton.De magere productie was 31 juli het ge-sprek van de avond. De belangrijkste oor-zaak is de koudeperiode rond 10 april. Denachttemperatuur lag gedurende een kleineweek onder het vriespunt en overdag reiktehet kwik niet verder dan 5ºC. Op de meestepruimenpercelen in Noord-Holland ston-den de bomen volop in bloei. De lage tem-peraturen waren rampzalig voor de bloe-m e n .

Aangezien het teeltseizoen in Frieslanddoorgaans een week later is dan die inNoord-Holland, stonden de Friese prui-menbomen tijdens de koudeperiode nogmaar nauwelijks in bloei. Een geluk voorfruitteler Dirk de Groot uit Sint Jacobipa-rochie, wiens gemiddelde pruimenproduc-tie volgens eigen schatting 60 tot 70% vaneen normale oogst is.

Jonge aanplant en oude struikenDe Groot teelt met zijn vrouw Griet 2,65ha pruim. Daarvan is 35 are Opal en derest Reine Victoria op St. Julien A. Opval-lend is dat er bij Reine Victoria grote pro-ductieverschillen zijn tussen de oude strui-ken (34 en 20 jaar) en de jonge pruimen-

aanplant (6, 10 en 13 jaar) die hijvolgens de Zahn-methode snoeit. De oude struiken produceren ge-middeld 20 ton per hectare, dat is90% van een normale oogst. De bo-men staan op een plantafstand van 4bij 3 meter en zijn niet gewortel-snoeid. De Groot heeft deze oudestruiken in de volle bloei met ATSbespoten.“Van de jonge aanplant verwacht ikgemiddeld 8 ton per hectare teplukken”, zei de Groot. Dat is 40tot 50% van een normale oogst. Dejonge bomen – verdeeld over driepercelen – staan op een plantafstandvan 4 bij 1,5 meter en zijn eenzijdiggewortelsnoeid (55 cm). Alleen het jongsteperceel (zesde groeijaar) is bespoten metATS. Volgens De Groot is het grote productie-verschil tussen de oude struiken en de jon-ge aanplant vooral te verklaren door hetsnoeimoment. “De jonge bomen zijn ge-snoeid op 31 maart. Dat was anderhalveweek vóór de koude periode. We passenop deze aanplant de Zahn-methode toe.Veel zware takken hebben we verwijderd,waardoor je een open boom krijgt. Maardoor dit open karakter houdt de boomgeen warmte vast. En dat is funest geweest

G root productieverschil in pru i m e n

tussen Noord-Holland en Friesland

Het is een slecht oogstjaar

voor de pruimentelers.

Telersvereniging Reine Vic-

toria schat de omvang op

gemiddeld 25 tot 40% van

een normale oogst. Opval-

lend zijn de grote produc-

tieverschillen tussen

Noord-Holland en Fries-

land, zo bleek tijdens de

excursie op 31 juli op het

bedrijf van Dirk en Griet

de Groot in het Friese Sint

Jacobiparochie.

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 81 8

P R U I M

De leden van telersvereniging Reine Victoria zagen in Friesland goed gevulde bomen.

____________

De Friese pru i m e n b o m e nstonden tijdens de

koudeperiode nog maarnauwelijks in bloei

*

Page 19: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

bij die lage temperaturen in april. De oudestruiken hebben echter de vorm van eenparaplu waaronder de warmte beter blijfthangen. Dat zie je nu terug in de groterepruimenproductie.”

Z a h n - s n o e iHoewel de Zahn-snoei dit jaar heeft bijge-dragen aan een kleinere productie van dejonge aanplant, uitte De Groot zich nogsteeds enthousiast over deze snoeimetho-de. “Ik vind het prettig om te werken meteen open boomstructuur. Onder de oudestruiken voel ik me soms een indiaan opeen trekker. Je weet niet waar je bent en jehebt het gevoel te verdwalen in je eigenboomgaard. Een voordeel is wel dat je depruimen in het oogstseizoen gemakkelijkkunt plukken. Je zou verwachten dat hetZahn-snoeien meer tijd vergt dan de snoeiin de struiken, maar dat is niet het geval.Het aantal snoeiuren per hectare is gelijk.”Bij de Zahn-methode wordt gestreefd naarruimte in de boom waardoor er veel licht-inval wordt gecreëerd. Alle takken die dik-ker zijn dan de helft van de stam, wordenconsequent verwijderd. Hierbij is het ge-wenst om de bomen vroegtijdig te snoeien,want dan hebben ze voldoende tijd om te

reageren op de knip. “Dit jaar hebben we dus de nadelen van deZahn-snoei ondervonden”, zei De Groot.“Namelijk dat de bomen dan veel gevoeli-ger zijn voor kou.” Toch zal hij de bomenvolgend jaar niet in een later stadiumsnoeien. “Dit jaar pakte de vroege snoeiniet goed uit. Maar in de praktijk komt hetniet vaak voor dat de temperatuur in hetvoorjaar zo laag is.” Opvallend is ook dat de drie jonge perce-len onderling sterk in productie verschil-

len. Vooral in het jongste perceel (zesdegroeijaar) is de opbrengst laag: 20% vaneen normaal jaar. De teler weet dit aan deATS-bespuiting die hij op drie dagen navolle bloei heeft uitgevoerd. “Dat is hele-

maal verkeerd uitge-pakt. Er zaten ontzet-tend veel bloemen in debomen en het leek eropdat we veel pruimenzouden krijgen. Ach-teraf bleek de ATS-be-spuiting funest. Tenopzichte van de tweeandere jonge percelen,waar we geen ATShebben gespoten, is deopbrengst hier veertigprocent kleiner.”

Afzet ReineV i c t o r i aOp de avondexcursiewerd ook gesprokenover de afzet van depruimen. De oogstop-gave is dit jaar op 175ton pruimen blijven

steken. Dat is nog geen een derde van denormale vraag. The Greenery zal het pro-duct gedoseerd gaan leveren aan de klan-ten. Peter Mak, voorzitter van telersver-eniging Reine Victoria: “De klantenkrijgen dus een derde, of zelfs minder, vanhun normale vraag. Verder is de oogst teklein om acties bij supermarkten te organi-seren. In 2007 was er een actie met 180 tonpruimen, maar dat gaat nu niet.”De telersvereniging heeft met The Greene-ry afgesproken dat The Greenery het pro-

duct volledig tot haar beschikking heeft.Aanbodmanager René van de Aarde, is ge-durende zes weken de contactpersoon tus-sen The Greenery en de telers. Mak: “Vande Aarde geeft aan welke teler wanneerkan leveren. Op deze manier houden wede aanvoer constant. Er geldt een prijs-pool, waarbij er één prijs wordt uitbetaaldper kwaliteit en maat.” Een nadeel is dattelers bij deze afzetstructuur langer op hungeld moeten wachten. Daarom geldt er eenvoorschot van 80 cent per kilo. Diverse telers worden aangewezen om te leverenvoor de deelmarkt. Hun product gaat naarsorteerbedrijf Pronk. Aangezien deze telers hun pruimen niet zelf kunnen sorte-ren, en circa 20 cent per kilo sorteerkostenmoeten betalen, ontvangen ze een bonusvan tien cent per kilo boven de normalebetaling.Telersvereniging Reine Victoria hoopt metde voornoemde afzetstrategie het aanbodvan pruimen beter te kunnen afstemmenop de vraag van The Greenery. Vorig jaarliep de afzet flink in de soep. De oogst wasenkele weken eerder en viel midden in devakantieperiode. Veel consumenten had-den een ander aankooppatroon. De telers-vereniging had te weinig mogelijkhedenom vraag en aanbod op elkaar af te stem-men. Ondanks de uitstekende kwaliteitvan de pruimen, ontvingen de telers nietmeer dan 1,20 euro per kilo. Dit jaarstreeft de vereniging naar een prijs tussende 3 tot 4 euro per kilo

Mariska van der Hulst,freelance journalist

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 1 9

Pruimenteler Dirk de Groot snoeit volgens de Zahn-methode.

De oude struiken van Dirk de Groot produceren 90% van een normale pruimenoogst. Foto’s: Mariska van der Hulst

Page 20: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Bij Maatschap Van Maaren uit Her-wijnen werd de Inova-Fruitpilot inhet zesde groeijaar bekeken.

Richard van Maaren toonde zich tevredenover zijn Junami. “Het is een makkelijk tetelen appel en weinig ziektegevoelig. Bijdit ras is er vrijwel geen kanker, in tegen-stelling tot bij Rubens.” Volgens adviseur

Wouter van Teeffelen zijn het relatief hogepercentage klasse I, het gunstigere pluk-venster en het lange afzetseizoen voorde-len van Junami ten opzichte van Rubens.Een kanttekening die Van Maaren plaatste,is dat er redelijk wat achterblijvers in demaat zijn. “Ook dit jaar is het een beetjevechten met de maat”, stelde de teler. Eenander punt dat hij noemde, is dat het rasiets beurtjaargevoelig is.Van Maaren stelde dat Rubens en Junamiover het algemeen geen sterke groeiers zijnen dat het om wat vitaler hout en groei terealiseren belangrijk is de bomen in te blij-ven knippen. Collega-teler Cor van Leuruit Dreumel beaamde dit en heeft positie-vere ervaringen met het ras. Hij heeft ookzijn Rubens ingeknipt voor meer groei.Van jukken maakt hij geen gebruik; hijbindt zo nodig de takken liever op. Vol-gens de aanwezigen was de snoei van Ru-bens wel wat te vergelijken met een korteGolden-snoei. “Je kunt de boom nietgauw kapot knippen”, merkte Van Leurop.

Van Maaren en Van Leur gaven beiden aandat het benodigde aantal handdunuren bijRubens fors kan zijn. Bij Van Maaren zater na drie keer ATS en een keer BA nogzo’n honderd dunuren per hectare in. VanTeeffelen gaf aan dat Rubens een voor-beeld is van een van de rassen waarbij me-chanische dunning een interessante uit-komst kan bieden.Over Wellant was Van Maaren zeer tevre-den. “Dit ras heeft een minimale dunbe-hoefte, is makkelijk te plukken en heeftweinig snoei nodig. Bij levering van de bo-men zat er een enkel kankerplekje bij deknip, maar dat is er nu uit.” Van Teeffelenvertelde goede verwachtingen van dit raste hebben en bestempelde het als ‘the coming star’. Hij verwachtte dat Wellantdan ook meer op zal gaan komen en dat deRubens-aanplant wat meer zal stagneren.Ook van Junami had hij goede verwach-tingen. “Junami doet qua appel toch eenbeetje denken aan een Elstar. Voordeel isdat Junami door het afzetseizoen heen eenuniformere kwaliteit behoudt.”

Veel interesse voor Maribelle

Op 7 augustus leidde Wou-

ter van Teeffelen van WTE

Fruitadvies zijn klanten

langs diverse fruitbedrijven

in het Land van Maas en

Waal. De nadruk lag hierbij

op nieuwe appelrassen,

mechanische dunning en

verschillende aspecten bij

de perenteelt.

B I J E E N K O M S T

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 82 0

De Maribelle-appels beginnen nu licht te kleuren; eind september zijn de vruchten rozerood. Foto’s: NFO

Page 21: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

M a r i b e l l eIn het kader van de ontwikkeling vannieuwe rassen werd een bezoek gebrachtaan het bedrijf van Ben de Sonnaville inAltforst, dat al een lange historie heeft opdit gebied. Fruitteler Mathieu Gremmenondersteunt samen met enkele anderen hetbedrijf van De Sonnaville om de nieuweappelrassen Maribelle, Rembrandt en An-nabelle op de markt te zetten. Rembrandtis al iets langer bekend en zal vooral gepo-sitioneerd gaan worden als nicheras voorde biologische teelt en huisverkoop. Deandere nieuwkomer Annabelle blijft voor-lopig nog even in de ijskast staan. Waar hetbedrijf zich nu vooral op richt, is de Mari-belle. “Met zijn rozerode uiterlijk is dit dePink Lady van de lage landen”, verklaardeGremmen. De Maribelle wordt een vrijras. Gremmen: “Deze appel bewijst zich-zelf. Een goed ras heeft geen clubconceptnodig, de markt zal het uitwijzen.”Het grootste voordeel van dit ras is vol-gens Gremmen het enorme uitstalleven,waardoor deze appel goed geschikt is alssupermarktras. “Dit vind je niet bij allehuidige rassen.” Maribelle is ontstaan uiteen kruising van Gloster met Meiprinsesen is vervolgens gekruist met Elstar. Dehoofdpluk van dit friszure ras ligt tien tottwaalf dagen na die van Elstar.De appel staat momenteel op bijna alleproeftuinen in Europa. “Verschillende lan-den willen ermee aan slag, waarbij ook hetzuidelijke halfrond interesse heeft ge-toond.” Ziektegevoeligheid en dunbehoef-te van dit ras zijn volgens Gremmen laag.De hardheid ligt rond de 7 à 8 met een sui-kergehalte van ongeveer 14ºBrix. Bewaringen koelregime komen overeen met die van

Jonagold. Boomkwekerij van Rijn in Wa-mel is licentiehouder van Maribelle, Rem-brandt en Annabelle.

D u n m a c h i n eEen ontwikkeling die Van Teeffelen metveel interesse blijft volgen, is de dunmachi-ne. Afgelopen jaar heeft de van oorsprongDuitse dunmachine van importeur HenriHol uit Meteren op meerdere fruitbedrij-ven dundemonstraties gegeven. “Met dedunmachine is er naast chemische dun-ning, die niet altijd een optimaal resultaatgeeft, nu een extra stuk gereedschap voor-handen”, verklaarde Van Teeffelen.

Tijdens deze middag werden de bedrijvenvan Van Leur en Frank van Hoppenreijs inWamel bezocht om de resultaten van demechanische dunning te bekijken. (InFruitteelt 29/30 heeft over dit onderwerpeen artikel gestaan). Benadrukt werd dathet beste tijdstip van toepassing tussenballonstadium en volle bloei ligt en dat bijeen witte bloei minder schade aan het bladwordt toegebracht. Op het perceel vanVan Hoppenreijs is ook een gedeelte ge-dund met een snelheid van drie kilometerper uur, tegenover vijf kilometer per uurals standaard. Geconcludeerd kon wordendat het duneffect hier te groot was. VanHoppenreijs: “Deze bomen groeien nu te

hard en dat kan weer tot gevolg hebbendat er ook volgend jaar te weinig vruchtenaan zullen zitten.”

P e r e nOver het algemeen viel de perenproductieop de bezochte bedrijven niet tegen. Welwaren duidelijk de verschillen tussen oudeen jonge bomen te zien. Bij het driejarigeConference-perceel van Marcel Leeuwisuit Tuil hing zeker geen slechte oogst. Hijverwachtte op zijn 10 ha zo’n 7 tot 8 kiloper boom te plukken, tegenover 6 kilo perboom vorig jaar. Van Teeffelen: “Deze bo-men in spillenaanplant zijn groeikrachtigebomen die qua volume ook voor vijfjari-gen door kunnen gaan.” Om het boom-volume te stimuleren is er op het perceelvoor inplant zo’n 9 cm gft-compost doorde grond gespit. In het tweede jaar is mettwee keer schuin wortelsnoeien in hetvoorjaar en de zomer van 2007 en ditvoorjaar opnieuw wortelsnoei de groei ste-vig geremd waardoor deze nu erg beheerstis. Leeuwis: “Dit heeft zich, samen met in-zet van GA en Regalis, vertaald in een goe-de productie.” Van Teeffelen benadruktedat wanneer gekeken wordt naar dit per-ceel, geconcludeerd kan worden dat je meteen traditionele aanplant ver kunt komen.“Je zou hier snoeren kunnen zetten vooreen wat grotere productie in de beginjaren,maar als je zo snel als Leeuwis richtingeindvolume bent, zal dat niet snel rendabelzijn.”Van Teeffelen is naast adviseur ook eige-naar van een fruitbedrijf met 6,5 ha peer,waarvan 5 ha dit voorjaar is beplant metConference-spilbomen. Dit perceel grenstaan het bedrijf van fruitteler Walter Ruisin Lithoijen, waarmee Van Teeffelen in-tensief samenwerkt. Van Teeffelen: “Eensamenwerking die voor ons beiden tot eenlagere kostprijs leidt. Bovendien benuttenwe elkaars kwaliteiten veel meer.” VanTeeffelen legde uit dat het perceel is in-gericht op het gebruik van een tunnelspuitwaardoor een V-haagsysteem afvalt. “Wegaan wel voor de kilo’s van een V-haag encompenseren dit door de hoogte in tegaan.” De tonkinstokken gaan op dit per-ceel dan ook tot een hoogte van 2,70 me-ter.Van Teeffelen en Ruis willen het perceelde eerste jaren zelf snoeien en uitbuigen enzo een duidelijke vorm en boomstructuuraanbrengen. “Hierna zullen de goedge-vormde bomen net zoals bij een V-haagmakkelijk te snoeien moeten zijn doorminder vakkundig personeel”, verteldeVan Teeffelen

Marijke van Schaikm v s c h a i k @ n f o f r u i t . n l

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 2 1

____________

‘Met zijn ro z e rode uiter-lijk is de Maribelle de PinkLady van de lage landen’

*

Over het algemeen viel de perenproductie op de bezochte bedrijven niet tegen.

Page 22: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Boswantsenschade aan vruchtenkomt in Nederland maar ook inBelgië voor. Boswants is een verza-

melnaam voor een groep wantsensoortendie tot het eind van de zomer schade ver-oorzaakt. Inmiddels zijn zeven soortenbekend en komt schade op verschillendepercelen voor. De omvang van de schadeis per jaar verschillend. De eerste soortenverschijnen in mei, andere later in de zo-mer. Mogelijk duurt die invliegperiode en-kele weken. Schade ontstaat vanaf die pe-riode tot het eind van de zomer. Verder isde kennis beperkt en momenteel wordt ergeen verder onderzoek naar boswantsengedaan. Meer onderzoek naar de diversesoorten, die op verschillende tijdstippenverschijnen, is noodzakelijk.Als de verschijningstijdstippen bekendzouden zijn, zou dat ook de bestrijdingmakkelijker maken. Daar waar vorig jaarschade gevonden is, kan met een neonico-tenoïde (Admire (O-TEQ), Kohinor, Ca-lypso of Gazelle) gespoten worden. Deperenbladvlopopulatie kan hierdoor weltoenemen, omdat deze middelen ook roof-wantsen doden.

Veel waardplantenWantsen zijn meestal zeer polyfaag en datgeldt ook voor boswantsen. Waardplantenvan boswantsen zijn onder andere brand-netel, zwarte els en roosachtigen. Ook degroene appelwants en de toortswants heb-ben meerdere waardplanten. Beide want-sensoorten staan bekend onder meerderewetenschappelijke namen (zie tabel 1). Degroene appelwants komt naast appel enpeer ook voor op pruim, kers,bessen, aardbei, aardappel, brand-netel en Forsythia. De toorts-wants rekent appel, peer, roosach-tigen, struiken, toorts, granen,aardappel en kruiden tot zijnwaardplantenreeks.Economische schade ontstaatwanneer een wants het teeltgewasbeschadigt. Hoewel de groene ap-pelwants en de toortswants eenlichte voorkeur voor appels heb-ben, kunnen zij ook peren aantas-

ten. De toortswants brengt vrijwel alleenbij Golden Delicious veel schade toe aande vruchten. Bij andere appelrassen en bijpeer kan een enkele prik in de vruchtengevonden worden.

Gif doodt cellenBoswantsen vormen een groter probleemwanneer in de omgeving bosschages oftuinen zijn. Ook een windhaag, van bij-

Boswantsen komen steeds vaker voor

in pere n b o o m g a a rd e nSinds enkele jaren komt

regelmatig een nieuw soort

schade voor op perenperce-

len: peren met diepe kraters,

te groot en te diep om van

de groene appelwants te

zijn. Ook de toortswants

kan de veroorzaker niet

zijn, omdat deze een ander

schadebeeld geeft. Alleen

boswantsen, want dat zijn

de boosdoeners, geven

voornamelijk schade aan

peren. Mogelijk is een ver-

gelijkbaar schadebeeld op

appels ook veroorzaakt

door boswantsen, al is dit

niet bevestigd in de praktijk.

G E W A S B E S C H E R M I N G

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 82 2

Tabel 1. Bekende schadelijke wantsen inb o o m g a a r d e n

Nederlandse naam Wetenschappelijke namen

Groene appelwants Lygocoris pabulinusLygus pabulinus

Toortswants Campylomma verbasciCampyloma verbasci

Bron: o.a. PCFruit

De groene stinkwants behoort tot de boswantsen. Foto’s: Arjan de Bruine

Page 23: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 2 3

voorbeeld els, kan een bron van boswant-sen zijn. Dit geldt voor alle wantsensoor-ten. De volwassen wantsen vliegen vandaaruit in de boomgaard. Vaak wordt inde kantrijen daarom meer vruchtschadeaangericht: van boswantsen is deze soms60 tot 80%. Boswantsen kunnen een in-vliegafstand van 50 tot 100 meter over-bruggen en zij hebben een voorkeur voorDoyenné du Comice. Bij afwezigheid vanDoyenné brengen zij ook aan Conferenceschade toe.

Volwassen boswantsen zijn aanmerkelijkgroter dan andere schadelijke wantsen. Totde boswantsen behoren de boom-, schild-en stinkwantsen die door hun uiterlijk engrootte te onderscheiden zijn (zie tabel 2).Daarnaast overwinteren ze als ei, larve ofvolwassen insect, afhankelijk van het ge-slacht. De grootte van de volwassenen va-

rieert van 10 tot 19 mm. De groene appel-wants en toortswants zijn respectievelijkongeveer 6 en 3 mm groot. Een van deboswantsen, de groene stinkwants (Palo-mena prasina), heeft zijn naam te dankenaan het onaangenaam geurende afschei-dingsvocht dat hij afgeeft.In de boomgaard steken de boswantsen inde vruchten. Waarschijnlijk veroorzakenlarven die later uit de eieren komen, demeeste schade. Zij hebben immers meervoedsel nodig om te volgroeien dan een

volwassen wants. Dit geldt inhet algemeen voor de meesteinsecten. Van de groene ap-pelwants is bekend dat ze naarde scheuttoppen vertrekkenals de vruchtjes 12 mm grootzijn. Jong blad is in die perio-de veel zachter dan de relatiefharde vrucht. Aangetast bladis misvormd en wordt bruin.Het is onbekend of dit feno-meen zich bij boswantsen ookvoordoet.Aangeprikte vruchten wordenmisvormd doordat geraaktecellen doodgaan door het gifdat wantsen daar inspuiten.Dit doen alle wantsensoorten.Cellen rondom de aangeprikte

cellen groeien wel waardoor kratertjesontstaan. Bij boswantsen zijn die bij deoogst enkele millimeters diep, vaak meteen platte bodem. Zeker wanneer een peermeerdere keren is aangeprikt, kan devrucht ernstig misvormd zijn. Bij het aan-snijden van de vruchten stuit men vaak opeen steenharde verkurking.

‘Lichte’ schadeVan schade door groene appelwants entoortswants is meer bekend. Schade vandeze wantsen ontstaat tijdens en enkeleweken na de bloei. Aangeprikte bloemenvallen vaak voortijdig af. Op eenmaal ge-zette vruchtjes waarin de wants prikt, ont-staat schade. Bij de groene appelwants uitdie zich in minder grote kraters dan bijboswantsen en kan verkurking rondom deprikplek optreden. Schade door de toorts-wants is herkenbaar aan ondiepe putjesvan 1,0 tot 2,0 mm diepte met in het mid-den een wratje. De doorsnede varieert van0,5 tot 2,0 mm. De toortswants veroor-zaakt na de junirui geen schade meer en isdan zelfs actief als nuttig insect.Bestrijding van de verschillende wantsenblijft moeilijk. Per jaar is onvoorspelbaarof het een ‘wantsenjaar’ wordt, al speelt devoorgeschiedenis een rol. Preventief kanbehandeld worden met minerale olie op deeieren of een neonicotenoïde op de (jonge)larven. Met Calypso of Gazelle kan tijdensde bloei op pas uitgekomen larven van degroene appelwants worden gespoten. Voorboswants is dit te vroeg; die moet later be-streden worden met Calypso of Gazelle.Admire of Kohinor is dan ook mogelijk.Een bespuiting na de bloei doodt boven-dien ook bladluizen. Voor boswantsenkunnen eventueel alleen de kantrijen be-spoten worden, vooral aan de kant vanwindschermen, bosschages en tuinen

Arjan de Bruine,freelance journalist

Tabel 2. Schadelijke boswantsen in boomgaarden met kenmerken

Naam Grootte Kenmerkenvolwassen insect

Pentatoma rufipes (roodpootschildwants) 11 - 15 mm donker bronsbruin, rond achterlijf oranje gevlekt, eindeschildje oranje, hoeken halsschild afgerond

Palomena prasina (groene stinkwants) 12 - 14 mm volledig groen in zomer, bruin in winter

Carpocoris fuscispinus 11 - 14 mm geel- tot roodbruin (oranje) met zwarte en rode vlekken,hoeken halsschild zwart

Carpocoris purpureipennis 11 - 13 mm geel- tot roodbruin (oranje) met zwarte en rode vlekken

Acanthosoma haemorrhoidale 15 - 18 mm geelgroen met rode vlekken, rood driehoekig kleurpatroon rondschildje

Coreus marginatus (zuringwants of fluweelbruine randwants) 10 - 13 mm sprieten met vier sprietleedjes, bruin gespikkeld (ter hoogte van schildje smaller, breed uitlopend achterlichaam)

Gonocerus acuteangulatus (smalle randwants) 12 - 15 mm donkerbruin, langwerpig (ter hoogte van schildje smaller, breed uitlopend achterlichaam)

Bron: o.a. PCFruit

Verkurking op de plaats waar de boswants in de vruchtheeft geprikt.

Page 24: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Nieuwe plukkarrente huur en te koop!

Hier nog volop verkoop en verhuur van minitrekkers &

pluktreinkarren voor de fruitoogst

Versteeg Merkelijn ServiceIndustrieweg 24-26

8255 PB SwifterbantTelefoon: 0321 - 32 38 80

Fax: 0321 - 32 45 02e-mail: [email protected]

W W W . M I N I T R E K K E R S . N L

B l a u w e b e s s e n p l a n t e nHet nieuwste assortiment inclusief

Liberty, Aurora, Draper.

40 jaar ervaring in de teelt en

vermeerdering

Mts. SchrijnwerkersHorsterweg 865971NG GrubbenvorstTel. 077 - 3270290Fax. 077 - 3270291Email [email protected]

De specialist in fruitteelt gewasbeschermingsmachines.

Importeur van: Lipco tunnelspuiten een- en tweezijdige.Muller onkruidspuitbomen

Dealer van: John Deere boomgaardspuiten en trekkers.

SKL. Erkend boomgaardspuit keuringsbedrijf.Grote voorraad onderdelen Douven boomgaardspuiten

Garage- & landbouwmechanisatiebedrijf 1933 H. HOL & ZN. 2 0 0 370 jaar kwaliteit en vakmanschapDen Bommel 8, 4194 TZ Meteren, tel: 0345-569294, fax: 0345-569542www.hholenzoon.nl

Goeseelsstraat 25 tel. 076 - 5720586 internet: www.javeko.nl4817 MV Breda fax 076 - 5729936 e-mail: [email protected] k o e l c e l l e n

v r i e s c e l l e n

KOELCELLEN VOOR FRUITBEWARINGPerfect gebouwd met polyurethaan of polystyreen isolatiepanelen

van topkwaliteit. Hermetisch afsluitbaar met hef-/schuifdeuren.

Page 25: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 2 5

Kersenvlieg en GazelleBelgië en Midden- en Zuid-Duits-land hebben al enkele jaren temaken met de aanwezigheid vande kersenvlieg. Op sommige per-celen is de druk zo groot datcomplete oogsten verloren gaan.Ook in het teeltgebied Das AlteLand in het noorden van Duits-land komt de kersenvlieg op ver-schillende plaatsen voor. In Ne-derland komt ze vooral voor inZuid-Limburg en op enkeleplaatsen in het midden van hetland. Begin juli zijn op diversebedrijven waar tot dan toe nognooit kersenvlieg was gezien,vliegjes gevangen. Dit duidt eropdat de kersenvlieg ook in Neder-land haar leefgebied uitbreidt. In het verleden kon de kersen-vlieg met dimethoaat redelijkgoed worden bestreden. Sinds2008 is dat middel echter nietmeer voor dit doel beschikbaar.Door inzet van de NFO is er ditjaar een derdenuitbreiding voorGazelle gekomen, zodat dit mid-del ingezet kan worden tegen dekersenvlieg.In Duitsland zijn sinds 2001 proe-ven genomen met Gazelle (inDuitsland op de markt als Mospi-lan). In twaalf proeven is Gazelleéén keer en in zes proeven tweekeer gespoten. In het Duitse vak-

blad Obstbau werden onlangs deresultaten van deze proeven sa-mengevat. Eén bespuiting bleekonvoldoende om de bomen ge-durende de gehele vlucht af-doende tegen de kersenvlieg tebeschermen. Gemiddeld over detwaalf proeven kwam de wer-kingsgraad uit op 90,8%. Hettweemaal behandelen met Ga-zelle was duidelijk effectiever.Gemiddeld kwam het bestrij-dingsresultaat uit op 99,7%. Inelf proeven werd als vergelij-kingsmiddel ook dimethoaattoegepast. Gemiddeld resulteer-de één bespuiting met dimetho-aat in een bestrijdingsresultaatvan 96,6%.

Pluktijdstip pruimDe huidige, gangbare pruimen-rassen als Opal en Reine Victoriakrijgen kort voordat ze plukrijpzijn een oranjerode blos. Dekleur is, naast andere factoren,een indicator dat het pluktijdstipnadert. Een aantal nieuwerepruimenrassen – waaronder Valor, maar ook de rassen die opdit moment door The Greeneryop praktijkschaal worden getest– is al ver voor het plukmomentgekleurd. De kleuromslag kanhier dus niet worden gebruikt alsindicator voor het pluktijdstip,

hetgeen het bepalen van hetjuiste plukmoment lastig maakt.In 2006 hebben AFSG en PPO-fruit onderzoek gedaan naarmogelijkheden om met behulpvan meetbare parameters alshardheid, suikergehalte en kleur,het pluktijdstip te kunnen bepa-len. Met tussenpozen van viertot zeven dagen zijn op zevenmomenten pruimen geplukt. Degekozen pluktijdstippen lagenzowel voor als na het ingeschat-te optimale pluktijdstip. De Brix-waarde steeg naarmate er latergeplukt werd. Tussen de bomenverschilde de Brix-waarde echternogal. Naarmate er later werdgeplukt, daalde de hardheid (pe-netrometerwaarde). Ook hierwaren de verschillen in hardheidtussen de vruchten groot, het-geen het bepalen van het opti-male plukmoment lastig maakt. De beste indicatie van het pluk-tijdstip bleek in het onderzoekde kleur van de schil te zijn. Deschilkleur is in het onderzoek ge-meten door de schil van hetvruchtvlees los te weken en dezete vermalen in alcohol en zout-zuur en vervolgens met een spec-trofotometer de hoeveelheidvoor de kleur verantwoordelijkeanthocyanen te meten. Vóór hetoptimale pluktijdstip verandertde kleur van de schil nauwelijks,maar rondom het optimum blijktdeze sterk te veranderen. Eensnelle kleurverandering zou hier-mee een indicatie kunnen zijndat het pluktijdstip nadert. Ver-der onderzoek is nodig om eenvoor de praktijk bruikbare me-thode van pluktijdstipbepalingte kunnen ontwikkelen.

D i e p v r i e s t e s tHet moment waarop de schil vaningevroren pruimen makkelijkvan het vruchtvlees loslaat, ismogelijk een hulpmiddel voorhet bepalen van het juiste pluk-tijdstip van pruimen. Tijdens hetonderzoek naar de bepaling vanhet optimale oogsttijdstip vanpruimen kwamen de onderzoe-

kers hier toevallig achter. Voorhet onderzoek werden de prui-men na de pluk ingevroren omop een later tijdstip te wordengeanalyseerd. Tot het momentvan het ideale pluktijdstip bleekde schil moeilijk van het vrucht-vlees te verwijderen. Vanaf hetoptimum bleek de schil echtermakkelijk los te laten. Als dezewaarneming in andere jaren be-vestigd wordt, is dit wellicht eensimpele en praktische manier omhet pluktijdstip van pruimen tebepalen: een aantal pruimen inde diepvries leggen en de vol-gende dag kijken of de schilmakkelijk van het vruchtvlees lo-slaat.

Stikstof en blauwe besIn de teelt van blauwe bessen ishet gebruikelijk om grote hoe-veelheden gecomposteerdehoutsnippers onder de struikenaan te brengen. Het is bekenddat de bacteriën die voor de ver-tering van de houtsnippers ver-antwoordelijk zijn, stikstof nodighebben. De stikstof wordt vast-gelegd en komt in latere jarendoor mineralisatie weer vrij.PPO-fruit in Randwijk heeft eenmodelberekening gemaakt vande in de beginjaren vastgelegdeen later weer vrijkomende stik-stof. In het onderzoek is ervanuitgegaan dat jaarlijks 100 m3

houtsnippers in de beplantingwordt aangevoerd. Uit de mo-delberekening blijkt dat de eer-ste zes jaar tot 50 kilo stikstofper hectare per jaar wordt ont-trokken en vastgelegd. Vanafhet zevende jaar komt stikstofdoor mineralisatie weer vrij. Devastgelegde stikstof dient als ex-tra stikstof, bovenop de voor degroei noodzakelijke hoeveelheidstikstof, te worden aangevoerd.De hoeveelheid stikstof die in delatere jaren weer vrijkomt, is metbehulp van een N-mineraal-meting te bepalen Gerard Poldervaart,kennisconsulent van NFO enProductschap Tuinbouw

onderzoek

De kersenvlieg wordt op steeds meer bedrijven in Nederland gevonden. Foto: NFO

Page 26: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 82 6

Te e l tGrootfruit

B e l i c h t i n g s s n o e iEen vorm van zomerse belich-tingssnoei kan op een aantalpercelen geen kwaad. Dan stijgthet percentage appels dat in deeerste pluk mee kan en wordthet overzicht op de boom wat deplukprestatie betreft beter. Ookhet terugbrengen van de boom-hoogte verbetert de zijdelingselichtinval naar de buurbomen ennaar de volgende rij aanzienlijk.De opdroogtijd na een regenbuimaar ook na elke dauwnachtverbetert dan dagelijks. Probeerde zomersnoei zo veel mogelijk‘met twee handen’ te doen: pakmet de vrije hand een tak ofscheut vast die vervolgens metde andere hand zo ver mogelijkwordt teruggepakt. Let op methet laten staan van erg kleinestompjes van de scheuten bijvruchtclusters. Deze kunnen laterbij het plukken schade aan devruchten veroorzaken.

Vroege vruchtvalDoor het vallen van enkelevruchten als gevolg van verdrin-ging of van het uitzakken vanenkele takken menen telers somste maken te hebben met vroegevruchtval. Gelukkig is dat meest-al niet het geval. Vooral Confe-rence, Boskoop en gewassenwaarbij ethrel is ingezet, kunnenplotseling vroege vruchtval ver-tonen. Bij Elstar komt het eigen-lijk nooit voor, bij Jonagoldslechts zelden en dan nog pas la-ter in de pluk. Spuit de rassen diegevoelig zijn vanaf twee wekenvoor de verwachte plukdatumwekelijks met NAA. Spuit datmiddel altijd onder ideale om-standigheden met een voldoen-de lange bladnatperiode zodathet middel goed opgenomenkan worden. Spuiten bij te sneldrogend weer geeft geen wer-king.

Ethrel op JonagoldOm de vruchtkleur te bevorde-ren kan er met ethrel gespotenworden. Dit geeft op alle geblos-te appels een verbetering van deroodverkleuring, maar helaasook een verloop van de grond-kleur, een versnelde rijping eneen minder lang uitstalleven. In

de bewaring en in de afzet moethiermee rekening worden ge-houden. Met lage concentratiesen bij tijdig plukken kan er bijJonagold geprofiteerd wordenvan een betere roodverkleuringzonder dat dit meteen ten kostegaat van de grondkleur of vanhardheidsverlies. Houd de con-

centratie dan beperkt van100 tot200 ml ethrel vijf tot zes wekenvoor de pluk en spuit onder veili-ge omstandigheden (rond de20ºC). Bij hogere temperaturenmoeten de lagere concentratiesworden aangehouden. De appelsblijven dan geschikt voor de lan-ge bewaring. Blijf het bespotengewas intensief volgen en laat uniet verrassen. Doordat de eerstepluk eerder uitgevoerd kan wor-den of doordat er een groterpercentage mee kan, krijgen detweede en derde pluk meer kansom ook nog goed op kleur te ko-men. Op relatief dunnere gewas-sen waar geen kleurproblemenverwacht worden, is het niet no-dig.

V o g e l s c h a d eVooral in de perenteelt maarook in de appelteelt zorgen veelkraaiachtigen, kleine zangvogel-tjes en mezen voor schade aanhet fruit. De directe pikschadevan kraaiachtigen is duidelijkmaar daarnaast beschadigen ze

met hun poten ook nog velevruchten. De kleine vogeltjesprikken slechts een heel kleingaatje, vaak op de bovenstehelft van de vrucht, die van daar-uit verder gaat rotten. Schadedoor kraaien en eksters zit voor-al bovenin de boom, terwijl scha-de door Vlaamse gaaien vaak inhet middelste gedeelte van deboom zit. De kleine pikjes vanzangvogeltjes en mezen zittenvaak binnenin en onderin deboom; de vogeltjes komenmeestal vanuit de windsingels ofvanuit bosjes.Naast de directe schade is er hetprobleem dat aangetaste vruch-ten gaan rotten en dat ze gezon-de vruchten die in trossen han-gen, aansteken. Vooral bijConference, die vaak op trossenhangt, kan de schade snel oplo-pen. Ook bestaat het risico dataangepikte vruchten toch ge-oogst worden en in de cel door-rotten en daar andere vruchtenbesmetten.Om het uitbreiden van rot te

werkwijzer

Wöbra moet met warm weer worden aangebracht. Foto: NFO

____________

Schade door kraaienen eksters zit

vooral bovenin de boom

*

Page 27: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 8 2 7

voorkomen is het nodig om nuregelmatig door de percelen tegaan om de aangetaste vruchtener tussenuit te plukken. Bij hoge-re bomen gaat dit het makke-lijkst door gebruik te maken vaneen lange (tonkin)stok, een dunpaaltje of een lat met daaropaan het eind een spijker. Hier-mee zijn vanaf de grond de aan-gepikte vruchten te verwijderen.Het is ook mogelijk om de vruch-ten te lichten met een dikkere,aan het einde schuin afgesnedenpvc-buis. De vruchten kunnendan door de buis naar benedenvallen zonder andere vruchten teraken.

Vogels verjagenOm vogels te verjagen zijn diver-se maatregelen mogelijk. Af-schriklint, afschrikgeluiden, bal-lonnen, gaskanonnen, alarm-pistolen et cetera hebben alle-maal een effect maar zijn geenvan alle afdoende onder alle om-standigheden. In overleg met dejager kunnen er wellicht wat vo-gels worden afgeschoten of ge-vangen. Op zijn tijd duiken erook middelen op die op het ge-was gespoten kunnen worden endie een afschrikkende werkinghebben op diverse soorten wild.Van Aminosol is bekend dat heteen sterke lucht verspreidt voor-al als het een dag van tevoren almet water is gemengd. Het na-deel is dat ook het product enigetijd deze lucht behoudt en dusniet verhandelbaar is. Op dewindsingels kan het wel verspo-ten worden. Calin W zou een af-werende werking moeten heb-ben op wild. Onder welkeomstandigheden het productwel of niet voldoet, moet vooralde ervaring leren. Het probleemis groot genoeg om het in iedergeval uit te proberen.

W i l d a f w e e rSinds het wegvallen van AApro-tect is er geen mogelijkheid ombij plotselinge vreterij in deherfst of in de winter te reage-

ren door de stammen in te sme-ren. Bij het planten moet er dusal een keuze gemaakt wordenom de bomen met boomnetbe-schermers te planten. Als dit nietis gebeurd, dan moet er nu over-wogen worden om de bomen inte smeren met Wöbra. Dit mid-del groeit met de stam mee enbeschermt over meerdere jarengoed tegen het aanvreten vanhazen en konijnen. Het is in ver-houding wel duurder danAAprotect, maar vergelijkendaarmee heeft geen zin meer.

Een ander nadeel van Wöbra isdat het voortdurend goed ge-mengd moet worden en dat hetmet warm weer moet wordenaangebracht omdat het in dewinter slecht smeerbaar is. Hetmoet ook goed rondom ge-smeerd worden want plekjes dieworden overgeslagen, kunnenalsnog worden aangevreten. Erzijn ook allerlei boomnetjes in dehandel, die na het planten omde stam kunnen worden ge-plaatst. Ze kunnen dan ookmeestal meerdere keren ge-bruikt worden. Het blijft wel be-langrijk om overzicht op de stamte houden in verband metvruchtboomkanker, wortelvel-den, stambasisrot, onkruid enopslag. De netjes mogen het danook niet te donker maken en destam niet onnodig lang vochtighouden. Het afschermen van destam kan ook met stukken kip-pengaas die van een rol wordengeknipt. Als u van plan bent omWöbra te smeren, dan moet datgebeuren voordat het te koud is.Wellicht zijn er rond de pluk dantijdelijk wat mensen over diekunnen smeren.

Schade meldenIn het geval van wild- en vogel-schade is er de mogelijkheid omdeze te melden en in aanmer-king te komen voor schadever-goeding. Vooral mezenschade ismoeilijk te voorkomen en komtvoor schadevergoeding in aan-merking. Op www.faunafonds.nlis via formulieren een schadefor-mulier te downloaden. De scha-de moet wel binnen zeven da-gen na het ontstaan wordengemeld. Bij de schademeldingmoet een topografische kaart

worden meegezonden. Er is spra-ke van een (beperkt) eigen risico.Als zo veel mogelijk schadewordt gemeld, dan krijgen debeleidsorganisaties een betrouw-baar beeld van de echte schade-omvang. Tonnie van Kessel,AgroBuren/Van WesemaelG r o e pa m m v a n k e s s e l @ h o t m a i l . c o m

Be w a r i n gNieuw bewaarseizoenOver een maand begint de pluk-periode, dus is er nog tijd om debewaarvoorzieningen te bekij-ken en te controleren. Contro-leer of de temperatuurvoelers inorde zijn en ijk deze eventueel.De beste en meest betrouwbaremethode is met smeltend ijs inbijvoorbeeld een thermoskan.Stop de voeler hierin en blijf roe-ren. De voeler moet dan 0ºC aan-geven. Vooral bij de perencellen,waar de temperatuur tegen debevriezingsgrens ligt, kan eenkleine afwijking grote gevolgenhebben.

Ook meting van de CA-conditiesblijft kritisch. Zorg dat de meet-apparatuur geijkt is; uiteraardzijn de procedures per systeemverschillend. Kijk of er nog vol-doende ijkgas is en of de hand-meter goed en geijkt is. Startmet meten zodra het eerstefruit door de deur is gereden.Controleer de deuren van dekoelcellen en de deurrubbers.Ga ook na of er beschadigingenin de celwanden zijn. Test zelfeventueel of de cel lekdicht is oflaat dit doen. Cellen die vorigjaar problemen gaven, wijkenmogelijk ook dit jaar af. Conti-nu stikstof inblazen om lekkente compenseren is duur. Zorg er-voor dat wanden en vloeren vande cel schoon zijn.Controleer ook de werking vande koelinstallatie, kijk of deventilatoren allemaal functione-ren, de koelinstallatie nageke-ken is, enzovoort. Ga ook na ofde lekbak onder de verdampergoed is en de afvoer voor decondenswatermeting functio-n e e r t .Bekijk de kisten voor perenkoe-ling. Als ze alleen bovenop wor-den afgedekt, gebruik dan zoveel mogelijk kisten zonder sple-ten in de zijkant.Kijk ook kritisch naar de mon-stername tijdens bewaring. Ko-mend seizoen wordt de controleop de veiligheid van ULO-cellenwaarschijnlijk verscherpt. Alletoegangen tot de cel dienen af-gesloten worden als deze in be-drijf is, dus ook de controlelui-ken. Voor peren is het beter omhele bakken te controleren,vooral tijdens de latere bewaar-fase in verband met rotontwik-keling. Zet daarom van iederepartij in de cel een aantal bak-ken achter de deur. Bij goedevoorbereiding is er tijdens bewa-ring toch meer zekerheid.

P l u k p l a nOp dit moment is het niet hele-maal zeker wanneer de pluk kanstarten voor de diverse rassen,

____________

Komend seizoen wordt de controle op de veiligheid van ULO-cellen

waarschijnlijk verscherpt

*

Page 28: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

FR U I T T E E L T 33/34, 15 A U G U S T U S 2008, J A A R G A N G 9 82 8

maar vooral de Conference-peeren de Elstar zullen maatgevendzijn voor het startmoment. Pro-beer nauwkeurig te schatten watper perceel verwacht kan wor-den qua opbrengst, niet alleenom straks het juiste aantal pluk-kers te hebben maar ook om tekijken of de eigen celruimte welklopt en/of ruimte elders moetworden bijgehuurd. Er wordendit jaar wat minder peren ver-wacht.Probeer de juiste plukvolgordeper perceel goed in te schatten.Voor peren zijn hierbij de maat-ontwikkeling, het suikergehalte,de hardheid en de zetmeelaf-braak maatgevend. Voor Elstar ishet pluktijdstip ook afhankelijkvan het wel of niet toepassenvan SmartFresh. Bij gebruik vandit middel wordt geadviseerdom, mogelijk zelfs vijf tot zevendagen, later te plukken. Houdhier rekening mee in de plan-ning.Alex van Schaik,AFSG Wageningena l e x . v a n s c h a i k @ w u r . n l

Ge w a s b e -s c h e rm i n g

Grootfruit

Spint- en roestmijtHet is nu een goed moment omnog eens te controleren op spinten roestmijt. De veiligheidster-mijn van Envidor (veertien da-gen) en Masai (zeven dagen) isop de meeste percelen nog geenbelemmering. Vanaf half augus-tus worden de wintereieren vanspint gelegd. Om die reden is hetbelangrijk om een noodzakelijkebespuiting niet meer uit te stel-len.Masai werkt alleen tegen spint.Envidor heeft het voordeel datnaast spint ook roestmijt gedoodwordt. De aanvangswerking vanEnvidor is vrij traag. Ouderemannetjes blijven leven, devrouwtjes kunnen de eieren niet

meer leggen en sterven daar-door. Dat heeft enige tijd nodig.

R o o f m i j t e nRoofmijten kunnen tot 1 septem-ber worden uitgezet, maar hoevroeger hoe beter. Als er nuwordt uitgezet, kunnen ze zichnog een keer vermeerderen. Deste meer vrouwtjes de winter ingaan, des te beter slaan ze vol-gend jaar aan.Uitzetten kost tijd en dus geldmaar het loont wel. Als geenroofmijten worden uitgelegd,duurt het soms drie of vier jaarvoor het evenwicht is bereikt.Gedurende die tijd moet regel-matig worden bijgestuurd omspint de baas te blijven.Boskoop en Jonagold hebbendoorgaans de meeste roofmijten.Maar ook andere rassen zijn

bruikbaar mits per twee blade-ren een of meerdere roofmijtenaanwezig zijn. Het uitzettenslaagt het best als per boomtwee scheuten worden uitge-legd.

Klein- en steenfruit

Spint bij kersVooral dit jaar komt in veel per-celen spintaantasting voor. Zekerbij de percelen met kappen is de

aantasting soms ernstig. Voor debestrijding in deze tijd zijn geenmiddelen toegelaten. Het is nogmaar de vraag of volgend jaarwel een middel zal zijn toegela-ten. De vooruitzichten voor vol-gend jaar zijn dus niet geweldig.Bij kers komen vrijwel altijd tweespintsoorten voor: fruitspint enkasspint. Kasspint wordt vaakbonenspint genoemd. Deze soor-ten hebben overeenkomsten

maar ook grote verschillen. Defruitspint is rood en overwintertals ei. De kasspint kan sterk va-riëren in kleur maar is meestalgeelgroen met twee donkerevlekken op de rug. Van de kas-spint overwintert het levendebevruchte vrouwtje. De kasspintvormt op de bladeren een spin-rag, fruitspint doet dat niet. Bei-de soorten houden van hogetemperaturen, vooral de kas-spint.

In de praktijk zijn er wat erva-ringen met roofmijten. Er lij-ken mogelijkheden maar het isnog zeker niet uitgekristalli-seerd. De appelroofmijt, Typh-lodromus pyri, komt van oor-sprong van kers. Het is eengoede predator van fruitspintmaar minder goed voor kas-spint. Daarvoor zijn andere ge-

kweekte soortenmeer geschikt.Omdat de toe-komst van despintbestrijdingbij kers onzekeris, is het zeker teoverwegen omappelroofmijt bijkers uit te zetten.Dat kan nog dezemaand. Houd erwel rekening

mee dat het een paar jaar duurtvoor het evenwicht wordt be-reikt.Appelroofmijten kunnen uit ap-pelpercelen gehaald worden.Knip daar scheuten met roofmij-ten. Leg per boom liefst een paarscheuten, het blad verdroogt ende roofmijten lopen over. Als erroofmijten worden uitgezet,moeten voor de overige bespui-tingen geen middelen wordengekozen die nadelig zijn voordeze nuttige. Voor kers betreftdat zwavel en Decis. Zwavel isbeperkt bruikbaar, Decis is abso-luut niet bruikbaar. De periodetussen het spuiten van Decis enhet uitzetten van de roofmijtenmoet zelfs vier weken zijn van-wege de residuwerking.Op sommige kersenpercelen ko-men van nature appelroofmijtenvoor maar vaak ook andere soor-ten, zoals Tydeus. Deze roofmijtis wat geler, heeft kleine pootjesen dribbelt meer tijdens het lo-pen. Tydeus leeft niet van spint,is dus niet nuttig Jan van Mourik,Centrale Adviesdienst F r u i t t e e l tj v m o u r i k @ c a f . n l

De fruitspint (links)en de bonenspint.Foto’s: CAF

____________

Vooral dit jaar komt in veel percelen spintaantasting voor

*

Page 29: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Da’s pas sap!

In de vernieuwde appeltap of in flessen.Heerlijke sappen van uweigen fruit.

Meer omzet door de appeltap.Vraag naar onze referenties.

Fruit- en verwerkingsbedrijfVan AppevenGroeneweg 16049 CE Herten (L)Tel.: 0475-334810www.appeven.nl

Te koop - Te huurPartij mooie degelijke fruitvoorraadkisten,120 x 100 x 75 cm.

Interessante huur /koop regeling

Oostrom 't Goy BV

T (030) 601 11 65F (030) 636 50 43M 06 - 514 110 87E mieke-tgoy-bv@

oostrom-ok.com

TE HUURNieuwe ULO-ruimte in Flevoland.

Tel: (06) 22 44 79 22

TE KOOPKubota 5001 met vierwielaandrijving.

Tel: (06) 25 51 41 58

TE KOOP6 plukbakken van Gijssel, 3 wiel met lier.

Tel: (06) 22 84 24 90

vangbandjeVangbandjes dienen uiter-

lijk maandagochtend 12.00 uur schriftelijk in het bezit te zijn van

het NFO-secretariaat. Kosten:e 26,- incl. btw voor vijf regels;

elke regel meer kost e 2,50. Alleen voor fruittelers die lid zijnvan de NFO en als het geen han-

delsdoeleinden betreft.

n f oa g e n d a

F l e v o - N o o rdDinsdag 19 augustusAvondexcursie o.l.v. J.van Dillen(Van Wesemael), bij H. v.d. Rijdt,Professor Zuurlaan 1 in Biddinghui-zen; 19.30 uur.Maandag 25 augustusDe avondexcursie bij Jan Kutschrui-ter die deze dag stond gepland,gaat niet door.

M i d d e n - N e d e r l a n dVecht en IJsselWoensdag 20 augustusBezoek aan de bedrijven van AdSlabbekoorn in Kapelle en VogelaarVredehof in Krabbendijke. Aanslui-tend is er een recreatieve activiteitinclusief maaltijd. Vertrek vanaf hetbedrijf van Mark Roodenburg, Boveneind Noordzijde 48 in Ben-schop; 7.45 uur. De verwachting isrond 21.00 uur terug te zijn. Dekosten voor de dag zijn e 25,- p.p.Opgave bij Mark Roodenburg, tel:(030) 688 58 74.

Z e e l a n d /N o o rd - B r a b a n tOost-Zuid-Beveland enT h o l e nVrijdag 22 augustusMiddag- en avondexcursie naarSchouwen-Duiveland. Bezoek aanhet bedrijf Biene Velde in Zierikzee(13.45 uur) en aan Cafruso in Nieu-werkerk. Ter afsluiting is er eenbarbecue. Zie ook de convocatie,onder meer voor het carpoolen.Opgeven bij Piet Alkema: [email protected] of (06) 51 73 128 4 .M i d d e n - B r a b a n tDonderdag 21 augustusZomerexcursie naar de Betuwe voortelers en hun partner.Om 8.00 uur vertrekt de touringcarvanaf het fruitbedrijf van Fam. Ver-kooijen, Muilkerk 36b in Dussen. Nade excursie - omstreeks 17.30 uur -is er een gezamenlijke barbecue bijFam. Verkooijen. Opgave vóór 18augustus bij Rien Zijlmans, tel: (06)51 18 50 17, e-mail:m s l . z i j l m a n s @ h o m e . n l .

LaMi Utre c h tDinsdag 19 augustusBijeenkomst met twee onderwer-p e n :1. Demonstratie van nieuwe biolo-

gische middelen in de fruitteelt,uitgevoerd door Henny Balkho-ven (Fruitconsult). Het betreftAgricolle tegen perenbladvlo enEnzicur tegen meeldauw. Aanvul-lend wordt een korte toelichtinggegeven op een demoproef die isgericht op verschillende schema’svoor de bestrijding van vruchtrotin combinatie met minder/geenresidu op de vruchten.

2. Vermindering van de milieube-lasting door optimalisatie van defruitmotbestrijding, uitgevoerddoor Herman Helsen (PPO-fruit)en Marc Trapman (Bio Fruit Ad-vies). Twee groepen fruittelersworden dit jaar bij deze aanpakbegeleid en de behaalde resulta-ten worden op de bijeenkomstv o o r g e s t e l d .

Locatie: het bedrijf van Anton vanWijk, Beusichemseweg 134a in ’t Goy; 19.00 uur.

P C F ru i tP i t f r u i tVrijdag 22 augustusOpendeurdag waarbij de volgendethema’s aan bod komen: nieuwerassen appel en peer, vruchtkwali-teit peer, dunnen bij appel en fero-moonverwarring. Locatie: Proefcen-trum Fruitteelt, Kerkom, Fruittuin-weg 1 in Sint-Truiden, België; 19.00 uur. Meer info is te vinden opw w w . n f o f r u i t . n l / a g e n d a .

K l e i n - A l t e n d o rf ,D u i t s l a n dA p f e l t a gVrijdag 22 augustus ‘Apfeltag’ met aandacht voor hagelafweersystemen, plukstellin-gen, plukrobot, gewasbescherming,nieuwe rassen en teelttechniek. Locatie: Kompetenzzentrum Gar-tenbau, Meckenheimerstrasse 42 inKlein-Altendorf, Duitsland; 13.30uur tot 17.00 uur. Meer info is tevinden op www.nfofruit.nl/agenda.

A d v e r t e r e n

d o e t

v e r k o p e n !

B e l

0 2 3 -

5 7 1 4 7 4 5

Page 30: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

U L O / C A B e w a r i n g

De Ultra-Mist is een ultrasoon bevochtigings-

systeem speciaal ontwikkeld voor het bevoch-

tigen van groente en fruit terwijl het in

ULO/CA-condities zit.

Hierdoor verbetert niet alleen de opslagkwali-

teit van uw cellen, maar ook de kwaliteit van

uw product en kunt u uw product langer

bewaren!!

Voor meer info:

A i r - C o n t r o lSiliciumweg 833812 SW AmersfoortTel: +31 (0)33 277 1006Fax: +31 (0)33 277 4567Mob: 06 43 984 676E-mail: [email protected]

TE HUURNieuwe koelruimte1 ulo cel voor ± 60 ton peren1 ulo cel voor ± 50 ton appels

Tel: 06 - 53396209

Geheel verwijderen vanboomgaardenVerklepelen, versnipperenboomgaardStobben vrezenVerhuur champost wagensVerhuur sporenvuller

Bel vrijblijvend voor informatie:

Bart Kempwww.kempschalkwijk.nl

Tel. 030 - 6012595Mob. 06 - 22548402

BV

TE KOOP GEVRAAGD:

- SCHILAPPELEN

- INDUSTRIE-

A P P E L E NBlokzijlerdwarsweg 12, MarknesseTel 0527-203917, Fax 0527-203944Mob. 06-53294479

Te koop:Elstar en Conference op het hout.Goede smaak en kwaliteit.Per volle vrachtauto.Eind augustus, begin september 2008.

Görtz Frui t BV. Telefoon 06 - 502 607 02

P L U K T R E I N T J E S

laag model, ideale werkhoogteexact spoorvolgendbij nat weer minimale spoorvormingbanden met gazon- of tractorprofielmet of zonder spatlaptrekbok leverbaar

Constructiebedrijf J.P. Bombach

Werkplaats: Boterhoeksestraat 50 6666 GA Heteren

Tel. 06-12594004 / 06-10288125 E-mail: [email protected]

Page 31: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring

Alle wielen aangedreven

Dubbellucht voor

Dubbellucht achter

In hoogte en breedte

verstelbaar

Makkelijke opstap

Aluminium loopplateaus

Lichtgewicht machine

Hydraulische draai-

kransbesturing

Automatisch stuursysteem

KRUIP-snelheid met

start/stop

Gegalvaniseerd frame

Hydraulisch lossysteem

Dubbeldoelmachine

Voor de pluk van 2008 nog leverbaar:

Pluktreinkarren met de wielen onder of achter

Agri-com Langbroek 0343 - 562036 w w w. a g r i c o m . n l

De onyx

Page 32: Fruitteelt nr 33-34 6...Unive Koelhuis Dro n t e n Voor verhuur: H. Rietveld – Tel: 0653-528 808 Voor verladingen: Tel: 0321315588 E-mail: koelhuisdronten@planet.nl ULO-bewaring