fosfor 2-2016

16
1 WERK& CONFLICT 2

description

fosfor 2-2016 Driemaandelijkse magazine van FOS - Socialistische Solidariteit. Editie apr - mei - jun 2016

Transcript of fosfor 2-2016

Page 1: fosfor 2-2016

1

Werk& conflict

2

Page 2: fosfor 2-2016

04. focusWaardig werk, vrede & een duurzame samenleving

08. uit het zuidenLeidt Colombiaans vredesproces tot geweld?

12. doe Meefos-campagne gaat door!

07. Q&AConflict in Mozambique

10. uit het zuidenHondurese vakbond in schaduw van geweld

14. MotivAtie vAnDe motivatie van Tine

Gender en tAAlTermen zoals ‘werknemer’,

‘werkgever’ en andere beroeps-

namen die in de teksten gebruikt

zijn voor groepen van mensen,

slaan telkens zowel op vrouwen

als op mannen.

fosfor is een uitGAve vAn fos - Fonds voor Ontwikkelingssamenwerking 12e jAArGAnG nummer 2 (april – mei - juni 2016)sAMenstellinG en (eind)redActie Dries Merre vorMGevinG Thibault Verougstraete – Eskidoos drukkerij Druk in de Weer. Gedrukt met vegetale inkten op 100% gerecycleerd papier. Met MedeWerkinG vAn Caroline Bal, Stiene Billen, Karolien Debel, Naomi De Bruyne, Stijn Roovers, Liesbet Vangeel, Françoise Vermeersch en Jo Vervecken. foto’s © FOS tenzij anders vermeld.

COVERFOTO’S © REPoRTERs

inhoud

Meer nieuWs ontvAnGen?

Abonneer je op onze maandelijkse nieuwsbrief via www.fos-socsol.be BEDANKT OM ONS TE VOLGEN! facebook.com/fossocsol

@fosngo facebook.com/fosngo www.fos-socsol.be @fosngo

Page 3: fosfor 2-2016

3

in een politiek GevoeliGe context Moet het Middenveld neutrAAl blijven

De kracht van de tegenmachtWereldwijd dreigen bespa-ringsregeringen het midden-veld uit te dunnen. In België neemt de regering maatrege-len om een budgettaire nood te beantwoorden, maar ook

om een andere samenleving te creëren. Een waarin individualisme solidariteit overschaduwt en waarin sociaal zwakkeren bestempeld worden als mensen die de geboden kansen niet omarmen. Een samenleving die vindt dat je pas recht op cultuur of verenigingsleven hebt als je de kosten ervan zelf kunt betalen. De Belgische maatregelen zijn niet alleen besparingsmaatregelen. Het zijn evengoed hervormingsmaatregelen ten voordele van wie het allemaal zelf kan financieren. Gelukkig is er een stevige tegenstroom voor solidariteit die bestaat uit vakbonden, mutualiteiten en andere sociale bewegingen en van heel brede coalities zoals die van Hart boven Hard.

Niet alleen bij ons wordt er geknipt in de budgetten. In het Zuiden beginnen heel wat regeringen met de bes-te bedoelingen aan hun ambtstermijn, maar verval-len vervolgens in de gewoontes van hun voorgangers. Hierbij wordt het middenveld niet ontzien. Het gebeurt

maar al te vaak dat sociale organisaties een politieke figuur lanceren die zich uiteindelijk gedwongen voelt om te besparen op het middenveld. Maar het kan altijd erger. In heel wat landen wordt er actief jacht gemaakt op kritische burgerorganisaties. In Honduras mag je dat letterlijk nemen. Onder de neus van het regime werden de voorbije jaren tientallen activisten vermoord. Tot nog toe hebben we het zelfs nog niet gehad over landen waar een openlijke conflictsituatie heerst. Ook daar lopen so-ciale organisaties gevaar. Nochtans is er in conflictgebie-den een enorme nood aan de belangenbehartiging van gewone mensen.

Middenveldorganisaties zijn nodig. Ze spreken vanuit de buik van de samenleving en brengen de grieven van de brede bevolking naar het beleid. Ze eisen gelijkheid, vrijheid en rechtvaardigheid. Redenen genoeg dus voor sommige politieke en economische machthebbers om hen als hinderlijk te beschouwen. Maar daarom ver-dienen die organisaties onze steun. Ze verdedigen onze belangen.

Annuschka Vandewalle,algemeen secretaris

edito

brahim benhaddou Directeur Service Social Solidarité Socialiste (SESO)

Als organisatie die vluchtelingen op-vangt in België, zijn we afhankelijk van

de beslissingen van politici. Het is dan ook onvermijde-lijk dat we flexibel zijn en ons aanpassen. In augustus hebben we bijvoorbeeld voor 250 extra opvangplaatsen gezorgd in 15 dagen. De politiek had dit kunnen voorko-men, maar koos bewust voor een andere strategie. We hebben geen andere keuze dan onze ogen en oren open te houden, te anticiperen en ons aan te passen. Uiteraard nemen we standpunten in over hoe de politiek het spel speelt. Als middenveldorganisatie zullen we altijd waak-zaam zijn. Het belangrijkste is dat we de vluchtelingen altijd op een gepaste en kwalitatieve manier bijstaan. Als organisatie moet je je kerntaken blijven uitvoeren en de kwaliteit handhaven, ondanks de politieke context. Je kan moeilijk asielzoekers laten verkommeren of slechte hulp aanbieden en het dan op de politiek steken.

carmen rosario Madrid Gezondheidscoördinator bij ngo- platform ASONOG - Honduras

In Honduras is er een uitgesproken repressieve houding van de regering

tegenover middenveldorganisaties. Die houding heeft geleid tot de dood van veel activisten en militanten. Mo-menteel buigt de regering zich zelfs over een hervor-ming van het strafrecht, die elke vorm van affiniteit met middenveldorganisaties die zich negatief uitlaten tegen-over de overheid strafbaar maakt. In zo’n somber land-schap moeten sociale organisaties zich steeds opnieuw uitvinden en strategieën bedenken om hun rechten en die van de bevolking op te eisen. Neutraal blijven is dus geen optie. Integendeel, het belang van een hecht net-werk van allianties als motor van verandering is steeds belangrijker. Net als de deelname van de bevolking aan beleidsprocessen via een systeem van sociale controle. We kijken dan ook steeds meer naar de mogelijkheden om via andere landen en netwerken druk uit te oefenen op de regering.

#FOSSTELLING

TWEET MEE OVER DE STELLING VIA #FOSSTELLING EN @FOSNGO

Page 4: fosfor 2-2016

4

WAARDIG WERK,VREDE & een duurzAMe sAMenlevinG

Page 5: fosfor 2-2016

5

Waar oorlog uitbreekt, is de impact meteen zichtbaar: burgerslachtoffers, vernielde infrastructuur, enzovoort. De impact van crisis op het sociale weefsel van een samenleving is echter veel minder zichtbaar. Jobs verdwijnen en lonen worden niet uitbetaald. Mensen migreren om elders werk te vinden of slaan op de vlucht. Families worden uit elkaar gerukt en vrouwen of kinderen staan als gezinshoofd in voor de inkomsten. Uiteindelijk komen arbeids- en mensenrechten in het algemeen onder druk te staan.

Uit onderzoek blijkt dat de impact van een ramp of conflict sterk varieert naargelang de socio-economische situatie van een land. Investeren in jobs, in waardig werk en sociale be-schermingssystemen werkt in be-langrijke mate preventief.

Die investeringen helpen ongelijk-heid tussen mannen en vrouwen en tussen bevolkingsgroepen te beper-ken. Daarnaast bevorderen inves-teringen in waardig werk en sociale bescherming de vrede en stabiliteit en de weerbaarheid van mensen. Een sterk sociaal beleid versterkt het vertrouwen tussen overheden en de bevolking en vormt de basis voor duurzame ontwikkeling en sociale verandering. Het is met andere woor-den een belangrijke voorwaarde om conflicten en rampen te voorkomen of de impact ervan te beperken.

investeren in WAArdiG Werk Als oplossinGDe toenemende complexiteit van con-flicten maakt een snelle en pasklare oplossing moeilijk. Steeds meer con-flicten krijgen een langdurig karakter,

met zorgwekkende impact op de leef-omstandigheden van een groeiende groep mensen. De internationale gemeenschap staat hierbij voor een enorme uitdaging en de toenemende complexiteit dwingt steeds opnieuw tot nadenken over de meest adequa-te aanpak en strategieën. Volgens de Verenigde Naties houdt een duurza-me oplossing veel meer in dan enkel materiële heropbouw. Investeren in kansen, in menselijke waardigheid en ontwikkeling, bijvoorbeeld door jobcreatie, maakt daar fundamen-teel deel van uit. Ook de Internatio-nale Arbeidsorganisatie (IAO), heeft expertise en beleid ontwikkeld om een duurzaam antwoord te kunnen bieden op complexe crisissituaties. In landen als Colombia en Palestina, ondersteunt de IAO via haar tewerk-stellingsprogramma’s overheden, werkgevers en civiele maatschappij bij vredesprocessen en de heropbouw van het land.

Werken Als pAlestijnIn de Palestijnse gebieden is er maar weinig keuze op vlak van jobs en werkgelegenheid. De werkloos-heid is de laatste jaren dan ook fors toegenomen. Belangrijke sectoren zoals de bouw, landbouw en de vis-serij liggen volledig lam.

De financiële schaarste maakt de uitbouw van een degelijk sociaal beschermingssysteem en sociale voorzieningen erg moeilijk. In de Westelijke Jordaanoever dwingen de omstandigheden Palestijnse werknemers om werk te zoeken in Israël of in de Israëlische nederzet-tingen. In Gaza bedraagt de werk-loosheidsgraad momenteel 45%. De blokkade van Gaza en de eco-nomische verlamming en extreme werkloosheid verhogen de druk op leefomstandigheden voor werkne-mers en hun gezinnen. Intussen is 80% van de bevolking volledig af-hankelijk van internationale steun. De laatste grootschalige militaire aanval door Israël in 2014 creëerde een massale werkloosheid door de vernietiging van land, infrastructuur en basismateriaal.

Het structurele gebrek aan sociale bescherming en toegang tot ba-sisdiensten creëert een verhoogde instabiliteit en toenemende kans op conflict. Het veiligheidsdiscours van Israël houdt geen steek en zon-der economische, sociale en po-litieke stabiliteit is nieuw conflict onvermijdelijk. De internationale gemeenschap moet dus druk zet-ten en zich engageren. Iets wat de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) begrepen heeft. “Het engage-ment van de IAO om bij te dragen aan de oprichting van een soeverei-ne Palestijnse staat, met een ster-ke sociale dimensie, is sterker dan ooit”, zei Guy Ryder, directeur-ge-neraal van de IAO.

De IAO focust in de Palestijnse ge-bieden vanuit haar ontwikkelingsvi-sie en het belang van waardig werk, zowel op directe als op lange ter-mijn jobcreatie, het ondersteunen van bedrijven en kleine zelfstandi-gen, capaciteitsversterking en   be-leidsondersteuning.

Page 6: fosfor 2-2016

6

WAARDIG WERK EN CRISIS op internAtionAle AGendA Terwijl ‘werkgelegenheid als ba-sis voor herstel’ centraal blijft staan in de IAO-programma’s, dwingt de toenemende complexiteit tot een bredere benadering van concepten zoals ‘crisis’ en ‘waardig werk’. Van-uit die overtuiging wil men in juni op de jaarlijkse conferentie van de IAO, ‘Aanbeveling 71 - Tewerkstelling’, die zich buigt over de overgang van oorlog naar vrede, actualiseren en uitbreiden. De aanbeveling kwam er aan het eind van de Tweede Wereld-oorlog. Het was een visionair instru-ment voor overheden, bedoeld om de werkgelegenheid tijdens de overgang van oorlog naar vrede te bevorderen. Sindsdien is de aard van conflicten, hun context, en de respons erop sterk geëvolueerd. Een herziening en uitbreiding van de tekst is dus nood-zakelijk.

Overheden, werknemers- en werkge-versorganisaties zullen samen bepa-len hoe zo’n nieuw internationaal ka-der voor waardig werk, vrede en een sterke samenleving er anno 2016 kan uitzien. Vakbonden en ngo’s stellen alvast dat een sterk kader alle rele-vante beleidsdomeinen zoals sociale zaken, gezondheid, onderwijs, justitie en werk moet betrekken. De men-senrechtenbenadering en de capaci-teitsontwikkeling van maatschappe-lijke organisaties, lokale overheden en gemeenschappen staan centraal.Hierbij wordt extra aandacht ge-schonken aan kwetsbare groepen en vrouwen.

structurele oorzAkenEen duurzaam antwoord formuleren op conflict of rampen, kan niet zonder de onderliggende oorzaken van insta-biliteit onder de loep te nemen. Denk hierbij aan geopolitieke belangen, handelsrelaties, etnisch-religieuze spanningen en toenemende ongelijk-heid. Een mix aan complexe factoren is bepalend voor het uitbreken van crisissituaties en de intensiteit ervan.Internationale en nationale initiatie-ven situeren zich daarom idealiter op het kruispunt van ontwikkelingshulp, humanitaire hulp en vredesopbouw. In essentie zijn ontwikkeling en vre-desopbouw heel nauw verbonden en focussen beide op het ombuigen van machtsverhoudingen, op het verster-ken van de weerbaarheid en capaci-teit van samenlevingen om conflicten op een vreedzame manier op te los-sen.

Investeren in waardig werk en so-ciale beschermingssystemen is in-vesteren in ontwikkeling. Het werkt preventief en vormt de basis van een solide samenleving waar crisissen minder snel en minder hevig uitbre-ken. Daarnaast kan waardig werk, bij door crisis getroffen gemeenschap-pen, bijdragen aan heropbouw en herstel. Jobcreatie en een regelmatig inkomen zijn bijvoorbeeld elementair bij de re-integratie van jongeren of van teruggekeerde vluchtelingen of ex-strijders. Kortweg, waardig werk vormt mee de sleutel tot vrede.

WerkGevers, -neMers en overheden onderhAnde-len tijdens de iAo-confe-rentie over:

1. teWerkstellinG creëren:• intensieve tewerkstellingspro-

gramma’s om mensen snel terug toegang te geven tot jobs en inkomsten. Met aandacht voor kwetsbare groepen die door de cri-sis extra getroffen zijn

• ondersteunen van lokale eco-nomische ontwikkeling, onder meer door coöperaties en andere initiatieven van sociale economie op te richten

• ondersteunen van werknemers in de informele economie, en bege-leiden richting formele economie

• bevorderen van de sociaalecono-mische re-integratie van jonge-ren, met focus op ontwapening, psychosociale begeleiding om antisociaal gedrag en geweld aan te pakken.

2. toeGAnG tot onderWijs en vorMinG:

• kwalitatief onderwijs garanderen of herstellen

• vorming en beroepsopleiding, vooral voor kwetsbare en getroffen groepen

3. sociAle bescherMinG GArAn-deren, Met focus op:

• een basisinkomen voor kwetsbare bevolkingsgroepen die door de crisis zonder bestaansmiddelen vallen

•het herstellen van sociale be-schermingssystemen die zich rich-ten op een diversiteit aan groepen

• extra basiszorg en -diensten voor kwetsbare bevolkingsgroepen

FOS brengt verslag uit vanop de IAO-conferentie. Volg de conferentie op de voet via www.fos-socsol.be

tekst KAROLIEN DEBELfoto’s FOS, WIKIPEDIA, WILLEM-JAN VANDENPLAS

Page 7: fosfor 2-2016

7

Q&A

Mozambique ligt aan de Oostkust van Zuidelijk Afrika en heeft een lange kustlijn van bijna 2500 kilometer

aan de Indische Oceaan. Er wonen 24 miljoen inwoners. Om de spanningen in het land te kaderen stelde het

FOS-team Zuidelijk Afrika een vraag-en-antwoordfiche op over de vroegere Portugese kolonie, een Q&A.

Q: Waarom is Mozambique straatarm?A: Portugal investeerde weinig in zijn kolonies waardoor de publieke sector niet goed is uitgebouwd. De onafhan-kelijkheid in 1975 werd gedragen door een socialistisch project, Frelimo, dat gericht was op de ontwikkeling van de bevolking. Het was een doorn in het oog van de buurlanden. Zij stuur-den aan op een burgeroorlog door oppositiepartij Renamo te steunen. De burgeroorlog duurde van 1976 tot 1992 en maakte bijna 700.000 doden. Het land bleef verwoest achter.

Q: Wat is de rol van de regering?A: De bevrijdingsregering droomde van een socialistische maatschap-pij waar elke burger onderwijs, ge-zondheidszorg en een inkomen zou krijgen. Na de burgeroorlog moest het land zich echter plooien naar de wensen van internationale donoren om geld te vinden voor de opbouw van de staat. Privatiseringen en het aantrekken van grote buitenlandse investeringen stonden voorop, maar brachten niets op voor de bevolking.

Q: Wat met het socialistische project?A: Het onderwijs en de gezondheids-zorg zijn van slechte kwaliteit. Zo zijn er slechts drie artsen beschikbaar per 100.000 inwoners. De arbeids-wetten zijn niet slecht, maar bedrij-ven kunnen ze straffeloos negeren. Q: kan de vakbond bedrijven controleren?A: In een straatarm land met weinig formele, permanente werknemers zijn er weinig mensen die lidgeld kun-

nen betalen. Mozambique is immens groot, bedrijven liggen verspreid en je moet grote afstanden overbruggen over slechte wegen. De werknemers zijn amper opgeleid, dus is er veel werk om hen basisrechten aan te le-ren.

Q: is er geen kritisch middenveld?A: Veel middenveldorganisaties, zo-als ook de vakbonden, groeiden van-uit de bevrijdingsbeweging en voe-len zich nog steeds verwant met de Frelimoregering. Daarom zijn ze niet

openlijk kritisch. Toch zijn er vragen over het beleid. De privatisering van de staatsbedrijven sinds de jaren 1990 heeft de bevolking vooral dieper in de armoede geduwd. De focus op agro-industrie met bijhorende ont-eigeningen van kleine boeren zorgt voor onzekere jobs. Boerenorganisa-ties, zoals FOS-partner UNAC, orga-niseren daarom verzet.

Q: Wat gebeurt er nu?A: De voorbije jaren groeide het poli-tieke verzet tegen Frelimo, dat sinds 1975 onafgebroken aan de macht is. In de aanloop naar de presidents-verkiezingen in 2014 kwam het tot

een gewapende conflict tussen op-positiepartij Renamo en Frelimo. De oppositie groeide sterk in zes van de tien provincies en claimt daar nu de macht. De regering zet het leger in tegen Renamo. Door de escalatie van geweld vluchtten 11.000 mensen naar de buurlanden.

Officieel doet Frelimo alsof er geen probleem is. Maar de partij lijkt steeds agressiever. De overheidscon-trole op de activiteiten van het mid-denveld stijgt. Critici lopen het risico voor het gerecht gesleept te worden. Zo werd in april een Spaanse expat het land uitgezet omdat ze deelnam een betoging voor meer genderge-lijkheid. Op dit moment durven weinig men-sen zich openlijk uit te spreken. Wel zie je steeds meer onvrede bij de middenklasse. Q: Wat betekent de toestand voor de fos-partners?A: Reizen in Mozambique is moeilijk geworden. Veel wegen zijn afgesloten door het geweld, waardoor meer ge-vlogen moet worden. Voor partners met weinig middelen is dat niet van-zelfsprekend. Maar desondanks blij-ven onze partners zich inzetten voor een verbetering van de wetten en le-vensomstandigheden van hun leden.

tekst FRANçOISE VERMEERSCHfoto’s FOS & WIKIPEDIA

Q&A: conflict in MozAMbiQue

“de voorbije jAren

Groeide het politieke verzet

Page 8: fosfor 2-2016

8

Uit het zUiden

LEIDT COLOMBIAANS vredesproces tot GeWeld? De opflakkering van paramilitarisme in Colombia zet heel wat druk op het werk van sociale organisaties. Het toenemend geweld hangt samen met de nabijheid van de ondertekening van het vredesakkoord tussen de regering en de FARC-guerrilla, maar ook met de opkomst van Marcha Patriotica. Dat is een sociale en politieke beweging die sinds 2012 actie voert voor een onderhandelde oplossing voor het gewapend conflict tussen de Colombiaanse overheid en de rebellen.

Page 9: fosfor 2-2016

9

Alleen al in maart 2016 kostte het geweld het leven aan 29 linkse so-ciale leiders en activisten. “Als het zo doorgaat zal er geen sociale ba-sis meer zijn voor de opbouw van de vrede met sociale rechtvaardigheid”, zegt Lizeth Montero, coördinatri-ce van de campagne ‘Yo te nombro libertad’ (Ik noem je vrijheid) van Marcha Patriotica. Met de actie pleit de beweging voor de bevrijding van politieke gevangenen. Iets wat uiter-aard niet naar de zin is van de vijan-den van die vrede.

“Omwille van de geopolitieke ligging van Colombia in Latijns-Amerika heeft Colombia sinds mensenheuge-nis een buitengewone interesse op-gewekt bij het imperialisme van de Verenigde Staten”, zegt Eberto Díaz, voorzitter van FENSUAGRO. Die fe-deratie van landbouwvakbonden, partner van FOS en van de Algeme-ne Centrale Antwerpen-Waasland, is ook lid van Marcha Patriotica. “Colombia heeft dan ook uitwegen naar de Atlantische én Stille Oceaan, toegang tot het kanaal van Panama en is een doorgang naar de rest van Zuid-Amerika.”

Meteen ook de reden waarom het nationale veiligheidsbeleid in Co-lombia beïnvloed wordt. “Het wordt gestuurd van buitenaf en is volledig gericht op het vrijwaren van de be-langen van het grote kapitaal”, gaat Eberto verder. “Colombia is perma-nent conflictgebied sinds de artifici-ele creatie van Panama door de VS in 1903. De afscheuring van Colombia werd gevolgd door de systematische plundering van de Colombiaanse na-tuurlijke rijkdommen en het afpak-ken van 10 miljoen hectaren grond van de kleine boeren die daarbij zelfs soms vermoord werden. Als reactie daarop werden in de jaren 1950 en ´60 de rebellenbewegingen gevormd. Het gewapend conflict was een feit”, legt hij uit.

dieptepuntHet conflict kende een dieptepunt einde jaren tachtig met de uitroei-ing van de linkse politieke partij Union Patriotica, opgericht tijdens de toenmalige vredesonderhande-lingen. Maar liefst 5.000 mensen kwamen bij die genocide om. Ook FENSUAGRO moest toekijken hoe heel wat leden vermoord werden,

waardoor er in 2001 nog slechts in zes departementen vakbondsleden waren in de plaats van 21 departe-menten vroeger. Zonder veel econo-mische middelen en onderworpen aan de aanhoudende vervolging van-wege de verdoken militaire dictatuur in Colombia is FENSUAGRO er in-tussen in geslaagd opnieuw leden te hebben in 26 departementen.

Net omwille van de vele slachtoffers heeft de federatie altijd een onder-handelde oplossing voor het conflict geëist en steunde de organisatie van bij het begin actief de vredes-dialoog. “In maart 2016 hebben we besloten een nationale campagne op te starten voor vrede met sociale rechtvaardigheid”, zegt Eberto. “We willen in elke uithoek van Colombia de mening van de boeren vragen, om op basis daarvan een nieuw demo-cratisch model uit te werken.” Die manier van werken is erg belangrijk. “De Colombiaanse overheid weigert nog steeds het ontwikkelingsmodel in vraag te stellen. Zolang dat niet gebeurt, is vrede in Colombia on-waarschijnlijk”, aldus Eberto.

uitdAGinGNa de ondertekening van het vre-desakkoord staat de hele vakbonds-beweging voor de uitdaging om de mobilisatiekracht te herwinnen om zo meer te kunnen wegen op het beleid. Ze moet werken aan structu-rele hervormingen ten voordele van de arbeidersklasse, met een her-vorming van het sociale zekerheids-systeem, een herverdeling van de rijkdom, een arbeidshervorming en een landhervorming. Alleen zo zul-len ze waardig werk kunnen garan-deren. Een syndicalisatiegraad van 3.5% betekent immers dat er op dit moment geen echte democratie is in Colombia, dat de werknemers en werkneemsters niet echt het recht hebben om zich te organiseren.

Er is echter geen weg terug voor het vredesakkoord. Als het faalt zal de overheid de geschiedenis ingaan als onbekwaam. Aan de andere kant zouden de rebellen de kans verliezen om zich opnieuw in het burgerleven te integreren en om samen met de linkse sociale en politieke beweging aan een breed front voor een ander Colombia te werken.

pArAMilitArisMeToch proberen de vijanden van de vrede opnieuw roet in het eten te gooien. Tijdens de ‘mars tegen de vrede’ op 2 april, georganiseerd door de politieke partij Centro Democra-tico van ex-president Alvaro Uribe, kondigde een paramilitaire groepe-ring een gewapende staking af in verschillende regio´s van Colombia. De overheid heeft niets ondernomen om hen maar iets in de weg te leg-gen of om haar burgers te bescher-men. Ondanks de overweldigende bewijzen van het bestaan van het paramilitarisme en bijhorend gevaar voor de vredesonderhandelingen, ontkent de Colombiaanse overheid dit in alle talen.

Volgens Diana Nocua Caro, van de Nationale Mensenrechtencommis-sie van Marcha Patriotica, moet er dringend een zuivering gebeuren van de overheidsinstanties en het militair apparaat in Colombia. Ook de wetten die het paramilitarisme ondersteunen moeten eraan gelo-ven. Enkel op die manier kan de Co-lombiaanse maatschappij toegang hebben tot werkelijke democrati-sche verandering. Zal de Colombi-aanse overheid werkelijk een nieu-we genocide van de voorvechters van de vrede toelaten? Het is de ver-antwoordelijkheid van ons allemaal om dit niet te laten gebeuren. En net daarom is internationale druk heel belangrijk.

tekst JO VERVECKENfoto WIKIPEDIA

paramilitarisme verwijst naar een cultuur waarbij gewapen-de groeperingen toegang tot de macht hebben. In de con-text van Colombia gaat het om groeperingen die ooit zijn ont-staan om de machtsverdeling in de maatschappij te behou-den en die als verlengde arm van het leger dienden.

Intussen zijn die groeperingen uitgegroeid tot professionele gewelddadige organisaties die veel controle hebben op het dagdagelijkse leven.

Page 10: fosfor 2-2016

10

De moord op milieuactiviste Berta Caceres plaatste Honduras weer even in het middelpunt van de belangstelling op vlak van repressie, militarisering en discri-minatie van middenveldorganisaties. Ook vakbondsleden en –leiders ontspringen de gewelddadige dans niet. De harde realiteit maakt hun werk onmogelijk, waar-door ze gedwongen worden zichzelf heruit te vinden.

“Mijn hele leven was ik me bewust van wat er zou kunnen gebeuren tijdens deze strijd, maar ze zullen me niet klein krijgen!” Het waren idealistische woorden van Berta Ca-ceres, de Hondurese milieuactiviste die op 3 maart tijdens haar slaap vermoord werd door twee kogels in het lijf. Haar dood ontlokte een storm van protest in Honduras en later tal van solidariteitsacties in de rest van de wereld. De reden van de moord was het verzet van Berta tegen de bouw van de Agua Zarcadam op grondgebied van de Lenca, een bevolkingsgroep waar ze deel van uitmaakte.

een politieke MoordBerta is niet de eerste die vermoord werd vanwege haar activisme. Tientallen leiders van rurale gemeenschap-pen, mensenrechtenorganisaties, journalisten en ook vakbondsleiders zijn de voorbije jaren gewelddadig omge-bracht. Dat gebeurde allemaal onder het oog van het hui-dige regime van president Juan Orlando Hernandez. De meeste van de moorden blijven tot op heden onopgelost en onbestraft.

de vermoorde milieuactiviste berta caceres

wordt stilaan het symbool voor het geweld

“Het internationaal Vakverbond bestempelde Honduras als ‘een land in een risicosituatie’ ”

Uit het zUiden

HONDURESE VAKBOND IN schAduW vAn GeWeld

Page 11: fosfor 2-2016

11

stop the killings: België tegen geweld op activisten!ook in belgië krijgt de repressie van activisten en middenveldor-ganisaties in het zuiden aandacht. dat gebeurt niet alleen indirect, bij-voorbeeld via een belgische orga-nisatie die zich inzet voor vrede in palestina, maar ook via specifieke netwerken van verschillende bel-gische organisaties. een mooi voor-beeld is stop the killings, een men-senrechtencampagne waar ook fos haar steentje aan bijdraagt.

Door jaarlijks actie te voeren vraagt Stop The Killings aandacht voor de onderdrukking van vakbonden, bur-gerbewegingen en activisten in het Zuiden. Zoals je in dit magazine kon lezen, zijn zij in landen met schrij-nende armoede, sociale ongelijkheid of langdurige conflicten vaak het slachtoffer van geweld en repressie.

Stop The Killings wil hun strijd steu-nen en gelooft sterk in internatio-nale solidariteit tussen organisaties die samen een andere, betere we-reld kunnen uitbouwen. Overheden moeten hun verantwoordelijkheid nemen en krachtdadig optreden te-gen politiek geweld tegen sociale bewegingen.

Jaarlijks reikt het netwerk een men-senrechtenprijs uit om de strijd van activisten in het Zuiden wat extra aandacht en steun te geven. In 2015 lag de focus bij milieuactivisten die in moeilijke omstandigheden wer-ken aan een ecologisch alternatief. In 2014 won Huber Ballesteros, de ondervoorzitter van de Colombiaan-se vakbond en FOS-partner FEN-SUAGRO.

“Het is schokkend nieuws, we blij-ven verbouwereerd achter”, zei de voorzitter van de vakbond voor de werknemers van de drankenindustrie STIBYS. “We veroordelen de politieke moord op Berta Caceres, gepleegd in het kader van een regime dat het land gaandeweg militariseert, terwijl het zich schaart achter de belangen

van een handvol multinationals die het land in hun greep hebben.” Met de komst van de nieuwe regering werd de repressie tegen sociale en syndicale organisaties duidelijk aan-gescherpt. “Daardoor worden we in het hoekje van de politieke oppositie geduwd”, liet de voorzitter nog op-merken.

hondurAs: lAnd in risicosituAtieDe aanvallen van het beleid op vak-bonden, spelen zich af in het veront-rustend kader van de arbeidsomstan-digheden in Honduras. Er heerst een lage tewerkstellingsgraad. Arbeiders zijn laag opgeleid en worden slecht betaald. Er bestaat geen duidelijk

tewerkstellingsbeleid. Kinderarbeid is eerder regel dan uitzondering. De uitbouw van de sociale zekerheid laat op zich wachten en er worden amper collectieve arbeidsakkoorden afge-sloten. In die context zijn vooral vrou-wen en jongeren de grootste slacht-offers.

Het is pijnlijk dat, wanneer de ver-zwakte vakbonden er in slagen om een juridisch onderbouwde aanklacht te formuleren en voor de bevoegde in-stanties te brengen, de regering tel-kens faalt om de juiste maatregelen toe te passen. Het Internationaal Vak-verbond bestempelde Honduras dan ook als ‘een land in een risicosituatie’.

In die moeilijke context ondersteunt FOS vakbonden in hun zoektocht naar interne en externe strategieën. Er is hoop om de onderhandelingscapaci-teiten van vakbonden te versterken en intern hun organisaties te vernieuwen en te democratiseren. Het is de enige manier om tegemoet te komen aan de uitdagingen die het huidige economi-sche model hen opdringt.

tekst STIJN ROOVERSfoto’s DEMOCRACY NOW

“tientallen leiders van middenveldorganisaties zijn de voorbije jaren gewelddadig omgebracht”

doe Mee! Ook dit jaar plant Stop The Killings tal van acties. Jij kan dus ook deel uitmaken van de onderstroom die het opneemt tegen repressie.

Schrijf je in op de nieuwsbrief via www.stopthekillings.be en doe mee met de acties!

en bij ons

Page 12: fosfor 2-2016

12

fos-cAMpAGne OP VOLLE TOEREN!in maart lanceerde fos de veelbesproken campagne ‘solidariteit kan je zien’. het campagnefilmpje waar-in acteur Maxime de Winne toont hoe hij er zou uit-zien zonder onze solidaire gezondheidszorg, ging op de sociale media een eigen leven leiden. de affiches sierden de kantoren van Abvv en de socialistische Mutualiteiten en op verschillende plaatsen hield de campagne de mensen letterlijk een spiegel voor met ludieke spiegelstickers. op tal van activiteiten, zoals de Grote parade en de 1-meivieringen, werd de cam-pagne in de kijker gezet.

SOLIDARITEITKAN JE ZIEN.be

In een land als Peru is gezondheidszorg voor velen

onbetaalbaar. Maxime De Winne had er daar misschien zo uitgezien.

Samen met sociale organisaties keert FOS het tij in Peru. Want iedereen heeft rechtop goede gezondheidszorg.

PLAK DEZE PLEISTERS EN SUPPORTER MEE

VOOR SOCIALE BESCHERMING VOOR IEDEREEN

v.u.: Annuschka Vandewalle, Grasmarkt 105/46, 1000 Brussel

Ontdek waarom Maxime er zo zou uitzien via solidariteitkanjezien.be

1385_CAMPAGNEFOS_ADVERTENTIEPARTNERS_A4STAAND.indd 1 29/02/16 13:20

doe mee

@fosngo facebook.com/fosngo www.fos-socsol.be @fosngo

Page 13: fosfor 2-2016

13

bezoek Alex sAco

De aftrap van de FOS-campagne werd gegeven met het bezoek van de Alex Saco uit Peru. Alex is voormalig co-ordinator bij FOS-partner ForoSalud. Samen met hen heeft hij jarenlang actie gevoerd voor een beter en eer-lijker gezondheidssysteem in Peru. De commerciële gezondheidssector heeft er de touwtjes stevig in handen. Alex’ verhaal bevat dan ook flink wat waarschuwingen voor het Belgisch gezondheidssysteem. “Een solidair, universeel en integraal gezondheids-systeem is onontbeerlijk!”

Alex was heel nieuwsgierig om de Belgische gezondheidszorg te leren kennen. Hij ging langs bij De Voor-zorg Limburg, bij de studiedienst van NVSM, ging in Leuven in gesprek met Harrie Dewitte van Geneeskunde voor het Volk en bracht een bezoek aan het Sint-Pietersziekenhuis in Brus-sel. Daarnaast was hij gastpreker op het seminarie over de gevaren van de commercialisering van de gezond-heidszorg. In Marke en Herentals gaf hij het beste van zichzelf op de Bistro Solidarité en Wereldtals.

Alex is van alle markten thuis. In Ka-pellen gaf hij de aftrap van het project ‘Laat haar beslissen’. De VoorZorg

provincie Antwerpen zette spaarvar-kentjes in al haar loketten ten voor-dele van hun partner Promsex. Die organisatie probeert het hoge aantal tienerzwangerschappen in Peru te-rug te dringen door onder andere in te zetten op vorming van jongeren. De actie liep gedurende de maand april en bracht flink wat op! Waarvoor dank!

WereldGezondheidsdAGOp 7 april, Wereldgezondheidsdag, voerde FOS samen met het Actieplat-form Gezondheid en Solidariteit en tal van andere organisaties actie op het Schumanplein, voor de Europese Commissie. Ook Sophia Kistings van FOS-partner People’s Health Mo-vement South-Africa was erbij. Een week later sprak ze in het Europees parlement over het belang van soci-ale bescherming. Door te investeren in waardige werkomstandigheden en sociale bescherming, kunnen heel wat gezondheidsproblemen perfect vermeden worden. Haar motto: “be-ter voorkomen dan genezen”!

Sophia Kistings maakte een state-ment in de Europese wijk

feest in ’t pArkMinnewaterpark, Brugge25 juni

Brugge viert feest op 25 juni in het Minnewaterpark. Naast tal van optredens en animatie kan je FOS samen met ABVV West-Vlaande-ren vinden op de standenmarkt. Kom langs en maak kans op een mooie prijs!

MAnifiestACentrum Staf Versluys, Bredene16 tot 18 september

Manifiesta staat voor muziek, li-teratuur, feest en debat! FOS kan niet ontbreken op het feest van de solidariteit in Bredene. Ontdek op de standenmarkt wat we voor jou in petto hebben!

AGendA

bestel een exemplaar van het dossier via www.foslink.be/bestelof lees het online op www.foslink.be/campagnedossier2016

dossier: Gezondheid, een koopWAAr?Hoe staat het anno 2016 met de in-vulling van het alom erkende recht op gezondheid? Welke wereldwijde tendensen staan een goede en toe-gankelijke gezondheidszorg voor ie-dereen in de weg? Met voorbeelden uit verschillende landen, waaronder

Peru, België en Nederland wil het nieuwe campagnedossier ‘Gezond-heid, een koopwaar?’, een antwoord bieden op deze vragen. Het dossier is het product van een actieve samen-werking tussen 11.11.11 en verschil-lende campagnepartners die rond het thema gezondheid werken, waaron-der ook FOS.

13

Page 14: fosfor 2-2016

14

naam Tine Soensleeftijd 28Woonplaats Kortrijknationaliteit Belglink met fos Vlaams parlementslid (sp.a)

Bij tine soens staat internationale solidariteit hoog in het vaandel. Als Vlaams parlementslid blijft ze alert dat de politiek de wereld-wijde sociale strijd niet in het verdomhoekje duwt. Daarvoor doet ze graag beroep op de expertise van het FOS-team. Maar van waar komt haar engagement en voorliefde voor die internationale strijd?

“Het echte engagement kwam er door in de praktijk de handen uit de mouwen te steken. Nog voor mijn universitaire studies ben ik naar Mexico gegaan om deel te nemen aan de lokale speelpleinwerking. Gedurende een maand werkte ik er samen met jonge kinderen via de organisatie Vides. op die manier gingen mijn ogen als achttienjarige echt open. ik zag hoe het leven was buiten het beschermde Vlaanderen en werd voor het eerst geconfron-teerd met problemen met een inter-nationale dimensie.”

WereldprobleMen“Na mijn ervaring in Mexico heb ik internationale politiek gestudeerd in Gent, met een focus op ontwik-kelingssamenwerking. Zo leerde ik ook de mondiale context kennen.

ik leerde bijvoorbeeld veel over de wereldproblemen die bijdragen tot ongelijkheid. Het heeft me gesterkt in mijn geloof dat politiek per defi-nitie internationaal is. er zijn grens-overschrijdende problemen waar-aan aandacht moet geschonken worden. Veel hedendaagse vraagstukken hebben een internationale dimensie, denk bij-voorbeeld maar aan klimaatveran-dering.”

“Vanuit het socialistische gedach-tegoed is het belangrijk om het overal op te nemen voor sociale bescherming. de waarden waar we hier voor strijden moeten we ook in het buitenland uitdragen. in het Vlaams Parlement probeer ik dan

ook aandacht te geven aan thema’s als waardig werk en gezondheid, thema’s waar FoS ook op inzet. ook al is ontwikkelingssamenwerking op Vlaams niveau heel beperkt, toch is het nodig om die thematiek zo veel mogelijk aan bod te laten komen. Met de commissie voor Buitenlands Beleid en internationale Samen-werking gingen we in oktober naar Zuid-Afrika. daar zet Vlaanderen vooral in op tewerkstelling en on-dersteuning van kmo’s. Als mid-deninkomensland lijkt dat een evi-dente keuze. Maar als je daar naar

de ongelijkheid kijkt, besef je dat de vakbonden er dringend versterking nodig hebben om een verschil te kunnen maken. dankzij het contact met het FoS-team in Zuid-Afrika heb ik dat dan ook kunnen onder-strepen.“

tekst DRIES MERRE foto’s SP.A, WIKIPEDIA

“ik Geloof dAt politiek per definitie internAtionAAl is”

DE MOTIVATIE VAN tine

de motivatie van

Page 15: fosfor 2-2016

15

neeM het niet! of ‘Indignez-vous’, is een pamflet uit 2010 van de Franse diplomaat Stéphane Hessel. Het roept jonge-ren op tot verzet tegen elke vorm van onrecht en de ongelijkheid in de wereld. Het 30-pagina’s tellende pamflet roept op om vanuit veront-waardiging actie te ondernemen en niet te plooien voor de krachten die een afbraak van de welvaartstaat be-pleiten. De auteur Stéphane Hessel nam het na de tweede wereldoorlog actief op voor mensenrechten over-al ter wereld en liet met zijn pamflet een inspiratiebron voor duizenden wereldburgers achter toen hij in 2013 overleed.

Ook Tine Soens grijpt zijn werk aan als sterke invloed op haar wereld-beeld. “De kracht van ‘Neem het niet’ ligt in het pleidooi voor verontwaardi-ging”, legt Tine uit. “Je mag niet bang zijn om jouw verontwaardiging over ongelijkheid aan te grijpen om iets te ondernemen. Dat is ook de drijfveer van veel mensen in de ontwikke-lingssamenwerking, maar evengoed van mij als politica.”

INGREDIëNTEN

5 verse gele chilipepers

2 teentjes knoflook

400 gr verse kaas

een half kopje plantaardige olie

2 gekookte eieren

4 zwarte olijven

1 kg aardappelen

Sla

Zout

BEREIDING

1 Verwijder de nerven en de pitjes uit de chilipepers. Snijd ze in stukjes

en bak ze lichtbruin samen met de hele lookteentjes in een beetje van de olie.

2 Stop de bereiding in de keuken-robot en voeg er de kaas, de olie

en een snuifje zout aan toe. Mix dit ge-heel tot het romig wordt. indien het te dik zou worden, kan je een beetje melk toevoegen.

3 Kook de aardappelen in water met een snuifje zout en snijd ze

(gekookt) in helften. Leg ze op enke-le bladen frisse sla en giet het sausje eroverheen. Snijd de gekookte eieren in partjes of plakjes en decoreer ze sa-men met de olijven.

Peruaanse keukentip

papa a la huancaínaPapa a la Huancaína is een typisch Peruaans gerecht op basis

van aardappelen, kaas, pepersaus en eieren. Het gerecht wordt

geserveerd als bijgerecht bij kip en rijst of als voorgerecht. Het

is erg eenvoudig klaar te maken en is heerlijk in zijn eenvoud.

Page 16: fosfor 2-2016

16

SOLIDARITEITKAN JE ZIEN.be

In een land als Peru is gezondheidszorg voor velen

onbetaalbaar. Maxime De Winne had er daar misschien zo uitgezien.

Samen met sociale organisaties keert FOS het tij in Peru. Want iedereen heeft rechtop goede gezondheidszorg.

PLAK DEZE PLEISTERS EN SUPPORTER MEE

VOOR SOCIALE BESCHERMING VOOR IEDEREEN

v.u.: Annuschka Vandewalle, Grasmarkt 105/46, 1000 Brussel

Ontdek waarom Maxime er zo zou uitzien via solidariteitkanjezien.be

1385_CAMPAGNEFOS_ADVERTENTIEPARTNERS_A4STAAND.indd 1 29/02/16 13:20

Grasmarkt 105/bus 46, 1000 Brussel12de jrg. – nr. 2 april-mei-juni 2016v.u. Annuschka Vandewalle tel 02 552 03 00 - [email protected] Gent X - P 308571

PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE