Forumtheater in India

7
[1] 27 deelnemers uit 17 landen Er waren 10 Indiërs, 2 Nederlanders, 2 Portugezen, een Griek, iemand uit Letland en uit Estland, een Française, 2 Vietnamezen, 2 Filipinos, een Mongoolse, een Japanner, 2 Indonesiërs, 2 Roemenen en een Nieuw-Zeelandse. INDIA Oktober 2011 HEALTH ON STAGE De 10e Asia Europe Young Volunteers Exchange. De focus was het gebruik van forumtheater om water gerelateerde problemen bespreekbaar te maken. Voor mij begon dit project op 1 juli 2011. Na een superhaastige inschrijving, zonder enige verwachting, bleek ik samen met 16 andere vrijwilligers te zijn uitgekozen uit een paar honderd aanmeldingen. Wauw. Dit project viel letterlijk op m’n pad. De verkorte naam van de uitwisseling is AEYVE en het wordt dit jaar blijkbaar al voor de 10e keer georganiseerd. Het gaat uit van de Asia Europe foundation; zij brengen elk jaar een groep vrijwilligers uit verschillende landen uit Azië en Europa bijeen, met als doel interculturele uitwisseling. De geselecteerde groep vrijwilligers werkt in het betreffende land samen met lokale mensen. In ons geval werden wij 17en gekoppeld aan 10 Indiërs. Er wordt elk jaar een thema gekozen waaraan de vrijwilligers gaan werken. 2011 stond in het teken van het gebruik van forumtheater om problemen rondom water- gerelateerde ziektes te bespreken en oplossingen te zoeken. Het project duurde 6 weken; een week voorbereidende training, 4 weken veldwerk en een week evalueren. De eerste week stond vooral in het teken van het elkaar beter leren kennen, intercultureel leren, leren over water- gerelateerde ziektes en forumtheater. We hadden een volgepakt programma met sessies van 7am tot 10pm. Ontzettend intensief dus. Uiteindelijk werden alle vrijwilligers over drie verschillende locaties verspreid: de sloppenwijken van Bangalore, dorpen rond de ‘industrial belt’ van Chennai en de tribes in de buurt van Mysore. Daar heeft elke groep tussen de 8 en 12 forumtheatervoorstellingen voor de lokale bevolking gemaakt. De groepen werden zo samengesteld dat er per team 3 Aziaten, 3 Europeanen en 3 Indiërs waren, waarvan 1 iemand een lokale theaterexpert was, 1 iemand forumtheaterexpert, 1 public health expert, een lid van een lokale self help group en een coördinator van een lokale vrijwilligersorganisatie.

description

Een verslag van mijn laatste forumtheaterproject in India (sept/okt 2011)

Transcript of Forumtheater in India

Page 1: Forumtheater in India

[1]

27 deelnemers uit 17 landen

Er waren 10 Indiërs, 2 Nederlanders, 2 Portugezen, een Griek, iemand uit Letland en uit Estland, een Française, 2 Vietnamezen, 2 Filipinos, een Mongoolse, een Japanner, 2 Indonesiërs, 2 Roemenen en een Nieuw-Zeelandse.

INDIAOktober 2011

HEALTH ON STAGEDe 10e Asia Europe Young Volunteers Exchange. De focus was het gebruik van forumtheater om water gerelateerde problemen bespreekbaar te maken.

Voor mij begon dit project op 1 juli 2011.

Na een superhaastige inschrijving, zonder

enige verwachting, bleek ik samen met 16

andere vrijwilligers te zijn uitgekozen uit een

paar honderd aanmeldingen. Wauw. Dit project

viel letterlijk op m’n pad.

De verkorte naam van de uitwisseling is

AEYVE en het wordt dit jaar blijkbaar al voor de

10e keer georganiseerd. Het gaat uit van de

Asia Europe foundation; zij brengen elk jaar

een groep vrijwilligers uit verschillende landen

uit Azië en Europa bijeen, met als doel

interculturele uitwisseling. De geselecteerde

groep vrijwilligers werkt in het betreffende land

samen met lokale mensen. In ons geval

werden wij 17en gekoppeld aan 10 Indiërs.

Er wordt elk jaar een thema gekozen

waaraan de vrijwilligers gaan werken. 2011

stond in het teken van het gebruik van

forumtheater om problemen rondom water-

gerelateerde ziektes te bespreken en

oplossingen te zoeken.

Het project duurde 6 weken; een week

voorbereidende training, 4 weken veldwerk en

een week evalueren. De eerste week stond

vooral in het teken van het elkaar beter leren

kennen, intercultureel leren, leren over water-

gerelateerde ziektes en forumtheater. We

hadden een volgepakt programma met sessies

van 7am tot 10pm. Ontzettend intensief dus.

Uiteindelijk werden alle vrijwilligers over

drie verschillende locaties verspreid: de

sloppenwijken van Bangalore, dorpen rond de

‘industrial belt’ van Chennai en de tribes in de

buurt van Mysore. Daar heeft elke groep

tussen de 8 en 12 forumtheatervoorstellingen

voor de lokale bevolking gemaakt. De groepen

werden zo samengesteld dat er per team 3

Aziaten, 3 Europeanen en 3 Indiërs waren,

waarvan 1 iemand een lokale theaterexpert

was, 1 iemand forumtheaterexpert, 1 public

health expert, een lid van een lokale self help

group en een coördinator van een lokale

vrijwilligersorganisatie.

Page 2: Forumtheater in India

[2]

StraatbeeldDe groep waar ik bij werd ingedeeld, was Mysore. Wij gingen naar

de tribes rondom die stad. Als enige groep hadden we het platteland

als doelgroep. Ik vond het heerlijk om uit de drukke hectische

stinkende stad weg te zijn. Onze accommodatie was in een

klein dorp genaamd Handpost. Ik denk dat er ongeveer 1000

mensen woonden. Maar de levendigheid was er niet minder

door. India presteert het om zelfs de kleinste dorpen

lichtelijk hectisch te maken, met verkeer, winkeltjes,

verkopers, koeien en zoveel mensen overal. Maar als we dan

op weg gingen naar de tribes veranderde die omgeving. Het

was vrij uitgestrekt en vlak, en zooo groen! Ooit is dat hele gebied

met bos bedekt geweest, maar dat is nu allemaal gekapt voor

landbouw. De leefomgeving van de olifanten is daardoor enorm

verkleind. Ze komen nu dus regelmatig de akkers van de boeren

leegeten. Er wordt vooral tabak, katoen en koffie verbouwd in

deze regio. De tribes stonden vrijwel volledig in het teken

daarvan. Iedereen was ofwel boer of werkte op iemand

ander’s land. Het leven is er erg primitief; vaak geen

elektriciteit, water wordt opgepompt met een

handpomp en als dat niet genoeg is drinkt men

rechtstreeks uit het meer waar de olifanten en koeien

ook drinken (zonder te koken!). De huizen zijn klein en laag

en er wordt gekookt op houtvuur. De straten zijn vrijwel niet

verhard. Die spoelen dus weg tijdens het regenseizoen.

RegenseizoenSeptember blijkt de maand te zijn waarin veruit de meeste regen van het jaar valt in Karnataka, het deel van India waar wij zaten. Nou dat hebben we geweten: de tweede week regende het gemiddeld 20 uur per dag! Gelukkig trok het daarna wat bij.

Olifanten, tabak en water

pompen

Drukke stadDe stad ziet er heel anders uit: overal straatverkopers, rikshaws, paard en wagens, bussen, vrachtwagens, koeien,, fietsers, motorbikes en voetgangers. Alles loopt door elkaar tussen het puin en vuil.

Page 3: Forumtheater in India

[3]

Forumtheater voorstellingWe hebben uiteindelijk 12,5 forumtheater

voorstelling gespeeld. 12,5 omdat een van de

voorstellingen halverwege onderbroken werd

door een dronkaard die vond dat we niet het

recht hadden op die tijd te spelen. De overige

12 voorstellingen waren gelukkig een groter

succes.

Het maken van een voorstelling begon er

mee dat we onderzoek gingen doen in een

tribe, ook wel social mapping genoemd.

Tijdens het social mappen spraken we met

zoveel mogelijk bewoners en vroegen naar hen

ervaringen/problemen met water. Op basis van

deze interviews bepaalden we de belangrijkste

water gerelateerde conflicten binnen het dorp.

Die vormden de basis voor de voorstellingen.

Het schrijven van een script en het

repeteren van de voorstelling gebeurde

meestal in een dag. De dag erna gingen we

meteen met de voorstelling de boer op.

Voor elk dorp maakten we een nieuwe

voorstelling, omdat de thema’s overal anders

zijn. De problemen overlapten wel onderling.

Het bleek lastig te zijn een onderscheid te

maken tussen educatief theater en

forumtheater. In de eerste tribes kwamen we er

steeds op dat de mensen hun water moeten

koken voor het drinken, hun handen moeten

wassen, de koeienmest niet naast de

waterbron moeten bewaren, etc. Maar dat is

helemaal niet waar het om gaat in forumtheater

en bovendien, wie zijn wij om hen de les te

lezen hoe het moet? Dit was dus niet het

goede spoor. Als we dieper keken, bleek dat er

andere problemen onder zaten. Grofweg zijn er

drie conflicten die we zijn tegengekomen. De

eerste gaat over de verhouding tussen ouders

en kinderen; kinderen leren dingen op school

en willen dat met hun ouders delen. Maar die

houden strak vast aan hun tradities en willen

niet veranderen, zelfs niet als de ideeën van de

kinderen goede ideeën zijn. Een tweede

conflict is er een tussen de lokale bevolking en

de overheid. Omdat de meeste mensen in de

tribes van de laagste kaste zijn, worden

problemen in hun dorp (kapotte watertank of

elektriciteitskabels bijvoorbeeld) niet opgelost.

De mensen voelen zich minderwaardig en

leggen zich er na een klaagpoging bij neer en

zo worden de problemen in hun dorp alleen

maar groter. Een derde conflict is haast

hetzelfde en toch tegenovergesteld. Hierin

ondervinden de dorpsbewoners dezelfde

problemen maar ondernemen ze helemaal

geen actie, ze zijn in de ‘I don’t care &

nothing’s gonna change’ modus beland en

ondernemen dus helemaal geen actie, maar

klagen wel tegen bezoekers zoals wij.

CHAOS

Steeds onderbrokenTijdens de voorstellingen was het aan de orde van de dag dat we werden onderbroken door geiten, koeien en schapen die dwars over de speelvloer liepen en vervolgens onze attributen onder piesten. Of anders gewoon motorrijders, dronken mannen of kinderen over ‘t toneel.

Page 4: Forumtheater in India

[4]

Forest tribesEen tribe is niet zomaar een dorp. Ze zien

er vaak hetzelfde uit als een dorp en er wonen

evenveel mensen. Maar er is een groot

verschil. In tribes wonen mensen die

oorspronkelijk uit het bos komen. In sommige

tribes wonen de bewoners al 60 jaar in een

dorp, terwijl anderen pas vijf jaar geleden uit

het bos naar het dorp zijn gekomen.

Van oorsprong zijn het dus allemaal

natuurmensen, bosbewoners. Maar de

overheid wilde ze weg hebben, omdat ze ofwel

het gebied wilden ontbossen voor landbouw,

ofwel een natuurreservaat van het bos wilden

maken. De tribes werden als het ware uit het

bos gelokt met mooie verhalen. “We willen dat

jullie een zelfde toegang tot luxe hebben als de

mede landgenoten. Dus we bouwen een mooi

dorp voor jullie, met echte stenen huizen, jullie

krijgen ieder een eigen stuk land, iedereen

krijgt gemakkelijk toegang tot water zodat jullie

niet meer ver hoeven te lopen, etc.” Soms

duurde het jaren voordat de bostribes overstag

gingen en naar het dorp verhuisden. Zodoende

zit er een groot verschil tussen het aantal jaren

dat de tribes in de dorpen wonen.

De praktijk blijkt nu echter iets anders te

zijn dan beloofd. Er is in eerste instantie

inderdaad voor iedereen een dorp met

voorzieningen gebouwd; stenen huizen,

waterleidingen en watertanks,

elektriciteitskabels, een schooltje, een

ziekenhuisje. Maar het allergrootste probleem

is dat deze voorzieningen niet worden

onderhouden door de lokale overheden. Vaak

hebben de mensen meerdere dagen geen

elektriciteit, waardoor de watertanks niet

werken. Of de watertanks zijn sowieso al

maanden stuk. De putten staan veelal droog.

Water wordt dus vaak gehaald uit het meer.

Zoals ik hierboven al schreef zijn de tribes van

een lage kaste waardoor ze weinig hulp krijgen

en er ook niet om durven vragen.

De tribebewoners hebben meestal nog

hun oorspronkelijke geloof: het geloof in de

natuurgoden. Op de foto hieronder zie je een

heilige boom. Je mag er alleen dichterbij

komen op blote voeten, met schoenen aan

beledig je de goden. De mensen offeren hier

elke dag eten voor de goden en bidden er met

z’n allen. Ook water is een zeer belangrijke

god. Mensen vertrouwen volledig op de kracht

van water. Het is dus ook onmogelijk dat je er

ziek van kan worden. Alles uit de natuur wordt

gebruikt in de dorpen en als ze op de een of

andere manier nog in het bos weten te komen

zonder dat de overheid het merkt, verzamelen

ze er alles voor hun levensonderhoud: honing,

medicijnen, poeder van mos voor verf, groente,

fruit, dieren. Veel zeggen dat ze het liefst weer

terug naar het bos gaan.

Vrolijke gezichtenSoms leek het wel hoe armer de tribe was, hoe vrolijker de kindergezichten. Ik heb zelden zulke prachtige stralende ogen en glimlachen gezien! Aangekomen in een dorp werd ik meestal meeteen omsingeld door hordes kinderen, die mijn hand niet meer loslieten tot ik weer wegging.

LACHEN

Page 5: Forumtheater in India

[5]

Vrije tijdIn deze zes weken heel hard werken hadden we gelukkig ook nog

wat vrije dagen. Van uitrusten kwam het dan niet, want die dagen

trokken we eropuit om andere delen van het land te zien. Al in de

eerste week had een van onze Indiase groepsgenoten, Krishna,

een strak plan voor de invulling van onze vrije dagen. Maar

India zou natuurlijk India niet zijn als alles niet helemaal

(helmaal niet) volgens plan zou gaan, terwijl onze Krishna

deed of er niets aan de hand was.

Onze eerste missie was olifanten rijden in een

beschermd bos, niet zo heel ver van Handpost. Helaas ging er

wat mis met de busverbindingen waardoor we steeds op de

verkeerde plek belandden. Na uiteindelijk 7 uur hobbelen in

verschillende bussen, kwamen we op de plaats van bestemming aan.

Maar helaas... we mochten het park niet in omdat het regenseizoen

was. Weer op naar huis dus :-)

De tweede missie was een prachtige waterval. Die was wel ver,

dus we moesten om 6 am klaarstaan om met de bus te

gaan. De bus kwam helaas pas om 9 uur... Gelukkig

hebben we de waterval alsnog gehaald (zie boven) en

was het het wachten en alle uren opgepropt meer dan

waard. Door het regenseizoen kwamen er

overweldigende hoeveelheden water naar beneden. En

ondanks dat er overal bordjes stonden dat het strikt

verboden was in de rivier of waterval te zwemmen, deed

iedereen het toch, waardoor wij een heerlijke natuurdouche/massage

konden nemen.

Tijd is relatiefAl na een week hadden we een standaardgrap als we vroegen hoe lang iets zou duren. “Hoe lang is het, Krishna? 2 uur?”, terwijl we vier vingers in de lucht staken. “Of is het 3 uur?” (zes vingers in de lucht). Krishna kon er gelukkig hard om lachen.

Twaalf uur hobbelen in een

bus

KokosnotenIk heb nog nooit zoveel kokosnoten gegeten en gedronken! In ieder dorp kregen we ze aangeboden. Nu zijn we echte experts: jong is gezond maar niet zo lekker, oud is heerlijk maar te vet, middeloud heeft zoet sap en lekker klef vlees :-)

Page 6: Forumtheater in India

[6]

Mysore MaligeMysore Malige, de naam van mijn team.

Het betekent ‘de jasmijn van Mysore’. We

waren met z’n tienen, waarvan er vier uit India

kwamen. Verder hadden we iemand uit

Vietnam, Griekenland, Indonesië, de Filipijnen,

Letland en natuurlijk ikzelf uit Nederland.

Op het eerste gezicht hadden we een

dreamteam. Iedereen wilde naar Mysore bleek

bij de indeling van de teams, en wij waren de

gelukkige tien die ook daadwerkelijk mochten

gaan. Bovendien hadden we geen ‘lastposten’

in het team en leek iedereen vanaf het begin

op elkaar gesteld te zijn.

Helaas was het niet allemaal rozengeur en

maneschijn. Al gauw bleek dat communicatie

in het team heel moeilijk ging. De vier Indiërs

spraken geen tot beperkt Engels, wat tot

vreselijk veel miscommunicaties leidde. Een

deel va hen bleek er alleen om het geld te zijn

en had geen motivatie voor het project. De

Aziaten waren niet gewend het voortouw te

nemen in gesprekken en discussies en hielden

zich enorm op de achtergrond. En de

Europeanen hadden constant het hoogste

woord. Niet geheel gebalanceerd dus. Ik was

aangewezen tot leider van het team en had

mijn handen vol aan het activeren van mensen,

het zorgen dat iedereen elkaar begreep en aan

het binnenhouden van mijn eigen frustraties.

Dat lukte natuurlijk niet altijd :-) Ik moet eerlijk

bekennen dat ik halverwege het project serieus

heb overwogen om naar huis te gaan. Maar

dat heb ik goddank niet gedaan. Want er was

een breekpunt.

Ik heb mijn leiderschap neergelegd en het

hele team de verantwoordelijkheid gegeven. Ik

heb mijn verwachtingen enorm bijgesteld. En

het allerbelangrijkste, ik heb mezelf elke dag

toegesproken ‘Heb geduld, geduld, geduld!’.

Dat heeft mij enorm geholpen. De laatste drie

weken van het project werden steeds leuker,

we hadden veel meer lol met elkaar, we

draaiden in een paar uurtjes een script in

elkaar (terwijl ons dat eerst meerdere dagen

kostte) en we werden steeds meer een groep.

Ik heb heel lang getwijfeld of ik niet enorm mijn

tijd aan het verdoen was in India. Ik was

gekomen om over forumtheater te leren, maar

ik bleek zelf de expert te zijn en bovendien

kostte de communicatie me meer energie dan

het me gaf. Maar nu terugkijkend ben ik heel

dankbaar voor deze ervaring. Ik heb zoveel

geleerd over interculturele communicatie, over

mijn eigen valkuilen en hoe daar mee om te

gaan. En bovenal, ik heb gezien hoe snel je 27

mensen uit 17 landen in je hart kan sluiten en

er zo’n warm gevoel bij kunt hebben.

Al met al dus... geen spijt!

CREATIVITEIT

Maskers maken Iedereen in het team heeft een eigen masker gemaakt. Dat was nog best wel spannend: 45 minuten onder een gipslaag liggen met alleen je neusgaten om door te ademen. Maar het resultaat mag er zijn. Al vonden de vliegen de gele verf van mijn masker ook heel interessant. Die heb ik dus allemaal mee naar NL genomen...

Page 7: Forumtheater in India

[7]

HeilighedenHet land is vol met heiligheden. Er leven drie belangrijke religies

nauw met elkaar samen: de hindoeïsten, de moslims en de christenen.

Waar je ook loopt, je ziet overal tempels, moskeeën en kerken. Ook

zijn er drie plaatsten in India aangewezen als toevluchtsoord

voor Tibetaanse monniken die niet meer in Tibet kunnen

leven. Een van die plekken was vlak bij ons. Vooral de

hindoeïstische tempels waren voor mij iets compleet

nieuws. Zoiets weelderigs had ik nog nooit gezien! Het

schijnt dat er binnen het hindoeïsme duizenden verschillende

goden zijn. Zoveel mogelijk daarvan proberen ze af te beelden

in de tempels, al staat een tempel meestal in het teken van maar

een god. In een tempel kom je om te offeren. Je geeft eten, bloemen,

geld. En in ruil daarvoor wordt je gezegend, want in mijn geval inhield

dat ik een rode stip tussen mijn ogen kreeg, twee gele strepen over mijn

slapen, een slokje heilig water en een bloemenkrans in mijn haar.

Wij waren er ten tijde van het Ganesha festival. Dat wordt

gedurende een maand op verschillende plekken op

verschillende dagen gevierd. Zo kon het dat we

regelmatig onverwachts met onze neus in een

dansende processie vielen en mee moesten doen. Zo’n

processie bestaat uit een tractor die compleet is

versierd met bloemetjes, behangen is met schallende

luidsprekers en een beeld van de heilige Ganesha vervoert.

Daaromheen dansen de mannen en jongens, terwijl ze elkaar

bestrooien met bloemenpoeder. Iedereen die wil kan bij de tractor zijn

of haar zegening ontvangen.

Ganesha, koeienvlaai en luidsprekers

Heiligheden of viezigheden?Iets wat veel hindoeisten doen, is elke ochtend een rangoli tekenen voor hun huis met krijt. Zo vraag je om zegening en bescherming. Wat daar in festivaltijd nog bijkomt, is een verse koeienvijg met allerlei bloemtejes.

Dag IndiaWie had dat gedacht; in maart zei ik nog ‘Ik wil nooit naar India!’, in augustus zag ik er vreselijk tegenop, in september heb ik het regelmatig verafschuwd, en in oktober kijk ik er met een weemoedig gevoel naar terug. Wie weet ga ik er nog wel eens heen..