Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de...

101
>> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal Ondernemen Format energie-efficiëntieplan MEE 2017 - 2020 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Transcript of Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de...

Page 1: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

>> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal Ondernemen

Format energie-efficiëntieplan MEE2017 - 2020In opdracht van het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Page 2: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan 2017-2020 (EEP) in te dienen voor 1 oktober 2016.

Steeds meer bedrijven realiseren zich dat energiebesparing en het gebruik van duurzame energie de enige manier is om hun bedrijfsvoering te continueren. Energiebesparing stimuleert innovatie en het levert geld op. Met het opstellen en uitvoeren van de EEP geeft u invulling aan uw energie-efficiëntie ambities en draagt u bij aan het realiseren van het landelijke energieakkoord.

In dit document vindt u het format voor het EEP 2017-2020. Samen met een invulinstructie en een overzicht van de ondersteuningsmogelijkheden van RVO.nl zijn deze gezamenlijk weergegeven in het tweede deel van het document. Daar vindt u ook het toetskader en de –criteria waarop RVO.nl het EEP zal toetsen.

Het document start met de Werkwijze EEP en Toetsing. Dit zijn de formele afspraken waarop het format en toetskader en –criteria zijn gebaseerd. Deze Werkwijze is vastgesteld in de Commissie MEE.

Het toetsingskader en de toetsingscriteria zijn ontleend aan de Werkwijze EEP en Toetsing. In geval van twijfel zijn de gemaakte afspraken in de Werkwijze leidend.

Inleiding MEEInleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 02

Page 3: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Werkwijze EEP en Toetsing

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 03

Page 4: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1.1. IntroductieDe MEE-convenanttekst behandelt in artikel 2.1 het Energie-efficiencyplan (EEP). Dit document geeft een nadere uitwerking van de te volgen voorschriften voor het opstellen van het EEP. Ook beschrijft het document de procedure en criteria voor toetsing van het EEP. Het document heeft betrekking op de EEP-periode 2017-2020.

Uitgangspunt voor dit document vormt de convenanttekst. Dit document is op 3 november 2014 goedgekeurd door de Commissie MEE en maakt daarmee onderdeel uit van de convenantafspraken. Dit document is vervolgens aangevuld met een aantal eisen die voortvloeien uit de EED en op 16 november 2015 opnieuw vastgesteld door de Commissie MEE.

1.2. AanpakMet de in dit document beschreven aanpak wordt een adequate analyse-, inventarisatie- en afwegingsfase bij het bedrijf nagestreefd. Het bedrijf krijgt hierdoor meer inzicht in de energiebesparingsmogelijkheden, identificeert kansen en belemmeringen en maakt zichtbaar dat ze bijdraagt aan substantiële energie-efficiëntieverbetering. De concrete verbetermogelijkheden kan het bedrijf enerzijds selecteren in het EEP voor de komende planperiode maar geven anderzijds het bedrijf ook de mogelijkheid om kansen en belemmeringen onder de aandacht te brengen van bijvoorbeeld directie, (keten)partners, brancheorganisaties en de overheid. Gezamenlijk kan tevens worden bekeken of andere instrumenten, zoals 1-op-1 afspraken, topsectoren-beleid, Green Deals kunnen worden ingezet om waardevolle initiatieven vlot te trekken.Hierbij gaat het behalve om energie-efficiëntieverbetering

1.0 Inleiding

c.q. bijdrage daarvan aan de verduurzaming ook om verbetering van de concurrentiepositie, innovatief ver-mogen, onderscheidend zijn t.o.v. de ander en andere zaken gerelateerd aan energie/duurzaamheid die op de een of andere wijze bijdragen aan meer omzet/winst.

Onderstaande figuur brengt de verschillende fases in beeld.

Figuur 1.

In de analysefase worden energiestromen en energiegebruik-spunten binnen de inrichting in beeld gebracht. Tevens worden op hoofdlijnen de energiestromen en energiege-bruikspunten in de keten in beeld gebracht, zover dit in de invloedssfeer van het bedrijf valt. Ook wordt het potentieel aan beschikbare energiestromen en energievraagpunten in de omgeving in beeld gebracht.

Energieverbruiksanalyse

Verbeteropties/aandachtspunten

Energiestromen

Mbt energiebesparingen verbetering

concurrentiepositie

Mogelijkhedenin de keten

Regionaleontwikkelingen

Routekaart

Regio

Energiemanagement-

systeem

Analyse

Inventarisatie

Afweging

Mogelijkhedenop de lange

termijn

Ketenanalyse

Verbeteropties/aandachtspunten

Besparingsmogelijkheden

Afwegingsproces

Te plannenmaatregelen

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

DisclaimerHet toetsingskader en de toetsingscriteria zijn ontleend aan de EEP Werkwijze en Toetsing. In geval van twijfel zijn de gemaakte afspraken in de Werkwijze EEP en Toetsing leidend.

Vergroten

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 04

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 5: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Vanuit het overzicht van energiestromen en energiever-bruikspunten en aan de hand van beschikbare technieken brengt het bedrijf in de inventarisatiefase de concrete energie-efficiëntie-mogelijkheden in beeld binnen de inrichting, in de ketens en via regionale samenwerking voor zover deze binnen de invloedssfeer liggen van het bedrijf.

In het afwegingsproces maakt een bedrijf een evenwichtige keuze voor een optimale energie-efficiëntieverbeterings-strategie binnen het bedrijf, en geeft het bedrijf inzicht in het kader waarbinnen deze keuze wordt gemaakt.Vervolgens geeft het bedrijf aan welke concrete maat- regelen worden gepland voor de komende EEP-periode. Het bedrijf geeft hiervan een duidelijke omschrijving.

RVO.nl is gemandateerd om een EEP te beoordelen in het licht van het convenant RVO.nl kan hierbij een EEP goed of afkeuren. Slechts met een door RVO.nl goedgekeurd EEP kan een bedrijf voldoen aan de convenantafspraken.

Partijen hebben het voornemen om met de EEP’s zoveel mogelijk invulling te geven aan de verplichting die in de Energie-efficiëntierichtlijn geldt voor niet-MKB om eens in de vier jaar een audit uit te voeren. Met de berekenings-methodiek voor de rentabiliteit blijft de eenvoudige terugverdientijdmethodiek of de NCW methode gelden. Vanuit de implementatie van de Energie-efficiëntierichtlijn in Nederland is besloten om de analyse van de energie-consumptie en energieprestatie van transport en kansen voor verbetering van deze energieprestatie onderdeel te laten uitmaken van het EEP voor bedrijven die onder de auditplicht vallen van de Energie-efficiëntierichtlijn.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 05

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 6: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2.0 Beschrijving en analyse van het productieproces en de keten

Een EEP is proportioneel en voldoende representatief om de vorming van een betrouwbaar beeld van de totale energieprestaties mogelijk te maken.Het bedrijf geeft hiertoe inzicht in de energiestromen en energieverbruikspunten in het productieproces binnen de inrichting en in de keten en geeft inzicht in het potentieel van beschikbare energiestromen en energievraagpunten in de regio.

2.1 Energieverbruiksanalyse

Het bedrijf maakt een energieverbruiksanalyse waarin het productieproces binnen de inrichting wordt omschreven en een energiebalans in matrixvorm wordt uitgewerkt. De energieverbruiksanalyse wordt gemaakt om het bedrijf, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en – bij niet ETS-inrichtingen – ook het bevoegd gezag, inzicht te geven in de energiesituatie van het bedrijf. Onderstaand is beschreven hoe een bedrijf dit zal doen.

Beschrijving van het productieprocesDe onderneming zal haar productieproces beschrijven. Met de beschrijving van het productieproces wordt gedoeld op een beschrijving van de processen ten behoeve van de producten. Bedoeld worden alle unieke en onderscheidende functies in het productieproces (hoofd- en subprocessen), die de transformatie vormgeven van grondstof tot eindpro-duct. Een processchema kan worden gebruikt ter verhel-dering van de procesbeschrijving.

Energiebalans in matrixvormDe energiebalans geeft een schematisch overzicht van alle energiestromen (en de grootte ervan) die het bedrijf ingaan, uitgaan en die het bedrijf zelf opwekt/transformeert, de verdeling van de belangrijkste energiestromen (voldoende representatief) naar functie of cluster van functies en alle omzettingen in eventueel andere energiedragers binnen het bedrijf. Het energieverbruik dient hierbij te worden uitgesplitst naar alle unieke en onderscheidende processtappen.

Het schema begint links met de ingaande energiestromen (inkoop, evt. eigen opwekking, verdeling over energiefunc-ties en evt. doorlevering) in het jaar als totaalwaarden in kWh, m3 en GJ primair. Rechts hiervan staan alle uitgaande energieverbruiksstromen, verdeeld naar energiedrager (zoals warmte).

Schematische weergave van de balans.

Figuur 2. Energiebalans in matrixvorm

Verbruiken per proces, energiedrager in absolute groothedenOmze�ingsrendementen (b.v. stoomketels)

Waar bemeterd?

Welke prestatiemaat?

Gas in

Elektriciteit in

Water in

Utiliteit Proces 1 Proces 2

Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

Vergroten

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 06

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 7: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Indien van toepassing, wordt in dit schema ook eigen energieopwekking (dit kan duurzame energie betreffen), eventuele doorlevering aan derden en WKK’s en emissies opgenomen.Een energiebalans geeft absolute getallen (in m3, kWh, etc) of de gepresenteerde % moeten daartoe te herleiden zijn.

Deze weergave is van belang om per combinatie van energiedragers en energiefuncties zicht te krijgen op de achterliggende installaties, technieken en technologieën en daarmee de aangrijpingspunten voor (integratie van) meer energie-efficiënte technieken, technologieën en methoden.

Belangrijke onderdelen van dit schema zijn: • Verdelingvanhetenergieverbruiknaarenergiedragers

(elektriciteit, aardgas, biomassa e.a.) in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair) enerzijds én

• Verdelingvanhetenergieverbruiknaarfuncties:productieprocessen, gebouwen en utiliteiten in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair; maak hierbij onderscheid in bijv. perslucht, stoom, verlichting, ventilatie, restwarmte et cetera) anderzijds1.

De energiebalans en de matrixvorm waarin deze gepresen-teerd wordt, zijn verplichte elementen in het EEP. Er wordt aangeraden om met een energieverbruiksanalyse of een

vergelijkbaar instrument het energieverbruik en de verliezen (inclusief restwarmte, emissie en effluent) binnen het bedrijf vast te leggen.

In de bijlage (Annex I) wordt ingegaan op specifieke onderdelen van de energiebalans, zoals het gebruik van omzettingsrendementen; nullast- en basislast; bedrijfs-interne en –externe invloedsfactoren; water, restwarmte, CO2-emissie en effluent en bemetering.

2.2 Analyse van de keten en regionale ontwikkelingenHet bedrijf maakt in het EEP een analyse van de mogelijk-heden voor terugdringing van het gebruik van energie binnen de gehele levensketen van een product van grondstof tot en met afdanking voor zover dit binnen de invloedssfeer ligt van het bedrijf: Hierbij komt niet alleen het eigen bedrijf in beeld, maar ook de omgeving van het bedrijf zoals klanten, toeleveranciers, distributeurs en andere bedrijven in de regio. Om te bepalen wie tot de omgeving van het bedrijf behoren, dient het bedrijf de belangrijkste onderdelen van de product- en productie-keten voldoende in kaart te brengen

Het bedrijf geeft in het EEP een toelichting op haar positie en de kwantificering van de keten en ontwikkelingen in de regio. Daardoor krijgt het bedrijf zicht op stappen/schakels in de keten en regio waar mogelijk energie-efficiëntieverbetering te realiseren is. Het bedrijf kan ondersteund worden in de analyse van de ketens en het identificeren van ketenmaat-regelen en/of ketenpartners door expertise bij en tools van RVO.nl.

1 Indien relevant een verdeling van het energieverbruik naar overige onderwerpen zoals Milieu, ARBO, et cetera Bijv. omdat er een grote energiestroom naar milieu- of ARBO-maatregelen gaat. Het bedrijf bepaalt of het relevant is en of het dit zichtbaar wil maken. Indien van toepassing een overzicht van eigen opwekking en doorlevering naar derden. Restwarmte, emissies en effluent in absolute getallen en grenswaardes indien van toepassing.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 07

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 8: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Sommige bedrijven zijn in meerdere ketens actief. In het geval het bedrijf in meerdere ketens actief is, zal het bedrijf minimaal de belangrijkste twee ketens in beeld te brengen (kwalitatief en kwantitatief), in afstemming met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Met belangrijk-ste ketens wordt gedoeld op de ketens met de grootste volumes en/of energiegebruiken.

Een soortgelijke insteek geldt indien er veel verschillende (eind)producten worden gemaakt. In dat geval zal het bedrijf minimaal de keten van het belangrijkste product in beeld brengen of dit doen voor minimaal één productgroep (met daarbinnen meerdere vergelijkbare producten). In voorkomende gevallen kan het bedrijf in overleg met de adviseur en/of de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een keuze maken.

Specifiek vanuit de implementatie van de EED beschrijft het bedrijf in ieder geval de bijdrage van vervoer van het eigen bedrijf aan het totale energiegebruik. Het gaat dan om vervoer dat onderdeel is van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf of wordt geacht te behoren tot diens bedrijfsvoering. Woon – werk verkeer valt hier niet onder. Voor een uitgebreidere toelichting zie de Q&A’s van de EED.

In de bijlage (Annex II) wordt specifieker ingegaan op de analyse van de keten, zoals inzicht in en kwantificering van de keten en de categorisering van ketenmaatregelen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 08

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 9: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3.0 Inventarisatie besparingsmogelijkheden

Een EEP is proportioneel en voldoende representatief om de vorming van een betrouwbaar beeld van de belangrijkste mogelijkheden voor verbetering van de energie-efficiëntie mogelijk te maken.Het bedrijf geeft door middel van een zorgvuldige procedure inzicht in de belangrijkste mogelijkheden voor verbetering van de energie-efficiëntie.

Uit de energieverbruiksanalyse in combinatie met de beschrijvingen van het productieproces identificeert het bedrijf de concrete mogelijkheden binnen de inrichting met betrekking tot verbetering van de energie-efficiëntie en van de concurrentiepositie. Uit de analyse en beschrijving van de keten en regio identificeert het bedrijf de concrete mogelijkheden met betrekking tot verbetering van energie-efficiëntie in de keten en de regio.

Ten aanzien van binnen de inrichting geeft het bedrijf in ieder geval een toelichting op de mogelijkheden van de toepassing van energie- en materiaalstromen die beschik-baar zijn en waarmee de energie-efficiëntie kan worden verbeterd. Ten aanzien van energie-efficiëntieverbetering in samenwerking met de omgeving of in samenwerking met andere partijen in de productieketen spant het bedrijf zich in om de mogelijkheden in beeld te brengen. Het bedrijf zal desgewenst ondersteund worden bij het identificeren van ketenpartners of het identificeren van mogelijkheden voor het toepassen van restenergie-stromen uit de omgeving door RVO.nl.

Waar relevant geeft het bedrijf aan: - op welke manier invulling kan worden gegeven aan de

routekaart door middel van maatregelen; en- hoe de besparingsmogelijkheden zich verhouden tot de

lijnen die voor de lange termijn zijn uitgezet in sectorale routekaarten en voorstudies en (te verwachten) ontwik-kelingen in de regio.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 09

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 10: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

4.0 Afwegingskader

Een bedrijf maakt een evenwichtige keuze voor een optimale energie-efficiëntieverbetering binnen het bedrijf. Het bedrijf geeft inzicht in het afwegingskader waarbinnen deze keuzes zijn gemaakt.

Het invullen van de voorwaarden kan mogelijk versneld worden door hiervoor aandacht te vragen via de 1-op-1-afspraken en/of een beleidsadvies van RVO.nl aan het ministerie.

• Indiendeimplementatievandebesparingsmogelijk-heden wordt beïnvloed door renovatie of investe-ringsmomenten zal het bedrijf dit toelichten.

• Hetbedrijfgeeftaanopwelkewijzeenergieisverankerd in de interne organisatie. Indien een energiemanagementsysteem deel uitmaakt van de interne organisatie, beschrijft het bedrijf het energiemanagementsysteem. Tevens geeft zij aan of het systeem is gecertificeerd.

• Hetbedrijfgeefteengegronderedenalseenbepaalde rendabele maatregel wel als besparings-mogelijkheid geïnventariseerd is, maar niet wordt opgenomen als voorgenomen (zekere of voorwaar-delijke) maatregel.

• Indieneenbesparingsmogelijkheidvanwegederentabiliteit niet wordt opgenomen als geplande maatregel in het EEP, kan RVO.nl de rentabiliteitsbe-rekening opvragen. Hierbij gaat het om de twijfelge-vallen en niet om maatregelen die overduidelijk een langere terugverdientijd dan 5 jaar hebben.

4.1 Beschrijving afwegingsproces

Vanuit de besparingsmogelijkheden bepaalt het bedrijf welke maatregelen voor de komende planperiode worden gepland. Het bedrijf motiveert de keuzes die het maakt bij het vertalen van de eerder geïnventariseerde besparings-mogelijkheden naar het opnemen in het EEP van concrete voorgenomen maatregelen. In het afwegingsproces kunnen allerlei aandachtspunten een rol spelen. Hiervan worden in ieder geval de volgende aandachtspunten meegenomen en in het EEP beschreven:

• Hetbedrijfgeefteenbeschrijvingvandedynamiekvan de markt waarbinnen het bedrijf opereert en mogelijkheden van het bedrijf

• Hetbedrijfbeschrijfthetspeelveldwaarinhetbedrijfzich bevindt, geeft aan welke ontwikkelingen spelen binnen het bedrijf en/of de sector, die relevant zijn voor het nemen van energie-efficiënte maatregelen.

Tevens geeft het bedrijf aan welke voorwaarden moeten worden ingevuld om de geïnventariseerde energie-efficiëntieverbeteringsmogelijkheden te kunnen benutten.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 10

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 11: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

4.2 Gebruikte rendementsberekening

De berekening van de rentabiliteit is facultatief voor zekere en voorwaardelijke maatregelen. Wel is deze verplicht voor besparingsmogelijkheden die vanwege de rentabiliteit niet in het EEP zijn opgenomen. Voor de berekening van de rentabiliteit volstaat de eenvoudige-terugverdientijd-methode. Andere methoden zijn ook toegestaan.

• Eenvoudigeterugverdientijd(TVT-methode)

investeringskosten van de maatregel (euro), verminderd met subsidies TVT = besparingskosten per jaar [energiebesparing in energie-eenheden * energieprijs per energie-eenheid]

• Variabeleterugverdientijd(variabeleTVT-methode) Deze berekening is gebaseerd op de eenvoudige terug-verdientijd, maar houdt rekening met de totale cash-flow, en dus niet alleen met bespaarde energiekosten. Deze methode houdt feitelijk het midden tussen een een-

voudige terugverdientijd en de netto contante waarde methode. Indien de berekende variabele terugverdientijd korter is of gelijk aan de maximale terugverdientijd uit de tabel, dan geldt de maatregel als rendabel.

• Nettocontantewaarde(NCW-methode) Deze rentabiliteitsberekening is het meest gedetailleerd van aard. In de cash-flow wordt nu ook rekening gehouden met afschrijvingskosten. Als de netto contante waarde bij een interne rentevoet van 15% positief is, geldt de investering als rendabel.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 11

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 12: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

5.0 Het plannen van maatregelen

Het bedrijf geeft aan welke maatregelen worden gepland voor de komende EEP periode.De beschrijving van de maatregelen is zodanig dat RVO.nl inzicht heeft in de concrete maatregelen.

5.1 Kwalificeren van maatregelen

De – na een zorgvuldig afwegingsproces – geselecteerde maatregelen worden in het EEP gekwalificeerd als zeker, voorwaardelijk of onzeker, waarbij onderstaande afwegin-gen een rol spelen. • Zekere maatregelen zijn maatregelen die volgens

planning worden genomen gedurende de planperiode. • Energie-efficiëntieverbeteringsoptiesdieinprincipein

de planperiode kunnen worden getroffen, maar waarbij sprake is van een technische, economische en/of organisatorische belemmeringen; worden opgenomen in het EEP maar gekwalificeerd als voorwaardelijk, onder vermelding van de concrete belemmering die de uitvoering nog in de weg staat .

• Gedurendedeplanperiodespannenbedrijvenzichinom van voorwaardelijke maatregelen zekere maat-regelen te maken.

• Hetbedrijfzalzichinspannenomenergie-efficiëntie-maatregelen waarvoor samenwerking met andere partijen in de product- of productieketen of regio nodig is, in te plannen.

• Bedrijvenwordenuitgedaagdomookonzekeremaatregelen te benoemen in hun EEP, zijnde maatrege-len die mogelijk kunnen plaatsvinden na de planperi-ode en/of waarvoor nog onderzoek moet plaatsvinden.

• Alsdebesparingsomvangvandeonzekeremaatregel(globaal) kan worden ingeschat, kan deze beschreven worden. Omdat het een onzekere maatregel betreft, telt deze besparingsomvang niet mee bij berekening van de ‘voorgenomen besparing’ in het EEP.

• Ookmaatregelenwaarvanhetbedrijfnualzekerweetdat die worden getroffen maar pas ná 2020 en daarmee ná de komende EEP-periode, worden in relatie tot het EEP 2017 – 2020 als onzekere maatregel gekwalificeerd. Reden daarvan is dat zij in dit EEP niet als zekere maatregel gelden.

Voor de volledigheid wordt vermeld dat implementatie van energiezorg niet vanzelfsprekend tot energiebesparing leidt en daarom ook niet in het EEP kan worden opgenomen als een maatregel die een bepaalde energiebesparing oplevert.

5.2 Besparing door voorgenomen maatregelen

Vanwege het onderscheid in zekere en voorwaardelijke maatregelen, zijn een minimale en een maximale besparing door voorgenomen maatregelen geformuleerd. De maximale besparing door voorgenomen maatregelen voor de planperiode, is de optelsom van de verwachte primaire energiebesparing van de zekere én voorwaardelijke maatregelen, gedeeld door het primaire energiegebruik van de inrichting in het basisjaar.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 12

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 13: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Indien de voorwaardelijke maatregelen buiten beschouwing worden gelaten, spreken we van de minimale besparing door voorgenomen maat-regelen. De monitoring spiegelt de realisatie van maat-regelen gedurende de planperiode aan de maximale besparing door voorgenomen maatregelen.

5.3 Beschrijven van geselecteerde maatregelen

Voor het beschrijven van de geselecteerde maatregelen in het EEP, niet zijnde de onzekere maatregelen, gelden onderstaande uitgangspunten.

1. Totaaloverzichtvan:

a. Alle geplande maatregelen, met speciale aandacht voor de rendabele maatregelen.

b. Indeling in categorieën: procesefficiëntie, ketenefficiëntie en/of duurzame energie.

c. Indeling volgens de kwalificatie: zeker, voorwaar-delijk, onzeker.

d. Per categorie en kwalificatie de energiebesparing (in GJ), de daarop gebaseerde energie-efficiency-verbetering ten opzichte van het basisjaar (in %) en de daarmee vermeden CO2-emissie (in ton).

e. Terugverdientijd (tvt) (bij voorwaardelijke maatregelen).

f. Jaar van uitvoering.

2. Details van de geplande maatregelen voert u indedigitaletoolin(maatregelspreadsheet)2. Voorelkemaatregelwordthierindejuistecategorieingevuld:

a. Omschrijving ; een zodanige omschrijving dat RVO.nl inzicht krijgt in de maatregelen.

b. Jaar van ingebruikname.c. TVT (jr) of netto contante waarde.d. Jaarlijkse besparing in kWh of m3 per jaar.e. Jaarlijkse primaire energiebesparing in TJ.f. De op de jaarlijkse primaire energiebesparing in TJ

gebaseerde bijdrage aan de energie-efficiency-verbetering ten opzichte van basisjaar (in %).

g. De met de jaarlijkse primaire energiebesparing in TJ vermeden CO2-emissie in ton.

h. Voor geplande maatregelen op het gebied van ketenefficiëntie bovendien onderbouwing van de jaarlijkse besparing.

i. Voor geplande voorwaardelijke maatregelen bovendien beschrijving voorwaarde.

j. Voor geplande onzekere maatregelen bovendien beschrijving van de onzekerheid; bijvoorbeeld noodzakelijk onderzoek of gepland na planperiode.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 13

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 14: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3. -Voorelkegeplandezekereenvoorwaardelijkemaatregel kan facultatief een onderbouwing van de rendementsberekening in de bijlagen aan het EEP worden opgenomen.

-Voorelkegeplandezekereenvoorwaardelijkemaatregel dient een onderbouwing van de te behalen energiebesparing in de bijlagen aan het EEP te worden opgenomen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 14

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 15: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

6.0 Vertrouwelijkheid

Conform de gezamenlijk gemaakte afspraken, zoals vastgelegd in de notitie: ‘geheimhouding en openbaarheid’ kunnen de analyse, inspanningen en resultaten van een bedrijf geaggregeerd worden weergegeven in hun openbaar EEP.

http:/www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/MEE_convenant_Notitie_Openbaarheid_en_geheimhouding_RVO_nl.pdf

Indien gebruik wordt gemaakt van geaggregeerde gegevens in het openbaar EEP, maken bedrijven tevens onderliggende informatie meer inzichtelijk en toegankelijk via een ‘niet openbaar’ EEP dat bij het bedrijf aanwezig is en door RVO.nl is in te zien. In dit EEP dienen alle gegevens (zowel cijferma-tig als kwalitatief omschreven) beschikbaar te zijn dan wel dienen aanvullende gegevens bij het EEP beschikbaar te zijn.Ook de gegevens waarmee de voortgang van dit ‘niet openbaar’ EEP kan worden aangetoond, dienen voor RVO.nl beschikbaar te zijn.

In het e-MJV kan worden aangegeven dat het bedrijf om vertrouwelijke behandeling vraagt. RVO.nl behandelt de gegevens vertrouwelijk, ook als het bedrijf niet expliciet daarom vraagt. Bij een eventueel Wob-verzoek neemt RVO.nl met het bedrijf contact op om het bedrijf in de gelegenheid te stellen het verzoek om vertrouwelijke behandeling nader te onderbouwen. Op deze gang van zaken is de wettelijke Wob-procedure van kracht.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 15

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 16: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

7.0 ETS-ondernemingen met niet ETS- en ETS-inrichtingen

Het MEE-convenant spreekt over ETS-ondernemingen. Dit zijn ‘tot het MEE-convenant toegetreden onder- nemingen met uitsluitend of in hoofdzaak een of meer inrichtingen als bedoeld in artikel 1.1. van de Wet milieu-beheer, waarin zich een of meer broeikasgasinstallaties als bedoeld in artikel 16.2 van de Wet milieubeheer bevinden, waarvoor deelname aan het Europese systeem van handel in broeikasgasemissierechten (Emission Trading Scheme = ETS) verplicht is’ (hierna genoemd ETS-inrichting = broeikasgasinrichting).

Een ETS-onderneming kan zodoende een onderneming zijn met zowel ETS- als niet ETS-inrichtingen. Het ‘uitsluitend of in hoofdzaak-criterium’ in bovenstaande definitie krijgt invulling met het ‘energiegebruik van de onderneming’. Als het energiegebruik van een concern uitsluitend of in hoofdzaak bij de ETS-inrichtingen ligt, geldt de onder-neming als een ETS-onderneming.

Het onderscheid tussen ETS- en niet ETS-inrichtingen speelt geen rol in het format en de aan te leveren gegevens. Voor beide inrichtingen stellen MEE-ondernemingen (verder aangeduid als ‘ondernemingen’) het EEP volgens het overeengekomen format op, en leveren zij dit in bij RVO.nl. Het onderscheid is wel van belang in de relatie met het bevoegd gezag Wet milieubeheer (verder aangeduid als ‘bevoegd gezag’) en de concernbenadering.

De bijlage (Annex IV) werkt dit verder uit.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 16

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 17: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

8.0 Toetsing van EEP’s

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 17

8.1 Algemeen

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) voert een gedeelte van de taken uit die in het convenant zijn toebedeeld aan de Ministers die de afspraken hebben ondertekend. Het betreft onder andere het toetsen van het energie-efficiencyplan (EEP) van alle deelnemende onderne-mingen. Waar nodig zal schriftelijke toetsing van EEP’s aangevuld worden met bedrijfsbezoeken met EN 16247 als leidraad.

Indien na indiening van het EEP blijkt dat bepaalde elementen niet (goed) zijn opgenomen in het EEP, treedt RVO.nl in overleg met het bedrijf om met het bedrijf te bespreken welke aanvullingen van hem worden verwacht . Het bedrijf krijgt een redelijke termijn voor het doen van deze aanvullingen. Na deze termijn wordt het EEP getoetst aan de hand van de aanwezige informatie en wordt het advies opgesteld.

RVO.nl is gemandateerd om een EEP te toetsen/beoordelen in het licht van het convenant. RVO.nl kan hierbij een EEP goed of afkeuren. Slechts met een door RVO.nl goedgekeurd EEP kan een bedrijf voldoen aan de convenantafspraken.

ETS-ondernemingen die alleen ETS-inrichtingen hebben, ontvangen een brief met bevindingen/oordeel van RVO.nl. Voor ETS-ondernemingen met zowel ETS- als niet ETS-inrichtingen (zie ANNEX V voor uitleg), stuurt RVO.nl een advies/oordeel over de kwaliteit van het EEP zowel naar het bedrijf als het bevoegd gezag Wet milieubeheer.

Bij de toetsing wordt rekening gehouden met de positie van het bedrijf in een internationale energie benchmark of

andere informatie over de relatieve prestatie van het bedrijf ten opzichte van de sector, indien het bedrijf hiervoor op eigen initiatief benodigde documenten verstrekt.

8.2 Toetsingscriteria

Belangrijke toetsingscriteria die RVO.nl hanteert voor de planperiode 2017 – 2020 zijn hieronder in vragende vorm weergegeven (= geen volledige opsomming). Alle criteria dienen in het EEP terug te komen. Een positieve beoordeling van het EEP vereist in ieder geval een positief antwoord op onderstaande vragen. De kaders boven elke fase geven dezelfde tekst als de kaders boven elk hoofdstuk in onderhavig document. De globale criteria in de kaders zijn vervolgens nader uitgewerkt.

Procedureel• IshetEEPtijdigingediend?

Analyse

• Proportioneel:IsdeomvangendiepgangvanhetEEPinlijn met de grootte van het energiegebruik, de verbeter-mogelijkheden en de complexiteit van de energiehuis-houdingvanhetbedrijf?

• IshetEEPproportioneelenvoldoenderepresenta-tief om een betrouwbaar beeld van de totale energieprestatiesmogelijktemaken?

• Geefthetbedrijfinzichtinhetproductieprocesbinnendeinrichtingendeproductieketen?

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 18: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 18

• Representatief:GeeftdeinhoudvanhetEEPinbeschrij-ving en getal de specifieke kenmerken van het bedrijf op hetgebiedvanenergieweer?

• Iseenenergieverbruiksanalyseinmatrixvormaanwezig? - Worden in de analyse de belangrijkste unieke en

onderscheidende functies in het productieproces weergegeven, die de transformatie weergeven van grondstoftoteindproduct?

- Geeft de matrix de verdeling van het energieverbruik naarenergiedragersweer?

• Iseenketenanalyseaanwezig? - Wordt in de analyse van de keten een toelichting

gegeven op de positie van het bedrijf binnen de keten voor zover dit binnen de invloedssfeer van het bedrijf ligt?

• Zijnregionaleontwikkelingenvoldoendeinbeeldgebracht, voor zover dit binnen de invloedssfeer van het bedrijfligt?

- Is in het EEP aandacht besteed aan regionale ontwikkelingen?

• Heefthetbedrijfhaarenergieverbruikende(kwantita-tieve) keten voldoende geanalyseerd voor zover dit binnendeinvloedssfeervanhetbedrijfligt?

• Isdeanalysevoldoendeuitgebreiduitgevoerd?• Zijndegepresenteerdecijfers(energieverbruiken

–verdeling) aannemelijk op basis van de overige informa-tie van het EEP en de kennis over de sector, het bedrijf en beschikbaretechnieken?

Identificatie besparingsmogelijkheden

• Iseenbeschrijvingvanhetinventarisatieprocesaanwezig?

• Zijndebelangrijkstebesparingsmogelijkhedeninbeeldgebracht?

• Zijndegepresenteerdebesparingsmogelijkheden(mogelijkemaatregelen,BBT)aannemelijk?Isbeschrevenhoe de besparingsmogelijkheden zich verhouden tot de lijnen die voor de lange termijn zijn uitgezet in sectorale routekaarten(indienaanwezig)?

• Isbeschrevenopwelkemanierinvullingkanwordengegeven aan de routekaart door middel van maatregelen (indienvantoepassing)?

• Isbeschrevenhoerekeningwordtgehoudenmetregionaleontwikkelingen?

• Isdegebruikterendementsberekeningendehierbijgebruikteenergieprijzen,beschreven?

• IshetEEPvoldoendeproportioneelenvoldoenderepresentatief om de vorming van een betrouwbaar beeld van de belangrijkste mogelijkheden voor energie-efficiëntie verbeteringen mogelijk te maken?

• Geefthetbedrijfdoormiddelvaneenzorgvuldigeprocedure inzicht in de belangrijkste mogelijkheden voor verbetering van de energie-efficiëntie.

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 19: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 19

Afwegingskader

• Evenwichtig:Isdekeuzevooreenoptimaleenergie-efficiëntieverbetering gemaakt op basis van een goede afweging?

• BlijktuithetEEPdatdegeplandemaatregelenhetresultaat zijn van een zorgvuldig identificatie- en selectieproces, waarbij de energetische situatie van het bedrijf, de bedrijfsstrategie en de omgevingscontext in hetafwegingskadervormen?

- Zijnhetidentificatieprocesenselectieprocesbeschreven?

• BlijktuithetEEPdatdeondernemingzichinspantomenergie-efficiencyverbetering te realiseren door middel vanketenprojecten?

• Zijndevolgendeaandachtspuntenbeschreven? - De dynamiek waarbinnen het bedrijf opereert en de

mogelijkheden van het bedrijf. - Het speelveld, ontwikkelingen binnen het bedrijf en/of

de sector.

- Welke voorwaarden moeten worden ingevuld om de geïnventariseerde energie-efficiëntieverbeteringen te kunnen benutten.

- Schets van de voorgenomen investeringen of vervan-gingsmomenten, indien de implementatie van besparingsmogelijkheden hierdoor wordt beïnvloed.

- Op welke wijze energie is verankerd in de interne organisatie. Indien een energiemanagementsysteem deel uitmaakt van de interne organisatie, beschrijft het bedrijf het energiemanagementsysteem. Tevens geeft zij aan of het systeem is gecertificeerd.

• Heefthetbedrijfindekomendeplanperiodedegeïdentificeerde besparingsmogelijkheden die rendabel zijnalsgeplandemaatregelenopgenomen?

- Zoniet,geefthetbedrijfgegronderedenenwaaromdezemaatregelennietwordenopgenomen?

• Heefthetbedrijfeenevenwichtigekeuzegemaaktvoor een optimale energie-efficiëntieverbetering binnenhetbedrijf?

• Geefthetbedrijfinzichtinhetafwegingskaderwaarbinnen de keuzes zijn gemaakt om te komen van geïnventariseerde mogelijkheden tot voor-genomenbesparingen?

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 20: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 20

Plannen van maatregelen

• BevathetEEPeenoverzichtvandegeplandemaatrege-len, de bijbehorende energie-efficiencyverbetering en de daarmee samenhangende vermeden CO2-uitstoot?Isdaarbij aangegeven welke maatregelen in welk jaar in de planperiodezullenwordengenomen?

- Zijndemaatregelengecategoriseerdalsproces-ofketenefficiëntie?

- Zijndemaatregelengekwalificeerdalszeker,voor- waardelijkofonzeker? - Is voor de geplande zekere en voorwaardelijke

ketenmaatregelen een onderbouwing van de jaarlijkse besparinggegeven?

• Hetopnemenvanonzekeremaatregelenineenplanisniet verplicht. Indien een bedrijf dit desondanks doet is de nadere kwalificatie van de maatregel en de aard van de onzekerheid geen grond om goedkeuring aan het EEP te onthouden.

• Isdevoorwaardebijdevoorwaardelijkemaatregelzodanig omschreven dat zowel de voorwaarde/belemme-ring als een benodigde actie (van bedrijf, een andere partij zoals brancheorganisatie of overheid), om de voorwaar-den in te vullen, duidelijk is.

• Geefthetbedrijfaanwelkemaatregelenwordengeplandvoordekomendeplanperiode?

• IsdebeschrijvingvandemaatregelenzodanigdatRVO.nl inzicht heeft in de concrete geplande maatregelen?

• Isbijelkegeplandezekereenvoorwaardelijkemaatregeleen onderbouwing van de rendementsberekeningen energiebesparingopgenomen?(facultatief!)

• Isbijelkegeplandezekereenvoorwaardelijkemaatregeleen onderbouwing van de te behalen energiebesparing opgenomen?

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 21: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Annex I: Toelichting energieverbruiksanalyse

OmzettingsrendementenOm bewustwording te krijgen met welke omzettingsrende-menten energie van de ene naar de andere energiedrager wordt omgezet om uiteindelijk een functie in het bedrijf te vervullen, komen in dit schema ook de rendementen van energieomzetting numeriek aan bod, bijv. van perslucht, stoomketels e.d. Dit maakt inzichtelijk welk deel van de gebruikte primaire energie functioneel wordt gebruikt . Ook WKK’s zullen in het schema worden opgenomen.

Het aanreiken van het rendement van energieomzetting betreft de meest voorkomende energiefuncties van de belangrijkste installaties (in %), bijv. perslucht, stoom et cetera In het schema moeten ingaande en uitgaande energie-stromen in balans zijn.

Nullast en basislastDe onderneming zal tevens het energiegebruik in nullast en basislast opgeven, om bewustwording van het energie-verbruik tijdens en buiten de reguliere productietijden te verkrijgen Dit van zowel , aardgas, warmte, elektriciteit en andere relevante energiedragers in het bedrijf.

Nullastvermogen of nullastenergieverbruik is het vermogen of de energiehoeveelheid die het bedrijf verbruikt als geen product wordt geproduceerd of geen dienst wordt geleverd.

Basislastvermogen of basislastenergieverbruik is het vermogen of de energiehoeveelheid die wordt verbruikt als het bedrijf klaar staat voor productie (als er dus nog net geen productie draait of diensten worden geleverd).

Bedrijfsinterne en –externe invloedfactorenHet bedrijf beschrijft kwalitatief de belangrijkste bedrijfsin-terne en –externe factoren3 die het energieverbruik beïnvloeden. Denk hierbij aan schaalgrootte/capaciteitsbe-zetting, productspecificaties, graaddagen, grondstofsamen-stelling, wet- en regelgeving, et cetera De bij de jaarlijkse monitoring door het bedrijf gerapporteerde invloedsfacto-ren en de lijst uit de Handreiking Methodiek Energie-efficiency bieden inzicht in de factoren die in het bedrijf de energie-efficiency positief of negatief kunnen beïnvloeden. Ook indien er geen noemenswaardige invloedfactoren zijn, dient dat hier te worden vermeld. Het bedrijf geeft hierbij ook de volgorde van belang aan, wanneer er sprake is van verschillende factoren. Het bedrijf kan bij de brancheorgani-satie informeren of op brancheniveau onderzoek is gedaan naar invloedsfactoren.

Restwarmte, CO2-emissie Indien van toepassing, neemt het bedrijf in de energieba-lans in matrixvorm ook eigen energie-opwekking (dit kan duurzame energie betreffen), eventuele doorlevering aan derden en WKK’s en emissies op.

3 In het kader van invloedsfactoren binnen de monitoring heeft het bedrijf de mogelijkheid om de verandering in energieverbruik van deze onderwerpen milieu, ARBO, et cetera jaarlijks ten opzichte van het vorige jaar aan te geven. Een verandering zegt niks over het totale gebruik. In dit EEP kan het bedrijf dit totale verbruik indien gewenst aangeven.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 21

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 22: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Bemetering Het bedrijf beschrijft de huidige bemetering. De EVA is hier uitstekend geschikt voor. Belangrijk is hierbij aan te geven welke van de in de energiebalans vermelde cijfers op meting gebaseerd zijn en welke zijn berekend of geschat. Het bedrijf bepaalt wat belangrijk is om te meten. Het is mogelijk om een uitbreiding van de meters op te nemen in de zekere maatregelen. Deze meters op zich zullen geen energie besparen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 22

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 23: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Annex II: Toelichting analyse van de keten

InzichtindeketenIn onderstaand (generiek) schema zijn de typische keten-stappen weergegeven die voor veel industriële productie-sectoren herkenbaar zullen zijn.

Figuur 3. Schematische weergave ketenstappen

Per ketenstap wordt gevraagd om minimaal de volgende aspecten te beschrijven. Bij voorkeur wordt de keten ook schematisch weergegeven. 1. Grondstoffase: benoem de belangrijkste grondstoffen,

materialen/halffabricaten en verpakkingsmaterialen die binnen het bedrijf worden gebruikt;

2. Productiefase: wordt beschreven bij paragraaf 6.1;3. Transport: beschrijf op welke wijze de grondstoffen e.d.

worden aangevoerd bij het bedrijf (modaliteit: bijvoor-beeld per vrachtwagen of schip) en beschrijf op welke wijze de producten worden afgevoerd vanaf het bedrijf;

4. Gebruiksfase: beschrijf het gebruik van het product, geef hierbij aan of en hoe daarbij energie gebruikt wordt, bijv. een wasmachine gebruikt elektriciteit/warm water tijdens gebruik, een pot groente wordt in het algemeen

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar

Hal�abricaat 1tonnage/jaar

Hal�abricaat 2tonnage/jaar

Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase

opgewarmd. Beschrijf tevens de (economische) levens- duur van het product;5. Afdankfase: beschrijf wat er gebeurt met het product na

gebruik, maak hierbij onderscheid tussen hergebruik/recycling (ook van deelstromen) en storten/verbranden/vergisten.

De kwantificering van de keten en de categorisering van de keten wordt hieronder nader toegelicht.

Kwantificeren van de ketenHet ‘globaal of meer gedetailleerd’ kwantificeren van de keten vindt plaats aan de hand van de reeds beschikbare informatie. Hiermee wordt met name gedoeld op een voor de sector relevante ketenkaart/studie of LCA-analyse. Om voor het bedrijf te achterhalen of dit het geval is kan de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor een lijst met beschikbare ketenstudies worden geraadpleegd: www.rvo.nl/mee.

Er is een ketenkaart/LCA-analyse van de sector en/of een bedrijfsspecifieke studie beschikbaar.In dat geval wordt gevraagd om ‘meer gedetailleerd’ de verschillende ketenstappen te kwantificeren met gegevens uit de ketenkaart of de bedrijfsspecifieke studie, waarbij gevraagd wordt de geproduceerde hoeveelheden/aantallen per product(groep) te benoemen en het energiegebruik te berekenen en weer te geven in MJ /kg of MJ/ton product, in sommige gevallen in MJ/ functionele eenheid, bijv. 1 wasmachine. Bij voorkeur geeft het bedrijf het energie-gebruik in de keten ook grafisch weer, bijv. in een cirkeldiagram.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

Vergroten

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 23

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 24: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Er is geen sectorale ketenkaart of eigen bedrijfsstudie beschikbaar.In dat geval wordt gevraagd om ‘globaal’ het energie- (of grondstof)gebruik in de keten in kaart te brengen. In het algemeen wordt het energiegebruik weergegeven in MJ /kg of MJ/ton product, in sommige gevallen in MJ/ functionele eenheid, bijv. 1 wasmachine. Een procentuele weergave van energiegebruik per kg/ton/eenheid is aan te bevelen. Soms is het zinvol een ketenkaart te bekijken van een andere/aanverwante sector, zie hiervoor de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Voor het kwantificeren wordt gebruik gemaakt van GER-waarden (Gross Energy Requirement). De meest toegepaste GER-waarden en een toelichting op gebruik ervan staan vermeld op onze website www.rvo.nl/mee.

Het is belangrijk om bij het kwantificeren de volgende aspecten mee te nemen: a. De energie-inhoud van de belangrijkste gebruikte

grondstoffen/materialen en halffabricaten. Indien de GER-waarde van ‘samengestelde’ halffabricaten niet bekend is, probeer dan de totale energie-inhoud te berekenen/benaderen op basis van afzonderlijke componenten. Indien een GER-waarde niet op de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland-lijst vermeld is, kunt u uitgaan van algemene marktdata (bv. Eco-Invent database), de data die door de leverancier worden opgegeven of u kunt met RVO.nl een specifieke waarde laten bepalen.

b. De energie-inhoud van de verpakkingen/verpak-kingsmaterialen, zie ook de opmerkingen gemaakt onder a;

c. Het energiegebruik van transport/distributie/opslag. Het aandeel van opslag van producten in de keten kan aanzienlijk zijn vooral als het geconditioneerde omstandigheden zijn, (gekoeld/diepvries/luchtvoch-tigheid). Het energiegebruik van verschillende modaliteiten verschilt behoorlijk, neem dit mee naast de (gemiddelde) transportafstand;

d. Het energiegebruik van het eigen proces aan het energiegebruik in de keten c.q. het aandeel van het totale energiegebruik in de (productie-)keten dat aan het bedrijf toegerekend kan worden. Dit verbruik is in hoofdstuk 5 in beeld gebracht;

e. Energiegebruik in de gebruiksfase, ga uit van gemiddeld gebruik en economische levensduur;

f. Energieaspecten in de afdankfase: bij recycling en/of hergebruik kan de energiebesparing berekend worden aan de hand van GER-waarden. Indien afval wordt verbrand of vergist, zal dit energie opleveren.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 24

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 25: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

CategoriseringvanketenmaatregelenMet het inzicht van het energiegebruik, de kansen en de spelers van de verschillende ketenstappen kan het bedrijf aan de slag om mogelijke ketenmaatregelen te identificeren en te selecteren. In onderstaande tabel staat een categorie-indeling van ketenmaatregelen.

Tabel4. Categorie-indeling ketenefficiëntie

Subcategorieën Productieketen ketenefficiëntie of Productketen Materiaalbesparing Productieketen Samenwerking op locatie Productieketen Optimalisatie distributie Productieketen Vermindering energieverbruik tijdens productgebruik Productketen Optimalisatie van de functievervulling Productketen Optimalisatie levensduur Productketen Optimalisatie productafdanking en –herverwerking Productieketen

Voorbeelden van en uitleg over ketenmaatregelen/-projec-ten zijn te vinden in de volgende brochures op www.rvo.nl/mee:

• Ketenefficiencyhoeenwaarom;• VoorbeeldenketenefficiencyprojectenIndustrie;• Voorbeeldenvanketenefficiencyprojecten

Voedingsmiddelenindustrie;• Hetrapport‘Ketenefficiency,vaninzichtnaarmaatregel’

bevat een meer uitgebreide uitleg over het in beeld brengen en identificeren van mogelijke ketenmaatregelen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 25

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 26: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Annex III: Routekaart en/of voorstudie

Verschillende sectoren hebben een voorstudie of routekaart gemaakt, waarin op sectorniveau de prioriteiten en kansen voor de komende jaren zijn geïnventariseerd; op basis van input van de bedrijven binnen de sector. Indien de sector over een voorstudie of routekaart beschikt, beschrijft het bedrijf in het EEP welke ambities uit de voorstudie of routekaart voor het bedrijf relevant zijn én hoe het bedrijf hier de komende EEP-periode invulling aan geeft of in de afgelopen monitoringsperiode invulling aan gegeven heeft. Bij voorkeur betreft de beschrijving een concreet project of een concrete maatregel die direct aansluit op de voorstudie en/of routekaart en als zekere maatregel kan worden opgenomen in het EEP.

Nadrukkelijk wordt het bedrijf gevraagd om hierbij de (brede) focus te kiezen die ook vanuit de voorstudie of routekaart is ingezet. Dus niet alleen projecten of maatrege-len gericht op energie, maar bij voorkeur ook bijv. de verduurzaming van grondstofketens, energievoorziening of productoptimalisatie.

De branche-organisatie doet het bedrijf handreikingen voor identificatie en selectie van maatregelen voortvloeiend uit sectorspecifieke aspecten en wel – voor zover aanwezig – uit de sectorspecifieke ketenkaart, voorstudie en routekaart.

Ook als de realisatie van de sectorale ambities nog niet opportuun is, beschrijft het bedrijf de situatie waarin het verkeert ten aanzien van voorstudie of routekaart. Mogelijk moet nog voorwerk verricht worden op het gebied van wet- en regelgeving en/of de ontwikkeling van een bepaalde technologie voordat een bepaalde maatregel uitgevoerd

kan worden. In deze gevallen is het gewenst om deze randvoorwaarden te benoemen bij het kwalificeren van een maatregel als onzeker of voorwaardelijk.

Om invloed te kunnen uitoefenen op deze randvoorwaar-den kan het zinvol zijn om met de brancheorganisatie, branchegenoten of andere sectoren samen op te trekken. Bedrijven kunnen deze wens kenbaar maken in het EEP. RVO.nl werkt hierbij aan het signaleren van mogelijke verbreding van thema’s over sectoren heen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 26

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 27: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Annex IV: ETS onderneming met niet ETS- en ETS-inrichtingen + concernaanpak

1. RelatietussenhetMEE-convenant,hetBesluitemissiehandelendeWetmilieubeheer

Een ETS-inrichting neemt verplicht deel aan het Europese systeem van handel in broeikasgasemissierechten, zoals verwoord in het Besluit handel in emissierechten.

ETS-inrichtingen kunnen vrijwillig toetreden tot het MEE-convenant. Het MEE-convenant heeft als doel een significante bijdrage te leveren aan de verbetering van energie-efficiëntie.

Daarnaast vallen alle ETS-inrichtingen onder de werking van de Wet milieubeheer.De Wet milieubeheer beoogt nadelige gevolgen voor het milieu te voorkomen dan wel zo veel mogelijk te beperken. Een doelmatig gebruik van energie maakt hiervan deel uit. Het bevoegd gezag Wet milieubeheer kan zodoende via de milieuvergunning of het Activiteitenbesluit eisen opnemen met betrekking tot het treffen van energiebesparende maatregelen.

In de Wet milieubeheer is echter tevens opgenomen dat het bevoegd gezag aan de milieuvergunning van een ETS-inrichting geen voorschriften mag verbinden inhoudende een emissiegrenswaarde voor de directe emissie van broeikasgassen. Eveneens verboden zijn voorschriften ter bevordering van een zuinig gebruik van energie in de inrichting (art. 8.13a, lid 2 Wet milieubeheer).

Vanwege de beschreven afwijking in de Wet milieubeheer is de te volgen EEPprocedure voor ETS-inrichtingen verschil-lend ten opzichte van niet ETS-inrichtingen.

2.EEPprocedurevoorETS-ennietETS-inrichtingen

Een onderneming dient normaliter het EEP in bij zowel het bevoegd gezag als RVO.nl. RVO.nl toetst het EEP en adviseert het bevoegd gezag over de kwaliteit van het EEP op grond van hetgeen is afgesproken binnen het MEE-convenant, waarna het bevoegd gezag uiteindelijk op grond van de Wet milieubeheer oordeelt of zij het EEP goed- of afkeurt. Indien het bevoegd gezag het EEP goedkeurt, kan het bedrijf er van uitgaan dat zij met de uitvoering van het EEP voldoende invulling geeft aan de verplichtingen uit de Wet milieubeheer.

Bij een ETS-inrichting mag het bevoegd gezag geen extra eisen stellen met betrekking tot het onderwerp ‘energie’. Een onderneming dient daarom het EEP voor een ETS-inrichting alleen in bij RVO.nl. RVO.nl toetst het EEP en koppelt haar bevindingen (goed- of afgekeurd) op grond van het MEE-convenant terug aan de onderneming. Het bevoegd gezag speelt hierbij geen rol.

Ondernemingen met zowel ETS- als niet ETS-inrichtingen dienen voor elke inrichting een (deel-) EEP in: (tenzij sprake is van een concern, wordt verderop uitgelegd): - voor de niet ETS-inrichtingen bij het bevoegd gezag en

RVO.nl. RVO.nl toetst het EEP en geeft voor de niet ETS-inrichtingen een advies aan het bevoegd gezag.

- voor de ETS-inrichtingen alleen bij RVO.nl. RVO.nl toetst het EEP en koppelt haar oordeel terug aan de onderneming.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 27

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 28: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Voor niet ETS-inrichtingen geldt verder het volgende. Het is aan de onderneming om te bepalen of en zo ja, wanneer en op welke wijze het bevoegd gezag bij de totstandkoming van het EEP wordt betrokken. RVO.nl organiseert zelf geen activiteiten die rechtstreeks ingrijpen op deze relatie, maar faciliteert de onderneming om de activiteiten makkelijk zelf te organiseren. De onderneming kan ervoor kiezen om het bevoegd gezag vanaf het begin bij de totstandkoming van het EEP te betrekken. De onderneming is voor de te kiezen aanpak verantwoordelijk.

De onderneming laat RVO.nl weten of en zo ja, wanneer en op welke wijze het met het bevoegd gezag van gedachten wisselt over het EEP (bij niet ETS-inrichtingen). Als de onderneming dat wenst, ondersteunt RVO.nl de onderne-ming bij deze gedachtewisseling. Als uiterste moment om te schakelen met het bevoegd gezag geldt het tijdstip van indiening van het EEP.

3.Concern

a. Algemeen Onder de definitie van ‘concern’ wordt verstaan: de

(rechts)persoon, die de zeggenschap heeft over één of meer Ondernemingen, samen met die Ondernemingen.

Bij het opstellen van het energie-efficiëntieplan kan de ETS-onderneming of het concern, ten behoeve van de onderbouwing van de fasering van maatregelen voor de inrichting, tevens rekening houden met de verbeterings-inspanningen op het gebied van energie-efficiëntie bij andere inrichtingen (integrale afweging) welke tot

dezelfde ETS-onderneming/concern behoren (concernaanpak).

b.ConcernaanpakbijopstellenEEP Een ETS-onderneming of het concern mag voor de

concernaanpak kiezen. Deze is niet verplicht. Bij de concernaanpak wordt één EEP opgesteld voor één

concern in plaats van afzonderlijke EEP’s voor elke inrichting die valt onder het betreffende concern. In het concern-EEP zal conform het voorgeschreven format zichtbaar gemaakt dienen te worden welke maatregelen wanneer en in welke inrichting gedurende de looptijd van het EEP genomen zullen worden. De in het genoemde format opgenomen te volgen voorschriften voor individu-ele EEP’s zijn ook van toepassing voor een concern-EEP.

Tevens wordt in het plan een algemene beschrijving opgenomen waarin duidelijk gemaakt wordt welke afwegingen er gemaakt zijn op concernniveau in de selectie van maatregelen voor de afzonderlijke inrichtin-gen. Voor zover dit aan de orde is, kunnen hierin ook ontwikkelingen aangegeven worden die op langere termijn hun effecten zullen hebben op de energie-

efficiency van één of meerdere inrichtingen.

Als deze ontwikkelingen onder voorwaarden van technische, financiële of organisatorische aard in de zichtperiode van het EEP kunnen leiden tot praktische toepassing, kunnen deze benoemd worden in de categorie van maatregelen met de kwalificatie ‘voorwaar-delijk’. Samen met de ‘zekere’ maatregelen vormen deze maatregelen de basis voor de energie-efficiency-

verbetering in het EEP.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 28

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 29: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Een belangrijk uitgangspunt is dat een concernaanpak niet mag leiden tot rechtsongelijkheid op het niveau van niet ETS-inrichtingen in de zin van de Wet milieubeheer. Het concern (de ETS-onderneming) en de onderliggende niet ETS-inrichtingen dienen in overleg met de desbetreffende bevoegd gezagen afspraken te maken over hoe de beoor-deling van het EEP van die inrichting zal geschieden. De dialoog met het bevoegd gezag is van belang. Het bevoegd gezag behoudt uiteindelijk altijd haar bevoegdheden bij de niet ETS-inrichtingen

Een en ander betekent dat in een concern-EEP voor de niet ETS-inrichtingen uitgegaan dient te worden van het juridische kader voor inrichtingen, zoals dit in de Wet milieubeheer wordt gehanteerd. Alle inrichtingen behouden derhalve de zorgplicht voor een zo laag mogelijke belasting van het milieu en moeten uiteindelijk alle rendabele maatregelen ter verlaging van het energieverbruik uitvoe-ren, binnen de planperiode. Wel is hierbij ruimte voor een fasering in de uitvoering, waarbij overwegingen van technische, financiële en/of organisatorische aard een rol kunnen spelen.

Werkwijze EEP en Toetsing > Format en Invulinstructie EEP >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 29

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 30: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 30

Format en Invulinstructie EEP

Page 31: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 31

1 Algemene gegevens en ondertekening

Page 32: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Algemene gegevens

1. Bedrijfsnaam, vestigingsadres, postadres, KVK-nummer.

2. Sector.3. Contactgegevens tekenbevoegd persoon: naam,

functie. 4. Handtekening tekenbevoegd persoon.5. Algemeen MEE contactpersoon bedrijf, naam/

telefoonnummer/e-mailadres.6. EEP contactpersoon bedrijf, naam/

telefoonnummer/e-mailadres.7. Deelname aan CO2-emissiehandel (incl. ETS

vergunningsnummer).8. Wm bevoegd gezag (of gemandateerde omgevings-

dienst): naam organisatie en naam/telefoonnummer/emailadres contactpersoon van gemeenten of provincie.

9. Maaktditplanonderdeeluitvaneenconcernaanpak?Ja/nee.

10. Verzoek om vertrouwelijke behandeling: ja/nee. Motivatie voor de vertrouwelijke behandeling.

EEDvragen:

11. Bent u verplicht een energie-audit uit voeren in het kader van de EED (artikel 8), als u geen deelnemer zou zijngeweestaanhetconvenant?Ja/nee.

12. Bent u in het kader van artikel 14 van de EED verplicht een kosten/baten analyse uit te voeren in het kader van deEED?Ja/nee.

1 Algemene gegevens en ondertekening

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 32

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

MEE deelnemers die niet aan de Europese CO2-emissiehandel (ETS) deelnemen worden geacht hun bevoegde gezag op de hoogte te stellen dat hun energie-efficiëntieplan bij RVO.nl is ingediend.

Page 33: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1 ETS: Emissions Trading System.2 Voor deelnemers in het MEE convenant die niet onder ETS vallen zullen bevoegde gezagen dus ook leesrechten krijgen. Voor ETS deelnemers in het MJA3 convenant niet.

Ondertekening door directievertegenwoordigerHet energie-efficiëntieplan (EEP) wordt ondertekend door een daartoe binnen de onderneming bevoegd persoon. Daarmee wordt door het bedrijf op het hoogste niveau het belang van het plan aangegeven én dat men verantwoor-delijkheid neemt het daadwerkelijk uitvoeren van de voorgenomen maatregelen in de planperiode 2017–2020.

De ondertekening dient als aparte bijlage aan het e-MJV te worden toegevoegd. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kan het benodigde format voor deze bijlage worden gedownload. In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kan deze ingevulde bijlage geüpload worden.

Mandatering omgevingsdiensten door bevoegde gezagAls u niet in het Europese CO2-emissiehandelsysteem (ETS1) meedoet valt uw organisatie voor energieaspecten onder de Wet Milieubeheer (Wm). Afhankelijk van de activiteiten die uw onderneming uitvoert is de provincie of de gemeen-te uw bevoegde gezag voor de Wm. De provincie of gemeente kan de handhaving hiervan hebben neergelegd bij een regionale uitvoeringsorganisatie. Deze dient daartoe gemachtigd te worden door de betreffende provincie of gemeente. RVO.nl heeft bij de bevoegde gezagen opgevraagd waar dat het geval is en dit in het e-MJV ingeregeld. Daar waar sprake is van een machtiging heeft de uitvoeringsdienst schrijfrechten in het e-MJV. Dat wil zeggen dat zij het EEP kunnen goedkeuren. Het achterliggende bevoegde gezag krijgt wel leesrechten voor de modules van de energieconvenanten in het e-MJV2.

ConcernaanpakEen onderneming kan met meerdere inrichtingen deelne-men aan het convenant. Deze ondernemingen maken bij toetreding tot het convenant de keuze of zij al dan niet van de concernaanpak gebruik willen maken. Met het concern wordt in dit verband het geheel aan deelnemende inrichtingen binnen de onderneming bedoeld. De concern-aanpak heeft consequenties voor het EEP. Doorgaans geldt de keuze voor een concernaanpak voor de verdere looptijd van het convenant, tenzij er belangrijke redenen zijn om op de eerdere keuze terug te komen.

Het belangrijkste voordeel van een concern-EEP is dat de voorgenomen besparing voor alle inrichtingen gezamenlijk geldt. Dit laat echter onverlet dat een aantal wettelijke eisen (de zorgplicht en het treffen van alle rendabele maatregelen) voor elke inrichting afzonderlijk blijft gelden. Voor de niet-ETS-inrichtingen binnen het concern, stuurt RVO.nl een apart advies naar het betreffende bevoegde gezag waarin zij ingaat op het advies ten aanzien van het concern én de situatie voor de betreffende niet-ETS-inrichting.

Voor de komende EEP periode kan er gebruik gemaakt worden van twee verschillende vormen (en een subvariant) van de concernaanpak. Deze worden in hoofdstuk 7 toegelicht.

1 Algemene gegevens en ondertekening

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 33

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 34: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Of het EEP onderdeel uitmaakt van de concern aanpak kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

Vertrouwelijkheid en Wet openbaarheid van bestuur (Wob)Op gegevens die aan RVO.nl worden verstrekt zijn de Wetopenbaarheid van bestuur (Wob) en de Wet milieubeheer (Wm) van toepassing. Uitgangspunt van deze wetten is openbaarheid. Tenzij het om emissiegegevens gaat, maken de Wob en de Wm het echter wel mogelijk om bedrijfs- en fabricage gegevens vertrouwelijk te behandelen.

Op gegevens die aan RVO.nl worden verstrekt zijn de Wetopenbaarheid van bestuur (Wob) en de Wet milieubeheer (Wm) van toepassing. Uitgangspunt van deze wetten is openbaarheid. Tenzij het om emissiegegevens gaat, maken de Wob en de Wm het echter wel mogelijk om bedrijfs- en fabricage gegevens vertrouwelijk te behandelen.

Wanneer u aanspraak wilt maken op deze vertrouwelijk-heid, motiveert u dat bij het aanleveren van uw EEP gegevens. De wet stelt op voorhand geen eisen aan die motivering. RVO.nl accepteert dit verzoek om vertrouwe-lijkheid in eerste instantie als het bedrijf daarom vraagt.

Zodra een derde een Wob-verzoek doet, zal RVO.nl moeten besluiten of daar gevolg aan wordt gegeven. Alvorens een besluit te nemen, wordt de zienswijze van het bedrijf gevraagd overeenkomstig de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Tegen verstrekken van gegevens aan derden kan het bedrijf bezwaar aantekenen, daarna in beroep en daarna in hoger beroep gaan. Meer informatie over deze procedure vindt u hier.

Of het EEP een vertrouwelijke status heeft kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

De motivering dient aan de ondertekeningbijlage aan het e-MJV te worden toegevoegd. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kan het benodigde format voor deze bijlage worden gedownload. In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kan deze ingevulde bijlage ge-upload worden.

Energie-audit uit artikel 8 van de Energy Efficiency Directive (EED)De EED verplicht lidstaten om maatregelen in te voeren ter verbetering van de energie-efficiëntie. Eén van de maatre-gelen is het uitvoeren van een energie-audit door grote ondernemingen (niet-MKB). In juli 2015 is voor de imple-mentatie van dit artikel een tijdelijke ministeriële regeling gepubliceerd. In de regeling is bepaald dat deelnemers aan MJA3 en MEE-convenant hiervan vrijgesteld zijn, aangezien zij al in het kader van de convenanten een energie-efficiëntieplan indienen en uitvoeren.

MEER INFO

Meer informatie over deze procedure vindt u hier.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 34

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 35: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

De uitkomst van deze toets met betrekking tot de audit-plicht kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

Kosten/baten analyse uit artikel 14 van de Energy Efficiency Directive (EED) De Energy Efficiency Directive (EED) artikel 14 verplicht lidstaten tot maatregelen die toepassing van hoogrende-rende warmtekrachtkoppeling en warmte-uitwisseling

ToetsingscriteriaVerplicht (m.u.v. 11 en 12)Is de informatie aanwezig? Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

ToetsingskaderZijn de algemene gegevens volledig ingevuld.

Hulpmiddel: ‘Voorlopige analyse’ Artikel 14 van de EEDVia een voorlopige analyse kunt u bepalen of daadwerkelijk een kostenbatenanalyse dient te worden uitgevoerd. De kostenbatenanalyse zelf kan in het e-MJV opgenomen worden als ‘Onzekere maatregel’. De quickscan vindt u hier.

Hulpmiddel: Stappenplan Artikel 8 van de EEDRVO.nl wil graag weten of de onderneming onder de niet-MKB definitie van de regeling valt en of de onderne-ming een auditplicht had gehad als de onderneming niet zou deelnemen aan het MJA3 of MEE-convenant. Dit kan getoetst worden met behulp van stap 1 t/m 4 van het stappenplan dat te downloaden op de EEP-pagina. Het stappenplan vindt u hier.

De uitkomst van deze toets met betrekking tot de audit-plicht kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt.

stimuleren. In dit kader schrijft de richtlijn voor dat bij nieuwbouw of renovatie van grotere stookinstallaties (> 20 MWth) een kostenbatenanalyse dient te worden uitgevoerd, waarmee een vergelijking wordt gemaakt met toepassing van HR-WKK en warmte-uitwisseling. Of de onderneming in het kader van artikel 14 van de EED verplicht is een kostenbatenanalyse uit te voeren kan in de submodule Basisgegevens van de EEP-module worden aangevinkt. De kostenbatenanalyse kan in het e-MJV worden opgenomen als ‘Onzekere maatregel’.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 35

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 36: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2 Beschrijving bedrijf en bedrijfsvoering

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 36

Page 37: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1. Beschrijf de eindproducten en de gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te

vervaardigen voor de periode 2017-2020. Beschrijf daarbij de belangrijkste unieke en onderscheidende productieprocessen en utilities conform de energiebalans.

2. Beschrijving van de bedrijfsstrategie, voor zover relevant voor investeringen in energie-efficiëntie- verbetering, voor de periode 2017-2020.

Denk hierbij, indien van toepassing, aan de volgende elementen:

a. de huidige economische situatie en de vooruitzichten;

b. het aandeel dat de energiekosten uitmaken van de productie- of huisvestingskosten;

c. de eigendomssituatie van het bedrijf en het interne beslissingsproces ten aanzien van investeringen;

d. eventuele ambities op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) of BREEAM.

2 Beschrijving bedrijf en bedrijfsvoering

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 37

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 38: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2 Beschrijving bedrijf en bedrijfsvoering

1. Beschrijving van het productieproces

In combinatie met de energieverbruiksanalyse geeft de procesbeschrijving RVO.nl en – bij niet-ETS-inrichtingen – het bevoegd gezag inzicht in de energiesituatie van uw onderneming. Om de procesbeschrijving te verduidelijken kunt u een processchema bijvoegen.

Gebruik zo mogelijk de beschrijving uit het EEP 2013-2016 en pas dit waar nodig aan de huidige situatie aan.

2. Beschrijving van de bedrijfsstrategie

De bedrijfsstrategie, voor zover relevant voor investeringen in energie-efficiëntieverbetering, kan het strategisch kader bieden dat u heeft gebruikt bij de identificatie van bespa-ringsmogelijkheden en de selectie van de geplande maat-regelen voor de periode 2017-2020. Indien dit het geval is wordt het bedrijf gevraagd een beschrijving van deze strategie in het plan op te nemen. Denk daarbij onder meer aan de volgende elementen, indien deze van toepassing zijn:a. De huidige economische situatie en de vooruitzichten;b. Het aandeel van de energiekosten in de totale

productiekosten;c. De eigendomssituatie van de onderneming en het

interne beslissingsproces ten aanzien van investeringen;

d. Eventuele ambities op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).

Toetsingskader

Geeft de beschrijving een duidelijk beeld van de eindproducten en de belangrijkste gebruikte unieke en onderscheidende productieprocessen enutilitiesconformdeenergiebalans?

Toetsingscriteria

VerplichtIsdebeschrijvingaanwezig?

Zoniet,zalRVO.nlditopvragen.

Welke mate van inzicht geeft de beschrijving?(proportioneelnaargrootte van het bedrijf)

Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 38

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 39: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddel:InternationalenormoverMVO:ISO 26000

Ondernemingen die willen weten waar zij staan op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (volgens de internationale richtlijn ISO 26000) kunnen een scan uitvoeren. Binnen tien minuten krijgt u een indruk van de onderdelen waarop uw onderneming al goed scoort en waar nog winst te behalen is.

ToetsingscriteriaVerplichtIsdebeschrijvingaanwezig?

Zoniet,zalRVO.nlditopvragen.

Welke mate van inzicht geeft de beschrijving?(proportioneelnaargrootte van het bedrijf)

Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderGeeft de beschrijving een beeld van de interne en externe condities waarbinnen het bedrijf beslissingen over het treffen van energie- efficiëntie maatregelenmoetnemen?

NB. Deze onderdelen dient u in het bijlagendocument te beschrijven. Er is een bijlage voor de volgende onderdelen:

- Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering.- Beschrijving van de bedrijfsstrategie.- Beschrijving en analyse van het energieverbruik.

In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook beschreven is conform het format. Via de pagina Bijlagen in het Hoofdmenu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 39

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 40: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3 Systematische energiezorg

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 40

Page 41: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3 Systematische energiezorg

1. Het bedrijf geeft aan op welke wijze energie is verankerd in de interne organisatie. Indien een energiemanagementsysteem deel uitmaakt van de interne organisatie, beschrijft het bedrijf het energie-managementsysteem. Tevens geeft het bedrijf aan of het systeem is gecertificeerd.

2. Verbeteringvanhetbasisniveauvansystematischenergiezorg(optioneel)

a. Geef een reflectie op uw energiemanagement-systeem en geef aan op welke wijze u denkt dit tekunnenverbeteren?Maakhierbijgebruikvanrelevante elementen uit de toelichting op de basischeck, de energy self assessment en het advies van de certificerende instelling van uw ISO-systeem indien dit van toepassing is.

b. Gaat u daarvoor concrete activiteiten onder-nemen?Ja/nee.

ToetsingscriteriaVerplichtIs beschreven op welke wijze energie is verankerdindeinterneorganisatie?

Is het eventuele energiezorgsysteem beschreven en is aangegeven of het systeemgecertificeerdis?

Zoniet,zalRVO.nlditopvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

ToetsingskaderOp welke wijze is energie verankerd in deinterneorganisatie?

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 41

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 42: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3 Systematische energiezorg

1. Minimum vereisten

Structurele energiezorg richt zich op alle energieaspecten: organisatorisch, gedrag en techniek. De aanpak is gebaseerd op de Deming-cirkel (plannen, uitvoeren, evalueren en bijstellen) en is daarmee in essentie gelijk aan andere zorgsystemen.

Voor MEE deelnemers geldt dat de onderneming aangeeft hoe energie is verankerd in de interne organisatie. Als uw onderneming beschikt over een energiemanagementsy-steem, beschrijft u dat systeem. Daarbij geeft u aan of het systeem is gecertificeerd. Dit kunt u doen door een kwalitatieve beschrijving te geven of door de Basischeck Energiezorg in te vullen. Indien u besluit de Basischeck in het e-MJV in te vullen dient u deze in zijn geheel te door-lopen. Pas daarna kunt u de betreffende module definitief publiceren.

Onder het tabblad Stand van zaken van de submodule Energiezorg van de EEP-module kan worden aangegeven aan welke standaarden de onderneming voldoet.

Nieuw element in het EEP 2017-2020 is dat deelnemers worden verzocht hun directiebeoordeling energiezorg bij te sluiten.

De directiebeoordeling is een van de belangrijkste docu-menten binnen het kwaliteitssysteem. Hiermee wordt periodiek de werking van het kwaliteitssysteem beoordeeld. De directie moet met geplande tussenpozen het EnMS (Energie Management Systeem) van de organisatie beoordelen, om ervoor te zorgen dat het systeem blijvend

geschikt, adequaat en doeltreffend is. Van deze directie-beoordelingen moet een registratie worden bijgehouden. De input voor de directiebeoordeling Energiezorg moet bestaan uit:

a. Vervolgacties van vorige directiebeoordelingen energiezorg;

b. Beoordeling van het energiebeleid; c. Beoordeling van de energieprestaties en de daarmee

samenhangende Energie Prestatie Indicatoren (EnPI’s);

d. Resultaten van de beoordeling van naleving van wettelijke eisen en veranderingen in wettelijke en andere eisen die de organisatie onderschrijft;

e. De mate waarin energiedoelstellingen en -taakstel-lingen zijn gehaald;

f. Auditresultaten van het EnMS; g. De status van corrigerende en preventieve

maatregelen; h. De verwachte energieprestaties voor de volgende

periode; i. Aanbevelingen voor verbetering.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 42

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 43: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

De output van de directiebeoordeling Energiezorg moet bestaan uit de besluiten of maatregelen met betrekking tot:

a. Veranderingen in de energieprestaties van de organisatie;

b. Wijzigingen in het energiebeleid; c. Wijzigingen in de EnPI’s; d. Wijzigingen in doelstellingen, taakstellingen of

andere elementen van het EnMS, overeenkomstig de verbintenis van de organisatie tot continue verbetering;

e. Wijzigingen in de toewijzing van middelen.

Het is belangrijk te beseffen dat structurele energiezorg op zich niet tot een verbetering in energie-efficiëntie leidt, maar alleen een al bereikte verbetering borgt. Maatregelen die de energie-efficiëntie wel verbeteren, horen in het hoofdstuk 6 ‘Geplande Maatregelen’ thuis. Daaronder vallen ook de zogenaamde gedragsmaatregelen die abusievelijk wel eens tot energiezorg worden gerekend.

In het Hoofdmenu van het e-MJV is een pagina Bijlagen opgenomen. Hier kunt u de directiebeoordeling uploaden. In de submodule Verplichte bijlagen vinkt u aan dat de directiebeoordeling als bijlage is toegevoegd. NB. Wanneer dit niet het geval is, moet u de reden daarvan opgegeven.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 43

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 44: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2. Verbeterstappen

Als de onderneming reeds een bepaald heeft kan het systeem wellicht toch nog verder verbeterd worden. In de periodieke externe audit van gecertificeerde management-systemen geven de auditeurs hier vaak ook advies over. Zelfevaluatiekanookeenspiegelvoordeondernemingzijnen een beeld geven van de organisatorische aspecten waar verbeterstappen mogelijk zijn.

In het EEP wordt gevraagd aan te geven of en op welke wijze de onderneming het niveau van structurele energiezorg kan en gaat verbeteren. De genoemde maatregelen neemt de onderneming als maatregelen op in het EEP. Waarbij er geen energiebesparingseffect aan toegevoegd dient te worden.

Hulpmiddel:Energy Self AssessmentDe Energy Self Assessment (ESA) tool kan bijdragen aan het verhogen van de zelfmotivatie voor energiezorg en het geven van prioriteit aan verbeterpunten in kritische energiezorg. Overige ESA aandachtspunten zijn onder meer benefits en succesfactoren. De ESA vindt u hier.

TIPBemetering Sommige ondernemingen hebben alleen hoofdmeters (één elektriciteitsmeter in kWh, één aardgasmeter in m3 en één drinkwatermeter in m3). Steeds meer ondernemingen meten naast deze drie hoofdstromen ook de belangrijkste deelstromen.Zokaneenaardgasmeterperstoomketel het individuele gebruik exact weergeven. Meerdere stoommeters geven informatie over het stoomverbruik van de diverse deelprocessen en over het stoomketelrendement.

Meters op zich besparen geen energie; effectieve maatregelen op grond van de metingen wel. Belangrijk is dan ook aan te geven welke van de in de energiebalans vermelde cijfers op meting zijn gebaseerd en welke zijn berekend of geschat. De onderneming bepaalt zelf wat belangrijk is om te meten. Uitbreiding van de meters kanwordenopgenomeninde‘Zekeremaatregelen’.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 44

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 45: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddel: Factsheet tijdelijke energiemonitoring Tijdelijke energiemonitoring helpt om direct geld te besparen en om een gedegen basis te leggen voor een energiemonitoringsysteem waarmee prestaties op lange termijn structureel kunnen verbeteren. Veel ondernemin-gen laten geld liggen door het aanwezige potentieel voor energiebesparing niet te benutten. Energiemonitoring maakt dit potentieel zichtbaar. Door middel van tijdelijke metingen kan snel en efficiënt worden vastgesteld waar de grootste besparingskansen liggen.

De factsheet geeft bondige, feitelijke informatie over tijdelijke energiemonitoring en biedt handvatten om al tijdens het opstellen van het EEP resultaten te boeken. De factsheet vindt u hier.

ToetsingscriteriaOptioneelDit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

ToetsingskaderOnderneemt het bedrijf extra concrete activiteiten om de kwaliteit van de systematische energiezorg te verbete-ren naar een niveau hoger dan hetgeen verplichtis?(optioneel)

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 45

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 46: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

4 Beschrijving en analyse van het energieverbruik

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 46

Page 47: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1 Vereist is een in één tabel opgenomen, overzichtelijke weergave van zowel de energiedragers (rijen) als de energiefuncties (kolommen) en wel zodanig dat in één oogopslag uit de tabel is af te leiden welke energiedra-gers en welke energiefuncties in hun onderlinge combinatie voor welk deel van het energieverbruik verantwoordelijk zijn. 2 Dat wil zeggen dat 90% van het energieverbruik is toegewezen aan

energiedragers en –verbruikers.3 Met ‘belangrijkste’ wordt een energieverbruik van minstens 10% in de

keten bedoeld.4 Het gaat dan om bedrijven die volgens de Nederlandse interpretatie van

deEnergieEfficiëntieRichtlijngeenMKBzijn.Ziehiervoorhetstappenplan bij hoofdstuk 1.11.

5 Het gaat dan om vervoer dat onderdeel is van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf of wordt geacht te behoren tot diens bedrijfsvoering. Waar het om gaat is of het vervoer in eigen beheer uitgevoerd wordt (in dat geval heeft de onderneming namelijk invloed op energiegebruik door b.v. efficiëntere motoren, andere brandstoffen of een effectievere logistieke planning toe te passen). Als het vervoer wordt uitbesteed, dan valt dat onder de eventuele auditplicht van de vervoersmaatschappij.Woon- en werkverkeer vallen hier niet onder. Deelnemers uit de dienstensectoren wordt wel gevraagd dit te kwantificeren in het kader van het MJA3 energie-efficiëntieplan.

4 Beschrijving en analyse van het energieverbruik

1. Energiebalans in matrixvorm1. Een in één tabel gecombineerde weergave van:

a. Inkoop, evt. eigen opwekking, verdeling en evt. doorlevering van het energieverbruik naar energiedragers (elektriciteit, aardgas, e.a.) in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair) enerzijds, én

b. Verdeling van het energieverbruik naar de belangrijkste productieprocessen, gebouwen en utilities in absoluut verbruik (kWh, m3, GJ primair; maak hierbij onderscheid in bijv. perslucht, stoom, verlichting, ventilatie, restwarmte et cetera).

2. Beschrijving en kwantificering van de verschillende stappen in de keten (van grondstof- t/m afdankfase) en van uw eigen positie in de keten. Indien u in meerdere ketens actief bent, neem dan de twee belangrijkste.

Kwantificering, globaal of meer gedetailleerd, van het energiegebruik van de verschillende ketenstappen en van het aandeel van elke ketenstap op het totale energie-gebruik van de (belangrijkste twee) ketens. Neem daarbij de belangrijkste3 van de volgende aspecten mee: • Deenergie-inhoudvandegebruiktegrond-en

hulpstoffen; • Debijdragevantransport/distributie/opslag; • Debijdragevanuweigenprocesaanhetenergie-

gebruik van de keten c.q. het aandeel van het totale energiegebruik in de keten dat aan uw bedrijf

toegerekend kan worden; • Energiegebruikindegebruiksfaseenenergieaspecten

in de afdankfase.

Voorniet-MKBdeelnemers4: beschrijf in ieder geval de bijdrage van vervoer van uw eigen bedrijf5.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 47

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 48: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

4 Beschrijving en analyse van het energieverbruik

1. Energiebalans in matrixvorm

Aan de hand van een energieverbruiksanalyse wordt het productieproces omschreven en een energiebalans in matrixvorm uitgewerkt. Dit gaat als volgt in zijn werk.

Beschrijving van het productieprocesIn de beschrijving worden alle unieke en onderscheidende functies in het productieproces (hoofd- en subprocessen) opgenomen die de transformatie van grondstof tot eindproduct vormgeven. Ter verheldering van de proces-beschrijving kan een processchema worden gebruikt.

Energiebalans in matrixvormDe energiebalans geeft een schematisch overzicht van alle energiestromen (en de grootte ervan) die de onderneming in- en uitgaan en die het zelf opwekt of transformeert. Ook de verdeling van de belangrijkste energiestromen (vol-doende representatief) naar functie of cluster van functies en alle omzettingen in eventuele andere energiedragers wordt zichtbaar. Het energieverbruik dient hierbij te worden uitgesplitst naar alle unieke en onderscheidende processtappen.

Links in het schema staan de ingaande energiestromen (inkoop, eventuele eigen opwekking, verdeling over energiefuncties en eventuele doorlevering) in het basisjaar als totaalwaarden in kWh, m3 en GJ primair. Rechts hiervan staan alle uitgaande verbruiksstromen, eventueel verdeeld in andere energiedragers. Indien van toepassing, wordt in dit schema ook eigen energieopwekking (dit kan duurzame energie betreffen), eventuele doorlevering aan derden en WKK’s, effluent en emissies opgenomen.

Voor omrekenfactoren kunt u de Nederlandse lijst van energiedragers en standaard CO2-emissiefactoren gebruiken. Het e-MJV doet dit ook.

De energiebalans in matrixvorm is een gecombineerde weergave van de energiedragers en de energiefuncties. Vereist is een in één tabel opgenomen, overzichtelijke weergave van zowel de energiedragers als de energiefunc-ties, waarbij geldt dat in één oogopslag is af te leiden welke combinatie van energiedragers en energiefuncties het grootste deel van het energieverbruik voor zijn rekening neemt. Deze weergave is van belang om per combinatie van energiedragers en energiefuncties zicht te krijgen op de achterliggende installaties, technieken en technolo-gieën en daarmee de op aangrijpingspunten voor meer energie-efficiënte technieken, technologieën en methoden.

Verbruiken per proces, energiedrager in absolute groothedenOmze�ingsrendementen (b.v. stoomketels)

Waar bemeterd?

Welke prestatiemaat?

Gas in

Elektriciteit in

Water in

Utiliteit Proces 1 Proces 2

Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies

Figuur 1. Schematische weergave ‘energiebalans in matrixvorm’

Vergroten

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 48

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 49: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Belangrijke onderdelen zijn:

- Verdeling van het energieverbruik naar energie-dragers (elektriciteit, aardgas, biomassa, et cetera) in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair).

- Verdeling van het energieverbruik naar functies: productieprocessen, gebouwen en utiliteiten in absoluut verbruik (kWh, m3 en GJ primair.

NB. Maak hierbij onderscheid in bijv. perslucht, stoom, verlichting, ventilatie, restwarmte, et cetera) anderzijds.

De energiebalans en de matrixvorm waarin deze wordt gepresenteerd, zijn verplichte elementen in het EEP. Het energieverbruik en de verliezen (inclusief restwarmte, emissie en effluent) kunnen het beste met een energiever-bruiksanalyse of een vergelijkbaar instrument worden vastgelegd.

Water,restwarmte,CO2-emissieeneffluentIndien van toepassing, neemt u in de energiebalans in matrixvorm ook de eigen (duurzame) energieopwekking, eventuele doorlevering aan derden en WKK’s, effluent en emissies op.

Actualiseer de energiebalans aan de hand van de energie-cijfers in het basisjaar. Is de structuur van de energiehuis-houding van uw onderneming substantieel gewijzigd sinds het vorige EEP (niet in absolute cijfers, maar in de onder-linge verhouding van energiedragers (brandstoffen) en/of energiefuncties (toepassingen)), doorloop de energiever-bruiksanalyse dan opnieuw en baseer daarop de procesbe-schrijving en de energiebalans. Structurele wijzigingen van

Hulpmiddel:Nederlandselijstvanenergie-dragersenstandaardCO2-emissiefactorenSinds 2004 publiceert RVO.nl jaarlijks de Nederlandse lijst van energiedragers en standaard CO2-emissiefactoren. In het jaar 2015 (1e rapportage onder de 2e Kyoto budgetperi-ode) is, als gevolg van de verplichting om bij internationale rapportages de 2006 IPCC Guidelines te hanteren, de editie 2013(VreulsenZijlema)volledigherzien.Delijstbevatnaast stookwaarden en emissiefactoren uit de 2006 IPCC Guidelines ook een aantal landenspecifieke waarden.

De geldigheid van de waarden is als volgt:- De 2006 IPCC default factoren gelden vanaf 1990.- Bij de landenspecifieke stookwaarden en emissiefactoren onderscheiden we drie categorieën: • Demeestelandenspecifiekestookwaardenen

emissiefactoren zijn geldig vanaf 1990. • Eenbeperktaantallandenspecifiekefactorenkenteen

oude waarde voor de periode 1990-2012 en heeft een geactualiseerde waarde vanaf 2013.

• Voorenkelebrandstoffen(aardgas,overigebitumi-neuze steenkool en afval) vindt jaarlijks een update plaats van de landenspecifieke stookwaarde en/of de emissiefactor.

De Nederlandse lijst van energiedragers is opgenomen in de bijlage en tevens beschikbaar via de website van RVO.nl.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 49

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 50: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

substantiële aard (≥20-25%) kunnen zich voordoen bij een andere productiewijze en/of een andere productmix. In het laatste geval dienen ook uw prestatiematen aangepast te worden.

BijlageDe energiebalans in matrixvorm dient u in het bijlagendo-cument te beschrijven. Deze maakt onderdeel uit van de bijlage die samen met de Beschrijving Bedrijf en

TIPOmzettingsrendementenOm inzicht te krijgen in het rendement waarmee energie van de ene naar de andere energiedrager wordt omgezet om een functie in de onderneming te vervullen, kunnen in de energiebalans de rende- menten van energieomzetting (bijv. van perslucht, stoomketels e.d.) ook numeriek aan bod komen. Dit biedt inzicht in hoeveel energie van de oorspronkelijk primaire energiedrager functioneel wordt gebruikt. Bij stoomketels wordt normaliter 92% van de primaire aardgasstroom omgezet in stoom. Dit houdt dus in dat in dit schema 8% warmteverlies is opgenomen. Ook WKK’s kunnen in de energiebalans worden opgenomen.

TIPNullastenbasislastVoor verdere bewustwording van het energieverbruik tijdens en buiten de reguliere productietijden is het van belang het energieverbruik in Nullast en Basislast in beeld te hebben. Dit betreft warmte, elektriciteit en drinkwater, maar eventueel ook andere relevante energiedragers in de onderneming.- Nullastvermogen of nullastenergiever-

bruik is het vermogen of de hoeveelheid energie die wordt verbruikt zonder iets te produceren of een dienst te leveren.

- Basislastvermogen of basislastenergie-verbruik is het vermogen of de hoeveel-heid energie die wordt verbruikt als de onderneming klaar is voor productie (vlak voor de productie op gang komt of diensten worden geleverd).

Bedrijfsvoering en de Beschrijving van de bedrijfsstrategie als één document wordt ge-upload (Hoofdmenu Bijlagen). Het juiste format kunt u downloaden in de submodule Verplichte bijlagen (Download Format EEP bijlage). In de submodule Verplichte bijlagen kunt u aanvinken of de bijlage conform het format is beschreven.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 50

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 51: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2. Beschrijving en kwantitatieve analyse van de keten

De onderneming maakt in het EEP een analyse van de mogelijkheden voor terugdringing van het gebruik van energie binnen de gehele levenscyclus van een product van grondstof tot en met afdanking, voor zover dit binnen de eigen invloedssfeer ligt. Hierbij komt niet alleen de eigen onderneming in beeld, maar ook de omgeving zoals klanten, toeleveranciers, distributeurs en andere bedrijven in de regio. Om te bepalen wie tot de omgeving van de onderneming behoren, dient u de belangrijkste onderdelen van de product- en productieketen voldoende in kaart te brengen.

De onderneming geeft in het EEP een toelichting op zijn positie in – en de kwantificering van – de keten en de ontwikkelingen in de regio. Daardoor ontstaat zicht op stappen/schakels in de keten en regio waar mogelijk energie-efficiëntieverbetering te realiseren is. De onderne-ming kan in de analyse van de ketens en het identificeren van ketenmaatregelen en/of ketenpartners worden ondersteund door hulpmiddelen van RVO.nl.

Sommige ondernemingen zijn in meerdere ketens actief. In dat geval wordt gevraagd ten minste de belangrijkste twee ketens (kwalitatief en kwantitatief) in beeld te brengen. Dit betreft de ketens met het grootste volume en/of energie-verbruik. Een soortgelijke insteek geldt als er veel verschil-lende (eind)producten worden gemaakt. In dat geval wordt gevraagd om ten minste de keten van het belangrijkste product in beeld te brengen of dit te doen voor ten minste één productgroep (met daarbinnen meerdere vergelijkbare

ToetsingscriteriaVerplichtIs de energiebalans aanwezig?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Is de verdeling van het energieverbruik voldoende2 uitgewerkt?

Zo niet, dan zal RVO.nl aanvulling vragen

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

ToetsingskaderGeeft de energiebalans een volledig beeld van de energiedragers en de energiefuncties in hun onderlinge combinatie zodat hun deel van het energieverbruik inzichtelijk en gekwan-tificeerd is.

2 Dat wil zeggen dat 90% van het energieverbruik is toegewezen aan energiedragers en –verbruikers.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 51

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 52: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar

Hal�abricaat 1tonnage/jaar

Hal�abricaat 2tonnage/jaar

Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase

Figuur 2. Schematische weergave ketenstappen

producten). In voorkomende gevallen kan de onderneming in overleg met RVO.nl een keuze maken.

Een toelichting op de positie en mogelijkheden in de keten is verplicht. Daarbij gaat het nadrukkelijk niet om het opnemen van ketenmaatregelen zelf, maar om de afweging rond het al dan niet opnemen van deze maatre-gelen. Deelnemers hebben een inspanningsverplichting ten aanzien van het identificeren van ketenmaatregelen.

Beschrijving van de keten

IndustrieIn onderstaand (generiek) schema zijn de typische ketenstappen weergegeven die voor veel industriële productiesectoren gelden.

In onderstaand (generiek) schema zijn de typische ketenstappen weergegeven die voor veel industriële productiesectoren gelden.

1. Grondstoffase: benoem de belangrijkste grondstoffen, materialen/halffabricaten en verpakkingsmaterialen die binnen de onderneming worden gebruikt.

2. De Productiefase wordt al beschreven bij de ‘Beschrijving bedrijf en bedrijfsvoering’ (hoofdstuk 2).

3. Distributiefase: beschrijf op welke wijze de grond- en basisstoffen worden aangevoerd (bijv. per vrachtwagen of schip) en de producten en afvalstoffen worden afgevoerd.

4. Gebruiksfase: beschrijf het gebruik van het product en geef aan of en hoe daarbij energie wordt gebruikt (een wasmachine gebruikt bijv. elektriciteit en water, een pot groente wordt opgewarmd). Beschrijf tevens de (economische) levensduur van het product.

5. Afdankfase: beschrijf wat er gebeurt met het product na gebruik en maak hierbij onderscheid tussen hergebruik/recycling (ook van deelstromen) en storten/verbranden/vergisten.

Kwantitatieve analyse van de ketenHet ‘globaal of gedetailleerd’ kwantificeren van de keten gebeurt aan de hand van reeds beschikbare informatie, zoals een voor de sector relevante ketenkaart/studie of LCA-analyse. Om voor de onderneming te achterhalen of deze beschikbaar is, kunt u een lijst met beschikbare ketenstudies raadplegen. Daarbij zijn er twee situaties mogelijk:

Vergroten

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 52

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 53: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

1.Eriseenketenkaart/LCA-analysevandesectoren/ofeen bedrijfsspecifieke studie beschikbaar.

In dat geval wordt gevraagd om de verschillende ketenstappen ‘gedetailleerd’ te kwantificeren met gegevens uit de ketenkaart of de bedrijfsspecifieke studie, waarbij u de geproduceerde hoeveelheden/aantallen per product(groep) benoemt. Het berekende energieverbruik geeft u weer in MJ/kg of MJ/ton product of in sommige gevallen in MJ/functionele eenheid (bijv. 1 wasmachine). Bij voorkeur geeft u het energieverbruik in de keten ook grafisch weer (bijv. in een cirkeldiagram).

2. Er is geen sectorale ketenkaart of eigen bedrijfsstudie beschikbaar.

In dat geval wordt gevraagd om ‘globaal’ het energie-gebruik in de keten in kaart te brengen. In het algemeen wordt het energiegebruik weergegeven in MJ/kg of MJ/ton product, in sommige gevallen in MJ/functionele eenheid (bijv. 1 wasmachine). Een procentuele weergave van energiegebruik per kg/ton/eenheid is aan te bevelen.

Het is van belang om bij het kwantificeren de belangrijkste3 van de volgende aspecten mee te nemen:

a. De energie-inhoud van de gebruikte grondstoffen/materialen/hulpstoffen en halffabricaten. Als de GER -waarde van ‘samengestelde’ halffabricaten niet bekend is, probeer dan de totale energie-inhoud te berekenen/benaderen op basis van de afzonderlijke componenten. Als een GER-waarde niet in de database van RVO.nl (bij downloads) is vermeld, probeer deze dan te schatten aan de hand van vergelijkbare materialen/grondstoffen of op te zoeken in de Eco-Invent database. Mocht u hier niet vindt wat u zoekt, kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl;

b. De energie-inhoud van de verpakkingen/verpak-kingsmaterialen (zie ook de opmerkingen gemaakt bij a.);

c. Het energieverbruik van transport/distributie/opslag. Het aandeel van de opslag van producten in de keten kan aanzienlijk zijn, vooral als het gecondi-tioneerde omstandigheden betreft (gekoeld/diepvries/luchtvochtigheid). Het energiegebruik van verschillende modaliteiten verschilt behoorlijk, neem dit mee naast de (gemiddelde)

Hulpmiddel:Aan de slag met ketenefficiëntie De effecten van ketenmaatregelen zijn vaak complex en niet zomaar af te lezen op de meter. Daarom biedt RVO.nl verschillende diensten en rekentools voor keteneffecten. Bekijk voor meer inzicht in de wijze van berekenen het onderdeel Monitoring. Voor het realiseren van ketenmaat-regelen is meestal samenwerking met andere partijen nodig. De handreiking over ketensamenwerking (zie Downloads) helpt ondernemingen verder om ketensamen-werkingen en -projecten vorm te geven.

Rekentools en andere hulpmiddelen voor ketenefficiëntie vindt u hier.

Publicaties over ketens en materialen vindt u hier.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 53

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 54: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

transportafstand. In de GER-waarden database staan ook kentallen voor het energieverbruik van verschillende tranportmiddelen; NB. Als gevolg van de Energie-Efficiëntie Richtlijn

(EED) wordt de kwantificering van de keten ‘distributiefase’ een verplicht onderdeel voor niet-MKB deelnemers5; ook als het energieverbruik van dit onderdeel minder dan 10% van het energie-verbruik in de keten betreft. Het gaat dan om vervoer dat onderdeel is van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf of wordt geacht te behoren tot de bedrijfsvoering. Wat telt is of het vervoer in eigen beheer wordt uitgevoerd. In dat geval heeft de onderneming namelijk invloed op het energiege-bruik door bijv. efficiëntere motoren, andere brandstoffen of een effectievere logistieke planning toe te passen. Als het vervoer wordt uitbesteed, valt dat onder de eventuele auditplicht van de vervoers-maatschappij. Woon- en werkverkeer vallen hier niet onder;

d. Het energieverbruik van het eigen proces c.q. het aandeel van het totale energieverbruik in de keten dat aan de onderneming toegerekend kan worden. Dit verbruik is reeds door middel van de energieba-lans van de onderneming in beeld gebracht;

e. Energieverbruik in de gebruiksfase. Ga daarbij uit van gemiddeld verbruik en economische levensduur;

f. Energieaspecten in de afdankfase. Bij hergebruik kan de energiebesparing worden berekend aan de hand van GER-waarden. Als afval wordt verbrand of vergist, zal dit energie opleveren.

De Beschrijving en kwantitatieve analyse van de keten als onderdeel van de energiebalans is onderdeel van de bijlage die samen met de Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering en de Beschrijving van de bedrijfsstrategie als één bijlage wordt ge-upload (Hoofdmenu Bijlagen). Het format daarvoor kunt u downloaden in de submodule Verplichte bijlagen (Download Format EEP bijlage). In deze submodule kunt u tevens aanvinken of de bijlage beschreven is conform het format.

3 Met ‘belangrijkste’ wordt een energieverbruik van minstens 10% in de keten bedoeld.

4 GER: Gross Energy Requirement. Energie-inhoud van de gebruikte grondstoffen vermeerderd met de (primaire) energie voor productie en transport in MJ/kg. GER-waarde = stookwaarde + PER-waarde (MJ/kg). Hier staat PER voor Process Energy Requirement.

5 Het gaat dan om bedrijven die volgens de Nederlandse interpretatie van de Energie Efficiëntie Richtlijn geen midden- of kleinbedrijf (MKB) zijn. Ziehiervoorhetstappenplaninhoofdstuk1.

Hulpmiddel:GER-waardendatabase Om te berekenen of een besparingsmaatregel daadwerke-lijk leidt tot afname van het energiegebruik is de optelsom van chemische energie (grondstoffen) en de toegevoegde procesenergie (zoals brandstoffen en elektriciteit), van belang. De GER-waarde drukt de primaire energie-inhoud van een materiaal uit, waarbij het energiegebruik in de gehele keten, van winning tot productie van de stof, is meegeteld. Aan de hand van de ‘GER-waarden database’ kan de energiebesparing in de keten worden uitgerekend.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 54

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 55: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

ToetsingscriteriaVerplichtIs de beschrijving van de positie van het bedrijf in de keten aanwezig?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Is de beschrijving en globale berekening van het energiegebruik van de (twee belangrijkste) keten(s) aanwezig?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Is de beschrijving en globale berekening van het energiegebruik van de (twee belangrijkste) keten(s) duidelijk?

Dit is ondersteunende informatie voor het totaaloordeel over het plan.

Voor niet-MKB deelnemers: is de gewenste kwantificering aanwezig van de ketenstap transport en distributie?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

ToetsingskaderHeeft het bedrijf de verschillende stappen in de (belangrijkste twee) keten(s) in beeld gebracht en waar mogelijk gekwantificeerd.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 55

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 56: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

5 Identificatie en selectiebesparingsmogelijkheden

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 56

Page 57: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

5 Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

1. Basisvragenenergie-efficiëntie6 7 Alle onderstaande vragen dienen door zowel industriële ondernemingen als dienstverleners beantwoord te worden.

1. Is er de afgelopen drie jaar een (thermografische) inspectievandeisolatieuitgevoerd?-Isereenthermografische inspectie van de isolatie gepland voor deEEP-periode2017-2020?

2. Zijndewarmeenkoudeflenzenenappendagesvoorzovermogelijkenvantoepassinggeïsoleerd?–Ishetisoleren van warme en koude flenzen en appendages geplandvoordeEEP-periode2017-2020?

3. Worden de condenspotten regelmatig onderhouden enwordendezeindiennodigvervangen?-Ishetonderhoud en de vervanging van condenspotten geplandvoordeEEP-periode2017-2020?

4. Zijndeluchtkoelershetafgelopenjaargereinigd?-Isde reiniging van de luchtkoelers gepland voor de EEP-periode2017-2020?

5. Is het persluchtsysteem het afgelopen jaar gecontro-leerdoplekkagesenzijndiezonodiggerepareerd?-Isde controle en de eventuele reparatie van het persluchtsysteem gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

6. Zijndeafgelopendriejaardeleidingsystemenenluchtkanalen (warmtewisselaars, regelkleppen, leidingen) gecontroleerd op verstoppingen, opbouw kalkaanslagen/ofvuil?–Iscontrolevandeleidingsy-stemen en luchtkanalen gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

7. Wordt er efficiënt (hoogfrequent fluorescent of led) verlicht met verlichting die meer dan 2.500 uur per jaar aanstaat?Isvervangingvanlangaanstaande

onzuinige verlichting door energie-efficiënte verlich-tinggeplandvoordeEEP-periode2017-2020?

8. Worden bij vervanging van elektromotoren hoog efficiëntenieuweelektromotorentoegepast?-Isdevervanging van elektromotoren door hoog efficiënte elektromotoren gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

9. Is er onderzocht of een rookgascondensor kan worden geplaatstbijdestoomketel?-Iseenonderzoeknaareen rookgascondensor gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

10. Is er onderzocht of de huidige sturing van pompen of ventilatoren kan worden vervangen door een frequentieregeling?-Iseenonderzoeknaardevervanging van pompsturingen door frequentierege-lingengeplandvoordeEEP-periode2017-2020?

11. Is de werking van de klimaatregeling het afgelopen jaar gecontroleerd, bijvoorbeeld met behulp van energieprofielen?-Staatdecontrolevandeklimaat-regelinggeplandvoordeEEP-periode2017-2020?

12. Is er onderzocht of de isolatiewaarde van de gebouw-schilkanwordenverbeterd?-Staateenonderzoeknaar de verbetering van de gebouwschil gepland voor deEEP-periode2017-2020?

6 De vragen 10 tot en met 14 zijn met name van toepassing voor bedrijven of instellingen waarbij een substantieel deel van het gasverbruik wordt ingezet voor gebouwverwarming. Voor de meeste industriële sectoren zijn betreffende vragen daarom niet van toepassing.

7 Indien een bepaalde vraag betrekking heeft op meerdere installaties dient deze vraag beantwoord te worden voor dat gedeelte van de installaties waarvoor de activiteit of maatregel (nog) niet uitgevoerd is. De vraag kan voor een cluster van installaties beantwoord worden.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 57

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 58: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

13. Is de installatie zowel waterzijdig als luchtzijdig ingeregeld en gebalanceerd? - Staat balancering van de installatie gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

14. Wordt er hoogefficiënte (> 70 %) warmteterugwinning uit ventilatielucht toegepast? - Staat toepassing van hoogefficiënte (> 70 %) warmteterugwinning gepland voor de EEP-periode 2017-2020?

2. Identificatie overige besparingsmogelijkhedenGeef, naast bovenstaande basisvragen een beschrijving, in algemene termen, van de belangrijkste, concrete bespa-ringsmogelijkheden (PE, KE (en optioneel DE)8 die u heeft onderzocht.

Onderbouw hoe u deze besparingsmogelijkheden heeft geïdentificeerd. Maak hierbij gebruik van de volgende onderdelen, indien deze van toepassing zijn: a. De gehanteerde kennisbronnen ((erkende) maat-

regellijsten, uw eigen energiezorgsysteem, best practices, scans, advies van deskundigen, et cetera).

b. Uw uitgangssituatie. Denk hierbij aan de volgende elementen, indien van toepassing:

• uwbedrijfsstrategie. • uw(specifieke)energieverbruikinvergelijkmet

uw concurrenten. • mogelijkvoorzieneveranderinginhetproduct-

folio, mogelijke plannen voor vernieuwing of uitbreiding van de productie.

• deonderzoek-enontwikkelingsactiviteitendieuw bedrijf onderneemt om uw producten en processen op langere termijn te verduurzamen.

c. De beschrijving en analyse van het energieverbruik binnen het bedrijf (bijv. energie-inefficiënte processtappen, rendement van energieomzetting van de belangrijkste installaties, temperatuurniveau restwarmte, nullastverbruik, et cetera).

d. De beschrijving en analyse van het energieverbruik in de keten (energie-intensieve ketenstappen, mogelijkheden voor samenwerking met bedrijven uit de regio, et cetera).

e. Voor gebouwen: de mogelijkheden voor de inzet van een warmtepomp of warmtekoudeopslag.

3. Selectie van maatregelenVerklaring waarom en welke geïdentificeerde besparings-mogelijkheden (hoofdstuk 5.2) zijn afgevallen. Indien de terugverdientijd langer dan vijf jaar is dient dit aannemelijk gemaakt te worden.

8 Een besparingsmogelijkheid is niet het zelfde als een maatregel. De eerste is een nader te onderzoeken, voor het bedrijf relevante, optie. Indien het bedrijf besluit deze optie/mogelijkheid concreet te maken en in het plan op te nemen wordt het een (zekere, voorwaardelijke of onzekere) maatregel.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 58

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 59: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

5 Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

1. Inleiding

Kern van het EEP wordt gevormd door de energiebalans, de beschrijving van het niveau van structurele energiezorg, de basisvragen energie-efficiëntie, het identificatie- en selectieproces van besparingsmogelijkheden én de daadwerkelijk geselecteerde maatregelen. Dat wil zeggen de energiebesparende maatregelen die de onderneming van plan is te treffen in de periode 2017-2020.

In dit onderdeel van het EEP geeft u aan hoe u de belang-rijkste besparingsmogelijkheden heeft geïdentificeerd en – na de toepasbaarheid hiervan bepaald te hebben – welke vervolgens zijn afgevallen. Om u hierbij te faciliteren zijn hulpmiddelen beschikbaar waarin besparingsmogelijkhe-den staan die algemeen en sectorspecifiek gangbaar – en in het algemeen ook rendabel - zijn. Deze hulpmiddelen zijn bijvoorbeeld generieke en sectorspecifieke (erkende) maatregelenlijsten en beschrijvingen van praktijkvoorbeel-den en best beschikbare technieken (best practices).

Ondernemingen dienen een zorgvuldig identificatie- en selectieprocedure te hebben doorlopen. Voor de identifica-tie van besparingsmogelijkheden wordt verwacht dat een onderneming gebruik maakt van de aangeboden hulpmid-delen en daarnaast ook mogelijkheden uit eigen bronnen onderzoekt.

Hulpmiddel: Factsheets bij de 14 basisvragen. Per basisvraag energie-efficiëntie is een toelichting beschikbaar, waarin ook staat aangegeven wanneer de maatregel hoogstwaarschijnlijk van toepassing is.

ToetsingscriteriaVerplichtHeeft het bedrijf de, van toepassing zijnde, maatregelen of activiteiten uit de basisvragen uitgevoerd, gepland, of een valide argument gegeven waarom dit niet mogelijk is?

Zo niet, zal RVO.nl een toelichting vragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

ToetsingskaderGeeft het bedrijf door middel van een zorgvuldige procedure inzicht in de belangrijkste mogelijkheden voor verbetering van de energie-efficiëntie?

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 59

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 60: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2. Basisvragenenergie-efficiëntie

Ondernemingen moeten de toepassing van enkele maatregelen serieus hebben onderzocht én het onderhoud goed op orde hebben. Hiertoe zijn veertien verplichte vragen in het format opgenomen. Als de betreffende vraag niet van toepassing is voor de onderneming, is beantwoor-ding niet nodig. In andere gevallen wordt verwacht dat de onderneming de maatregel of onderhoudsactiviteit heeft uitgevoerd, nog gaat uitvoeren of overtuigend kan beargumenteren waarom men dit niet kan of gaat doen.

De vragen 10 tot en met 14 zijn met name van toepassing voor bedrijven of instellingen waarbij een substantieel deel van het gasverbruik wordt ingezet voor gebouwverwar-ming. Voor de meeste industriële sectoren zijn betreffende vragen daarom niet van toepassing.

Indien een bepaalde vraag betrekking heeft op meerdere installaties dient deze vraag beantwoord te worden voor dat gedeelte van de installaties waarvoor de activiteit of maatregel (nog) niet uitgevoerd is. De vraag kan voor een cluster van installaties beantwoord worden.

Per vraag is een uitgebreide toelichting beschikbaar. De vragen dienen beantwoord te worden in de Submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden van de EEP-module in het e-MJV.

ToetsingscriteriaVerplichtIs aangegeven welke besparings-mogelijkheden niet als maatregel zijnopgenomen?

Zoniet,zalRVO.nlditopvragen.

Is aangegeven waarom bepaalde besparingsmogelijkheden niet als maatregelzijngeselecteerd?

Zoniet,zalRVO.nlditopvragen.

Is voor niet-geselecteerde besparings-mogelijkheden met een terugverdien-tijd langer dan vijf jaar de terugverdien-tijdaannemelijk?

ToetsingskaderGeeft het bedrijf door middel van een zorgvuldige procedure inzicht in de belangrijkste mogelijkheden voor verbeteringvandeenergie-efficiëntie?

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 60

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 61: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Toetsingscriteria (vervolg)VerplichtZo niet, zal RVO.nl de berekening opvragen.

Is de argumentatie waarom rendabele maatregelen niet in het EEP zijn opgenomen overtuigend?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 61

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 62: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

3. Overige besparingsmogelijkheden

Gebruik geactualiseerde maatregellijstDe maatregellijsten zijn geactualiseerd. Deze maatregel-lijsten bestaan uit twee sublijsten: een lijst met generieke maatregelen voor alle sectoren (generiek = G) en een lijst met sectorspecifieke maatregelen (sectoraal = S).

De Generieke en Sectorspecifieke maatregellijsten zijn te vinden in de Submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden van de EEP-module in het e-MJV. Een maatregel die op deze lijsten is aangevinkt wordt (nadat het scherm is opgesla-gen) als energiebesparingsmaatregel getransporteerd naar de submodule Energiebesparingsmaatregelen.

RVO.nl zal bij de toetsing de ‘meest gerealiseerde procesef-ficiëntie maatregelen’ van de betreffende sector spiegelen aan de geïdentificeerde maatregelen van de onderneming.

Niet alle sectoren hebben een maatregellijst. Voor de chemische industrie zijn bijv. beschrijvingen van de best beschikbare technieken (best practices) beschikbaar. De best practices van de chemische industrie kunnen ook relevant zijn voor andere procestechnologie gerelateerde sectoren.Voor de chemische industrie is ook een inspiratie-document met innovatieve technologieën beschikbaar. De olie- en gasproducerende industrie werkt met een Stand der Techniek document.

Als de onderneming nu al weet dat men maatregelen gaat treffen die buiten de planperiode 2017-2020 vallen, door bijvoorbeeld het ontbreken van een productiestop, kunnen deze (al dan niet voorzien van besparingsomvang) worden

opgenomen in het EEP als ‘Onzekere maatregel’, zodat deze niet bij de energieambitie van de planperiode meetellen.

De generieke maatregellijst en de beschikbare sectorale (MJA3) lijsten zijn in het e-MJV opgenomen (submodule Energiebesparingsmaatregelen).

7 De MJA Overige industrie kent geen sectorspecifieke lijst. Ondernemingen uit deze MJA-sector wordt geadviseerd het algemene deel en de lijst van andere sectoren die qua proces lijken op dat van de onderneming, als bron te raadplegen.

Hulpmiddel:Maatregellijsten

Generieke lijstDeze lijst bevat de maatregelen die voor elke sector gelijk zijn. Denk hierbij aan een efficiëntere stoomvoorziening, andere koelsystemen, et cetera Alvorens de maatregelen op de maatregellijsten op te nemen, is een uitgebreide proceduredoorlopen.Zoisondermeerbekekenofeenmaat-regel de best beschikbare techniek (BBT) is.

Sectorlijsten (MJA3)De maatregelen in deze lijsten zijn toegespitst op de sector7. Hier is eveneens onderzocht of een maatregel BBT is. Elke maatregel is met de sector besproken, waardoor de maatregellijsten draagvlak hebben.

De openbare maatregellijsten vindt u hier.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 62

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 63: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Identificatie overige besparingsmogelijkheden Onder ander op basis van de energieverbruiksanalyse identificeert de onderneming de concrete besparingsmo-gelijkheden. Uit de analyse en beschrijving van de keten en regio identificeert de onderneming de concrete bespa-ringsmogelijkheden met betrekking tot verbetering van energie-efficiëntie in de keten en de regio.

De onderneming geeft een toelichting op de identificatie van de besparingsmogelijkheden van de toepassing van de eigen energie- en materiaalstromen. Naast eerder genoemde hulpmiddelen maakt de onderneming hierbij gebruik van eigen studies. Ten aanzien van energie-effi-ciëntieverbetering door samenwerking met de omgeving of door samenwerking met andere partijen in de produc-tieketen spant de onderneming zich in om de mogelijkhe-den in beeld te brengen, en indien mogelijk tot deze tot uitvoer te brengen. RVO.nl kan desgewenst ondersteuning bieden bij het identificeren van ketenpartners of van mogelijkheden voor het toepassen van restenergie-stromen uit de omgeving.

Voor de onderbouwing van de identificatie van de overige besparingsmogelijkheden kan de onderneming, voor zover deze van toepassing zijn, gebruik maken van de volgende onderdelen: a. Overige kennisbronnen, het eigen energiezorg-

systeem, scans en/of advies van deskundigen. b. De uitgangssituatie, aan de hand van bijvoorbeeld: • Debedrijfsstrategie(groei,nieuweproducten,

maatschappelijk verantwoord ondernemen).

• Het(specifieke)energieverbruikinvergelijkingmet de concurrenten.

• Voorzieneveranderinginhetproductfolio,mogelijke plannen voor vernieuwing of uitbrei-ding van de productie.

• Deonderzoek-enontwikkelingsactiviteitenomuw producten en processen op langere termijn te verduurzamen.

c. De beschrijving en analyse van het energieverbruik binnen de onderneming (bijv. energie-inefficiënte processtappen, rendement van energieomzetting van de belangrijkste installaties, temperatuurniveau restwarmte, nullastverbruik)

d. De beschrijving en analyse van het energieverbruik in de keten (energie-intensieve ketenstappen en mogelijkheden voor samenwerking met onderne-mingen uit de regio).

RVO.nl zal toetsen of de geïdentificeerde besparingsmoge-lijkheden ook volgens haar de relevante groslijst is. Hiertoe kan zijn gebruik maken van de expertise van externe deskundigen. Een bezoek aan de onderneming kan onderdeel uitmaken van deze toets.

In de submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden kunt u onder het tabblad ‘Overige besparingsmogelijkheden’ beschrijven hoe energiebesparingsmogelijkheden zijn geïdentificeerd en aangeven welke mogelijkheden zijn afgevallen en waarom.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 63

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 64: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddel:Best PracticesBest practices geven een beeld over een techniek, werkme-thode of activiteit die zich als effectiever heeft bewezen ten opzichte van andere technieken. Er zijn diverse best practices voor de reductie van energie-, ondernemings- en onderhoudskosten door energiebesparende maatregelen beschikbaar:

• BestPracticeConditie-enprestatie-bewakingvanroterende apparatuur

• BestPracticePompsystemen• BestPracticeProcescompressoren• BestPracticeIndustriëlegassen• BestPracticeProceswater• BestPracticeVacuümsystemenBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeKoudemiddelenvoorindustriëlekoeling• BestPracticeKoudetechniek• BestPracticeLuchtbehandelingsinstallatie• BestPracticeLuchtgekoeldewarmtewisselaars• BestPracticeWaterkoelingBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticePersluchtinstallatieBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeMembraantechnologie• BestPracticeVloeistof–Vastestofscheiding• BestPracticeDroogprocessenBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeSelectieenconditiebewakingwarmtewisselaars

• BestPracticeIndustriëlewarmtepompen• BestPracticeIsolatie• BestPracticeStooktechnologie• BestPracticeStoomencondensaatsystemenBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeRestwarmtebenuttingBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

• BestPracticeEfficiëntieElektrischeAandrijvingenBovenstaande technieken zijn te vinden onderaan de pagina (Downloads) via deze link.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 64

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 65: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddelen: duurzame energieMet kennis en netwerken ondersteunt het programma Duurzame Energie Nederland (DEN) duurzame energie-oplossingen in praktijk. Dit gebeurt met financiering, implementatie, kennis en innovatie. Het programma Duurzame Energie Nederland (DEN) stimuleert de toepas-sing van onder andere bio-energie, zonne-energie, warmtepompen, geothermie en windenergie op land.

Op de website van RVO.nl vindt u meer informatie over het opwekken van duurzame energie.

Hulpmiddelen: Instrumenten Warmte Nationaal Expertisecentrum WarmteVoor schone en zuinige warmte- en koudevoorziening bestaan veel mogelijkheden. Om een passende keuze te maken, ontwikkelde het Nationaal Expertisecentrum Warmte (NEW) verschillende instrumenten zoals de WarmteAtlas, Uniforme Maatlat Gebouwde omgeving en Industrie, Stoom Tool en Verkenning restwarmtebenutting. De instrumenten van het NEW vindt u hier.

Om de mogelijkheden van het benutten van restwarmte te kunnen identificeren is kennis van de warmtehuishouding noodzakelijk. Verschillende tools, voor een analyse van de warmtehuishouding, zijn hiervoor beschikbaar. Een overzicht kunt u vinden in de rapportage Warmtetools Industrie.

Hulpmiddelen: Scans RVO.nl biedt een aantal scans die ondernemingen kunnen gebruiken bij het bepalen van hun besparingsmogelijk-heden. ProcesintensificatiescanProcesintensificatie is het toepassen van nieuwe benade-ringswijzen in proces- en installatieontwerp. Dit kan door het combineren van processtappen in één apparaat of procesgang, door het toepassen van nieuwe (geïntensiveer-de) unit operations of door een integraal procesherontwerp. Meer informatie over procesintensificatie vindt u hier. Voor meer informatie over het uitvoeren van een proces-intensificatiescan kunt u contact opnemen met uw contact-persoon bij RVO.nl.

ScheidingsscanBetere scheidingtechnologieën kunnen zowel een hogere productkwaliteit opleveren als grote besparingen in energie- en grondstoffenverbruik. Bovendien leiden betere producten vaak tot additionele besparingen verderop in de productketen. De verschillende technieken en praktijkverha-len staan hier beschreven. Voor meer informatie over het uitvoeren van een scheidingsscan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl.

IsolatiescanDe isolatiescan maakt het energieverlies door warmtelek-kage inzichtelijk en geeft aanbevelingen voor verbetering. Middels deze scan wordt, gecomprimeerd, de conditie van de isolatie geïnspecteerd om een schatting te maken van de mogelijke energieverliezen en de corrosieproblematiek. Enkele ondernemingen hebben hier inmiddels ervaring mee

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 65

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 66: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

opgedaan (zie de pagina praktijkverhalen). Voor meer informatie over het uitvoeren van een isolatiescan kunt u contact opnemen met uw contactpersoon bij RVO.nl.

TechnologiescanDe technologiescan helpt ondernemingen die aan de MJA deelnemen bij het identificeren van innovaties in het productieproces. Bijvoorbeeld nieuwe of alternatieve technologieën die elders in de industrie al zijn toegepast. Meer informatie vindt u hier (bij Downloads).

Bedrijfshallen quickscanDeze quickscan geeft informatie over technieken waarmee energie en geld bespaard kan worden bij de verwarming, isolatie en verlichting van een nieuw te bouwen of bestaan-de bedrijfshal. Nadat de technieken zijn gekozen, berekent de scan de energiebesparing en de financiële aantrekkelijk-heid. Meer informatie vindt u hier.

Quickscan elektrische aandrijvingenElektromotorsystemen bepalen voor ca. 70% het elektrici-teitsverbruik in de industrie. Daarop is rendabel 20-30% energie-efficiëntieverbetering te realiseren. Industriële gebruikers kunnen met de optimalisatie ervan kosten-besparingen realiseren en daarmee de concurrentiekracht versterken. Meer informatie vindt u hier (bij Meer informatie).

InstallatiePerformancescan(IPS)De IPS biedt een gestandaardiseerde manier om verbeter-mogelijkheden te vinden bij klimaatinstallaties in gebou-wen. De IPS onderzoekt alle installatieonderdelen (warmte- en koude opwekking, regelingen, distributiesysteem,

afgiftesysteem) en onderhoudscontracten. De scan verwerkt de ingevoerde gegevens tot heldere aanbevelingen en een advies op maat. Meer informatie vindt u hier.

DuurzameenergiescanDe Quickscan Duurzame Energie biedt een eerste advies over de mogelijkheden van duurzame energie en de terugverdientijden (op basis van kengetallen). Afhankelijk van de aanwezige kennis duurt de scan 1 tot 2 uur. Meer informatie vindt u hier.

Hulpmiddelen:Weblinknaar praktijkvoorbeeldenInspiratie krijgen van anderen. Hoe realiseren ze hun projectenmetwelkeondersteuning?Neemeenkijkjeindekeuken en laat u inspireren door verhalen uit de praktijk. Meer informatie vindt u hier.

Hulpmiddelen:KennisnetwerkenKennisnetwerken wisselen kennis en ervaring uit en stimuleren nieuwe ontwikkelingen op diverse gebieden. In een Kennisnetwerk participeren ondernemingen die proactief maatregelen nemen op binnen het netwerk relevante onderwerpen. Meer informatie vindt u hier.

NL-GUTSscheidingstechnologieHet kennisnetwerk NL GUTS, Netherlands Group of Users of Technology for Separation, heeft als doel het uitwisselen en verspreiden van kennis over scheidingsprocessen, tussen ondernemingen onderling en tussen industrie en kennis-infrastructuur. Meer informatie vindt u hier.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 66

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 67: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

PIN-NLprocesintensificatieHet Netwerk Procesintensificatie (PIN-NL) organiseert twee keer per jaar een bijeenkomst. Aan bod komen lezingen over de nieuwste ontwikkelingen en gerealiseerde toepassingen van procesintensificatie. Meer informatie vindt u hier.

NWGDdroogprocessenDe Nederlandse Werkgroep Drogen (NWGD) wisselt kennis en ervaring uit over drogen en alle aspecten die daarbij van belang zijn. Kennis wordt gedeeld zowel tussen onderne-mingen onderling als tussen ondernemingen en de kennisleveranciers zoals universiteiten, instituten en adviseurs. Meer informatie vindt u hier.

KEEA efficiënte aandrijvingenOp elektromotorsystemen is rendabel 20-30% energie-efficiencyverbetering te realiseren. Industriële gebruikers kunnen met de optimalisatie ervan kostenbesparingen realiseren en daarmee de concurrentiekracht versterken. Het kennisnetwerk Efficiënte Elektrische Aandrijfsystemen maakt praktische kennis toegankelijk. Industriële onderne-mingen raken zo beter bekend met de beschikbare efficiën-tere technieken voor elektrische aandrijfsystemen. Meer informatie vindt u hier.

Onderzoek-enontwikkelingsactiviteiten (voorstudieenroutekaart)Een onderneming kan individueel of in een collectief nieuwe producten of productietechnologieën ontwikkelen. Dit onderzoek kan op termijn nieuwe maatregelen opleveren. Mocht de onderneming op dit vlak actief zijn, dan kunt u deze activiteiten opnemen als ‘Onzekere maatregelen’.

Ter inspiratie – of om aan te sluiten – kunnen onderzoek- en ontwikkelingsrichtingen de voorstudie of routekaart van de sector raadplegen of contact opnemen met één van de Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI) van de topsectoren6. Het Institute for Sustainable Process Technology coördineert voor veel topsectoren het onder-zoek naar en de ontwikkeling van energie-efficiëntie in installaties en procestechnologie.Als de sector over een voorstudie of routekaart beschikt, kan de onderneming in het EEP beschrijven welke ambities hieruit voor de onderneming relevant zijn én hoe men hier de komende EEP-periode invulling aan zal geven of in de afgelopen periode al invulling aan gegeven heeft. Bij voorkeur betreft de beschrijving een concreet project of een concrete maatregel die direct aansluit op de voorstudie en/of routekaart en als maatregel kan worden opgenomen in het EEP. Nadrukkelijk wordt gevraagd om hierbij de (brede) focus te kiezen die ook vanuit de voorstudie of routekaart is ingezet. Dus niet alleen projecten of maatrege-len gericht op energie, maar bij voorkeur ook bijv. de verduurzaming van grondstofketens, energievoorziening of productoptimalisatie.

Hulpmiddelen:VoorstudieenroutekaartVerschillende sectoren hebben een voorstudie of route-kaart gemaakt, waarin op sectorniveau de prioriteiten en kansen voor de komende jaren zijn geïnventariseerd op basis van input van de ondernemingen binnen de sector. Het rapport of de openbare samenvatting van de voorstu-die en/of routekaart uit de betreffende sector vindt u hier.

6 De negen topsectoren zijn: Agri&Food, Chemie (incl. biobased economy), Creatieve industrie, Energie, High tech systems & materialen (incl. ICT), Life sciences & health, Logistiek, Tuinbouw & uitgangsmaterialen en Water.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 67

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 68: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

4. Selectie van maatregelen uit geïdentificeerde mogelijkheden

Bovengenoemd identificatieproces leidt tot een groslijst van besparingsmogelijkheden die nader onderzocht kunnen worden. De onderneming wordt gevraagd aan te geven welke mogelijkheden daarvan in het selectieproces zijn afgevallen en waarom. RVO.nl zal streng toetsen dat geïdentificeerde besparingsmogelijkheden alleen om gegronde redenen niet worden geselecteerd als te nemen maatregel.

Als de terugverdientijd te lang is voor het selecteren van een maatregel, dient dit aannemelijk te worden gemaakt.NB. RVO.nl kan een berekening van de terugverdientijd opvragen.

Gebruikte rendementsberekeningHet berekenen van de rentabiliteit van de maatregelen die inhetEEPzijnopgenomenals‘Zekere’of‘Voorwaardelijkemaatregel’ is facultatief. Als een geïdentificeerde bespa-ringsmogelijkheid niet geselecteerd wordt, omdat deze mogelijkheid in de specifieke situatie niet rendabel is, dient dit door de onderneming aannemelijk te worden gemaakt. RVO.nl kan om een onderbouwing vragen. De rendements-berekening kan met behulp van verschillende berekenings-methoden worden uitgevoerd. De eenvoudige-terugver-dientijd-methode is voldoende. Andere methoden zijn facultatief.

Eenvoudigeterugverdientijd(TVT-methode)

investeringskosten van de maatregel (euro), verminderd met subsidiesTVT = besparingskosten per jaar [energiebesparing in energie-eenheden * energieprijs per energie-eenheid]

Nettocontantewaarde(NCW)-methodeDeze rentabiliteitsberekening is het meest gedetailleerd van aard. In de cash flow wordt nu ook rekening gehouden met afschrijvingskosten. Als de netto contante waarde bij een interne rentevoet van 15% positief is, geldt de investering als rendabel.

In de submodule Inventarisatie besparingsmogelijkheden kunt u onder het tabblad ‘Overige besparingsmogelijkheden’ beschrijven hoe energiebesparingsmogelijkheden zijn geïdentificeerd en aangeven welke mogelijkheden zijn afgevallen en waarom.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 68

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 69: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddel: Factsheet over berekenen terugverdientijdMeer informatie over de rendementsberekeningen van energie-efficiëntiemaatregelen vindt u hier.

Hulpmiddelen: SubsidieregelingenOm de rentabiliteit van maatregelen te verbeteren biedt de overheid verschillende financieringsmogelijkheden in de vorm van subsidie en fiscale regelingen. De drie relevante regelingen voor MJA3 en MEE zijn:

1. Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+)Met de SDE+ stimuleert het ministerie van Economische Zaken de ontwikkeling van een duurzame energievoorzie-ning in Nederland middels een vergoeding per opgewekte kWh. Ondernemingen en (non-profit) instellingen die hernieuwbare energie (gaan) produceren, kunnen er gebruik van maken. Meer informatie vindt u hier.

2. Energie-investeringsaftrek (EIA)De EIA geeft een fiscaal voordeel bij investeringen in energiezuinige en milieuvriendelijke technieken met fiscaal voordeel. Het fiscaal voordeel wordt via de winstbelasting verrekend. De regeling EIA levert gemiddeld 10% voordeel op de investering op. Meer informatie vindt u hier.

3. Milieu-investeringsaftrek (MIA) / VAMILMet de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) kunt u fiscaal voordelig investeren in milieuvriendelijke technieken. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu stimuleert met deze regelingen milieuvriendelijke investeringen. Meer informatie vindt u hier.

Voor meer informatie over subsidies en regelingen zie de subsidiewijzer.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 69

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 70: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

ToetsingscriteriaVerplichtIs aangegeven welke besparings-mogelijkheden niet als maatregel zijn opgenomen?

Zo nee, zal RVO.nl dit opvragen

Is aangegeven waarom bepaalde besparingsmogelijkheden niet als maatregel zijn geselecteerd?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Is voor niet-geselecteerde besparings-mogelijkheden met een terugverdien-tijd langer dan vijf jaar de terugverdien-tijd aannemelijk?

Zo niet, zal RVO.nl de berekening opvragen.

Is de argumentatie waarom rendabele maatregelen niet in het EEP zijn opgenomen overtuigend?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

ToetsingskaderGeeft het bedrijf door middel van een zorgvuldige procedure inzicht in de belangrijkste mogelijkheden voor verbetering van de energie-efficiëntie?

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 70

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 71: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

6 Geplande maatregelen

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 71

Page 72: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Totaaloverzichtvanallezekereenvoorwaardelijke enonzekeremaatregelen 1. Titel 2. Omschrijving 3. Jaar van ingebruikname 4. Jaarlijkse besparing in kWh of m3 per jaar 5. Indeling in (sub)categorieën: procesefficiëntie,

ketenefficiëntie en/of duurzame energie 6. Indeling naar type maatregelen 7. Indeling volgens de kwalificatie: zeker, voorwaar-

delijk, onzeker. a. Voor geplande voorwaardelijke maatregelen

bovendien een beschrijving van de voorwaarde/belemmering én de actie om van de voorwaarde-lijke maatregel een zekere te maken.

b. Voor geplande onzekere maatregelen bovendien een beschrijving van het noodzakelijk onderzoek.

c. Voor geplande voorwaardelijke en zekere maatregelen bovendien een onderbouwing van de jaarlijkse besparing.

8. Per categorie en kwalificatie de jaarlijkse primaire energiebesparing (in TJ) en de daarop gebaseerde energie-efficiëntieverbetering ten opzichte van het basisjaar (in %).

9. Terugverdientijd (facultatief).

6 Geplande maatregelen

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 72

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 73: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

6 Geplande maatregelen

Het resultaat van de identificatie en selectie van de besparingsmogelijkheden uit het vorige hoofdstuk is een lijst met geplande maatregelen. De geplande maatregelen neemt u op in de submodule Energiebesparingsmaatregelen van de EEP-module van het e-MJV. De geplande maatregelen moeten een kwalificatie (‘Zeker’, ‘Voorwaardelijk’ of ‘Onzeker’) krijgen. Van de ‘Zekere of ‘Voorwaardelijke maatregelen’ moet u de energiebespa-ring bepalen en hiervan een onderbouwing meeleveren. Deze onderbouwing kunt in de bijlage bijsluiten. De wijze waarop de besparing berekend dient te worden staat uit gelegd in de Handreiking Monitoring.

Bij het vertalen naar ‘Zekere’, ‘Voorwaardelijke’ en ‘Onzekere maatregelen’ gelden de volgende uitgangspunten:

Voorwaardelijke maatregelenIn principe neemt de onderneming alle rendabele maatre-gelen als ‘Zekere maatregel’ op. Een energie-efficiëntieplan zonder zekere maatregelen zal in principe ook geen positief advies krijgen.

Als echter sprake is van een belangrijke belemmering om deze uit te voeren, kwalificeert u deze maatregel als ‘Voorwaardelijk’ en geeft u in een toelichting de belemme-rende factor op. Tevens geeft u aan welke actie zal worden uitgevoerd om de belemmerende factor weg te nemen. Het uitvoeren van deze actie zal gemonitord worden en kan gevolgen hebben voor het verstrekken van de voortgangsverklaring bij de jaarlijkse monitoring. Bovendien wordt getoetst of de redenen die zijn opge-geven om een maatregel niet als ‘Zeker’ maar als

‘Voorwaardelijk’ op te nemen valide zijn. Valide belemme-ringen om een maatregel als voorwaardelijk op te nemen kunnen technisch, bedrijfseconomisch of organisatorisch van aard zijn. U wordt gevraagd de betreffende belemme-ring te onderbouwen. Deze onderbouwing zal getoetst worden.

Indien er sprake is van (bedrijfs)economische belemmerin-gen waardoor de continuïteit van het bedrijf in het geding is zal aanvullende financiële informatie worden opge-vraagd. Hierbij valt dan te denken aan solvabiliteitratio, vrije cashflow, EBITDA of current ratio.

Het niet beschikbaar hebben van het benodigde budget in het geplande jaar van uitvoering wordt niet gezien als valide argument om een maatregelen als voorwaardelijk op te nemen.

Onzekere maatregelenMaatregelen die wel interessant lijken, maar waarvan nog niet duidelijk is of en zo ja, in welke mate zij tot besparing zullen leiden, worden als ‘Onzekere maatregelen’ opgeno-men. Voorbeelden hiervan zijn studies of voornemens op de langere termijn (na het EEP 2017–2020).

Studies kunnen worden opgenomen, maar leiden (nog) niet tot energiebesparing in de planperiode. De onderne-ming voert de studie als ‘Onzekere maatregel’ op, omdat het besparingsresultaat en de rentabiliteit nog niet bekend zijn. Als de besparingsomvang al wel globaal kan worden ingeschat, kunt u deze invullen. Omdat het een ‘Onzekere maatregel’ betreft, telt deze besparingsomvang echter niet mee bij berekening van de voorgenomen besparing.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 73

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 74: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Maatregelen waarvan de onderneming nu al zeker weet dat die zullen worden getroffen maar pas ná 2020, door bijvoorbeeld het ontbreken van een productiestop, en daarmee ná de komende EEP-periode, worden in relatie tot het EEP 2017–2020 als ‘Onzekere maatregel’ gekwalificeerd.

EnergiezorgVoor de volledigheid wordt vermeld dat implementatie van energiezorg niet tot energiebesparing leidt. Wel kunnen, uit energiezorg of anderszins voortvloeiende, maatregelen op het gebied van gedragsmaatregelen worden getroffen. Deze maatregelen kennen wel een energiebesparing.

VoorgenomenenergiebesparingAlle voorgenomen procesefficiëntie en ketenefficiëntie maatregelen tellen mee voor de voorgenomen besparing. Bij de berekening van de voorgenomen besparing gelden de volgende afspraken:

• Heteffectvanalleprocesefficiëntiemaatregelenindeplanperiode telt (eenmaal) mee.

• Voorallenieuweketenmaatregelengeldtdatdebesparing slechts één keer opgegeven kan worden. Wanneer een maatregel een variabel effect heeft, bijv. omdat het effect afhankelijk is van de productie of omdat het project geleidelijk wordt ingevoerd, moet de besparing worden opgegeven zoals die uiteindelijk (in het laatste jaar van de EEP-periode) verwacht wordt. De maatregelen dienen in Nederland te worden uitgevoerd, waarbij zowel het effect in Nederland als in het buitenland mag worden meegeteld.

• Voorintensiveringvanketenmaatregelenteltheteffect in de planperiode van alleen de intensivering

één maal mee. Het beoogde kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen. In het e-MJV zullen deze maatregelen, uit de planperiode 2013-2016, uit de MJA monitoring-module worden ingelezen en terecht komen in de submodule Energiebesparingsmaatregelen. Daar kunnen ze worden aangeklikt en worden bewerkt. Het maatregelscherm voor dergelijke maatregelen wijkt enigszins af van het scherm voor nieuwe maatregelen.

• Voorelkeketenmaatregelwordtaangegevenofheteffect optreedt in de productie- of productketen én of het effect optreedt in Nederland of daarbuiten.

• Omdubbeltellingtevoorkomenwordt,voorketen-projecten waarbij meerdere partijen betrokken zijn, de verwachte besparing gelijkelijk verdeeld over de betrokken ondernemingen. Desgewenst mag van deze verdeling worden afgeweken, bijv. bij een ongelijke bijdrage, maar dan dient u de gebruikte verdeelsleutel te onderbouwen met een berekening.

Maatregelen op het vlak van duurzame energie tellen niet mee voor de voorgenomen besparing. Deze kunnen wel in het EEP opgenomen worden.

• Voorallenieuwemaatregelenophetgebiedvanduurzame energie telt het effect in de planperiode eenmaal. Hierbij geldt geen onderscheid tussen inkoop of opwekking van duurzame energie. Het beoogde kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen.

• Voorintensiveringvanmaatregelenophetgebiedvanduurzame energie telt het effect in de planperiode van alleen de intensivering één maal. Het beoogde

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 74

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 75: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

kwantitatieve effect in het vierde jaar van het EEP mag als maatregel worden opgenomen. In het e-MJV dient dezelfde werkwijze gevolgd te worden als bij geïnten-sifieerde ketenmaatregelen.

Bij de aggregatie van maatregelen tot de maximale voorgenomen energiebesparing over de EEP-periode tellen alleende‘Zekere’en‘Voorwaardelijkemaatregelen’mee.

Rubricering van maatregelenU wordt gevraagd de geplande maatregelen te rubriceren naar een categorie, subcategorie en naar een type. Voor de categorie ketenefficiëntie maatregelen wordt u ook gevraagd onderscheid te maken tussen productketen- en productieketenmaatregen. De types worden door RVO.nl gebruikt voor monitoringdoeleinden, ook in relatie tot de effecten van andere stimuleringsprogramma’s. De types zijn daarop (ook historisch) aangepast. De types vindt u in de bijlage. Indien uw maatregel niet goed onder een van deze type te rubriceren is kunt u voor ‘Overig’ kiezen. Een nadere uitleg over de onderverdeling vindt u in de handreiking monitoring.

De energiebesparingsmaatregelen worden in de sub-module Energiebesparingsmaatregelen van de EEP-module opgenomen.De onderbouwing van de besparing dient u in het bijlagen-document op te nemen. In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloa-den. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook ingevuld is conform het format. Via de pagina Bijlagen in het Hoofdmenu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

Nieuw:MateriaalsubstitutiediewelCO2 maar geen energie bespaart

In het Nationaal Energieakkoord is afgesproken om te onderzoeken of vervanging van fossiele materialen door biobased materialen en de inzet van gerecycled materiaal onderdeel kunnen uitmaken van de energieconvenanten. Voor de inzet van gerecycled materiaal is geconcludeerd dat dit voldoende is belegd door de ketenefficiëntiepijler van het convenant. De convenantpartners hebben wel geconclu-deerd dat het meerwaarde heeft ondernemingen de optie te bieden materiaalsubstitutie maatregelen te rapporteren die geen energie besparen, maar wel een CO2-emissiereductie bewerkstelligen (vooral biobased materialen).

Dit type maatregelen kunnen in het komende EEP opgeno-men worden onder de subcategorie ‘Materiaalsubstitutie’. De bijbehorende CO2-emissiereductie zal niet meetellen bij de voorgenomen besparing van de onderneming. Ondernemingen zullen zelf de CO2-emissiereductie moeten berekenen. Daartoe zijn de GER-waarden voor biobased grondstoffen aangevuld met CO2-waarden. Daarnaast zijn een handleiding met rekenvoorbeelden en een drietal spreadsheets ‘biobased grondstofketens’ voor het berekenen van de CO2-waarde ontwikkeld.

Indien er vragen zijn over het bepalen van CO2-waarden voor biobased grondstoffen kan contact opgenomen worden met de helpdesk van RVO.nl of de relatiebeheerder van RVO.nl.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 75

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 76: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Hulpmiddelen voor het berekenen van CO2-waarden

De handleiding CO2-waarden, met rekenvoorbeelden, voor biobased grondstoffen volgens MJA3/MEE-methodiek vindt u hier.

De spreadsheets biobased grondstofketens laten de gebruikers van biomassa en afgeleide chemicaliën als grondstof kennismaken met drie biobased grondstof-ketens en de daarin optredende broeikasgasemissies. De spreadsheets beperken zich tot de in de handleiding uitgewerkte ketens gebaseerd op graan, suikerbiet en tak- en tophout uit bos (en hout uit niet commerciële dunnin-gen) en uit de verwerking van deze grondstoffen tot methanol of ethanol. De spreadsheets vindt u hier.

ToetsingskaderIs het totaaloverzicht volledig ingevuld volgens de gestelde eisen?

ToetsingscriteriaVerplichtZijn titel, jaar van ingebruikname, indeling in (sub)categorie, type en kwalificatie voor alle maatregelen ingevuld?

Zo niet, zal RVO.nl dit opvragen.

Zijn de besparingen per maatregel aanwezig en voldoende duidelijk onderbouwd (voor PE en KE maatregelen)? Zo niet, zal RVO.nl een aanvulling vragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 76

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 77: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Toetsingscriteria (vervolg)VerplichtIs de voorwaarde bij elke voorwaardelijke maatregel zodanig omschreven dat de voorwaarde/ belemmering duidelijk is?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Is de benodigde actie (van bedrijf of een andere partij), om de voorwaarden in te vullen zodat het een zekere maatregel wordt duidelijk?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Is de argumentatie om een rendabele maatregel als voorwaardelijk op te nemen overtuigend?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Toetsingscriteria (vervolg)Verplicht Is minstens één zekere procesefficiëntie maatregel in het EEP opgenomen?

Zo niet, zal RVO.nl gericht doorvragen.

Als dan alsnog niet, zal een negatief advies volgen.

Is er inspanning gepleegd om energie-efficiëntieverbetering te realiseren door middel van ketenprojecten?

Zo niet, zal RVO.nl een toelichting vragen.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 77

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 78: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

7 Concernaanpak

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 78

Page 79: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Voor de komende EEP periode kan er gebruik gemaakt worden van twee verschillende vormen van de concern-aanpak (en een subvariant).

1. Een concern met ‘per inrichting een EEP-module’ (variant 1)

Een concern dat uit meerdere inrichtingen bestaat kan per inrichting een EEP-module invullen. De EEP onderdelen die het hele concern betreffen kunnen worden beschreven in het algemene gedeelte van de Concernbijlage. Daarnaast wordt in deze bijlage informatie opgenomen die alleen voor de specifieke inrichting geldt. In het algemene gedeelte van de Concernbijlage dient het volgende inzichtelijk gemaakt te worden: • Deinrichtingendieonderdeconcernaanpakvallen. • Devoorgenomenbesparingopconcernniveau. • Debeschrijvingvandebedrijfsstrategieop concernniveau. • Deonderbouwingvandegemaaktekeuzesbijde verdeling en fasering van maatregelen over de verschillende inrichtingen en planperiodes. Daarnaast dient in het inrichtingspecifieke gedeelte van de bijlage inzicht gegeven te worden in: • Eeneventueelnaderespecificeringvandeconcern- bedrijfsstrategie voor de betreffende inrichting. • Debeschrijvingvandeeindproductenende gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te vervaardigen7. • Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruik in onderneming en keten.• Eventueleonderbouwingenvan(keten)besparingen.

In de EEP-module dienen nog per inrichting de volgende zaken inzichtelijk gemaakt te worden: • Systematischeenergiezorg. • Debasisvragenenergie-efficiëntie. • Deidentificatieenselectievan besparingsmogelijkheden. • Deselectievangeplandemaatregelen.

Bij deze optie zullen na de jaarlijkse monitoring Voortgangsverklaringen per inrichting, al dan niet, afgegeven worden.

In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook beschreven is conform het format. Via de pagina Bijlagen in het Hoofdmenu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

7 Concernaanpak

7 Gebouwgebruikers zonder industriële processen wordt gevraagd de kwaliteit van de gebouwschil (bouwjaar, isolatiegraad, luchtdichtheid, inhoud/BVO, et cetera) te beschrijven en aan te geven voor welke gebouwen de onderneming over een erkend energielabel beschikt.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 79

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 80: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

2. Een concern met ‘een EEP-module voor alle inrichtingen’ (variant 2a)

Deze aanpak wordt leidend als een concern veel inrichtin-gen heeft en geen recht op teruggave energiebelasting of compensatie indirecte ETS-kosten heeft.

In deze situatie kunnen de onderdelen in het e-MJV slechts eenmaal ingevuld worden. Dit heeft de volgende consequenties: • BijhetinvullenvandesubmoduleEnergiezorgmoet

uitgegaan worden van de inrichting8 die het minst ver hierin is.

• Debasisvragenenergie-efficiëntiedieneningevuldworden voor de inrichting die het minst ver hierin is.

• Hetonderdeel‘identificatieenselectievanbespa-ringsmogelijkheden’dientindezevariantvandeconcernaanpak niet in de EEP-module ingevuld te wordenmaarinhetbijlagedocumentbeschreventeworden.

• Degeplandemaatregelenmoetenperinrichting9 inzichtelijkgemaaktworden.Ditdooreencode(bijv.de postcode) van de betreffende inrichting aan de titel van de maatregel te voegen. Voor inrichtingen waar het verbruik onder de genoemde grens ligt kunnen maatregelen uniform of algemeen beschre-venworden.(Bijvoorbeeld:inallegebouwenzalLED-verlichting toegepast worden).

• DevoorgenomenbesparingdieindeEEP-moduleberekendwordtisinditgevalgelijkaandievanhetconcern en het is dus niet nodig de voorgenomen besparingopconcernniveauapartindebijlageoptenemen.

De EEP onderdelen die het hele concern betreffen kunnen worden beschreven in het algemene gedeelte van de Concernbijlage. In dit algemene gedeelte dient het volgende inzichtelijkgemaaktteworden: • Deinrichtingen10 die onder de concernaanpak

vallen. • BevoegdegezagWetMilieubeheerperinrichting

(incl.contactgegevens). • InrichtingendiedeelnemenaanCO2-emissiehandel

(incl.ETSvergunningsnummer). • Deeventueleverplichtingominhetkadervan

artikel 14 uit de EED een kosten/batenanalyse uit te voeren.

• Debeschrijvingvandebedrijfsstrategieopconcernniveau.

• Debeschrijvingvandeeindproductenendegebruikteprocedés/technologieënomdezeeindproducten te vervaardigen op concernniveau11.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikin de keten op concernniveau.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikvan de inrichtingen met een verbruik lager dan 200.000kWhen/of75.000m3gasperjaar.

8 metenergieverbruikhogerdan200.000kWhen/of75.000M3 gas per jaar.Ditisdegrenswaarbovenhetbevoegdegezageenenergiebespa-ringsonderzoek kan opleggen volgens het Activiteitenbesluit.

9 Idemmetenergieverbruikhogerdan200.000kWhen/of75.000M3 gas perjaar.

10 Idem met vermelding van vestigingsadres, eventueel postadres en KamervanKoophandel(KVK)-nummer.

11 Gebouwgebruikerszonderindustriëleprocessenwordtgevraagddekwaliteitvandegebouwschil(bouwjaar,isolatiegraad,luchtdichtheid,inhoud/BVO,etcetera)tebeschrijvenenaantegevenvoorwelkegebouwen de onderneming over een erkend energielabel beschikt.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 80

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 81: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

• Deidentificatieenselectievanbesparingsmogelijk-heden op concernniveau.

• Deonderbouwingvandegemaaktekeuzesbijdeverdeling en fasering van maatregelen over de verschillende inrichtingen en planperiodes.

Voor die inrichtingen, waar het verbruik hoger dan 200.000 kWh en/of 75.000 m3 gas per jaar is, dienen in de bijlage bovendien de volgende zaken inzichtelijk gemaakt te worden: • Eeneventueelnaderespecificeringvandeconcern-

bedrijfsstrategie voor de betreffende inrichting. • Debeschrijvingvandeeindproductenende

gebruikte procedés/technologieën om deze eindproducten te vervaardigen voor zover deze afwijken van de algemene beschrijving op concernniveau.

• Systematischeenergiezorg:deafwijkingtenopzichte van wat al in het e-MJV is ingevuld voor de inrichting die het minst ver hierin is.

• Debasisvragenenergie-efficiëntie:deafwijkingtenopzichte van wat al in het e-MJV is ingevuld voor de inrichting die het minst ver hierin is12.

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruik:energiebalans (in matrixvorm).

• Debeschrijvingenanalysevanhetenergieverbruikin de keten voor zover deze afwijkt van de algemene beschrijving op concernniveau.

• Deidentificatieenselectievanbesparingsmogelijk-heden. Dit voor zover dit afwijkt van identificatie en selectie op concernniveau.

Bij deze optie zal na de jaarlijkse monitoring een Voortgangsverklaring over het concern, al dan niet, afgegeven worden.

In de submodule Verplichte bijlagen van de EEP-module kunt u het benodigde format downloaden. Na invulling kunt in de submodule aanvinken of deze ook beschreven is conform het format. Via de pagina Bijlagen in het Hoofdmenu kunt u vervolgens de ingevulde bijlage uploaden.

3. Eenconcernmet‘eenEEP-modulevoorvrijwelalleinrichtingen’(variant2b)

In het geval één of meerdere inrichtingen wel recht hebben op teruggave energiebelasting of compensatie indirecte ETS-kosten moet voor deze inrichting(en) wel (een) aparte EEP-module(s) ingevuld worden.

Voor deze inrichting(en) dient een volledig beeld gegeven te worden. Dit conform hetgeen per inrichting gevraagd wordt in de concernaanpak – variant 1.

Doordat de totale voorgenomen besparing bij dergelijke concerns verdeeld is over minstens twee EEP-modules dient deze in deze variant van de concernaanpak (2b) wel apart bepaald te worden en in de bijlage inzichtelijk gemaakt te worden.

12 Indien een bepaalde vraag betrekking heeft op meerdere installaties dient deze vraag beantwoord te worden voor dat gedeelte van de installaties waarvoor de activiteit of maatregel (nog) niet uitgevoerd is. De vraag kan voor een cluster van installaties beantwoord worden.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 81

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 82: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

De overige algemene informatie op concernniveau kan conform bovengenoemde beschrijving in de bijlage bij de ‘concern’ EEP-module aangeleverd te worden.

Ook als inrichtingen, die deelnemen aan de CO2-emissiehandel (ETS), onderdeel uitmaken van een concern-EEP volgens variant 2 kan de onderneming besluiten hiervoor een aparte EEP-module in te vullen. Dit is aan te raden als de onderneming niet wil dat de bevoeg-de gezagen voor de niet-ETS-inrichtingen informatie over de ETS-deelnemer(s) kan inzien. Indien een onderneming hiertoe besluit gelden hiervoor ook werkafspraken conform variant 2b.

4. UitzonderingenIn uitzonderlijke gevallen kan een bedrijventerrein één inrichting voor de Wet Milieubeheer zijn. De bedrijven die op een dergelijk bedrijventerrein gevestigd zijn maken dan onderling afspraken over hoeveel EEP modules ingevuld worden.

5. BevoegdgezagindeconcernaanpakIndien er een aparte EEP module wordt ingevuld per inrichting (conform variant 1), dan is de eventuele betrok-kenheid van het bevoegd gezag automatisch goed geregeld.

Met het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is afgesproken dat zij zich inspannen om te komen tot een coördinerend bevoegde gezag voor de bedrijven die onder variant 2 vallen. Het coördinerend bevoegde gezag zorgt dan voor de afstem-ming met de andere bevoegde gezagen, is contactpersoon voor het concern en is gemachtigd om het EEP in het e-MJV te beoordelen. Als dit niet lukt dan zal RVO.nl de oordelen van de verschillende bevoegde gezagen verzamelen.

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 82

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 83: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

8 Toelichting bij invullen EEPin e-MJV en toetsingsproces

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 83

Page 84: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

8 Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Deze ronde kunnen ondernemingen een groot gedeelte van de informatie die relevant is voor het EEP invoeren via het e-MJV. Daartoe is de EEP-module aanzienlijk in functionali-teit uitgebreid. In de EEP-module is een aantal submodules ondergebracht die delen uit het EEP-format omvatten. De volgende submodules zijn aanwezig: Basisgegevens, Energiezorg, Inventarisatie van besparingsmogelijkheden, Energiebesparingsmogelijkheden, Verplichte bijlagen en Resultaten. In de voorgaande hoofdstukken is reeds toegelicht op welke specifieke submodules in het e-MJV de betreffende gegevens betrekking hebben.

Speciale aandacht bij het invoeren in het e-MJV betreft het publiceren van informatie. Met het publiceren wordt de ingevoerde informatie weggeschreven naar de database van het e-MJV. Daarnaast is publiceren noodzakelijk om de status van de EEP-module te wijzigen. Wanneer een deelnemer de EEP-module voor het eerst opent heeft deze de status ‘Gereed voor invoer’. De daarop volgende status van de EEP-module is ‘Concept’. Vanaf deze fase kan RVO.nl meekijken in de informatie maar zal deze nog niet toetsen. Overleg met RVO.nl over de ingevoerde informatie mag wel. Nadat een onderneming de status naar ‘Definitief ingevoerd’ heeft omgezet, pakt RVO.nl haar toetsende rol op.

Wanneer RVO.nl bij de toetsing opmerkingen wil maken of vragen heeft aan de deelnemer, dan legt zij deze vast via het opmerkingendeel van het e-MJV. Als RVO.nl een actie van de deelnemer verwacht, zet zij de status van de EEP-module om naar ‘Aanvulling gevraagd’. De deelnemer wordt hierover via e-mail ingelicht. Op dat moment kan de deelnemer de informatie in de EEP-module aanpassen en toelichtingen

geven in het opmerkingendeel, waarna de status opnieuw op ‘Definitief ingevoerd’ dient te worden gezet.

Wanneer RVO.nl voldoende informatie heeft voor een oordeel zal zij een positief of negatief advies geven. De deelnemer wordt hierover via e-mail ingelicht. In het geval van niet-ETS-plichtige ondernemingen zal dit advies ook per e-mail aan het bevoegde gezag worden verstrekt.

Het bevoegde gezag kan het advies van RVO.nl overnemen of een andere afweging maken en haar oordeel toelichten in het opmerkingendeel. Zij kan de onderneming om aanvulling vragen, het EEP accepteren (status: ‘Geaccepteerd’) of het EEP niet accepteren (status: ‘Niet geaccepteerd’). De laatste twee statussen zijn definitieve oordelen. Voor ETS-plichtige ondernemingen zal RVO.nl het definitieve oordeel geven.Hieronder wordt bovenstaande schematisch toegelicht.

Figuur 3. Schematische weergave toetsproces EEP in e-MJV

Invullen

Startfase

Dee

lnem

er(ro

l: Bed

rijf)

RVO

.nl

(rol: A

dvis

eur)

Bevo

egd

geza

g(ro

l: Bev

oegd

gez

ag)

Conceptfase Toetsfase

Gereed voorinvoer

Toelichting

InvullenConcept

Toelichting

InvullenDe�nitiefingevoerd

Aanvullinggevraagd

Aanvullinggevraagd

Niet geaccepteerd

Geaccepteerd

Toelichting

Advies

Het bevoegd gezag maakt een eigen afweging en

kan het advies van RVO.nlovernemen of negeren.

Oordeel

Eindfase

InvullenDe�nitiefingevoerd

Toelichting

Positiefadvies

Negatiefadvies

Aanvullinggevraagd?

Goedgekeurd?

EEPakkoord?

Aanvullinggevraagd?

Vergroten

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 84

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 85: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

9 Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 85

Page 86: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

9 Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Naam(Nederlands) Naam(Engels) Eenheid Stookwaarde(MJ/unit) CO2EF(kg/GJ)

2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref1)

A. Liquid Fossil, Primary Fuels

Ruwe aardolie Crude oil kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Orimulsion Orimulsion kg 27,5 27,5 27,5 IPCC 77,0 77,0 77,0 IPCC

Aardgascondensaat Natural Gas Liquids kg 44,0 44,0 44,0 CS 64,2 64,2 64,2 IPCC

Fossiele additieven Fossil fuel additives kg 44,0 44,0 44,0 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Liquid Fossil, Secundary Fuels/ Products

Motorbenzine Gasoline kg 44,0 44,0 44,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Vliegtuigbenzine Aviation gasoline kg 44,0 44,0 44,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Kerosine luchtvaart Jet Kerosene kg 43,5 43,5 43,5 CS 71,5 71,5 71,5 IPCC

Petroleum Other kerosene kg 43,1 43,1 43,1 CS 71,9 71,9 71,9 IPCC

Leisteenolie Shale oil kg 38,1 38,1 38,1 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Gas-/dieselolie Gas/Diesel oil kg 42,7 42,7 42,7 CS 74,3 74,3 74,3 CS

Zwarestookolie ResidualFueloil kg 41,0 41,0 41,0 CS 77,4 77,4 77,4 IPCC

LPG Liquefied Petroleum Gas (LPG) kg 45,2 45,2 45,2 CS 66,7 66,7 66,7 CS

Ethaan Ethane kg 45,2 45,2 45,2 CS 61,6 61,6 61,6 IPCC

Nafta’s Naphta kg 44,0 44,0 44,0 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Bitumen Bitumen kg 41,9 41,9 41,9 CS 80,7 80,7 80,7 IPCC

Smeeroliën Lubricants kg 41,4 41,4 41,4 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Petroleumcokes Petroleum Coke kg 35,2 35,2 35,2 CS 97,5 97,5 97,5 IPCC

Raffinaderij grondstoffen Refinery Feedstocks kg 43,0 43,0 43,0 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Raffinaderijgas Refinery Gas kg 45,2 45,2 45,2 CS 67,0 67,0 67,0 CS

Chemisch restgas Chemical Waste Gas kg 45,2 45,2 45,2 CS 62,4 62,4 62,4 CS

Overige oliën Other oil kg 40,2 40,2 40,2 IPCC 73,3 73,3 73,3 IPCC

Paraffine Paraffin Waxes kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Terpentine White Spirit and SBP kg 43,6 43,6 43,6 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

Overige aardolie producten Other Petroleum Products kg 42,7 42,7 42,7 CS 73,3 73,3 73,3 IPCC

B. Solid Fossil, Primary Fuels

Antraciet Anthracite kg 29,3 29,3 29,3 CS 98,3 98,3 98,3 IPCC

Cokeskolen Coking Coal kg 28,6 28,6 28,6 CS 94,0 94,0 94,0 CS

Cokeskolen Coking Coal (used in coke oven) kg 28,6 28,6 28,6 CS 95,4 95,4 95,4 CS

Cokeskolen Coking Coal (used in blast furnaces) kg 28,6 28,6 28,6 CS 89,8 89,8 89,8 CS

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 86

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 87: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Naam(Nederlands) Naam(Engels) Eenheid Stookwaarde(MJ/unit) CO2EF(kg/GJ)

2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref1)

Overige bitumineuze

steenkool 2) Other Bituminous Coal 2) kg 25,0 25,0 2) 25,0 2) CS 94,7 94,7 94,7 CS

Sub-bitumineuze kool Sub-Bituminous Coal kg 18,9 18,9 18,9 IPCC 96,1 96,1 96,1 IPCC

Bruinkool Lignite kg 20,0 20,0 20,0 CS 101,0 101,0 101,0 IPCC

Bitumineuze Leisteen Oil Shale kg 8,9 8,9 8,9 IPCC 107,0 107,0 107,0 IPCC

Turf Peat kg 9,76 9,76 9,76 IPCC 106,0 106,0 106,0 IPCC

Solid Fossil, Secundary Fuels

Steenkool- en

bruinkoolbriketten BKB & Patent Fuel kg 20,7 20,7 20,7 IPCC 97,5 97,5 97,5 IPCC

Cokesoven/ gascokes Coke Oven/Gas Coke kg 28,5 28,5 28,5 CS 106,8 106,8 106,8 CS

Cokesovengas Coke Oven gas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 42,8 42,8 42,8 CS

Hoogovengas Blast Furnace Gas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 247,4 247,4 247,4 CS

Oxystaalovengas Oxy Gas MJ 1,0 1,0 1,0 CS 191,9 191,9 191,9 CS

Fosforovengas Fosfor Gas Nm3 11,0 11,0 11,0 CS 143,9 143,9 143,9 CS

Steenkool bitumen Coal tar kg 41,9 41,9 41,9 CS 80,7 80,7 80,7 IPCC

C.GaseousFossilFuels

Aardgas 3) Natural Gas (dry) 3) Nm3 ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Compressed Compressed

natural gas (CNG) 3) natural gas (CNG) 3) Nm3 ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Liquified Liquified

natural gas (LNG) 3) natural gas (LNG) 3) Nm3 ae 31,65 31,65 31,65 CS 56,53) 56,43) 56,53) CS

Koolmonoxide Carbon Monoxide Nm3 12,6 12,6 12,6 CS 155,2 155,2 155,2 CS

Methaan Methane Nm3 35,9 35,9 35,9 CS 54,9 54,9 54,9 CS

Waterstof Hydrogen Nm3 10,8 10,8 10,8 CS 0 0 0 CS

Biomass

Biomassa vast Solid Biomass kg 15,1 15,1 15,1 CS 109,6 109,6 109,6 IPCC

Houtskool Charcoal kg 30,0 30,0 30,0 CS 112,0 112,0 112,0 IPCC

Biobenzine Biogasoline kg 27,0 27,0 27,0 CS 72,0 72,0 72,0 CS

Biodiesel Biodiesels kg 37,0 37,0 37,0 CS 74,3 74,3 74,3 CS

Overige vloeibare

biobrandstoffen Other liquid biofuels kg 36,0 36,0 36,0 CS 79,6 79,6 79,6 IPCC

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 87

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 88: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Naam(Nederlands) Naam(Engels) Eenheid Stookwaarde(MJ/unit) CO2EF(kg/GJ)

2013 2014 2015 Ref 1) 2013 2014 2015 Ref1)

Biomassa gasvormig Gas Biomass Nm3 21,8 21,8 21,8 CS 90,8 90,8 90,8 CS

RWZIbiogas Wastewaterbiogas Nm3 23,3 23,3 23,3 CS 84,2 84,2 84,2 CS

Stortgas Landfill gas Nm3 19,5 19,5 19,5 CS 100,7 100,7 100,7 CS

Industrieel fermentatiegas Industrial organic waste gas Nm3 23,3 23,3 23,3 CS 84,2 84,2 84,2 CS

D Other fuels

Afval 2) Waste 2) Kg 9,8 9,82) 9,82) CS 106,2 106,22) 106,22) CS

1) IPCC: defaultwaarde uit de 2006 IPCC Guidelines; CS: country specific (landenspecifiek)2) Voor aardgas, CNG en LNG wordt de emissiefactor jaarlijks aangepast. In deze tabel zijn de waarden al geactualiseerd voor alle jaren. 3) Voor deze brandstoffen worden de stookwaarde en/of emissiefactor jaarlijks aangepast. Omdat de waarden voor 2014 en 2015 nog niet bekend zijn, zijn die

gelijk gesteld aan de waarde voor 2013. In een volgende versie van de brandstoffenlijst zijn de waarden voor die jaren mogelijk gewijzigd t.o.v. de cijfers in de bovenstaande lijst

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 88

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 89: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

10Bijlage: rubricering maatregelen

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 89

Page 90: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

10 Bijlage: rubricering maatregelen

Tabel1:subcategorieënentypes(procesefficiëntie)

Subcategorie Type

Installaties, gebouwen en vervoer Duurzaam bouwen (algemeen) Warmteopwekking Warmtedistributie Koudeopwekking Koudedistributie Ventilatie Verlichting Isolatie schil Isolatie verwarmings- of koelsysteem Klimaatbehandeling Beperken tochtverliezen Vervoer (onderdeel van de bedrijfsmiddelen van de onderneming zelf) Overig

Procesmaatregelen Aandrijfsystemen Compressoren Droogprocessen Koelen/vriezen Koudedistributie Koudeopwekking Mengprocessen Ovens Persluchtsystemen Pompsystemen Procescontrole / automatisering Scheidingsprocessen Isolatie van leidingen, kanalen, apparatuur en appendages Vacuümsystemen

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 90

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 91: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Tabel 1: subcategorieën en types (procesefficiëntie)

Subcategorie Type

Verbrandingsprocessen Warmtedistributie Warmteopwekking (incl. warmtepomp) Warmtewisselaars Waterzuivering / afvalwater / waterdistributie Overig

Energiezorg en gedragsmaatregelen Gedragsmaatregelen / energiemonitoring Toepassing energiebeheerssysteem (bijv. ISO 50001) Overig

Strategische projecten Strategische projecten

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 91

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 92: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Tabel 2: subcategorieën en types (ketenefficiëntie)

Subcategorie Type

Materiaalbesparing en-verbetering Grondstofsubstitutie door biotische materialen Grondstofsubstitutie door materialen met lagere GER-waarden Grondstofsubstitutie door overige materialen met lagere CO2-uitstoot in levenscyclus Materiaalbesparing Overig

Optimalisatie distributie en mobiliteit Efficiënte planning en belading Efficiënte transportmiddelen Gedrag / het nieuwe rijden Verschuiving van transportmodaliteit Overig

Optimalisatie functievervulling Ander eigendom / gebruik (verdienmodel) Productverbetering Overig

Optimalisatie levensduur Optimalisatie levensduur

Optimalisatie productafdanking en – herverwerking Hergebruik: levering van recyclaat Hergebruik: toepassing van recyclaat Inzet van biotische afval- en reststoffen Levering van biotische afval- en reststoffen Producthergebruik Overig

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 92

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 93: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Samenwerking op locatie: warmte of koude-uitwisseling Benutting restkoude Benutting restwarmte Levering restkoude Levering restwarmte Overig

Samenwerking op locatie: overig Benutting restmateriaal en afval(niet warmte- of koude-uitwisseling) Levering restmateriaal en afval Overig

Vermindering energieverbruik tijdens productgebruik Besparing van kracht of licht Besparing van warmte of koude Overig

Tabel 2: subcategorieën en types (ketenefficiëntie)

Subcategorie Type

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 93

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 94: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Tabel 3: subcategorieën en types (duurzame energie)

Subcategorie Type

Aardwarmte, bodemenergie of omgevingswarmte Aardwarmte (geothermie), diepte > 500 m Bodemenergie / warmtekoudeopslag (WKO), diepte < 500 m Buitenluchtwarmte Warmte uit oppervlaktewater Overig

Biomassa Warmtekrachtkoppeling (WKK) op vaste en vloeibare biomassa WKK op biogas Warmteketels op vaste en vloeibare biomassa Warmteketels op biogas Biobrandstoffen voor vervoer Overig

Waterkracht Waterkracht

Windenergie Windenergie

Zonnestroom Zonnepanelen (opbouw) Gebouwgeïntegreerde zonnepanelen Overig

Zonnewarmte Fotovoltaïsch-thermisch systeem Zonnecollectoren Overig

Inkoop duurzame energie Inkoop duurzame elektriciteit Inkoop groen gas Inkoop duurzame warmte (stoom, water) Overig

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 94

Inleiding MEE

Werkwijze EEP en Toetsing

Format en Invulinstructie EEP

Algemene gegevens en ondertekening

Beschrijving Bedrijf en Bedrijfsvoering

Structurele energiezorg

Beschrijving en analyse van het energieverbruik

Identificatie en selectie besparingsmogelijkheden

Geplande maatregelen

Concernaanpak

Toelichting bij invullen EEP in e-MJV en toetsingsproces

Bijlage: Nederlandse energiedragerslijst

Bijlage: rubricering maatregelen

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Page 95: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 95

Figuur 1. Stappenschema totstandkoming EEP (vergroting)

Energieverbruiksanalyse

Verbeteropties/aandachtspunten

Energiestromen

Mbt energiebesparingen verbetering

concurrentiepositie

Mogelijkhedenin de keten

Regionaleontwikkelingen

Routekaart

Regio

Energiemanagement-

systeem

Analyse

Inventarisatie

Afweging

Mogelijkhedenop de lange

termijn

Ketenanalyse

Verbeteropties/aandachtspunten

Besparingsmogelijkheden

Afwegingsproces

Te plannenmaatregelen

Page 96: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 96

Figuur 2. Energiebalans in matrixvorm (vergroting)

Verbruiken per proces, energiedrager in absolute groothedenOmze�ingsrendementen (b.v. stoomketels)

Waar bemeterd?

Welke prestatiemaat?

Gas in

Elektriciteit in

Water in

Utiliteit Proces 1 Proces 2

Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies

Page 97: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 97

Figuur 3. Schematische weergave ketenstappen (vergroting)

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar

Hal�abricaat 1tonnage/jaar

Hal�abricaat 2tonnage/jaar

Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase

Page 98: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 96

Figuur 2. Energiebalans in matrixvorm (vergroting)

Verbruiken per proces, energiedrager in absolute groothedenOmze�ingsrendementen (b.v. stoomketels)

Waar bemeterd?

Welke prestatiemaat?

Gas in

Elektriciteit in

Water in

Utiliteit Proces 1 Proces 2

Restwarmte,DE, etc.

E�uent

Emissies

Page 99: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 97

Figuur 3. Schematische weergave ketenstappen (vergroting)

1. Grondsto�enfase

Grondstof a

Grondstof bMijn bedrijf

Product x

Product yAfvalstroom 1percentage oftonnage/jaar

Hal�abricaat atonnage/jaar

Hal�abricaat 1tonnage/jaar

Hal�abricaat 2tonnage/jaar

Hal�abricaat btonnage/jaar

Hergebruik materiaal xpercentage of tonnage/jaar

Product zGrondstof c

2. Productiefase

3. Distributie

4. Gebruiksfase 5. Afdanking enhergebruik fase

Page 100: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 98

Onderdeel Format > Invulinstructie > Ondersteuning door RVO.nl > Toetsingskader en -Criteria >

Figuur 3. Schematische weergave toetsproces EEP in e-MJV (vergroting)

Invullen

Startfase

Dee

lnem

er(ro

l: Bed

rijf)

RVO

.nl

(rol: A

dvis

eur)

Bevo

egd

geza

g(ro

l: Bev

oegd

gez

ag)

Conceptfase Toetsfase

Gereed voorinvoer

Toelichting

InvullenConcept

Toelichting

InvullenDe�nitiefingevoerd

Aanvullinggevraagd

Aanvullinggevraagd

Niet geaccepteerd

Geaccepteerd

Toelichting

Advies

Het bevoegd gezag maakt een eigen afweging en

kan het advies van RVO.nlovernemen of negeren.

Oordeel

Eindfase

InvullenDe�nitiefingevoerd

Toelichting

Positiefadvies

Negatiefadvies

Aanvullinggevraagd?

Goedgekeurd?

EEPakkoord?

Aanvullinggevraagd?

Page 101: Format energie-efficiëntieplan MEE 2017... · 2016-02-01 · Ondernemingen die deelnemen aan de Meerjarenafspraken Energie–efficiëntie ETS-ondernemingen (MEE) dienen een energie-efficiëntieplan

Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend NederlandCroeselaan 15 | 3521 BJ UtrechtPostbus 8242 | 3503 RE UtrechtT +31 (0) 88 042 42 42E [email protected]

DezepublicatieistotstandgekomeninopdrachtvanhetministerievanEconomischeZaken,hetministerievanBinnenlandseZakenenKoninkrijksrelatiesenhetministerievanInfrastructuurenMilieu.

© Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | januari 2016Publicatienummer:RVO-002-1601/BR-DUZA

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) stimuleert duurzaam, agrarisch, innovatief en internationaal ondernemen. Met subsidies, het vinden van zakenpartners, kennis en het voldoen aan wet- en regelgeving. RVO.nl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie.

RVO.nliseenonderdeelvanhetministerievanEconomischeZaken.

RVO.nl - Format EEP MEE 2017 - 2020 99