StageBij de VN in NY

7 miljoenDe UvA vreet energie

Ruud PetersTypisch gymnasiastje

RellenOp pad met een Ajax-fan

Weekblad voor de Universiteit van AmsterdamJaargang 6205-12-2008

Nummer 14

Voedsel voor goden

OP ZOEK NAAR EEN LEUKE BIJBAAN?

Canal Company is hét toonaangevende bedrijf in toerisme en

entertainment in Amsterdam met de merknamen Holland International,

Canal Bus, Canal Hopper en Canal Bike.

Onze waterfietsen, sloepen, partyschepen en rondvaartboten zijn een

bekende verschijning in de Amsterdamse grachten.

Wij zijn op zoek naar enthousiaste LOCATIEBEHEERDERS.

Als Locatiebeheerder beheer je zelfstandig één van onze kiosken.

Gedurende de dag verkoop je tickets voor Canal Bus, excursies,

souvenirs etc.

Ben jij commercieel en flexibel en heb je daarnaast een goede

beheersing van Nederlands en Engels?

Solliciteer dan snel.

Stuur een korte brief met CV naar Canal Company,

t.a.v. Marjolijn Ruijter, Weteringschans 26-I hg,

1017 SG AMSTERDAM of mail pz@canal.nl

Kijk voor meer informatie op www.canal.nl.

Ben jij een High Potential?

www.dekortstewegnaardetop.nl

Partners van BestGraduates 2009

BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

Als we een uitstapje met studenten doen, doen we het meteen goed.

Meld je aan voor de Global Apollo Experience

Kijk voor meer informatie op www.werkenbijallenovery.nl

© Allen & Overy LLP 2008 I CS811097

CS811097 - 114 x 71.indd 1 18/11/08 16:01:20

checkuit folia.indd 1 11/24/08 12:53:26 PM

Bezoek onze website voor de nieuwste banen!

www.unijobs.nl – telefoonnummer 020-6129200, Singel 417 te Amsterdam.

Staat jouw baan er niet bij? Laat dan in ieder geval je cv achter.

folia 081205.indd 2 28-11-2008 09:10:45

Folia 14 | 3

inhoud

Karel spreektVoor de centen moet je bij Ronald wezen .......... blz. 4

Huisjes melkenRots-Vast Groep wekt geen vertrouwen ............. blz. 5

JFAS goes proNieuwe website duur betaald ........................... blz. 5

DuurzaamheidMag het UvA-energieverbruik wat minder? ........ blz. 8

Ruud Peters‘Mijn mening is niet populair’ ........................blz. 10

Constantijn Huygens Meer dan een dichter-staatsman .....................blz. 17

O, kom er eens kijkenDe chocoladeletter academisch beschouwd ..... blz. 20

En verder: Nieuws 4-7, Opinie/Stage 8-9 Film/Het beste 12, Uit/Eten 13, Weekgast 19, Annonces/Promoties/Colo-fon 22, Roem 23, Dijkgraaf & Fresco/Puzzel/Spekkie Big 24

‘Wir sind Ajax Hooligans’Jan Bernhart is UvA-student en fanatiek Ajax-supporter. Op 27

november was hij in Hamburg om voor Folia verslag te doen van

de rellen rond de Uefa-cupwedstrijd HSV-Ajax (0-1). blz.14

Bij de VN in NY De UvA vreet energie Typisch gymnasiastjeOp pad met een Ajax-fan

GeldOp het moment dat u dit leest, is december net begonnen en is Sinterklaas nog volop in Nederland, maar heb ik het kerstnum-mer van Folia al af. Althans, in mijn hoofd. Folia heeft een jarenlange traditie hoog te houden om voor het kerstnummer een gasthoofdredacteur uit te nodigen, hetgeen erop neerkomt dat iemand tij-delijk op mijn stoel komt te zitten. Dat doen we om het blad eens vanuit een andere invalshoek te maken, met wellicht andere journalisten en op een andere manier opgemaakt. Normaal plannen we de nummers een paar weken vooruit, maar deze zomer – in de Zwitserse bergen – dacht ik voor het eerst aan dit bewuste kerstnummer. Gasthoofdre-dacteur word je niet zomaar; bij voorkeur moet het een vooraanstaand fi guur zijn, landelijk bekend, een wetenschappelijke kei, een multitalent en wat dies meer zij. Wat het proces van keuze voor een man of vrouw dit jaar nog extra dynamisch maakte, was dat we het nummer in zijn geheel samen met Havana, het blad van de HvA, produ-ceren. Bij ons gaat de samenwerking namelijk wel goed en is zij zelfs bijzonder effectief. Toen in

september de knoop moest worden door-gehakt wie we zouden bena-deren, was de kredietcrisis net in volle omvang losge-

barsten en het leek ons als gezamenlijke redactie aardig om iemand uit de economiehoek te kie-zen. De UvA en HvA hebben samen namelijk de grootste economiefaculteit van het land en ieder-een heeft wel iets met geld of het gebrek daaraan. In oktober zag ik hoogleraar fi nanciële markten Arnoud Boot zo ongeveer dagelijks – in de krant, op radio, tv en online – een keer of tien voorbijko-men en unaniem wilden we hem hebben. Aldus geschiedde, en over twee weken zal er een heuse glossy verschijnen onder zijn bezielende leiding. Het aardige van een gasthoofdredacteur is dat je met mensen geconfronteerd wordt die je normaal niet spreekt. Ken u de econoom Laffer, bekend van de Laffercurve? Of de machtigste man van Neder-land, Alexander Rinnooy Kan? Ze komen allebei in het nummer terug. Net als Femke Halsema, Mark Rutte en natuurlijk veel talentvolle studenten die vertellen over hoe het is om geld te hebben of juist niet. Wat dat aangaat klopt het: Money Makes the World go ’round.

Jim Jansen, jfj@folia.uva.nl

‘ Iedereen heeft wel iets met geld of het gebrek daaraan’

Cover: Arjan van Meerten/House of Secrets

WIN: FilmkaartjesLarry Charles, de regisseur van Borat, heeft een nieuwe fi lm gemaakt. Net zo controversi-eel en misschien nog wel grappiger: Religu-lous. In deze komische road-documentary reist comedian/ presentator Bill Maher over de wereld op zoek naar antwoord op de vraag: Waarom geloven mensen in god? Religulous gaat in première op 11 december. In samenwer-king met A-fi lm geeft Folia 3 x 2 kaartjes weg voor de speciale vertoning in Kriterion op 12 december. Om te winnen ga je naar www.folia.nl/prijsvraag.

nie

uw

s

OP ZOEK NAAR EEN LEUKE BIJBAAN?

Canal Company is hét toonaangevende bedrijf in toerisme en

entertainment in Amsterdam met de merknamen Holland International,

Canal Bus, Canal Hopper en Canal Bike.

Onze waterfietsen, sloepen, partyschepen en rondvaartboten zijn een

bekende verschijning in de Amsterdamse grachten.

Wij zijn op zoek naar enthousiaste LOCATIEBEHEERDERS.

Als Locatiebeheerder beheer je zelfstandig één van onze kiosken.

Gedurende de dag verkoop je tickets voor Canal Bus, excursies,

souvenirs etc.

Ben jij commercieel en flexibel en heb je daarnaast een goede

beheersing van Nederlands en Engels?

Solliciteer dan snel.

Stuur een korte brief met CV naar Canal Company,

t.a.v. Marjolijn Ruijter, Weteringschans 26-I hg,

1017 SG AMSTERDAM of mail pz@canal.nl

Kijk voor meer informatie op www.canal.nl.

Ben jij een High Potential?

www.dekortstewegnaardetop.nl

Partners van BestGraduates 2009

BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

Als we een uitstapje met studenten doen, doen we het meteen goed.

Meld je aan voor de Global Apollo Experience

Kijk voor meer informatie op www.werkenbijallenovery.nl

© Allen & Overy LLP 2008 I CS811097

CS811097 - 114 x 71.indd 1 18/11/08 16:01:20

checkuit folia.indd 1 11/24/08 12:53:26 PM

Bezoek onze website voor de nieuwste banen!

www.unijobs.nl – telefoonnummer 020-6129200, Singel 417 te Amsterdam.

Staat jouw baan er niet bij? Laat dan in ieder geval je cv achter.

folia 081205.indd 2 28-11-2008 09:10:45

4 | Folia 14

‘Ronald, word wakker!’

nieuws

>‘Studenten moeten hun onvrede op de minister richten, niet op het CvB,’ zegt collegevoorzitter Van der Toorn in reactie op een open brief van de CSR.

In een open brief aan collegevoorzitter Ka-rel van der Toorn spraken de studentenver-tegenwoordigers van de Asva en CSR on-langs hun zorg uit over het feit dat er vanaf 2010 extra betaald zou moeten worden voor onder meer honoursprogramma’s en extra vakken. Er kwam geen reactie uit het Maagdenhuis. Desgevraagd zegt Van der Toorn nu: ‘Ik zie de open brief als stijlmiddel. Het is een opiniërend stuk waarin wordt verwezen naar woensdag drie december, het mo-ment waarop de studenten mij een peti-tie over hun onvrede zullen aanbieden.’‘Drie december is inderdaad een belang-rijke dag,’ bevestigt CSR-voorzitter Karsten Meijer. ‘We verzamelen om 12 uur op het Binnengasthuisterrein en lopen dan naar

het Maagdenhuis waar we meer dan drie-duizend handtekeningen zullen aanbieden aan Van der Toorn.’ Of de handtekenin-gen Van der Toorn ook op andere gedach-ten zullen brengen, is twijfelachtig. Van der Toorn: ‘Er is nog niets besloten en daarom spreek ik steeds van een voorgenomen be-sluit. Ik snap de studenten best, maar als we deze maatregel, die tien procent van de studentenpopulatie betreft, niet zouden nemen, dan zouden de extra kosten op de

schouders van de andere negentig procent van de studenten terechtkomen. Dat is ook niet terecht.’ Van der Toorn vindt dat de schuld vooral ligt bij minister Plasterk, die steeds meer

van universiteiten zou eisen en daarvoor steeds minder geld over heeft. Meijer kan zich in deze gedachtegang vinden. ‘Van der Toorn heeft gelijk als hij zegt dat er te weinig geld uit Den Haag komt. Als je dat vergelijkt met andere Europese lan-den, is het belachelijk wat Nederland aan hoger onderwijs uitgeeft. Daarom zeg ik: nu de plannen van tafel en dan samen ac-tie ondernemen tegen deze minister.’ Van der Toorn: ‘De studenten moeten zich re-

aliseren dat ze hun onvrede niet op het CvB moet richten, maar op de minister. Het wordt tijd dat hij wakker wordt en dat hij eens ophoudt ons voor de gek te houden.’ (JJ)

Cultureel YouTubeSinds kort is de website checkuit.nl in de lucht, een jongerenwebsite van het Amsterdams Uitburo waarop een zoge-naamd ‘stapteam’ verslag doet van aller-lei culturele activiteiten in Amsterdam. Het stapteam bestaat uit twaalf jongeren tussen de 18 en de 30 jaar, die korte re-censies schrijven en fi lmpjes maken van de plekken die ze bezoeken. UvA-student Sem Aronson (20) is de jongste stapper van het stapteam en vindt het belangrijk dat jongeren hun culturele horizon ver-breden. ‘Jongeren bezoeken overdag te weinig een museum of expositie, omdat ze niet genoeg geïnformeerd zijn. De be-doeling van onze website is dat jongeren makkelijk kunnen zien wat er te zien en te doen is, zonder veel tekst te hoeven le-zen.’ Het stapteam maakt korte fi lmpjes van twee tot drie minuten. Aronson: ‘We maken die fi lmpjes niet zozeer om de precieze inhoud van een activiteit te laten zien, maar om te laten zien wat de sfeer is.’ (ARH)

Socialscience.nlDeze week verschijnt er een nieuw blad voor sociale wetenschappers: Amster-dam Social Science. Oud LSVb-voorzitter en UvA-student Jonathan Mijs is een van de oprichters: ‘Het blad zal worden ge-maakt voor en door graduate-studenten: studenten die een master volgen of aio zijn. We willen hen dichter bij elkaar brengen. Omdat we ook Nederlandsta-lige en buitenlandse studenten dichter bij elkaar willen brengen, zal het blad Engelstalig zijn en zitten er ook buiten-landse studenten in de redactie.’ Amster-dam Social Science zal artikelen en essays bevatten over zowel binnen- als buiten-lands onderzoek uit alle richtingen van de sociale wetenschap. De ambitie is dat het tijdschrift zich zal gaan meten met bestaande academische vakbladen. Mijs: ‘Daarvan willen we het brutale kleine zusje worden.’ Voorlopig is het budget van de redactie beperkt. De belangrijkste verschijningsplek van het tijdschrift zal daarom de website zijn: www.socialsci-ence.nl. Van het eerste nummer worden daarnaast vijfhonderd papieren exem-plaren gedrukt, die gratis worden ver-spreid onder masterstudenten. (NB)

Room for discussionHet lunchdebat Room for Discussion, dat in oktober tien middagen plaatsvond in de hal van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde, is vanaf deze week te-rug wegens overweldigend succes en de grote actualiteitswaarde. Het debat krijgt nu een permanent karakter en zal gedurende collegeweken iedere dinsdag om 12.30 uur plaatsvinden. Deze week treden aan hoogleraar monetaire econo-mie Lex Hoogduin en macro-econoom Sweder van Wijnbergen. Op www.feb.uva.nl/roomfordiscussion is het com-plete programma te vinden. (DW)

kort

Decaan Wansbeek haalt bakzeil>FEB-baas wilde einde maken aan

tweedeling van de economische faculteit, maar ‘kan toch leven’ met huidige structuur.

>Wansbeek blijft wel bij wens dat de organisatie ‘eenvoudiger’ wordt.

Tom Wansbeek, decaan van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB), heeft afgelopen week overleg gevoerd met de commissie die was ingesteld om de orga-nisatiestructuur van de faculteit tegen het licht te houden. Die commissie, de Structure Committee ge-noemd, kwam twee weken geleden met een voorstel om de organisatiestructuur van de faculteit grotendeels intact te laten. Wans-beek wilde die structuur vereenvoudigen: minder managementlagen en derhalve meer

macht naar het centrale niveau. De opdeling in twee schools, de Amsterdam Business School (ABS) en de Amsterdam School of Economics (ASE), moest wat hem betreft verlaten wor-den. ‘Ik wil het beste van die twee werelden combineren in één wereld,’ zei Wansbeek.‘Uiteindelijk kan ik toch met de opdeling in die twee schools leven,’ zegt Wansbeek nu. ‘Maar mijn voorstel tot vereenvoudiging van de organisatie wil ik wel handhaven. Tussen mijn functie en de werkvloer zitten nu drie managementlagen, dat is te veel.’ De organisatieherziening gaat wat hem be-treft vooral over de ABS. ‘Daar verdienen we veel geld en willen we in de toekomst nog meer geld verdienen.’ Er moet in de visie van Wansbeek ‘een driekoppig colle-giaal bestuur’ komen bij de ABS, bestaan-de uit een directeur van de graduate school

die ook directeur van het onderzoeksinsti-tuut zal zijn, een directeur die verantwoor-delijk is voor het personeel en een directeur voor de commerciële opleiding. ‘Dat levert straks een mooi, aantrekkelijk en elegant organisatieplaatje op,’ zegt Wansbeek.De Structure Committee is nu weer aan zet en als die akkoord is, zal ook de facultaire on-dernemingsraad (OR) akkoord moet gaan, want de organisatieverandering impliceert een verandering van het faculteitsregle-ment, waarmee de OR moet instemmen. Voor de commerciële afdeling van de ABS zal deze week een nieuwe directeur worden benoemd: Jack van der Veen, nu nog werk-zaam aan de Nyenrode Business School. Hij komt uit Wansbeeks eigen econometristen-kring in Groningen, waar hij onder Wans-beek afstudeerde en promoveerde. (DW)

UvA-medewerkers konden afgelopen

maand meedoen aan de medewerkers-

monitor, waarin hun mening werd ge-

vraagd over de UvA als werkgever. Wat

vonden bezoekers van folia.nl van zo’n

monitor?

De medewerkersmonitor:

• Is een goed initiatief, mits de UvA er

echt iets mee gaat doen - 60.9%

• Is geldverspilling - 34.8%

• Is een goed idee, er wordt eindelijk

geluisterd naar medewerkers - 4.3%

• Kost te veel tijd om in te vullen - 0%

Totaal aantal respondenten: 23

CSR biedt Van der Toorn deze week een petitie met 3000 handtekeningen aan

foto

: Fre

d va

n D

iem

Vorige week donderdag had studentenpartij Mei ervoor gezorgd dat de sint en zijn pieten een bezoekje brachten aan het Roeterseiland. Studenten konden zich laten fotograferen met de goedheiligman en hem infl uisteren wat ze in hun schoen wilden krijgen. Komende vrijdag, 5 december, zal blijken of alle ingefl uisterde wensen zijn gehonoreerd. (DW)

Folia 14 | 5

>De nieuwe website van de juridische studievereniging JFAS mag er wezen, maar kost ook wat.

>Penningmeester: ‘Een diepte-investering.’

Er is lang aan gewerkt, maar de nieuwe website van de Juridische Faculteit der Am-sterdamsche Studenten (JFAS) staat dan ook als een huis. De site www.jfas.nu is inmiddels groten-deels gevuld en bezoekers en leden zijn welkom, al is nog niet elke functie be-schikbaar. De nieuwe site, waarmee oud-voorzitter Paul Josephus Jitta is begonnen, wil alle andere informatiebronnen voor rechtenstudenten in een keer overbodig maken en lijkt daar behoorlijk in te slagen: studenten kunnen bloggen, hun eigen cv en profiel uploaden, stages kunnen wor-den gemeld en er staan foto’s en filmpjes op van bezoekjes aan advocatenkantoren. De functie ‘studiehulp’ werkt nog niet, maar daar zullen binnenkort samenvattin-gen van studieboeken te vinden zijn, data-banken en andere studieondersteunende informatie. ‘Al is die functie afgeschermd en alleen toegankelijk voor de 2500 JFAS-leden,’ zegt Josephus Jitta. Ook de ‘jfas-wiki’, waardoor leden van de JFAS content aan de site kunnen toevoegen, is niet voor iedereen toegankelijk, maar exclusief voor de leden. De nieuwe site wil, volgens JFAS, ‘een platform zijn waar de student de touwtjes in handen heeft. Interactie is ons sleutelwoord.’ Kosten van de nieuwe site: 60.000 euro.‘Ja, dat kost zo’n bijzondere site nu een-maal,’ zegt JFAS-penningmeester Stijn Kloosterboer. ‘Er zijn niet veel webbouwers die dit soort sites kunnen maken, dus de paar die het wel kunnen, vragen veel geld. Maar maak je geen zorgen: de kosten zijn helemaal gedekt door de sponsoren, gro-tendeels advocatenkantoren. Je moet dit

zien als een diepte-investering. De komen-de jaren hoeven we geen geld meer uit te ge-ven aan de ontwikkeling van een website.’ De site is gemaakt door bureau De Pan-nekoek en De Kale in Dordrecht, dat veel opensourcetoepassingen ontwikkelt.Een pilotversie van de nieuwe site ging al eerder online en uit de navigatiegeschie-denis kwam naar voren welke content het meest geliefd is: informatie over vacatu-

res, juridische onderwerpen en door stu-denten geschreven content (veelal blogs). Aan de hand daarvan is de definitieve site verder ontwikkeld. ‘Maar klaar ben je nooit met een site,’ zegt Josephus Jitta. ‘We kijken nog of er een functie kan ko-men waarmee advocatenkantoren hun nieuws kunnen posten, bijvoorbeeld in de vorm van verslagen van jurisprudentie-lunches.’ (DW)

Marjolijn Kok (1970) promoveert bij archeologie op offerplaatsen in het Oer-IJ-gebied in de periode van 2500 voor Christus tot 450 na Christus.

Wat is de Oer-IJ-regio?‘Het gaat om het gebied tussen Haarlem en Alkmaar. Dit was vroeger een estua-rium met een open verbinding met zee. In de loop van de tijd is het gebied langzaam verland. Het was een heel wisselend land-schap met duinen, kreekjes en veen. Er leefden hier in de prehistorie eenvoudige boeren.’

Er wordt in Nederland niet veel onderzoek ge-daan naar offerplaatsen. Waarom niet?‘Dit onderwerp is redelijk ongrijpbaar en onbekend in Nederland. Er is wel veel onderzoek gedaan naar offerplaatsen met bronzen bijlen en andere bronzen voor-werpen, maar niet naar offerplaatsen met organisch materiaal. Op de zandgronden in Nederland is zulk materiaal vaak ver-gaan. Hier in West-Nederland blijft, door de natte bodem, organisch offermateriaal beter bewaard. Er wordt ook weinig on-derzoek gedaan naar offerplaatsen omdat het idee bestaat dat het lastig is om onder-zoek te doen naar rituelen. Archeologisch onderzoek naar bijvoorbeeld economie of bewoning wordt gezien als makkelijker.’

Wat voor soort plekken zijn de offerplaatsen uit uw onderzoek? ‘In de beginperiode werden er vooral stenen voorwerpen, zoals bijlen en maal-stenen geofferd. Later werden dit bijlen van metaal, resten van dieren en stukken hout. In de belevingswereld van de toen-malige bewoners had hout veel beteke-nis, het was belangrijk voor hun dagelijks leven. Verder zijn er aardewerken potten en menselijke botten gevonden. Geen hele mensen. Destijds werden stukjes van overledenen bewaard. En die werden dan later in een offerplaats gedeponeerd.’

Op basis van uw onderzoek heeft u een model ontwikkeld om in te schatten of op een bepaalde locatie een oude offerplaats zal liggen. ‘Er wordt in Nederland veel gebouwd en ontwikkeld. Voordat er bouw plaatsvindt, moet er volgens de wet eerst archeolo-gisch onderzoek plaatsvinden. Op basis van zo’n model als ik ontwikkeld heb kan je inschatten wat je op een bepaalde loca-tie zou kunnen aantreffen en dan kan je het archeologisch onderzoek hierop aan-passen. Verder zou je, als je kan aangeven dat op een bepaalde plek waarschijnlijk een belangrijke vindplaats ligt, kunnen zeggen: als je dit geplande gebouw drie meter opschuift, dan blijft die vindplaats bewaard.’

M. S. M. Kok, The Homecoming of Religious Practice. An Analysis of Offering Sites in the Wet Low-lying Parts of the Landscape in the Oer-IJ Area (2500 BC – AD 450), promotie: 3 december. 14:00 uur

do

cto

rnieuws

Nieuwe website JFAS: 60 mille

Rots-Vast ‘Huisjesmelker van het jaar’>In 24 steden werden 180 huisbazen

genomineerd. De makelaarsketen Rots-Vast kwam op de eerste plaats terecht, want men vraagt ‘honderden euro’s aan bemiddelingskosten’.

Het kamerbemiddelingsbedrijf Rots-Vast Groep kreeg op 24 november de Gouden Kaartenbak voor de huisjesmelker van het jaar. Ieder jaar kiezen de Landelijke Studen-ten Vakbond en de SP-jongeren uit al-lerlei nominaties de huisjesmelker van het jaar. Deze keer vroegen ze studen-ten wie de ergste kamerbemiddelaar was. In 24 steden werden 180 aanmeldingen voor de prijs verzameld. De makelaarsketen Rots-Vast, met hoofdkantoor in Bodegra-ven, stak er volgens de jury bovenuit, want Rots-Vast ‘vraagt honderden euro’s aan be-middelingskosten’. Bovendien: ‘Rots-Vast leidt mensen rond door het huis dat be-

zichtigd wordt, hangt een mooi verhaal op, maar laat huurders verder in de steek zodra blijkt dat er mankementen zijn.’Directeur Ed Kimmel van Rots-Vast vindt zichzelf geen huisjesmelker. ‘Wij bemid-delen alleen. We verhuren niet en zijn geen

eigenaar. Als er klachten over de woning zijn, horen die bij de huiseigenaar thuis. Het contract wordt tussen de verhuurder en de huurder getekend. Na de bemiddeling staan wij er verder buiten, afgezien van de

paar panden waarvan wij het beheer verzor-gen. Iedereen weet van tevoren waar hij aan toe is. Je hoeft niet met ons in zee te gaan, als je het te duur vindt. Het is een vrije we-reld.’Rots-Vast, met 32 vestigingen naar eigen zeggen ‘de grootste specialist’ op het ge-bied van woningbemiddeling en -beheer van Nederland, rekent veertig euro in-schrijfkosten. Als de bemiddeling slaagt, en dat gebeurt volgens de website van Rots-Vast in 65 procent van de gevallen, betaalt de woningzoekende één maand huur voor de bemiddeling, waar negen-tien procent BTW bovenop komt. De borg, soms één maand huur, soms twee maan-den, en de huurprijs worden vastgesteld door de verhuurder. ‘Het bedrijf blijft bin-nen de wet,’ erkent LSVb-voorzitter Lisa Westerveld. ‘Maar ze doen wel mee aan de enorme uitbuiterij van studenten op de woningmarkt.’ (HOP)

Jaron Beekes

Rots-Vast vraagt honderden euro’s aan bemiddelingskosten, maar laat huurders in de steek zodra blijkt dat er mankementen zijn

foto

: Hen

k Th

omas

in beeld

Het was een rommeltje vorige week in het stiltecentrum van het AMC, waar een fototentoonstelling werd ingericht om aandacht te geven aan de aidsproblematiek in Afrika. Maandag 1 december was het Wereld Aids Dag en werd de tentoonstelling I dream van Cornell Evers geopend. DREAM (Drug Resources Enhancement against Aids and Malnutrition) is een project waarmee in verschil-lende Afrikaanse landen aandacht wordt besteed aan zwangere seropositieve vrouwen. Evers maakte in enkele Dreamcentra foto’s van aidspatiënten. De tentoonstelling is te zien in het stiltecentrum van het AMC en loopt tot 6 januari. De toegang is vrij. (DW)

Folia 14 | 7

Top 200De top 200 van machtig en invloedrijk Nederland, jaarlijks samengesteld door de Volkskrant, wordt dit jaar opnieuw aange-voerd door SER-voorzitter Alexander Rin-nooy Kan. Naast zijn hoofdfunctie heeft Rinnooy Kan ontelbare nevenfuncties, waaronder die van bijzonder hoogleraar Policy Analysis aan de UvA, de universiteit waaraan hij in 1976 promoveerde in de wis-kunde. Ook UvA-universiteitshoogleraren en Folia-columnisten Louise Fresco en Robbert Dijkgraaf staan op de lijst, respec-tievelijk op de 34ste en 91ste plaats. AMC-bestuursvoorzitter Louise Gunning staat op de 138ste plaats. Eerder werd al bekend dat UvA-bestuursvoorzitter Karel van der Toorn op de 166ste plaats staat. (DW)

MedewerkersmonitorDe medewerkersmonitor die in de maand november werd gehouden onder alle me-dewerkers van de UvA is vorige week afge-sloten met een respons van 41,3 procent. Onderzoeksbureau IVA in Tilburg, dat de monitor uitvoerde, verwacht een uiteinde-lijke respons van 43 procent. Het invul-percentage is in vergelijking met andere instellingen niet heel erg hoog, maar voor de UvA valt het nog wel mee, zegt Harold van der Werff van het IVA. ‘Gemiddeld ligt het invulpercentage tussen de 40 en 55 pro-cent, maar aan de UvA is de invulcultuur niet erg ingeslepen, dus dan valt dit percentage nog wel mee. Als ik het van tevoren had ge-weten, had ik ervoor getekend.’ (DW)

Docent van het JaarAfgelopen weekend is de shortlist bekend-gemaakt van docenten die genomineerd zijn voor Docent van het Jaar 2008. Op de lijst staan zes mannen en geen vrouwen. De genomineerden zijn: Bernard Kruithof (gedrag en samenleving), genomineerd door studievereniging Pegasus; Mathieu de Bakker (Grieks), genomineerd door studievereniging Laverna; Jeroen Groe-nendijk (filosofie), genomineerd door studievereniging AmFiBi; Leo Dorst (in-formatica), genomineerd door studiever-eniging VIA; Dan Hassler-Forest (media en cultuur), genomineerd door studiever-eniging Off-Screen; Jean-Sébastian Caux (natuurkunde), genomineerd door studie-vereniging NSA. Op 11 december zullen de studieverenigingen in het Comedy Theater hun voordracht verdedigen. (DW)

FusietoetsEvenals in het basis- en voortgezet on-derwijs zou minister Plasterk ook in het hoger onderwijs een fusietoets moeten invoeren: instellingen die samen meer dan twintigduizend studenten hebben, zouden hun plannen moeten voorleggen aan de Nationale Mededingingsautoriteit (NMa). De Onderwijsraad denkt dat de NMa, juist dankzij haar afstand tot minis-terie en het onderwijsveld, prima geschikt is om zo’n fusietoets uit te voeren. (HOP)

kort

nieuws

Angst als de bel gaat>De Israëlische psychiater Arieh

Sharev hield vorige week de jaarlijkse publiekslezing van het AMC: de Anatomische Les.

‘Leven met angst’, dat was het thema van de jaarlijkse publiekslezing van het AMC: de Anatomische Les. Voor de prestigieuze publiekslezing, die op 27 november plaats-vond in de grote zaal van het Concertge-bouw, wordt steeds een arts uitgenodigd die tot de internationale top van zijn vak-gebied behoort. Psychiater Arieh Sharev van het Hadassah universiteitsziekenhuis in Jeruzalem sprak over het posttraumatisch stresssyndroom

(PTSS), een onderwerp waar Sharev in Is-raël veel mee te maken heeft en waarnaar hij veel onderzoek heeft verricht. Sharev droeg de rijkelijk met beeldmateriaal ge-lardeerde lezing op aan enkele overleden vrienden.Na een algemene inleiding over angst legde Sharev uit hoe PTSS werkt: bij ieder mens worden de angstcentra in de hersenen ac-tief zodra hij iets onverwachts waarneemt; er belt bijvoorbeeld iemand aan. Bij ge-zonde mensen vervalt de angstreactie zo-dra andere delen van de hersenen merken dat de situatie niet bedreigend is, maar bij mensen met PTSS niet. Zij kunnen van al-ledaagse dingen heel angstig worden – en

blijven. Sommige mensen ontwikkelen na een traumatische ervaring wel PTSS, andere niet. Sharev: ‘Als je de activiteit van een hele serie genen van mensen met PTSS bekijkt, zie je dat zij duidelijk een ander patroon van genexpressie hebben dan mensen zonder PTSS, zelfs net na een traumatische erva-ring.’ Wat dit precies betekent, is nog onbe-kend, maar volgens de psychiater kan deze vinding helpen mensen met PTSS vroeg op te sporen. Sharev en zijn onderzoeks-groep hebben inmiddels wel aangetoond dat mensen met PTSS er baat bij hebben zo vroeg mogelijk te worden behandeld met bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie. De kans op herstel is dan groter. (NB)

foto

: Hen

k Th

omas

>De UvA-studenten Alkaduhmi, Noest en Nienhuis kregen woensdag 26 november de Jong Talent aanmoedigingsprijzen uitgereikt.

De UvA-studenten Mohamed Alkaduhmi (informatica), Robert Noest (natuurkun-de) en Kyndylan Nienhuis (wiskunde) kre-gen woensdag 26 november de Jong Ta-lent aanmoedigingsprijzen uitgereikt van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. De studenten ontvingen elk een be-drag van vijfhonderd euro voor de uit-stekende studieresultaten die zij in hun propedeusejaar hadden behaald. Met de prijzen willen een aantal bètawe-tenschappelijke stichtingen en fondsen de studie in exacte en technische vakken sti-muleren. Organisator Janny Terlouw ver-telt: ‘Bètastudies zijn nog steeds niet sexy in Nederland, en krijgen niet de aandacht die deze vakgebieden verdienen.’Dat vonden prijswinnaars Noest (gemid-deld een 9.3 in zijn eerste jaar) en Nienhuis (gemiddeld een 9.8) ook. Beide tweede-jaarsstudenten geven bijles en voorlichting aan andere studenten en scholieren, waarbij ze proberen aan te tonen dat exacte vakken leuk, maar vooral ook praktisch kunnen zijn. Nienhuis: ‘Bij ons aan de faculteit is er laatst nog een wiskundig model ontwikkeld om de dienstregeling van de NS te verbeteren.’Prijswinnaars in de ‘volwassen’ categorie

Jong Talent benadrukten met hun uitvin-dingen eveneens het praktische nut van exacte vakken. Wibout Roukens (techni-sche bestuurskunde aan de TU in Delft) ontwikkelde bijvoorbeeld een communi-catiesysteem voor motoragenten, waarmee via een touchscreen in het stuur kan wor-den gecommuniceerd met de meldkamer. Over de praktische toepassing van hun op-leiding hoeven de UvA-winnaars zich nog geen zorgen te maken, voorlopig zitten zij

nog wel even in de boeken. Was het winnen van de prijs een doel dat de studenten zich-zelf gesteld hadden? Nienhuis: ‘Toen ik mijn cijfers van het eerste semester overzag, ben ik wel door gaan pakken om in aanmerking te komen, inderdaad.’ Ondanks zijn sublie-me studieresultaten legt hij het prijzengeld niet opzij voor toekomstig onderzoek. ‘Die vijfhonderd euro is al grotendeels opge-gaan aan het pak dat ik voor de uitreiking heb moeten kopen.’ (Tim Verlaan)

UvA-studenten winnen Jong Talent Prijzen

foto

: Jor

di H

uism

an

Jonge talenten Kyndylan Nienhuis (l) en Robert Noest

Opname college Van de Linde ‘zeer kwalijk’>Philip van Praag not amused over

opname van college Kay van de Linde.>Uitlatingen tijdens gastcollege leidden

tot een mediarel, en het opstappen van Van de Linde als voorlichter van Rita Verdonk.

Docent politicologie Philip van Praag vindt het ‘zeer kwalijk’ dat studenten tijdens gastcolleges van publieke figuren ‘op sen-satie gerichte’ bandopnamen maken en die naar buiten brengen.

Kay van de Linde, voorlichter van Rita Verdonk, deed 21 november jongstleden politieke uitspraken tijdens een gastcol-lege aan de UvA en moest dat vervolgens bezuren doordat zijn uitspraken opgeno-men waren en op geenstijl.nl belandden. Van de Linde is inmiddels ex-voorlichter van Verdonk. Van Praag: ‘Van de Linde belde mij de dag erna onthutst op, omdat De Telegraaf hem had geconfronteerd met uitspraken uit het college. Hij had die uitspraken zeker

niet bewust gedaan op die manier, ver-telde hij mij.’ Van Praag betreurt de gang van zaken zeer. ‘Van de Linde geeft al ja-ren gastcolleges bij ons. Zowel de studen-ten als ik vinden die heel spannend, maar ik vrees dat het op deze manier heel moei-lijk wordt om nog gastsprekers over te ha-len college te geven. Een gedragscode zou een oplossing kunnen zijn, maar, dan ris-keren we wel dat het nog aantrekkelijker wordt uitspraken naar buiten te brengen.’ (DW)

8 | Folia 14

opinie

‘Let op,’ zo sprak de p&o-meneer ons promovendi toe: ‘Eenmaal gepromoveerd zal slechts een klein percen-tage van jullie in staat zijn een baan binnen de weten-schap te vinden. De rest zal genoodzaakt zijn om buiten de deur op zoek te gaan.’ En dus, dat was de moraal van het verhaal, is het zinvol om er al tijdens je promotieonderzoek alles aan te doen je kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Doe cursussen, loop sta-

ges, staak desnoods je onderzoek als er iets nuttigs voorbijkomt, ook als je hiermee tegen het advies van je promotor ingaat, ook als je hiermee kwaad bloed zet in het instituut waaraan je verbonden bent, ook als je hierdoor niet op tijd zult kunnen promoveren. Het is, daar had de p&o-meneer natuurlijk gelijk in, moeilijk om een plek binnen de academische wereld te bemachtigen en uiteraard moeten promovendi zich

goed voorbereiden op de toekomst. Sommigen kie-zen er na hun promotie voor om buiten de academi-sche wereld te werken en deze link tussen universiteit en maatschappij is ook van groot belang. Dat er daar-naast ook veel getalenteerde jonge academici zijn die tegen wil en dank voor een baan buiten hun vakgebied moeten kiezen, maakt misschien gewoon wel deel uit van een selectieproces waarin alleen de sterksten over-

Promovendi in de geesteswetenschappen wordt al bij voorbaat de hoop op een

academische carrière ontzegd, en dat is zuur, vindt Astrid van Weyenberg.

Van wetenschapper tot entrepreneur?

De universiteit zou op twee manieren kunnen bespa-ren op haar energieverbruik. Ten eerste zou de uni-versiteit haar studenten en medewerkers bewuster moeten maken van hun gedrag. Gemiddeld staan er op de UvA ’s nachts 2500 computers aan, een giganti-sche verspilling. Ten tweede kan de UvA veel energie besparen door een aantal logische aanpassingen door te voeren in haar gebouwen. Op dit moment proberen studentenraadsleden Ewoud de Kok en Gijs van der Poel een aantal van deze aan-passingen voor een lagere UvA-energierekening te realiseren. Ze hebben daartoe de studentencommissie Duurzaamheid opgericht. Zij vinden dat de UvA, als een van de grootste energieverbruikers van Nederland, het voortouw moet nemen op het gebied van duur-zaamheid. De Duurzaamheidcommissie zet zich onder andere in voor een CO2-neutrale computerzaal bij de Faculteit

van Economie en Bedrijfskunde (FEB). Ook pleit zij voor het invoeren op elke UvA-computer van software die stroomverbruik van pc’s tot een minimum beperkt. Tevens ontwikkelen studentenraadsleden De Kok en Van der Poel plannen om energie te besparen op de licht- en koelingssystemen van de UvA; hier zijn veel quick wins te behalen. Verder wil de studentencommis-sie dat de UvA op haar daken mini-windturbines en zonnepanelen gaat installeren. Computerzalen zou-den zo zelfvoorzienend kunnen worden in hun ener-gie. Voor al deze ideeën is uiteraard geld nodig. Geld dat opgehoest moet worden door de afzonderlijke UvA -faculteiten. Er is echter een groot probleem: faculteiten hebben op dit moment geen enkele financiële reden om zuinig om te gaan met energie. In het huidige systeem is het namelijk zo dat alle energierekeningen van elke facul-teit op een grote hoop gegooid worden. Vervolgens

wordt deze enorme rekening van grofweg zeven mil-joen euro betaald uit één centrale energiepot. Dit heeft verstrekkende consequenties. Als een faculteit een energiebesparende maatregel wil doorvoeren, moet zij zelf de kosten van de investering dragen. De bespa-ring op de energierekening die daarop volgt, levert een individuele faculteit echter niets op. De energiereke-ning voor de UvA als geheel wordt lager, maar het geld wat bespaard wordt gaat niet naar de faculteit. Het enige wat gebeurt, is dat de UvA als geheel toe kan met een kleinere pot geld voor energie. Er is voor facultei-ten dus geen enkele reden om te investeren in energie-besparende maatregelen.De logische oplossing is uiteraard om faculteiten zelf verantwoordelijk te maken voor hun energierekening. Immers: wanneer zij zelf die rekening moeten betalen, zullen ze proberen die kosten zo laag mogelijk te hou-den. Elke euro die faculteiten dan besparen kunnen ze

De UvA gaat slecht om met energie, want ze heeft geen idee hoeveel energie faculteiten verbruiken

en maakt geen beleid voor energiebesparing, aldus Silvia Burger en Floris van Heemst.

UvA vreet ongekend veel energie

illus

trat

ie: C

ees H

euve

l

sta

ge

Lieselot Spliet (25) studeert politicologie en loopt stage bij de mensenrechtenorganisatie Aim for human rights.

‘Aim for human rights ondersteunt wereldwijd organi-saties die opkomen voor mensenrechten. Dit doet zij primair door een link te leggen tussen de vastgestelde mensenrechtenverdragen en wat organisaties daar in het veld mee kunnen doen. Doordat de verdragen vaak heel ingewikkeld en abstract zijn, kunnen veel organi-saties er niet goed mee werken, of ze weten er gewoon te weinig van af. Aim for human rights ontwikkelt the-matische instrumenten, zoals handboeken, om deze link te leggen. Er zijn verschillende afdelingen, zoals een die zich ervoor inzet dat bedrijven mensenrechten respecte-ren en een die zich bezighoudt met verdwijningen. Ik zit op de afdeling vrouwenrechten. Daar ben ik in september aangenomen om een congres, gericht op huiselijk geweld, te helpen organiseren. Er wer-den partnerorganisaties uitgenodigd van over de hele wereld: van China tot Peru, en van Ghana tot Nepal. In de aanloop van het congres was ik vooral bezig met het regelen van praktische zaken: visa, taxi’s en het programma. Het was de bedoeling dat ik tijdens de congresweek zelf ook inhoudelijk bezig zou zijn. Maar omdat ik verantwoordelijk was voor de organisa-tie ben ik de hele week druk geweest met het regelen van allerlei dingetjes: financiële zaken, mensen naar het ziekenhuis rijden en het contact met de locatie waar we zaten, bijvoorbeeld de mensen die kookten. Ik vond het bijzonder om te zien hoe zoiets werkt: de samenwerking binnen een groep die bestaat uit zo veel verschillende culturen. Ik kon me eerst niet zo veel voorstellen bij het thema huiselijk geweld, maar die mensen hebben allemaal een verhaal. Dan gaat het leven. Die vrouwen en hun strijd om vrouwenrechten hebben veel indruk gemaakt. Moeilijk is dat ik in een thema terecht ben gekomen waar ik niet veel vanaf weet: vrouwenrechten. Soms heb ik tijdens vergaderingen met andere organisaties in ons netwerk geen idee waar het over gaat, want ik val er gewoon in. Dat is het nadeel van ergens maar korte tijd zitten; je moet steeds dingen vragen. Het leuke is dat je betrokken raakt bij thema’s die belang-rijk zijn in de samenleving. Politiek speelt een ontzettend grote rol in mensen-rechten. Ik merk tijdens deze stage dat er veel contact is met de Nederlandse overheid. Er is ook wederzijdse beïnvloeding. Wat het netwerk van ngo’s belangrijk vindt, wordt vaak opgepakt door de politiek. Ik heb echt het idee dat Aim for human rights invloed heeft en hier op een goede manier over nadenkt. Het heeft dus echt zin. Daar twijfelde ik voor mijn stage nog wel een beetje aan.’ (ARH)

foto

: Tje

bbe V

enem

a

Lieselot Spliet

Folia 14 | 9

leven. Het is onvermijdelijk dat niet iedereen die dat zou willen erin slaagt binnen de academische wereld werkzaam te blijven. Maar het is wel aan de universi-teit om haar promovendi tenminste genoeg bagage mee te geven om de concurrentie überhaupt aan te kunnen gaan.Binnen de Faculteit der Geesteswetenschappen zijn de promotietrajecten echter teruggebracht van vier tot drie jaar. En, omdat je in drie jaar geen onderzoek kan afronden (althans niet het soort dat daadwerkelijk bij-draagt aan kennis) wordt iedereen vervolgens in een vierjarig parttime traject geplaatst. Het duidt natuurlijk vooral op de tekortkoming van de overheid die gestaag steeds meer geld terugtrekt uit de geesteswetenschap-pen. Dit is een sector met nauwelijks financieel te meten rendement, dus wordt hier het meest gekort. Voor promovendi is het grootste probleem het inkrim-pen van het promotietraject waar, ook tot grote frus-tratie van begeleiders, de lescomponent officieel uit is geschrapt. Voor mijn generatie is er voor meer dan een paar gastcolleges geen tijd; dat brengt onze strakke planning in gevaar. Het gebrek aan onderwijserva-ring dat hier het resultaat van is, zal het ons een stuk lastiger maken om na onze promotie een functie als docent te bemachtigen. Sinds september 2008 is het stelsel opnieuw aangepast: er geldt nu een standaard

aanstelling van 0,8 fte, waarbij volgens de promo-vendiregeling de ‘component “onderwijs verzorgen” weer zo veel mogelijk – maar naast de aanstelling als promovendus’, terugkeert. Wat ‘zo veel mogelijk’ in de praktijk inhoudt is nog onduidelijk, maar hopelijk leidt dit initiatief ertoe dat promovendi zich weer iets breder op hun toekomst kunnen voorbereiden.Ik geloof echt dat de UvA vol goede intenties is en pro-beert te roeien met de riemen die zij heeft, maar het wringt dat zij – in plaats van ons beter klaar te stomen voor de weinige plekken die beschikbaar zijn binnen de academische wereld – voorlichting geeft over hoe wij onze kans buiten de wetenschap kunnen vergroten. Er wordt enthousiast gezwaaid met de term employabi-lity en ons wordt geadviseerd onze kansen te vergroten met een binnenkort te volgen cursus ‘entrepreneur-ship’. Entrepreneurship: moet dat het perspectief zijn van jonge wetenschappers die aan een promotieonder-zoek beginnen? Moet dat het perspectief zijn van de universiteit waaraan wij onze academische loopbaan starten? Laten we niet vergeten dat wij voor weten-schap hebben gekozen, en niet voor entrepreneur-ship. l

Astrid van Weyenberg is aio aan de Amsterdam School for Cultural Analysis

Het is aan de UvA om promovendi genoeg bagage mee te geven om de concurrentie aan te gaan

Faculteiten hebben geen enkele financiële reden om zuinig om te gaan met energie

investeren in onderwijs en onderzoek. De Duurzaam-heidcommissie pleit er dan ook voor om over te stappen naar dit systeem.De UvA kán echter op dit moment niet overstappen naar dit systeem. De UvA heeft namelijk geen idee hoe-veel energie verbruikt wordt door welke faculteit! Er zou geen probleem zijn wanneer alle UvA-gebouwen een eigen energiemeter zouden hebben. Dat is echter niet het geval. Daardoor is het niet te achterhalen wat een faculteit precies verbruikt aan energie. En dus is ook niet te berekenen welke faculteit voor welk deel van de energierekening verantwoordelijk is. De Duurzaamheidcommissie zal dit collegejaar strijden

voor energiemeters in alle UvA-gebouwen, en pleiten voor een faculteitsgebonden energierekening. Dat zal de faculteiten stimuleren te investeren in energiebespa-rende maatregelen. De faculteiten zullen hierdoor hun medewerkers en studenten prikkelen in hun gedrag zodat zij zuiniger omgaan met energie. Zo slaat de uni-versiteit twee vliegen in een klap. Het bespaarde geld kan worden uitgegeven aan onderwijs en onderzoek, en de universiteit neemt eindelijk haar verantwoordelijk-heid als grootverbruiker van energie. l

Silvia Burger is student pedagogiek en Floris van Heemst is student wijsbegeerte

10 | Folia 14

‘Schrijf vooral maar veel over die nieuwe minor,’ zegt Ruud Peters (65) lachend aan het eind van het gesprek in zijn huis in het hartje van de Amsterdamse wallen. De in donkerblauwe fleecevest gestoken arabist en jurist heeft het over een minor Midden-Oosten die wordt aangeboden door het Instituut voor Interdisciplinaire Studies (ISS). Peters is een van de bedenkers. ‘De minor komt er op verzoek van studenten,’ vertelt Peters op de ruime zolder van zijn huis, ingericht als werkkamer. De wanden zijn bedekt met boeken. ‘Er zijn wel vakken over de islam, maar die zijn vooral op de godsdienst gericht. Studenten willen meer weten over het Midden-Oosten. Over de politiek, cultuur en geschiedenis. Maar door vernauwing van het onder-wijs, de faculteit noemt dat verbreding, is er veel min-der vakspecifiek onderwijs mogelijk. Deze minor kan dat gedeeltelijk oplossen.’Peters was vroeger naar eigen zeggen een ‘typisch gymnasiastje’. Hij deed een bèta-vakkenpakket maar was al jong geïnteresseerd in talen. ‘Eigenlijk wilde ik als jongetje stuurman worden op de grote vaart.’ Ern-stige bijziendheid maakte een einde aan die droom. Om toch wat van de wereld te zien, liftte Peters op zijn zestiende al naar Marokko. ‘Dat was deels van-wege de taal, maar ook zeker voor het avontuur. Ik heb het altijd leuk gevonden om met mensen te praten en onderweg te zijn. De weg is het uiteindelijke doel.’ Zijn ouders vonden dat niet altijd leuk, maar lieten hem

gaan. Na de middelbare school studeerde Peters zowel Arabisch en Turks als rechten, ‘om ook mijn ouders tevreden te stellen.’ Sinds 1968 doceert Peters aan de UvA, maar zijn reisdrift is nooit verdwenen. Op de keukentafel ligt een boek over Kirgizië, waar hij vol-gende zomer gaat wandelen met zijn broer. J O R I S L U y E N D I J K

Dertig punten moeten studenten minimaal halen. Twee vakken zijn verplicht. Arabische cultuurkunde en een vak over de macht en onmacht in het Oosten. ‘Die module heb ik opgezet met Paul Aarts. Vorig jaar hadden we tachtig inschrijvingen. Dit jaar zijn dat er

al honderddertig! Dat laat wel zien dat er voldoende animo voor is. ‘De minor wordt aangeboden door het IIS en heeft daarom een heel interdisciplinair karak-ter. Er zit bijvoorbeeld ook een keuzemodule in over kunst en architectuur in het Midden-Oosten. Studen-ten van de hele UvA zijn welkom. En het zijn zeker niet allemaal studenten Arabisch.’ Op de vraag of de brede opzet niet ten koste van het niveau gaat, antwoordt Peters resoluut: ‘De stof moet wel voor iedereen te verteren zijn, maar het is meer dan een presentatie van feitjes. In de module “macht en onmacht in het Midden-Oosten” maken de studenten kennis met the-orieën en wordt er stilgestaan bij begrippen als natio-nalisme en kolonialisme. Beeldvorming en de media krijgen veel aandacht. Zo verzorgt Joris Luyendijk, auteur van Het zijn net mensen, een college. Ook staat er een boek op het programma van Bernard Lewis. Deze Amerikaan heeft een tamelijk conservatieve benade-ring van het Midden-Oosten. Het is een essentialist: het gedrag van moslims wordt verklaard op basis van hun religie. Daaruit kunnen volgens hem allemaal alge-meenheden over moslims worden gezegd. In de col-leges worden zijn opvattingen kritisch behandeld. Hoewel zijn standpunten achterhaald zijn, vind ik het belangrijk dat studenten daar kennis van nemen, juist omdat ze nog steeds veel invloed hebben. Peters is zelf ook betrokken bij beeldvorming over

de islam. Hij neemt regelmatig deel aan het publieke debat en staat bekend als iemand met gematigde opvattingen. Peters: ‘Er wordt veel gehamerd op de Nederlandse identiteit. Op krachtige toon wordt gezegd dat buitenlanders zich maar aan de Neder-landse waarden moeten aanpassen. Dan krijg je al snel een tegenreactie. Het is een verzet van “wij zijn moslims” of “wij zijn Marokkaan”. Mensen zetten dan eerder hun hakken in het zand. Ik zeg niet “blijft u vooral uw vrouw maar slaan”, maar ik geloof niet dat dit de manier is. Welke manier wel de juiste is, is niet empirisch te staven. Het heeft meer te maken met empathie, inleving. Het opleggen van cultuur werkt

averechts. Maar wat je wel kan en moet opleggen zijn wettelijke normen en normen over hoe mensen met elkaar omgaan in de openbare ruimte. Je kunt niet voorschrijven wat mensen moeten vinden van bijvoor-beeld homoseksualiteit, maar de overheid kan en moet wel optreden tegen discriminatie of haatzaaien.’ I S L A M D E B A T

Peters neemt – met zijn zachtaardige blik in de ogen – een gematigder positie in, zeker tegenover andere academici als arabist Hans Jansen. ‘Die wordt door de Nederlandse islamwetenschappers echt niet meer seri-eus genomen.’ Peters doelt onder meer op de publi-catie van een stuk in [wijlen] opinieblad Opinio waarin Jansen pleitte voor een afdeling van ‘rotzakken’ bij de AIVD die ‘zonodig in het verborgene vuile handen maakt’ bij de bestrijding van moslimterreur. Peters: ‘Nee, dan liever Ella Vogelaar. Zij is typisch iemand uit mijn kamp. Maar dat mag niet meer van de PvdA en dat is jammer.’ Of Peters ook gelooft in een Nederland met een op den duur joods-christelijk-islamitische traditie, een uitspraak die Vogelaar vorig jaar zomer veel kritiek opleverde? ‘Ja, daar ben ik van overtuigd,’ antwoordt Peters beslist. ‘Maar die mening is niet populair in de politiek. De gevestigde partijen voelen de hete adem van Wilders en Verdonk in hun nek. De PvdA doet daar

Door Floor Boon

Bijna een halve eeuw loopt Ruud Peters al op de UvA rond. Vanaf 1961, eerst als student en later als

docent. In september ging hij – ‘omdat het moet’ – officieel met pensioen en nam hij afscheid als universitair

hoofddocent. Wel blijft hij aan als bijzonder hoogleraar islamitisch recht. Op dit moment is hij ook bezig

met het opzetten van een nieuwe minor over het Midden-Oosten. ‘Ik wil die vijftig jaar UvA volmaken.’

‘De weg is het doel’

interview

Ruud Peters (1943, Den Haag) studeerde Arabisch, Turks en rechten. In 1968 begon hij als docent aan de UvA. In 1979 promoveerde hij op een proef-schrift over de moderne jihad waarin hij het ver-nieuwende inzicht naar voren bracht dat er niet één jihadleer bestaat, maar dat moslims dat in de geschiedenis op verschillende manieren hebben geïnterpreteerd. Tussen 1982 en 1987 was Peters directeur van het Nederlands Instituut in Caïro. Daar deed hij onder meer onderzoek naar de ont-wikkeling van het Egyptische strafrechtsysteem tussen 1800 en 1880. Peters werd meerdere malen opgeroepen als getuige-deskundige in belangrijke processen tegen onder meer twaalf terreurverdach-ten in Rotterdam (2003) en tegen de moordenaar van Theo van Gogh, Mohammed Bouyeri (2005).

‘ Hans Jansen wordt door Nederlandse islamwetenschappers echt niet meer serieus genomen’

Folia 14 | 11

hard aan mee. Ook zij vinden dat de toon in het islam-debat harder moet. Ik heb zelf niets met religie, maar ik kan me voorstellen dat een minderheid zich gemar-ginaliseerd voelt wanneer hun religie achterlijk wordt genoemd. De enige nuance die nog over is, is te vinden bij D66 en GroenLinks.’ Het effect van zijn deelname aan het publieke debat moet volgens Peters vooral niet worden overschat. ‘Daar ging ook mijn afscheidsrede over. Over het islamdebat in Nederland. De invloed van academici op de meningsvorming van mensen is uiteindelijk niet erg groot. Hun mening is vaak genuanceerd en dat past niet in de soundbytes die de media graag wil-

len. Bovendien hebben de factoren die bepalen welke meningen de meeste ruimte krijgen en welke stem-men het hardst klinken weinig met de wetenschap-pelijke onderbouwing van die meningen te maken. Maar dat betekent niet dat je moet terugtrekken uit het debat. Er zijn nog steeds publieke intellectue-len die zich baseren op onder meer Bernard Lewis, bijvoorbeeld Paul Scheffer en Frits Bolkestein. Zij gaan ervanuit dat het denken en doen van moslims – anders dan dat van ons ‘moderne’ mensen – vooral door hun godsdienst wordt bepaald. En die gods-dienst is volgens hen homogeen en vrijwel onver-anderlijk. Daarom hebben zij weinig oog voor de

enorme verscheidenheid die er binnen de islam bestaat en doen ze allerlei generaliserende uitspra-ken over moslims. Die standpunten liggen politiek goed, maar zijn binnen de islamwetenschap allang achterhaald. Het is daarom goed om dat debat aan te blijven gaan.’Peters engagement vervliegt niet met zijn pensioen en deze formaliteit is wat hem betreft dan ook zeker niet het einde van zijn carrière. Hij doet nog onderzoek in Egypte en blijft doceren. ‘Het is natuurlijk niet aan mij, maar ik zou toch graag die vijftig jaar volmaken aan de UvA. Al word ik zo langzamerhand wel een beetje een oude man.’ Een lach. ‘Ach, ik overdrijf.’ l

foto

: Bob

Bro

nsho

ff

Ruud Peters: ‘De invloed van academici op de meningsvorming is uiteindelijk niet groot’

12 | Folia 14

Hebbeding: ‘Mijn backpack en vakantiehoed. Haal ik deze van zolder, dan betekent dit dat ik nieuwe dingen ga beleven.’

Website: ‘Wikipedia. Kennis is de prikkel die ik nodig heb en maakt elke dag weer anders.’

Film: ‘Warriors, een film over de burgeroorlog in Bosnië. Engelse jongens die zijn uitgezonden maken de verschrikkelijkste din-gen mee. Een kippenvelscène: een officier met een oorlogs-trauma slaat na terugkomst zijn vrouw in een reflex in het gezicht. Ik zag de film op de Koninklijke Militaire Academie. Sommige jongens zaten met tranen in hun ogen.’

Boek: ‘Angels and Demons van Dan Brown. Mijn vader, die leraar Nederlands is en me veel boeken adviseert, vergeeft me deze keuze niet. Het is het enige boek dat ik niet kon wegleggen, ook niet onder invloed na een avondje stap-pen.’

Muziek: ‘S&M, een live album van Metallica en de San Francisco Symphony Orchestra. Een onge-wone maar geslaagde combinatie van klassieke muziek en metal. In de auto zing ik hard mee en speel luchtgitaar.’

Tv: ‘South Park blijft actueel en scherp. De jongetjes doen alles wat God verboden heeft en klo-ten met alles en iedereen. Het zijn ook opiniemakers, die het beleid van de VS bekritiseren.’

Humor: ‘Youp van ’t Hek spot op een grove maar diepzinnige manier met de veridiotisering van onze maatschappij zoals bijvoorbeeld zoiets debiels als de rouwclown.

Opa wordt begraven en vanach-ter een zerk loert een clown die de begrafenis luchtig komt maken. Ik herken me in zijn moralisme. Ver-schrikkelijk hoe de SBS-mentaliteit wordt geïdealiseerd.’

Afknapper: ‘Het Noordspaanse dorpje Roncesvalles, waar de bedevaart naar Santiago de Com-postella begint. Na een barre tocht in een lekkende bus bleek het dorp te bestaan uit een half-afgebroken klooster en een oude boerderij. Dat we met de bus teruggingen, was onbegrijpelijk voor de pelgrims.’

Musical: ‘Cats, waar ik met mijn ouders tegen mijn zin in Londen heenging. Gingen er ook nog kat-ten raar doen in het publiek. Maar daarna was ik verkocht. Al die mensen op een podium, de passie en combinatie van dans, zang en muziek. Het is de mooiste show die ik ooit heb gezien.’

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan docent wetenschapsdynamica Chunglin Kwa. Hij is schrijver van het boek De ontdekking van het weten.’ (Hans van Vinkeveen)

MetallicaJoost Wezemer (27), persvoorlichter Koninklijke Militaire Academie en deeltijdstudent Spaans:

het beste

Sterk lijdend voorwerpChangeling; premiere: 4 december

Clint Eastwoods nieuwste film Change-ling, gebaseerd op een waar gebeurd drama, gaat over Christine Collins (Angelina Jolie) wier kind vermist is. Ze heeft het ongeluk in het Los Angeles van de jaren twintig te wonen. De poli-tie laat doodleuk weten dat een gevon-den jongetje haar zoontje is. Dit is niet het geval, en dat laat ze direct weten. De verantwoordelijke politiechef (Jeffrey Donovan) gelooft haar niet. Waarschijn-lijk herkent ze haar kind gewoon even niet door alle losgebarsten emoties. Als Christine hiertegen in verzet komt – natuurlijk is het niet haar kind! – wordt ze afgedaan als een slechte moeder, als hysterisch, als iemand die oom agent in een kwaad daglicht zet. Dat laatste blijkt al snel het knelpunt. Het locale politiecorps heeft door de vele corruptie- en geweldsschandalen een imagoprobleem. Een blamage over een persoonsverwisseling kunnen ze niet gebruiken. Eastwood laat zien hoe gemakkelijk een vrouw in de samenle-ving van toen opzij kon worden gezet als haar mening even niet goed uit-kwam. Zelfs de hulp die Christine ont-vangt van een maatschappijkritische priester (John Malkovich) kan niet voor-komen dat ze zonder enig proces in een gekkenhuis wordt geplaatst. Wie niet luisteren (lees: zwijgen) wilde, moest namelijk maar voelen. Jolie doet haar best om Christine ondanks haar ontberingen als een sterke vrouw neer te zetten. Ze krijgt helaas niet de kans van Eastwood om haar karakter erg uit te diepen. Ook al lijkt de film te beginnen als psycholo-

gisch drama, gedurende de rit verliest Changeling veel van zijn ambitie. Het laatste deel van de film is ingeruimd voor een serie rechtszaken waarbij je allang weet wie er zal winnen. De emoti-onele spanning van het begin is verruild voor een simplistische strijd van goed tegen kwaad. Sterke vrouw Christine is er gereduceerd tot lijdend voorwerp, terwijl mannen – de priester, juristen, rechters, et cetera – de zaak tot een eind brengen. Het is een anticlimax waar-door de film langzaam uitdooft in plaats van spannend wordt. Deze wat saaie afloop wordt niet gehol-pen door Eastwoods neiging om geen moment onbenut te laten de kijker eraan te herinneren dat hoop boven alles gaat. Hoe opbeurend deze bood-schap ook is, Changeling dreigt daardoor inwisselbaar te worden met een wille-keurige ‘waar gebeurd verhaal’-televi-siefilm. Gelukkig blijft Eastwoods vaste cameraman Tom Stern het tot het eind prachtig stijlvol in beeld brengen. (René Glas) Changeling (VS, 2008)Regie: Clint EastwoodMet: Angelina Jolie, John Malkovich, Jeffrey Donovan

foto

: Han

s van

Vin

keve

en

Joost Wezemer

film

Folia 14 | 13

De diamanten schedel van kun-stenaar Damian Hirst is niets nieuws. Ook in de Haïtiaanse kunst gaan menselijke schedels goed samen met glitter en glans, zo valt momenteel te zien op de tentoonstelling Vodou: kunst en mystiek uit Haïti in het Tropen-museum. Op de tentoonstelling zijn 250 voorwerpen te bewon-deren uit de omvangrijke collec-tie van Marianne Lehman. Deze met een Haïtiaan getrouwde Zwitserse bezit de belangrijk-ste verzameling voodoo-objec-ten. Momenteel maakt een deel van haar collectie een reis langs Europese musea. Voor veel van de voorwerpen is het de eerste keer dat zij buiten Haïti te zien zijn. Het Tropenmuseum wil met de tentoonstelling laten zien dat voodoo iets heel anders is dan de clichébeelden van spelden-poppetjes en zombies zoals we die kennen uit Hollywoodfilms. Om dit te benadrukken gebruikt het de Haïtiaanse schrijfwijze ‘vodou’. Net als bijvoorbeeld het

Surinaamse Winti bevat het voo-doo-geloof elementen uit klas-sieke Afrikaanse geloven, gemixt met elementen uit het christen-dom. Het geloof draait om Lwa’s, geesten of energieën. Er zijn vele verschillende Lwa’s. Gelovigen moeten met behulp van onder meer dans, muziek en offeran-des de Lwa’s gunstig gestemd houden. Een van de tentoonstellings-ruimtes bevat een altaar en vele beelden en vlaggen met afbeel-dingen van Lwa’s. Het is een kleurrijk geheel: de beelden en vlaggen hebben vrolijke kleu-ren en zijn bezaaid met paillet-ten, glitterkralen en glimmend draad. Ondertussen dansen op een scherm voodooaanhangers rond in witte gewaden. Hoewel vermeld staat dat het overgrote deel van de magie gewijd is aan positieve zaken zoals het gene-zen van mensen, is toch een vrij groot deel van de tentoonge-stelde voorwerpen verbonden aan negatieve magie die gebruikt wordt om vijanden uit te scha-kelen. Zulk soort magie wordt gepraktiseerd in zogenoemde bizango’s, geheime genoot-schappen die zijn ontstaan ten tijde van de slavenopstanden. Er is een tentoonstellingsruimte volledig gewijd aan dergelijke bizango-voorwerpen. In een vrij donkere ruimte staan vele nachtmerrieachtige beelden opgesteld, die krijgers represen-teren. De gruwelijk vormgegeven mensgedaanten lijken met hun zwarte, grijze en rode kleuren en hun hoofden die gemodel-leerd zijn op menselijke schedels zo uit een horrorfilm te komen. (NB)

De tentoonstelling loopt t/m 10 mei, kaartjes kosten €8,50. Voor meer informatie: www.tropenmuseum.nl

Bizango’sVodou: kunst en mystiek uit Haïti; Tropenmuseum, Linnaeusstraat 2

uit

De allerbeste wentelteefjesGartine, voor ontbijt, lunch en high tea, Taksteeg 7

Genoeg tips over uit eten gaan, maar wat nu als je eens lekker uit ontbijten wilt? Het ontbijt is tenslotte de belangrijkste maaltijd van de dag, waarvoor je eigenlijk de tijd zou moeten nemen. Het is daarom hoog tijd dat je het volgende gaat doen: een ochtend vrij nemen, eerst uitgebreid douchen en dan de stad in, in het gezel-schap van de krant of een goede vriend. Waar je naartoe moet voor de allerbeste wentelteefjes is Gartine, een lunchroom in de Taksteeg. Tot twaalf uur kun je daar terecht voor het ontbijt, waarbij je, als je geen trekt hebt in wentelteefjes, ook kunt kiezen voor een croissant met huisge-maakte jam of de chocoladebrioches.Mijn tafelgenoot en ik weten het wel: de wentelteefjes van suikerbrood met peren-kaneelboter lachen ons al vanaf de kaart tegemoet. Mijn tafelgenoot bestelt er de huisgemaakte chai bij: thee met Indi-ase kruiden en melk, en ik ga voor de verse muntthee en een jus d’orange. We worden zeer snel geholpen, maar het is ook erg rustig: naast ons zit er maar één ander stel aan een uitgebreid ontbijt. Gartine is een restaurant met een klas-sieke inrichting: aan de muur hangt een groot klassiek schilderij en prominent aanwezig is ook de Portugese kroon-luchter aan het plafond. Er klinkt klas-sieke muziek op de achtergrond en op tafel staat een antiek peper- en zout-stelletje. Het is een kleine gelegenheid, verstopt in de steeg, maar door de grote ramen, de witte kozijnen en het hoge plafond is er toch veel licht en ruimte. Al snel wordt ons ontbijtje bezorgd: wentelteefjes van twee dikke plakken suikerbrood en een eierdopje met de zelfgemaakt peren-kaneelboter, die ik overigens zelf eerder jam zou noe-men. Het ziet er prachtig uit. Ik maak

zelf wel eens wentelteefjes, die dan wat zompig en vettig uitvallen, maar deze wentelteefjes zijn perfect: heerlijk van structuur en geweldig van smaak. De perenjam past er goed bij.In de kleine, open keuken wordt alles zelfgemaakt. Als ik even naar de wc moet, gluur ik naar binnen: op het aanrecht staat een bakplaat vol schijven pompoen klaar om de oven in te gaan. ‘Voor de salade van geroosterde herfstgroenten,’ licht de vrouw in de keuken toe. Het ziet er allemaal heerlijk uit: de kwaliteit en de versheid stralen er vanaf. De meeste pro-ducten komen ook uit eigen moestuin, lees ik later op de website, en de eitjes komen van adoptiekipjes van stichting Adopteer een kip, een actie van Biolo-gica, waarmee de hele biologische sec-tor gesteund wordt. Het eten is dus niet alleen lekker, maar ook nog verantwoord.Na onze wentelteefjes zitten we vol: lun-chen hoeft voorlopig nog niet. Het was een prima ontbijt en dat alles voor vijf-tien euro. Ik denk dat ik hier vaker de tijd voor mijn ontbijt ga nemen. En nog een tip: ook al moet je niet, ga toch even naar de wc, die is zo schattig, boven, met een rond deurtje. (ARH)

Sfeer: klassiek, lichtEten: lekker, biologisch, huisgemaaktPrijs ontbijt: gemiddeld E5Wentelteefjes: goddelijk en E3,95Bediening: vriendelijk en snel

eten

foto

: Won

Tui

nem

a

OPROEPBen je (betaalbaar) uit eten geweest?Schrijf dan een recensie en stuur die op naar redactie@folia.uva.nl. Als je recensie wordt geplaatst, krijg je de kosten (maxi-maal €50,-) van het etentje vergoed.

foto

: Tro

penm

useu

m/Jo

hnat

an W

atts

14 | Folia 14

1 0 : 0 0

‘Ik meen het, iedereen moet zich netjes gedragen in de bus! Wie rottigheid uithaalt, krijgt problemen.’ Een brede, kale man van middelbare leeftijd controleert of ook de bovenverdieping er nog fatsoenlijk uitziet. ‘En anders krijg je straf,’ grapt hij erachteraan.Ik zit in een bus richting Hamburg, om de Uefa-cup-wedstrijd HSV-Ajax bij te wonen. Europese uitwed-strijden als deze zijn voor de meeste voetbalfans het mooiste wat er is. Bij binnenlandse uitwedstrijden ben

je de hele dag een gevangene van de politie, begin-nende bij aanvang van de verplichte en zwaar geregu-leerde bus- of treinreis. Maar vandaag is alles anders.Toen om 09:00 iedereen op de Stadhouderskade was ingestapt, kondigde de buschauffeur via de intercom aan dat hij maar twee regels had. ‘Roken, drinken en drugs zijn toegestaan, maar laat alsjeblieft alles heel.’ Hij wenste ons een voorspoedige reis en benadrukte nogmaals dat hij het op prijs zou stellen als de bus heel bleef.

1 3 : 0 0

Om het wijgevoel te vergroten, zingen we liedjes in de bus. Achterin vraagt iemand of ik nog ‘iets’ nodig heb, waarop ik aangeef alleen alcohol te gebruiken. ‘Ieder zijn eigen ding,’ zegt hij lachend, terwijl hij de behoef-tigen van hasj, coke en pillen voorziet, die als zakjes snoep door de bus gaan. Het is een klassen-uitje voor voetbalsupporters. ‘Chauffeur, ook een nakkie?’ [snuifje coke, red.]Ik praat met een paar jongens die ik van gezicht ken. We hebben het over Europese uitwedstrijden uit het verleden en halen verhalen op. Alle jongelingen luis-teren aandachtig als een middelbare man vertelt over hoe Fred Kadet in Dortmund de bus had gestolen toen de chauffeur iets te lang weg bleef.De meest recente uitwedstrijden in Duitsland worden

vaak aangehaald. Ik was erbij in Bremen en München, en ken de verhalen uit mijn hoofd. Maar ik zou zo nog tien keer de mooie herinneringen aan die dagen willen ophalen. Dat Ajax die wedstrijden met respectievelijk 3-0 en 4-0 kansloos verloor, lijkt niemand meer te sto-ren. De duizenden Ajacieden die het centrum van Bre-men volledig overnamen, het Oktoberfest in München en de totale anarchie in het oude Olympiastadion heb-ben veel meer indruk gemaakt.Ook over de wedstrijd van vanavond wordt met geen

woord gerept. De mogelijke opstelling, de tactiek en zelfs de uitslag zijn van ondergeschikt belang. Hoe de gebruikers hun voorraad drugs over de Duitse grens krijgen, is op dit moment veel belangrijker. ‘Gewoon alles gebruiken vóór de grens’ is het meest gehoorde advies, en er wordt doorgesnoven alsof het een wed-strijd is.

1 6 : 0 0

Omdat we Hamburg inrijden en de verdovende mid-delen bijna op zijn, beginnen alle inzittenden nerveus te worden. De meeste jongens kunnen niet meer stil-zitten en scanderen: ‘Wir sind keine Fussbalfans, wir sind Ajax Hooligans!’ De meesten zijn, net als ik, hele-maal geen hooligan, maar de verafschuwde gezichten in het medeverkeer zijn goud waard. Veel bestuurders wijken angstig voor ons uit, waarmee wij ons doel bereiken. Dit is niet het moment om een vooroordeel te ontkrachten.Steeds meer jongens krijgen sms’jes binnen dat het ‘op ontploffen staat’ op de Reepherbahn, waarna de chauffeur wordt gesommeerd zich te haasten. Tien-tallen politiebusjes loeien voorbij, waarbij iemand opmerkt dat Duitsland nog altijd een beperkte leger-macht heeft. ‘Wir sind den Krieg nicht vergessen! Als het maar niet losgaat voordat wij er zijn!’ roept een jongen met bril, die de kwestie zeer ernstig lijkt te vinden. Als we uit-

stappen, rent een groepje meteen richting Reepher-bahn, maar de meesten lopen rustig een kroeg in.In het centrum blijkt dat het doemscenario voor de reljeugd van onze bus is uitgekomen. Ze zijn te laat. Een gigantische politiemacht domineert de straten en dreigt met waterkanonnen naar iedereen die in de buurt komt. Overal ligt glas van gesneuvelde ramen en veel arrestantenbusjes zitten vol. Er is, behalve de poli-tie, geen Duitser te bekennen.

1 8 : 0 0

De meeste Ajacieden zijn aan het barhoppen, voorzo-ver de Polizei ruimte laat voor eigen initiatief. In elke kroeg waar we massaal vertegenwoordigd zijn, zie je angst in de ogen van de medewerkers. Oké, ze draaien een waanzinnige omzet, maar het is de vraag of hun kroeg heel blijft. De meeste werknemers begrijpen dat ze gewoon vriendelijk moeten blijven en nergens op in moeten gaan. Zelfs de blondine aan wie menigeen zijn liefde wel erg plat en direct verklaart, blijft glimlachen.We zingen We are the Champions, en heel even is ieder-een vergeten dat we al heel lang niet meer the champi-ons zijn. Zeker niet van the World.We lopen met een grote groep naar de metro, op zoek naar iets meer Lebensraum. Toevallige passanten gaan snel aan de kant. Wij zijn Ajax, en wij zijn de baas hier. Dat is waar het vandaag allemaal om draait. Terwijl iedereen zich in een te kleine metro perst, probeert een aantal Duitsers snel nog het toestel te verlaten. Ze beseften dat ze misschien toch beter hier konden uit-stappen. Geen van de passagiers heeft een kaartje voor de metro, maar ik vermoed dat er niet gecontroleerd gaat worden.

2 0 : 0 0

Bij de ingang van de Nordbank Arena staan maar twee poortjes open voor de uitsupporters. Boven-dien wordt iedereen een voor een gefouilleerd, wat zorgt voor lange wachttijden. Voetbalfans zijn niet goed in wachten. Terwijl van alle kanten wordt geduwd, tellen supporters af voor een stormloop. Af en toe forceren we ons massaal 10 meter naar voren, waarna we weer 10 meter naar achteren vallen. Ik kies de slipstream van iemand van de oude garde die zich, al beukend, een weg naar voren weet te banen. Zijn grote gestalte volgend, kom ik relatief snel naar binnen, waar bij de catering anarchie is uitgebro-ken. Wanneer een jonge werknemer zich omdraait om de mayonaise te pakken, verdwijnt de klant met

Door Jan Bernhart

Op donderdag 27 november reisde UvA-student en fanatiek Ajax-fan Jan Bernhart met

een bus vol supporters naar Hamburg voor de Uefa-cupwedstrijd HSV-Ajax. Verslag

van een schoolreisje met drugs, rellen, heel veel bier en ook nog wat voetbal.

‘Chauffeur, ook een nakkie?’

voetbal

Overal ligt glas en veel arrestantenbusjes zitten vol. Er is behalve de politie geen Duitser te bekennen

Folia 14 | 15

een grote bestelling. In paniek roept hij: ‘Er hat nicht bezahlt.’ Om mij heen maken fans gebruik van deze consternatie en stoppen hun zakken vol met alles wat op de toonbank ligt. Ik jat een Twix. Ik weet niet precies waarom. Ik houd helemaal niet van Twix.In het stadion laat de veiligheid te wensen over. Met-een worden de HSV-fans naast het uitvak bekogeld.

Sommigen verhuizen snel. Ik hoop voor ze dat de wed-strijd rustig verloopt.

0 2 : 0 0

Tijdens de wedstrijd gaat het op de tribunes wonder boven wonder goed. De nabije HSV-supporters doen hun uiterste best ons niet te provoceren, en op het veld doen de HSV-spelers hun uiterste best om niet te scoren. In de

78e minuut scoort Ajax zelfs, en we winnen de wedstrijd, waardoor veel Ajax-supporters toch nog een nieuwe erva-ring beleven. Winnen in een Europese uitwedstrijd. Het voelt eigenlijk best leuk. Niet dat er op de terugreis veel over wordt gezegd. De Reepherbahn wordt nogmaals geëvalueerd. De reljongens zijn teleurgesteld, de rest heeft weer een fantastische dag gehad. Daarna gaan de meesten braaf slapen. Het klassenuitje zit er op. l

Ajax

Fot

osid

e/R

eMeP

ro

last minute student

en*

Met je studentenkaart kun je vanaf anderhalf uur voor de voorstelling voor € 10,- een toegangskaartje krijgen. Dit geldt alleen als de voorstelling niet uitverkocht is.

last minute student

en*

last minute student

en*

last minute student

en*

folia 081205.indd 1 28-11-2008 09:10:17

Naamloos-8 1 09-10-2008 13:34:35Naamloos-9 1 28-11-2008 09:01:51

COLLECTANTEN GEVRAAGD!VOOR DE COLLECTE VAN 8 T|M 14 FEBRUARI 2009

kijk op www.amnesty.nl/collecte

of bel (020) 626 44 36

De Nierstichting is jarig. Kadotip: word donateur.

Met uw gift komt een toekomst met zo min mogelijk nierziektenen een betere toekomst voor nierpatiënten dichterbij.

Kijk op www.nierstichting.nl of bel 035 697 80 55.

Folia 14 | 17

‘Dat je vier jaar bezig mag zijn met een onderwerp dat je na aan het hart ligt. Dat dit je baan wordt, en je er geld voor krijgt. Dat is toch fantastisch?’ Inge Broek-man (27) studeerde Nederlands, maar promoveert nu bij kunstgeschiedenis. Zij onderzoekt in hoeverre de bekende staatsman en dichter Constantijn Huygens (1596-1687) ook een kunstkenner was. Broekman: ‘Huy-gens wordt in de literatuur wel gezien als kunstken-ner of kunstcriticus, maar dit is vooral gebaseerd op één document uit 1631. In dit document gaat Huygens behoorlijk gedetailleerd in op schilders uit zijn tijd. Er wordt al veel onderzoek gedaan naar het onderwerp Huygens als kunstkenner. Maar ik vroeg me af: in hoe-verre kan je op basis van dat ene document zeggen dat Huygens gedurende zijn hele carrière een kunstkenner genoemd mag worden?’ Om antwoord te kunnen geven op deze vraag spitte Broekman het complete oeuvre van Huygens door, op zoek naar andere teksten waarin hij het over kunst heeft. Toen ze nog Nederlands studeerde in Groningen schreef ze een doctoraalscriptie die de eerste aanzet van dit onderzoek vormde. ‘Toen ik met die scriptie bezig was, had ik het gevoel dat hier vakinhoudelijk gezien iets heel leuks in zat. En ik was voor mijn gevoel nog niet klaar met de wetenschap. Dus heb ik een promo-tievoorstel geschreven. De eerste keer dat ik hiermee bij de UvA solliciteerde werd ik niet aangenomen. Toen ben ik een master Dutch Golden Age gaan volgen aan University College London. Na een jaar solliciteerde ik opnieuw bij de UvA, en werd ik wel aangenomen.’Broekman heeft een aanstelling voor vier jaar in deel-tijd, wat netto neerkomt op een project van drie jaar. ‘Wat dat betreft is het erg fi jn dat ik mijn scriptie over hetzelfde onderwerp heb geschreven. Daardoor ben ik weinig tijd kwijt geweest met het inlezen en het maken van een planning; dat had ik in die scriptie al gedaan. Mijn scriptie bevatte een index van alle brie-ven en gedichten van Huygens. Voor mijn promotie-onderzoek ben ik begonnen met het doorlezen van alle gedichten. En heb ik een selectie gemaakt van de gedichten die voor mijn gevoel iets met kunst te maken hebben. Daarna ben ik begonnen aan de brie-ven. Ook heb ik me ingelezen in de tijd waarin Huy-gens leefde, met name wat er toen in de artistieke wereld speelde en wat daarover zowel toen als nu geschreven is, voor de context. Verder geef ik onder-wijs, lezingen en bezoek ik af en toe congressen.’ Over de resultaten van haar onderzoek tot nu wil Broekman liever nog niets zeggen: ‘Dat bewaar ik voor mijn proefschrift.’ Wel vertelt ze graag over wat ze leuk vindt aan haar onderzoek. Bijvoorbeeld het feit dat ze veel met oorspronkelijk materiaal kan werken. Broekman: ‘De bewaard gebleven brieven en gedichten

kan je gewoon opvragen in bibliotheken. En dan kan je dat pure bronmateriaal bekijken en vasthouden. Je ziet de doorhalingen en de verbeteringen. Ook de kunst waar Huygens het over had kan je nog gaan bekijken, in musea. Dat alles is fantastisch.’ In de bijna drie jaar dat Broekman nu bezig is, is ze wel ook tegen enkele problemen aangelopen. ‘Er han-gen vooral veel methodologische problemen om dit onderzoek heen. Zo heb je te maken met grote hoe-veelheden materiaal, uit een periode van zeventig jaar. Het gaat om brieven, gedichten en egodocumenten, en voor een onderzoek als dit kan je eigenlijk niets overslaan. Hoe maak je vervolgens uit al dat materiaal de keus wat je wel meeneemt in je onderzoek en wat niet? Wat ook soms lastig is, is dat de methodes uit de verschillende disciplines heel verschillend zijn. Dat

je bijvoorbeeld bij kunstgeschiedenis een heel andere manier van argumenteren gebruikt dan bij Neder-lands. Gelukkig heb ik twee begeleiders, een bij kunst-geschiedenis en een bij Nederlands. Daar ben ik heel dankbaar voor.’Wat ze naar haar promotie wil gaan doen weet Broek-man nog niet precies. ‘Ik heb wel duizend ideeën daar-over, maar niets specifi eks. Ik richt me vooral op wat ik nu aan het doen ben. Ik geniet momenteel behalve van mijn onderzoek ook van het onderwijs geven. Ik vind het erg leuk en spannend om voor een groep stu-denten te staan. Geweldig om te zien hoe enthousiast zij zijn, of kunnen worden. Na elk college dat ik geef denk ik: ik heb hier veel van geleerd. De dingen die mensen tijdens een college roepen en de ideeën waar ze mee komen kunnen heel inspirerend werken.’ l

‘Dit is fantastisch’Door: Nadine Böke

Inge Broekman bekijkt Constantijn Huygens op twee manieren.

onderweg

last minute student

en*

Met je studentenkaart kun je vanaf anderhalf uur voor de voorstelling voor € 10,- een toegangskaartje krijgen. Dit geldt alleen als de voorstelling niet uitverkocht is.

folia 081205.indd 1 28-11-2008 09:10:17

illus

trat

ie: P

asca

l Tie

man

, fot

o: H

enk

Thom

as

Problemen met studeren in verband met

een functiebeperking?

Voor informatie over studeren met een functiebeperking

kun je terecht bij: www.studerenmeteenfunctiebeperking.nl

De UvA studentendecanen: www.uva.nl/studentenzaken of 020-5258080

De HvA studentendecanen: www.sz.hva.nl/decanaat of 020-5951463

een functiebeperking?

Voor informatie over studeren met een functiebeperking

Diploma Innen, ga maar Pinnen manifestatie!Volg je extra vakken? Dan moet je vanaf 2010 daar extra voor betalen! Het gaat hier om alle vakken die je volgt bovenop het standaard programma. Zodoende zal je straks extra moeten gaan betalen voor honours-programma’s, extra minors of ‘los’ gevolgde extra vakken.

De ASVA studentenunie en de Centrale Studentenraad vinden dit een rampzalig plan en hebben de website

www.diplomainnengamaarpinnen.nl

gelanceerd. Hier kunnen studenten hun stem laten horen door de petitie te ondertekenen.

Op woensdag 3 december wordt er om 12.00 uur verzameld op het Binnengasthuisterrein voor een manifestatie. Op deze manifestatie willen wij aan de UvA duidelijk maken dat deze plannen niet mogen doorgaan! Rond 13.00 uur zal de petitie voor het Maagdenhuis worden aangeboden aan Collegevoorzitter Karel van de Toorn.

Vind jij ook dat de enthousiaste studenten niet extra moeten betalen? Teken dan nu de petitie en kom woensdag 3 december naar de manifestatie!

www.diplomainnengamaarpinnen.nl

Foto

Bra

m B

ello

ni

Studentenzaken

DEADLINE VOOR STUDEREN IN HET BUITENLAND

Studentenzaken is er voor studenten, afgestudeerden en promovendi van de UvA en HvA.Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam 020 - 525 8080

www.uva.nl/studentenzaken

Vrijdag 9 januari 2009 (tot 17.00 uur) is de deadline voor aanmeldingen voor de uitwisselingsprogramma’s van de UvA buiten Europa. Deze datum geldt voor zowel de UvA brede als de facultaire bilaterale uitwisselingen buiten Europa. Voor Europese uitwisselingen (het Erasmus programma) geldt als deadline 27 februari 2009. Informeer bij de contactpersoon internationalisering naar de verdere procedure voor het Erasmus programma.

Om voor de UvA brede uitwisselingen in aanmerking te komen moet je een dossier in leveren met daarin onder andere: je motivatiebrief, cv, cijferlijst en referentiebrief. Heb je de motivatiebrief en cv geschreven dan kun je hier feedback op vragen aan een loopbaanadviseur van het Loopbaan Advies Centrum van Studentenzaken UvA. Mail je brief en cv naar loopbaan@uva.nl en vermeld welke dag je langs wilt komen voor feedback. Dit kan tijdens het inloopspreekuur van dinsdag t/m vrijdag van 11.00 tot 12.00 uur.

Meer informatie vind je op: www.uva.nl/internationaal.

TRAINING EFFECTIEF SOLLICITEREN

Solliciteren voor een baan of stage?! Grijp je kans en verwerf een goede basis om succesvol(ler) te solliciteren.

Solliciteren is meer dan alleen vacatures zoeken en een brief en cv sturen. De training begint bij jezelf. Een realistisch zelfbeeld en je toekomstwensen helder krijgen zijn belangrijk om de stage of werkplek te vinden die bij je past! Vervolgens wordt er in de training aandacht besteed aan het verkennen van je eigen arbeidsmarkt, netwerken, brief en cv schrijven en aan het oefenen van een sollicitatiegesprek.

De training wordt tijdens dit collegejaar in de maanden januari, maart en juni gegeven en bestaat uit vier bijeenkomsten op dinsdagochtend van 09.30 - 13.00 uur. Meer informatie en inschrijven via: www.uva.nl/trainingscentrum.

Folia 14 | 19

foto

’s: C

ynth

ia v

an E

lk

Katusha Sol (23) is student

politicologie. Ze beschrijft

haar laatste week als stagiair

op het hoofdkwartier van de

Verenigde Naties in New York.

Maandag 25 novemberVorige week ben ik verhuisd naar het noordelijke puntje van Manhattan, nog ‘hoger’ dan de wijk Har-lem. Voordeel is dat het goedkoper is, maar het bete-kent ook dat ik een halfuur langer moet reizen. In de kou manoeuvreren mijn huisgenote en ik ons door de jungle van de New Yorkse metro tijdens het spitsuur. Honderden gezichten per minuut gaan aan je voor-bij. Alsof ze niet ingeklemd staan tussen al die andere forenzen luisteren mensen onverstoorbaar muziek, lezen een boek of drinken hun ochtendkoffi e in de metro. De dagelijkse controle door de beveiliging bij de ingang van het VN-gebouw is inmiddels routine geworden. Spannender eigenlijk is mijn dagelijkse rit naar de 30ste verdieping; haast alles in het gebouw is oud en ik heb al twee keer vastgezeten in de lift. Tij-dens mijn pauze ga ik naar de lobby om een vriendin op te halen die op bezoek is uit Amsterdam. Ze krijgt een visitors-pas en tussen de delegates en staff-mede-werkers eten we spaghetti in het café. Daarna neem ik haar mee naar de plek met het beste uitzicht, het damestoilet. Door de grote glazen wand kan je tussen alle wolkenkrabbers de stad overzien tot aan het water. Recht beneden ons waaien de kleine vlaggen van de lidstaten. Het blijft indrukwekkend. Na werk negeren we de weersomstandigheden en drin-ken we frozen-margarita’s tijdens het happy-hour bij de Mexicaan om de hoek.

Dinsdag 26 novemberNet als het VN-gebouw is ook de New School Univer-sity toe aan vernieuwing. Het schijnt dat ze eigenlijk een hele nieuwe faculteit wilden bouwen, maar dat er nu zelfs geen geld is om de afbraak te bekostigen. De vale stoelen en afgebladderde muren contraste-

ren inderdaad scherp met de leren lounge-banken en privé-computertafels van Columbia University, een andere prestigieuze universiteit die ik hier in New York heb bezocht. Binnen bezoek ik Florian, een mede-politicologie-student die ik tijdens de viering van Obama’s overwin-ning tegen het lijf liep op een feestje van de Young Democrats. In de tl-verlichte kantine drinken we onze koffi e en we praten over New York en studeren aan de New School. Als hij naar college gaat, blijf ik in het gebouw achter de computer zitten. Dat deze universi-teit niet zo fancy is maakt het juist vertrouwd, merk ik.Aan het eind van de dag kijk ik nog even bij The Strand, de leukste boekwinkel die er is. Met een warme pretzel in mijn hand en met de jazzmuziek van een straatgita-rist op de achtergrond loop ik Broadway af.

Woensdag 27 november Terwijl het buiten grauw is, kijk ik de hele ochtend naar beelden van stralende zon, witte stranden, en palmbomen – op mijn computerscherm. Nee, ik ben niet stiekem een vakantie aan het boeken tijdens mijn werk, ik probeer serieus met mijn stageopdracht bezig te zijn. Bij de dekolonisatie-unit zoek ik op internet en in databases naar ontwikkelingen in een aantal geko-loniseerde territoria in de wereld. De meeste gebie-den die op deze VN-lijst voorkomen zijn tropische eilanden, het ene nog idyllischer dan het andere. Maar Montserrat, the Virgin Islands en Nieuw Caledonië zijn voor mij op dit moment helaas even mooi als onbereik-baar. De realiteit van de dag is dat mijn stage bijna ten einde loopt en dat ik die working papers moet gaan doornemen met mijn pünkt liche supervisor. Aan het eind van de dag word ik verrast door de zelf-gemaakte taart van mijn collega Halimatou. ’s Avonds naar Williamsburg. Williamsburgers zijn te omschrij-ven als ietwat bleke twintigers met skinny jeans, jaren ’80-brillen en een fi ets aan de hand. Erg hipster en met eindeloos veel opties voor een avond als vanavond. O, New York!

Donderdag 28 novemberIk word verrassend laat wakker, maar het is dan ook een feestdag. Amerikanen vieren vandaag dat de indi-anen in deze tijd ooit hun eten deelden met de kolo-

nisten. Maar natuurlijk is het ook een excuus om heel veel te eten en drinken met familie en vrienden. Uniek is dat zelfs in New York, met haar 24-uurs economie, alle winkels dicht zijn. Leuk van Amerikanen is dat ze je snel uitnodigen; bijna alle familieloze buitenlandse studenten en stagiairs die ik hier ken zitten vanavond ergens bij een familie aan tafel. Alleen zijn is not done vandaag. Ik ben zelf gevraagd door de Amerikaanse vrouw bij wie ik even gewoond heb.Mensen hier schijnen al weken bezig te zijn met het kopen van ingrediënten, marineren en bakken. Als ik aankom in de keuken lijkt het alsof er een bom is ont-ploft; overal pruttelende pannen, aardappels voor de mashed potatoe, zoete cranberrysaus, spruitjes, en taart in de oven. Aan mij de eer om de special te bereiden, de stuffed turkey. Daar ligt-ie, in de marinade. Ik besluit me niet te laten kennen en duw de groentes een voor een in de kalkoen.

Vrijdag 29 novemberDe kantine is leeg. Voor de meeste Amerikanen is de dag na Thanksgiving een vrije dag, beter bekend als Black Friday. Vanaf vijf uur ’s ochtends staan mensen in de rij voor waanzinnige kortingen. Ik kan me weinig veroor-loven met mijn onbetaalde stage. Vandaag heb ik trou-wens nog een goede reden om de aanbiedingen aan me voorbij te laten gaan: het is mijn laatste werkdag.Halimatou, Luzangela en ik zitten op onze vaste plek voor het grote raam met uitzicht over de Hudson naar Long Island. We eten onze turkey-sandwich (gevolg van het feestmaal gisteren) en speculeren over ons leven na New York. Na tweeënhalve maand als sta-giairs een kantoor, roddels en werkfrustraties met elkaar te hebben gedeeld, willen we eigenlijk nog geen afscheid nemen. Gelukkig is het niet helemaal defi ni-tief: New York verlaten we allemaal pas over een paar weken. Dit weekend ga ik weer verhuizen, nu eens niet naar Brooklyn of Harlem, maar op stand in het chique Upper East Side. Voor de laatste keer lopen we door de VN-deuren. Het is vijf uur, en we genieten van ons laatste Thank God it’s Friday-gevoel. l

Volgende weekgast: Arnoud Boot, hoogleraar fi nanciële markten.

48weekgast

20 | Folia 14

Scheikundee meeste chocoladeletters wor-den niet lang na aankoop opge-geten. Maar als je er eentje op een warme plek zou bewaren tot volgende zomer, heb je grote kans dat er een witte waas op de letter komt. Dit verschijnsel, dat voorkomt bij chocolade die je te lang of te warm bewaart,

heet vetbloem. UvA-scheikundige René Peschar heeft het onderzocht. Peschar: ‘We zijn voor dit onderzoek benaderd vanuit de chocolade-industrie, die graag iets wilde doen aan dit probleem. Want chocolade met vet-bloem oogt niet echt lekker. Hoewel het niet bedorven is; je kunt deze chocolade nog gewoon eten.’ Om het probleem aan te pakken hebben Peschar en zijn groep de structuur van cacaoboter, het vette bestanddeel in chocola, opgehelderd. Cacaobotervetten blijken ver-schillende verschijningsvormen te hebben die de kris-tallijne fases worden genoemd. Cacaoboter kent zes van zulke fases, waarbij de hoogste fase de meest sta-biele vorm is. Peschar: ‘In de meeste chocola zitten de vetten van de cacaoboter in fase vijf. Vetbloem ontstaat doordat deze cacaoboter vanuit het binnenste van de chocolade naar de oppervlakte migreert, hier gedeel-telijk smelt en weer stolt. Daarbij komt het in fase zes terecht.’ Het ontstaan van vetbloem is dus te voor-komen door de structuur van de cacaoboter al in de fabriek in fase zes te brengen. In samenwerking met fabrikant Duyvis ontwierpen de scheikundigen een machine die dit kon doen. Het had het einde kunnen betekenen van wit uitgeslagen chocolade. Maar het liep anders. Peschar: ‘Hoewel Duyvis wilde investeren in een grotere machine, bleken de chocoladefabrikan-ten er niet voor te porren om hun bestaande machines te vervangen. Dit is dus een voorbeeld van een uitvin-ding die goed werkt, maar waar de industrie uiteinde-lijk blijkbaar toch niet op zit te wachten.’ (NB)

Geschiedenise oudste bekende chocoladeres-ten stammen van 1100 jaar voor Christus. Het zat in kruiken die zijn opgegraven in Honduras. Maar dat het was niet de cho-cola zoals we die nu kennen: in de kruiken heeft waarschijn-lijk een alcoholische drank met cacao gezeten. Ook de Azte-

ken kenden chocolade – door hen xocoatl genoemd – alleen als drankje. Zij mengden cacao, water, vanille,

chilipepers en piment tot een kruidig oppeppertje. De Spaanse veroveraars van Zuid- en Midden-Amerika brachten in het begin van de 16de eeuw cacao mee naar Europa. Zij lieten bij de bereiding van de chocola-dedrank de chilipepers weg, en voegden suiker toe. Zo ontstond een drankje dat aanvankelijk zeer populair werd aan het Spaanse hof en zich daarna over Europa verspreidde. Er kwamen in diverse steden speciale chocoladehuizen waar het volk cacaodrank kon nutti-gen. Pas rond 1800 slaagde een Italiaan erin chocolade in vaste vorm te maken. De eerste chocoladeletters zagen enkele decennia later het licht. De traditie van het geven van letters met sinterklaas stamt waarschijnlijk ook uit de 19de eeuw. Het begon met letters van koek en banket; later werden het cho-coladeletters. Eveline Doelman van het Meertens Insti-tuut, waar onderzoek wordt gedaan naar Nederlandse taal en cultuur, vertelt: ‘Het schenken van letters wordt wel in verband gebracht met de liefdesbetekenis van het sinterklaasfeest: de naam of de initialen van de geliefde worden geschonken. Voor kinderen zouden de letters een opvoedkundige betekenis hebben gehad. Sinterklaas was in de 19de eeuw een feest van beloning en straf geworden. Je best doen bij het leren, vlijt en gehoorzaamheid werden beloond; luiheid en onge-hoorzaamheid bestraft. De letters zouden beloning én leermiddel zijn geweest: kinderen konden er hun naam mee leren spellen.’ Vanaf ongeveer het jaar 1900 werden chocoladeletters op grote schaal industrieel geproduceerd. Dat is nu nog te zien aan het gebruikte lettertype: de meeste chocoladeletters zijn van het let-tertype Egyptienne, dat erg populair was in deze tijd. (NB)

Bronnen: Frits Booy, Sinterklaas van A tot Z www.chocoladeletter.net; www.wikipedia.org.

Communicatiewetenschapond sinterklaastijd kan je in de gemiddelde supermarkt niet om het sinterklaassnoepgoed heen. Tussen de normale bood-schappen zijn rekken vol cho-coladeletters en bakken met strooigoed en taaitaai verre-zen. Wat doet het met kinderen dat zij opeens met zo veel extra

snoepgoed geconfronteerd worden? Kan je als ouder in deze tijd je kind misschien beter thuislaten wan-neer je boodschappen gaat doen, om jengelscènes te voorkomen? Communicatiewetenschapster Moniek Buijzen doet onderzoek naar de invloed van reclame

op kinderen, en heeft ook onderzoek gedaan naar het gedrag van kinderen en hun ouders in supermark-ten. ‘Jammer genoeg viel Sinterklaas niet binnen onze onderzoeksperiode. Dat was wel interessant geweest. De blootstelling is in deze periode inderdaad veel gro-ter. En in het algemeen geldt dat kinderen die meer snoep zien, er ook meer om vragen. Maar ik vraag me af of dit bij chocoladeletters wel zo is. Dat is volgens mij niet echt heel aantrekkelijk snoepgoed. Ik denk dat het vooral de ouders zullen zijn die de letters willen kopen, om sfeer en gezelligheid te creëren. Maar dat is geen wetenschappelijke bevinding.’Buijzen benadrukt in haar onderzoeken dat het belangrijk is om kinderen op te voeden als consu-ment. Je kind thuislaten als je in sinterklaastijd naar de supermarkt gaat is dus niet per se een goed idee. Buij-zen: ‘Het is juist zinvol om je kind te leren omgaan met verleiding, om ze weerbaar te maken.’ Uit haar super-marktonderzoek is verder gebleken dat als kinderen in de leeftijdscategorie tot negen jaar zeuren dat ze iets willen hebben, dit verzoek in een derde van de geval-len wordt ingewilligd. Buijzen: ‘Kinderen hebben aller-lei tactieken om hun ouders over te halen iets voor ze te kopen. Maar ouders kennen ook veel manieren om hiermee om te gaan. Zoals zeggen dat een kind maar één ding uit mag zoeken, of het ontwijken door te zeg-gen “dat krijg je volgende week”.’ Lachend vervolgt ze: ‘En in deze periode zou je kunnen zeggen: “Misschien krijg je het wel van Sinterklaas”. Dat is eigenlijk wel een goeie.’ (NB)

Biologie oor het eten van chocola voel je je lekkerder. Dat is niet alleen iets wat zelfverklaarde choco-ladeverslaafden beweren: het is wetenschappelijk bewezen. Cacao bevat een stofje genaamd theobromine. Dit is een zoge-heten psychoactieve stof, die je hersenen stimuleert. In een

onderzoek naar wat theobromine precies doet, bleek dat mensen die net vijftig gram pure chocola hebben gegeten zich energieker voelen en beter scoren op cog-nitieve testen dan mensen die geen chocolade heb-ben gegeten. Theobromine heeft ook nog een ander positief effect: het zou beter werken tegen hoest dan codeïne, het ingrediënt van veel antihoestmiddelen. Behalve hierdoor kan chocolade ook fijn zijn bij hoest doordat gesmolten chocolade je keel verzacht. Eet dus de volgende keer dat je last hebt van je keel eens een stuk chocoladeletter. Maar neem er dan wel een van

Cacao wordt gewonnen uit de Theobroma cacao ofwel de cacaoboom. Het Oud-griekse Theobroma

betekent ‘voedsel voor de goden’. Feit en fabel over chocolade, vanuit vijf academische invalshoeken.

Geheimen van chocola

achtergrond

Folia 14 | 21

pure chocolade: want hoe donkerder de chocola, hoe meer cacao en dus theobromine. Er zitten nog meer psychoactieve stoffen in choco-lade. Zoals cafeïne, de bekende stof die ook in koffie zit. Maar deze andere stoffen komen maar in zo’n lage hoeveelheid voor dat ze eigenlijk weinig effect heb-ben. Het populaire geloof dat er in chocolade een stof zit waardoor je een verliefd gevoel krijgt, klopt niet. Of beter gezegd: het zit er wel in, maar je zou echt heel veel chocolade moeten eten om een merkbaar effect te krijgen. Chocolade is ook, anders dan wordt gedacht, niet echt verslavend. Dit is al vaker wetenschappelijk onderzocht, maar bewijs voor een dergelijke versla-ving ontbreekt. Chocola bevat verder een behoorlijke dosis flavenolen, een type antioxidant. Antioxidanten worden geassoci-eerd met een hele rits van positieve gezondheidseffec-ten. Zo zouden ze kanker kunnen helpen voorkomen en goed zijn voor je hart- en bloedvaten. Of dit ook voor chocolade geldt, is echter omstreden. En natuurlijk bevat chocola niet alleen maar goede stof-fen. Er zit ook veel vet en suiker in. En zoals iedereen weet is het eten van te veel vet en suiker ongezond. (NB)

Bronnen: wikipedia.org, diverse artikelen uit weten-schappelijke tijdschriften

Rechtene journalist en oud-UvA-stu-dent Teun van de Keuken, werkzaam bij het programma De Keuringsdienst van Waarde, bracht als Tony Chocolonely de eerste ‘slaafvrije’ reep op de markt. Van de Keuken: ‘Vijf jaar geleden stond er in de krant een klein berichtje over slaver-

nij in de cacaoplantages, de bron van chocoladerepen. Ik dacht: dat gaat vast een grote rel opleveren, maar er gebeurde niets. In dezelfde tijd las ik Zwartboek wereld-merken, over de duistere praktijken van multinationals, een boek met een nogal links en anti-globalistisch zweem. Toen zijn we als redactie gaan nadenken of we niet iets met het onderwerpen zouden moeten doen omdat het programma gaat over het verhaal achter een product.Van slavernij is sprake als mensen gedwongen wor-den te werken zonder ervoor te worden betaald op een plek waar ze niet vandaan kunnen. Uit veel publicaties is gebleken dat daarvan sprake is in de cacaoplantages in Ivoorkust, de grootste producent van cacao ter wereld. Je kunt natuurlijk de schur-ken aanklagen die in die plantages mensen uitbui-

ten, maar ik wilde niet kapot geprocedeerd worden en bovendien vind ik het te makkelijk om altijd naar de ander te wijzen, je hebt ook je eigen verantwoor-delijkheid. Dus koos ik ervoor om mezelf, als consu-ment van chocolade, aan te klagen jegens slavernij. De gedachte was: stel dat ik word veroordeeld, dan ontstaat er jurisprudentie op dat gebied, waardoor het eten van chocola gelijk zou staan aan slavernij en consumenten dus voortaan wel uit zouden kijken om nog repen te kopen. Ik at twintig repen op en klaagde mezelf aan.Uiteindelijk ben ik niet door de rechter veroordeeld. Het werd te lastig met de bewijslast. Ik had moeten bewijzen dat precies die twintig repen hadden geleid tot slavernij van een met naam en toenaam te tra-ceren persoon. Dat bleek onbewijsbaar. De rechter gaf wel aan dat er bij de cacaoproductie inderdaad sprake is van slavernij en dat wij daarvoor verant-woordelijkheid zouden moeten nemen. Aan repen-producent Nestlé, die nota bene de merchandising van Charlie and the Chocolate Factory heeft betaald, vroeg ik een slaafvrije reep te produceren. Het bedrijf antwoordde: “How do you spell slave-free?” Ze begrepen er dus helemaal niets van. Toen heb ik zelf maar een slaafvrije reep op de markt gebracht.’ (DW) l

illus

trat

ie: A

rjan

van

Mee

rten

/Hou

se o

f Sec

rets

CULTUURQuaker Meeting - Leden van het Religieus Genoot-schap der Vrienden - Qua-kers - komen elke zondag een uur in stilte samen. U bent van harte welkom: Vossius-straat 20, aanvang 10.30 uur. www.quakers.nu; tel. 020 612 5703.

Waar moet je naar toe van-avond? Het stapteam helpt! www.checkuit.nl

Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 - A’dam

Geïnteresseerd in Amster-dams nieuws? Altijd al radio-programma’s willen maken over politiek, muziek, cul-tuur of sport? Wordt dan vrij-williger bij Amsterdam FM. Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Aankomende dichters gezocht!!! Sla uw poëzieslag onder toeziend oog van o.a. Simon Vinkenoog op di.av. 16 december en/of elke 3e dinsdag van de maand in eet-café Festina Lente in A’dam, al elf jaar de kraamkamer der (podium)poëzie, en win E70. Voor inl./aanm. zie www.cafefestinalente.nl of bel 06 4672 2030.

Advent in de Keizersgracht-kerk: God toezingen. In de tijd van Advent is sprake van veel lofliederen: Maria en de engelen bezingen hun erva-ringen met God. Ze proberen hun blijdschap over wat zij verwachten dat komen gaat, onder woorden te brengen.

Waarover zouden wij God willen toezingen? En hoe doe je dat? 7 december, 14 decem-ber, 21 december. Welkom om 10.30 uur, Keizersgracht-kerk, Keizersgracht 566, A’dam.

Rob & Inez Argentijnse tango lessen. Gratis Proefles-sen op maandag 5 en dins-dag 6 januari om 19.00 uur. Hoge studentenkortingen op de cursus! Locatie: Unidos, Stadhouderskade 160, A’dam. Info: www.rob-inez.com, amsterdam@rob-inez.com, 06 5138 1924.

Saxofoonles in Westerpark! Jazz, Pop en Wereldmuziek. Thijs van Milligen: 06 1706 8023.

STUDENTEN EN STUDIEHeb jij psychische proble-men en komt je studie in het gedrang? Of zou je graag met een andere student meer acti-viteiten ondernemen? Meld je dan aan voor een studie-maatje bij de Amsterdamse Vriendendiensten! Zie www.vriendendiensten.nl of bel: 020 683 9260.

Gestopt met je studie? Onder begeleiding op zoek naar een andere studie? www.her-oriëntatietraject.nl

Stichting Amarna verstrekt subsidies aan educatieve, cul-turele of maatschappelijke initiatieven van studenten waar reguliere subsidiemo-gelijkheden niet voorhanden zijn. Zie www.cms.uva.nl/studentenservices/studeren_financien.cfm

SPORTAquila, de studentenatletiek-vereniging, zoekt bestuurs-leden! Mail voor 12 dec. ’08

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder. Annonces kunnen worden geplaatst in Folia én op de website www.folia.nl. Aanbieden van annonces kan op www.folia.nl via Folia Weekblad. Daar vindt u ook alle informatie over de tarieven e.d.

an

no

nce

s

ColofonFolia: Weekblad voor de Universiteit van AmsterdamVendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, Tel. 020-5253981, Fax 020-5253980redactie@folia.uva.nl, Website: www.folia.nlUitgever: Stichting Folia CivitatisRedactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk (eindredacteur a.i), Anne RoseHaverkamp (stagiaire), Jim Jansen (hoofdredacteur), Truusje van deKamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Dirk Wolthekker.Medewerkers: Jaron Beekes, Martien Bos (correctie), Bob Bronshoff, Robbert Dijkgraaf, Louise O. Fresco, René Glas, Julie de Graaf,Marc van der Holst, Jordi Huisman, Bas Kocken, Floor Milikowski, Henk Thomas, Tjebbe Venema, Hans van Vinkeveen, Tim Verlaan, Sake van der Wall, Tamara van der Wind, Joke de Wolf. Folia is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) en werkt samen met Havana, het weekblad van de Hogeschool van Amsterdam.Havana redactie: Paul van de Water (hoofdredacteur), Thijs den Otter, Wim de Jong, Annemarie Vissers, Tomoko Claringbould, Jobien GroenRedactieraad: Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Amanda Kluveld, Kathusha Sol, Bert Vuijsje.Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer, Lay-out: Carl Zeven-boom, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen, Advertentie-werving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, Tel. 023-5714745, Fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnement: E 46,90 per jaargang. Opgave: 020-525 3981, mededelingen@folia.uva.nl of www.folia.nl

22 | Folia 14

promoties

DINSDAG 09/1214.00 uur: Behnaz Bozorgui - ScheikundeComputational Methods to Study Strongly-Binding Polymer-Colloid Systems. Promotor: Prof.dr. D. Frenkel. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 10/1210.00 uur: Tineke Lupi - Sociale geografie / StadssociologieBuiten wonen in de stad. De place making van IJburg. Promotor: Prof.dr. S. Musterd. (Agnietenkapel)12.00 uur: Trudie Gerrits - Medische antropologieClinical Encounters. Dynamics of patient-centred practices in a Dutch fertility clinic. Promotoren: Mw. prof.dr. A.P. Hardon en mw. prof.dr. D.D.M. Braat (RUN). (Agnietenkapel)14.00 uur: Tesse Stek - Mediterrane ArcheologieSanctuary and Society in Central-Southern Italy (3rd to 1st centuries BC). A Study into Cult Places and Cultural Change after the Roman Conquest of Italy. Promotor: Mw. prof.dr. M. Gnade. (Agnietenkapel)

DONDERDAG 11/1210.00 uur: Elena Nicu - TandheelkundeReactivity of neutrophils, monocytes and platelets in periodontitis. Promotoren: Prof.dr. B.G. Loos en prof.dr. U. van der Velden. (Agnietenkapel)12.00 uur: Henrike Westerveld - GeneeskundeUnraveling the Genetics of Spermatogenic Failure. Promotoren: Prof.dr. F. van der Veen en prof.dr. N.J. Leschot. (Agnietenkapel)14.00 uur: Damir Urem - RechtssociologieCulturele misverstanden in het voortgezet onderwijs: waar een (distincte) cultuur de regel raakt. Promotor: Prof.dr. A.J. Hoekema. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 12/1210.00 uur: Annika Hillers - BiologieWest African Forest Frogs. Ecology, Evolution, and Conservation.Promotor: Prof.dr. S.B.J. Menken. (Agnietenkapel)12.00 uur: Tineke Cantaert - GeneeskundeHow is autoimmunity against citrullinated proteins regulated? Promotor: Prof.dr. P.P. Tak. (Agnietenkapel)14.00 uur: Margot Roozendaal - TaalwetenschapThe acquisition of reference. A cross-linguistic study. Promotor: Mw. prof.dr. A.E. Baker. (Agnietenkapel)

ORATIES/AFSCHEIDSCOLLEGES

DONDERDAG 11/1214.30 uur: Oratie prof.dr. M. Kemper, hoogleraar Oost-Europese studies Studying Islam in the Soviet Union. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 12/1215.00 uur: Afscheidscollege prof.dr. T.H. Koornwinder, hoogleraar AnalyseDe speciale functie van de wiskunde. (Agnietenkapel)

Promoties, oraties en afscheidscolleges vinden in de regel plaats in of de Aula van de UvA, Lutherse Kerk, Singel 411 of de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231. Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

voorzitter@asavaquila.nl / bel 06 2121 3335 voor informatie.

STUDENTENPASTO-RAAT vE90Elke tweede maandag van de maand kun je vanaf 20.00 uur in vE90 de sfeer van Taizé proeven. Zie: www.ve90.nl

Op 11 december om 19.30 uur is er weer Cinecafé in vE90. We kijken naar de film La Mala Educación. De toegang is gratis. Zie: www.ve90.nl

STUDENTEN SPORT-CENTRUM USCSchermenIntroductiecursus, 6 lessen. Start 8 december. Locatie: Het Marnix. Inschrijving bij het USC. Studentencursusprijs E17,50. www.usc.uva.nl

Indoorklimmen Start 22 december, 5 lessen vol klimbasisprincipes. Stu-dentencursusprijs E40,50. Check www.usc.uva.nl

Mentale training.Leer doelen stellen, ontspan-nen en energizing, concen-tratie en gedachtecontrole in 4 lessen van 1,5 uur. Start 16 december. www.usc.uva.nl. Studentenprijs E39,50 (incl. boek en ontspannings-cd).

Infrarood sauneren en zonnezuilen; Jaag de koude uit je lijf in de infraroodcabine van het USC of de zonnezuil. Locatie: USC De Boelelaan. www.usc.uva.nl

VERDIENENVanaf 5 januari zoeken wij een lieve oppas voor Merel (9) en Finn (7). Het gaat om de maandag- en dinsdagmiddag van 15.00-18.00 uur. School is in de Jordaan, wij wonen in Westerpark. Mail a.u.b. naar katja.wahle@stimulansz.nl

Kinderoppas gevraagd voor leuk hip damesstel in Oud-West voor ophalen van kids (4 en 5 jaar) ’s middags van school (15.00) om te spelen/

bezighouden tot ca. 18.00. Liefst 4x per week behalve woensdag, meer of minder is bespreekbaar. Carole van der Linden: 0646116997

Lieve, vaste oppas gezocht voor Sil (3) en Stiene (10 mnd) op maandag en/of dins-dag van 08.00-18.00 uur in Abcoude (makkelijk te berei-ken met OV). Bel Emelie: 06-2480 9300

WONEN Iets te verhuizen? Ik kom met een grote bus voorrijden. Stu-dentenverhuizingen binnen A’dam. Van stoep tot stoep: E35. Ook met verhuisman-nen en touw en blok. Ook buiten A’dam mogelijk. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

DIVERSENNederland verkoopt peper-dure wapens aan ont-wikkelingslanden. En de Millenniumdoelen dan? Debat met Farah Karimi (Oxfam Novib) Krista van Velzen (SP) Martijn van Dam (PvdA) Paul Rusman (RuG) Frank Slijper (Cam-pagne tegen Wapenhandel) m.m.v. Francisco van Jole. 4 dec. 19.30 uur, Felix Meritis, A’dam. www.evertvermeer.nl

Levend Vredesteken: 60 jaar mensenrechten: M. Heineken-plein wo. 10 dec., 19.00 uur. www.degemeenschap.info

VVAO vereniging hoog-opgeleide vrouwen: contacten-netwerk-acti-viteiten-2008lustrumjaar zie:www.vvao.nl

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadono-ren. Tel. 020-566 3090, sper-mabank@amc.uva.nl of www.spermadonoren.nl

ATTENTIEDe laatste Folia in 2007 is Folia 16, verspreiding woens-dag 17 dec. Folia 17 volgt op woensdag 14 jan. 2009.

Respondenten nodigvoor sociaal-

wetenschappelijkonderzoek ?

Representatieveonline-panels

www.online-onderzoek.nlFlycatcher Internet Research

Maastricht 043-3262992

folia-flycatcher 081010.indd 1 31-10-2008 09:18:17

Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarommoeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerdeacademici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag.GRATIS!www.gildeamsterdam.nl

Scriptie schrijven in goed Nederlands

Naamloos-10 1 09-10-2008 13:51:20Naamloos-3 1 07-11-2008 08:52:33

Folia 14 | 23

‘Op de middelbare school in Schagen zei een klas-senleraar dat ik geschikt zou zijn voor cultureel werk en dat ik een opleiding in die richting moest volgen. Juist op dat moment las ik het boek Jan Rap en z’n maat van Yvonne Keuls, een boek over ontspoorde jonge-ren. Ik ging naar de agogische academie, een oplei-ding voor cultureel werk. Achteraf veel te soft. Ik volgde die opleiding in Leeuwarden. Wat een leegheid, wat een kutstad, vreselijk. En dat terwijl mijn vrien-den mooie studies volgden in Leiden en Amsterdam en leuke levens leidden. Ik voerde een briefwisseling met een Amsterdamse vriend. We schreven elkaar mooie, handgeschreven brieven over onze levens, hij in een fraaie Reviaanse stijl. Later worden we vast schrijver, schreven we elkaar. Toen ik de agogische academie had afgerond werden de subsidies op maatschappelijk werk afgeschaft; een uitgelezen kans om een “echte” studie te beginnen.’Nooit meer Leeuwarden, dacht Gerbrand Bakker (1962) en reisde spoorslags naar Amsterdam, waar hij zich aan de UvA inschreef voor een studie Nederlands. Nu is hij schrijver. Zijn boek Boven is het stil stond vorig jaar op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs. Voor De Groene Amsterdammer schrijft hij natuurcolumns over ‘groene zaken’. Volgend jaar komt er een bundel die-renverhalen en een nieuwe roman. ‘Maar daarover zeg ik niets. Als hij verschijnt kan er nog genoeg over wor-den gezegd. Vrijwel al mijn studiegenoten gingen zich na de pro-pedeuse specialiseren op het gebied van de taalbe-heersing. Het idee bestond dat je daarmee een goede baan kon krijgen. Maar na die desastreuze opleiding in Leeuwarden was dat voor mij geen criterium meer. Ik wilde iets doen waar ik helemaal achter stond. Dat bleek historische taalkunde te zijn. Ik volgde colleges over etymologie en de ontwikkeling van de taal en zat veel op het Meertens Instituut aan de Keizersgracht: studeren in een stoffig oud pand terwijl het buiten sneeuwde, dat gaf een veilig gevoel. Veel mensen den-

ken dat historische taalkunde iets specialistisch is, maar ik vind het juist heel breed omdat er allerlei taal-kundige, historische en maatschappelijke aspecten van de taal met elkaar worden verbonden. Ik had prachtig les van docent Jan Stroop, die later model heeft gestaan voor de figuur van Flip de Fluiter in de romancyclus Het Bureau van J.J. Voskuil.Ik was lid van de studievereniging van neerlandistiek: Helios. Bij die vereniging ben ik gaan toneelspelen, onder meer het stuk De stoel van Stanislavski, geschre-ven door Guido Van Meir. Het was aan het eind van de jaren tachtig en ik was erg op zoek naar een manier om mezelf te uiten. Heel lang heb ik gedacht dat toneel mij daartoe in staat stelde, totdat ik erachter kwam dat ik mij pas kon uiten in de literatuur. Dat kwam vooral door mijn omgang en vriendschap met kinderboeken-schrijvers Dolf Verroen en Paul Biegel. Zij schotelden me een heerlijk leventje voor met lekker eten en veel whiskey. Ik wilde hun levens hebben, en begon daarom ook met het schrijven van hun soort boeken.Het etymologiewoordenboek voor kinderen dat ik heb geschreven is in zijn aard een non-fictieboek, maar er

zaten al zoveel fictie-elementen in dat ik daarna een schrijversbeurs kreeg van het Fonds voor de Letteren. Non-fictie is eigenlijk niets voor mij, want je moet je er altijd voor verantwoorden: de vrije fantasie krijgt te weinig ruimte en dat wil ik niet. Mijn scriptiebege-leidster, Marlies Philippa, waarschuwde me daar al voor: “Pas op, Gerbrand, het gaat bij een scriptie om de wetenschap, niet om het vertellen van een verhaal.” Maar dat vind ik lastig, want ik wil juist wél een verhaal vertellen.Ik vreesde dat ik onvoldoende geld met mijn boe-ken zou kunnen verdienen, dus ging ik in 2003 een opleiding tot hovenier volgen. Ik heb inmiddels verschillende tuinen in onderhoud en ook een tuin ontworpen. Aanvankelijk ging het mij erom boom-chirurg te worden, maar dat vak bestaat al lang niet meer. Boomverzorgers heten ze nu, maar ze zagen vooral bomen om. Dat vind ik vaak prima, maar ik heb er niets mee. Nu ik succes heb, schiet mijn aan-dacht voor tuinen er te vaak bij in. Dat moet veran-deren en daarom overweeg ik nog een opleiding tot landschapsarchitect te volgen.’ l

roe

m

Door Dirk Wolthekker

Hij is agoog, studeerde Nederlands,

wilde boomchirurg worden, maar

werd hovenier en schrijver:

Gerbrand Bakker.

Brief

foto

: Bob

Bro

nsh

off

Gerbrand Bakker

Trots op onszelfNet als mijn collega, correspondent Dijkgraaf, onlangs deed vanuit Leuven, bericht ik u deze keer uit Stanford, Californië. Misschien wel de mooiste universiteitscampus ter wereld, met zijn lanen omzoomd met palmbomen, zijn beeldencollecties en tuinen. Een hectare land hebben ze hier per student. De oudere gebouwen zijn meest in neokoloniale, Spaanse stijl opgetrokken, de nieuwere zijn zo veel mogelijk gebouwd met milieuvriende-lijke materialen zoals bamboe. De cafetaria’s verkopen organische salades, Zuid-Ameri-kaanse en Aziatische specialiteiten. Auto’s zijn streng aan banden gelegd op de campus, en zijn meestal hybride. Er wordt vooral gefietst, ook door uw correspondent, op een van de dienstfietsen van de faculteit der aardwetenschappen. Verder rijden gratis bussen langs de belangrijkste gebouwen op de campus, en naar de stad en het treinstation. Sportfacili-teiten, bibliotheken en veel gebouwen zijn tot laat in de avond geopend, soms wel 24 uur per dag. Studentenhuisvesting is beschikbaar voor wie wil. Voeg hierbij een aangenaam mediterraan klimaat, de oceaan en natuurparken op minder dan twee uur rijden, en niet te vergeten een van meest aantrekkelijke cultuursteden, San Francisco, nagenoeg om de hoek. Op de lijst van beste universiteiten in de VS staat Stanford in de top vijf, en het is de grote toeleveraar van talent aan Silicon Valley.Dit paradijs bestaat bij gratie van veel geld en selectie van kwaliteit, en die twee gaan hand in hand. De selectie van studenten is heel streng, maar wie er doorkomt, wordt persoonlijk en intensief begeleid. De relatie tussen hoogleraren en studenten is zeer vriendschappelijk: promovendi passen op huizen, kinderen en poezen van hoogleraren. Staf wordt aange-moedigd via talloze prijzen en vermeldingen. Wie van Stanford komt, heeft opvallend vaak succes, commercieel en politiek, en wordt automatisch supporter van zijn alma mater, politiek of financieel of materieel door het schenken van kunstwerken. Mijn werkkamer ligt bijvoorbeeld op de bovenste verdieping van een gebouw gewijd aan energie en milieu, dat mede door een van de oprichters van Google is betaald. Veel Stanford ‘grads’ hebben belangstelling voor duurzaamheid en stellen daarvoor ruimhartig fondsen beschikbaar. Hoogleraren geven regelmatig spreekbeurten voor alumni, van Peking tot Londen. Om duizend-en-een redenen gaat een vergelijking met Nederland en de UvA mank. Geen traditie van filantropie, geen privé-universiteiten, geen campus en noem maar op. Maar toch knaagt in mijn achterhoofd de vraag: hoe krijgen we ook maar een klein beetje van die Stanfordiaanse trots en loyaliteit aan de UvA?

Louise O. Fresco is universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling.

dijkgraaf & fresco

foto

’s: H

enk

Tho

mas Kruiswoordpuzzel

Van links naar rechts: 1 tocht - 4 wenk - 6 vogel - 9 Spaanse dame - 11 liefdegod - 13 klein kind - 15 gemeen - 16 handbagage - 17 voorzetsel - 18 plaaggeest - 20 bouwmateriaal - 22 deel van een schip - 23 volksverzekering - 25 roem - 26 kaartterm - 27 plaats in Drenthe - 29 Italiaanse gerecht - 31 kuis - 32 toon - 35 huur op langere termijn - 38 boom - 39 onderwereld - 41 relatievorm - 42 tennisterm - 43 boom - 45 stremsel - 47 tot en met - 48 kerstboomversiering - 49 voorloper van de EU - 51 soort onderwijs - 52 brandstof - 53 opschik - 55 Portugese volksmuziek - 56 rijtoer - 57 poreus gesteente.

Van boven naar beneden: 1 sprookjesfiguur - 2 hetzelfde - 3 totaal - 4 familielid - 5 geestelijke - 6 spo-renplant - 7 bijwoord - 8 onderhuidse vetlaag - 10 muurholte - 12 echtgenoot - 14 zuivelproduct - 17 proef - 19 paard - 21 respect - 22 kledingstuk - 24 behorend bij de Oostenrijkse hoofdstad - 26 sieraad - 27 woonschip - 28 deel van de hals - 29 klamp - 30 vlaktemaat - 33 grondsoort - 34 zangstem - 36 vis - 37 paar - 39 opkoper van gestolen goed - 40 taille - 42 stram - 43 Centrale Antenne Inrichting - 44 koordans - 46 vaartuig - 48 verlegen - 50 mal - 52 of dergelijke - 54 regeringsreglement.

Helemaal ingevuld? Stuur de oplossing (o.v.v. naam en huisadres) uiterlijk dinsdag

9 december op naar Folia, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam en maak kans op twee

toegangskaartjes voor bioscoop Kriterion, www.kriterion.nl