FOCUS OP DE PREVENTIEADVISEUR: ZELFREFLECTIE EN … vorms/doc/prevordag/Syllabus... · Linda...

Linda Strybos Esselle Coaching Nascholing preventieadviseurs – Zelfreflectie en zelfcoaching 1

PREVORdag Nascholing preventieadviseurs 14 april 2016

FOCUS OP DE PREVENTIEADVISEUR:

ZELFREFLECTIE EN ZELFCOACHING

'De wereld is in handen van degenen die de moed hebben om te dromen en die het ook aandurven hun dromen te realiseren, ieder naargelang zijn talenten.'

(Paulo Coelho) *

Life isn't about how you survived the storm ... it's about how you danced in the rain!

Lesgever: Linda Strybos


Inleiding Utopie versus uitdaging Elke preventieadviseur droomt ervan dat in zijn/haar school de welzijnscultuur verankerd is in de schoolcultuur, dat er optimale resultaten worden behaald en dat iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het welzijn van zichzelf en de anderen. Een utopie? Toch niet, wel een uitdaging!

Informeren, adviseren en ondersteunen: de preventieadviseur wordt coach (uit interview met J. De Jonghe, Agoria-adviseur Welzijn op het Werk)

Voor preventieadviseurs anno 2016 volstaan technische bagage en kennis van regelgeving niet langer. Ze moeten ook coördinator, motivator, spreekbuis, coach en sociaal werker zijn. Hun opdracht is immers welzijn op het werk te promoten en beleidsmatig te verankeren. De vroegere ‘veiligheidschef’ die prima overweg kon met de ARAB-wetgeving en één grote doelstelling had nl. arbeidsongevallen voorkomen bestaat niet langer. Aangezien de Codex Welzijn op het Werk behalve veiligheid, gezondheid en verfraaiing, ook hygiëne, psychosociale aspecten, ergonomie en leefmilieu naar voor schuift, is de taak van de preventieadviseur ook in dezelfde richting geëvolueerd. Vandaag moet hij/zij collega’s coachen, motiveren, luisteren en remediëren. De nieuwe welzijnsvisie vergt nieuwe vaardigheden en een nieuwe aanpak van de preventieadviseurs.

Alles begint met een gezonde dosis zelfkennis en zelfcoaching In deze workshop ga je kennis maken met een zelfreflectiemethode ‘het kernkwadrant van Daniël Ofman’ waarbij je op zoek gaat naar je eigen kernkwaliteiten. Nadruk ligt op EIGEN kwaliteiten, want dat zijn de enige die je kan bijsturen. VERANDERING BEGINT ALTIJD BIJ JEZELF! Je kan nooit iemand anders veranderen, dit proberen te doen is zelfs tijdverlies. Wel kan je proberen je eigen aanpak aan te passen of je gedrag bij te sturen, zodat de andere persoon misschien uit zichzelf een andere houding zal aannemen ten opzichte van jou of het gevraagde.

Functiebeschrijving PA (in bijlage) en functioneringsgesprekken Hoe kan 'werken rond kernkwaliteiten' gekaderd worden in een job als preventieadviseur?

· Sinds september 2007 is de functiebeschrijving (vanaf aanstelling van 104 dagen) verplicht in het onderwijs en zijn de daaraan gekoppelde functioneringsgesprekken geïntroduceerd in scholen. Iedereen wordt ooit wel eens uitgenodigd om op gesprek te komen. Zelfreflectie is een prima voorbereiding hierop!

· In de functiebeschrijving van een preventieadviseur zijn de taken vaak gerangschikt volgens de indeling:

· de preventieadviseur als o medewerker aan het Dynamisch RisicoBeheersingsSysteem o tolk, partner en animator van een preventiebeleid o administratief medewerker o organisator o opvoeder o specialist, permanent lerende

De workshop van vandaag heeft dan ook twee grote doelstellingen:

Ø het eigen functioneren als preventieadviseur onder de loep nemen; Ø reflecteren over het eigen functioneren binnen een school- en/of preventieteam.


Hoe is de workshop opgebouwd?

Ø eerst wat theorie over de visie van Daniel Ofman, de uitvinder van het kernkwadrant;

Ø daarna volgt een individueel reflectiemoment;

· aan zelfreflectie doen is niet zo eenvoudig; men ontdekt soms aangename zaken over zichzelf, maar ook minder aangename zaken kunnen de kop opsteken; kijk naar uzelf met een zekere mildheid; beoordeel of veroordeel uzelf niet, stel gewoon vast en ga ook na wat u eventueel met de bevindingen wil gaan doen.

Ø na de individuele oefening werken we verder in groep om kernkwadranten te leren opstellen;

· ieder gaat zijn eigen kwadrant zelf opstellen, maar met de groep als ondersteunende factor; uiteraard wordt er verwacht dat dit gebeurt met het nodige onderlinge respect, ook zonder een oordeel te vellen over elkaar.

Ø daarna verschuift het accent van individu naar het team; de focus komt dan meer te liggen op het functioneren van het individu in een groep;

· korte theorie over visie van Ofman over een organisatie / een team;

· individueel reflectiemoment: welke rol vervult u in een groep? wat steekt daar achter?

· groepstaak: uitgangspunt is nu een situatie; van daaruit eigen reactie daarop in kaart brengen a.h.v. een kernkwadrant.

Ø sessie is doorspekt van feedbackmomenten, zodat we van elkaar kunnen leren; het is niet de bedoeling dat we een therapeutische sessie houden, maar het eens uitspreken kan al veel goeds teweegbrengen, zeker voor uzelf. Ook het herkennen van vaak dezelfde problemen bij de andere preventieadviseurs kan een duwtje in de rug geven.


Kernkwadrant Ofman Daniël Ofman is de 'bedenker' van de begrippen 'kernkwaliteit' en 'kernkwadrant'. Het kernkwadrant van Ofman is een veelgebruikte, toegankelijke methode om zelf je kernkwaliteiten in kaart te brengen. Het is een manier om naar persoonlijkheidstypes en interactie tussen mensen te kijken. Kritische noot: zoals alle modellen is ook het kernkwadrant een versimpelde weergave van de werkelijkheid; het is slechts een hulpmiddel.

Hoe is het kwadrant opgesteld?

Een woordje uitleg over de visie van Ofman.

Ø Hij stelt dat iedere persoon een aantal kernkwaliteiten bezit, waar automatisch valkuilen, uitdagingen en allergieën mee verbonden zijn.

Kernkwaliteit:

Ø is een positieve eigenschap die kenmerkend is voor een persoon: wat typeert je? wie ben je van natuur? wat raakt je? wat maakt jou de moeite waard?

Ø is de uiting van je diepste innerlijke zelf; een eigenschap die tot je kern behoort; Ø is altijd potentieel aanwezig; je kan een kernkwaliteit niet uit- of aanzetten, wel verstoppen of

verborgen houden; Ø een kernkwaliteit vraagt geen moeite van jou; je bent gewoon zo; het gebeurt vanzelf in eender

welke context; Ø omdat een kernkwaliteit voor jou zo natuurlijk aanvoelt, ga je ervan uit dat anderen deze eigenschap

ook bezitten; Ø er is een verschil met een gedragskwaliteit = gedrag in een bepaalde context / = aangeleerd en niet aangeboren; je toont wel een bepaalde kwaliteit, maar bezit ze in feite niet echt. Ø het onderscheid tussen kwaliteiten en vaardigheden zit vooral in het feit dat kwaliteiten van binnenuit

komen en vaardigheden van buitenaf aangeleerd zijn.

UITDAGING

KERNKWALITEIT

ALLERGIE

VALKUIL

Teveel van het

goede

Teveel van het

goede

Positief tegenover-gestelde

Negatief tegen-

overgestelde


Valkuil:

Ø is de schaduwkant, de andere kant van de medaille: een kernkwaliteit kan zo dominant aanwezig zijn dat ze kan doorslaan en een valkuil wordt;

Ø valkuilen zijn vaak het gevolg van contactverlies met je kern; Ø teveel van het goede; kernkwaliteit op een overdreven manier gebruiken; doorschieten in je

kernkwaliteit; gebeurt vaak in stresstoestanden; je kwaliteit wordt dan een zwakte; Ø het is niet gemakkelijk om zich voor te stellen dat achter de valkuil een positieve kernkwaliteit schuilt;

we zijn niet gewend om naar het positieve te zoeken; vaak ligt de focus op wat er beter kan, wat er verkeerd is, hoe het anders moet, …

Uitdaging:

Ø het positief tegenovergestelde van de valkuil = je uitdaging; Ø welke kwaliteit kan/wil je aan een bepaalde kernkwaliteit toevoegen? Ø welke kwaliteit vind je dat je goed zou kunnen gebruiken om evenwichtiger te worden? Ø het is niet de bedoeling dat je je uitdaging wordt, want dan ben je jezelf niet meer! Ø wat brengt je in balans? Ø welke kwaliteit bewonder je bij iemand anders? Ø wat moet/wil je nog leren? Ø Wanneer je in contact bent met je kernkwaliteiten komt er vaak vanzelf een wens of een verlangen

opborrelen, iets wat je graag zou willen realiseren; Ø moeilijkheid is vaak dat men niet in staat is om te zien dat de kernkwaliteit en de uitdaging samen

kunnen gaan, elkaar aanvullen; Ø het is niet gemakkelijk om de uitdaging te ontwikkelen; vaak focussen we ons teveel op de

overdreven vorm van de uitdaging, nl. de allergie. Allergie:

Ø ieder persoon heeft zijn valkuilen; Ø reactie op de valkuil van iemand anders kan irritatie bij je oproepen: allergie; Ø waarmee heb jij het moeilijk? wat stoort je aan? Ø nochtans schuilt achter die vervelende eigenschap van iemand anders een kernkwaliteit, die voor

degene die er allergisch voor is, een belangrijk ontwikkelingspunt kan betekenen, de zogenaamde uitdaging;

Ø de allergie van iemand anders, heeft dus te maken met je eigen kernkwaliteit; Ø iemand heeft iets te veel van wat jij te weinig hebt en dat stoort je; het wijst je op een tekort bij jezelf;

soms geen aangename ontdekking; Ø hoe meer je je eigen uitdaging verpersoonlijkt ziet in een ander, des te groter is de kans dat je in je

valkuil terechtkomt; Ø bij irritatie, conflicten ook steeds je eigen kernkwaliteiten onder de loep nemen; Ø geen slachtoffer spelen, maar ook in eigen boezem durven kijken; de allergie zal blijven, maar

wanneer je je ervan bewust bent en bereid bent om er iets mee te doen, dan vermindert het destructieve effect;

Ø het is niet de bedoeling dat je je allergie wordt = alarmfase!; dit gebeurt vaak onder grote druk; je gedraagt je dan helemaal anders.

IDEAAL: in het gebied 'balans' komen (pijlen-gebied)

pink = je uitdaging ringvinger = je balanspositie middenvinger = je allergie wijsvinger = je valkuil

duim = je kwaliteit


Waarom in kaart brengen?

Ø bewuster leven, aan zelfreflectie doen; jezelf leren kennen; Ø persoonlijk ontwikkelingsplan; zelfcoaching; Ø een mens wordt inspirerender als hij afgestemd is op zijn kernkwaliteiten; Ø voor vele mensen is het niet zo eenvoudig hun kwaliteiten optimaal te benutten; Ø daarom goed om je kernkwaliteiten eens te benoemen; Ø wanneer je je kwaliteiten (her)kent, kan je er werkpunten aan koppelen:

o bewust zijn en fier zijn over de dynamiek die bij jouw kernkwaliteiten hoort; o zelf de verantwoordelijkheid nemen voor je innerlijke onbalans door onder ogen te durven

zien dat je niet perfect bent en valkuilen en allergieën hebt; o jezelf leren aanvaarden zoals je bent, zonder te (ver)oordelen; op die manier krijg je toegang

tot je uitdaging en ontwikkel je een gezonde nieuwsgierigheid naar je uitdaging toe.

Kernkwaliteiten gekaderd in je werkomgeving Wanneer kan je deze methode gebruiken? Zelfreflectie en zelfcoaching:

Ø om (binnen je takenpakket) werk te zoeken dat aansluit bij jezelf; iets wat je goed kan, doe je vaak ook graag en geeft je energie;

Ø om opdrachten uit te voeren waarin je kwaliteiten kunnen bloeien, waarin je kan groeien in je uitdagingen, waarbij je je competenties kan verbeteren;

Ø om na te gaan of je werk / opdrachten aansluiten bij je kwaliteiten of eerder bij je ergernissen; Ø het is een mooie methode om te gebruiken als voorbereiding op een functioneringsgesprek met je

directie. Reflectie over het contact / de samenwerking met anderen: Ø zoeken naar wat jou en de anderen verbindt; Ø samenwerking met anderen verbeteren of benutten; Ø bereidheid tonen om te leren van elkaar; je verwacht wederkerigheid, maar vaak is zelf de eerste

stap zetten nog steeds het beste wat je kan doen; Ø wanneer je je mateloos stoort aan een collega, kijk dan eens naar de kwaliteit die erachter zit = een

uitdaging voor jezelf (jouw allergie = teveel van de kwaliteit van iemand anders); mensen die moeilijk doen, hebben het vaak moeilijk, want ze tonen hun valkuilen;

Ø je kan dus veel leren van de mensen aan wie je je het meest ergert; Ø vraag je eens af waarom steeds dezelfde 'vervelende' types van mensen in je leef- en

werkomgeving opduiken!

Ø vaak laten directies mensen samenwerken precies omwille van hun tegengestelde en/of aanvullende kernkwaliteiten; kunst is om niet in een valkuil verzeild te geraken;

Ø inspirerend werken om aan teambuilding te doen; alles bespreekbaar maken, zonder onderlinge verwijten en op die manier de algemene werksfeer te verbeteren of de goede verstandhouding te bewaren.


Van kernkwaliteit naar kernkwadrant: enkele voorbeelden Aan elke kernkwaliteit kan je een valkuil, uitdaging en allergie koppelen; de schematische voorstelling hiervan is het kernkwadrant. Je kan het kernkwadrant 'instappen' langs de vier 'ingangspoorten'.

Hulpmiddeltje om te benoemen: Kernkwaliteit : Ik ben … Valkuil : Men zegt nogal eens tegen mij dat ik wat minder moet … Allergie : Ik heb een ontzettende hekel aan mensen die … Uitdaging : Mijn beste vriend(in) adviseert om mij zo af en toe eens wat meer …

Het kernkwadrant werkt niet met omschrijvingen, maar met kernwoorden. Zoeken naar de juiste woorden kan tijd vragen, zeker als men niet gewend is om op die manier naar zichzelf te kijken. Nochtans is het nuttig om zelf op ‘onderzoek’ uit te gaan; wanneer je enige wrevel voelt of een zekere fierheid, dan zit je meestal goed. Het model is leeg en het is aan jou om die woorden te vinden die bij je passen en die de emotionele lading hebben die je er zelf bij voelt. Een ander kan je in feite niet vertellen wat je kernkwaliteiten zijn, dat moet je zelf doen. Wel kunnen anderen je feedback geven, je helpen. Blijf alert naar jezelf toe, blijf nieuwsgierig, blijf jezelf observeren (je eigen gedrag is meestal een uitgangspunt), blijf openstaan voor wat je tegenkomt. De waarde van het kernkwadrant zit erin dat je op zoek blijft en innerlijk in beweging. Wees geduldig, geef jezelf de tijd en ruimte om aan zelfreflectie te doen. Zie ook als bijlage ‘de lijsten met woordenschat ter inspiratie’ en 'typering collega's'.


Voorbeeld 1:

Voorbeeld 2:

Voorbeeld 3:

Zelfzeker

Bescheiden

Arrogant

Onzeker

Geduldig

Daadkrachtig

Passief

Drammerig

LOSLATEN

BEHULPZAAM

ONVERSCHILLIG

BEMOEIZUCHTIG


Zelf aan de slag …. A. Zelfreflectie: voorbereidende oefening kernkwadrant: enkele vragen voor en over jezelf 1. Noteer 3 kernkwaliteiten van jezelf

Ø positieve eigenschap; Ø iets wat je geen moeite vraagt; gebeurt vanzelf; Ø iets wat jij belangrijk vindt; Ø iets wat jou de moeite waard maakt; Ø iets waarvan je vanuit gaat dat anderen deze eigenschap ook hebben.

- - -

2. Denk aan iemand die je sympathiek vindt en noteer wat je in die persoon bewondert, leuk vindt, waardeert. - - - - 3. Denk aan iemand met wie je regelmatig botst en noteer wat je precies ergert aan die persoon, waar je het precies moeilijk mee hebt. - - -

- B. Uitdaging(en) benoemen Als bijlage vindt u een ‘invuldocument ‘werkopdrachten in kaart + reflectie’. Een prima oefening om stil te staan bij uw huidige concrete werksituatie, motivering, … Komt ze overeen met uw verwachtingen? Is er een evenwicht in uw werkopdrachten? Bent u ontgoocheld in bepaalde zaken? Bent u nog voldoende gemotiveerd als preventieadviseur? Wat loopt er goed? … Opdracht: benoem – heel concreet – één (of meerdere) kwaliteiten waaraan u op korte termijn wil werken (= uitdaging(en)) + de concrete actie(s) die u hiervoor gaat ondernemen. Vb. vastberadenheid ontwikkelen: opvolging agendapunten CPBW-vergadering elke keer opnieuw op de dagorde plaatsen. Uitdaging: ……………………………………….. Actie: ………………………………………… Uitdaging: ……………………………………….. Actie: ………………………………………… Uitdaging: ……………………………………….. Actie: …………………………………………


Groepstaak A Kies elk één van je kernkwaliteiten / valkuilen / allergieën / uitdagingen en vul samen het kernkwadrant verder in. Als inspiratie kan je bijgevoegde woordenlijsten gebruiken.


Kernkwaliteiten vanuit de organisatie / het team bekeken Als preventieadviseur wordt van je verwacht dat je ook in een team kan functioneren, dat je kan communiceren, dat je geen solo-speler bent. Vaak ben je het ‘kruispunt’ van relaties, relaties met leerlingen, leerkrachten, de directie, de interne en externe preventiedienst, de arbeidsinspecteurs, werklieden, onderhoudspersoneel,… Heb je je ooit al eens afgevraagd waarom bepaalde types van personen met - in jouw ogen vervelende eigenschappen - steeds weer in je leven opduiken en je de nodige ergernis en stress bezorgen? Of ben je al eens verwonderd geweest waarom het met bepaalde personen onmiddellijk klikt zonder dat je daar - weerom in jouw ogen althans - iets speciaals voor hebt gedaan? In een organisatie of een team kan het heel nuttig zijn wanneer mensen met aanvullende diverse kernkwaliteiten kunnen samenwerken. Teams bestaande uit teveel ‘soortgenoten’, mensen met soortgelijke kwadranten, functioneren vaak niet goed. Wel hebben soortgenoten respect voor elkaar; dit in tegenstelling tot tegenpolen, die vaak minachtend op elkaar reageren, zeker wanneer ze beiden in hun valkuil schieten. Diverse modellen kunnen als hulpmiddel / instrument dienen tot zelfreflectie.

Ter info: andere zelfreflectiemethoden Een andere benadering vinden we terug bij het model van Bos en Harting. Hier vinden we zes soorten teambijdragen terug: Ø twee bijdragen die gericht zijn op het aspect ‘tijd’ – het verleden of de gewenste toekomst: de conservator en de inspirator; Ø twee bijdragen gericht op het aspect ‘mens’ – bijdragen in het stimuleren van mensen: de ondernemer en de ondersteuner; Ø twee bijdragen gericht op het aspect ‘ruimte’ – bijdragen vanuit hoofd of handen: de denker en de practicus. Iedere mens heeft een combinatie van deze kwaliteiten in zich, waarbij de ene duidelijk overheerst en de andere slechts zwak aanwezig is. Andere persoonlijkheidsmodellen zijn:

· het teamrollenmodel van Belbin (acht teamrollen): welke functie vervul je in een team en past deze rol bij jou?

· de Myers-Briggs type indicator: zestien verschillende types;

· het enneagram: negen types.

· …

Visie van D. Ofman over kernkwaliteiten in organisaties / teams Hij beschouwt een organisatie als een levend organisme dat met het nodige respect dient behandeld te worden. Een gezonde organisatie kenmerkt zich door ritme en balans, waarin plaats is voor expansie en contractie, voor actie en rust, voor daadkracht en geduld. Daarbij hoort ook een open klimaat en een open geest, ontvankelijk voor feedback, bereid om te luisteren. Na zijn studie bedrijfskunde viel het hem op dat niet zozeer het ‘systeem’ binnen een organisatie belangrijk is, maar eerder hoe je mensen zover krijgt dat ze daarin willen en kunnen werken. Wat beweegt mensen om wel of niet mee te doen? Hij steunt de filosofie dat arbeidsvreugde en welbevinden niet zitten in het werk dat iemand doet, maar in zijn houding ten opzichte van het werk. Aangezien een organisatie ‘levend’ is, kan men ook met behulp van kernkwadranten de verschillende kwaliteiten van groepen, afdelingen, personeelscategorieën, … verder onderzoeken. Een eigen bedrijfs- of groepscultuur kent ook kernkwaliteiten, …


Voorbeeld van een organisatie-kernkwadrant: (vb. het preventieteam of CPBW)

· de beheerorganisatie

versus

· de projectmanagementorganisatie

Een team kan zich ontwikkelen wanneer in de eerste plaats de beschikbare ‘vrije energie’ gelokaliseerd wordt. Wie wil werkelijk iets en waarom, waar lopen mensen warm voor, wat spreekt ze aan, wat genereert enthousiasme, …? Aansluiten bij de vrije energie leidt in het algemeen tot succesvollere ontwikkelingen. Bundelend leiderschap ziet hij als een voorwaarde opdat een organisatie / team vlot zou kunnen functioneren. Bundelend leiderschap betekent dat men afziet van het gevoel van ‘machteloosheid’, maar zich realiseert dat men altijd de mogelijkheid heeft om zelf initiatief te nemen en een nieuwe situatie te creëren. Ofman hoopt met zijn gedachtegoed mensen te helpen om zelf hun verantwoordelijkheid op te nemen voor hun eigen (werk)leven, zich gedragen als delen van het grotere geheel en vanuit hun eigen kernkwaliteiten te handelen. Volgens hem is iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen motivatie en inspiratie. Motivatie kan nooit een doel zijn, maar is het gevolg van zelfkennis. Zelfkennis houdt o.a. in dat je weet waar je goed in bent en wat je kernkwaliteiten zijn. Hij vindt het daarom ook belangrijk dat jonge mensen hiermee vertrouwd geraken, zodat zij bewuster keuzes maken bij de vormgeving van hun (beroeps)leven.

Structuur aanbrengen

Flexibiliteit

Bureaucratie

Uitsluitend ad hoc oplossingen

Flexibiliteit ontwikkelen

Structuur

Uitsluitend ad hoc oplossingen

Bureaucratie


Groepstaak B Eerst een voorbereidende oefening … Een moment van zelfreflectie over je functioneren in een team ter voorbereiding van de groepstaak. Maak eventueel gebruik van de woordenlijsten, typering collega's en functieomschrijving PA achteraan in de syllabus. Denk terug aan een situatie op school waarbij je een of meerdere van je kernkwaliteiten hebt gebruikt tijdens het uitoefenen van je job als preventieadviseur. Hoogstwaarschijnlijk herinner je je ook nog wel een situatie waarin je heel duidelijk in je valkuil bent getrapt of waar je geconfronteerd werd met je allergie. Misschien stel je ook vast dat je een aantal uitdagingen reeds bent aangegaan of ontdek je er nieuwe!

Ø Breng een situatie ter bespreking in de groep. Ø Breng deze vaststellingen over jezelf over in een kernkwadrant (met ondersteuning van de andere

groepsleden) Bij gebrek aan inspiratie, hierbij enkele mogelijke situaties op school …

Situatie A Op de speelplaats staat een grote boom waarin een zware dode tak hangt. Een bezorgde leerkracht meldt dit aan jou. Op jouw beurt meld je dit gegeven aan de directie en geef je het advies om de tak te laten verwijderen. Je advies wordt echter niet opgevolgd. Tijdens een herfststorm komt de tak naar beneden. Gelukkig waren er op dat moment geen leerlingen of personeelsleden op de speelplaats. Enkele collega’s geven hoorbaar kritiek op ‘de preventieadviseur die zijn/haar werk niet naar behoren doet’, want het had erger kunnen zijn. Hoe reageer je? Leg je de kritiek naast je neer? Kom je met bewijzen tevoorschijn dat je je werk wel goed doet? Spreek je de klagers zelf aan of vraag je de directie hen erover aan te spreken? … Situatie B Je directie vindt het heel belangrijk dat het evacuatiescenario op school tip top in orde is. Eén van jouw taken als preventieadviseur is het organiseren van evacuatieoefeningen. Je hebt uitstekend voorbereidend werk geleverd, alle collega’s zijn nogmaals gebrieft - zelfs de interimarissen en stagiairs op school en je hebt in de volledige school gecontroleerd of de evacuatieplannen, –richtlijnen en pictogrammen zichtbaar zijn, … In jouw ogen kan er bij de eerstvolgende niet-aangekondigde oefening dan ook niets mis gaan; je bent er gerust in. Nochtans loopt op het moment van de evacuatie het één en ander toch verkeerd: een volledige klas kan de aangeduide evacuatieweg niet gebruiken, omdat de poetsvrouw op dat moment alle stoelen en banken uit de kapel heeft gehaald en de gang geblokkeerd is. In een ander klaslokaal vindt de vervangende leerkracht de richtlijnen niet direct terug en panikeert wat. Blijkt dat leerlingen er een poster voor een fuif hebben voorgehangen. Uiteraard merkt je directie op dat er twee klassen veel te laat geëvacueerd zijn en jij wordt op het matje geroepen en tamelijk zwaar aangepakt. Hoe reageer je? Situatie C Reeds geruime tijd ligt de speelplaats vol plassen. De directie is op de hoogte, maar er is geen budget om nivelleringswerken te laten uitvoeren. De leerkrachten komen bij jou klagen en zagen. Hoe pak je dit probleem aan? Situatie D De interne dienst heeft in jouw een school een ‘rondgang’ gedaan. In het verslag lees je dat er heel wat werkjes uitgevoerd moeten worden: er ontbreken enkele pictogrammen in de gangen, een paar stopcontacten hangen los, de elektrische bedrading in de computerklas is niet in orde waardoor er struikelgevaar is, in een klaslokaal is een ruit gebarsten, … Wanneer je dit verslag bespreekt op het CPBW wordt al gauw duidelijk dat de werkman daar momenteel geen tijd voor heeft want hij moet schilderwerken uitvoeren. De directie verwacht van jou dat je deze ‘klusjes’ zelf aanpakt. Wat doe je? Zwaai je met je functiebeschrijving? Ga je in het verweer? Laat je alles op zijn beloop met het risico dat er een onveilige situatie op school ontstaat? …


Werkblad groepstaak B

Linda Strybos Esselle Coaching Nascholing preventieadviseurs Zelfreflectie en zelfcoaching

PREVORdag Nascholing preventieadviseurs 14 april 2016

FOCUS OP DE PREVENTIEADVISEUR:

ZELFREFLECTIE EN ZELFCOACHING

BIJLAGEN


BIJLAGE 1

MODEL Functieomschrijving voor ‘Preventieadviseur’

1. Als medewerker aan het Dynamisch RisicoBeheersingsSysteem (DRBS):

1.1. Werkt mee aan de uitvoering van het gedeelte preventie zoals omschreven in de

beleidsverklaring van de directie;

1.2. Staat de werkgever bij in de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het:

Þ Dynamisch RisicoBeheersingsSysteem (DRBS).

Þ Daarvoor werkt hij/zij mee aan de identificatie van gevaren, evaluatie van de risico’s teneinde

over een permanente risicoanalyse te beschikken.

1.3. Onderzoekt systematisch alle arbeidsplaatsen;

1.4. Verricht ten minste één maal per jaar een grondig onderzoek van de arbeidsplaatsen en van de

werkposten;

1.5. Werkt mee aan het schriftelijk opstellen van het Globaal Preventieplan (GPP);

1.6. Werkt mee aan het schriftelijk opstellen van het Jaaractieplan (JAP).

2. Als tolk, partner en animator van een preventiebeleid:

2.1. Verstrekt advies over de vorming van collega’s en leerlingen;

2.2. Organiseert sensibiliseringsacties voor collega’s en leerlingen m.b.t. veiligheid, hygiëne en

milieu.

2.3. Communiceert voldoende assertief;

2.4. Bezit de weerbaarheid om met druk en kritiek om te gaan;

2.5. Is taalvaardig en mondig;

2.6. Heeft inzicht in verbale en non-verbale communicatie;

2.7. Beschikt over voldoende doorzettingsvermogen;

2.8. Vertrekt vanuit gelijkwaardigheid van partners in een groep;

2.9. Engageert zich om gemeenschappelijke afspraken na te komen;

2.10. Is bekwaam om in groep de eigen argumenten te formuleren en respect te tonen voor de opinie

van anderen;

2.11. Is bereid om constructief mee te werken, rekening houdende met de plaatselijke situatie en de

eigenheid van de school;

2.12. Stelt zich solidair en loyaal op t.a.v. de collega’s, de directeur en het schoolbestuur;

2.13. Inspireert en motiveert alle betrokkenen;

2.14. Animeert het preventiebeleid in de school;

2.15. Tracht met een ‘open communicatie’ alle betrokkenen, zowel intern als extern, op elkaar af te

stemmen;

2.16. Zoekt creatief naar oplossingen met een optimale toepassing van de wetgeving;

2.17. Bewaakt mee de prioriteiten;

2.18. Werkt in volledige onafhankelijkheid.


3. Als administratief medewerker:

3.1. Werkt mee aan het onderzoek naar de oorzaak van arbeidsongevallen voor elk ongeval met

meer dan één dag arbeidsongeschiktheid;

3.2. Werkt mee aan het opstellen van de ongevallensteekkaart;

3.3. Opdrachten m.b.t. het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW):

Þ Verzekert het secretariaatswerk;

Þ Maakt en verstuurt de verslagen;

Þ Maakt en verstuurt de uitnodigingen;

Þ Deelt datum en agenda mee aan de externe dienst;

Þ Hangt agenda en verslagen uit;

Þ Verstrekt adviezen op de vergaderingen van het Comité voor Preventie en Bescherming op het

Werk (CPBW) wanneer gevraagd.

3.4. In het kader van het beheer van de interne dienst zorgen voor:

Þ Maandverslagen of driemaandelijks verslagen;

Þ Stelt het jaarverslag op.

3.5. Houdt de nodige documenten bij zoals:

Þ Wetten, besluiten en overeenkomsten;

Þ Akten en documenten bij dezelfde wetten;

Þ Elk ander document in de onderneming m.b.t. het welzijn van de werknemer, in zonder m.b.t.

de interne en externe milieuzorg.

Þ Inventaris van de toestellen en machines die gecontroleerd moeten worden door een externe

organisatie.

Þ Een lijst en de locatie van de gebruikte gevaarlijke producten.

Þ Een lijst en de gegevens van de aanwezige emissiepunten.

Actualiseert bovenstaande lijsten op regelmatige basis met een minimum van één keer per

jaar.

3.6. Verleent zijn medewerking bij het opstellen van de documenten met bijkomende

veiligheidseisen bij de aanvraag van een offerte en/of de opmaak van een bestelbon voor

arbeidsmiddelen, persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), gevaarlijke stoffen en

preparaten (GSP),…

3.7. Verleent zijn medewerking bij de controle op naleving van de gevraagde bijkomende

veiligheidseisen bij levering van arbeidsmiddelen, persoonlijke beschermingsmiddelen

(PBM’s), gevaarlijke stoffen en preparaten (GSP),…

3.8. Verleent zijn medewerking bij het in dienst nemen van arbeidsmiddelen, persoonlijke

beschermingsmiddelen (PBM’s), gevaarlijke stoffen en preparaten (GSP),…

4. Als organisator van acties:

4.1. Werkt mee aan de coördinatie, de samenwerking en de informatie tussen de school en de

onderneming van buiten de school bij werken op het terrein van de school.

4.2. Werkt mee aan de uitwerking van een intern noodplan.

4.3. Werkt mee aan de organisatie van de EHBO.

4.4. Organiseert evacuatieoefening:

Þ Werkt procedures uit;

Þ Maakt een evacuatieplan;

Þ Duidt in overleg met werkgever verantwoordelijken aan;

Þ Organiseert minstens één maal per jaar een evacuatieoefening;

Þ Evalueert evacuatieoefening en stuurt bij indien nodig;

Þ Maakt een evacuatiedossier voor plaatselijke brandweer.


4.5. Organiseert sensibiliseringsacties voor collega’s en leerlingen m.b.t. veiligheid, hygiëne en

milieu.

4.6. Organiseert interne periodieke controles.

4.7. Organiseert mede het overleg met externe organisaties die noodzakelijk zijn voor de uitvoering

van de functie.

4.8. Werkt mee aan de organisatie van het onthaal van nieuwe werknemers.

5. Als specialist:

5.1. Neemt kennis van werkmethodes, fabricageprocedés, arbeidsprocessen en onderzoekt ze ter

plaatsen om voorstellen te kunnen doen;

5.2. Verleent advies over de organisatie van de arbeidsplaats, de werkpost, omgevingsfactoren en

het gebruik van gevaarlijke stoffen en preparaten (GSP), arbeidsmiddelen en persoonlijke

beschermingsmiddelen (PBM’s).

5.3. Verleent in overleg met de arbeidsgeneesheer advies over de hygiëne op de arbeidsplaatsen.

5.4. Verleent advies over het opstellen van instructiekaarten voor arbeidsmiddelen, gebruik van

persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), gevaarlijke stoffen en preparaten (GSP),

voorkoming brand,….

5.5. Verleent advies over de vorming van collega’s en leerlingen.

5.6. Treft in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar en niet in de mogelijkheid om op de directie

beroep te doen, maatregelen.

5.7. Bezit voldoende kennis. Deze kennis heeft in zonder betrekking op:

Þ Wetgeving;

Þ Technieken i.v.m. risicoanalyse;

Þ De coördinatie van preventieactiviteiten;

Þ Maatregelen i.v.m. hygiëne op de arbeidsplaats;

Þ De organisatie van EHBO en dringende verzorging van slachtoffers;

Þ De verslaggeving

5.8. Beschikt over de kennis en bekwaamheid om de functie naar behoren uit te voeren. Met vrucht

een aanvullende vorming basisveiligheid volgen is aanbevolen.

5.9. Woont regelmatig bijscholingen en vormingsdagen bij.

5.10. Onderhoudt alle externe contacten die nodig zijn om de opdrachten naar behoren uit te kunnen

voeren.

5.11. Werkt mee aan het in dienst stellen van machines en installaties:

Þ stelt veiligheidsinstructies op;

Þ organiseert de informatie voor de gebruiker i.v.m. de veiligheidsinstructies;

Þ maakt een verslag voor in dienst name.

5.12. Werkt mee aan het opstellen van een jaarvorderingsplan. In het plan worden alle periodiek

weerkerende opdrachten en taken m.b.t. preventie in de school opgenomen.

6. Als opvoeder:

6.1. Loyaal meewerken aan de realisatie van het opvoedingsproject, zoals dit vorm krijgt in het

schoolreglement en beleidsplannen.

6.2. Openstaan voor de eigenheid van leerlingen, bereid zijn in te gaan op een vraag naar hulp en

begeleiding, vanuit de zorgvisie van de school en volgens de afspraken ter zake.

6.3. Leerlingen aanmoedigen en ondersteunen tot zelfvertrouwen en vorming van een positief

zelfbeeld.

6.4. Verantwoordelijk willen handelen in situaties die een 'positief maar kordaat' optreden in het

kader van het opvoedingsproject.


BIJLAGE 2

KERNKWADRANT VAN DANIEL OFMAN

UITDAGING

KERNKWALITEIT

ALLERGIE

VALKUIL

Teveel van het

goede

Teveel van het

goede

Positief tegenover-gestelde

Negatief tegen-

overgestelde


BIJLAGE 3 WERKOPDRACHTEN IN KAART + REFLECTIE Verandering begint bij jezelf!

De preventieadviseur als medewerker aan het Dynamisch RisicoBeheersingsSysteem

Werkopdrachten, vooral als

medewerker aan het Dynamisch RisicoBeheersingsSysteem

Welke kwaliteiten denk je nodig te hebben om deze taken correct te

kunnen uitvoeren?

Welke van die kwaliteiten bezit je reeds?

Welke kwaliteiten zou je graag (verder) willen ontwikkelen?

- - - - - - - -

De preventieadviseur als tolk, partner en animator van een preventiebeleid

Werkopdrachten, vooral als tolk, partner en animator van een

preventiebeleid


kunnen uitvoeren?



- - - - - - - -


De preventieadviseur als administratief medewerker

Werkopdrachten, vooral als administratief medewerker


kunnen uitvoeren?



- - - - - - - -

De preventieadviseur als organisator


organisator Welke kwaliteiten denk je nodig te hebben om deze taken correct te

kunnen uitvoeren?



- - - - - - - - -


De preventieadviseur als opvoeder


opvoeder Welke kwaliteiten denk je nodig te hebben om deze taken correct te

kunnen uitvoeren?



- - - - - - - - -

De preventieadviseur als specialist, permanent lerende

Wat is nieuw voor jou?

Waarin wil je nog bijscholen? Welke kwaliteiten denk je nodig te hebben om permanent lerende te

zijn?



- - - - - - - - -


BIJLAGE 4

Ter inspiratie voor het benoemen van kwaliteiten en valkuilen Kwaliteiten / (uitdagingen)

aanwezig - aanpassingsvermogen - alert - aandacht schenkend – ambitieus - analytisch denken - authentiek - attent – autonoom - avontuurlijk bescheiden - behulpzaam – belangstellend - bondig - beknopt - betrouwbaar - bedachtzaam - beheerst - behoedzaam - beleefd - betrokken - beweeglijk - blij - buigzaam – besluitvaardig creatief - commercieel - communicatief - consequent - correct - confronterend - consensus-gericht - claimend doeltreffend - dienstbaar - daadkrachtig - doortastend - dapper - diplomatisch - doelmatig - degelijk - detailgericht - diepzinnig - direct - disciplinair - discreet - doelgericht - doordacht - doorzettend - duidelijk - dynamisch ernstig - evenwichtig - efficiënt - enthousiast - empathisch - edelmoedig - eenvoudig - eerlijk - ervaringsgericht - experimenteel flexibel - fel - fijngevoelig - fantasierijk - filosofisch gevoelig - gewoon - gedreven - gul - geestdriftig - gedisciplineerd - gereserveerd - geduldig - gemotiveerd - genuanceerd - gestructureerd - gezellig - goedgehumeurd - groothartig - grootmoedig - grenzen stellen -gezagsgetrouw - gemoedelijk hoffelijk - humoristisch - helder - harmonisch - handig - hartstochtelijk - hulpvaardig ijverig - improviserend - initiatief nemend - innovatief - inlevend - idealistisch - ingetogen - inspirerend - inschattingsvermogen - inschikkelijk - intuïtief - intelligent - invoelend kalm - klassevol - krachtig - kunstzinnig - kritisch lef hebben - levendig - los - luchtig - luisterbereid - leergierig - loyaal - loslaten - liefdevol - levenslustig - luchthartig moedig - meelevend - muzikaal – meegaand - mild nuchter - nauwgezet – nederig - nieuwsgierig onbaatzuchtig - openhartig - ordelijk - omzichtig - open - oprecht - ongedwongen -ongekunsteld - opgewekt - onbekommerd - observerend - onderhandelend - ondernemend - ontspannen - ontvankelijk - opgeruimd - oplettend - opmerkzaam - overgevend - overtuigend - origineel - optimistisch – ordenend – organiserend pragmatisch - present - passievol - planmatig - plooibaar - positief - praktisch - prestatiegericht - profilerend – punctueel – makkelijke prater realistisch - resoluut - respectvol - relativerend - royaal - ruimdenkend - rustig - relaxed samenwerkend - spaarzaam - stijlvol - scherpzinnig - spitsvondig - speels - spontaan - standvastig - strikt - slagvaardig- serieus - sociaal - soepel - sportief - spreekvaardig - stabiel - strijdbaar - sober terughoudend - toegankelijk - toegewijd - taakgericht - taalvaardig - tactvol - teder - technisch - toegeeflijk - tolerant - trots - trouw – teamgericht - tevreden vrolijk - vriendelijk - vrijgevig - verbonden - voorzichtig - verdraagzaam - vlijtig – volgzaam – veelzijdig – ziet verbanden – vasthoudend – verantwoordelijk - vredelievend wijs – weerbaar - waarheidslievend - waakzaam - weloverwogen - werkelijkszin zelfredzaam - zuinig - zorgzaam - zakelijk - zorgvuldig - zelfstandig - zelfverzekerd - zelfbewust - zacht - zelfverantwoordelijkheidszin - zorgeloos - zelfvertrouwen


Valkuilen / (allergieën) aarzelend - achteloos - achterdochtig - afstandelijk - afwachtend - angstvallig - argeloos - argwanend - arrogant - angstig - apathisch - aanpassend - afhankelijk braaf - betweterig - berustend - besluiteloos - betuttelend - 'blind' - bars - bedeesd - bemoederend - breedsprakerig - brommerig - bruut - buitenissig - bezeten - behoudzuchtig - bot - bemoeizuchtig chaotisch - conflict vermijdend - cynisch - conservatief - cru - claimend dogmatisch - depressief - doelloos - dominant - drammerig - droog - dwingend - dwepend - dwars egoïstisch - eentonig - egocentrisch - extravagant - excentriek - eigenzinnig fantasieloos - familiair - fanatiek - frivool - fixerend - forcerend gierig - grillig - gemakzuchtig - geobsedeerd - gelaten - grof - gekunsteld - geremd - gesloten - grenzeloos - gezapig hardnekkig - hebberig - hebzuchtig - halsstarrig - halfslachtig - hoogmoedig - harteloos - hardvochtig ironisch - indirect - inefficiënt - isolaat - impulsief ja-knikkend - joviaal - jaloers karig - kil - klef - klitterig - koel - koppig - krenterig - kortzichtig - kwaadaardig lomp - langdradig - luchthartig - lichtzinnig - losbollig - laks - lolbroekerij - loslippig meegaand - manipulatief - meedogenloos - moedeloos - muggenziftend - meningloos naïef - nonchalant - nutteloos - nalatig - nors ongericht - onderdanig - opgeblazen - ongenuanceerd - ondoordacht - opgefokt - oppervlakkig - onvermurwbaar - onbarmhartig - onverschillig - onderkoeld - overgevoelig - ongevoelig - onachtzaam - onzichtbaar - opofferend - opdringerig - onbeleefd - ontevreden - ongedurig - met oogkleppen - onbenullig - onnozel - opschepperig - onpersoonlijk - onbereikbaar - onbezonnen - ongedisciplineerd – ongehoorzaam passief - pietluttig - perfectionistisch - pessimistisch - plakkerig - pamperend rusteloos - roekeloos - ruw - rommelig - rebels streng - sloom - sentimenteel - sceptisch - simplistisch - stug - schuchter - star - spottend - sjoemelend - slordig - slijmerig - saai - solospeler - stroperig - statisch - slaafs traag uitgeblust verspillend - verkwistend - vleiend - vluchtig - vastgeroest - verbeten - vaag - verveeld - veroordelend - verkrampt verbitterd wispelturig - zichzelf wegcijferend - weifelachtig - willekeurig zorgeloos - zenuwachtig - zelfgenoegzaam - zweverig - zwijgzaam - zeurend - zagend


BIJLAGE 5

Nog wat inspiratie nodig? Misschien herken je jezelf (of iemand anders) in één van de volgende types collega's? Type A Je gaat het liefst je eigen gang. Collega's zijn er vooral om lol mee te maken, maar voor de rest trek jij je eigen plan. Daardoor kun je veel bereiken, maar niet altijd rekenen op de onvoorwaardelijke steun van je collega's. Ze vinden je aardig, maar niet collegiaal. Type B Je bent een rustige, aardige collega. Je zult je zelden ziek melden, wat je een ideale werknemer/werkneemster maakt. Je doet je werk goed, dus geen enkele collega draait op voor jouw fouten. Daarnaast kan je als geen ander luisteren. Type C Je bent een snelle, vlotte collega die van de laatste roddel op de hoogte is. Je kunt meerdere taken tegelijk uitvoeren en neemt daarbij graag iets over van een ander. Dat maakt je collegiaal, maar soms ook iets te druk. Type D Je wordt gezien als de moeder / vader van alle collega's. Als jij in de buurt bent, is er geen gebrek aan koffie of koekjes. Je luistert geduldig naar de problemen van je collega's en geeft daarbij graag advies. Hier ben je soms zo intens mee bezig, dat je je eigenlijke taak uit het oog verliest. Type E Het is een feest om jou als collega te hebben. Iedereen hangt aan je lippen wanneer je weer een smeuïg verhaal vertelt. Je maakt van de meest saaie taak toch nog iets gezelligs en je weet je collega's snel enthousiast te krijgen. Alleen ben je soms iets te dominant aanwezig. Type F Je maakt je graag nuttig, dus luieren is er niet bij. Daar zijn je collega's heel erg blij mee! Ze weten dat ze op jou kunnen bouwen. Wel heb je nogal wat kritiek op de werkwijze van anderen en dat wordt niet altijd gewaardeerd. Je mag je soms wat flexibeler opstellen. Type G Je bent een aardige, sociale collega. Je kunt het meestal met iedereen goed vinden. Je kan heel goed samenwerken en je overweegt de mening van iedereen. Toch worden je collega's ook wel eens stapelgek van je twijfelen. Daarmee kweek je nogal wat onrust. Type H Jij werkt het liefst alleen. Collega's zijn er wat jou betreft alleen voor de gezelligheid. Als puntje bij paaltje komt, weet je het toch het beste. Hierdoor dwing je heel wat respect af, maar het maakt je niet altijd even populair. Ergens blijf je altijd ondoorgrondelijk. Type I Met jou als collega wordt er gescoord. Verliezen is geen optie. Iedere deadline wordt gewoon gehaald. Je enthousiasme werkt aanstekelijk en je spontaniteit wordt gewaardeerd. Je hoort jezelf wel graag praten en daar is niet iedereen even blij mee. Zeker niet bij drukte. Type J Je bent een betrouwbare collega. Jij functioneert het best op de achtergrond, maar wel met de touwtjes in handen. Je weet precies wat er speelt binnen je werkomgeving en voor je collega's ben je een goede adviseur. Op het personeelsfeestje ben je zelden van de partij. Werk gaat voor.

Kies werk dat aansluit bij jezelf. Doe wat je graag doet!

Kiezen is niet verliezen. BLIJF trouw aan jezelf. Doe wat je fijn vindt en vind fijn wat je doet!

SUCCES!

Als je meer wil lezen over kernkwaliteiten … Ofman, D. (2007) 'Hé, ik daar? Ontdek en ontwikkel je persoonlijke kernkwaliteiten met je kernkwadrant.' Utrecht, Servire. Ofman, D. (1999) 'Bezieling en kwaliteit in organisaties.' Utrecht, Servire. Ofman,D. 'Kernkwadrantenboekje' (Uitgeverij Scriptum) …


Contactgegevens lesgever:

Esselle Coaching Linda Strybos, gediplomeerd persoonlijkheidscoach

[email protected]

GSM: 0478 493 105 www.vindeentherapeut.be

--------------------------

FOCUS OP DE PREVENTIEADVISEUR: ZELFREFLECTIE EN … vorms/doc/prevordag/Syllabus... · Linda...

Documents

Transcript of FOCUS OP DE PREVENTIEADVISEUR: ZELFREFLECTIE EN … vorms/doc/prevordag/Syllabus... · Linda...