Digitalisering van de Vlaamse Nieuwsmedia: impact & toekomst

20 november 2009

CONFERENTIEBROCHURE

SPREKERS

• Welkom

Alex FordynAlex Fordyn is algemeen directeur van de Vlaamse Dagbladpers.

Wim De WaeleWim De Waele is algemeen directeur van IBBT. Voorheen was hij als wetenschappelijk onderzoeker in artificiële intelligentie actief om vervolgens als gediplomeerd economist en computerwetenschapper een reeks internationale omzwervingen te maken doorheen multinationals gespecialiseerd in

(intelligente) softwaresystemen (o.a. Siemens en Realsoftware).

• De Vlaamse pers over de drempel van de informatiesamenleving: de maatschappelijke implicaties

Prof. dr. Caroline PauwelsCaroline Pauwels is sinds 1989 aan de vakgroep Communicatiewetenschappen verbonden. Ze promoveerde in 1995 op een onderzoek dat zich toespitste op het audiovisueel beleid van de

Europese Unie (EU). Aansluitend hierop heeft ze zich de laatste jaren gespecialiseerd in Europese mediabeleidsproblematiek, de mediaconcentratie en convergentie-issues. Sinds 2000 is zij directrice

van het onderzoekscentrum IBBT-SMIT-VUB. Ze zetelt in verschillende raden van bestuur, waaronder, sinds 2007, de Raad van Bestuur van de VRT.

Rik Van CauwelaertRik Van Cauwelaert nam in 2002 de functie op van directeur-hoofdredacteur van Knack (Roularta) en

werd vervolgens directeur van Knack. Als politiek commentator duidt hij wekelijks op vlijmscherpe wijze het politieke landschap. Daarnaast is hij als presentator actief op Kanaal Z waar hij het debatprogramma ‘Goossens & Van Cauwelaert’ medepresenteert.

• De Vlaamse pers over de drempel van de informatiesamenleving: de maatschappelijke implicaties

Jo CaudronJo Caudron is een van de Belgische pioniers op internetgebied. In 1993 startte hij het webagentschap

‘The Reference’ op. Die ontwikkelde onder meer de eerste websites van De Tijd, de Efteling, Cera Bank en Studio Brussel. Vanaf oktober 2006 was Caudron stichtend CEO van One Agency, een full service interactive agency gespecialiseerd is in 'internetoplossingen en consumenten e-marketing', dat

hij eerder dit jaar verliet om een nieuw geesteskind ‘Dear Media’ in het leven te roepen. Dear Media is gericht op Rich Media, Web 2.0 en Mobile Marketing met als doel andere bedrijven te adviseren bij het

gebruik van nieuwe media.

Olivier BraetOlivier Braet is projectleider & onderzoeker verbonden aan het IBBT-SMIT-VUB. Daarvoor werkte hij als onderzoeksassistent aan de faculteit Economie & Bedrijfskunde (UGent) in het kader van beheer van informatiesystemen, en vervulde hij reeds tal van adviserende functies in onderscheiden

overheidsadministraties. Zijn onderzoeksfocus richt zich op businessmodellering, strategic ICT-alignment en het beheer van immateriële activa zoals intellectueel en sociaal kapitaal.

• Paralelle Tracks

1) TRENDS‘Fee or Free: de West-Europese kranten en de slinger van de advertentiemarkt.’

De voorbije jaren is het speelveld voor krantensites drastisch veranderd. Terwijl in 2007 nog een aantal internationaal toonaangevende kranten besloten om hun betalend model overboord te gooien, zien we dat er nu opnieuw een tendens is richting ‘fee’, ingegeven door sterk dalende advertentie-inkomsten en de globale economische recessie. Zowel de kranten van Rupert Murdochs News Corp, de Financial Times als The New York Times zijn van plan hun online content opnieuw (deels) achter een betaalmuur te plaatsen.

Deze sessie probeert de voor- en nadelen van diverse inkomstenmodellen voor krantensites bloot te leggen. In een eerste presentatie wordt een selectie van de resultaten van een grootschalig vergelijkend onderzoek voor West-Europa gepresenteerd. Hiervoor hebben de FLEET-onderzoekers in 2006, 2008 en recent opnieuw in juli 2009 de sites bezocht van 87 kranten uit negen landen. Terwijl tussen 2006 en 2008 het aandeel van de gratis sites nog steeg van 19,5 naar 25,6%, lijkt tussen 2008 en 2009 de ‘vlucht naar gratis’ quasi gestopt. Opvallend is ook dat zowat alle ‘ontbundelde’ toegangsopties – zoals pay-per-view – verder aan populariteit inboeten. Kranten die toch nog opteren voor een ‘fee’strategie beperken zich meer en meer tot simpele abonnementsformules. De empirische resultaten tonen verder dat kwaliteitskranten meer geneigd zijn om online abonnementen en pay-per-view aan te bieden, terwijl kranten met een groot marktaandeel eerder terugvallen op PDF abonnementen. Ook het belang van advertentie-inkomsten heeft een impact op de strategische keuzes online. Op marktniveau blijkt er tenslotte sprake te zijn van ‘mimicking’ of ‘herd behaviour’, kranten zijn geneigd om naar de concurrentie te kijken alvorens de eigen strategie te bepalen.

Na deze uiteenzetting wordt vanuit de praktijk, door Dhr. Toon Lowette (6minutes.be), Dhr. Tom Peeters (Mediafin) en Dhr. Charles Lansu (NRC Media) (TBC), een toekomstvisie gegeven wat betreft potentiële inkomstenmodellen voor e-publishers. Hieropvolgend kan vanuit het publiek gereageerd/becommentarieerd worden.

Valérie-Anne Bleyen:Valérie-Anne Bleyen is sinds 2006 als doctoraatsstudente verbonden aan de vakgroep ECON van de Vrije Universiteit Brussel. Vanuit haar opleiding als Handelsingenieur heeft zij op een eerste niveau

onderzocht welke afwegingen spelen bij de prijszetting en dan met name bij de keuze tussen abonnement en pay-per-use. Daarnaast heeft ze een round-up en classificatie gemaakt van de bestaande online betaalsystemen binnen én buiten Vlaanderen. Op basis van een SWOT-analyse en

gedetailleerde gevalstudies werd in samenwerking met Prof. Dr. Leo Van Hove bepaald welke betaalsystemen het meest aangewezen zijn voor de (in andere delen van het project) geselecteerde

business – en prijsmodellen

Toon Lowette:Toon Lowette is mede-oprichter van 6minutes.be, nu de grootste onafhankelijke uitgever van e-mailnieuwsbrieven in België. Reeds sinds 1982 is hij als een van de eersten actief in de ‘nieuwe’ markt

van elektronisch uitgeven. Achtereenvolgens is hij werkzaam geweest als journalist bij De Krant, als redacteur economie bij Knack en heeft hij bij De Standaard aan het hoofd gestaan van 'Editel', de online afdeling van de VUM die de eerste leverancier van online beursinformatie in het land was.

Sinds 1991 leidt hij 'GRID Electronic Publishing Consultancy'. Binnen het kader van publishing is hij onder meer adviseur geweest voor de (Financieel Economische) Tijd, Lannoo en Reuters

Tom Peeters:Tom Peeters is Multimedia Manager bij Mediafin (De Tijd/L’Echo). Hij begon zijn carrière als journalist bij De Tijd, waar hij zich doorheen verschillende echelons opwerkte tot zijn huidige functie.

2) JOURNALISTIEKE KWALITEIT‘Digitale redacties, crossmediale journalisten?’

Onder invloed van de digitalisering en mediaconvergentie ondergingen alle nieuwsredacties in Vlaanderen de voorbije jaren een reorganisatie. Sommige media, zoals de Corelio-kranten, De Tijd of de VRT-nieuwsdienst, opteerden voor het model van de geïntegreerde crossmediale redactie. Andere media, zoals de kranten van De Persgroep en Concentra, brachten hun print- en online-activiteiten onder in autonome redacties. Allemaal werden ze echter geconfronteerd met de uitdagingen van een crossmediale mediaomgeving voor de organisatie en werking van een moderne nieuwsredactie. Binnen FLEET werd de voorbije vier jaar onderzoek gedaan naar de gevolgen van de redactionele reorganisaties voor het journalistieke werk. Hoe maak je als nieuwsredactie de overgang van ‘monomediaal’ naar ‘crossmediaal’? Hoe overtuig je iedereen van de noodzaak en het belang ervan? Hoe speel je als mediaorganisatie in op nieuwe digitale trends? Hoe belangrijk zijn experimenten en hoe evalueer je die? Hoe bereid je iedereen voor op de nieuwe mediaomgeving? Moeten alle journalisten bijvoorbeeld crossmediaal kunnen werken? En wat betekent dit dan concreet? En tot slot, een vraag die iedereen zich stelt: komt die digitalisering en die mediaconvergentie de journalistiek eigenlijk nog ten goede?

Tijdens deze sessie zullen resultaten worden gepresenteerd van een recente FLEET-studie die op deze vragen inging. De bevindingen van deze studie, die gebaseerd is op interviews met journalisten en redactiemanagers van verschillende Vlaamse kranten, worden voorgelegd aan een panel van vertegenwoordigers uit de Vlaamse mediasector. De panelleden zijn:

- Karl van den Broeck – hoofdredacteur Knack (Roularta)- Ann Van den Broek – redactiechef Het Nieuwsblad.be (Corelio)- Wim Willems – hoofdredacteur VRT nieuwsdienst

Kristel VandenbrandeKristel Vandenbrande is als doctor in de sociale wetenschappen verbonden aan IBBT-CEMESO-VUB.

Momenteel is ze deeltijds verbonden aan de vakgroep Communicatiewetenschappen als docent en doctor assistent. Haar onderzoeksinteresse richt zich voornamelijk op volgende terreinen: de

‘glocalisering’ en ‘vermarketing’ van journalistiek; de representatie en het aanspreken/appelleren van politiek & politici, experts en ‘gewone mensen’ in journalistieke en andere factuele genres; analyse van macht in gespreksdynamiek binnen media talk en organisatie en management binnen omroepen

en redacties.

Karl van den BroeckKarl van den Broeck is hoofdredacteur van het weekblad Knack (Roularta). Daarvoor werkte hij 18 jaar

voor de De Morgen, waar hij het tot chef-nieuws bracht.

Ann Van den Broek:Ann Van den Broek nam recentelijk de functie op als redactiechef van Het Nieuwsblad.be (Corelio). Ze

begon haar journalistieke carrière bij ATV om via communicatie assistente van Artelli bij de e-Publishing divisie van Corelio te belanden als redacteur Online bij De Standaard.

Wim WillemsWim Willems is hoofdredacteur Nieuws bij de VRT en is een van de drie leden van het college van

hoofdredacteurs van de zender. Hij begon in 1989 bij de VRT als journalist. In 1996 werd hij eindredacteur van de hoofdjournaals (13 - 19), in 2004 werd hij chef-nieuws bij de televisieredactie. Bij

de integratie van de verschillende redacties werd hij als hoofdredacteur verantwoordelijk voor nieuws op radio, tv en online.

3) SAMENWERKING‘Public Peer Publishing Scenario.’

Het internet heeft een nieuwe dimensie gegeven aan e-publishing. Enerzijds is er door de spectaculaire groei van het internet plots een platform en een markt ontstaan die beide e-publishing in theorie voldoende kritische materie moeten geven voor een definitieve doorbraak; anderzijds heeft het internet ervoor gezorgd dat het globale informatie-aanbod zo versnipperd en ‘gedeprofessionaliseerd’ is dat online uitgeven nauwelijks lucratief kan worden gemaakt. De enige manier om de versnippering van het informatie-aanbod op te vangen, is schaalvergroting door concentratie van aanbieders en integratie van diverse ‘content. ‘Portals’ die toegang verlenen tot de informatie van een groot aantal informatieleveranciers bieden dezelfde voordelen als een supermarkt: gebruikers hebben op dezelfde plaats niet enkel toegang tot zeer diverse producten maar daarenboven tot gelijkaardige producten van diverse producenten.

Op basis van een presentatie door Dirk De Grooff zal in deze workshop een model van ‘information warehouse’ worden voorgesteld met diverse soorten informatie-aanbieders en een hybride online informatieplatform (client-server/P2P). Er zal daarbij niet enkel aandacht worden besteed aan de voordelen maar ook aan de mogelijke obstakels en problemen.

Dirk De GrooffDirk De Grooff is verbonden aan de faculteit Sociale Wetenschappen van de K.U.Leuven waar hij de vakken ICT: technologie en toepassingen en Online Zoekstrategieën doceert. Hij is coördinator van

het Centrum voor Mediacultuur en Communicatietechnologie (CMC) en oprichter/diensthoofd van het Mediacentrum van de K.U.Leuven en het CUO (Centrum voor User Experience Onderzoek).

Achtereenvolgens was hij projectleider van Mediatel (onderzoekscel nieuwe media voor dagbladuitgevers), en richtte hij HyperVision (nu Agency.com) en U-sentric op. De Grooff publiceerde reeds een vijftiental boeken in het domein van de nieuwe media, waaronder ‘Goochelen met Google’.

4) ONDERZOEK‘Research agenda 2015’

In deze workshop zal een inventarisatie van de meest urgente innovatiethema's worden opgesteld, voor zover daar door betrokken partijen onderzoek naar gedaan kan worden. In de vorm van een panelgesprek geven zowel de industrie (mediapraktijk) als academie (communicatieonderzoek) hun visie. De discussie zal worden gemodereerd door Nico Verplancke (IBBT). Het IBBT opereert op het kruisvlak van visies en toepassingen en heeft ook op het terrein van media-innovatie diverse pistes voor onderzoek en ontwikkeling.Voor de praktijk nemen deel Rudy Raymaekers (Concentra) en Harry Sorgeloos (VRT). Beide concerns hebben een traditie in het entameren van toegepast onderzoek naar nieuwe journalistieke formules en participeren in diverse samenwerkingsprojecten met andere R&D-partners. Voor de academische insteek zal projectcoördinator Jan Bierhoff (INM) inzicht verschaffen in de suggesties van het FLEET-onderzoeksteam. Verder zal Annette Daems (KH Mechelen) verschillende thema’s aandragen die vanuit het mediaberoepsonderwijs worden geprioriteerd.Tijdens de sessie wordt ook de Nederlandse media-innovatieagenda kort toegelicht. Alle relevante beroepsorganisaties hebben hier aan bijgedragen.

Na deze presentaties zullen panelleden, in interactie met andere workshopdeelnemers, bespreken of uit de gedane suggesties een prioriteitenlijst kan worden samengesteld waarin ieder zich kan herkennen. Deze concept-onderzoeksagenda voor Vlaamse media-innovatie zal de komende maanden worden uitgewerkt en gecommuniceerd met de belangrijkste koepels en overheden (IBBT, IWT, departementen, kabinet Lieten).

Jan BierhoffJan Bierhoff is associate lector bij het lectoraat Infonomics & New Media - European Centre for Digital Communication (INM-EC/DC) van de Hogeschool Zuyd. Hiervoor was hij journalist en bekleedde hij

leidinggevende functies binnen de School voor Journalistiek en het European Journalism Centre.

Annet DaemsAnnet Daems is coördinator van het Media Expertise Centrum (MEC) van KHMechelen. Vanuit dit kenniscentrum voor communicatie en journalistiek voert ze momenteel onderzoek naar jongeren en

(nieuwe) mediagebruik en naar de peer-to-peer distributie van content vanuit online nieuwssites. Ze coördineert projecten van maatschappelijk dienstbetoon zoals o.a. het community media project Jailtv in de gevangenis van Mechelen. Annet Daems is opleidingshoofd van het postgraduaat Manager

Interactieve Communicatie (MICA) en curriculumontwikkelaar van de opleiding Journalistiek van KHMechelen.

Christel De Maeyer

Christel De Maeyer is reeds meer dan twintig jaar actief in de sector. Van bij het op de markt komen van de 'voorloper', de Hypercard van Apple (1984), en van de Videoworks/ director 1.0 (1989) tot

heden volgt ze op de voet alle nieuwe ontwikkelingen. Zij is momenteel managing partner van Multimediacollege, gespecialiseerd in multimediaontwikkeling en Rich Internet applicaties. Zij is ook

gastdocent aan de Afdeling multimedia en communicatie van de Hogeschool West-Vlaanderen in Kortrijk.

Rudy RaymaekersRudy Raymaekers is als IT directeur research & innovatie van Concentra Media nauw betrokken bij het snelle veranderingsproces van traditionele naar digitale media.

Harry SorgeloosHarry Sorgeloos werd in 1998 door Bert de Graeve aangetrokken om mee te werken aan de uitbouw

van de VRT. Daar werd hij directeur Strategie, Technologie en Innovatie. Hij was de architect van de bedrijfssystemen, de programmadirecteur van het e-VRT-programma en van het strategisch onderzoek Ratio 2007. Hij was tevens de ontwerper van de Digitale Media Fabriek (de digitalisering

van de omroepproductie).

Nico VerplanckeNico Verplancke is als Program Manager Nieuwe Media en e-Government verbonden aan het IBBT.

Daarvoor was hij als Toegepast Economisch Wetenschapper reeds actief in de IT-sector, bij o.m. Sydney Tristar en Real Software. In zijn huidige functie ondersteunt en volgt hij, in samenwerking met de verschillende onderzoeksgroepen en industriële partners, nieuwe projecten op in eMedia en

eGovernment.

6) INFORMATIEBRONNEN GAAN SOLO‘Nieuwsbron. Embedded Publishing.’

Na de traditionele manier van publiceren door onafhankelijke experts, en het al enkele jaren in opkomst zijnde user-generated content, hebben we recentelijk nog een derde categorie van nieuwe content producers ontdekt: de informatiebronnen. Bedrijven, belangenorganisaties, overheidsorganisaties, politici, wetenschappers, allemaal zijn ze zelf aan het publiceren geslagen, gestimuleerd door de lage drempels die voor online-publicaties gelden. We noemen hen embedded publishers: partijen die wel publiceren maar dit niet doen om het publiceren an sich. De publicaties dienen hier een ander doel, een andere core business, en zijn dus per definitie niet neutraal. FLEET-onderzoekers Sander Spek en Jan Bierhoff publiceerden hierover het rapport Media sources go solo.

In deze sessie discussiëren we over de oorzaak en gevolgen van deze ontwikkeling. Waarom doen deze spelers dit, en zitten lezers hier wel op te wachten? Hebben de traditionele media het belang van hun ‘onafhankelijkheid’ overschat? Verstoort dit de verhouding tussen bron en journalist, nu de eerste minder afhankelijk is van de tweede? En zijn dit soort embedded publishers niet een veel interessantere werkplek voor journalistiek talent dan de traditionele media? In deze sessie proberen we daar een antwoord op te formuleren.

Guy MuësenGuy Muësen is directeur communicatie & media bij de Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO). Hij is verantwoordelijk voor de UNIZO-media (tijdschrift, website, nieuwsbrieven en web-tv)

en de interne communicatie binnen de organisatie. Hij was 19 jaar verbonden aan De Tijd; eerst als online journalist, later als coördinator van de websites en Tijd.TV.

Sander Spek:Sander Spek studeerde Informatiekunde in Tilburg. Na zijn studie begon hij aan de Universiteit Maastricht aan een proefschrift over de organisatie en sociale dynamiek binnen Wikipedia. Sinds 2007 werkte hij daarnaast als onderzoeker bij INM-EC/DC (Hogeschool Zuyd), waar hij in verschillende

projecten onderzoek verrichtte rondom e-publishing, journalistiek en nieuwe media, videoconferencing en ICT-innovatie. Sinds mei 2009 werkt hij als onderzoeker aan het CEMESO-VUB.

7) CONSUMENT‘Wat met de actieve nieuwsgebruiker?’

De gewone nieuwsgebruiker manifesteert zich steeds meer als deelnemer aan het nieuws. Zijn reacties sieren de krantenartikels van kwaliteitskranten, lijstjes met meest gelezen of gewaardeerde artikels staan op de homepage van nieuwssites, het nieuws wordt via mail of facebook doorgestuurd naar vrienden en collega’s, etc. Maar niet iedereen lijkt weg van deze mogelijkheden. Wie niet? En wanneer wel? En waarom dan weer niet? Welke factoren spelen met andere woorden een rol bij het al dan niet deelnemen aan het nieuws. In deze presentatie zoeken we naar antwoorden aan de hand van de resultaten van het kwalitatief gebruikersonderzoek dat binnen FLEET werd gevoerd.

Tijdens een panelgesprek met Fons Van Dijck, Tim F. Van der Mensbrugghe en Pieter Dumon komen 3 stellingen aan bod:Nieuws: de gebruiker wil nog steeds redactioneel nieuws, maar enkel als dit kort, bondig, inpasbaar, to-the-point, anytime, anywhere... is.Media: media worden een informatiehun, waar gebruikers naast nieuws ook entertainment, discussie, diensten, tips & tricks bij dagdagelijkse problemen, etc. verwachten. Advertenties: gebruikers zijn actief en gaan zelf op zoek naar de advertenties die ze willen zien. De media slagen er niet in op die trend in te spelen en adverteerders te overtuigen van de targetting-mogelijkheden van het internet.

Pieter DumonPieter Dumon is mediajournalist bij DeMorgen. Hij werkt mee aan de wekelijkse mediabijlage van de krant Media.com

Tim F. Van der MensbruggheTim Van der Mensbrugghe is blogger, journalist en fotograaf. Als voormalig eindredacteur was hij verbonden aan DeMorgen en als journalist is hij heden ten dage actief op het forum voor

onafhankelijke journalistiek - de Werktitel.be.'Via zijn blog mensbrugghe.wordpress.com voorziet hij de actualiteit van een eigen kijk en geeft hij uiting aan zijn ervaringen in en met de media.

Ike PiconeIke Picone werkt sinds april 2006 bij het IBBT-SMIT-VUB als FLEET-doctoraatsonderzoeker. Binnen dit project heeft hij kwalitatief onderzoek verricht over de actieve nieuwsgebruiker (news produser) in

Vlaanderen. Dit najaar verschijnt zijn visie op het nieuws samen met die van negen andere jonge mediaprofessionals in het boek ‘Jonge Honden’ van Geert Zagers.

Fons Van DyckFons Van Dyck staat aan het hoofd van think.BBDO en adviseert organisaties over hun merk -en communicatiebeleid. Hij is auteur van een wekelijkse column in De Standaard over

consumententrends (‘De kijk van Van Dyck’). Hij is tevens actief als (gast)docent marketing, communicatie en public relations aan o.a. Vlerick School of Management, EHSAL, Vlekho en de universiteiten van Gent, Antwerpen en Brussel. Dit najaar verscheen zijn nieuwe boek ‘De kracht van

wit’, over hoe de economische crisis ons leven verandert.

8) BUSINESMODELLEN‘Businesstrends in digitaal uitgeven.’

In de overgang van analoge naar digitale contentproductie en -consumptie zijn een aantal sleutelconcepten te identificeren die gelinkt zijn aan het digitaal karakter van nieuwe media. Deze concepten zijn van toenemend belang voor de bedrijfsvoering in de (digitale) content-industrie en dienen als vertrekpunt voor deze presentatie.

Vervolgens wordt meer specifiek ingegaan op de gevolgen voor de businessaspecten van het “digitaal publiceren” van nieuws in Vlaanderen. Er wordt een businessmodel-analyse gemaakt van vier uiteenlopende Vlaamse cases (De Standaard Mobile, Nieuws.be, Vandaag.be en Nieuws.skynet.be) waarna een aantal businessgerelateerde trends geïdentificeerd worden en een reflectie naar de toekomst gemaakt wordt.

Johan Mortelmans, Corelio, gaat vervolgens in op een aantal vraagstellingen: Hoe gaat een “klassieke uitgever” om met de digitale overstap? Welke voorbeelden binnen en buiten Corelio kunnen dienen als goede illustratie hiervan? Welke business of consument gerelateerde aspecten mag men niet uit het oog verliezen? Hoe dient een organisatie hier intern mee om te gaan? Etc...

Johan MortelmansJohan Mortelmans is Director E-Media van Corelio. Met sites als www.standaard.be en www.nieuwsblad heeft Corelio de afgelopen jaren een voortrekkersrol gespeeld op het internet.

Recent lanceerde de mediagroep ook mobiele sites en werd een testproject gestart met e-books. Het onderstreept de ambitie van Corelio om zijn leidersrol te behouden en uit te bouwen.

Nils WalravensNils Walravens is sinds 2007 actief als onderzoeker in de Media, Markt & Innovatie cluster binnen IBBT-SMIT-VUB. Hij studeerde af als Communicatiewetenschapper aan de VUB met een thesis rond de introductie van HDTV in Vlaanderen. Sindsdien is hij betrokken bij nationale en Europese

onderzoeksprojecten rond mobiele diensten en platformen, en businessmodelleringsonderzoek in verschillende takken van de media- en telecommunicatie-industrie.

9) REGULERING‘Een stimulerend of remmend effect?’

Traditionele media (uitgevers, omroepen), journalisten en gebruikers worden geconfronteerd met een medialandschap waar vaak behoorlijk wat rechtsonzekerheid heerst. In de context van FLEET werd door de onderzoeksgroepen LSTS-VUB en ICRI-KUL onderzoek verricht naar vragen in twee rechtstakken. Ten eerste werd onderzocht wat de weerslag van de nieuwe technologische ontwikkelingen is op het vlak van het auteursrecht. Hoe moeten uitgevers en journalisten omgaan met het feit dat teksten, foto’s, videofragmenten eindeloos kunnen worden gekopieerd, gedeeld via o.a. sociale media? Kan het auteursrecht de belangen van auteurs en nieuwsuitgevers dienen wanneer hun werken zoekmachines en andere aggregatoren ruime winsten opleveren, wanneer de nieuwssector zelf onder druk staat? Hoe kunnen (elektronische) “uitgevers” omgaan met een steeds groter wordende diversiteit aan “auteurs”? Zijn (eind-)gebruikers zich wel bewust van de beperkingen die het auteursrecht hen oplegt? Ten tweede werd onderzocht in welk opzicht de convergerende mediaomgeving het traditionele mediarecht voor nieuwe uitdagingen stelt. Er is een opmerkelijk verschil in behandeling merkbaar naargelang de technologie (audiovisueel, print, on demand) waarvan gebruik wordt gemaakt. Bovendien wordt de functie van de journalist als waakhond in onze samenleving in vraag gesteld nu er kapers op de kust zijn die veelal geïdentificeerd worden als “bloggers” of “burgerjournalisten”. Tot slot rijst de vraag wie verantwoordelijkheid draagt wanneer online publicaties schade aanrichten. Moeten er ook op het internet bepaalde gedragsregels in acht worden genomen?

Sari Depreeuw (LSTS – VUB) en Evi Werkers (ICRI – K.U.Leuven) stellen u hun onderzoeksresultaten voor. Daarna volgt een panelgesprek met vertegenwoordigers van de verschillende actoren uit de mediasector: Ben Appel (VMMA), Geert Steurbaut (Corelio), Flip Voets (Ombudsman Vlaamse Raad voor de Journalistiek), Luc Van Braekel (lvb.net). Verscheidene hete hangijzers die de link leggen tussen de theorie (wetenschappelijk onderzoek) en de praktijk zullen aan hen worden voorgelegd. Het panelgesprek zal worden begeleid door Prof. Dr. P. Valcke (Professor Mediarecht ICRI – K.U.Leuven, IBBT).

Ben AppelBen Appel is als bedrijfsjurist van VMMa manager van de juridische dienst. Daarnaast zetelt hij als vertegenwoordiger van de private omroepen in de sectorraad media, het adviesorgaan voor mediaregulering.

Prof. Fabienne Brison Fabienne Brison (advocaat Howrey LLP, Partner) doceert intellectuele rechten, juridische aspecten

van de massamedia en recht van nieuwe technologie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), alsook naburige rechten in de Master na Master Intellectuele Rechten aan de Katholieke Universiteit Brussel.

Fabienne Brison is auteur van diverse artikelen en boeken over intellectuele rechten en wordt regelmatig gevraagd als spreker op nationale en internationale conferenties. Met haar diepgaande kennis en een uitgebreide praktijkervaring geldt ze als entiteit in al deze materies.

Sari DepreeuwSari Depreeuw werkt als doctoraatsonderzoekster aan de faculteit Recht en Criminologie van de Vrije Universiteit Brussel en is verbonden aan de interdisciplinaire onderzoeksgroep Law Science Technology & Society (LSTS http://www.vub.ac.be/LSTS). In het kader van het FLEET project

bestudeert zij de auteursrechtelijke aspecten van e-publishing.

Prof. Serge Gutwirth

Serge Gutwirth is Professor aan de rechtsfaculteit van de Vrije Universiteit Brussel. ZIjn academische focus richt zich op analytisch, theoretisch en prospectief juridisch onderzoek van de relaties tussen

wetenschap, technologie en maatschappij met een bijzondere aandacht voor hedendaagde privacy-gerelateerde onderwerpen en dataprotectie. Prof. Gutwirth is oprichter van de VUB-onderzoeksgroep Law Science Technology & Society (LSTS) in 2003 waarin tevens hij zetelt.

Geert SteurbautGeert Steurbaut is secretaris-generaal bij Corelio, bestuurder binnen de Vlaamse Dagbladpers (VDP),

Mediargus en ENPA (European Newspaper Publishers Association). Hij is tevens lid van de Raad voor Journalistiek en van de Erkenningscommissie van Beroepsjournalisten.

Prof. Peggy ValckePeggy Valcke is onderzoeksprofessor aan de K.U.Leuven en doceert mediarecht aan de H.U.Brussel.

Zij is afdelingsvoorzitter van de onderzoekseenheid IBBT-ICRI-KULeuven. Haar expertise behelst de domeinen van het media-, telecommunicatie- en mededingingsrecht. In deze materies publiceert zij regelmatig in nationale en internationale juridische tijdschriften en wordt zij regelmatig uitgenodigd als

spreker op internationale conferenties. Zij was projectleider voor de studie “Indicators for Media Pluralism in the Member States – Towards a Risk-Based Approach” die recent werd uitgevoerd in

opdracht van de Europese Commissie. Peggy Valcke is eveneens lid van de Algemene Kamer van de Vlaamse Regulator voor de Media en deeltijds lid van de Belgische Raad voor de Mededinging.

Luc Van BraekelLuc Van Braekel is anno 2009 vooral bekend als gerespecteerd blogger. Op lvb.net komen zijn standpunten omtrent de vrije markt, technologische innovatie en de kracht van de menselijke geest

naast duiding van het politieke landschap aan bod, en geldt deze als een van de meest invloedrijke nieuwsgeoriënteerde weblogs in België. Als e-ondernemer en ICT consultant richtte tevens hij menig internet-gerelateerde ondernemingen op.

Flip Voets Flip Voets is secretaris-generaal en ombudsman van de Raad voor de Journalistiek. Hij is jurist en was jarenlang radiojournalist en eindredacteur televisie bij de openbare omroep VRT. Hij was ook enkele jaren eindredacteur van De Juristenkrant. Daarnaast is hij actief als gastdocent inzake journalistieke

beroepsethiek in de journalistenopleidingen van Erasmus (Brussel), HUB (Brussel) en Lessius (Antwerpen).

Evi Werkers Evi Werkers is als doctoraatsonderzoeker ("A critical analysis of the legal implications of news content production in the 21st Century. Towards a new interpretation of the fourth power in a converging media society", Promotor: Prof. dr. P. Valcke) werkzaam bij het Interdisciplinair Centrum voor Recht en ICT (ICRI) - K.U.Leuven, IBBT. Ze is gespecialiseerd in auteursrecht en mediarecht met bijzondere aandacht voor e-publishing, online journalism en e-culture.

10) JOURNALISTIEKE OPLEIDINGEN‘Uitdagingen van e-publishing voor journalistieke opleidingen’

Dat de journalistiek onder invloed van de digitalisering een aantal fundamentele veranderingen ondergaat, zal niemand ontkennen. Het benoemen van deze fundamentele ontwikkelingen in de journalistiek is al wat moeilijker, omdat ze vaak worden overschaduwd door de hypes over de trend van het moment (UGC! Videojournalistiek! Hyperlokaal nieuws! Twitter!). In deze sessie geven we een viertal stellingen over de voornaamste digitale ontwikkelingen die de komende decennia de journalistiek verder zullen vormgeven en herdefiniëren. Netwerking, crossmedialiteit, interactiviteit en flexibiliteit zijn de trefwoorden die we daarvoor zullen gebruiken. Via de stellingen willen we een interactieve discussie starten over de manier waarop opleidingen hun studenten kunnen voorbereiden op de journalistiek van morgen.

Steve Paulussen, onderzoeker binnen FLEET, licht de stellingen over de uitdagingen van e-publishing voor de journalistiek kort toe. Ides Debruyne, directeur van het Fonds Pascal Decroos, illustreert met concrete voorbeelden hoe journalistieke opleidingen op deze uitdagingen kunnen inspelen.

Ides DebruyneIdes Debruyne is medestichter van het Fonds Pascal Decroos, van de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ), van het European Center for Computer-Assisted Reporting (ECCAR) en van The European Fund for Investigative Journalism (journalismfund.eu).

Momenteel is hij algemeen directeur van het Fonds Pascal Decroos. Naast wobbing.eu (een site ter promotie van de openbaarheidsregelgeving en onder de vleugels van het Fonds Pascal Decroos) en mediakritiek.be (reflectiekamer over media en journalistiek in Vlaanderen) zijn de Vlaamse Scriptieprijs

en de Vlaamse Scriptiebank (wetenschapspopularisering) zijn geesteskinderen.

Steve PaulussenSteve Paulussen is senior researcher bij het IBBT-MICT-UGENT. Aan de Vakgroep Communicatiewetenschappen van de VUB is hij aangesteld als deeltijds docent. Zijn onderzoeksinteresses gaan uit naar journalistieke theorie, het nieuwsproductieproces, de relatie

tussen journalistiek en technologie, veranderingen in de journalistiek en nieuwe mediatrends.

PLENAIRE ZITTING

• Toekomstbeeld van E-Publishing in Vlaanderen. Nederlands voorbeeld: Commissie Brinkman.

Paul MolenaarPaul Molenaar is voormalig CEO van internetuitgever Ilse Media en COO Media en Innovatie van Sanoma. In de Commissie Brinkman vormde hij als (online) media specialist een onontbeerlijke

bijdrage op het vlak van Toekomst en Innovatie binnen de Pers.

• Innovatieve nieuwsmedia in Vlaanderen

Ingrid LietenIngrid Lieten is Vlaams Minister voor Media en Innovatie.