Sandra Kessels

Adviseur fysiek domein

Directie Bestuur en Financiën

Financiële effecten Omgevingswet

22 augustus 2018 | 1

Wat loopt er bij BZK?

2

• Onderzoek financiële effecten per wetgevingsproduct

• Herijking

• Integraal beeld

• Implementatie

22 augustus 2018 |

Onderzoekskalender

3

Stelselherziening in de tijd

4

Zicht op de Invoeringskosten

5

Financiële positieve effecten (geen lokale beleidskeuze)

6

Eén omgevingsplan, zonder actualiseringsplicht, ≈25% huidige plannen moet worden geactualiseerd zonder dat er iets verandert. Dat hoeft niet meer.

Vereenvoudiging onderzoek, onderzoek en de beoordeling ervan wordt goedkoper, baten voor initiatiefnemers en gemeenten.

Nadeelcompensatie, minder aanvragen nadeelcompensatie (verhoging drempel maatschappelijk risico), aanvragen eenvoudiger (vergelijken met werkelijke situatie).

Bouwvergunning (1), (bouwtechnische) vergunning kleine bouwwerken niet langer nodig. ≈ 60% huidige aanvragen.

Positieve financiële effecten (wel lokale beleidskeuze)

7

Bouwvergunning (2), geen vergunning nodig kleine bouwwerken (ruimtelijke toets).

Globaal plannen, minder postzegelplannen, minder afwijkvergunningen, onderzoeken minder duur.

Leges milieuvergunning, voor milieuvergunningen kunnen voortaan leges geheven worden (kijk tijdig naar uw legesverordening!).

Decentrale ruimte, veel meer eigen beleidsruimte gemeente, financiële consequenties worden nog onderzocht.

Meldplicht, voor groot aantal inrichtingen wordt de meldingsplicht geschrapt, gemeente kan kiezen deze toch (deels) te continueren.

Opdracht omgevingsdienst, genoemde besparingen zitten deels bij de OD, kijk dus tijdig naar de opdracht!

Contactgegevens

Klaas-Jan Koops (Programma DG Omgevingswet, directie Eenvoudig Beter)

klaas-jan.koops@minbzk.nl; 06–51136523

Sandra Kessels (DG Bestuur, Ruimte en Wonen, directie Bestuur en Financiën)

sandra.kessels@minbzk.nl ; 06-27038462

8

Financiën Omgevingswet

Werkgroep Omgevingswet G40

Akoesticum Ede, 5 juli 2018

Financiële gevolgen Omgevingswet

a) Kosten invoering Omgevingswet: implementatiekosten:

• Financieel Dialoogmodel Omgevingswet 2018

• Kengetallen implementatiekosten Omgevingswet

• 5 voorbeelden uit eigen kring: Eindhoven, Tilburg, Utrecht, Emmen, Zwolle met toelichting door Wim Thijssen

b) Kosten uitvoering Omgevingswet: structurele kosten en baten:

• Toelichting op redeneerlijn

• Groepsgesprekken over de elementen voor opdrachtformulering voor nader onderzoek naar structurele kosten en baten van de Omgevingswet

• Plenaire bespreking en afspraken voor vervolg

Context: minimale ambitie gemeenten per 1-1-2021

• Alle gemeenten zijn in staat omgevingsvisies, programma’s en omgevingsplannen te maken, wijzigen en via het DSO te publiceren

• Gemeenten hebben hun regelbeheer op orde (i.v.m. toepasbare regels en vragenbomen)

• Gemeenten (en hun uitvoeringsorganisaties) zijn voorbereid op de gewijzigde vergunningprocedure (van 26 naar 8 weken)

• Gemeenten (en hun uitvoeringsorganisaties) kunnen via het DSO vergunningaanvragen en meldingen ontvangen en behandelen

• Burgers en bedrijven kunnen voor topactiviteiten checken of er een vergunning nodig is

• Burgers en bedrijven hebben op een overzichtelijke wijze digitaal toegang tot alle regels tot het tijdelijk omgevingsplan behoren (v/h omgevingsplan van rechtswege)

Implementatiekosten – Financieel Dialoogmodel (1)

• 2017 eerste versie, 2018 tweede versie

• Tot stand gekomen samen met gemeenten

• Bedoeld als hulpmiddel om gesprek te voeren over de begroting van de invoering van de wet

• In 2017 door 62 gemeenten ingevuld en teruggestuurd

Link naar Factsheet Financieel Dialoogmodel Omgevingswet

Implementatiekosten – Financieel Dialoogmodel (2)

• Op verschillende manieren gebruikt: als begrotingsinstrument, als referentiekader, als checklist, als basis voor gesprek

• Korte toelichting op 5 voorbeelden uit eigen kring: Eindhoven, Emmen, Tilburg, Utrecht, Zwolle:

• Hoe hebben jullie het dialoogmodel gebruikt?

• Wat kwam eruit?

• Wat hebben jullie gevraagd en gekregen?

Financieel dialoogmodel VNG

• Dialoogmodel als basis: +/- volledig en consistente benadering

• Verfijningen doorgevoerd: terminologie (programma, functiebenamingen enz. ), omgevingsvisie Tilburg 2040 (vooralsnog) gereed (raadsbesluit) enz.

• Gehanteerd ikv begroting 2018

• Gehanteerd ikv coalitie-onderhandelingen 2018-2022

Coalitie-onderhandelingen

• Gebaseerd op financieel dialoogmodel VNG mei 2018, gecorrigeerd voor Tilburg.

• Disclaimers: – Aangegeven Incidentele kosten betreffen uitsluitend externe implementatiekosten (uitgangspunt is dat programma

vanuit de ‘lijn’ wordt gefinancierd).

– Structurele kosten (a.g.v. gemiste leges, uitvoeringskosten DSO, ontslagvergoedingen, etc.) zijn ter nadere bepaling (op te nemen in begroting 2020).

– Heronderhandeling Bestuursakkoord Rijk, IPO, Unie & VNG over kostenverdeling (bruidsschat + complexiteitsreductie DSO) is aanstaande (financiële consequenties nog niet meegenomen).

Begroot Dekking

Incidenteel (tot 2021)

4.515.000 1.600.000

Structureel (vanaf 2021)

n.t.b. n.t.b.

Hoe nu verder?

• Blijvend verfijnen op basis van bestuurlijke keuzes pilot omgevingsplan

• Grip krijgen op structurele baten en lasten >2020 (leges)

Kengetallen invoering Omgevingswet

• Wat blijkt is dat er behoefte is aan onderscheid:

• tussen kosten in geld en kosten in capaciteit

• tussen invoeringskosten en structurele kosten

• Tegelijkertijd is er behoefte aan “referentiecijfers”

• Analyse obv 40 ingevulde modellen om tot kengetallen te komen

Link naar Factsheet Financiële kengetallen Omgevingswet

Implementatiekosten – Kengetallen (1)

Implementatiekosten – Kengetallen (2)

Muzikaal intermezzo

Akoesticum

Structurele kosten en baten

Doel van vanmiddag: elementen benoemen voor de opdrachtformulering voor nader onderzoek naar structurele kosten en baten van de Omgevingswet

Dat doen we als volgt:

• Een beeld vormen van het werken met de Omgevingswet obv de verbeterdoelen, de beleidscyclus, de invoeringsstrategieën en de mate van bestuurlijke afwegingsruimte

• In groepjes bespreken wat de structurele kosten en baten daarvan zijn in organisatorisch en maatschappelijk opzicht

• Op basis van de resultaten inventariseren waar het onderzoek naar structurele kosten en baten zich op moet richten

Verbeterdoelen Omgevingswet

https://www.google.com/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwifmN_-1rzbAhVFiKYKHeutASAQjRx6BAgBEAU&url=https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/wetsinstrumenten/beleidscyclus/beleidscyclus/&psig=AOvVaw2DEGVBbGK8lAMw_0vEyMCu&ust=1528293472980602

https://www.google.com/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiXjpGs17zbAhVKh6YKHah2CmYQjRx6BAgBEAU&url=https://vng.nl/onderwerpenindex/ruimte-en-wonen/omgevingswet/ambitieniveau-en-invoeringsstrategie&psig=AOvVaw1deJwG3W6BzfBd_WuTIta-&ust=1528293567968042

Maximale bescherming Maximale ruimte voor initiatief

• Relatief weinig ruimte voor initiatiefnemers

• Rol gemeente: bepalend en regelstellend

• Gemeente werkt aan draagvlak dmv participatie aan de voorkant

• Specialistische kennis in huis nodig

• Relatief veel ruimte voor initiatiefnemers

• Rol gemeente: uitnodigend en faciliterend

• Initiatiefnemers werken aan draagvlak voor hun projecten

• Gemeente beoordeelt op zorgvuldigheid van het proces

Beeld vormen van werken met Omgevingswet

Wat verandert er als we straks werken met de Omgevingswet ten opzichte van de huidige situatie, als we kijken naar:

• hoe er gewerkt wordt (werkwijze en sturing) aan beleid, dienstverlening, communicatie en informatievoorziening;

• hoe het werk georganiseerd wordt (organisatiestructuur en processen);

• wat voor type (interne) functies/rollen daar voor nodig zijn (functies, aantal fte en inschaling);

• welke competenties daar voor nodig zijn;

• de inspanningen die initiatiefnemers en belanghebbenden moeten verrichten;

• het werk van ketenpartners;

• …

Vertaling naar kosten en baten

En wat betekenen deze veranderingen in termen van kosten en baten:

• Intern-organisatorisch

• Extern-maatschappelijk

• Kwantitatief

• Kwalitatief

Vragen voor groepsgesprekken

Wij vragen jullie NIET om de vragen te beantwoorden ☺

Onze vragen aan jullie zijn:

• Zijn bovengenoemde vragen relevant voor het onderzoek?

• Welke vragen heb je nog meer?

• Welke aspecten zou je nog meer onderzocht willen hebben?

Hierbij kunnen de toegestuurde tabellen behulpzaam zijn en de reacties die we gekregen hebben – nav het directeurenoverleg NMO – van de gemeenten Schiedam, Maastricht, Den Haag, Helmond, Almere, Ede, Groningen, Emmen

Vervolg

• Reacties per mail: hedzer.uulders@vng.nl

• Begeleidingsgroep voor onderzoek

Bedankt!

annemieke.vanbrunschot@vng.nl

ko.mies@vng.nl

hedzer.uulders@vng.nl