FinancieringsmogelijkhedenStarters en KMO’s

Bizidee Marketing & Sales Bootcamp 2014

Overzicht financieringsvormen :

1. Bootstrapping = niet financiële bronnen

2. Eigen vermogen

- bronnen

- karakteristieken

- waarom risicokapitaal

- inzoomen op de verschillende vormen / spelers

- ‘quasi’ eigen vermogen

3. Vreemd vermogen

- bronnen

- karakteristieken

4. Overheid – co-financiering

- doel

- federaal / regionaal

1. Bootstrapping

Doel : optimalisatie van de kasmiddelen. Hoe ?

- loonbeperking zaakvoerder

- klanten / factoring

- leveranciers

- voorraad (evtl. liquidatie in functie van te trage rotatie)

- huren/leasen i.p.v. kopen

- desinvesteren (verkoop van niet noodzakelijke activa)

- marge optimalisatie (optimalisatie bedrijfsprocessen)

2. Eigen vermogen

• Bronnen- persoonlijke middelen (spaargeld)

- loonbeperking zaakvoerder

- FFF

- crowdfunding

- business angels (BAN Vlaanderen)

- venture capital / private equity

- beurs

weg van de minste weerstand

2. Eigen vermogen

• Karakteristieken- risicodragend

- aandelenparticipatie

- betrokkenheid / zeggenschap

- winstdeelname

- exit

2. Eigen vermogen

• Waarom risicokapitaal ?- Banken : BASEL III: verstrekken geen risicodragend kapitaal &

wensen waarborgen

- VC & PE-fondsen : vnl. geïnteresseerd in grotere projecten met forse

groeiverwachtingen

- Buffer : risico’s opvangen

anticiperen op marktomstandigheden

Vaststelling : nood aan eigen middelen (business angels), voor financiering in diverse levensfasen KMO’s

2. Eigen vermogen : 3F’s (family, friends & fools)

• Pro

- makkelijk vindbaar

- vertrouwen in ondernemer, veelal

emotionele band (love money)

- kleinere bedragen

- goede fiscale regeling

(win-win lening PMV)

• Contra

- beperkte toegevoegde waarde

- bij mislukking: verstoorde

vriendschap of familierelatie

- vrienden/familie kunnen zich

gaan bemoeien (emotioneel /

minder rationeel)

2. Eigen vermogen : crowdfunding

• Pro

- verschillende vormen

- breed publiek

- marktvalidatie

- beperkte inmenging investeerders

• Contra

- wettelijk kader

- beperkte toegevoegde waarde

- in België nog niet zo populair

(kleine ‘crowd’)

- groei – hypotheek ?

- disclosure

Marktspelers : CroFun, MyMicroInvest

2. Eigen vermogen : business angels

• Pro

- helpen graag starters/groeiers

(buikgevoel)

- denken mee (klankbord) en

leveren kennis (smart money)

- laten de ondernemer ondernemen

- wensen een minderheidsbelang

• Contra

- moeilijker te vinden, daarom een

georganiseerd netwerk als

BAN Vlaanderen

- het moet op het persoonlijke

vlak klikken

- bedragen tot max. 500k euro

- duurder geld (rendement)

In Vlaanderen 1 goed georganiseerd netwerk :BAN Vlaanderen - www.ban.be

2. Eigen vermogen : venture capital / private equity

• Pro

- grote bedragen / mogelijkheden

- ervaren onderhandelaars

• Contra

- mijden starters

- moeilijk te benaderen / zeer

rendementsgericht

- exit mogelijkheid

- stellen hoge eisen aan het

management

Overzichtslijst marktspelers : http://www.agentschapondernemen.be/content/overzicht-van-de-risicokapitaalverschaffers-vlaanderen-2013

2. Eigen vermogen : beursgang (IPO)

• Kenmerken

- groeifinanciering

- zware procedure en hoge kosten (FSMA)

- verhoogde prestatiedrang –en dwang

- informatieplicht / wettelijk kader

- hoge transparantie

2. Eigen vermogen : ‘quasi’ kapitaal

• Financiële middelen die boekhoudkundig geen eigen vermogen zijn maar wel er bepaalde kenmerken van vertonen dankzij

- hun stabiliteit

- hun mogelijke omzetting naar kapitaal

- de vergoeding die eraan gekoppeld is

Voorbeelden : achtergestelde lening, converteerbare obligatie

3. Vreemd vermogen

• Bronnen - vnl. banken, diverse vormen op LT en KT

(fin. van investeringen en bedrijfskapitaal)

• Karakteristieken - geleende geld (rente – terugbetaling)

- waarborgen !

Doel : komen tot een gecontroleerde bankfinanciering,

doorgaans mix met eigen vermogen

Sweat equity Seed money Start-up Expansion

5 F’s Business Angel (syndicate)

CFVenture Capitalist

Bank

Prototype Product introduction

Marketing

Expansion

Sales

engineeringprototype

Concept

know how time

research

marketing plan

proof of concept

business planproductionprototype

1st personnel start marketing

management teammarket studies

workingcapital

Productsupport

helpdeskmaintenanceproduct enhancements

regionalmarketsegment

marketing plan

Keuze van financieringsbron

4. Overheid

• Co-financiering - doel: kredietverbintenis banken verminderen/sharen met een

federale of regionale overheid.

• Spelers - federaal : Participatiefonds (www.fonds.org) – diverse

producten waaronder BA+ lening met BAN

- regionaal : PMV (www.pmv.eu) - win-win lening, waarborgregeling

IWT (www.iwt.be) - subsidies

• Finmix : financieringspanel, georganiseerd

door Agentschap Ondernemen

Synergie:Overheidsmaatregelen

Pre-seed

Start-up Early-growth

Risk

Win-Win Lening

≤200.000 €

BA+ LeningParticipatiefondsMax. 125.000 €

Arkimedes≥ 500.000 €

Vinnof100k-250k

€

ExpansionSeed

ParticipatiefondsOptimeo

ParticipatiefondsStarteo/

Starterslening/

Business Angels

Waarborgregeling- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - >

FINMIX

Wat is FINMIX?

•FINMIX is een project voor elke (kandidaat-)ondernemer gevestigd in het Vlaamse Gewest die op zoek is naar de optimale financieringsmix voor zijn risicovol project.•Optimale financieringsmix: verschillende bronnen noodzakelijk.•Risicovol:► Uitgestelde omzet omwille van het technologisch en/of innovatief

karakter► Grote behoefte aan werkkapitaal om versnelde groei te financieren► Eigen vermogen en waarborgen ontoereikend/te laag t.o.v.

kapitaalsbehoefte

•FINMIX biedt ondernemers de mogelijkheid om hun

project voor te stellen aan een panel van financieringsexperten.

Ondernemer

AO

Privaat risicokapitaalfonds

BAN Vlaanderen

PMV

Participatie-fonds

Innovatiecentrum

Bank

Unizo/Voka

- ondernemer: alle sectoren in Vlaanderen- kosteloos- één panelsessie per maand

FINMIX

Waarom deelnemen aan Finmix?

•Op punt stellen businessplan

•Experten: – Kritische blik door experten– Financieel advies

•Aftoetsen van de potentiële overheidsmaatregelen

•=> Inkorten van je zoektocht naar financiering

Interesse in FINMIX? Neem contact op:

• Bie BoudolfT 09/267 40 11

• Tina Dehasque

T 011/29 20 71• Birgit De Ridder

T 09/267 40 16• Iris Detavernier

T 050/32 50 21 • finmix@agentschapondernemen.be • www.finmix.be

Tot slot….

Vijf aanbevelingen

1) Start met een businessplan2) Bepaal de behoefte aan extern kapitaal3) Denk op termijn4) Spreek de juiste partner aan5) Maak gebruik van aanbod aan begeleiding

En dan…

Nuttige links

www.ban.bewww.finmix.bewww.agentschapondernemen.bewww.fonds.orgwww.pmv-kmo.bewww.bva.bewww.impulskrediet.bewww.iwt.be

Business Angels Netwerk BAN Vlaanderen vzw

8. Meer dan geld !

Het unieke aan Business Angels

De twee “vleugels”:

1. Kapitaal2. Relevante knowhow

Succesfactoren voor bedrijfsgroei

Meer dan geld

Profiel van de Business Angel

• Vermogende (ex-)ondernemers, kaderleden, family offices, relevante VC’s

• Investeringen normaliter tussen € 25.000 en € 250.000• Uitvoerige netwerken en specifieke kennis/ervaring• Bieden strategische visie en spelen rol als mentor:

> “klankbord”• Passie rond ondernemerschap en investeren• Investeren bij voorkeur lokaal

Kerntaken BAN Vlaanderen

• het bewust maken van ondernemers en kandidaat business angels voor business angels financiering

• het informeren, trainen, opleiden en voorbereiden van de ondernemers en business angels

• het in contact brengen van ondernemers met business angels (de eigenlijke ‘matching’)

• het samenbrengen van business angels met het oog op syndicaatvorming

Toegevoegde waarde voor ondernemer

• Contacten met ervaren (ex-) ondernemers• Opleidingssessies• Meer kans om “slim geld” te vinden• Lagere zoekkost en –tijd / discretie• Feedback van het netwerkteam én van de BA’s• Alternatieve, katalyserende financieringsbron

Regionale aanwezigheid

Vanaf eind 2013: opening Brussel

GEEL

Eerste analyse investeringsvoorstel en businessplan

Akkoord over verdere werkwijze

Ondernemers-opleiding rond BA-financiering

Opmaak anonieme fiche met kerngegevens van het project

Informeren van business angels over het project via newsletter

Matching events

Beoordeling haalbaarheid en winstgevendheid (door investeerder)

Onderhandeling en afsluiting akkoord gebeurt autonoom tussen

ondernemer en investeerder (op vraag dealmaking-begeleiding mogelijk)

Werkwijze

BAN Vlaanderen in cijfers

• Investeringspool van +/- 225 business angels• Inflow van ongeveer 600 dossiers op jaarbasis• Lancering van +/- 110 projecten jaarlijks• Organisatie van +/- 20 ontmoetingsfora• Realisatie van ca. 25 investeringsdeals per jaar

door 40 à 50 business angels• 1 Webplatform www.angel4me.be

Welke sectoren ?

Alle economische sectoren

uitgezonderd

kleinhandel,

horeca,

zuivere

immo-projecten

2009 2010 2011 20120%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Gecontracteerde projecten per sector

Other

E-commerce

Production food

Biotech & Pharma

Energy & Environment

Marketing & Communication

Distribution

Healthcare

Services

Production non-food

ICT

Welke bedragen ? Mediaan gezocht bedrag in 2012: € 300.000

Mediaan geïnvesteerd bedrag 2012 : € 112.500

19/11/2013 : € 150.000

2009 2010 2011 20120%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

10% 5% 4% 3%

15%

6% 12% 9%

22%

21%24% 30%

30%44%

39% 30%

17% 16% 10% 20%

7% 7%13% 9%

Gezochte bedragen

1000K-

up to 1000K

up to 500K

up to 250K

up to 125K

up to 75K

Deal realisatie

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 19-11-20130

5

10

15

20

25

30

35

8

18 17

13

16

21

29

18

14

21

Aantal Deals

Aantal Deals

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 19-11-2013

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

Mediaan geïnvesteerd bedrag

Mediaan geïnvesteerd bedrag

2008 2009 2010 2011 2012 19-11-20130

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

Totaal verschaft risicokapitaal 2013 per 19-11-2013

Ark Angels Activator Fund

volstort AAAF-commitment BA's (25%)

vervolginvestering AAF

Ark-Angels Fund

BA + lening via het Participatiefonds

BA financiering

Levensfase

8%

56%

24%

12%

Levensfase gecontracteerde projecten 2012

Pre-startStart-up (-2j)Jonge onderneming (2-5j)Mature onderneming (+5j)

Starters

Groeibedrijven

Mature bedrijven

Eerste hefboom : BA+ lening Participatiefonds

• Achtergestelde lening

• Max. 125.000 € en afhankelijk van BA-inbreng

• Looptijd 5, 7, 10 jaar met vrijstelling van kapitaal terugbetaling van min. 1 jaar

• Interessante en vaste rentevoeten

• Aanvraag via BAN Vlaanderen

• Compatibel met andere PF-leningen

Tweede hefboom: ARK Angels Activator Fund

• Vlaams risicokapitaalfonds• Op initiatief van BAN Vlaanderen• Opgericht binnen Arkimedes-regeling (ARKIV-statuut)• Met kapitaal VAN ca. 60 Vlaamse Business Angels• Als co-investering VOOR alle Vlaamse Business Angels

• Kapitaal: 14,8 mio €• Investeringsfocus: seed capital, early stage, growth, maar ook

specifiek naar MBI, MBO en overname.

• Geen sectorfocus (geen themafonds)

• Focus op “ondersegment” van de fundingmarkt in een vork van EUR 250K tot 1,5 M

• Strategie: co-investeringen (preferentieel naast business angels)

> Tot max. 4 x BA-bedrag

• Structuur: gesloten fonds op 10 jaar

Ark Angels Activator Fund

Conclusie: schitterende “leverage” door gecombineerde financiering voor BA & Ondernemer

• Stel : vb. financieringsvraag 1.500 k €– Inbreng business angel(s) : 250 k €– Inbreng ‘Ark Angels Activator Fund’ : 500 k €– BA + lening 125 k €– Starteo/Optimeo 125 k €– bank: (evt. met waarborg) 500 k €

Business angels kunnen vandaag met een ‘beperkt’ bedrag een aanzienlijke hefboom doen ontstaan

binnen de financiering van een onderneming.

Rol binnen Vlaams beleid

BAN Vlaanderen vzw is erkend partner inzake

financiering binnen de Vlaamse platformen

“Overname & Opvolging”

“ Groei & Professionalisering”

- Andere vaste stakeholders: Unizo, VoKa, VKW.- Looptijd programma’s: najaar 2013 - najaar 2015.

Conclusie

BAN Vlaanderen vzw is:

• Vlaamse speler met lokale toegangen• Kanaal voor risicodragend kapitaal + knowhow

“Deblokkeert moeilijke financierings-situaties”

• Vlotte en discrete werkwijze• Hefboom naar andere financieringsbronnen en partners• Breed toepassingsgebied• Ten dienste van ondernemend Vlaanderen

Contact

Reginald Vossen

Algemeen directeur

Tel.: 011/870.910 Mail: r.vossen@ban.be Website: www.ban.be