Financiële middelen vrijwaren

22
FINANCIËLE MIDDELEN VRIJWAREN Uitdagingen voor sociaal-cultureel werk

description

Op 20 juni 2011 organiseerde Socius de studiedag 'Organisatorische uitdagingen voor sociaal-culturele organisaties'. Dit is de presentatie van Wim Van Opstal van Sociale School Heverlee.

Transcript of Financiële middelen vrijwaren

Page 1: Financiële middelen vrijwaren

FINANCIËLE MIDDELEN VRIJWAREN Uitdagingen voor sociaal-cultureel werk

Page 2: Financiële middelen vrijwaren

Wim Van Opstal •  lector, Sociale School Heverlee - KHLeuven •  research fellow, HIVA-KULeuven

•  handelswetenschappen / EW

Wie?

Page 3: Financiële middelen vrijwaren

•  Beleidseconomische beschouwingen •  Wie? •  Grondslagen (overheidsoptreden) •  Uitdagingen

•  Bedrijfseconomische beschouwingen •  Sociaal Ondernemen: uitdagingen •  Enkele pistes

Menu

Page 4: Financiële middelen vrijwaren

Beleidseconomische beschouwingen

Page 5: Financiële middelen vrijwaren

¨  4 werkvormen

¤  Verenigingen ¤  Bewegingen ¤  Vormingplus-centra ¤  Landelijke vormingsinstellingen

⇒  ‘Derde’ sector, naast markt en overheid

Wie?

Page 6: Financiële middelen vrijwaren

¨  ‘Derde sector’ ¤  Verenigingen

n  5 miljoen VTE vrijwilligers (EU-25, 2005)

n  50% burgers zijn lid (EU-25, 2005)

n  4% BNP (EU-25, 2005)

¤  Stichtingen n  > 110 000 stichtingen (EU-27, 2011)

¤  Coöperaties n  1 miljard leden wereldwijd n  België ó IT, ES, FIN, S, …

Wie?

Page 7: Financiële middelen vrijwaren

¨ Optreden tegen ‘marktfalingen’ ¤  correctie van marktvacuüm ¤  prospectie van nieuwe noden ¤  realiseren van schaalvoordelen ¤  vrijwaren van positie zwakkeren

Grondslagen?

Page 8: Financiële middelen vrijwaren

¨  Sociale innovatie ⇒  economische groei

¨  Sociale insluiting ⇒  positief effect op sociale zekerheid

¨  Sociale cohesie ⇒  positieve samenlevingseffecten

⇒  Positieve externe effecten ⇒  verdienstegoederen (‘merit goods’) ⇒  andere voorbeelden: onderwijs, cultuur, …

Grondslagen overheidsoptreden?

Page 9: Financiële middelen vrijwaren

Positieve externe effecten?

Grondslagen overheidsoptreden?

Hoeveelheid

Prijs

Vraag

Aanbod

P*

Q*

kostenstructuur

private baten

koopkracht

sociale baten

Q**

Problemen: •  Meetbaarheid? •  Normatieve evaluatie

Page 10: Financiële middelen vrijwaren

Grondslagen overheidsoptreden?

Doel-verschuiving

Doel-verdringing

Isomorfisme Oligarchie

Regulering gemiddeld laag hoog laag

Contract hoog hoog hoog gemiddeld

Tendering hoog hoog hoog hoog

Gesloten enveloppe laag gemiddeld laag laag

Eenheidssubsidie hoog hoog hoog hoog

Vouchers hoog hoog hoog hoog

Verwachte effecten van verschillende beleidsinstrumenten

Bron: Enjolras (2009)

Risico op conflict beleidsdoelstelling ó organisatiedoelstelling

Page 11: Financiële middelen vrijwaren

¨  Vaststellingen

¤  Vraagzijde n  Toename maatschappelijke noden

¤  Aanbodzijde n  Wijziging profiel leden en vrijwilligers n  Werknemers: Baumol-effect n  Overheid: besparingen

Beleidseconomische beschouwingen

Page 12: Financiële middelen vrijwaren

¨  Uitdaging Hoe financiering vrijwaren… … zonder afbreuk te doen aan missie?

⇒  Sociaal ondernemen

Beleidseconomische beschouwingen

Page 13: Financiële middelen vrijwaren

Bedrijfseconomische beschouwingen

Page 14: Financiële middelen vrijwaren

Sociaal ondernemen

Ondernemen

Page 15: Financiële middelen vrijwaren

Sociaal ondernemen

Sociaal ondernemen

Page 16: Financiële middelen vrijwaren

¨  Corporate Governance ¤  Hoe bedrijfseconomische knowhow aantrekken? ¤  Meetbare resultaten ó controle management? ¤  Ledenmanagement

¨  Marketing ¤  Product: mix aanbodgericht ó vraaggestuurd ¤  Promotie: welk imago aanmeten? ¤  Prijszetting: kostencalculatie én nacalculatie ¤  Plaats: eigen lokalen ó bij de klant?

Sociaal ondernemen

Page 17: Financiële middelen vrijwaren

¨  Financieel beheer ¤  Onzekerheid subsidies ¤  Autonomie ó voorzorgssparen ¤  Fiscaliteit

¨  H.R.M. ¤  Onzekere perspectieven ¤  Lage lonen ¤  Waardengedreven personeel

¨  Operations Management ¤  Groei/krimpscenario ó omvang bestaffing ¤  Minimale schaal aanbod? ¤  Optimale schaal aanbod?

Sociaal ondernemen

Page 18: Financiële middelen vrijwaren

1. Nieuwe markten aansnijden

Enkele pistes

VZW CVBA-so

inbreng x% inbreng 1-x% Bedrijven

Organisaties Brede publiek

dividenden dividenden

Markt

marktconforme prijzen

Page 19: Financiële middelen vrijwaren

2. Infrastructuur financieren

Enkele pistes

VZW CVBA-so

inbreng x% inbreng 1-x% Bedrijven

Organisaties Brede publiek

dividenden dividenden

huur huur

huur

Page 20: Financiële middelen vrijwaren

3. Topstructuren

Enkele pistes

VZW1

CVBA-so

VZW2 VZW3 VZW4

Page 21: Financiële middelen vrijwaren

¨  Waarom CVBA-so? ¤  Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

n  handelsvennootschap n  variabel kapitaal n  mogelijkheid tot loskoppeling kapitaalinbreng ó zeggenschap n  mogelijkheid tot diversificatie aandelen n  vrijstelling R.V. op dividenden (indien erkenning NRC)

¤  Vennootschap met sociaal oogmerk n  plafond dividenduitkeringen (max. 6%) n  omschrijving sociaal doel n  ‘asset lock’

⇒  Maatwerk mogelijk ⇒  Vehikel om mensen en middelen te mobiliseren

Enkele pistes

Page 22: Financiële middelen vrijwaren

¨  Over aspecten van sociaal ondernemen ¤  Coates, A. & Van Opstal, W. (2010), Juridische kaders voor de Social Profit doorgelicht. In: Verso, Social

Profit Jaarboek Vlaanderen 2010-2011, Antwerpen: Standaard Uitgeverij, pp 56-65. ¤  Coates, A. & Van Opstal, W. (2009), The Joys and Burdens of Multiple Legal Frameworks for Social

Entrepreneurship – Lessons from the Belgian Case. Working Paper on Social and Co-operative Entrepreneurship 09.03, 68p.

¤  Leys, J. & Van Opstal, W. (2009), A Puzzle in SRI: Stakeholders in the Mist. Philosophy of Management 8 (3): 81-96. 

¤  Pacolet, J., Van Opstal, W. & Borghgraef, M. (2008), Wie betaalt de social profit in Vlaanderen? Proeve tot satellietrekeningen in Vlaanderen voor de sectoren gezondheidszorg, welzijn en de socioculturele sector anno 2003. Leuven: HIVA-K.U.Leuven, 300p.

¤  Van Opstal, W. (2010), Organisatie en financieel beheer van ondernemingen in de sociale inschakelingseconomie. In: Verso, Social Profit Jaarboek Vlaanderen 2010-2011, Antwerpen: Standaard Uitgeverij, pp 50-55.

¤  Van Opstal, W. (2008), Coöperaties in de Social Profit? Een verkenning. In: Verso, Social Profit Jaarboek Vlaanderen 2008-2009, Antwerpen: Standaard Uitgeverij, p. 76-82

¨  Over coöperaties ¤  Van Opstal, W. (2011), Coöperaties in zorg. Een verkenning van goede praktijken en vraagstukken in binnen-

en buitenland. EFRO-rapport, 34p. ¤  Van Opstal, W. (2010), De coöperatie, organisatievorm uit het verleden voor onze samenleving van

morgen? Aktief 2-2010: 8-12. ¤  Van Opstal, W., Gijselinckx, C. & Develtere, P. (red.) (2008), Coöperatief ondernemen in België: theorie en

praktijk, Leuven: ACCO, 185p. ¤  Van Opstal, W. & Gijselinckx, C. (2009), “The Co-operative Provision of Public Services in an Evolving

Welfare State”, EMES Conferences Selected Papers Series, ECSP-B08-16 ⇒  works.bepress.com/wimvanopstal en www.coopconsult.be

Meer weten?