Filantropie in zorg en welzijn - prof. dr. Lucas C.P.M. Meijs

© prof. dr. Lucas C.P.M. Meijs, [email protected]. www.ecsp.nl

prof.dr. Lucas C.P.M. Meijs

Strategic Philanthropy

Filantropie in de zorg en welzijn?

De verkozen

bestuurder / politicus

als

scharnier

mailto:[email protected]

http://www.ecsp.nl/


Stand vrijwillige inzet

• 4.000.000 vrijwilligers

• 200 uur per jaar

• Ongeveer 500.000 FTE

• 40% organisaties heeft

tekort, maar daarvan

heeft 60% geenvacatures (monitor

vrijwilligersbeleid)

Tussen 30 tot 40% van 18+ doet vrijwilligerswerk, met een gemiddelde van tussen de 4 en 5 uur per week, per vrijwilliger, ongeveer even veel mannen als vrouwen, gemiddeld ouder, hoger opgeleid, blanker, drukker, ´rijker´ en meer in dorpen.


http://www.ecsp.nl/


Stand vrijwillige inzet

LAGE SCHATTING

• 4.000.000 vrijwilligers

• 200 uur per jaar

• Ongeveer 500.000 FTE

Tussen 40% en 50% van 18+ doet vrijwilligerswerk, meteen gemiddelde van tussen de 4 en 5 uur per week, pervrijwilliger, ongeveer even veel mannen als vrouwen,gemiddeld ouder, hoger opgeleid, blanker, drukker, ´rijker´en meer in dorpen.

Deze slide gebruik ik nu al bijna 20 jaar

• Kwantitatief is er niet veel veranderd,

beetje groei in %, beetje afname in

uren

• Kwalitatief / organisatorisch is er veel

veranderd

Google eens op

Meijs Baren Hedendaagse Vrijwillige inzet

Algemene publicatie trends vrijwilligerswerk

Meijs college reuring vrijwilligerswerk

2 keer 30 minuten college op youtube


http://www.ecsp.nl/


Mantelzorg is niet vrijwilligerswerk

• ‘officieel’ omdat niet in georganiseerd

verband

– uit jezelf vuilnis buiten zetten is informele of

mantelzorg maar als huisarts het vraagt is het

vrijwilligerswerk

• ‘maar ook’ soms in eigen huishouden

• ‘emotioneel’ want niet onverplicht

• spelen wel enkele zelfde issues en zodra

instantie betrokken al bijna ‘georganiseerd

verband’


http://www.ecsp.nl/


Van Landelijke Overheid

naar Gemeente

naar gemeenschappen….

Civil society

=

Georganiseerde burgerij

=

Privaat organiseren voor publieke belang


http://www.ecsp.nl/


Uitgangspunten

Overheid

Beleid/grenzen50% + 1

Civil Society

GemeenschappenGunsten

Markt

KoopkrachtIndividuele transacties

Solidariteit /

overdracht

DIRECT

- Donaties

- Vrijwilligerswerk

INDIRECT

- Belastingen

- Dienstplicht

Een leefeenheid kan op vier

manieren ‘diensten’ krijgen

met ieder hun eigen

spelregels:

1. zelf doen

2. zelf kopen op de markt

3. krijgen via overheid

4. krijgen via civil society

Overheid en civil society

verbinden op basis van

verschillende vormen:

- solidariteit (direct / indirect)

- in/uitsluiting

- besluitvorming tussen

mensen die ‘teveel’ en ‘te

weinig’ hebben

leefeenheid

Verkozen politici vormen de

scharnier tussen burger en

overheid en daarmee dus ook

tussen markt / civil society en

overheid


http://www.ecsp.nl/


Verleden - legitimiteitsverlies

Overheid

Produceert homogeniteitAlgemene normen en

waarden

Civil Society

Produceert diversiteitPrivate normen en

waarden

Markt

KoopkrachtIndividuele keuzes

Nederland is vanaf de 80-jarige

oorlog bij uitstek een civil society

land waarin de diversiteit van

(religieuze) gemeenschappen

veel ruimte krijgt van een niet

centrale staat.

Met de verzuiling is de

financiering van die diversiteit

steeds meer overgenomen

door de overheid.

Met dit proces is (financiële)

solidariteit verschoven van

direct naar indirect en staat

deze nu onder druk zowel

vanwege legitimiteit als

collectieve lastendruk.

De legitimiteit van die diversiteit is

vervolgens verminderd bij de

verstatelijking (verzorgingsstaat).

Verstatelijking

Collectivisering

Verzuiling


http://www.ecsp.nl/


Toekomst - solidariteit in

gemeenschappen

Civil SocietyGunsten/gemeenschappenProduceert diversiteit

Private normen en waarden

MarktKoopkracht

Individuele transactiesIndividuele keuzes

De huidige beweging is

een ‘terug naar de

toekomst’ van een Civil

Society die past bij het

Nederland van de

komende eeuw:

- Divers

- Dynamisch

- Gebaseerd op

(lokale)

gemeenschappen

- Meer eigen

verantwoordelijkheid

en directe solidariteit

- Ondernemender Dit betekent echter ook

dat er veel minder

centrale sturing zal zijn.

OverheidBeleid/grenzen

Produceert homogeniteit

Algemene normen en waarden

In directe

solidariteit geven

burgers vrijwillig

hun tijd of geld

In directe solidariteit

bepalen burgers zelf

waaraan ze willen

geven

Bedrijven steeds

maatschappelijker

CS steeds

ondernemender

Terug naar de

toekomst

van de Civil Society

Overheid: ‘zorgen dat’ & vangnet


http://www.ecsp.nl/


Civil society:

Drie type doelstellingen en organisaties


http://www.ecsp.nl/


Service Delivery

- Externe klanten

- Acceptatie voor werving, selectie, training

- Acceptatie voor management (door anderen,

b.v. beroepskrachten)

- Wat je kan


http://www.ecsp.nl/


Mutual support / benefit

- Gezamenlijke bindende eigenschap (hobby,

ziekte, etc.

- Samen activiteiten, samen organiseren

- Frustratie over in-actieven

- Hobby-energie

- Wat je bent of hebt


http://www.ecsp.nl/


Campaining

- Willen wereld overtuigen van eigen gelijk

- Iedere bijdrage is welkom, iedere gelover is er

een

- Geen aandacht voor organiseren

- wat je gelooft


http://www.ecsp.nl/


Drie zielen die moeilijk mengen..

• Bewonersorganisatie

– Mutual support is

koffiedrinken met

elkaar

– Service delivery is

cursussen voor

iedereen

– Campaigning is

vechten met de

gemeente en de

verhuurders

• Kerk

– Mutual support op

zondag

– Service delivery

midden in de

samenleving

– Campaigning bij het

evangeliseren


http://www.ecsp.nl/


service

campaigning

MSO

CIVIL SOCIETY

STATE

MARKET

Van Tulder / Meijs Diensten aan anderen

(WMO)

steun voor

elkaar

(sociale

cohesie)

Beinvloeding van

gedrag en beleid

Drie typen Civil Society


http://www.ecsp.nl/


Civil society falens

• Onvoldoende

– minder efficiënt dan overheid

• Particularisme

– gericht op een bepaalde groep (gunst ipv recht)

• Paternalisme

– gebaseerd op ‘beter weten’

• Amateurisme

– gebaseerd op burgers met goede bedoelingen zonder

specifieke kennis en opleiding(Salamon, 1987)


http://www.ecsp.nl/


In die civil society wordt…

• Organisatie

– Gebaseerd op vertrouwen

– Gebaseerd op andere schaarste van tijd en

geld

– andere (on)mogelijkheden


http://www.ecsp.nl/


Drie stromen van middelen

• Vergoedingen voor verleende diensten

– ‘Prijs’/ Eigen bijdragen (geld en zelfwerkzaamheid / mantelzorg)

– Contributies

– Sponsoring

• Overdrachten via de overheid– Subsidies (aan organisaties of cliënten)

• Filantropische financiering (individueel, fondsen, bedrijven)

– Vrijwilligerswerk (mensen)

– Donaties (munten

– (5M) (media, massa, middelen)


http://www.ecsp.nl/


vrijwilligers en beroepskrachten

• Vrijwilligerswerk is een beloningsstructuur niet een functieomschrijving

• Mensen mogen dingen doen omdat ze er de juiste ‘competentie’ ervoor hebben, niet omdat ze ervoor betaald worden……

• Mensen die alleen maar goed kunnen werken als ze ervoor betaald worden mogen zich geen professional noemen……

• Vrijwilligerswerk gaat om toegevoegde waarde, niet om kosten besparing…….

• Burgers betalen beroepskrachten (direct en indirect) voor de vervelende klussen, niet voor wanneer het makkelijk is….

• Burgers kunnen dus ook gewoon zelf zorg inkopen


http://www.ecsp.nl/


1

• Niet de overheid maar de samenleving

geeft vorm aan het publieke domein

– via overheid is efficiënt (belasting) maar

legitimiteit onder druk (democratie)

– via civil society is niet echt efficiënt maar

individuele legitimiteit is maximaal

– via markt is niet efficiënt en niet altijd legitiem

maar kent zeker effectiviteit


http://www.ecsp.nl/


2

• Er is een wezenlijk verschil tussen

individuele verantwoordelijkheid en civil

society.

– Civil society is wanneer een paar burgers zich

verenigen

– Individuele verantwoordelijkheid is vanuit

´leef-eenheid´ (mee)betalen in de vorm van

mantelzorg of eigen bijdrage

– (Mantelzorg is geen vrijwilligerswerk, is geen

civil society want voor eigen leef-eenheid).


http://www.ecsp.nl/


3

• Er is in Nederland geen crisis in de directe

solidariteit maar wel in de legitimiteit van

de indirecte solidariteit.

Indirecte en directe solidariteit zijn geen

communicerende vaten.

Waar overheid terug trekt stapt samenleving

niet altijd in want mensen kiezen zelf

Directe solidariteit kan wellicht het fundament

onder solidariteit verstevigen omdat het de

ervaring weer terug brengt.


http://www.ecsp.nl/


4

• Nederland zal moeten wennen aan

diversiteit in zorg en welzijn.

– Overheid richt zich op gemiddelde stemmer

en produceert homogeniteit

– Civil society richt zich op specifieke achterban

en produceert diversiteit

– Ooit (verzuiling) had Nederland ‘best of both

worlds’ met een overheid die civil society

financierde… maar ja….


http://www.ecsp.nl/


5

• De ‘nieuwe’ oplossingen zitten in de

overlap tussen de drie sectoren

– Sociaal ondernemerschap

• vanuit bedrijven

• vanuit civil society

– Nonprofit ondernemerschap

• vanuit overheden

• vanuit civil society


http://www.ecsp.nl/

Filantropie in zorg en welzijn - prof. dr. Lucas C.P.M. Meijs

Government & Nonprofit

Transcript of Filantropie in zorg en welzijn - prof. dr. Lucas C.P.M. Meijs