Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

38
Fasen en technieken in een ondersteuningsproces 21-05-2022

description

Fasen en instrumenten in het ondersteuningsproces

Transcript of Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

Page 1: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasen en technieken in een ondersteuningsproces

Page 2: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasen in een ondersteuningsproces

Wat?

• In elke praktijk wordt bewust of onbewust gefaseerd gewerkt

• Elke methodiek/methodisch handelen is opgebouwd uit verschillende fasen

• Mate van aandacht voor bepaalde fase is afhankelijk van de methodiek (en doel ervan) en van de concrete situatie

- p.2

Page 3: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasen in een ondersteuningsproces

Voordelen en kanttekeningen

• Systematiek Þ meer doelgericht handelenÞ meer transparantie (controleerbaarheid)

• Verhaal van ouders > vast protocol,

vragenlijsten

- p.3

Page 4: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasen in een ondersteuningsprocesHoe?

Verschillende faseringsmogelijkheden

• Fasen stroomdiagram• Fasen GROW-model pedagogisch coachen Jef

Clement • Fasering van een pedagogisch adviesgesprek• Fasering van een intensieve gezinsbegeleiding

- p.4

Page 5: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Fasen adviesgesprek Stappen 

1. Kennismaking en afstemming - Begroeting en contact maken- Personalia- Achtergrond toeleiding- Uitleg werkwijze

2. Wat is de vraag, het probleem? - Probleem inventariseren- Probleem analyseren- Hypothesen vormen- Inschatting zwaarte

3. Wat te doen? - Afweging en keuzes maken- Haalbare doelen stellen- Uitwerken praktische aanpak- Afspraken doornemen

4. Begeleiding en nazorg - Toepassing bespreken- Uitvoering

ondersteunen/bijsturen- Volhouden bespreken- Evalueren en afronden

- p.5

Page 6: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Enkele tools / fase > leertheorie

Fase 2:– Probleeminventarisatie: dagboek, telling, tijdmeting,

turven, prioriteitenlijst– Probleemanalyse: SSG-schema (gedrag kind/ouder)

dagboek (beleving ouders), thuisobservatie, camera

Fase 4: – Uitvoering: dagboek, rollenspel, gedrag versterken

(beloning)

- p.6

Page 7: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Gedragsdagboek

• Gedrag :

• Dag :

• Wat deed je kind? (concreet en zichtbaar)• Wanneer en waar gebeurde het?• Wat ging er aan het gedrag vooraf?• Hoe reageerde je hierop?• Hoe liep het af? Wat was het effect op het kind?• Hoe was mijn ge- voel en gedachte?••

- p.7

Page 8: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

SSG –schema (fase 2)

• Basis: idee dat gedragsmatige invalshoek effectief is

• Theoretisch kader: sociale leertheorie: veel gedrag is aangeleerd en kan dus ook worden afgeleerd

• Ouders tonen hoe leerprocessen plaats vinden en hoe ouders en kinderen elkaar kunnen beïnvloeden (ook aandeel ouder)

• Concreet waarneembaar gedrag kinderen en ouders zo exact mogelijk beschrijven !

- p.8

Page 9: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Dagboek beleving ouders (fase 2)

• Belevingsaspect van ouders is de focus

• Meer globale manier van beschouwen: welke opvoedingssituaties deden zich voor en waren leuk/moeilijk te hanteren

• Opschrijven van negatieve gevoelens over kinderen is vaak een veilige uitlaatklep.

• Het dagboek kan helpen in uitvoeringsfase.- p.9

Page 10: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

SSG -schema

Situatie (2) Ongewenst gedrag kind (1)

Gevolg (3)

8 uur ‘s morgensKind moet zich aankleden

Treuzelen met aankledenNegeert instructies ouder

Ouder wordt boos,moppert, kleedt kind aan

- p.10

Page 11: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

SSG -schema

Situatie (2) Gewenst gedrag kind (1)

Gevolg (3)

Iets vroeger opstaanKleren zijn al klaargelegd

In een kwartier aankledenInstructies ouder opvolgen

Sticker voor goed gedragCompliment van ouder

- p.11

Page 12: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Andere gangbare instrumenten voor inventaris en analyse

• KIPPPI: Kort Instrument voor de Psychologische en Pedagogische probleem Inventarisatie (kind en ouder)

• Gedragsvragenlijst Achenbach

• SDQ (Strength and Difficulties Questonnaire) (3-16j): meet ouderlijke perceptie gedrag kind

• FINDS-diagram van Martin Herbert(1999): richting aangeven en een aanleiding vormen om agressief gedrag verder te onderzoeken en analyseren.

- p.12

Page 13: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Rollenspel (fase van de uitvoering)

• Meer gebruikt in oudercursussen dan in individuele ondersteuning maar toch krachtig leermiddel

• Mogelijkheid tot oefenen, biedt groter gevoel van zekerheid om het thuis zelf te kunnen

• (1) goed voorbeeld, (2) voldoende oefenkans, (3) evaluatie

- p.13

Page 14: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering pedagogisch adviesgesprek

Gedrag versterken (fase van de uitvoering)

• Positieve beloningen om gewenst gedrag te versterken

• Sociale versterker onmiddellijk na het gewenst gedrag (benoemen gedrag!)

• Materiële versterker als krachtige prikkel

- p.14

Page 15: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Aanmelding Inventaris Verandering Afbouw

Doel:

afstemming tussen hulpvraag en aanbod

Doel:

verzamelen van informatie, stellen van doelen en werkpunten, opbouwen van een werkrelatie

Doel:

werken aan werkpunten

Doel:

evalueren en afronden van de gezinsbegeleiding

- p.15

Page 16: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Aanmelding Inventaris Verandering Afbouw

- Tel contact

- Kennismakingsgesprek

- Afstemmingsgesprek

- Begeleidingsgesprekken

- Voortgangsgesprek

- Begeleidingsgesprekken

- Voortgangsgesprekken

Eindgesprek

- p.16

Page 17: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Tools voor begeleidingsgesprekken

- p.17

• Opsporen van krachten Via: videobeelden, observaties, registratieopdrachten, schaalvragen

• Formuleren van werkdoelen Via: competentieanalyse, netwerkanalyse, analyse van veiligheid

Page 18: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Schaalvragen

- p.18

Page 19: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Tool voor 1e voortgangsgesprek

- p.19

Werkdoel Wat is er nodig om het doel te bereiken

Wat is de eerste stap, het eerste werkpunt

Page 20: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Tool voor verdere voortgangsgesprek

- p.20

Werkdoel Wat is al gelukt

Wat is nog nodig om het doel te behalen

Wat zijn de eerste stappen/werkpunten

Page 21: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Fasering intensieve gezinsbegeleiding

Tool voor verdere voortgangsgesprek

- p.21

Werkdoel Werkpunten Hoe is hier aan gewerkt

Hoe ver zijn we

Page 22: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Kennismaking met andere tools

- p.22

• Gevoelsthermometer• Gezinskaart• Heroïc Narrative• Wenskaarten• Storende en helpende gedachten• Confronterende ik-boodschappen• Drie-manden techniek• Sociaal netwerk activeren• Formulier veiligheid in het gezin

Page 23: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Kennismaking met andere tools

- p.23

• De energiebarometer• Drie vragen van geluk• Stoefboekje• Gedachtentechniek• Netwerkcirkels

Page 24: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

De energiebarometer

- p.24

• Waar staat je energie? • Waar wil je in 6 maand staan? • Wat is er nodig als je op 4 staat om naar 5 te

gaan?• Wanneer de barometer op 0 staat, wat maakt dan

toch dat je hier bent, dat je toch nog de kracht hebt… de wil hebt …

Page 25: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Drie vragen van geluk

- p.25

Doel: positief zelfwaardegevoel

• Wat heb ik vandaag gedaan/geleerd waarover ik tevreden ben?

• Wat heeft iemand anders gedaan waarover ik tevreden/blij of dankbaar ben? Was mijn reactie zo dat die persoon dat weet en dat er kans is dat hij/zij misschien nog wel eens zoiets doet?

• Wat ziek ik om me heen, wat hoor, ruik, voel of smaak ik waarover ik tevreden of dankbaar kan zijn?

Page 26: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Stoefboekje

- p.26

Page 27: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Gedachtentechniek

- p.27

• Welke gedachten zijn helpend en welke niet?

Page 28: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Netwerkcirkels

- p.28

ik

Wie staat korter bij? Wie betekent veel voor jou?

Wie staat verder af?

Page 29: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Kennismaking met andere tools

Opdracht:

- p.29

Stel per 3 à 4 studenten een tool voor aan je medestudenten:

- Wat is het? Hoe werkt het?- Wat is het doel? In welke fasen is de tool inzetbaar?- Binnen welk theoretisch kader past de tool?- Hoe kan je deze tool inzetten in je eigen

werkcontext?

Page 30: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Tools voor de coaching van je team

- p.30

• Teamcirkelen• Werken met schaalvragen• Individueel schaalwandelen in groep• Teamkwadrant en kwadranten van ouders• Het model met de 3 C’s

Page 31: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Teamcirkelen

- p.31

• Visualiseren van de huidige situatie• Op de voorgrond brengen van aanwezige

kwaliteiten en sterktes• Vrijmaken van positieve energie door benoemen

van kwaliteiten en eigenschappen die men apprecieert van elkaar

Page 32: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Werken met schaalvragen

- p.32

Vb. • Op welke prestatie (vb. contact met ouders,

interactie met team, …) ben je meest/minst fier?• Waar zet je die prestatie (case) op een schaal van

1 tot 10?• Hoeveel keer heb je naar je gevoel al een

hoger/lager cijfer gehad

Page 33: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Werken met schaalvragen

- p.33

Vb.• Hoe is je zorg naar anderen en naar jezelf?• Als je een lijstje maakt van iedereen hier, op de

hoeveelste plaats zet je dan jezelf in de zorg naar anderen?

Vb.• Hoe gaat het in/met het team?• Hoe gaat het tov vroeger?

Page 34: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Werken met schaalvragen

- p.34

Vb.• Coachen van huidige naar gewenste situatie • Waar sta je vandaag? Wat maakt dat je vandaag

daar staat? Wat moet je doen, welke stappen ga je zetten om verder te geraken? Wanneer is het goed genoeg? Hoe ga je weten dat je 1 punt hoger staat? Wat is dan zo anders? Wat zullen anderen dan merken?

Page 35: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Individueel schaalwandelen in groep

- p.35

• Schaalvraag 1: hoe voel jij je nu in de groep? Positie innemen in de ruimte.

• Schaalvraag 2: waar stond jij een paar maand geleden in de groep? Positie innemen in de ruimte.

• Toekomst: positioneer je 1 stap vooruit tov je beginpositie.

Page 36: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Teamkwadrant en kwadranten van ouders

- p.36

Opstellen van het kwadrant van het team• Benoemen van aanwezige teamkwaliteiten en

vragen naar concrete voorbeelden• Benoemen van valkuilen (kwaliteiten waarin men

doorschiet), uitdagingen (positief tegenovergestelde van de valkuil) en allergie (waaraan men binnen de groep een hekel heeft en waarbij men bij confrontatie doorschiet in de valkuil)

Page 37: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Teamkwadrant en kwadranten van ouders

- p.37

Opstellen van het kwadrant van de ouderOpstellen van een dubbelkwadrant

Page 38: Fasen en instrumenten in een ondersteuningsproces

13-04-2023

Het model met de 3 C’s

- p.38

• Casus: Concretiseren Confronteren:

• Analyseren• uitdagen

• Complimenteren• Concluderen:

suggesties naar aanpak Samenvatten afspraak