FAME magazine winter 2009

winter 09/10

Jolanda Kuiper Ís eigenwijs

Jelle de Visser Navigeren in het zorgoerwoud

25 Jaar FAME Groep

FAME Magazine 2009.indd 1 04-11-2009 16:15:03

architectuur & stedenbouwplanontwikkelingbouwmanagement

Jaargang 3 | nummer 1

FAME Magazine is een uitgave van FAME GroepArnhem - Zwolle

Burgemeester Roelenweg 408021EW Zwolle

Postbus 6748000AR Zwolle(038) 4258112

www.famegroep.nl Eindredactie Henk Vonk

Fotografie Hotse Eismawww.hotze.nl Maarten Corbijnwww.corbino.nl

Vormgeving en realisatie | Publishers Support BV

25 JaarVoor u ligt de vijfde editie van het FAME

Magazine. In deze economisch roerige tijden,

met in de media wel heel veel aandacht voor

crisisonderwerpen, is het heerlijk om een

Magazine te kunnen maken met veel foto’s en

verhalen over pas opgeleverde projecten en

nieuwe initiatieven.

We ruimen deze keer veel pagina’s in voor

nieuw fotomateriaal van inspirerende projecten.

De projecten variëren van herstructureringsge-

bied tot luxe villa, maar hebben in ieder geval

één ding met elkaar gemeen: ze zijn allen met

de grootste zorg bedacht en gerealiseerd.

We hebben fotograaf Hotze Eisma gevraagd

om de projectserie voor dit magazine te ver-

zorgen en dat heeft hij op z’n eigen wijze met

veel toewijding gedaan. Verder deze keer volop

aandacht voor zorgprojecten. De zorgsector in

Nederland is volop in beweging waardoor er

een groot huisvestingsvraagstuk ligt voor nu en

de toekomst.

FAME is betrokken bij tal van initiatieven. We

gunnen u graag een kijkje in onze keuken. Maar

we beginnen dit magazine met een overden-

king van ons 25-jarig jubileum. Wat hebben de

afgelopen jaren ons gebracht, maar vooral: hoe

vieren wij onze toekomst. Ik wens u weer veel

lees- en kijkplezier.

Henk Vonk

Directeur FAME Groep


Inhoud04 FAME GroEp

25 jaar

06 JolANDA KuIpEr Ís eigenwijs

10 SpANNENDE VorMEN in Lichtenvoorde

16 BArt ouSHoorN ahoLd investeert zeLfbewust

22 HAAGSE ArcHItEctuur

24 ANDré VINK uLft bLaakt van zeLfvertrouwen

30 MultIFuNctIoNEEl cENtruM voor bovensmiLde

36 cArlo VAN DEN KIEBooM zorgconcept in LandeLijke gebied

40 JEllE DE VISSEr navigeren in het zorgoerwoud

44 BErNé VulKErS bijzondere erfcompositie

46 INVENtIEF rEcrEërEN in de duinen van schoorL

50 AStrID WIllEMSEN natuurLijke rust

16

10

06

24

46

36

fame 3


fame 5

v.l.n.r. Johan Blokland, Tjeerd Meijer, Berné Vulkers, Jules van der Linden, Ernst van der Wolde en Henk Vonk

FAME GroEp 25 jAAr

Het stilstaan bij zo’n jubileumjaar brengt je al snel bij de vraag wat nou precies de waarde ervan is. Los van de doorgaans eraan gepaard gaande feestjes is het interessant te onderzoeken of die jaren je ook beter hebben gemaakt. Het antwoord daarop is niet eenvoudig te for-muleren.

Een kwart eeuw ondernemerschap wijst in ieder geval op een identiteit van continuïteit. De behoefte om lange termijndoelen te stellen, daarin te groeien en je als onderneming telkens vanuit een vaste basis te wil-len verbeteren.

Dat houdt niet in dat er geen ruimte is voor verandering. Integendeel waarschijnlijk, want de steeds dynamischer wordende omgeving vraagt om visie en een sterk en flexibel aanpassingsvermogen. Je begint als het ware elke dag weer een beetje opnieuw. Toch is een collectieve kennis en intuïtie waarschijnlijk van een even grote waarde. Binnen onze gelederen zijn er al heel wat jubilea gevierd. Ook dit jaar hadden we vier medewerkers die 12,5 jaar voor FAME werkzaam zijn geweest. Het verbinden van deze vaste waarden aan nieuwe frisse geesten, met en zonder ervaring, om samen op een steeds hoogwaar-diger manier onze projecten te kunnen realiseren, is de waarde van 25 jaar FAME. En elke dag met een frisse zin.

2009 is een jubileumjaar voor de Fame Groep. We bestaan 25 jaar en dat is in

onderneminGsland een respectabele leeF-tijd. Want vanzelFsprekend is het niet.


Jolanda Kuiper


Samen met ontwikkelaar Gerrit Jansen wordt in de Zwolse wijk Stadhagen nu een eye-catcher gerealiseerd met kinderdagopvang geschikt voor vijf daggroepen van veertien kinderen en drie naschoolse opvanggroepen van vijftien kinderen per groep, kantoren en overdekt parkeren met een oppervlak van circa 4.500 m2 en 65 parkeerplaatsen.

We hebben een gesprek met Jolanda op het zonnige terras achter de privéwoning. Na het openen van de deur worden we bijna overspoeld met een aanstekelijke dynamiek en enthousiasme, zowel verbaal als fysiek. Na een half uurtje weet je: Jolanda ís haar onder-neming. Het is daarom niet zo verwonderlijk dat ze na een loopbaan in het Groninger ba-sisonderwijs en twee jaar voortgezet onder-

Multifunctioneel kinderdagverblijf / BSO / Kantoren

fame 7

Jolanda ÍsEiGEnwijskinderopvanG eiGen Wijs van jolanda kuiper is een Groot succes, Waardoor de huidiGe plek al snel te klein Werd. van de Gemeente zWolle kreeG jolanda de unieke kans om op een Fan-tastische plek in de Wijk stadshaGen haar ei-Gen huisvestinGsplan te ontWikkelen.

impressie interieur kinderdagverblijf


wijs in Zwolle haar eigen kinderopvang begon. ’In de stad Groningen heb ik tien jaar les gegeven op het basisonderwijs. Het was een heel veelzijdige tijd met fusies, brede schoolontwikkelingen en lesgeven in achterstandswijken. Aan alle groepen op de basisschool gaf ik les. Van ieder moment heb ik genoten. Ik ontwikkelde mijn eigen visie op het onderwijs, de omgang met de kinderen en de relatie met ouders. Na ver-loop van tijd merkte ik dat mijn visie en tome-loze energie niet in dat systeem pasten.’

Al in Groningen werd haar idee voor een eigen kinderopvang geboren. Eenmaal in Zwolle was de tijd rijp om voor zichzelf te beginnen. Haar visie en werkwijze draait vooral om een zeer grote betrokkenheid bij kinderen en ouders, het creëren van een hele individuele band. ‘We zijn er niet alleen om de

kinderen te verzorgen. Willen

ook écht met de kinderen bezig zijn, als groep maar ook indivi-

dueel. Het intensieve contact met de ouders helpt ons om het echt goed te doen voor de kinderen. We doen dagelijks veel activiteiten met hen. De leidsters worden geselecteerd op een grote persoonlijke betrokkenheid bij het werk.’

Eigen ruimte Na een lange zoektocht voor geschikte huisvesting kreeg Jolanda van de plaatselijke woningcorporatie een woon-werkwoning toegewezen. Toen bleek dat de geschakelde buurwoning ook leegstond, huurde Jolanda die er meteen bij. Dit was een redelijk alternatief, maar qua indeling uiteraard niet optimaal voor de uitoefening van het kinderdagverblijf. Dus bleef de wens om in lijn met de visie nog eens

een eigen

ruimte te creëren. Die mogelijk-heid bood de gemeente Zwolle door toewijzing van een wel heel

bijzondere plek in de wijk: op A-1 stand tegenover het winkelcentrum van Stadshagen. Jolanda: ‘Ik was heel erg verrast, maar ik zag direct goede mogelijkheden. De plek was echter te groot en te prominent om er alleen maar een dagverblijf neer te zetten. Ik zag direct dat er nog meer bij ontwikkeld moest worden. Daarbij stelde de gemeente ook hoge eisen aan de architectuur. Hoogste tijd om het professioneel aan te pakken.’

De onderneemster besloot het project met Gerrit Jansen van Jansen Vastgoed en Coen Koenders van FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle te ontwikkelen. ‘Bij beide partijen was er een persoonlijke klik en een gezamenlijk enthousiasme om er iets moois en goeds van te maken’. Het ontwerpen ontwikkelproces stond onder strak toezicht van het gemeentelijk supervisieteam onder leiding van Aldert Koop met een maandelijks voortgangsgesprek, waarin uitgangspunten en beslissingen op de agenda staan. Jolanda: ‘Het

8 fame


is een heel vlot en plezierig proces met een goede samenwerking tussen de ontwikkelaar, het supervisieteam, de architect en mij.’

De architectuur communiceert op een speelse manier met een eigen moderne uitstraling in lijn met de dominante en strenge uitstraling van het winkelcentrum. In de totale context met het winkelcentrum ontstaat balans en harmonie door de groene speelweide, het speels toepassen van kleurvlakjes en een grote transparantie door gebruik van veel glas in het ontwerp. Voor de binnenwereld van het kinderdagverblijf heeft Jolanda nadrukkelijk haar stempel gezet op de ontwerpkeuzes. ‘In plaats van het gebruikelijke werken als groep op een eiland heb ik nadrukkelijk gekozen voor samenwerking en dus stimulering van de activiteiten tussen leidsters en kinderen van de

verschillende groepen onderling. Op meerdere momenten van de dag is er samenwerking met de andere groepen. De basisgroepen zijn telkens klein (ongeveer zes kinderen), de aan-dacht voor de kinderen daarentegen groot.

Vriendelijke vormenElke groep grenst aan een speelplein en heeft een eigen tuin, zodat iedere groep daar op elk moment gebruik van kan maken. De meubels en de wanden binnen zijn speciaal ontworpen met vriendelijke ronde vormen. De kleu-ren van vloeren en wanden zijn ingetogen. Kleuraccenten worden toegepast in nissen, commoderuimtes en deuren. Het wordt echt schitterend!’

fame 9

‘De gemeente Zwolle stelde hele hoge eisen

aan de architectuur’


10 fame

spannendevorMEnEind mei 2009 is fase twee van de herstructurering Nieuwmarkt-Zuid in Lichtenvoorde opgeleverd. Met de verwezenlijking van het project ontstaat een totaal nieuw centrumgebied voor het dorp met een geheel eigen sfeer en identiteit. Stedenbouwkundig is het plan gericht op de creatie van een spannende winkelroute, smalle winkelstraatjes en leuke pleintjes. Deze gedachte wordt versterkt door de keuzes in architectuur die zich kenmerkt als eigentijds met hier en daar gebruik van historische elementen. De variatie in verschijningsvormen van de diverse planonderdelen maken het plan spannend en verrassend en als geheel een zeer prettig woon- en winkelgebied.

Herstructurering centrum Lichtenvoorde


fame 11


12 fame


landmarksIn de winkelrouting worden zowel met winkelformules als met de fysieke verschijning van de gebouwen ankerpunten gecreëerd om de bezoekers een prettige wandeling te bezorgen.

fame 13

GevelsDe vertikaal geparcelleerde gevels In het straatprofiel zijn

herkenbare architectonische elementen die op een heden-daagse manier zijn vertaald. Het geheel levert een gezellig,

gevarieerd en veelkeurig gevelbeeld op.


14 fame


fame 15

WonenEr is veel tijd en zorg besteed aan de uitwerking van een grote ver-

scheidenheid aan woningtypen met een fantastisch besloten daktuinen

op de winkels. Zo wordt wonen in het centrum écht een droomplek.

paviljoenHet winkelpaviljoen ligt als een verrassende druppel tussen het plein en de winkelstraten waarmee de vorm de bezoeker in de routing begeleidt. Het ge-bouw is zeer hoogwaardig gedetailleerd en gemateria-liseerd waarbij veel gebruik is gemaakt van glas en zink.


Bart Oushoorn


fame 17

ahold investeert zelfbewust in drontEn-wEst

We praten met Bart Oushoorn, als ontwikkelingsmanager bij Ahold eindverantwoordelijk voor het project.

Bart, wat was jullie strategie om de tender te winnen?‘Het begint ermee, dat de wijk al veel langer een locatie is waar Albert Heijn eventueel samen met andere Ahold-formules belangstelling voor heeft. We hebben ons dus al een beeld gevormd van de mogelijkhe-den van de wijk en we hebben vastgesteld dat het heel goed past bij het profiel van Albert Heijn. Als er een tender wordt uitgeschreven zijn we met ons team dan ook zeer gedreven om te winnen, want je hebt maar één keer de kans om zo’n nieuwe plek te bemachtigen. Iedereen wordt op scherp gezet en we kijken goed met welke externe partijen we de grootste kans van slagen hebben.’

In dit geval ging het om prijs en visie?‘Ja, en daarnaast stelde de gemeente eisen aan zaken zoals bijvoorbeeld de opleverdatum, woningen voor de plaatselijke woningcorporatie en noem maar op. Voor het concept en de architectuur hebben we

investeren in de ontWikkelinG van een Winkelcentrum in een noG niet aFGebouWde Wijk vereist leF en vertrouWen. toch Wilde de Gemeente het voor- zieninGenniveau in dronten-West snel naar een hooG niveau tillen. de tender voor een nieuW Winkelcen-trum Werd GeWonnen door ahold vastGoed. in hooG tempo realiseerde Fame een compact en compleet pro-ject met een hooGWaardiGe hedendaaGse uitstralinG.


FAME benaderd waarmee we in een paar brainstormsessies tot een concept en een ontwerp zijn gekomen. Het is uiteindelijk een naar buiten gekeerde ovale gevel geworden aan een centraal plein. De zes-tien appartementen voor de corporatie kijken over de dijk uit over de tegenoverliggende wijk. In de beoordeling kregen we lof van de gemeente over onze visie en ons streven om er een hoogwaardig project van te maken.’

FAME heeft het project vervolgens op turnkey basis voor Ahold uitontwikkeld. Vanwaar die constructie?‘We hadden zelf op dat moment onvoldoende capaciteit om het pro-ject in het gewenste tempo te realiseren. Als projecten door ons zelf wat verder uitontwikkeld zijn, werken we vaak met een ontwikkelaar of aannemer als turnkey partner. In dit stadium vonden we het echter belangrijk om de ontwikkeling door een partij te laten uitvoeren die de door ons gewenste kwaliteit kan brengen. Als je een partij die vrijheid

geeft is het heel fijn om een prijsgarantie voor de totale stichtings-kosten te krijgen, zodat het project ook wat dat betreft binnen onze richtlijnen uitontwikkeld wordt. FAME is bij mijn weten de enige partij in hun sector die zo’n garantie ook daadwerkelijk geeft.’

Wat vind je van het eindresultaat?‘Het proces is erg vlot en plezierig verlopen en de kwaliteit en uitstra-ling van het winkelcentrum is heel goed in lijn met ons gedachtegoed. FAME heeft binnen het budget goed vastgehouden aan de uitvoering van een hoogwaardige detaillering en materialisering, zoals bijvoorbeeld een natuurstenen gevel voor het winkelcentrum.’

18 fame

‘We kregen lof van de gemeente over onze visie’


fame 19


20 fame


MInX kantorencentrum Apeldoorn

projectmanagement en toezicht: FAME Bouwmanagement opdrachtgever: BEMOG Ontwikkeling Zwolle architect: Rijnboutt Van der Vossen Rijnboutt bv

fame 21


22 fame

Het winkelcentrum Loosduinen is een goed functionerend winkelcen-trum in de wijk Loosduinen met twee supermarkten, een fors areaal aan niet-dagelijkse winkels en een weekmarkt. In het centrum is tevens het stadsdeelcentrum, een bibliotheek en buurtcentrum opgenomen. Het is een levendig gebied met veel woningen boven de winkels.

Het stadsdeelkantoor en de maatschappelijke functies kunnen verplaatst worden om meer ruimte voor winkels te creëren. Daarnaast bestaat de wens om de supermarkten uit te breiden en ruimte voor horeca en terrassen te realiseren. Bij bebouwing van het parkeerterrein aan de Loosduinse Uitleg (fase 1) dienen de hier

Haagse architectuurin opdracht van Weboma ontWikkelinG en berGinvest stelde Fame architectuur en stedenbouW een ontWikkelvisie en een schets-ontWerp op voor de revitaliserinG van Winkel-centrum loosduinen in den haaG.

Gewonnen prijsvraag herstructurering Loosduinen


fame 23

gelegen parkeerplaatsen elders in het gebied gecompenseerd te worden.

De gemeente opteerde hierbij voor een parkeergarage onder het Loosduinse Hoofdplein, maar erkende tevens de hoge financiële con-sequenties hiervan. Na inventarisatie en analyse van de huidige situatie heeft FAME hiervoor een alternatieve en minder dure oplossing ge-vonden. Vanuit de resultaten van de analyse is gekozen voor het ver-sterken van het winkelcentrum op drie hoofdaspecten: herkenbaarheid, functionaliteit en parkeren.

Accentueren entreesHet winkelcentrum wordt gekenmerkt door een centraal gelegen plein op het assenkruis van twee winkelstraten. Momenteel zijn de entrees van het winkelcentrum in ruimtelijke zin onduidelijk en rommelig. Het imago en kwaliteit van het gehele winkelgebied kan door de aanpak van de entrees een grote impuls krijgen door de entrees beter vorm te geven. In de zichtlijnen van de aanrijdroutes worden ruimtelijke accen-ten met een hoge architectonische beeldkwaliteit geplaatst waarmee de entrees een uitnodigend karakter krijgen.

compact winkelcentrumHet plein blijft de centrale plek in het winkelcentrum. De lange uitloop van de Loosduinse Hoofdstraat in oostelijke richting doet afbreuk aan de (gewenste) compactheid van het winkelgebied. De visie stuurt hierom aan op het meer compact maken van het winkelcentrum door meer winkelruimte te creëren in het centrale deel. Op termijn zou het oostelijke deel van de Loosduinse Hoofdstraat dan kunnen verkleuren met kleinschalige dienstverlening dan wel meer wonen.

parkeerring De parkeervoorzieningen worden beter verdeeld over de vier kwa-dranten door toevoeging van parkeerkelders onder nieuwbouw en optimalisering van de maaiveldparkeerterreinen. Hierdoor ontstaat een ring van parkeervoorzieningen rond het centrale plein en is een dure, onrendabele parkeergarage onder het plein niet nodig.

De visie is uitgewerkt in een stedenbouwkundig plan dat inzicht geeft in de toekomstige bebouwingstructuur, functies en programma, bereik-baarheid en parkeren en de beoogde beeldkwaliteit. Voor de eerste fase van de ontwikkelingsvisie –de locatie Loosduinse Uitleg- is een schetsontwerp gemaakt waarin het beoogde architectonische beeld is uitgewerkt. Deze fase voorziet in het afmaken van de straatwand langs de Loosduinse Uitleg, meer ruimte voor de bestaande supermarkten met een goede en veilige bevoorrading, een aantrekkelijk front met winkels aan het Loosduinse Hoofdplein en de Loosduinse Uitleg, het toevoegen van woonkwaliteit voor de bestaande woningen door mid-del van een aantrekkelijke daktuin, hoogwaardige woningen met woo-nentrees aan de straat en een ondergrondse parkeervoorziening voor winkels en woningen.

De nieuwe bouwmassa aan de Loosduinse Uitleg complementeert de straatwand. In de architectonische uitstraling van de straatgevel is er voor gekozen om een gevel te ontwerpen die voldoende plasticiteit en

variatie heeft voor een aantrekkelijk woon- en winkelniveau, maar die tevens voldoende rust biedt tussen de zeer diverse architectuur van de omliggende bebouwing. Extra hoogte accenten zijn hierom bewust niet toegepast.

Bij het ontwerp hebben de kwaliteiten van specifieke Haagse architec-tuur zoals elders in de wijk te zien is als inspiratiebron gediend. De gevel wordt gekenmerkt door een overwegend horizontale belijning gecombineerd met vooruitstekende en terugspringende delen (erkers en loggia’s). De woningentrees zijn geaccentueerd met verticale ele-menten. Het geheel krijgt hierdoor een statige, Haagse aanblik met een uitgebalanceerde variatie in de gevel.

Op de begane grond van het nieuwe blok zijn twee supermarkten opgenomen. Aan het plein en de straatzijde zijn de supermarkten af-gezoomd met kleinschalige nieuwe winkels. Hierdoor ontstaat er een aantrekkelijke plint aan het openbaar gebied. Boven de winkelruimte zijn 24 straatgeoriënteerde appartementen ontworpen in vier bouw-lagen met een drietal portiekontsluitingen aan de straatzijde. De vijfde woonlaag is teruggelegen en biedt ruimte aan 3 penthouses.

collectieve daktuinOp het binnenterrein tussen de nieuwe appartementen en de be-staande maisonnettes wordt op het dak van de supermarkten een collectieve daktuin aangelegd met privé terrassen voor de direct aan-grenzende woningen. Onder het nieuwe blok is in twee lagen een parkeerkelder met 130 parkeerplaatsen gesitueerd voor de winkels en de woningen.

architect: ir. johan blokland stedenbouwkundige: ir. mireille woortman


André Vink


ulft blaakt vanzelfvertrouwenin ulFt bij doetinchem ontWikkelt planoForm vastGoed-ontWikkelinG samen met johan blokland van Fame architectuur & stedenbouW een inGrijpende reconstructie van het dorpshart om van ulFt een reGionale trekker te maken.

Een initiatiefrijke gemeente en een ondernemende middenstand staan aan de bron van het initiatief. Planoform werd in 2006 naar aanleiding van een prijsvraag geselecteerd om de ontwikkeling ter hand te nemen. We hebben een gesprek met André Vink, ontwikkelingsmanager bij Planoform in Arnhem.

André, leg eens in het kort de situatie in ulft uit? ‘Ulft is een Gelders dorp nabij Doetinchem met ruim tienduizend in-woners. Wat je veel ziet is, dat naast steden ook de grote dorpen hun eigen specifieke functie hebben in de regio. Het dorpse karakter van plaatsen als Ulft is aantrekkelijk voor veel mensen als alternatief voor de grote stad, zowel om er te wonen als te winkelen. Ulft heeft die re-giofunctie als dorp, maar de positie moet wel goed onderhouden wor-den. Wat je ziet is een terugloop van het winkelbestand en dus ook de koopkrachtbinding en toevloeiing. Om dat te draaien is er een forse ingreep nodig in het centrum. Het mooie is dat de ondernemers dat zelf heel goed zagen en de gemeente ook. In zo’n proces is het heel belangrijk dat de middenstand zelf de motor is achter de ontwikkeling.’

Wat mankeert er in jullie visie precies aan het centrum?‘In de eerste plaats is het aanbod (branchering) en het volume niet

toereikend om een echte regionale centrumfunctie te kunnen zijn. Het aanbod is uitgebreid maar moet wel versterkt worden. Consumenten wijken anders te snel uit naar de stad. In de tweede

fame 25

Reconstructie centrumgebied Ulft


plaats is het centrum als verblijfsgebied onder de maat. Het winkel-concept moet veel beter en de sfeer moet veel intiemer zodat consumenten er graag hun tijd doorbrengen.’

En hoe los je dat op?In de eerste plaats wordt er circa 7.500 m2 winkeloppervlak toege-voegd naar een totaal van 11.000 m2. Hiermee krijgt Ulft qua branche-ring een compleet winkelaanbod. Voor wat betreft de stedenbouw-kundige structuur wordt het gebied in een haltermodel ontwikkeld met aan de uiteinden grote gratis parkeergelegenheden en commerciële trekkers. Daartussen is het winkelgebied opgespannen en kun je een mooi rondje winkelen. Wat bijzonder wordt aan de nieuwe Ulftse situatie is dat er leuke horecapleintjes worden ingericht en dat de Kerkstraat aan twee zijden winkels krijgt in tegenstelling tot de huidige situatie.’

Je had het net ook over wonen?‘Ja, naast het winkelaanbod en het ruimtelijke concept, zeg maar de functionele ‘winkelmachine’, is het onderdeel wonen een belangrijke derde factor in onze visie voor het centrum van Ulft. Het moet een gezellig compleet centrum worden en wonen in zo’n centrum is niet alleen een fraai product voor de woningmarkt maar levert ook een belangrijke bijdrage aan de sfeer in het centrum. In die zin is in onze visie en planontwikkeling het woonproduct niet ondergeschikt aan de

winkels. We besteden heel veel aandacht samen met de architect aan bijvoorbeeld goede ontsluiting van de woningen in het winkelgebied en het creëren van mooie buitenruimten in de vorm van dakterrassen.’

Voor welke doelgroepen worden er woningen ontwikkeld?‘In totaal betreft het circa 120 woningen, verdeeld in startersapparte-menten, seniorenappartementen, royale koopappartementen en een aantal grondgebonden stadsvilla’s. We richten ons met name op locale en regionale bewoners die op de woningmarkt willen starten of een grondgebonden woning willen verruilen voor een appartement in het centrum. Het grootste deel van de appartementen wordt ontwikkeld voor woningcorporatie Wonion uit Varsseveld.’

Bij herstructurering is het proces behoorlijk bepalend voor het succes. Hoe loopt dat in ulft?‘We werken samen met een initiatiefrijke gemeente en een on-dernemende middenstand, die zich heeft verenigd in de Ulftse Ondernemersvereniging ‘De Hanze’. MKB Vastgoedplan uit Apeldoorn heeft het voorbereidingstraject van de prijsvraag samen met de ge-meente en ondernemers begeleid en is nog steeds in het proces be-trokken. Belangrijk uitgangspunt in onze ontwikkelvisie voor deze plek is dat we het totale project hebben opgedeeld in kleine behapbare fases. Het werkt heel goed dat je niet alle uitdagingen in één keer te lijf wilt gaan. De woningcorporatie werkt integraal mee in de planvorming zodat je een goede afstemming krijgt van de verschillende functies in het gebied. Tenslotte hebben we een programma opgesteld voor

‘We creëren een nieuwe

Ulftse identiteit’

26 fame


fame 27

programma: 11.000m2 winkels, 120 appartementen branchering en advies: MKB Vastgoedplan Apeldoorn, Dhr. R.P. (Paul) van Dalfsen ontwikkeling: Planoform Vastgoedontwikkeling Arnhem, Dhr. A. (André) Vink architectuur: FAME Architectuur & Stedenbouw Arnhem, Ir. Johan Blokland

stedenbouwkundige visie: SAB Strategie en Ontwerp Arnhem, Ir. M.Ph.W. (Martin) Dubbeling

gebiedspromotie en communicatie. Hierdoor wordt iedereen goed geïnformeerd en is er een plek waar mensen met hun vragen naar toe kunnen.’

Wat voor architectonische sfeer streven jullie na in ulft? ‘Stedenbouwkundig ligt er een plan met gezellige straatjes en pleintjes op een vrij dorpse schaal. Dat moet in de architectuur verder tot uitdrukking worden gebracht door in het centrum van het plan bij de

kerk een architectuur te kiezen met een romantisch dorps karakter en van het centrum af wordt de sfeer wat moderner en de gebaren wat groter. We bewaken wel heel erg de samenhang in de stijl. Het deel waar nu aan gewerkt wordt is enig sinds modern en sfeervol van karakter. Het is voor ons de uitdaging om een centrum te creëren met een eigen, maar nieuwe Ulftse identiteit. We vinden dat bewoners zich in het geheel moeten herkennen zonder oude dingen na proberen te maken.


28 fame

recent opgeleverd


fame 29

prijsvraag design and build: SHP en FAME


30 fame

MfC vOORBovensmildede Fame Groep ontWikkelde in opdracht van Gemeente midden drenthe op turn-keybasis een multiFunctioneel centrum in bovensmilde. het centrum is op 11 septem-ber 2009 op Feestelijke Wijze Geopend.


Het concept kenmerkt zich door een sfeervol ‘dorpsplein’, waaraan alle functies van het centrum grenzen. In het ge-bouw is gebruik gemaakt van hoge glazen puien waardoor er in combinatie met prettige warme kleuren een prachtig ruimtelijk effect ontstaat.

fame 31


32 fame

SportiefDe voetbal en sporthalactiviteiten nemen een belangrijke plaats in binnen het programma van het MFC. De vloer van de sporthal is uitgevoerd in een bijzondere ‘duifblauwe’ kleur waardoor er een erg prettige sfeer ont-staat in de doorgaans wat kille sporthalatmosfeer. Ook aan de buitenkant is het sportieve karakter van het gebouw af te lezen. Stoere ronde vor-men in combinatie met hoge verticale belijning en grote cijferaanduidingen voor de kleedkamers vormen de gevel aan de zijde van de voetbalvelden.


fame 33


Hedendaagseterp met allure

34 fame


Jules van der Linden ontwierp deze zeer luxueuze villa voor het ‘terpenplan’ in de Zwolse wijk Stadshagen. De gemeente

Zwolle stelt particuliere initiatiefnemers met dit plan in de gelegenheid om, zij het onder restrictie van zeer strenge

randvoorwaarden, hun eigen villa te realiseren. Het ontwerp eist met haar eigen-zinnige vormen en sobere materialisering van zwarte baksteen, glas en zink de nadrukkelijke aandacht

van de voorbijganger op.

fame 35


36 fame

Carlo van den Kieboom


fame 37

Wat is de achtergrond van jullie stichting?‘Dr. Fuldauer was een huisarts in Hengelo Overijssel, die in de jaren zestig is gepromoveerd op de huisvesting voor ouderen. Een uitvloeisel van deze studie was de oprichting van een stichting die een fundraising-project voor de ontwikkeling van wooncomplex ’t Swafert in Hengelo initieerde, gebaseerd op de zienswijzen van Dr. Fuldauer. Uit eerbe-toon is de stichting naar hem genoemd. Na de realisatie van ’t Swafert is de stichting blijven bestaan en heeft zich ten doel gesteld om inno-vatie op het gebied van huisvesting voor ouderen en gehandicapten te bevorderen. Na de verkoop van ’t Swafert ontstond een fonds dat veel initiatieven financiert, maar geen schenkingen doet. Onze bijdrage moet uiteindelijk op een of andere manier terugvloeien in het fonds.’

Hoe is het project in Den Ham ontstaan?‘Primair zijn wij actief in de regio Twente en hebben daar veel contact met onder andere zorgaanbieders. We willen graag op de hoogte blij-ven van nieuwe zienswijzen en ontwikkelingen. Vanuit onze contacten met de stichting ZON uit Oldenzaal kwamen wij in aanraking met hun idee om combinatiehuisvesting voor dementerenden en patiënten met een complexe gedragstoornis te ontwikkelen in het landelijk gebied. Het idee is dat de laatste groep uit therapeutisch perspectief lichte zorgtaken kan verrichten voor de andere groep. Dit is samen met Zorgaccent uitgewerkt. Veel dementerende patiënten van Zorgaccent komen oorspronkelijk van het platteland. Hun visie is dat dementeren-den met die specifieke achtergrond juist in die oude vertrouwde omge-ving beter tot hun recht komen.’

Zijn er nog meer specifieke voordelen aan zo’n project in het landelijk gebied?‘Het eigen buitengebied is ten opzichte van projecten in de kern van een dorp of stad natuurlijk veel groter. In een beschermde prikkelarme omgeving kan volop worden gewandeld maar er moet ook licht

onderhoud worden verricht. In het voorbereidingstraject hebben we veel contact en overleg gehad met de families van de toekomstige bewoners. Die zijn allemaal heel erg enthousiast.’

Jullie zijn hier niet alleen financier, maar ook de eindbelegger. Hoe zit dat?‘Het is niet per definitie de manier waarop wij werken, maar het is onder het vorige bestuur zo ontstaan. Het is uiteindelijk wel de bedoe-ling om het project te vervreemden, maar we hebben besloten om het project zelf te ontwikkelen. We hebben de hele initiatieffase voor de ontwikkeling van het concept samen met de stichtingen en de toekom-stige bewoners gedaan. Daarna werd het te complex en te omvangrijk en zijn we de samenwerking met de FAME Groep aangegaan.’

Waarom ontwikkelt FAME het project op turnkey basis?‘Er zijn genoeg adviseurs die aan dit project kunnen en willen werken, maar wij zijn ons heel bewust dat wij dan zelf volledig verantwoordelijk zijn en het volledige risico nemen voor het eindresultaat. Dat kunnen we eenvoudig niet verantwoorden. We wilden graag een allround partner die ons niet alleen al het werk, maar ook de volledige budget-taire risico’s uit handen zou nemen. Daarbij kwam het project in een stroomversnelling omdat een deel van het project beslist in de eerste helft van 2010 opgeleverd diende te worden. De beoogde partner moest die versnelling op een goede manier tot stand brengen en ma-nagen. Uiteindelijk is het ook in een hoog tempo gegaan, mede door-een zeer coöperatieve en enthousiaste gemeente.’

landelijkzorgconcept

initiatief: Dr. A. Fuldauerstichting ontwikkeling: FAME Groep Peter Vermeulen en Berné Vulkers architect: B&L architecten participanten: Stichting ZON en Stichting Zorgaccent

de Fame Groep ontWikkelt in opdracht van de dr. a. FuldauerstichtinG op turnkey basis een zorGaccom-modatie in het landelijk Gebied van het overijsselse den ham. voor een unieke combinatie van demente-renden en patiënten met een meervoudiGe complexe GedraGsstoornis. een Gesprek met carlo van den kieboom van de stichtinG.

Turnkey zorgaccommodatie Den Ham


Stoere patio’S Johan Blokland van FAME Architectuur & Stedenbouw in Arnhem is verantwoordelijk voor het ontwerp van deze stoere patiowoningen. Het project is een onderdeel van

een wijkontwikkeling, waarvoor FAME het ontwerp heeft gemaakt van in totaal ca. 150 grondgebonden woningen en appartementen.

38 fame


fame 39


Jelle de Visser


fame 41

navIgeren In Het zorGoErwoudvoor de zzG-zorGGroep, één van de Grootste zorG-orGanisaties in Gelderland, ontWikkelt Fame planontWikkelinG op diverse mooie locaties in Groesbeek en nijmeGen nieuWe zorGprojecten voor verschillende doelGroepen. een Gesprek met jelle de visser, lid van de raad van bestuur.

Wie zich enigszins verdiept in de wereld van de zorg, komt al snel in aanraking met een doolhof aan visies, ontwikkelingen, regelgeving en niet te vergeten een voortdurende ver-andering van inzichten bij de overheid. Onze eerste vraag aan Jelle de Visser is om eens duidelijk uit te leggen hoe het nu precies zit, maar daar moet ook hij om lachen. ‘Het is inderdaad erg complex, dus een eenvoudige uitleg kan ik niet geven’. Jelle slaagt er evenwel in om ons vanuit het perspectief van zijn eigen zorggroep een gestructureerd verhaal voor te schotelen.

’De ZZG-Zorggroep is een organisatie die in de afgelopen twintig tot vijfentwintig jaar zo’n tweehonderd fusies heeft meegemaakt. Hierdoor zijn we uitgegroeid tot één van de grootste zorgverleners in Gelderland. We hebben zo’n vijfduizend medewerkers en

hebben binnen ons marktgebied een aandeel van 80 procent in de thuis- en kraamzorg en een aandeel van circa 35 procent in de resi-dentiële verzorging. Vanuit dat perspectief en de grote uitdagingen die voor ons liggen zijn we voortdurend bezig om onze organisatie marktgerichter te maken.’

Wat zijn de belangrijkste ontwikke-lingen waar jullie in je beleid rekening mee houden? ‘In de eerste plaats stijgt de zorgvraag met meer dan 50 procent door vergrijzing, een lan-gere levensverwachting en een veranderende leefstijl . Het is de vraag wie dat kan en wil betalen. Het financieringsvraagstuk zal de zorg drastisch veranderen. In de tweede plaats is er sprake van een veranderende vraag. Op dit moment zijn er in ons marktgebied 1500 ver-pleeg- en verzorgingsplaatsen die de komende

tien jaar zullen gaan verdwijnen en plaats zul-len maken voor allerlei vormen van zelfstandig wonen. Mensen willen niet meer in een ver-pleeghuis wonen. Er ontstaan hierdoor woon-service combinaties waar tot op hoog niveau zorg verleend kan worden. In heel Nederland gaat het om zo’n 160.000 verpleeghuis- en verzorgingshuisplaatsen. In de derde plaats is er sprake van een veranderende zorgfinancie-ring. Met de persoonsgebonden en persoons-volgende budgetten wordt niet meer de instel-ling maar de cliënt gefinancierd. De cliënt krijgt daarmee een meer bepalende rol. In de laatste plaats is er sprake van verandering in de re-gelgeving. De overheid wil meer concurrentie. Dit leidt tot een uiterst complexe zorgmarkt.’

En wat is wat jullie betreft de positie van de ZZG-Zorggroep?‘Voorop staat, dat wij er zijn om de klant te


helpen navigeren in het zorgoerwoud. We hebben intensieve samenwerking met huisart-sen en ziekenhuizen, waarbij wij de klant het juiste zorgtraject kunnen aanbieden. Hierbij gaat het met name over herstelpatiënten vanuit de ziekenhuizen en het begeleiden van cliënten met een chronische ziekte. Voor deze groepen mensen investeert ZZG heel veel in het ontwikkelen van zorg op afstand.’

Wat is jullie relatie met vastgoedontwikkeling?‘Dat is het tweede element in onze strategie. Zorg wordt steeds meer verleend in de eigen wijk of het eigen dorp. De zelfstandigheid is gewenst bij senioren en wordt ook door de overheid gestimuleerd. Onze missie is in elke wijk of elk dorp huisvesting voor mensen met een beperking in deze regio te realiseren. Je moet dan echter óók een visie hebben

over het opbouwen van een zorgstructuur in combinatie met een visie op woonconcep-ten. ZZG-Zorggroep ziet het als haar taak ook daar zwaar op in te zetten. We brengen onze kennis en visie in het ontwikkelen van huisvestingsconcepten en zorgstructuren. Los van onze zorgstichting hebben we ook vastgoedstichtingen die zelf verantwoordelijk zijn voor de kapitaalslasten. Maar zorg wordt in heel hoog tempo een volkshuisvestelijke opgave. We hebben dus samen met de over-heid en met name de woningcorporaties heel veel werk te doen om dat in goede banen te leiden.’

Maar de corporaties doen toch al veel?‘De kennis en visie over toekomstige zorg-structuren en huisvesting staat nog in de kinderschoenen en toch is een hoog tempo beslist nodig. Corporaties willen wel, maar

draaien door gebrek aan kennis en visie over de toekomstige zorgvraag allemaal dezelfde grijze gehaktbal. Om het goed te doen moet je vooral visie gedreven ontwikkelen en daar willen wij graag bij helpen. We hebben wat dat betreft ook ambities buiten ons primaire verzorgingsgebied.’

Hoe moeten we dat zien?‘Dat we los van onze primaire taak als zorg-verlener ook landelijk projecten gaan begelei-den om een goede samenhang tussen huisves-ting en zorgverlening tot stand te brengen.’

Zo zijn jullie bezig met projectontwik-kelingen in Groesbeek en Nijmegen?‘In het centrum van Groesbeek ontwikkelen we samen met FAME Planontwikkeling op basis van onze inzichten nieuwe huisvesting voor senioren. Een verpleeghuis wordt daar

42 fame

centrumontwikkeling mariëndaal te groesbeek133 zorgappartementen 32 appartementen geschikt voor PG-cliënten39 zorgappartementen in sociale huur62 geliberaliseerde huur appartementen


gesloopt en er komt een nieuw toekomst-gericht huisvestingsconcept voor terug. In de eerste helft van 2010 willen we daar gaan bouwen. Daarnaast wordt het fantastische terrein Dekkerswald in de bosrijke omgeving tussen Groesbeek en Nijmegen bijna volledig herontwikkeld. Het circa 85 hectare omvang-rijke gebied wordt getransformeerd van een ‘instellingsterrein’ tot een multifunctioneel woon-, werken verblijfsgebied. Samen met medewerkers van ZZG ontwikkelt Fame zowel de integrale gebiedsinvulling als de in-dividuele projecten. Er komen onder andere nieuwe woonvormen voor dementerenden (in de zorg worden dit psychogeriatrische cliënten genoemd, afgekort tot PG), er wordt een zorghotel met tweedelijns dienstencen-trum ontwikkeld, het zeer fraaie hoofdgebouw wordt herontwikkeld en in samenwerking met UMC St. Radboud komt er onder andere een

centrum voor chronische ziekten. In Nijmegen gaan we beginnen als we op Dekkerswald een stap verder zijn. Het hangt allemaal erg met elkaar samen. En FAME is voor ons de spin in het web.’

Is dat wat jullie van FAME verlangen?‘Het is ontzettend belangrijk dat je een plan-ontwikkelaar hebt die alle eindjes aan elkaar kan knopen en vaart kan maken. Wij hebben visies, de belegger heeft eisen maar het moet allemaal wel omgezet worden in haalbare concrete plannen. Ton ten Brinke van FAME Planontwikkeling werkt met zijn eigen team fulltime aan onze projecten. Hij is in het hele complexe krachtenveld een hele belangrijke voorwaarde geweest voor de inhoud en de voortgang. Er zijn wel duizend factoren geweest die de boel hadden kunnen laten mislukken. Dan heb je een senior nodig die

zowel qua inhoud, maar zeker zo belangrijk ook als procesbegeleider en bindmiddel tussen alle partijen de zaken volledig onder controle heeft. Het resultaat is dat we volledig op schema liggen, er geen budget overschreden is en er prachtige projecten gerealiseerd worden. Wij zijn volstrekt tevreden.’

fame 43

‘Voor een goed resultaat moet je vooral visie

gedreven ontwikkelen’

gebiedsontwikkeling dekkerswald groesbeek28 hectare grond70.000 m2 te bebouwen oppervlak580 zorgappartementen/suites in 3 fases

tweedelijns-dienstcentrum dekkerswald10.200 BVO

125 ZorgsuitesBehandel- en serviceruimten

ontwikkelteam fame:Ton ten Brinke: Sr. Planontwikkelaar

Gerrit van der Pol: Jr. PlanontwikkelaarJan Klijn: Bouwkundige projectleiding


Berné Vulkers

44 fame


Het initiatief van de ontwikkeling is geboren bij het beleid en de visie van Stichting IJssellandschap om voor historisch erfgoed dat buiten functie raakt nieuwe bestemmingen te zoeken. Voor Erve Oostermaet in Lettele is de samenwerking gezocht met de J.P. van de Bentstichting uit Apeldoorn als zorgstichting en Woonbedrijf Ieder1 uit Deventer als ontwikkelaar.

De bestaande monumentale boerderij wordt onder toezicht van de gemeentelijke monumentendienst volledig gerestaureerd en zal dienst gaan doen als activiteitencentrum en ontmoetingsplaats voor zowel de nieuwe bewoners als wandelaars. Op het terrein worden twee ‘woonschuren’ ontwikkeld, ieder bestemd voor de huisvesting van zes bewoners met een verstandelijke beperking en voorzien van een gemeenschappelijke ruimte.

Bijzonder aan het project is de setting in een beschermde cultuur historische omgeving en het monumentale karakter van de bestaande boerderij. Met veel zorg worden er nieuwe en eigentijds vormgegeven gebouwen aan de context toegevoegd, zodat er een bijzondere erf-compositie ontstaat. Er wordt veel waarde gehecht aan duurzaamheid bij de ontwikkeling.

Naast de implementatie van een WKO installatie - waarbij gebruik gemaakt wordt van in de bodem opgeslagen warmte en koude - is het bijzonder te noemen dat voor de gevelbekleding gebruik wordt gemaakt van hout uit de eigen bossen van Stichting IJssellandschap. De Lariks stammen zijn ter plekke met een mobiele zaaginstallatie verwerkt.

fame 45

bijzOndeReErFcoMpositiEFame bouWmanaGement verzorGt de ontWikkelinG en reali-satie van WoonzorGproject erve oostermaet in lettele. het project omvat de restauratie en herontWikkelinG van een monumentale boerderij en de nieuWbouW van tWee ‘Woon-schuren’ voor mensen met een verstandelijke beperkinG.

projectmanagement: Berné Vulkers FAME Bouwmanagement Zwolle architect: Frans Ziegler Rotterdam


46 fame


fame 47

InventIef recreatIeproJectScorleduyn


48 fame


fame 49

In de duinen van Schoorl verrees een

prachtig recreatieproject Met fraaie

particuliere woningen. Ondanks de hoge

dichtheid is met een inventief steden-

bouwkundig ontwerp veel ruimte

gecreëerd. In opdracht van MNR Property

Projects was de FAME Groep verant-

woordelijk voor de stedenbouwkundige

visie, architectuur, projectmanagement

en directievoering.


Astrid Willemsen


fame 51

astrid Willemsen (1965) vertrok een aantal jaren Geleden, als prototype nieuWe landverhuizer, samen met haar man uit het ‘drukke Westen’ naar het altijd rustiGe drenthe. ze nam haar brede ervarinG bij toonaanGevende bedrijven mee en kWam bij Fame terecht als personeelsFunctionaris.

natUUrliJKe rust

Astrid, je hoort het steeds vaker: weg uit de randstad en neerstrijken in een idyllisch buitengebied om je leven om te gooien. Is dat onderdeel van een midlifecrisis?‘Dat geloof ik niet, maar ik heb wel het gevoel dat je na een periode van heel hard werken en opbouwen op een gegeven moment de be-hoefte krijgt om ook van andere waarden te gaan genieten. Ik wil niet zeggen dat dat in de Randstad niet mogelijk is, maar de provincie biedt toch wat meer mogelijkheden daarvoor. Daarbij is het gewoon leuk om eens iets heel anders te doen.’

Wat heb je allemaal gedaan voordat je naar het Noorden bent verhuisd?‘In de Randstad heb ik als directie assistent gewerkt bij de S-fashion Group, ontstaan uit ‘t C&A-concern, bij Intergamma bekend van de Gamma en Karwei winkels en bij Koninklijke De Ruyter van het brood-beleg. Stuk voor stuk hele leuke en vooral professionele bedrijven met veel uitstraling en dat maakt het ook leuk om erbij te werken. Er wordt veel van je gevraagd en je leert er ontzettend veel. Ik heb in totaal twaalf jaar als directieassistent gewerkt. Toen ik bij Koninklijke De Ruyter werkte, werd ik door de S-fashion Group teruggevraagd voor de functie van personeelsfunctionaris. Dat leek me een hele leuke nieuwe uitdaging en dat ben ik dus ook gaan doen. Voordat ik bij FAME terechtkwam heb ik twee jaar als personeelsfunctionaris gewerkt bij de Animal Sciences Group, onderdeel van Wageningen Universiteit in Lelystad.’

Waarom heb je de stap gemaakt naar het personeel?‘Ik vind de specifieke materie van arbeidsrecht en personeelsadmini-stratie interessant. Maar het is vooral een hele brede functie, waarbij je enerzijds veel over het bedrijf moet weten en het directiebeleid moet begrijpen en anderzijds vertrouwenspersoon moet zijn voor de mede-werkers althans, dat is mijn taakopvatting. In een bedrijf als de FAME

Groep zijn de medewerkers bijna letterlijk je kapitaal, dus sta je heel dicht bij één van de succesfactoren van het bedrijf en dat is spannend.’

Hoe geef je daar dan invulling aan? ‘Ik zie het personeelsbeleid als een wezenlijk onderdeel van het onder-nemingsplan. Het leuke bij FAME is, dat er naast bijvoorbeeld markt en geld ook de mensen expliciet zijn benoemd. Je kunt ook pas goed beleid maken als de doelstellingen van de organisatie duidelijk zijn. Dat wordt in mijn discipline vertaald in een visie over wat voor soort men-sen je nodig hebt nu en in de toekomst, zodat je daarmee je werving en selectie, beoordelingssystematiek en ontwikkelingsplannen vast kunt leggen. Ik geloof heel erg in een actieve benadering op dit punt, eigen-lijk net zoals je als bedrijf óók continue met de markt bezig bent.

ten slotte nog even terug naar Drenthe. Hoe bevalt het daar?Zoals ik al zei hebben we het roer echt een beetje omgegooid. We zijn neergestreken in het dorpje Fort, met zeshonderd inwoners en hebben daar een vervallen boerderijtje gekocht. Sinds we er vier jaar geleden zijn komen wonen zijn we vooral heel druk zelf aan het verbouwen. Onze vrije tijd wordt daarmee wel zo’n beetje ingevuld. Ondertussen geniet ik heel erg van het landschap en de natuur. Er heerst in de omgeving een soort natuurlijke rust die heel prettig is maar die tegelijk ook stimuleert om heel gemotiveerd met je werk bezig te zijn. Voor de sociale contacten moet je zelf investeren. Mensen komen niet gemakkelijk naar je toe, maar ik merk dat wanneer je zelf moeite doet het niet moeilijk is om één te worden met de gemeenschap.’


www.famegroep.nl


FAME magazine winter 2009

Documents

Transcript of FAME magazine winter 2009