Selectie van teksten, beelden, citaten, figuren en illustraties uit het boek

Faciliteren als Tweede BeroepOmgaan met veranderingen

(2012) Jan Lelie

Faciliteren als Tweede Beroep

Omgaan met veranderingen in groepen en gemeenschappen

Jan Lelie

Ceciel FruijtierJoyce Weber

Titia Lelie

Faciliteren als Tweede Beroep

Faciliteren als Tweede Beroep

Gaat over omgaan met veranderingen in gemeenschappen en organisaties.

En over omgaan met jezelf.

Eerste en tweede beroep

Eerste• Uw vermogen, competenties, kwaliteiten,

talenten (werken aan jezelf)

Tweede• Uw vermogen om verbindingen aan te gaan

en te verbreken (werken met groepen)

Vermogen om te veranderen

De Regulateur (R) staat voor datgene wat het systeem afstemt op de omgeving.

The law of Requisite Variety says that R’s capacity as a regulator cannot exceed R’s capacity as a channel of communication.

Het vermogen van een subsysteem om zich af te stemmen op de omgeving kan nooit groter zijn dan het vermogen van het communicatiekanaal.

Faciliteren

• Faciliteren en katalyseren– maken en verbreken– van “li”

• li = verbinding – relatie, – religie, – Intelligentie,– liaison

Maken en verbreken van verbindingen

Onb

ewus

t en

bew

ust

Universe of Discourse

Begrijpen

531. We spreken over het begrijpen van een zin in die zin, dat hij door een ander kan worden vervangen die hetzelfde uitdrukt; maar ook in die zin dat hij door geen ander kan worden vervangen. …

532 Dan heeft “begrijpen” hier dus twee verschillende betekenissen? – Ik zou liever willen zeggen dat deze gebruikswijzen van “begrijpen” de betekenis van dit woord vormen, mijn begrip “begrijpen”.

Wittgenstein, L. (1953) filosofische onderzoekingen - vertaling van Hans Bakx (1976) ISBN 90-6009-208-2

Onze persoonlijke ontwikkeling wordt zowel bepaald door onze aanleg als door de groepen waarin we verkeren. De verdeling van de verschillende werkelijkheidsopvattingen binnen een populatie hangt samen met de omgeving waarin de populatie zich ontwikkeld heeft. In het leren faciliteren als een tweede beroep, dienen we te leren omgaan met die kanten die we niet hebben ontwikkeld. Groepen helpen daarin, of ze willen of niet.

Uit: inleiding Hoofdstuk 3

In dit hoofdstuk worden verschillende modellen van de werkelijkheid op de kaart gezet. Daarna bespreek ik in de volgende hoofdstukken Wijzen van Veranderen, Leiderschap, Veranderspelen en Veranderpaden. In de laatste twee hoofdstukken presenteer ik ten slotte een werkwijze om in een gegeven situatie tot een passende interventie te komen: Werkwijzen Hanteren en Verlichten van Problemen.

Uit: inleiding Hoofdstuk 3

Wijzen van veranderen

Rol van conventies

Mensen komen van groepen

Verdeling van dominante opvattingen over vrouwen en mannen

"Ever since communication--above and beyond the different meanings each era confers on it--undertook its trajectory in pursuit of the ideal of reason,

the representation that has been made of it has been torn between

emancipation and control, betweentransparency and opacity.

The notions of freedom and liberation associated with communication appear in a paradoxical light."

Mattelart, A. (1996). The invention of communication

CommunicerenStuur altijd aan op concrete, specifiek bewoordingen. Ik gebruik het

woord concreet, omdat dat in het Engels beton betekent. Zo concreet is concreet. Een gevoel is concreet voor degene die het ervaart, maar een ander kan zich er niet aan stoten. Bij samenwerkingsproblemen vraag ik altijd door naar een kenmerkende gebeurtenis. Gaat het gesprek over vertrouwen, dan vraag ik door naar een situatie waaruit dat bleek. Ik stuur altijd aan op een concreet eindresultaat dat ook voor niet-betrokkenen te begrijpen is. Dus niet een communicatieplan, maar de drie belangrijkste doelgroepen en per doelgroep minimaal twee uit te werken actiepunten met verantwoordelijken.

Uit hoofdstuk 9

Houd het gesprek op Volwassen – Volwassen posities. Natuurlijk is uw klant de expert op het gebied van de inhoud en bent u de expert op het gebied van het proces. Hij wil iets van u en u moet waarde leveren. Maar vermijd Ouder – Ouder posities. Zeg gewoon hoe u zich voelt, wat u opvalt, zonder de ander te belasten met uw mening. Gebruik open vragen, informeer naar de behoefte van de ander en leg uit waar u behoefte aan heeft. De tiende van de door Schein opgestelde regels voor procesadvisering, die ik in een bijlage geef, stelt expliciet:

Waarom moet ik ervan uitgaan dat ik altijd weet wat mij het volgende ogenblik te doen staat? Voor zover wij te maken hebben met het probleem en de werkelijkheid van de ander, is het volkomen gepast deze ander in te schakelen bij mijn eigen pogingen te helpen.

Uit hoofdstuk 9Schein, E. H (1999), Procesadvisering, ISBN: 9057120712

Vier spirituele paden

Gegeven situatie

Leiderschap verklaard

“Learning is the process whereby knowledge is created through the transformation of experience.

Knowledge results from grasping experience and transforming it.”

Kolb (1984)

Fase 1 probleemoriëntatie

Projectmanagement

Paradoxen

• Schijnbare tegenstelling• Eén of meer stellingen die

– Naar zichzelf verwijzen– Tegengesteld zijn– Leiden tot een vicieuze cirkel

• Leven is inherent paradoxaalParadoxical Life - Meaning, Matter and the Power of Human Choice,

Andreas Wagner (2009)

Appel is geen “niet peer”PARADOX

Peer is “niet appel”

Verschillen in werkelijkheden

Resultaten voor elkaar….

… met elkaar

aanvullen, bewerken, corrigeren,

deleten, editten, ….

Ceciel Fruijtier

Illustraties: Titia Lelie

Monoprints

JoyceWeber

Druk en uitgeverij

• Druk:

• Uitgeverij: Gelling Publishing