Externe verslaggeving

Leseenheid 4

2

Balans: passiefzijde

− Passiefzijde

• Eigen vermogen− Gestort en opgevraagd kapitaal− Agio− Herwaarderingsreserve− Andere wettelijke reserves− Statutaire reserves− Overige reserves− Niet-verdeelde winsten

• Vreemd vermogen− Voorzieningen− Langlopende schulden− Kortlopende schulden

3

Vreemd vermogen: definitie

Definitie van vreemd vermogen volgens Stramien alinea 49 sub b:

“Vreemd vermogen betreft bestaande verplichtingen van de onderneming die voortkomen uit gebeurtenissen in het verleden, waarvan de afwikkeling naar verwachting resulteert in een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen.”

4

Vreemd vermogen: verwerking

Verwerkingscriteria, volgens Stramien alinea 83:

“Een post die aan de definitie van een element voldoet, moet worden verwerkt indien:

a. het waarschijnlijk is dat enig aan die post verbonden toekomstig economisch voordeel naar of uit de onderneming zal vloeien, en

b. de post een kostprijs of waarde heeft waarvan de omvang met betrouwbaarheid kan worden vastgesteld.”

5

Vreemd vermogen: waardering

- Kortlopende schulden:- geamortiseerde kostprijs

- Langlopende schulden:- Schulden dienen bij eerste verwerking te worden

gewaardeerd tegen de reële waarde (RJ 254.201)- Schulden dienen na eerste verwerking te worden

gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (RJ 254.202). Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld.

6

Voorzieningen: definitie

Titel 9 Boek 2 BW, art. 374 lid 1:

“Op de balans worden voorzieningen opgenomen tegen naar hun aard duidelijk omschreven verplichtingen die op de balansdatum als waarschijnlijk of als vaststaand worden beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. Tevens kunnen voorzieningen worden opgenomen tegen uitgaven die in een volgend boekjaar zullen worden gedaan, voor zover het doen van die uitgaven zijn oorsprong mede vindt voor het einde van het boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren.”

7

Voorzieningen: verwerking

Op balansdatum bestaande verplichting:- In rechte afdwingbaar (legal), door wet of overeenkomst, of - Feitelijk (constructive), door gewekte gerechtvaardigde verwachting van nakoming

verantwoordelijkheden, door:- In het verleden gevolgde gedragslijn- Gepubliceerde beleidsregels- Voldoende specifieke, actuele uitspraak

- Opmerkingen:- Onderdeel vreemd vermogen waarvan omvang of moment afwikkeling onzeker:

- Uitstroom van middelen is waarschijnlijk- Omvang is betrouwbaar te schatten

- Geen voorziening meer voor risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen

- Kostenegalisatievoorziening?

8

Voorzieningen: verwerking

Voorbeelden van voorzieningen:

- Latente belastingverplichtingen

- Pensioenen

- Garantieverplichtingen

- Aansprakelijkheid

- Claims e.d.

- Groot onderhoud

- Reorganisatie

- Milieu

- Verlieslatende (onerous) contracten

- Arbeidsongeschiktheidskosten

- Voorziening assurantie eigen risico niet meer toegestaan

9

Voorzieningen: waardering

- Nominale waarde of contante waarde- IASB: Contante waarde verplicht indien verschil

materieel- Statische methode:

- Beste schatting van de situatie per balansdatum

10

Voorzieningen: toelichting

- Onderscheid naar aard voorziening- Onderscheid lang- of kortlopend- Waarderingsgrondslag- Mutatieoverzicht

11

Overzicht verplichtingen

Bron: A. de Bos en R.G.A. Vergoossen, fma-kroniek 1991, p. 142

Aard verplichting

Num mer artikel BW 2

Kenmerken

- Mate van zekerheid van het optreden van de betalingsverplichting

- Mate van zekerheid van de om vang van de betalingsverplichting

- Tijdstip ontstaan van de betalingsverplichting

- Verantwoording in de jaarrekening

Schuld

375

Groot

Groot

Voor/opbalansdatum

Op balans

PM-verplichting

381

Groot

Groot

Deels voor/op deelsna balansdatum

Buiten balans

Voorziening

3741

Waarschijnlijk

Om vang is tenminste redelijkte schatten

Voor/opbalansdatum

Op balans

3761

Mogelijk

Om vang is nietaltijd te schatten

Voor/op balansdatum

Buiten balans

Voorwaardelijkeverplichting

12

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

− PM-verplichtingen• Verplichtingen voortvloeiend uit langlopende overeenkomsten:

− Gebruiksrechten tegen periodieke betaling− Andere langlopende verbintenissen

• Verplichtingen die naar aard of omvang van bijzondere betekenis zijn (bijvoorbeeld in het kader van investeringen)

− Voorwaardelijke verplichtingen• Claims• Ontwikkelingskredieten• Garanties, borgtochten

13

Eigen vermogen

− Eigen vermogen = Activa – Vreemd vermogen − Categorieën:

• Gestort en opgevraagd kapitaal

• Agio

• Herwaarderingsreserve

• Andere wettelijke reserves

• Statutaire reserves

• Overige reserves

• Niet-verdeelde winsten

− Presentatie samenstelling Eigen vermogen in enkelvoudige balans (of in geconsolideerde; eventueel verschil in omvang toelichten)

− Verloopoverzicht per categorie in toelichting

14

Gestort en opgevraagd kapitaal

Maatschappelijk kapitaal

-/- Nog niet uitgegeven aandelen

_____________________________

Geplaatst kapitaal

-/- Nog niet opgevraagd

_____________________________

Opgevraagd kapitaal (op balans)

-/- Nog niet gestort

_____________________________

Gestort kapitaal

− Ingekochte eigen aandelen

• niet activeren maar afboeken op de Overige reserves

• ter waarde van de verkrijgingsprijs

• verloopoverzicht

15

Wettelijke reserves

− Doel: kapitaalbescherming− Soorten:

• Herwaarderingsreserve (art. 390)− Omdat nog uitsluitend een herwaarderingsreserve voor

ongerealiseerde herwaarderingen is toegestaan, is anders dan voorheen de gehele herwaarderingsreserve een wettelijke reserve

• Reserve vanwege geactiveerde kosten van emissie van aandelen of van onderzoek en ontwikkeling (art. 365.2)

• Reserve ingehouden winst deelnemingen (art. 389.6)• Reserve valuta-omrekeningsverschillen (art. 389.8)

16

Overige reserves

− Vrije/algemene/overige reserves− Mutaties:

• Ingehouden winst (vorig jaar)• Vrijval gerealiseerde

herwaardering• Vorming/vrijval andere

wettelijke reserves• Dividenduitkeringen (Na

balansdatum vastgesteld dividend niet als verplichting opnemen tot besluit AVA)

• Rechtstreekse vermogensmutaties

− Rechtstreekse vermogensmutaties:• Kapitaalstorting/-onttrekking• Herwaardering• Omrekeningsverschillen

buitenlandse deelnemingen• Betaalde goodwill (?!)• Bijzondere posten:

− Current operating income− All inclusive income (IASB)− Cumulatief effect

stelselwijziging− Emissiekosten

17

Belastingen in de jaarrekening

Soorten belastingen• Alleen balanspost (onderneming is tussenpersoon)

− Loonbelasting en Omzetbelasting• Zakelijke last

− Diverse waaronder Onroerendezaakbelasting, Overdrachtsbelasting, Assurantiebelasting, Invoerrechten, Accijnzen.

• Belasting naar de winst− Inkomstenbelasting en Vennootschapsbelasting− Winstverdeling of winstbepaling?

18

Belastingen als onderdeel van winstbepaling

− Toerekening van belasting naar de winst nodig• Verschillen tussen bedrijfseconomische en fiscale winst

− Maatschappelijk aanvaardbare normen versus goed koopmansgebruik

− Verschil tussen bedrijfseconomisch en fiscaal winstbegrip

→ over- of onderdruk− Verschil in toerekening aan jaren

→ actieve of passieve belastinglatenties− Integrale allocatie in plaats van partiële − Nominale waarde (RJ laat ook contante waarde toe)− Bij wijziging belastingtarief: waardering latentie aanpassen (liability method

niet deferral method)

19

Verschil WinstBE en WinstF

Verschil tussen bedrijfseconomisch en fiscaal winstbegrip (permanent verschil):

1. Baten wel in WinstBE maar niet in WinstF

2. Baten niet in WinstBE maar wel in WinstF

3. Lasten wel in WinstBE maar niet in WinstF

4. Lasten niet in WinstBE maar wel in WinstF

− Ad 1. en 4.: WinstBE > WinstF → onderdruk

− Ad 2. en 3.: WinstBE < WinstF → overdruk

− Effectieve belastingdruk = BelastinglastBE/WinstBE vóór belasting

20

Voorbeeld permanent verschil

WinstBE vóór belasting = € 1.000

1. inclusief € 200 níet fiscaal, BE wél erkende baten

2. exclusief € 200 wél fiscaal, BE níet erkende baten

Belastingtarief = 20%

Ad 1.: Winst vóór belasting = 1.000

Belastinglast (20% * €800)= 160

Winst na belasting = 840

Ad 2.: Winst vóór belasting = 1.000

Belastinglast (20% * €1200)= 240

Winst na belasting = 760

21

Verschil WinstBE en WinstF

− Verschil in toerekening aan jaren (tijdelijk verschil)

1. Baten eerder in WinstBE dan in WinstF

2. Baten later in WinstBE dan in WinstF

3. Lasten eerder in WinstBE dan in WinstF

4. Lasten later in WinstBE dan in WinstF

− Ad 1. en 4.: initieel WinstBE > WinstF

↔ initieel VermogenBE > VermogenF

→ passieve belastinglatentie

− Ad 2. en 3.: initieel WinstBE < WinstF

↔ initieel VermogenBE < VermogenF

→ actieve belastinglatentie

22

Voorbeeld tijdelijk verschil− Machine: aanschafprijs € 2.000; restwaarde € 500− Gebruiksduur: 3 jaar− Afschrijvingsmethode:

• Bedrijfseconomisch: lineair 3 x € 500• Fiscaal: degressief (vast % boekwaarde: 1 – (€ 500/€ 2.000)1/3 = 37%) € 740+€ 466,2+

€ 293,8− Winst vóór afschrijving en belasting: € 1.000 jaarlijks− Belastingtarief: 20%

jaar 1 jaar 2 jaar 3 totaal

Bedrijfseconomisch: Winst vóór belastingen500 500 500 1.500

Belastinglast 100 100 100 300

Winst na belastingen 400 400 400 1.200

Fiscaal: Winst vóór belastingen260 533,8 706,2 1.500

Belastinglast 52 106,76 141,24 300

Winst na belastingen 208 427,04 564,96 1.200

Wijziging belastinglatentie: 48(CR) 6,76(D) 41,24(D) 0

23

Diverse opmerkingen

− Fiscale herinvesteringsreserve

− Verliescompensatie:

• Eerst maximaal 1 jaar carry back (tijdelijke maatregel 3 jaar terug, totaal 9 jaar)

• Vervolgens 9 jaar carry forward

− Actuele waarde en belastinglatentie?

• Latentie verplicht (RJ 272.304)

− Opnemen actieve latentie?

• Slechts voor zover realisatie latente vordering waarschijnlijk is

• Jaarlijks te toetsen

− Saldering?

• Bepaling belastingpositie per fiscale eenheid (behoudens afdwingbaar)

• Actieve vordering en latente verplichting afzonderlijk presenteren