Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

34
FLEVUM BIJEENKOMST SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI EINDHOVEN 12 NOVEMBER 2014 LOES KOSTER & ARJAN SANDERS

Transcript of Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

Page 1: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

FLEVUM BIJEENKOMST

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

EINDHOVEN 12 NOVEMBER 2014

LOES KOSTER & ARJAN SANDERS

Page 2: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 2

Introductie deelnemers 16.00u – 16.25u I.

Dienstverlening PNO Consultants 16.25u – 16.30u II.

Financieringsinstrumenten 16.50u – 17.10u IV.

Discussieronde 17.45u – 18.00u VI.

Praktijk groeifinanciering 17.10u – 17.45u V.

Ontwikkelingen financiële markten en fiscaliteit 16.30u – 16.50u III.

AGENDA

Page 3: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

3

Dienstverlening PNO Consultants

Loes Koster Senior Consultant 06-1259 5674 [email protected]

Fiscaal jurist Meer dan 25 jaar ervaring als belastingadviseur Ruime ervaring als adviseur voor (middel)grote

ondernemingen en hun aandeelhouders Voorzitter VNO-NCW regio RijnGouwe

Page 4: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 4

PNO adviseert en realiseert financierings- en projectoplossingen voor organisaties die investeren en innoveren

In 1984 opgericht als subsidieadvies bureau, anno 2014 gericht op het hele pallet aan publieke en private financieringsoplossingen voor organisaties en de ondersteuning van innovatieprojecten

Op het gebied van subsidies marktleider in Nederland met ca. 200 consultants verspreid over 6 kantoren

PNO ondersteunt haar klanten internationaal met kantoren in Duitsland (3), Italië (2), België, Frankrijk, en Engeland en samenwerkingsverbanden in andere Europese landen

Ondersteuning van klanten via expert teams vanuit verschillende sectoren, waaronder Chemie, Energie, Logistiek, Life Science & Health, en vakgebieden, zoals Fiscaal recht, Compliance en Financial Advisory

INTRODUCTIE PNO CONSULTANTS

Page 5: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 5

PNO DIENSTVERLENING

PNO helpt organisaties haar ambities te ontwikkelen en uit te voeren Dienstverlening PNO gericht op

- Financieringsoplossingen - Projectoplossingen

PNO ondersteunt organisaties gedurende het hele traject, van begin

tot eind. Dit kan inhouden:

- financieringsoplossingen • Identificeren financieringsmogelijkheden • Financieren van de organisatie of het project • Realiseren verkrijgen toegekende financiering

- projectoplossingen • Positioneren project door bepalen ambities en marsroutes • Verbinden van partijen in een netwerk • Realiseren van innovaties en projecten

Het succesvol realiseren van ambities leidt vaak tot nieuwe, grotere

projecten

Page 6: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

6

Ontwikkelingen financiële markten

Arjan Sanders PNO Financial Advisory 06-2013 7908 [email protected]

Bedrijfseconoom met specialisatie in financiering Meer dan 10 jaar ervaring in private equity en F&O

trajecten Betrokkenheid bij diverse bijzonder beheer situaties en

investeringsfondsen Ervaring met publieke financieringsinstumenten

Page 7: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 7

De financiering van het Nederlandse MKB verloopt voor meer dan 80% via banken (VS 25%). Impact afnemende kredietverlening banken daarom groot

Banken zijn terughoudend met het verstrekken van financiering als gevolg van strengere regelgeving en inspanningen om de bankbalans op orde te krijgen (o.a. Basel III)

- Financieringslandschap ingrijpend en blijvend gewijzigd

- Traditionele financieringsbronnen zijn minder toegankelijk

- Op basis van Asset Quality Review geen reden voor banken om langer terughoudend te zijn

Noodzaak voor meer aanvullende financieringsoplossingen blijft

Belangrijke trends in het Nederlandse financieringslandschap

- Balansverkorting banken (ca. € 200 mrd; ‘leegpompen bankbalansen’)

- Golf van herfinancieringen (ca. € 700 mrd)

Ook institutionele marktpartijen verlagen het risicoprofiel van hun beleggingsbeleid

- Doorlopend veel liquiditeit, mogen alleen beleggen met een bepaald maximaal risico

- Niet ingericht op risicobeoordeling van individuele MKB-bedrijven

- Bundeling vraag noodzakelijk voor voldoende kritische massa

Nu de conjunctuur aantrekt, neemt de behoefte aan groeifinanciering verder toe

ONTWIKKELINGEN FINANCIËLE MARKTEN DE CRISIS HEEFT HET FINANCIERINGSLANDSCHAP INGRIJPEND EN BLIJVEND VERANDERD

Page 8: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 8

Ca. 25% van de Nederlandse MKB bedrijven zat in bijzonder beheer bij zijn huisbank. Trend: afnemend

Het MKB is zeer belangrijk voor de groei van de Nederlandse economie, zij zorgt voor de meeste groei, innovatie en werkgelegenheid

Meest acute categorieën MKB bedrijven met financieringsproblemen

- Starters

- Ondernemingen met vermogensbehoefte ≤ € 250k (Qredits; micro- en MKB-krediet)

- Ondernemingen die onder ‘druk’ staan

- Ondernemingen in krimpsectoren (bv bouw, vastgoed, automotive)

Maar ook gezonde bedrijven ondervinden dat banken minder (risicovol) financieren dan voorheen.

- op onderpand wordt minder krediet verstrekt (‘toekennen lagere dekkingsgraad’)

- Bedrijven kunnen minder financiering aantrekken ten opzichte van hun bruto bedrijfsresultaat

• nu: 2 á 3 x EBITDA; < 2008: 5 á 7 x EBITDA (of meer…..)

- looptijd van kredieten korter wordt (van 5-7 jr naar 3-5 jr)

- Aan (onbenut) kredietruimte hangt nadrukkelijk prijskaartje

Nederlandse bankenlandschap beperkt in omvang. Een goed voorbereide en gerichte insteek van een financieringsvraagstuk daardoor extra belangrijk. Dienstverlening huisbank dient aan te sluiten bij de activiteiten van de onderneming. Belang cross-selling voor bank toegenomen (side business)

ONTWIKKELINGEN FINANCIËLE MARKTEN CONCRETE GEVOLGEN

Page 9: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 9

Als gevolg van de lagere financieringsbereidheid bij banken neemt de vraag naar investeringskapitaal toe. Private equity partijen vereisen hierdoor een hoger rendement of lager risicoprofiel voor zij overgaan tot investering (cherry picking). Echter:

- financieringsvoorwaarden aandeelhouder zijn ingrijpender, juiste keuze des te belangrijker

Ondernemers moeten zich breder gaan oriënteren op aanvullende financieringsbronnen

I.t.t. de VS (veel angel investors) zijn er in Europa beperkte mogelijkheden voor bedrijven die een vervanging of aanvulling zoeken voor de traditionele bank financiering

Er is nog geen goed werkend alternatief circuit, gefinancierd zijn en blijven is een uitdaging. Trend: lichtpuntjes

Voorbereiding en creativiteit bepalen in belangrijke mate slagingskans financieringsvraag

ONTWIKKELINGEN FINANCIËLE MARKTEN CONCRETE GEVOLGEN

Page 10: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 10

“Een lening is fiscaal niet altijd een lening”

Juist nu belangrijk:

- Volgens fiscus is in "interne verhoudingen" niet altijd sprake van lening

- Financiering door groepsvennootschap(pen) en/of aandeelhouder(s) komt vaker voor

- Mogelijkheden tot afwaarderen?

- Gevolgen voor renteaftrek?

- Gevolgen voor aftrekbaarheid eventuele borgstellingen?

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Page 11: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 11

Zakelijkheid lening beoordelen:

- Ten tijde van aangaan lening

- Ten tijde van wijziging leningsvoorwaarden

- Zakelijkheid rente

- Zou derde bereid zijn geweest om lening te verstrekken tegen hogere vaste rente? In combinatie met borgstelling concernvennootschap?

- Zakelijk debiteurenrisico

- Lening is geheel zakelijk of geheel onzakelijk

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Page 12: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 12

Indicatoren onzakelijke lening:

- Geen of pas later opmaken leningsovereenkomst - Lage(re) rente - Geen of onduidelijk aflossingsschema - Geen zekerheden bedingen of uitwinnen - Financiering bank onmogelijk

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Page 13: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 13

Gevolgen onzakelijke geldlening:

- Lening is fiscaal kapitaal - Rentebetaling is niet aftrekbaar - Renteontvangst belast? - Geen aftrekbare afwaardering

Geldt ook voor beoordeling borgstellingen!

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Page 14: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 14

Nederland heeft steeds meer renteaftrekbeperkingen. Voor bijvoorbeeld:

- Leningen i.v.m. dividenduitkeringen (tegenbewijs) - Leningen ivm kapitaalstortingen in een verbonden lichaam (tegenbewijs) - Leningen ivm verwerving/uitbreiding van aandelenbelang in verbonden lichaam (tegenbewijs) - Lening met looptijd langer dan 10 jaar en laagrentend van gelieerde partijen - Overnameleningen (indien bovenmatige rente € 750.000 te boven gaat)

LET DUS OP!!

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Page 15: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 15

Overige fiscale aandachtpunten:

- Let op voeging van vennootschap in de fiscale eenheid na afwaardering geldlening - Let op verbreking van de fiscale eenheid bij verstrekking pandrecht op aandelen. Zekerheden zijn voor financiers

belangrijk. Als de zeggenschap voor meer dan 5% overgaat is er sprake van verbreking van de fiscale eenheid.

ONTWIKKELINGEN FISCALE ASPECTEN OOK HET FISCALE LANDSCHAP IS CONTINU IN BEWEGING

Holding B.V.

Werk B.V.

Page 16: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

16

Financieringsinstrumenten

Page 17: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 17

Welke financieringsbron ook wordt benaderd, een gedegen voorbereiding is een must

Kernvragen - Hoeveel financiering is er nodig? - Wanneer is de financiering nodig?

Voorbereiden financieringsaanvraag

- Start tijdig - Overzichtelijke presentatie onderneming - Gedegen onderbouwing financieringsbehoefte - Onderbouw met realistische prognoses - Zorg voor onderling aansluitende financiële overzichten (Balans, V&W-rekening, Cashflow en Liquiditeitsprognose) - Overzicht beschikbare zekerheden en trackrecord onderneming/management

Parallel schakelen met potentiële financiers gericht op robuuste financieringsoplossing (scherpschuttersbenadering)

DE FINANCIERINGSAANVRAAG GERICHTE MARKTBENADERING OP BASIS VAN GEDEGEN ONDERBOUWDE FINANCIERINGSBEHOEFTE

huidige financieringsstructuur

gewenste financieringsstructuur

maatwerk financieringsoplossing

één of meerdere financieringsinstrumenten

liquiditeitsplanning

Page 18: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 18

GEEIST RENDEMENT EEN INDICATIE VAN DE KOSTEN VERBONDEN AAN FINANCIERING

Bancaire financiering vrijwel altijd de goedkoopste financiering maximaliseren

Financieringskosten in termen van een gemiddelde kostenvoet neemt toe

De optimale financieringsstructuur verschilt van bedrijf tot bedrijf, vooral afhankelijk van - aard van de activiteiten (o.a. volatiliteit inkomsten, vaste/variabele kostenstructuur) - hoe scherp men aan de wind wil varen (‘mate van vrijheid’)

Vergoeding op jaarbasis

Immateriele vaste activa 0 20 15%+

Materiele vaste activa 60 Achtergestelde lening 10 8-12%

Financiele vaste activa 0 Garantievermogen 30

60

Voorraden 15 Langlopende schulden 15 5-7%

Vorderingen 20 Kortlopende schulden 25 2-5%

Liquide middelen 5

40 Crediteuren, etc 30

100 100

PASSIVA

Vaste Activa

Vlottende Activa

ACTIVA

Vreemd vermogen

Eigen vermogen

Page 19: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 19

- Asset Based • Op basis van activa (onroerend goed, machines, voorraden, etc) die op de balans staan • Activa dienen als onderpand voor de financiering • Percentage financiering afhankelijk van het type onderpand en specialisatie financier • Ook geschikt voor kleinere bedrijven / kredieten

- Cashflowfinanciering • Financiering vanaf ca. € 1 mln. • Voornamelijk gebruikt bij bedrijfsovernames, goodwill financieringen • Bank wil grip op operationele gang van zaken (ratiobewaking d.m.v. convenanten) • Gevoeligheidsanalyse

De bank zal in eerste instantie altijd op basis van onderpand financieren

Verkrijgen cashflowfinanciering is afhankelijk van de kwaliteit van het management i.c.m. geloofwaardigheid

operationele en financiële planning - Noodzakelijk deze goed op orde te hebben tijdens financieringsaanvraag

FINANCIERINGSVORMEN MAXIMAAL BEINVLOEDEN VAN RISICOPERCEPTIE

Page 20: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 20

Wanneer bankfinanciering ontoereikend is kunnen aanvullende financieringsbronnen een oplossing bieden - Actief gestimuleerd door de overheid - Aanbod sluit nog niet voldoende en snel genoeg aan bij de marktvraag

Aanvullende mogelijkheden nog vaak traditionele producten - Asset based finance • Factoring • Leasing / Sale-and-Lease back (eenmalig)

- NPEX (verhandelbare MKB obligaties) - Private Equity/Family office - Impact investing - Informal investors/business angels/incubators & accelerators - Mezzanine fondsen (bv Delta Lloyd, banken, Main Capital) - Overheidsregelingen

• Subsidies/fiscale stimuleringsregelingen • Krediet- en garantieregelingen • Revolverende regionale investeringsfondsen

- Investeringsplatformen / crowdfunding - “Friends, Family & Fools”

AANVULLENDE FINANCIERINGSBRONNEN AANVULLENDE FINANCIERINGSBRONNEN VOORAL NOG TRADITIONELE OPLOSSINGEN

Page 21: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 21

Nationale Investeringsinstelling (NII) - 13 institutionele marktpartijen bundelen (voldoende schaal + inzichtelijk maken risico’s) MKB leningen die

vervolgens geplaatst worden bij een institutionele belegger (NII verstrekt zelf geen leningen) - Focus op infrastructuur, onderwijs, woningbouw, zorg en duurzame energie - Opstartfase 2014-2016

Kredietunie

- Coöperatie van MKB-ondernemers die financiert via gemeenschappelijke kas (geen winstoogmerk) - Combinatie van kennis (coach) en kapitaal (lening) binnen bedrijfstak (bakkerijsector) of regio (Brabant) - Middellange leningen voor investeringen in productiemiddelen en werkkapitaal (vergoeding ca 8%) - Ruim 100 kredietunies in voorbereiding

Verruiming publieke kredietregelingen (van doelgroep en omvang)

- Bredere inzet BMKB - Vroege fase financiering - Verhoging budgetten - Ketenfinanciering

Stimulering door EIB en EIF via banken en investeringsmaatschappijen - EIB kortingsregeling (Rabobank, AA en ING) - Dutch Venture Initiative (via PPM oost)

Particuliere initiatieven (PNO Innovatiefonds, MKB-Leningenfonds NEOS, Eiffel Investment Group)

AANVULLENDE FINANCIERINGSBRONNEN AANVULLENDE FINANCIERINGSBRONNEN IN ONTWIKKELING

Page 22: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 22

FINANCIERINGSBRONNEN BIJ ELKE LEVENSFASE VAN EEN ONDERNEMING HOREN ANDERE FINANCIERINGSBRONNEN

OMZET

KOSTEN

P - Seed

Pre-Seed Seed Start Vroege groei Groei Volwassenheid

Financierings-behoefte

< € 15.000 € 15.000 - € 50.000 € 50.000 - € 150.000 € 150.000 - € 300.000 € 300.000 - € 1.000.000 > € 1.000.000

Bronnen • Eigen spaargeld / persoonlijke lening

• Subsidies / garantie / borgstellingen

• Inbreng van vrienden en familie (friends, family & fools)

• Eigen geld • Subsidies / garantie /

borgstellingen • Informal investors /

business angels • Incubator/accelerator • Crowdfunding

• Informal investor • Kleinere

participatie-maatschappij

• Bancair krediet • Crowdfunding • Kredietunie

• Informal investor • Participatiemaatschappij

(incl. super informal / family office)

• NPEX (online MKB beurs; min € 250k))

• Bancair krediet • Kredietunie

• Patricipatiemaatschappij (incl. super informal / family office)

• NPEX (online MKB beurs; max € 10 mln.)

• Bancair krediet

Welke aanvullende financieringsbronnen gebruikt u?

Page 23: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

23

Praktijk groeifinanciering

Page 24: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 24

CASE JANSEN TRAILERS BV INNOVATIEF NEDERLANDS MKB BEDRIJF OP ZOEK NAAR GROEIFINANCIERING

Page 25: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 25

Jansen Trailers is een toonaangevend bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in het ontwerpen en produceren van innovatieve trailers voor vrachtwagens. De trailers zijn hierdoor - Breder inzetbaar door eenvoudiger laden & lossen - Lichter van gewicht

Grote speler in Nederlandse trailerbouwmarkt die ook service en losse onderdelen levert. Omzet ca. € 25 mln., EBIT ca. € 2 mln.

Na terugval activiteiten tijdens crisis nu weer focus op groei

- Uitbreiden productiefaciliteit in Nederland - Opzetten nieuwe productiefaciliteit in Oost-Europa

Jansen Trailers gaat op zoek naar de meest optimale financieringsoplossing

- Veel kenmerken familiebedrijf - Interne organisatie klaar voor groei - Voorgenomen investeringen hebben ieder hun eigen risicoprofiel - Per heden beperkte bankfinanciering, ook naar toekomst robuuste financieringsstructuur gewenst

Eerst uitbreiding Nederlandse productie stabiliseren, daarna Oost-Europa ambities realiseren

Meerdere opties om een robuuste financieringsstructuur te behouden. Informeer financiers over de totale groeiambitie

CASE JANSEN TRAILERS BV BEDRIJFSPROFIEL

Omzet € 35 mln., EBIT ca. € 3,5 mln.

Page 26: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 26

Totale financieringsbehoefte Nederlandse expansie € 4,5 mln.

Oplossing 1 - Aantrekken bankfinanciering voor investeringen in grond, pand en machines

• goedkoopste vorm van financiering • balansverlenging waardoor solvabiliteit afneemt

- Neem ook financiering werkkapitaal mee in calculaties - Eventueel aantrekken risicokapitaal via private equity/informal investor let op zakelijkheid lening

Voordelen

- Relatief goedkope en snelle financiering via huisbank - Verbetering rendementsperspectief aandeelhouder door financiering o.b.v. onderpand

Nadelen

- Toename financieringslasten zorgen voor minder financiële flexibiliteit - Afhankelijkheid huisbank neemt toe, werkt niet voor bedrijven die ‘asset light’ zijn

CASE JANSEN TRAILERS BV VAN OUDSHER ZEER SOLIDE GEFINANCIERD

Uitgangssituatie (x € 1.000)

MVA 500 EV 2.500 36%

VLA 6.300 Voorzieningen 550

VVL 0

Liquiditeit 200 VVK 3.950

7.000 7.000

Na investering (x € 1.000)

MVA 4.000 EV 2.500 22%

VLA 7.300 Voorzieningen 550

VVL 3.500

Liquiditeit 0 VVK 4.750

11.300 11.300

Page 27: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 27

Oplossing 2 - Aantrekken bankfinanciering voor investeringen in grond, pand (€ 2 mln.)

Let op fiscale gevolgen zoals interne reorganisatie vrijstelling, MIA, KIA, VAMIL, EIA en zakelijkheid lening van informal investor en afschrijvingsbeperkingen • Benodigde machines worden geleased • Factoring van Nederlandse debiteuren + optimalisatie voorraadniveau • Jansen trailers krijgt regionale subsidie voor het creëren van werkgelegenheid

Voordelen - Lagere externe financieringsbehoefte door off-balance financiering, beperking balansverlenging

Nadelen

- Communicatie meerdere (potentiële) financiers is tijdsintensief - Afleiding management van operationele activiteiten - Verschuiving binnen kostenposten V&W-rekening, ben bedacht op neveneffecten!

CASE JANSEN TRAILERS BV VERLAGEN EXTERNE FINANCIERNGSBEHOEFTE DOOR OPTIMAAL BENUTTEN ACTIVA

Uitgangssituatie (x € 1.000)

MVA 500 EV 2.500 36%

VLA 6.300 Voorzieningen 550

VVL 0

Liquiditeit 200 VVK 3.950

7.000 7.000

Na investering (x € 1.000)

MVA 2.500 EV 2.500 34%

VLA 4.800 Voorzieningen 550

VVL 2.000

Liquiditeit 0 VVK 2.250

7.300 7.300

Page 28: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 28

Jansen Trailers besluit een bedrijf in Tsjechië over te nemen, om zo uit te breiden naar Oost Europa. Totale financieringsbehoefte € 4 mln.

Het financieren van groei in het buitenland is lastiger te realiseren dan financiering in Nederland

- Toename bedrijfsrisico’s (operationeel, debiteuren, etc.) - Nederlandse financiers kunnen moeilijker risico inschatten (controle, marktkennis)

Financiering buitenlandse expansie grotendeels via Nederlandse entiteit - Regionale Tsjechische bank blijft operationele activiteiten financieren o.b.v. lokale zekerheden - Versterking risicodragend vermogen door Nederlandse Investeringsmaatschappij met ruime ervaring t.a.v.

expansie in Oost-Europa - Private Equity verwerft substantieel minderheidsbelang in de combinatie - Private Equity partij kan haar financiële inbreng vergroten i.g.v. verdere (internationale) expansie vermenigvuldigen door te delen

- Financiering via sec achtergestelde lening ter versterking risicodragend vermogen (nu) niet haalbaar

Overwogen alternatief: aangaan joint venture lokale partij (risico verlagend) - Partner heeft kennis van de markt en cultuur in de regio - Partner heeft baat bij productiefaciliteit in eigen regio en ziet marktkansen - Jansen Trailers regelt operationele zaken en krijgt ondersteuning van partner - Subsidiemogelijkheden obv internationaal samenwerkingsverband en regionale ontwikkeling

CASE JANSEN TRAILERS BV UITBREIDING IN OOST-EUROPA VRAAGT OM EEN ANDERE AANPAK

Page 29: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 29

CASE DIJKSTRA GROEP VIA HERFINANCIERING EN ORGANISATORISCHE VERSTERKING OPNIEUW GEPOSITIONEERD VOOR GROEI

Page 30: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 30

Opgericht in 1991 en verbindt opdrachtgevers (o.a. Total, Vitol, NAM, Essent, etc) en professionals. - Rekrutering en detachering (teams van) gekwalificeerde ervaren professionals: nationaal en internationaal - Meestal opdrachten met een langere looptijd

Wereldwijde database van hoogopgeleide professionals en specialisten in verschillende disciplines gecombineerd met diepgaande kennis van lokale markten

Business lines - Project management coördinatie en organisatie construction management - Recruitment werven gespecialiseerde professionals voor sleutelposities binnen organisaties - Consultancy detachering van specialisten op strategisch, organisatorisch en uitvoerend niveau

Sectoren waarbinnen Dijkstra wereldwijd actief is, zijn:

- Oil & Gas industrie - Petrochemie - Bouw Infra - Mijnbouw - Energy - High Tech

Sterk internationaal netwerk met diverse vestigingen in o.a. Europa, Midden- en Verre Oosten, Centraal Azië en Noord- en Zuid Amerika

INTRODUCTIE DIJKSTRA GROEP EEN INTERNATIONAAL ERKENDE NAAM IN RESOURCE MANAGEMENT VOOR O.A. OFFSHORE EN OIL&GAS INDSTRIE

Page 31: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 31

Groeipotentie onderneming ligt voornamelijk in het organiseren van de resources voor projectmanagement van grote projecten

Verschillende parameters bemoeilijken de (voor) financiering van het werkkapitaal van dergelijke projecten - Voor grote projecten van 20 – 100 FTE moeten 2-3 maandsalarissen worden voorgefinancierd - Veelal in het buitenland en met regelmaat offshore, lastig vanuit Nederland te financieren - Directie bestaande uit 1 persoon (DGA) - Enkele recente tegenvallende projecten beperken de financieringsbereidheid van de huisbank

Wat hield de financieringsvraag in: - Financiering gewenst om aan korte termijn verplichtingen te voldoen, n.a.v. recente tegenvallers - Werkkapitaal voor initiatie nieuwe projecten - Stabiliseren i.p.v. afbouwen van bankfinanciering

Belangrijke factor is de operationele winstgevendheid van Dijkstra, in de basis een ‘goed bedrijf’

HERFINANCIERING HERFINANCIERING GEWENST OM BANKRELATIE TE STABILISEREN EN GROEI TE FACILITEREN

Page 32: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 32

Investeerder bereid gevonden om tenminste € 3 mln. werkkapitaal te verstrekken, hiermee kan de onderneming voldoen aan haar korte termijn verplichtingen en tevens nieuwe commerciële projecten aantrekken - € 1,75 mln voor opgebouwde verplichtingen - € 1,25 mln versterking werkkapitaal Daarnaast stand-by faciliteit van € 1,5 mln voor financiering van groei waar en wanneer nodig

Bestaande bankrelatie versterkt: - Werkkapitaal faciliteit volwaardig in stand gehouden - Voorwaarden financiering vastgoed verbeterd

Vereenvoudiging juridische structuur door uitkoop minderheidsaandeelhouders in werkmaatschappijen

Management versterkt waardoor DGA zich weer volledig kan richten op klanten en commerciële projecten - CEO voor dagelijks bestuur van de organisatie - CFO voor aansturing internationale finance organisatie

FINANCIERINGSRESULTAAT HERFINANCIERING EN VERSTERKING ORGANISATIE GEREALISEERD DOOR CONSORTIUM VAN INFORMAL INVESTORS

Page 33: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS 33

Verliescompensatie optimaliseren: bezie mogelijkheden om verliezen te verrekenen met de winsten van het vorige jaar of met de winsten van de toekomstige negen jaren

Voorkom het verdampen van compensabele verliezen

Kwijtschelding van belastingschulden: belastingschulden kunnen in overleg met de belastingdienst mogelijk voor een deel worden kwijtgescholden

Kwijtscheldingswinstvrijstelling: als er sprake is van “niet voor verwezenlijking vatbare” schulden geldt voor de winst die hierdoor ontstaat een vrijstelling (voor zover deze winst de verrekenbare verliezen overtreft)

FISCAAL RESULTAAT MAAK GEBRUIK VAN DE FISCALE MOGELIJKHEDEN OM BEDRIJF TE VERSTERKEN

Page 34: Executive | 141112 | Innovatie | Succesvol Financieren van Groei | Presentatie | PNO Consultants

CONNECTING AMBITIONS

SUCCESVOL FINANCIEREN VAN GROEI

34

Discussieronde