1. Natuurlijke selectie - mechanisme achter adaptieve evolutie

• Tot nu toe.

Evolutie bekijken op populatie niveau

Uit de Populatiegenetica: Hardy- Weinberg

Maar: Mutaties/ maken evolutie mogelijk, zorgen voor variatie

Nu: natuurlijke sectie/adaptieve evolutie

2. Variatie binnen populatie

2 typen eigenschappen:

Kwantitatieve kenmerken :

meetbaar op een glijdende schaal

(wijst vaak op polygene erfelijkheid)

(kwalitatieve/)onderscheidende(discrete)eigenschappen: of/of typen

3. Fenotypische en genotypischevariatie

Niet alles is wat het lijkt

Vlinders in voor- en najaar

Polymorfisme: veelvormigheid=voorkomen van 2 of meer variaties direct waarneembaar in aantallen

Fenotypisch,m.b.t. een discrete eigenschap

Genetisch: kwantitatieve eigenschappen

4. 5. Kwantificering genetische variatie

Op 2 niveaus:

gen diversiteit- nucleotide diversiteit

Gen: % gemiddelde heterozygotie

Nucleotide: % verschil in samenstelling nucleotiden overeenkomstig chromosomen

6. Variatietussenpopulaties

Soorten kennen een geografische variatie en daarmee een verschil in genenpool tussen populaties of zelfs binnen een populatie

Oorzaak is vaak (abiotische) milieuverschillen versterkt door natuurlijke selectie vanuit de (biotische)omgeving

7. 8. Bijzondere situaties

Oplopende verschillen langs een geografische as= cline

Biotische oorzaak: door intermediaire groep tussen 2 verschillende populaties

Abiotische oorzaak: temperatuur

9. 10. Natuurlijke selectie

Mogelijke basisprincipes

Struggle for existence

Survival of the fittest

Dit betekentniet(alleen):

directe strijd individuen onderling

Maar(ook meer):

Voordelen (fitness), daardoormeer nakomelingen

11. Natuurlijke selectie als mechanisme van adaptieve evolutie

Definitie:

darwinistische fitness: bijdrage van een individu aan de genenpool van de volgende generatie in vergelijking met andere individuen

In kwantitatievevorm: relatieve fitness.

Fitness is de cumulatie van effecten van allelen

12. Selectie en de gevolgen

3 selectierichtingen

Directional =

gericht

Disruptive=

splitsend

stabilizing

13. Waarom genetische variatie blijft..

Waarom blijven (ongunstige) eigenschappen?

Waarom soms geen splitsende/.. selectie?

Diploidie: recessieve blijven(slapend)

(zeker bij lage frequentie)

Balanced polymorphisme

Neutrale variatie ( Slapende genen/allelen?)

14. vervolg

Balanced polymorfisme:

Natuurlijke selectie zorgt ervoor dat de frequentie van 2 of meer fenotypen in een populatie behouden blijven

2 vormen:

1)Heterozygote voordeel

(sikkelcel anemie + malariaresistentie)

2)frequentie afhankelijke selectie

15. Frequentie-afhankelijke selectie

Het wegvallen van de meest voorkomende fenotypen en groei van de minst voorkomende fenotypen.

Predator - prooi relaties:een voorbeeld: meest voorkomende mottenvormenworden opgegeten, zeldzame zijn in het voordeel: vallen voor de vogels niet op..

16. 17. Seksuele dimorfie

Opvallende verschillen in individuen:

Mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen

Secundaire kenmerken :tegenstrijdig met natuurlijke selectie

Interseksuele selectie i.t.t. intraseksuele selectie

18. Seksualiteit en natuurlijke selectie

Bijzondere situatie: tegenstrijdig

A-seksueel voortplanting is handiger

Verklaring wordt gezocht in weerstand tegen parasieten vanwege de genetische variatie

19. Natuurlijke selectie leidt niet tot

Perfecte organisme, want

1) beperkingen door historische ontwikkeling van de soort

2)aanpassingen zijn compromissen

3)verandering van omgeving betekent niet altijd verbetering

4)natuurlijke selectie werkt hier en nu en niet naar de toekomst