Evaluatie netwerktafels

Thirsa Van DongenDirk Deboutte

Collaborative Antwerp Psychiatric Research Institute(CAPRI) – department youth mental health

2CAPRI - jeugd

Overzicht• Voortzetting en uitbreiding netwerktafels

• Situering• Doelgroep & doelstellingen• Aanmeldingen

• Gegevens aangemelde kinderen en jongeren• Netwerktafels

• Protocol• Resultaten

• Evaluatie netwerktafels via focusgroepen• Aanbevelingen

3CAPRI - jeugd

Voortzetting en uitbreiding netwerktafels

• Situering- April 2007 start project ‘Netwerkontwikkeling voor jongeren met een complexe psychosociale problematiek’- Juni 2009: eerste rapport- 2008 implementatie model ‘Cliëntoverleg met externe voorzitter’ door Integrale Jeugdhulp

Samenwerkingsverband: bestaand project Provinciale stuurgroep van de Dienst Welzijn, UA – CAPRI Jeugd en IJH

Uitbreiding aantal sectoren; meerdere voorzitters

4CAPRI - jeugd

Voortzetting en uitbreiding netwerktafels

• Doelgroep en doelstellingenGoede en doelmatige zorg voor kinderen/jongeren met een complexe psychosociale problematiek:

- Het functioneren wordt gehinderd- De context is problematisch en kent onvoldoende

draagkracht- De hulpverlening is vastgelopen

5CAPRI - jeugd

Voortzetting en uitbreiding netwerktafels

• Aantal aanmeldingenFase 1: april 2007-februari 2008 en fase 2: oktober 2008–februari 2011

6CAPRI - jeugd

Voortzetting en uitbreiding netwerktafels

• Aanmeldingen per sector (Fase 1: N=61; Fase 2: N=58)

7CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• Aanmeldingsgegevens- Aanmeldingsreden: Moeilijkheden op de verschillende

levensdomeinen als in de context

- Gegevens kind/jongere• 42 jongens en 20 meisjes• Gemiddelde leeftijd: 12,5 jaar (0 - 17 jaar)

Figuur: Aantal aanmeldingen per leeftijd (Fase 1, links: N=66; Fase 2, rechts: N=61)

8CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• HulpverleningsgeschiedenisOntwikkelingsfase eerste maal in contact met hulpverlening

9CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• HulpverleningsgeschiedenisAantal begeleidingsinstanties over de sectoren heen

10CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• Hulpverleningsgeschiedenis

Aantal sectoren van waaruit jongeren hulpverlening (hebben) ontvangen

• Schoolcarrière: fase 1: 60%, fase 2: 67% schoolgaand

meerderheid buitengewoon onderwijs

11CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• Gezinsgegevens- Gemiddeld aantal kinderen: 3- >50% hulpverlening andere kinderen- Burgerlijke stand:

• ± 1/3 gehuwd/samenwonend ouder• Bijna 1/2 van de moeders alleenstaand

• Mate contact ouder – kind/jongere- Meer dan 1x/week: M (N=41): 50%, V (N=36): 44%- Geen contact: M 12%, V 38,2%

12CAPRI - jeugd

Gegevens aangemelde kinderen/jongeren

• Houding t.a.v. Hulpverlening- Fase 1 jongere & ouders: scores laag- Fase 2 jongere & ouders: scores positiever

• Aanwezigheid psychopathologie – SDQ- Fase 1: Ouder (N=42) 83,3%, Jongere (N=40) 55%

problematische score- Fase 2: Ouder (N=46): 85%, Jongere (N=30): 47%

problematische score

13CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Protocol

• Aanmelden: www.jeugdhulp.be, regio Antwerpen, knop cliëntoverleg

• Voorbereiding• Zorgplanontwikkeling

- Samen rond de tafel- Gezinsleden zijn actieve partners - Focus behoeften kind/jongere, ouders- Team van deskundigen in de jeugdhulp - Externe voorzitter- Resultaat: Geïndividualiseerd zorgplan & zorgteam

• Implementatie en opvolging zorgplan

14CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Overzicht aantal netwerktafels- Fase 1: 30 (Antwerpen: 19, Mechelen 2, Turnhout 9)- Fase 2: 53 (Antwerpen: 42, Mechelen 2, Turnhout 9)

• Aantal netwerktafels per sector: fase 2

15CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Gemiddelde leeftijd: 12 jaar• 42 jongens, 20 meisjes• Aanwezigheid context: 1 x afwezigheid context, wel

toestemming• IZIKA bij eerste netwerktafel: fase 1 & 2

- Zorgniveau 5-6- Houding t.av. HV: constructief

16CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Tevredenheid jongere (N=22), Ouder(s) (N=34), hulpcoördinatoren (N=36) na de eerste netwerktafel

17CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Tevredenheid jongere, Ouder(s) bij opvolging

18CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Tevredenheid hulpcoördinatoren bij opvolging

19CAPRI - jeugd

Netwerktafels: Resultaten

• Beoordeling vaste groep (fase 1: N=16 dossiers, 37 beoordelingen; fase 2: N= 42 dossiers, 87 beoordelingen)

20CAPRI - jeugd

Netwerktafel: Resultaten

• Gesignaleerde knelpunten- Op vlak van combineren, vb: twee maatregelen binnen één

sector

- I.v.m. een beperkt of afwezig aanbod, vb:beperkt kinderpsychiatrisch aanbod voor kinderen/jongeren met een mentale beperking

- Eigen aan een bepaald hulpaanbod, vb: jongere moet schoollopen voor plaatsing in MPI

- Intersectoraal, vb: overgang minderjarigen- naar meerderjarigenzorg

- Algemeen, vb: continuïteit, hulpcoördinator

21CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Doelstelling?

• Waarom focusgroepen?

• Ervaringen van betrokken hulpverleners (leden vaste groep en aanmelders)?

- Verwachtingen? Zijn deze ingelost?- Indien neen, wat had er moeten gebeuren?- Hoe zien hulpverleners het verloop van een NWT?

22CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• 3 focusgroepen• Deelnemers: 16 aanmelders, 7 leden vaste groep• Thema’s:

- Motivatie- Verwachtingen- Structuur van de netwerktafels- ‘Ideale’ netwerktafel

• Opname via audio tape, letterlijk uitgeschreven, vanuit data theorie opbouwen (Grounded theory)

23CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Thema 1: De vooropgestelde doelstellingen- Kenmerken van de doelgroep

• Doelgroep bereikt• Vastgelopen situaties• Netwerktafel hoog gegrepen?

- Verwachtingen• Oplossing• Nieuwe ideeën, inspiratie, situatie delen• Verduidelijken doelstellingen• Taak, engagement aanmelder

24CAPRI - jeugd

Kenmerken doelgroep: vastgelopen situaties

• ‘Het is een dossier dat een collega van mij had aangemeld voor de netwerktafels. Een dossier waar dat zij eigenlijk in vastgelopen was, zowel persoonlijk als professioneel en waarbij dat zij ondersteuning vroeg om daar uit te geraken. En dan heeft zij het dossier doorgegeven omwille van de druk en dan ben ik mee in het proces gegaan.’

 • ‘De aanmeldingen die wij via onze instelling gedaan hebben die

zijn te complex om ergens binnen te krijgen. Dus wij hoopten hier en daar oplossingen te zoeken, te vinden voor jongeren die bij ons niet op de juiste plaats zitten en in een andere instelling, setting moeten kunnen terecht komen.’

25CAPRI - jeugd

Verwachtingen

• ‘Er ligt een verschrikkelijke verantwoordelijkheid bij de aanvrager om het voor te bereiden met zijn cliëntsysteem. Ik kan mij voorstellen dat je dan ook weer de helft van het werk al gedaan hebt.’

• ‘Ik denk dat een aanmelder zich heel bewust moet zijn van welk engagement dat die aangaat. En dat die opvolging wel zeer belangrijk is. Dat dat eigenlijk de hoofdbrok is van zo’n netwerktafel en niet alleen het eerste gesprek.’

26CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Thema 2: De structuur van de netwerktafels- Voorbereidingen- Invullen IZIKA- Deelnemers:

• Aanwezigheid context• Vaste groep• Externe voorzitter

27CAPRI - jeugd

Deelnemers

• ‘We denken van cliënten, jongeren zijn misschien niet zo mondig. Het is inderdaad ook wel een drempel. Dat was mooi om te zien eigenlijk hoe dat sommige ouders en soms ook jongeren toch gewoon heel hun verhaal kunnen brengen.’

• ‘Ik vind de aanwezigheid van de vaste groep belangrijk. De vaste groep moet toch uw kijk verruimen en ik denk ook dat de vaste groep moet bestaan uit mensen die niet binnen hun dienst verbonden zijn aan het dossier.’

28CAPRI - jeugd

Deelnemers

• ‘Vaste groep: Participeren aan een netwerktafel is geen job, dat is een engagement binnen een groter kader. Als je dat tegenover andere jobs wil stellen of als je mensen twee jobs wil laten doen dan heb je toch een heel ander verhaal.’

29CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Thema 2: De structuur van de netwerktafels- De netwerktafel zelf

• Protocol• Doelstelling ruimer dan oplossing• Sterktes • Wraparound principes

- Het zorgplan• Concrete afspraken• “Achterpoortjes”• Opvolging

30CAPRI - jeugd

De netwerktafel zelf

• ‘Ik weet niet hoe ik mij zou voelen als ik concreet verwacht had dat er bijna dadelijk een oplossing zou komen na de eerste samenkomst. Ik ben niet echt met die verwachtingen ernaartoe gestapt. Ik ben gewoon gegaan om te horen van: “kijk, zijn er tot hiertoe dingen die we nog niet gedaan hebben, die we konden doen”. Blijkbaar waren die er. Dus in die zin is het voor mij persoonlijk heel goed meegevallen.’

 • ‘Er is daar niets nieuws verrezen, het is een proces we gaan dat

proberen te doen. We starten met iets en we evalueren is dat gelukt, is dat niet gelukt, moeten we dat bijsturen.’

31CAPRI - jeugd

De netwerktafel zelf

• ‘Maar ik blijf erbij dat als we het stuk positieve elementen zoeken niet hadden gehad, dan hadden we terecht gekomen in een ja-nee spelletje. Jij bent slecht, jij bent dit en eigenlijk maakte het dat we daarna wat constructief verder konden.’

32CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Thema 3: De resultaten van de netwerktafels- Het proces

• Aanwezigheid cliënt• Constructief denken• Intervisie

- Zorgplan en realisatie• Resultaat afhankelijk van initiële verwachtingen?• Hulpcoördinator• Moeilijkheden in wet- en regelgeving

33CAPRI - jeugd

Het proces

• ‘Ik stelde wel vast dat met de cliënt erbij dat je zo bezig bent met die cliënt op zijn gemak te stellen en dat je eigenlijk heel erg gericht bent naar die cliënt. Ik spreek nu echt voor mezelf, dat je eigenlijk nog weinig ruimte hebt of ik nog weinig ruimte had om ruim te denken over wat zouden we hier kunnen doen, of wat zou er hier werken.’

34CAPRI - jeugd

Het proces

• ‘Die is er dan ook gekomen door het samen naar oplossingen te zoeken, waarop de betrokkenheid van de andere partijen, er werd meer appel op gedaan er was een netwerk. De betrokkenheid werd groter van de partijen. Dat was duidelijk anders dan via telefoons of mails op die overlegtafel, daar was de betrokkenheid van de partijen toch groter. Zelfs denk ik van, in deze situatie de grootouders.’

  

35CAPRI - jeugd

Zorgplan en realisatie

• ‘Sommige zaken zijn niet op te lossen, dat is nu eenmaal de realiteit en als de netwerktafel dat dan kan concluderen er is geen oplossing, dan is dat ook zo hé en dan is dat ook eigenlijk, denk ik, een meer gedragen verantwoordelijkheid.’

36CAPRI - jeugd

Evaluatie netwerktafels via focusgroepen

• Aanpassingen protocol:- Aanmeldingsprocedure- Vast moment- Voldoende leden vaste groep- Eerste half uur gezin en hulpverleners apart

37CAPRI - jeugd

Aanbevelingen

• Participatie kind/jongere, ouders

• Samenwerking • Obstakels in wet- en

regelgeving• Netwerktafels

overgang naar volwassenheid

• Ondersteuning zorgverstrekkers

• Aanwezigheid vaste groep deskundigen

• IZIKA• Aanwezigheid kinder-

en jeugdpsychiater• Hulpcoördinatie