Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

24
Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie Dr. Rob Houtepen / Dr. Ron Berghmans Vakgroep Metamedica

description

Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie. Dr. Rob Houtepen / Dr. Ron Berghmans Vakgroep Metamedica. (Medische) beslissingen rond het levenseinde of ‘zes routes naar een goede dood’. 1. Zolang mogelijk behandeling gevolgd door palliatieve zorg - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Page 1: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Dr. Rob Houtepen / Dr. Ron BerghmansVakgroep Metamedica

Page 2: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

(Medische) beslissingen rond het levenseinde of ‘zes routes naar een goede dood’

1. Zolang mogelijk behandeling gevolgd door palliatieve zorg2. Een behandelweigering met palliatieve zorg3. Intensieve pijnbestrijding met soms palliatieve sedatie4. Doktershulp bij zelfdoding of euthanasie5. Bewust stoppen met eten en drinken6. Levensbeëindiging door een combinatie van medicijnen

(Chabot: Uitweg. Een waardig levenseinde in eigen hand)

Page 3: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Inhoud

• I: Euthanasie & hulp bij zelfdoding: de stand van zaken

• II: Levensbeëinging bij psychiatrische stoornis

• III: Levensbeëindiging bij dementie• IV: Zelfeuthanasie

Page 4: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

I Euthanasie & hulp bij zelfdodingDe zes zorgvuldigheidseisen:

1. Het verzoek is vrijwillig en weloverwogen2. De patiënt lijdt ondraaglijk en uitzichtloos3. De patiënt is voorgelicht over zijn situatie en

vooruitzichten4. Arts en patiënt hebben de overtuiging dat er

geen redelijke andere oplossing is5. De arts heeft tenminste één andere

onafhankelijke arts geraadpleegd6. De arts voert de levensbeëindiging zorgvuldig

uit

Page 5: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

10 suggesties voor een euthanasieverzoek (1)*• 1. stel de vraag om euthanasie niet te

dwingend• 2. wees verbaal begaafd, maar nederig• 3. leg de nadruk op het lichamelijke lijden• 4. doe geen beroep op de zwaarte van uw

verzorging• 5. maak duidelijk dat u aan het eind van

uw Latijn bent* Van Tol, Van de Vathorst & Keizer, Medisch Contact, 2008

Page 6: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

10 suggesties voor een euthanasieverzoek (2)

• 6. geef hobby’s en plannen voor de toekomst op

• 7. zorg dat uw euthanasieverzoek past bij uw levensverhaal

• 8. pas op met behandelweigeringen• 9. doe niet depressief• 10. stel tijdig samen met uw arts een

wilsverklaring op

Page 7: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

II Levensbeëindiging bij psychiatrie

• Suïcide, suïcidepreventie en hulp bij zelfdoding

• Uitgangspunt: levenshulp bieden

– Dood is onomkeerbaar– Impulsieve daad– Rationele beslissing?

Page 8: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Suïcide voorkomen?

• Inbreuk op respect voor autonomie (Mill)

• Openzetten van de deur

• Hulp bij zelfdoding

Page 9: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Suïcide, stoornis en rationaliteit

• Autonomie en geestesstoornis

• Autonomie en verantwoordelijkheid

• Rationaliteit, suïcide en psychopathologie

Page 10: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Waarom hulp bij zelfdoding?

• Compassie en barmhartigheid• Artsen als ‘bewaarders van de sleutel van

de medicijnkast’• Voorkomen van trauma’s bij anderen• Voorkomen van schade aan betrokkene

zelf

Page 11: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Bezwaren tegen hulp bij zelfdoding

• Bezwaren vanuit de professie

• Maatschappelijke bezwaren

Page 12: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Bezwaren vanuit de professie

• Constructief taboe (Koerselman)

• Beoordeling van ‘onbehandelbaarheid’

• Implicaties voor psychotherapeutische relatie

Page 13: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

De rol van de arts

• Eed van Hippocrates• Geneeskunde als professie

– Doelen van de geneeskunde

• Arts-patiënt relatie– Vertrouwen– Overdracht en tegenoverdracht– Minder dan optimale zorg & behandeling

Page 14: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Maatschappelijke bezwaren

• Hellend vlakHet ‘logische’ hellende vlak

– ‘wie A zegt, moet B zeggen’

Het ‘empirische’ hellende vlak– ‘dan is het hek van de dam’

• Misbruik • Het omgekeerde hellende vlak

- onthouden van hulp bij levensbeëindiging

Page 15: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

III Levensbeëindiging en dementie

• Beginnende dementie en hulp bij zelfdoding

• Gevorderde dementie en verzoek in schriftelijke wilsverklaring

Page 16: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Mythes & misvattingen

• Alle levensbekorting = euthanasie

• Euthanasie bij dementie is niet toegestaan

• Dementie valt wel mee

• Patiënten met dementie zijn wilsonbekwaam

Page 17: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Palliatieve zorg & dementie

• Levenskwaliteit i.p.v. levensverlenging– Behandeling van pijn en andere symptomen– Bestrijding psychologische en sociale

problemen

• Nadruk op welbevinden• Beperkte inzet van medisch handelen

– Medisch handelen behoeft rechtvaardiging– Redelijke verhouding doel & middelen

Page 18: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Palliatieve sedatie

• Refractaire symptomen• Beperkte levensverwachting• Afzien van kunstmatige toediening

voeding en vocht• Normaal medisch handelen• Geen ‘alternatief’ voor euthanasie

Page 19: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Afzien van behandelen

Medisch zinloos handelen

Behandelingsweigering-Patiënt zelf-Vertegenwoordiger

Goed hulpverlenerschap

Page 20: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Hulp bij zelfdoding

• Bij beginnende dementie

• Hulpvrager wil niet de progressie van de ziekte meemaken

• Ondraaglijk lijden?

Page 21: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Schriftelijke wilsverklaring & euthanasie

• Later stadium van de ziekte als patiënt wilsonbekwaam is geworden

• Actueel lijden is bepalend• Lijden aan de ziekte van Alzheimer?• Co-morbiditeit• Timing?

Page 22: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

IV Zelfeuthanasie

• Stoppen met eten en drinken

• Levensbeëindiging d.m.v. combinatie van medicijnen

• P.M. “Pil van Drion”; Uit Vrije wil: Ancona; Bolkestein; Bouwman; Terlouw; van Vliet

Page 23: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Vragen / discussie (1)

• ‘Onomkeerbaar verlies van persoonlijke waardigheid’ als criterium voor euthanasie/hulp bij zelfdoding?

• Auto-euthanasie (zelfeuthanasie) als alternatief voor medisch-geassisteerde levensbeëindiging? (arts op afstand)

• ‘Pil van Drion’ bij voltooid geacht leven?

Page 24: Euthanasie: nieuwe knelpunten in een voortgaande discussie

Vragen / discussie (2)

* Rol van de staat m.b.t. waardig levenseinde?-Preventie van impulsieve ‘onbezonnen’ suïcides-Faciliteren gewenste dood

• Demedicalisering levensbeëindiging?• Levensbeëindiging van

‘wilsonbekwamen’? • Hellend vlak? ‘Versobering’ zorg? Verlies

gevoel van veiligheid?