PROGRAMMA NATURA 2000

Een kader voor actie en vooruitgang

WAT IS DE OPDRACHT? WAAROM? RESULTAAT

Om de natuurdoelen (ND) uit te voeren zijn in Vlaande-

ren duizenden acties nodig in 455 deelgebieden. We

brengen hier focus en ritme in met een sluitend Natura

2000-programma. Dat moet op termijn elk habitat en

elke soort in een gunstige staat van instandhouding

brengen. De hoeksteen van het programma zijn Euro-

pese en Vlaamse afspraken: de Biodiversiteitsstrategie

(resultaten) en Vlaanderen in Actie (maatregelen).

Concreet willen we 16 habitats in een goede of verbe-

terde toestand brengen tegen 2020, en alle habitats en

soorten tegen 2050. In 2020 moeten we ook op 70%

van de oppervlakte aan de slag zijn. Via een zesjarige

cyclus, afgestemd op de Europese rapportages, moeten

voortdurende verbetering en aanpassingsvermogen

gegarandeerd worden. Elke actie in uitvoering van de

natuurdoelen moet kaderen in dit programma dat op

Vlaams niveau als één geheel wordt aangestuurd.

Ondanks 30 jaar natuurbeleid zijn slechts 3 kleine

habitats in een gunstige staat en is de meerderheid in

een zeer ongunstige staat. Verschillende oorzaken

kunnen aangehaald worden, maar de crisis en de

verdergaande versnippering bieden weinig perspectief

op beterschap. Kortom, we willen het geweer van

schouder veranderen, met een aanpak die:

Iedereen duidelijkheid geeft over de gestelde

(tussen)doelen en het tempo waaraan die uitgevoerd

moeten worden

Anderen motiveert en stimuleert om mee de handen

uit de mouwen te steken

Meetbaar is, zodat tussentijds de ambities en de

aanpak geëvalueerd en bijgestuurd kunnen worden

Zowel aandacht heeft voor de inrichting en het

beheer van de gebieden, als voor de externe milieu-

drukken.

Om te komen tot een duidelijke richting in het Vlaams

programma voor natuurdoelen zijn volgende elementen

van belang:

Afspraken over de algemene principes en succes-

factoren voor het Vlaamse IHD programma.

Duidelijke vastgelegde Vlaamse taakstelling als

vertaling van de Europese Biodiversiteitsstrategie en

Vlaanderen in actie.

Prioritering in de taakstellingen met het oog op de

eerste evaluatie van het IHD programma in 2020

PROGRAMMA NATURA 2000

Een kader voor actie en vooruitgang

PRINCIPES SUCCESFACTOREN

De implementatie is gebaseerd op drie pijlers:

Effectiviteit: de doelen moeten daadwerkelijk gere-

aliseerd worden binnen de vooropgestelde timing;

Efficiëntie: de ingezette instrumenten moeten

maximaal renderen. Hierbij wordt gemikt op een

duurzaam rendement, dat dus standhoudt op de

lange termijn;

Rechtvaardigheid: er wordt gestreefd naar een

rechtvaardige spreiding van de lasten in ruimte en

tijd, die rekening houdt met context, historiek en

proportionaliteit.

Vertrekkend van deze pijlers zijn vier operationele

principes afgeleid:

1. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten

2. Vrijwillig waar mogelijk, verplicht waar nodig.

3. Geen inspanningen zonder inspraak, geen inspraak

zonder inspanningen.

4. Samenwerken loont.

1. Het Natura 2000-programma moet zoveel mogelijk

zichzelf uitvoeren. Dat wil zeggen dat het voor

iedereen interessanter moet zijn om stappen vooruit

te zetten, dan stil te blijven staan.

2. Het Natura 2000-programma moet op Vlaams niveau

geschraagd zijn door engagementen van admini-

straties en medewerking van sectoren

3. Er moet ingezet worden op een maximale afstem-

ming van plannen van andere administraties en

sectoren met het Natura 2000-programma. Waar

mogelijk kan zo ook het concept “werk met werk”

toegepast worden.

4. Op het niveau van een deelgebied moeten operatio-

nele doelen door concrete contracten of beheer-

plannen gedekt zijn. Een concreet contract bevat

een duidelijke SMART engagement om doelstellingen

van het Vlaamse programma te realiseren.

5. De partijen betrokken bij de uitvoering en opvolging

van het Natura 2000-programma, zowel overheid als

socio-economische sectoren, moeten over voldoende

capaciteit beschikken. Dit gaat over menskracht,

deskundigheid, maar ook over structuur.

6. De implementatie van de natuurdoelen zal veel sa-

menwerking tussen individuen en sectoren vereisen.

Dit lukt uiteraard enkel in een sfeer van vertrou-

wen. Transparantie is in die context essentieel.

7. De beschikbaarheid van een toereikend budget is

noodzakelijk. Binnen de natuurbudgetten zal worden

gezocht naar efficiëntiewinsten en meer focus op

Natura 2000. Bovendien moet gezocht worden naar

slimme koppelingen en innovatieve financierings-

technieken

8. Er is nood aan een duidelijke procedure voor con-

flictbeheersing in het kader lokale conflicten tussen

partijen en betwistingen van overheidsbeslissingen

PROGRAMMA NATURA 2000

Een kader voor actie en vooruitgang

VLAAMSE PRIORITEITEN HABITATS 2020 PRIORITAIRE ACTIES

Vertrekkend van de Biodiversiteitsstrategie worden vijf

doelstellingen geformuleerd. Uit elk van deze doelstel-

lingen kunnen op Vlaams niveau taakstellingen voor

2020 afgeleid worden voor de habitattypes en soorten.

Per SBZ vertalen deze zich in prioritaire acties die tegen

2020 uitgevoerd worden.

1. Stoppen en vermijden achteruitgang tegen 2020 -

habitattypes en soorten

2. Gunstige of verbeterde staat in 2020 – habitattypes

3. Gunstige staat in 2050 – habitattypes

4. Gunstige of verbeterde staat in 2020 – soorten

5. Gunstige staat in 2050 - soorten

De doelstellingen van VIA (Pact 2020)worden pragma-

tisch vertaald als: in 2020 krijgt 70% van de oppervlak-

te die benodigd is voor de gunstige staat van instand-

houding van habitattypes en soorten het gepaste be-

heer. Dit wordt bijgehouden met een “hectareteller”.

Voor Vlaanderen wordt de Europese Biodiversiteitsstra-

tegie vertaald: een derde van de habitattypes (ofwel

16 van de 47) moet in 2020 in een gunstige staat zijn

of verbetering vertonen. De 2 habitattypes die in 2007

in gunstige staat waren, moeten dat in 2020 dus nog

steeds zijn. 15 andere habitattypes moeten vooruit-

gang kunnen vertonen. De selectie van de habitattypes

is gebaseerd op:

Een analyse van de haalbaarheid om de volledige

doeloppervlakte correct te beheren tegen 2020.

Een analyse van de mate waarin het realistisch is dat

betreffende habitattypes in 2020 nog steeds in een

goede staat zijn of een stap vooruit kunnen zetten in de beoordeling van de gewestelijke staat van instand-houding.

Voor de Europees beschermde soorten liggen de kaar-

ten beter dan gemiddeld in Europa. Zij genieten boven-

dien mee van de inspanningen voor de habitats, zodat

geen extra doelen gesteld worden tegen 2020.

De Vlaamse taakstelling 2020/2050 op het vlak van

inspanningen (70%/100%) en resultaat (16/47 habi-

tats) resulteert in concrete tussen- en einddoelen voor

elk van de 455 deelgebieden.

Het gaat om doelen op twee vlakken:

inrichting en beheer tegen respectievelijk 2020 en

2050

verbetering milieucondities tegen respectievelijk

2020 en 2050

De tussendoelen voor 2020 noemen we in beide geval-

len “prioritaire acties” Deze dienen integraal uitgevoerd

tegen 2020, volgens de opeenvolging: evidenties –

vrijwilligheid - verplichtingen.