Kweekverslag van de Europese spreeuw

Sturnus v. vulgaris

Dit kweekverslag bevat mijn bevindingen van de kweek met 1 koppel van de “gewone” Europese spreeuw.Sommige mensen vinden het maar een alledaagse verschijning, ik niet want in mijn ogen is het 1 van de mooiste vogels die wij rond en in onze tuinen vrijwel dagelijks kunnen bewonderen.De soort is gewoon een juweeltje om te zien en zijn bijna onophoudelijke zang in de broedtijd ligt ook prettig in het gehoor wat het voor mij dus een ideale vogel maakt om er eens mee proberen te kweken , want deze vogel soort word weliswaar voldoende gekweekt in de avicultuur maar heeft een stempel op zich gekregen als zijnde een moeilijk te kweken soort .En dat is zeer jammer want dit stempel zal waarschijnlijk vele mensen tegenhouden om het eens een keer te proberen met deze soort en ik vind dat de soort gewoon een plekje verdient binnen de avicultuur.Uit mijn ervaring met het specifieke koppel wat ik had kan ik zeggen dat het een niet moeilijke soort is om te houden,verzorgen en om te kweken. Wellicht heb ik gewoon wéér geluk gehad zullen we dan maar zeggen.Men weet inmiddels wel vanuit mijn vorige kweekverslagen dat ik altijd op zoek ben naar een uitdaging dus er kwam een koppel Europese spreeuwen.

Sturnus v. vulgaris© Yuri Bakker

Ik zal een beschrijving van deze soort geven wetende dat bijna wel iedereen weet over hoe een spreeuw eruit ziet.Wat men wellicht niet weet is het feit dat er van de Sturnus v.vulgaris best veel ondersoorten beschreven zijn van deze wijdverspreide soort.Te weten:Sturnus. v. Caucasicus Sturnus. v. Faroensis Sturnus. v. Humii Sturnus. v. Minor Sturnus. v. Nobilor Sturnus. v. Porphyronotus Sturnus. v. Purpurascens Sturnus. v. Poltaratskyi Sturnus. v. ZetlandicusSturnus. v. Tauricus

Wellicht zou u de onderlinge verschillen willen weten van de ondersoorten maar dan verwijs ik U maar al te graag naar goede boeken of het internet, daar kunt U dan meer vinden over deze soorten dan dat ik ooit zou kunnen schrijven in dit kweekverslag.

Deze kolonie vogel is in ons land een vrij veel geziene gast, het ene jaar wat minder dan het andere maar over het algemeen een soort die zeer goed vertegenwoordigt is in en rondom onze tuinen. Van origine is het een loofbos broedvogel. De soort is een gedeeltelijke trekvogel wat betekend dat er vogels zijn die hier overwinteren maar dat er ook zijn die wegtrekken naar zuidelijk oorden, de vogels die wegtrekken komen meestal rond Februari in grote zwermen weer aan in ons landje en eenmaal gearriveerd dan breekt de zwerm op in kleinere groepjes en uiteindelijk gaan de koppels zich vormen, is er eenmaal een koppel gevormd dan neemt de man het voortouw over de holte waarin ze gaan proberen om tot voortplanting te komen. De man is in deze tijd een zeer opvliegerig type en kan flink achter zijn partner aan jagen en daarvan komt dus de mening van sommige mensen dat het agressieve vogels zijn. Ik denk van niet ik denk dat dit er gewoon allemaal bij hoort. De pop is echter degene die de nestbouw daadwerkelijk tot een goed einde brengt.De soort is in de loop der tijd een echte cultuurvolger geworden en zoekt zijn nestplekken niet alleen in boomholtes of andere holtes , nee ook holtes en gaten van gebouwen of 1 van de vele nestkasten die er hangen kunnen zeer zeker van een grote aftrek genieten bij deze soort. Neem daarbij nog eens het feit dat er rondom ̀ de mens ̀ook altijd wel gemakkelijk voedsel te vinden is en het is gelijk niet meer zo gek dat de soort de mens gevolg is als het gaat om leven,wonen en voortplanten. Dat de mens vroeger in ons landje van het volgzame gedrag van deze soort geregeld misbruik van maakte aan de hand van de bekende spreeuwenpotjes aan de muur is deze soort niet fataal geworden gelukkig.In de zuidelijke landen is de spreeuw nog steeds betitelt als een delicatesse en vooral tijdens de trek word er nog op ze gejaagd.

De soort heeft een afmeting van rond de 21 cm en heeft als de vogel in conditie is en in het zonnetje zit een verenkleed wat zo prachtig is om te zien,zoveel glans ,kleur en variatie het is gewoon met geen pen te beschrijven. Man en pop zijn zeer goed te onderscheiden bij de wildkleur vogels . Alle kleuren zijn bij de man veel intenser ,de stippen zijn kleiner op de borstpartij en het oog is donker van kleur . Bij de poppen zit er een witachtige rand rond de pupil.Iets wat je bij de jonge vogels op een leeftijd van ongeveer 2 maanden al kan zien en dus zo gemakkelijk te sexen zijn. Heeft u geen wildkleur dan kan het soms allemaal net wat moeilijker zijn als het gaat om visuele geslachtsbepaling. En dan is d.n.a. trekken wellicht de beste optie.Het nest wat ze maken kan van alles en nog wat gemaakt zijn, van mos tot gedroogd gras tot linten tot stro of hooi en wat veertjes , met andere woorden soms zijn het geen moeilijke jongens en meisjes als het gaat om het nestmateriaal. Is het nest afgebouwd dan legt de pop gemiddeld 5 eieren welke licht groenblauw van kleur zijn. Beide vogels bebroeden de eieren al is het wel zo dat de pop de nachten vaak voor haar rekening neemt en sneller de man aflost na zich te hebben ontlast of gefoerageerd heeft.De eieren worden gemiddeld 12 á 14 dagen bebroed en als er jongen zijn verblijven deze ongeveer nog 21 dagen in het nest waarna ze dan uitvliegen.De jongen worden gevoerd met insecten die beide ouders af en aan brengen, als het een groot nest is dan moeten de oudervogels hard werken om alle jongen in leven te houden, mocht er een langdurige periode van slecht weer zijn dan heeft dit vaak zo zijn weerslag op de nestjongen en kunnen de jongen erg verzwakken of zelfs doodgaan.

Tijdens 1 van mijn jaarlijkse bezoekjes op de B.E.C show zat er in de verkoop een onverwant koppel Europese spreeuwen, daar de prijs goed was en ik wist van welke persoon deze vogels afkomstig waren was voor mij de beslissing snel gemaakt. Ik had de afspraak met de kweker dat ik ze kocht maar dat hij ze nog eventjes moest vasthouden totdat ik de volière klaar had voor hun , de kweker had daar geen moeite mee en niet veel later maakte ik de onderstaande foto van het bewuste koppel bij de kweker thuis, door de slechte lichtomstandigheden helaas een slechte foto geworden maar ik wilde deze u toch niet onthouden.Het is belangrijk voor mij om te weten waar dit soort vogels vandaan komen i.v.m. het feit dat er onder de weinige echte spreeuwkwekers mensen zijn die al vrij snel grijpen naar middelen zoals handopfok en zeker is dit het geval mocht het mutaties van deze soort betreffen, het is nu eenmaal zo dat spreeuwen soms erg snel hun jongen uit het nest werken als deze afwijken van kleur.

Langzamerhand veranderd dit in het domesticatieproces en gaat dit steeds beter en naarmate de mutatiepopulatie groeit neemt ook de juiste broedzorg en voereigenschappen toe als men niet alleen de kleurtjes in het oog houd maar ook de broedeigenschappen bij de vogels.Ook word er veel handopfok toegepast onder de inheemse en uitheemse spreeuwensoort kwekers puur uit financiële overwegingen ,er gaan enorme ladingen met voedsel in 1 groot nest en dat wilt men dan ondervangen middels voer wat niet zo duur is maar wat nooit of zelden door de oudervogels gevoerd zou (kunnen) worden, denk aan handopfok pap ,v.i. pellets of rundtartaar ,katten of hondenbrokken ,om maar wat zijstraten te noemen.Ik nam het bewuste koppel dus mee naar huis en plaatste ze in een voor mij vrij kale kweekbox van 1,25 cm breed, 2.30 cm diep en 2 meter hoog. Deze kweekbox moest kaal zijn vanwege de ontlasting, aan 1 kant had ik een klimop groeien en liet ik een conifeer staan om zo toch een beetje een mooiere aanblik te hebben. De bodem was gewoon zwarte grond welke ik geregeld omspitte. In dit verblijf hebben de vogels zomer en winter vertoefd er zat een nachthok bij maar daar heb ik ze eigenlijk niet ingezien.Toen het half april werd heb ik in de kweekbox twee nestblokken opgehangen , 1 van het type berkenblok zoals men die gebruikt voor parkieten en 1 blok wat ik zelf gemaakt hebt en deze had een bodem afmeting van ongeveer 18 cm x 18 cm en met een hoogte van ongeveer 35 cm en met een nestblok opening van 6 cm.

Nestblok spreeuw zie ingang vorm uit kurk gepeuterd

De man kwam direct in actie en begon naar hartenlust te peuteren in het kurk en te zingen en te slepen met nestmateriaal,hij bracht dan wat nestmateriaal naar binnen kwakte dit neer en ging dan in de nestblok opening zitten zingen. De keuze was gevallen op het berken nestblok. Bouwen van het nest nam maar een paar dagen in beslag, er waren een paar dingen die mij opvielen in dit proces. Het materiaal van dit nest bestond uit diverse onderdelen, eerst werden er oude coniferen takjes als basis, de conifeer die in het hok stond was inmiddels bezweken onder het ontlastinggedrag van deze vogels (laat ik maar netjes omschrijven want oh, oh wat kunnen die beesten schijten zeg , dit is echt 1 van de nadelen van de spreeuw moet ik U eerlijk bekennen), daarna kwam gras, mos en andere natuurlijke materialen aan de beurt maar er werd bijna niets tot niets opgenomen van het door mij aangeboden conventionele nestmateriaal.Ik vond dit best wel vreemd en ik belde de kweker van deze vogels erover op en die zei dat dit eigenlijk niet zo vreemd was want hij houd en kweekt zijn vogels in enorme volières en daar vinden de vogels altijd van allerlei natuurlijke materialen en hijzelf gaf dan ook geen commerciële nestmaterialen dus daarmee was mijn vraag wel beantwoord, het was dus puur aangeleerd gedrag. Nadat het nest klaar was zag ik pas paringen bij de vogels niet eerder. Op 15 april was dan het eerste ei daadwerkelijk gelegd, ik wederom gebeld met de kweker van deze vogels en vroeg hem of ik eieren moest rapen o.i.d. ,hij gaf mij het advies om het maar niet te doen puur uit het feit dat hijzelf dit ook nooit deed, dus ja ik was maar weer wat blij met mijn keuze voor juist dit koppel, ik hou ook niet van allerlei kunstgrepen zoals jullie waarschijnlijk wel weten. De vogels weten en kunnen het beter denk ik altijd maar , wij baasjes hoeven alleen maar naar de vogels te kijken en hetgeen wat wij zien om te zetten in juist handelen en dus de vogels de kans geven om het goed te kunnen doen.

Ei van spreeuw foto

Met het vijfde gelegde ei was het broedsel compleet en werd er begonnen met broeden, bij dit koppel was het inderdaad zo dat de pop het leeuwendeel van het broeden op zich nam.Met zo’n 12 dagen broeden kwamen de jongen uit in de ochtend en de oudervogels begonnen in de middag al naar voedsel te zoeken voor hun jongen.Ik moet U nog vertellen over het voer wat ik de spreeuwen geef buiten de broedtijd en in de broedtijd, dit is eigenlijk identiek alleen in de broedtijd wat meer als er jongen waren.Ik voerde met een zo’n groot mogelijke variatie, dat ging van eivoer tot universeel voer en van door mij verzamelde bessensoorten tot de meest gangbare fruitsoorten en van een snee bruinbrood tot regenwormen en van meelwormen tot moriowormen, diepvries pinky’s en buffalo’s tot levende en diepvrieskrekels en of sprinkhanen, van met elke nacht gevangen insectenval tot het overdag gevangen weideplankton. Al met al kan ik dus zeggen met genoeg variatie. Het voer bood ik op diverse manieren aan van uitstrooien op de volière bodem tot het netjes aanbieden in bakjes en op welke manier ik dit ook deed deze opportunistische soort wist het altijd wel te vinden en te waarderen. Iets wat ze niet wilde verorberen qua door mij aangeboden voer heb ik niet kunnen vinden. Ik strooide af en toe eens met wat insecten strooipoeder over de voedsel dieren zodat ik zeker wist dat ze de benodigde vitamines allemaal weer binnen hadden gekregen.De eerste dagen van de jongen waren vooral witte voedselinsecten favoriet en wel de witte meelwormen,witte pinky’s en wasmotten en regenwormen welke eerst klein geknipt werden door mij, de dagen erna hoefde ik dit al niet meer te doen en werd er door de ouders ook krekels en al het ander gegeven of zelf gevangen voer gevoederd aan de jongen.

Foto van compleet legsel in nest

Ik merkte wel dat het voer niet altijd even favoriet was als de dag ervoor, ik onderving dit door bij de eerste keer voeren van die bepaalde dag van alles wat ik voorhanden had in zeer kleine porties aan te bieden en eventjes te wachten om te zien wat de keuze van de dag nu weer was, ik keek dan gewoon wat het eerste opgenomen werd en ook direct aan de jongen gevoerd werd ,was dit dan bv. witte diepvries meelwormen dan kon ik er donder opzeggen dat die dan ook verstrekt diende te worden door mij en zo had ik geen enkele moeite met het voedselaanbod voor de jongen, de oudervogels mochten hun keuzes maken zeg maar en werd er dus niks aan voedsel opgedrongen wat ze eigenlijk niet zouden willen voeren aan hun jongen dus zodoende ook geen voerproblemen bij dit koppel. Tja…..het is maar een methode over hoe het ook kan. Het is natuurlijk wel een methode die niet voor iedereen is weggelegd i.v.m. werktijden etc. De jongen groeide als kool en wat ik er ook ingooide qua voer en het stond de oudervogels aan dan werd het direct opgenomen door de oudervogels en met snavels vol tegelijk het blok in gebracht. Ik moest dan ook al op een leeftijd van 4 dagen oud echt gaan ringen met de wettelijke voorgeschreven ringmaat van 4.5 mm anders was ik echt te laat geweest. Hou dit dus goed in de gaten zou mijn tip zijn. Voor de zekerheid had ik de ringen omkleed met leukoplast om uitgooien na het ringen te voorkomen.In deze periode merkte ik aan de vaak zo nerveuze oudervogels dat ze steeds makker werden richting mij en mij soms gewoon ongeduldig stonden op te wachten als ik weer met voer voor hun en hun jongen aankwam.

Voedsel voor de jongen

1 dag oude spreeuwjongen in het blok

Paar dagen oude spreeuw jongen

Foto’s van zojuist geringde jongen

Enorm gegroeid 7 dagen oud

Om u een idee te geven hoe enorm gegroeid met 7 dagen

Ik moet toch regelmatig het blok aan de binnenkant wat schoonmaken en dus voor de laatste keer een foto in de hand want ik wil niet dat de jongen te vroeg het blok verlaten door mijn toe doen .

Waar men mij steeds voor waarschuwde gebeurde niet, in bijna alle info die ik tot mij kreeg werd gesteld dat de spreeuwmannen van die ei en jong uitwerpers zijn. De man of zoals u wilt het koppel gedroeg zich fantastisch en of dit nu aan het feit ligt dat ik normale natuurbroed en op natuurlijke wijze grootgebrachte oudervogels had of mijn manier van omgang of benaderen van de vogels dat weet ik niet maar ik was er maar wat blij mee dat het zo voorspoedig ging allemaal. Ik kan u dus geen spannende verhalen vertellen, nee de eieren en jongen werden met rust gelaten , beide ouders voerde perfect en de jongen groeide als kool . De dag dat de jongen uitvlogen bracht wel enige spanning in de volière en bij mij want tijdens het schoonmaken verstoorde ik het nest en sprong er een jong uit het blok, snel de camera gepakt en paar foto’s gemaakt . Niet veel later sprongen de andere jongen ook uit het nest . Gelukkig keerde de rust in de volière snel terug toen ik uit de volière ging en werden alle jongen goed gevoerd net of er niks was gebeurd . Alle jongen zaten verspreid door de volière en ik verbaasde mij om de snelheid waarmee de jongen snel leerde vliegen na het nestblok te vroeg te hebben verlaten. De jongen zijn dan bruin vaal van kleur. Toen de jongen eenmaal allemaal echt vliegvlug waren zag je het zwerm fenomeen. Pa en moe gingen fourageren op de bv .uitgestrooide meelwormen op de volièrebodem dat de jongen in hun kielzog zaten en al afkijkende zo lerende om zelfstandig te zoeken naar voedsel. Het was een mooi gezicht en vlak voor de jongen zelfstandig waren ging de pop het door mij schoongemaakte nestblok inspecteren en zo begon ronde 2 . Veel hoef ik U niet te vertellen over ronde 2 want die verliep eigenlijk identiek aan ronde 1. De zelfstandige jongen werden door mij al snel van de hand gedaan want ik kon met het schoonmaken van het hok niet tegen het vies maken op .

Tijdens het schoonmaken in de volière gebeurde precies waar ik zo bang voor was . Door de verstoring sprong er een jong uit het blok . Snel wat foto’s gemaakt . Gelukkig niet veel later alle andere jongen ook uit het blok en werden gevoerd door de ouders dus ondanks mijn “beginnersfout” verliep het goed met de jongen.

Nieuwsgierig naar buiten kijken van jong in nestblok

Nog iets waar ik mij niet aangehouden heb is het volgende door vele beweerde aannames.Ik heb mijn vogels niet de volgens vele onmisbare wormen kuur gegeven.Ik heb mijn vogels niet de volgens vele onmisbare coccidiose kuur gegeven.En ik heb mijn vogels ook niet de volgens vele onmisbare Esb3 kuur gegeven.Ben ik dan eigenwijs geweest ? Ja zal wel maar ik heb geen ziektes/problemen ondervonden in het kweekjaar dat ik de vogels had . Ik heb jongen op stok gekregen en tot op de dag van vandaag terwijl ik dit kweekverslag schrijft zijn de jongen waarvan ik weet waar ze zitten bij de mensen nog in leven. Ik denk dat in de nabije toekomst diverse “geneesmiddelen” verboden gaan worden als ik zo naar de regelgeving zucht vanuit Brussel kijkt. Ik denk dat de avi-cultuur gebaad is bij gezonde medicijnvrije vogels . Wat voor soort vogel het ook is, ik denk dat dit de weg is die bewandeld moet worden. Ieder is natuurlijk vrij om te doen en te laten in deze kwestie maar dit koppel heeft bewezen voor mij dat de kweek van de inlandse spreeuw goed mogelijk is zonder de kunstgrepen waar men het altijd over heeft. Het zou denk ik ook zomaar ten goede komen aan de populariteit van de spreeuwenkweek als men het allemaal niet zo moeilijk of “afschrikwekkend”maakt . Nee het zijn gewoon vogels waarmee op een normale manier goed resultaat te behalen is.

Voor mij was de spreeuw kweek weer een leerzame periode en heb genoten van de zang van de spreeuwen . Het enigste wat ik echt een minpunt vond was het ontlastingsgedrag van de spreeuwen wat een viezeriken zeg en als u niet zo’n poetser ben dan zou ik u stellig de kweek of houden van Europese spreeuwen willen afraden , ziet u zelf hierin geen probleem dan zou ik zeggen : ga ervoor want de soort verdient in mijn ogen een plekje in de avi-cultuur. Bent u een liefhebber van mutaties nou dan kunt u ook binnen deze soort uw hart ophalen.

Foto’s : Y. BakkerTekst : A. Bakker te DordrechtTekstcontrole : M.P.P.