Europa Communicatie

De EU: een onoplosbaar

communicatieprobleem?

Chris Aalberts

Hanzehogeschool - 3 december 2008 - www.chrisaalberts.nl

Opbouw

Deel 1• Wat vinden burgers eigenlijk van Europa? • Aandacht voor ‘gewone’ en ‘bijzondere’

burgers

Deel 2• Hoe kan Brussel burgers bij Europa betrekken? • Aandacht voor concrete plannen en

initiatieven


Gewone burgers (1)


Welke rol speelt de EU in het leven van burgers? • Kennis van de EU• Stemmen bij Europese verkiezingen

Gewone burgers (2)


0

10

20

30

40

50

60

70

80

Januari Maart April Mei

Iets over gehoord ofgelezen

Voelt zich slechtgeïnformeerd

Kennis van burgersbij het referendumover de Europese Grondwet

Gewone burgers (3)


0

10

20

30

40

50

60

70

1979 1984 1989 1994 1999 2004

Stemmen bij Europese verkiezingen

Gewone burgers (4)

• Burgers hebben nauwelijks interesse in de EU• Zij zijn ook nauwelijks actief op Europees

terrein

• Burgers hebben wel een mening over Europa• Deze is van belang bij bv. Europese

verkiezingen• Wat is de waarde van die meningen?


Gewone burgers (5)

• Een enquêtevraag aan een steekproef onder burgers (Saris, 1997)

– Als de macht van het Europees Parlement wordt uitgebreid, dan gaat dat ten koste van de macht van het nationale parlement. Denkt u dat de macht van het Europees Parlement moet worden uitgebreid?

– Weet niet 24.5%– Ja, macht uitbreiden 33.3%– Nee, macht niet uitbreiden 42.2%


Gewone burgers (6)

• We kunnen de vraag ook anders stellen:

– Veel problemen zijn internationaal van aard. Zo komt bijvoorbeeld 50% van de zure regen in Nederland uit het buitenland. Dergelijke problemen kunnen alleen door internationale regelgeving worden opgelost.

– Als de macht van het Europees Parlement wordt uitgebreid, dan gaat dat ten koste van de macht van het nationale parlement. Denkt u dat de macht van het Europees Parlement moet worden uitgebreid?


Gewone burgers (7)

• Vraag zonder extra informatie (vraag 1)


• Vraag met extra informatie (vraag 2)



Gewone burgers (8)

• Burgers hebben nauwelijks kennis van Europa• Ze denken er bovendien vrijwel nooit over na• Burgers hebben dus ook geen meningen over

de EU

• Zij geven slechts indrukken weer: – Verwacht voordeel van Europa– Tevredenheid met Europese democratie– Verwachte gevolgen van de EU


Gewone burgers (9)


0

10

20

30

40

50

60

70

80

2002 2003 2004 2005 2006

Lidmaatschap EU is goed

Nederland heeft voordeelvan EU-lidmaatschap

Verwacht voordeelbij de EU

Gewone burgers (10)


0

10

20

30

40

50

60

70

80

2000 2001 2002 2003 2004

Tevreden met denationale democratie

Tevreden met deEuropese democratie

Tevredenheidmet de Europesedemocratie

Gewone burgers (11)


0 10 20 30 40 50 60 70 80

Verplaatsing banen

Problemen voor boeren

Meer betalen

Verlies invloed

Toename misdaad

Verlies identiteitVerwachtegevolgenvan de EU

Gewone burgers (12)

• Burgers hebben een positief gevoel over Europa

• Maar twijfelen snel aan de juistheid van dat gevoel

• Beide kunnen ze niet onderbouwen

• Welke rol spelen persoonlijke ervaringen hierbij?

• Is dit probleem oplosbaar?


Lokale politici (1)

• Burgers hebben weinig politieke kennis en interesse

• Dat geldt voor alle politiek, dus ook voor de EU

• Zijn burgers die wel interesse in politiek hebben meer betrokken bij de EU?

• Voorbeeld: lokale politici


Lokale politici (2)

Hoe komen lokale politici in contact met Europa?• Weinig contact met de EU • Europese aanbestedingen• Europese subsidies• Stedenbanden


Lokale politici (3)

Hoe kijken lokale politici tegen Europa aan? • Europa is belangrijk • Europa is bemoeizuchtig• Contact is niet gewenst

Politieke interesse op zich is dus onvoldoende voorwaarde voor betrokkenheid bij de EU


Europeanen (1)

• Burgers komen weinig met Europa in contact• Europa is voor hen per definitie ver weg: ze

kunnen zich er geen concrete voorstelling van maken

• Zijn burgers die wel concreet met Europa in contact kwamen meer betrokken bij de EU?

• Voorbeeld: studenten, werknemers en mensen met een buitenlandse partner


Europeanen (2)

Hoe komen Europeanen in contact met Europa?• Cultuurverschillen• Europese regels• Europese borden ‘langs de kant van de weg’ • Contact met Europa, maar niet met de EU


Europeanen (3)

Hoe kijken Europeanen tegen Europa aan?• Cultureel perspectief• Economischperspectief• Politiek perspectief

Concrete contacten met Europa zijn dus onvoldoende

voorwaarde voor betrokkenheid bij de EU


Andersglobalisten (1)

• Burgers hebben weinig politieke doelen die een duidelijk verband hebben met Europa

• Zij zijn vooral gericht op politieke thema’s die zich dichtbij huis afspelen

• Zijn burgers die wel internationale politieke doelen nastreven meer betrokken bij de EU?

• Voorbeeld: andersglobalisten



Hoe komen andersglobalisten in contact met Europa?

• Protest tegen neoliberalisme• Meer aandacht voor mensenrechten• Meer aandacht voor vluchtelingen• Meer aandacht voor milieu• Maar deze doelen worden niet in verband

gebracht met de EU



Hoe kijken andersglobalisten tegen Europa aan?• Politiek is een onoverzichtelijk spelletje• Het is moeilijk daar invloed op uit te oefenen• Dergelijke politieke actie is zinloos

Internationale politieke doelen zijn dus onvoldoende

voorwaarde voor betrokkenheid bij de EU


Conclusie

• Burgers zijn weinig betrokken bij de EU• Burgers hebben geen echte mening over de

EU• Diverse factoren vergroten de betrokkenheid

niet– Politieke interesse – Concrete ervaringen – Internationale politieke doelen

• Wat moet de communicatieadviseur nu doen?


Brusselse oplossingen

Vier oplossingen van de Europese Commissie • Beter luisteren naar de burger• Burgers meer voorlichting geven• Journalisten ondersteunen in hun werk• Stimuleren van debat over Europa

Hoe succesvol zal de Europese Commissie zijn?


Beter luisteren (1)

Voorstellen uit Brussel• Luisteren naar de burger• Zoeken naar draagvlak • Opiniepeilingen houden• Interactief beleid


Beter luisteren (2)

Een effectief voorstel?• Burgers hebben weinig kennis• Opiniepeilingen werken nauwelijks door in het

beleid• Interactief beleid geeft geen volledig beeld• Europese thema’s zijn ongeschikt


Meer voorlichting (1)

Voorstellen uit Brussel• Op nationaal en lokaal niveau• Voorlichtingspunten• Voorlichtingscampagnes• Educatie op school


Meer voorlichting (2)

Een effectief voorstel?• Voorlichting heeft effect op kennis…• Maar nauwelijks op houdingen en gedrag• Onderwijs wordt al overvraagd met allerlei

thema’s• Weinig enthousiasme onder docenten


Journalisten ondersteunen (1)

Voorstellen uit Brussel• Focus op nationale media• Meer transparantie• Ondersteuning voor journalisten


Journalisten ondersteunen (2)

Een effectief voorstel?• Nieuwswaarden zijn belangrijkste factor• Europa heeft hier geen invloed op• Europa lijkt vooral intransparant


Debat stimuleren (1)

Voorstellen uit Brussel• Ontwikkelen van een Europese publieke ruimte• Meer debat en discussie


Debat stimuleren (2)

Een effectief voorstel?• Burgers missen de kennis om mee te doen• Deelname is niet representatief• Referendum over de Europese Grondwet laat

zien dat dit niet makkelijk is


Conclusie

• Veel voorstellen zijn belangrijk en theoretisch zinvol

• Maar in de praktijk werken ze slecht

• Communicatie over Europa is hardnekkig probleem• Communicatieadviseurs kunnen beperkt iets doen• Niet realistisch grote betrokkenheid te verwachten• Vraagt om een andere structuur van de EU


Europa Communicatie

News & Politics

Transcript of Europa Communicatie