Europees Parlement, 2019-2024Aandeel EP-leden in iedere politieke fractieOmvang van de politieke fracties

EP-leden748

Aantal EP-leden in iedere politieke fractie op 1 Oktober 2019.

Aandeel van iedere politieke fractie in het totale aantal zetels in het Parlement.

De zeven fracties in het huidige Parlement (in volgorde van grootte):

• Fractie van de Europese Volkspartij (christendemocraten) (EPP),• Fractie van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement (S&D),• Renew Europe-Fractie,• Fractie van de Groenen/Europese Vrije Alliantie (Verts/ALE),• Fractie Identiteit en Democratie (ID),• Fractie Europese Conservatieven en Hervormers (ECR),• Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links (GUE/NGL), enten slotte de Niet-fractiegebonden leden (Niet-ingeschrevenen – NI).

NIGUE/NGL

ECRIDVerts/ALE

RenewEurope

S&DEPP

182154

10874 73 62

41 54

GUE/NGL: 5,5 %

S&D: 20,6 %

Verts/ALE: 9,9 %

Renew Europe: 14,4 % EPP: 24,3 %

ECR: 8,3 %

ID: 9,8 %

NI: 7,2 %N.B.: de Spaanse autoriteiten hebben het Parlement nog niet in kennis gesteld van de op drie zetels gekozen leden en derhalve komt het totaal aantal leden niet uit op 751, zoals voorzien in EU-recht.

748zetels *

• de huidige en vroegere samenstelling van het Europees Parlement;• het toegenomen aantal partijen dat vertegenwoordigd is in het Parlement en de ontwikkeling van

de politieke fracties;• het stijgend aantal vrouwen dat in het Parlement zetelt;• de kiesstelsels die in 2019 in de verschillende lidstaten zijn gebruikt voor de verkiezingen van het Parlement;• de opkomstpercentages in vergelijking met de nationale verkiezingen;• een overzicht van de werkzaamheden van het Parlement in de huidige zittingsperiode en de vorige

zittingsperioden van vijf jaar;• een overzicht van de belangrijkste bestuursorganen van het Parlement.

De briefing zal tijdens de komende zittingsperiode regelmatig worden bijgewerkt om de meest recente ontwik-kelingen in aanmerking te nemen.

Europees Parlement: WetenswaardighedenDeze briefing, die door de Onderzoeksdienst van het Europees Parlement is gepubliceerd, is bedoeld om belangrijke feiten en cijfers te verstrekken over het Europees Parlement, zowel over de zittingsperiode 2019-2024 die nu van start gaat, als over de acht voorgaande zittingsperioden sinds in juni 1979 rechtstreekse verkiezingen werden ingevoerd.

Op de volgende bladzijden zult u allerlei grafieken aantreffen over o.a.:

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Auteur: Giulio Sabbati Onderzoeksdienst voor de leden

PE 640.146

BRIEFINGOktober 2019

Omvang van de politieke fracties in het EP per lidstaat (op 1 Oktober 2019)

Italië (IT)

Polen (PL)

Zweden (SE)

Bulgarije (BG)

Ierland (IE)

Nederland (NL)

Spanje (ES)

België (BE) Estland (EE)

Malta (MT)

Slovenië (SI)Oostenrijk (AT)

Denemarken (DK)

Hongarije (HU)

Slowakije (SK)

Tsjechische republiek (CZ)

Griekenland (EL)

Luxemburg (LU)Cyprus (CY)

Duitsland (DE)

Litouwen (LT)

Roemenië (RO)

Kroatië (HR)

Finland (FI)

Frankrijk (FR)

Letland (LV)

Portugal (PT)

Verenigd Koninkrijk (UK)

Landencodes en vlaggen:

Gegevens verstrekt door de afdeling Ledenadministratie, DG Presidium, Europees Parlement

DEFRITUKESPLRONLBECZELHUPTSEATBGDKSKFIIEHRLTLVSIEECYLUMTEU

Italy (IT)

Ireland (IE)

Belgium (BE)

Denmark (DK)

Luxembourg (LU)

Germany (DE)

France (FR)

Netherlands (NL)

United Kingdom (UK)

Sweden (SE)

Spain (ES)

Estonia (EE)

Malta (MT)

Austria (AT)

Greece (GR)

Cyprus (CY)

Latvia (LV)

Finland (FI)

Poland (PL)

Bulgaria (BG)

Slovenia (SL)

Hungary (HU)

Slovakia (SK)

Czech Republic (CZ)

Lithuania (LT)

Romania (RO)

Portugal (PT)

Croatia (HR)

EU

96747373

* 515132262121212121201817131313111111

886666748

Totaal

Totaal

100 %

0 10 20 30 40

EPP

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE2987

121714

6458

13767714344424

222

182

EPP

EPP24,3 %

0 10 20 30 40

S&D

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE165

191020

810

63

259555332

32222214

154

S&D

S&D

20,6 %

0 10 20 30 40

NI_OTHER

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE1

1430

41

2

2

54

NI

NI

7,2 %

0 10 20 30 40

GUE/NGL

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE66

16

1116

41

1

14

2

41

GUE/NGL

5,5 %

GUE/NGL

0 10 20 30 40

Greens/EFA

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE2512

112

333

122

2

22

21

1

74

Verts/ALE

9,9 %

Verts/ALE

730 10 20 30 40

ID

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE112228

32

3

1

2

1

ID

ID

9,8 %

0 10 20 30 40

ECR

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE721

178

8646

2

313523112123

2

108

Renew Europe

Renew Europe14,4 %

0 10 20 30 40

ECR

MT

LU

CY

EE

SI

LV

LT

HR

IE

FI

SK

DK

BG

AT

SE

PT

HU

EL

CZ

BE

NL

RO

PL

ES

UK

IT

FR

DE1

543

26

4341

3

2

2

112

62

ECR

ECR

8,3 %* ES: de Spaanse autoriteiten hebben het Parlement nog niet in kennis gesteld van de op drie zetels

gekozen leden en derhalve komt het totaal aantal leden niet uit op 751, zoals voorzien in het EU-recht.

2

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Leeftijd van de EP-ledenDe onderstaande en rechtergrafiek laten de gemiddelde leeftijd van de EP-leden zien met de hoogste en laagste leeftijd, zowel totaal als per lidstaat. De gemiddelde leeftijd van de EP-leden is 50. De nationale gemiddelden variëren van 44 tot 60 jaar. Het jongste EP-lid komt uit Denemarken (21 jaar) en het oudste uit Italië (82 jaar).

MT 29 44 71

SE 32 45 58

BG 31 46 67

HU 30 46 66

CZ 26 46 66

NL 29 46 66

DK 21 47 74

AT 27 47 61

HR 29 48 62

EE 28 48 62

SK 34 49 65

PT 28 49 67

DE 26 49 78RO 33 49 67IT 30 49 82FR 23 50 72SI 30 50 60ES 25 50 75EL 26 51 67BE 34 52 68LU 35 52 67UK 28 53 77IE 32 54 69

FI 40 55 74PL 34 56 79LV 43 57 69

CY 50 55 59

LT 54 60 65

Minimum Gemiddelde Maximum

21 50 82

Minimum Gemiddelde Maximum

29

132

215 227

126

181

81-9071-8061-7051-6041-5031-4021-30

Tijdens de zittingsperiode 2014-2019 werden in totaal 112 EP-leden om uiteenlopende redenen vervangen. Er zijn 41 EP-leden teruggetreden, 2 leden zijn overleden en 60 leden werden benoemd op een post die onverenigbaar is met het lidmaatschap van het Europees Parlement – zij werden bijvoorbeeld lid van hun nationale parlement of regering.

Leeftijdsverdeling van de EP-ledenOnderstaande grafiek toont de leeftijdsverdeling van de EP-leden. We zien bijvoorbeeld dat 215 EP-leden tussen de 41 en 50 jaar oud zijn. De modus – de meest voorkomende waarde – is 56 jaar, en de mediaan – de middelste waarde – is, zoals het gemiddelde, 50 jaar. De meeste EP-leden zijn tussen de 41 en 60 jaar oud.

Nieuwe en in 2019 herkozen EP-leden

Onder nieuwe EP-leden wordt verstaan: EP-leden die nog nooit in het Europees Parlement hebben gezeteld. Zij maken 58 % van het aantal leden uit. Het percentage loopt uiteen van 85 % voor Slowakije, waar 11 van de 13 EP-leden nieuw zijn, tot 33 % in Malta, waar 2 van de 6 leden nieuw zijn. Bij de fracties heeft een nieuwe fractie, Identiteit en Democratie (ID), het hoogste aantal nieuwe EP-leden, met 59 nieuwe EP-leden op 73.

295 16437

Nieuwe EP-leden die nog nooit eerder in het Europees Parlement hebben gezeteld.Herkozen EP-leden die ten minste tijdens de vorige zittings-periode (2014-2019) in het EP zaten.Herkozen EP-leden die tijdens een voorgaande zittingsperiode, maar niet tijdens de zittingsperiode 2014-2019 in het EP zetelden.

Nieuwe EP-leden Herkozen EP-leden58,4 % 39,4 % 2,1 %

SK SE FR RO AT

DK

UK IE PL ES EU PT IT HR LT BE CZ EL DE CY EE LU LV BG FI NL

HU SI MT

85 %

80 %

69 %

69 %

67 %

67 %

66 %

64 %

61 %

59 %

58 %

57 %

56 %

55 %

55 %

52 %

52 %

52 %

52 %

50 %

50 %

50 %

50 %

47 %

46 %

44 %

38 %

38 %

33 %

EPPS&DECRGUE/NGLRenewEuropeVerts/ALE NIID

81 % 72 %69 % 69 % 59 % 58 % 51 % 41 %

Aandeel nieuwe EP-leden per lidstaatAandeel nieuwe EP-leden per fractie

3

Europees Parlement: Wetenswaardigheden

Nationale partijen en politieke fracties in het EPIn de afgelopen negen zittingsperioden van het Parlement werden de opeenvolgende toenames van het aantal lidstaten en EP-leden voorbijgestreefd door de toename van het aantal nationale politieke partijen die in het EP vertegenwoordigd zijn. Hoewel het aantal fracties schommelde tussen de zeven en tien – momenteel zijn het er zeven – is de drempel voor het formeren van een fractie met de tijd opgetrokken, en de fracties bestaan uit leden van een groter aantal partijen uit een hoger aantal lidstaten – thans 203 nationale politieke partijen in vergelijking met 127 in 1999 en 57 in 1979.

1979

-198

4

1984

-198

9

1989

-199

4

1994

-199

9

1999

-200

4

2004

-200

9

2009

-201

4

2014

-201

9

2019

-202

4

Aantal EP-leden 410 434 518 567 626 732 736 751 748*

Aantal lidstaten 9 10 12 12 15 25 27 28 28Aantal politieke fracties 7 8 10 9 8 7 7 7 7Aantal nationale politieke partijen 57 67 103 97 127 168 176 191 203Aantal nationale delegaties in politieke fracties 37 42 64 58 74 109 116 129 128

* ES: de Spaanse autoriteiten hebben het Parlement nog niet in kennis gesteld van de op drie zetels gekozen leden en derhalve komt het totaal aantal leden niet uit op 751, zoals voorzien in het EU-recht.

De gegevens verwijzen naar de constituerende vergadering

Europees Parlement, 1979-2019Omvang van de politieke fracties in iedere zittingsperiodeDe relatieve omvang van de politieke fracties van het Europees Parlement wordt getoond voor elke van de negen zittingsperioden sinds de eerste rechtstreekse verkiezingen in 1979. De data, uitgedrukt in percentage van het totaal aantal zetels, hebben betrekking op de constituerende vergadering (in juli) van iedere zittingsperiode.

De kleuren die gebruikt zijn om de fracties tijdens de huidige zittingsperiode aan te duiden zijn ook terugwerkend gebruikt voor de voorgaande zittingsperioden, waardoor de ontstaansgeschiedenis van de huidige fracties kan worden nagegaan. Er dient echter op gewezen dat de namen en samenstellingen van de politieke fracties, en hun lidmaatschap, vaak kunnen wijzigen. Er kunnen dus substantiële gemeenschappelijke elementen in de huidige fracties en hun voorgangers worden vastgesteld, maar ze kunnen niet in alle gevallen worden beschouwd als dezelfde fractie met een naadloze geschiedenis. De categorie „Overige” bevat een aantal fracties die niet langer bestaat.

Bron: DG Communicatie, Europees Parlement.

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

NI

ENL

EFDD

Verts/ALE

GUE/NGL

ADLE

ECR

S&D

PPE

20182009-20142004-20091999-20041994-19991989-19941984-19891979-1984

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

NA

TDI

UEN

EDN->I-EDN

ARE

FE

CG

DR

ARC

RDE

CDI

DEP

GUE/NGL

ECR

EFDD

Greens/EFA

ALDE

S&D

EPP

2014-20192009-20142004-20091999-20041994-19991989-19941984-19891979-19841979-1984 1984-1989 1989-1994 1994-1999 1999-2004 2004-2009 2009-2014 2014-2019

100 %

50 %

0 %

36,0 %

25,0 %

7,3 %

11,4 %

4,8 %

7,5 %4,3 %

3,7 %

36,6 %

27,3 %

12,0 %

5,7 %5,1 %5,6 %

4,0 %3,7 %

37,2 %

28,8 %

8,0 %

7,7 %2,6 %6,7 %4,8 %2,9 %

27,5 %

34,9 %

7,8 %4,1 %4,9 %

4,8 %

4,6 %4,8 %3,4 %3,4 %

23,4 %

34,7 %

6,6 %

9,5 %

5,4 %3,9 %2,5 %3,3 %2,7 %

2,3 %

5,8 %

25,3 %

30,0 %

11,5 %

7,1 %

9,4 %

6,7 %

4,6 %3,7 %

1,6 %

26,3 %

27,3 %

15,4 %

9,8 %

10,7 %

5,4 %2,7 %

2,4 % 100 %

50 %

0 %0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

NI

GUE/NGL

ECR

ID

Greens/EFA

Renew Europe

S&D

EPP2019-20242009-20142004-20091999-20041994-19991989-19941984-19891979-1984

1.7.2019

24,3 %

20,6 %

8,3 %

14,4 %

5,5 %

9,9 %

9,8 %

7,2 %

29,4 %

25,4 %

9,3 %

8,9 %

6,9 %

6,7 %6,4 %

6,9 %1,4 %

Renew Europe ECRS&DEPP NIIDVerts/ALE GUE/NGL Overige

4

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Vrouwelijke EP-leden per lidstaat

Het percentage vrouwelijke EP-leden in het huidige Europees Parlement varieert van 0 in Cyprus tot 55 % in Zweden. Tijdens de verkiezingen in mei 2019 hadden elf lidstaten genderquota die meestal de opmaak van de verkiezingslijsten betroffen en die van toepassing waren op beide geslachten teneinde ondervertegenwoordiging van een van beide te voorkomen.

SE FI AT FR LU LV MT NL SI PT ES UK DK IE IT EU BE HU DE HR PL CZ EE BG LT EL RO SK CY

20 13 18 74 6 8 6 26 8 21 51 73 13 11 73 748 21 21 96 11 51 21 6 17 11 21 32 13 6

55,0

%

53,8

%

50,0

%

50,0

%

50,0

%

50,0

%

50,0

%

50,0

%

50,0

%

47,6

%

47,1

%

46,6

%

46,2

%

45,5

%

41,1

%

40,6

%

38,1

%

38,1

%

36,5

%

36,4

%

35,3

%

33,3

%

33,3

%

29,4

%

27,3

%

23,8

%

21,9

%

15,4

%

0,0

%

Gee

n

Gee

n

Gee

n

50 %

50 %

Gee

n

Gee

n

Gee

n

40 %

33 %

40 %

Gee

n

Gee

n

Gee

n

50 %

50 %

Gee

n

Gee

n

40 %

35 %

Gee

n

Gee

n

Gee

n

Gee

n

33 %

>0

Gee

n

Gee

n

Totaal aantal zetels

Percentage vrouwelijke leden in het EP (18 september 2019)

Genderquota tijdens de verkiezingen van het EP in 2019

Aandeel mannen en vrouwen in het EPDe ontwikkeling van het aandeel vrouwen onder alle EP-leden aan het begin van iedere zittingsperiode laat een gestage groei zien, van 16,3 % in de eerste zittingsperiode tot 40,6 % in de huidige zittingsperiode.

1979-1984

16,3 %

2019-2024

40,6 %

Vrouwen in het EP en in nationale parlementen van EU-lidstaten

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

EU

2019201420092004199919941989198419791979 1989 200919990%

10%

20%

30%

40%Europees Parlement

Nationale parlementen van de lidstaten

2019

40.6%

28.6%

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

Male

Female

2019-20242014-20192009-20142004-20091999-20041994-19991989-19941984-19891979-19841979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 2014

16,3 %40,6 %

Man

Vrouw

2019

5

Europees Parlement: Wetenswaardigheden

Vergelijking van de gemiddelde vertegenwoordiging van vrouwen in nationale parlementen in de lidstaten en in het Europees Parlement laat zien dat beide in de loop der tijd zijn gestegen. De ontwikkeling in de nationale parlementen tot 1996 is alleen in zoverre representatief dat ze gebaseerd is op de data die beschikbaar zijn voor een beperkt aantal lidstaten. Medio jaren 2000 kan een duidelijke stijging van het percentage vrouwen in nationale parlementen worden geconstateerd, wat ten dele kan worden teruggevoerd op de invoering van genderquota voor de verkiezingen in verschillende lidstaten (bijvoorbeeld, Frankrijk – 2000, België – 2002, Portugal – 2006, Spanje – 2007).

Electorale systemen voor het Europees ParlementKiessysteem en aantal EP-ledenMomenteel heeft het EP, net zoals tijdens de zittingsperiode 2014-2019, 751 zetels, het maximale aantal dat uit hoofde van de EU-Verdragen mogelijk is. Wanneer we aannemen dat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat, dan valt het aantal zetels terug tot 705. Van de 73 vrijgekomen zetels van de in het VK gekozen leden worden 27 herverdeeld onder 14 lidstaten. Deze 14 landen moesten tijdens de verkiezingen van 2019 voorzieningen treffen om deze zetels na de brexit in te nemen. De resterende 46 zetels zouden beschikbaar worden voor eventuele uitbreidingen van de EU en/of voor de mogelijke vorming van een transnationale kieskring tijdens toekomstige Europese verkiezingen.

EP-leden worden verkozen volgens nationale electorale systemen, maar die moeten voldoen aan bepaalde gemeenschappelijke beginselen die in het EU-recht zijn vastgesteld, met name het beginsel van evenredige vertegenwoordiging. Als algemene regel kunnen kiezers kiezen tussen politieke partijen, afzonderlijke kandidaten of beide. Terwijl in sommige lidstaten kiezers alleen op een lijst kunnen stemmen, zonder de mogelijkheid om de volgorde van de kandidaten te wijzigen (gesloten lijst), kunnen kiezers in andere lidstaten hun voorkeur voor een of meerdere kandidaten laten blijken (voorkeurstemmen). In plaats van een stelsel van lijsten zijn in sommige lidstaten voorkeurstemmen mogelijk waarbij gebruik wordt gemaakt van één enkele overdraagbare stem (STV).

Kiesdrempel

=+5+3+5+1+1+3

=====

+1+1

=+1+1+1+2+1

===

+1===

DEFRITESPLRONLBECZELHUPTSEATBGDKSKFIIEHRLTLVSIEECYLUMT

9679

7659

523329

2121212121211917141414131211887666

=+5+3+5+1+1+3

=====

+1+1

=+1+1+1+2+1

===

+1===

DEFRITESPLRONLBECZELHUPTSEATBGDKSKFIIEHRLTLVSIEECYLUMT

9679

7659

523329

2121212121211917141414131211887666

Afwijking van de huidige

situatie

Aantal EP-leden

7512019

++705Totaal

Kiesstelsel

VoorkeurstemmenGesloten lijstenSTV (één overdraagbare stem)Meervoudige kiesdistricten

Number of MEPs and voting system Seats after Brexit

74

7354

32

2621

21

21

21

21

20

18

17

13

13

13

5196

11

1186

3 +11 70

Cyprus 66

Slovenië 8Luxemburg 6

4 %ITSE

AT

3 %EL

1,8 %CY

5 % Geen

Electoral threshold

HR

CZFR

LV

HUPLROSK

LT

BGDKDEEE

NL

PT

LUMT

ESIE

FISI

UK

BE

Het EU-recht staat lidstaten toe een kiesdrempel vast te stellen die moet worden gehaald alvorens aan een partij/lijst tijdens EP-verkiezingen zetels kunnen worden toegewezen. Deze drempel mag maximaal 5 % van de op nationaal niveau uitgebrachte geldige stemmen bedragen.

Aantal EP-leden en kiesstelsel EP-zetels na de brexit=

+5+3+5+1+1+3

=====

+1+1

=+1+1+1+2+1

===

+1===

DEFRITESPLRONLBECZELHUPTSEATBGDKSKFIIEHRLTLVSIEECYLUMT

9679

7659

523329

2121212121211917141414131211887666

=+5+3+5+1+1+3

=====

+1+1

=+1+1+1+2+1

===

+1===

DEFRITESPLRONLBECZELHUPTSEATBGDKSKFIIEHRLTLVSIEECYLUMT

9679

7659

523329

2121212121211917141414131211887666

Afwijking vande huidige

situatie

Aantal EP-leden

7512019

++705Totaal

Kiesstelsel

VoorkeurstemmenGesloten lijstenSTV (één overdraagbarestem)Meervoudige kiesdistricten

Number of MEPs and voting system Seats after Brexit

74

7354

32

2621

21

21

21

21

20

18

17

13

13

13

5196

11

1186

3 +11 70

Cyprus 6Malta 6Slovenië 8Luxembourg 6

Tijdens de verkiezingen van 2019 toegepaste drempels

6

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Malta

Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de opkomst tijdens de negen tot op heden gehouden verkiezingen van het Europees Parlement, zowel in de afzonderlijke lidstaten (grijze stipjes) als het totaal voor de gehele EU (blauwe stipjes/lijn). De opeenvolgende verkiezingen geven tot in 2019 een dalende opkomst te zien. De meest recente verkiezingen resulteerden in een toename van de opkomst met 8,3 procentpunt. Met een opkomst van 50,6 % ging voor het eerst sinds 1994 meer dan de helft van de volwassen bevolking naar de stembus. Een soortgelijke dalende tendens in de loop van de tijd is te zien tijdens tussentijdse verkiezingen in de VS wanneer het niet om het presidentschap gaat, ook hier met een sterk stijgende opkomst tijdens de meest recente verkiezingen (2018). Een dergelijke neerwaartse trend zien we tevens bij nationale verkiezingen in dezelfde periode, zij het met een hoger referentieniveau, aangezien tijdens deze verkiezingen ook regeringen worden gekozen.

SK

CZ

SI

HR

PT

BG

LV

UK

EE

FI

NL

HU

CY

PL

IE

FR

EU

RO

LT

IT

SE

EL

AT

ES

DE

DK

MT

LU

BE

EU

201920142009200419991994198919841979

100 %

75 %

50 %

25 %

0 %

61,8 %

49,5 %

50,6 % Opkomst tijdens EP-verkiezingen (totaal in de EU)

Opkomst tijdens EP-verkiezingen per lidstaat

Opkomstpercentage bij de Europese verkiezingenOpkomstpercentage in de lidstaten bij Europese verkiezingen sinds 1979Voor elk van de negen Europese verkiezingen die er sinds 1979 zijn gehouden, toont de tabel hieronder het laagste opkomstpercentage van alle lidstaten, het hoogste in een lidstaat zonder stemplicht, en tenslotte het hoogste over het geheel genomen. Het EU-gemiddelde bij iedere verkiezing is aangegeven in lichtblauw.

! Stemplicht in deze lidstaat (stemmen was ook verplicht in Italië van 1979 t/m 1989).

Slovakia (SK)

Italy (IT)

Sweden (SE)

Ireland (IE)

Spain (ES)

Belgium (BE)

Malta (MT)

Austria (AT)

Denmark (DK)

Greece (GR)

Luxembourg (LU)

Cyprus (CY)

Germany (DE)

France (FR)

Latvia (LV)

Finland (FI)

Poland (PL)

Bulgaria (BG)

Netherlands (NL)

Slovenia (SL)

Hungary (HU)

Czech Republic (CZ)

Lithuania (LT)

Romania (RO)

Portugal (PT)

United Kingdom (UK)

EU

Croatia (HR)

Estonia (EE)

!

!

!

!

!

!

1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 2014 2019BE 91,4 % 92,1 % 90,7 % 90,7 % 91,0 % 90,8 % 90,4 % 89,6 % 88,5 %LU 88,9 % 88,8 % 87,4 % 88,5 % 87,3 % 91,3 % 90,8 % 85,5 % 84,2 %MT 82,4 % 78,8 % 74,8 % 72,7 %DK 47,8 % 52,4 % 46,2 % 52,9 % 50,4 % 47,9 % 59,5 % 56,3 % 66,0 %DE 65,7 % 56,8 % 62,3 % 60,0 % 45,2 % 43,0 % 43,3 % 48,1 % 61,4 %ES 54,6 % 59,1 % 63,0 % 45,1 % 44,9 % 43,8 % 60,7 %AT 49,0 % 42,4 % 46,0 % 45,4 % 59,8 %EL 77,2 % 79,9 % 73,2 % 71,5 % 63,2 % 52,6 % 60,0 % 58,7 %SE 38,8 % 37,9 % 45,5 % 51,1 % 55,3 %IT 84,9 % 83,4 % 81,0 % 73,6 % 69,8 % 71,7 % 65,1 % 57,2 % 54,5 %LT 48,4 % 21,0 % 47,4 % 53,5 %RO 27,7 % 32,4 % 51,1 %EU 61,8 % 59,0 % 58,3 % 56,7 % 49,5 % 45,6 % 43,0 % 42,6 % 50,6 %FR 60,7 % 56,7 % 48,7 % 52,8 % 46,8 % 42,8 % 40,6 % 42,4 % 50,1 %IE 63,6 % 47,6 % 68,3 % 44,0 % 50,2 % 58,6 % 57,6 % 52,4 % 49,7 %PL 20,9 % 24,5 % 23,8 % 45,7 %CY 72,5 % 59,4 % 44,0 % 45,0 %HU 38,5 % 36,3 % 29,0 % 43,4 %NL 58,1 % 50,6 % 47,2 % 35,7 % 30,0 % 39,3 % 36,8 % 37,3 % 41,9 %FI 30,1 % 39,4 % 40,5 % 41,0 % 40,7 %EE 26,8 % 43,9 % 36,5 % 37,6 %UK 32,3 % 32,6 % 36,2 % 36,4 % 24,0 % 39,2 % 34,5 % 35,4 % 36,9 %LV 41,3 % 53,7 % 30,2 % 33,5 %BG 38,9 % 36,1 % 32,6 %PT 51,2 % 35,5 % 39,9 % 38,6 % 36,8 % 33,7 % 30,8 %HR 25,2 % 29,9 %SI 28,4 % 28,3 % 24,5 % 28,9 %CZ 28,3 % 28,2 % 18,2 % 28,7 %SK 17,0 % 19,6 % 13,0 % 22,7 %Laagste opkomstpercentage

Hoogste opkomstpercentage zonder stemplicht

Hoogste opkomstpercentage bij stemplicht

7

Europees Parlement: Wetenswaardigheden

Activiteit in de plenaire vergaderingen van het EP in de achtste zittingsperiode (juli 2014 – juni 2019)

Werken met partners en burgersHet Europees Parlement heeft regelmatig vergaderingen met collega’s uit de nationale parlementen van de lidstaten, met name op het niveau van de parlementaire commissies. De commissies van het Parlement winnen ook regelmatig het advies in van deskundigen en belanghebbenden middels openbare hoorzittingen wanneer zij beraadslagen over specifieke onderwerpen. Burgers kunnen op verschillende manieren contact leggen met het Parlement, hetzij door een bezoek te brengen aan de instelling, door vragen te stellen aan de afdeling Informatieverzoeken van de burger (Ask EP), door een verzoekschrift voor te leggen aan de Commissie verzoekschriften hetzij door rechtstreeks met een lid contact op te nemen. Onderstaande cijfers geven een indruk van deze activiteiten tijdens de achtste zittingsperiode, van juli 2014 tot juni 2019.

Bron: afdeling Verloop en Follow-up plenaire vergaderingen, DG Presidium, Europees Parlement.

Follow-up brievenvan Commissieverzoekschriften

24 713Bezoeken van burgers aan het EP1 843 713

Openbare hoorzittingen door commissies van het EP

585

Vergaderingen metnationale parlementen72 Verzoekschriften

ontvangen van burgers7 494Vragen beantwoord door „Ask EP”272 000

1 071

waarvan

Stemmingen23 553

58 840?

22 692

260Dagen

Vergaderuren

12

9

6

32 160Uren

Goedgekeurde amendementen Aangenomen teksten

Ingediende schriftelijke vragen Verworpen amendementen Wetgevingshandelingen

Plenaire vergaderdagen

2 790Teksten

21 298

965

waarvan

Stemmingen30 992

48 207?

9 645

279Dagen

Vergaderuren

12

9

6

32 401Uren

Goedgekeurde amendementen Aangenomen teksten

Ingediende schriftelijke vragen Verworpen amendementen Wetgevingshandelingen

Plenaire vergaderdagen

2 575Teksten

18 824

De werkzaamheden van het Europees ParlementHet Europees Parlement neemt zijn standpunten aan door tijdens de plenaire vergadering te stemmen over wetgevings- en begrotingsteksten, initiatiefverslagen en andere resoluties. De 20 vaste commissies van het Parlement verrichten de voorbereidende werkzaamheden, behandelen ontwerpwetgeving van de EU zorgvuldig en houden hoorzittingen over belangrijke onderwerpen. In de loop van het wetgevingsproces komen vertegenwoordigers van EP-commissies vaak met hun tegenhangers in de Raad en de Europese Commissie bijeen tijdens trilaterale onderhandelingen, die bekend staan als “trialogen”, uit hoofde van de “medebeslissingsprocedure” – zie blz. 10.

Uit de statistieken blijkt dat het Europees Parlement tijdens de zittingsperiode 2014-2019 langer bijeenkwam dan zijn voorganger, en bijna een derde stemmingen meer heeft gehouden. Het Parlement nam echt minder teksten, zowel van wetgevende als niet-wetgevende aard, aan.

Activiteit in de plenaire vergaderingen van het EP in de zevende zittingsperiode (juli 2009 – juni 2014)

8

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Parlementaire commissiesEr zijn 20 vaste commissies (en twee sub-commissies) in het EP, die elk een beleidsterrein bestrijken. Zij stellen verslagen op die worden behandeld in de plenaire vergadering – zowel over wetgevings- als niet-wetgevingsaangelegenheden – en roepen de uitvoerende macht ter verantwoording. De zetels in elke commissie worden onder de fracties van het Parlement verdeeld in dezelfde verhouding als de zetels die zij in het gehele Parlement hebben. Het overzicht toont tevens de voorzitters, die door de leden van elke commissie zijn verkozen, hun politieke fractie en hun nationaliteit. De voorzitters van de commissies komen bijeen in de Conferentie van commissievoorzitters, en zij hebben Antonio Tajani, voorzitter van de Commissie constitutionele zaken (AFCO), tot Voorzitter gekozen voor de eerste helft van de huidige zittingsperiode. Het taartdiagram toont de verdeling van de commissievoorzitters tussen de politieke fracties, met dezelfde kleurcode als in eerdere diagrammen.

Aandeel commissievoorzitters per politieke fractie

Aantal EP-leden Naam van de voorzitter

JURIDEVEAFCOPECHCONTCULTPETI

FEMMBUDG

INTAREGI

IMCOAGRI

TRANEMPLECON

LIBESEDEDROIAFETITREENVIMilieu, volksgezondheid en voedselveiligheid

Industrie, onderzoek en energie

Buitenlandse zaken

Mensenrechten

Veiligheid en defensie

Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken

Economische en monetaire zaken

Werkgelegenheid en sociale zaken

Vervoer en toerisme

Landbouw en plattelandsontwikkeling

Interne markt en consumentenbescherming

Regionale ontwikkeling

Internationale handel

Begroting

Rechten van de vrouw en gendergelijkheid

Verzoekschriften

Cultuur en onderwijs

Begrotingscontrole

Visserij

Constitutionele zaken

Ontwikkeling

Juridische zaken

Renew Europe

EPP

EPP

S&D

Renew Europe

S&D

S&D

ECR

Verts/ALE

EPP

Verts/ALE

GUE/NGL

S&D

ECR

S&D

EPP

EPP

EPP

Renew Europe

EPP

EPP

Renew Europe

Pascal CANFIN

Adina-Ioana VALEAN

David McALLISTER

Maria ARENA

Nathalie LOISEAU

Juan Fernando LÓPEZ AGUILAR

Irene TINAGLI

Lucia DURIŠ NICHOLSONOVÁ

Karima DELLI

Norbert LINS

Petra DE SUTTER

Younous OMARJEE

Bernd LANGE

Johan VAN OVERTVELDT

Evelyn REGNER

Dolors MONTSERRAT

Sabine VERHEYEN

Monika HOHLMEIER

Chris DAVIES

Antonio TAJANI

Tomas TOBÉ

Lucy NETHSINGHA

Austria (AT)

Italy (IT)

Sweden (SE)

Italy (IT)

Germany (DE)

Germany (DE)

Germany (DE)

France (FR)

France (FR)

France (FR)

Germany (DE)

Romania (RO)

Belgium (BE)

United Kingdom (UK)

United Kingdom (UK)

Germany (DE)

Spain (ES)

Slovakia (SK)

Belgium (BE)

France (FR)

Belgium (BE)

Spain (ES)

76

72

71

30

30

68

60

55

49

48

45

43

41

41

35

35

31

30

28

28

26

25

GUE/NGL

Greens/EFA

ECR

Renew Europe

S&D

EPP

20commissies

36 %

18 %

9 %

9 %5 %

23 %

9

Europees Parlement: Wetenswaardigheden

Wetgevingsactiviteit van het Europees Parlement, 2004-2019De kernactiviteit van het Europees Parlement is de amendering en aanneming van EU-wetgeving. Daartoe worden drie procedures gebruikt, waarvan de gewone wetgevingsprocedure nu de meest gebruikte is (traditioneel de „mede-beslissingsprocedure” genoemd). Het Parlement kan ook worden verzocht zijn goedkeuring te hechten aan bepaalde besluiten van de Raad, of kan simpelweg geraadpleegd worden over bepaalde Commissievoorstellen. Bij de mede-beslissings- en goedkeuringsprocedure heeft het EP het recht zijn veto uit te spreken over EU-wetgevingshandelingen. De twee onderstaande tabellen tonen het toegenomen gebruik van de mede-beslissingsprocedure, die de ruimere bevoegdheden van het EP weerspiegelt ten gevolge van de opeenvolgende Verdragswijzigingen, en de stijgende trend dat het EP en de Raad in eerste lezing overeenstemming bereiken over wetgevingshandelingen in die procedure.

De tabel hieronder toont alle wetgevingsresoluties die ieder jaar sinds 2004 in de plenaire vergadering zijn aangenomen, inclusief bij alle lezingen voor mede-beslissing.

Aantal en gemiddelde lengte van mede-beslissingsproceduresIn onderstaande tabel wordt voor de zittingsperiode van juli 2014 tot juni 2019 de gemiddelde duur in maanden van iedere afgeronde wetgevingsprocedure (mede-beslissingsdossiers) weergegeven, evenals het stadium waarin overeenstemming werd bereikt. De cirkels illustreren het aantal dossiers dat in ieder stadium van de procedure is afgerond. Hun grootte staat in verhouding tot het aantal dossiers. Tijdens de meeste recente zittingsperiode van vijf jaar ging geen enkel dossier tot aan de fase van bemiddeling/derde lezing.

De tabel hieronder toont het stadium waarin het EP en de Raad overeenstemming hebben bereikt over afzonderlijke wetgevingsteksten, per jaar sinds 2004. Naast het totale aantal dossiers dat werd goedgekeurd toont de grafiek ook het aantal dossiers dat in eerste lezing werd goedgekeurd (het meest voorkomende geval).

Bron: Afdeling Planning en coördinatie, DG Presidium, Europees Parlement.

Duur Aantal procedures

0 510 15 20 25 30 35 40

Conciliation

CSL second reading agreement

Early second reading agreement

First reading agreement

Tweede lezing Raad

Tweede lezing EP

Eerste lezing 18 maanden

39 maanden

40 maanden

ConciliationCSL second reading agreem

entEarly second reading agreem

entFirst reading agreem

ent

4

41

356

Tweede lezing Raad

Tweede lezing EP

Bemiddeling

Eerste lezing

Raadpleging

Goedkeuring

Mede-beslissing

0

50

100

150

200

250

300

350

Cooperation

Consultation

Consent

Codecision

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Cooperation

Codecision

Consent

Consultation350

300

200

250

150

100

50

0

112

12

163

122

24

113

117

13

158

147

9

152

170

10

110

105

6

89

94

2338

113

58

36

105

3922

164

39

41

199

4133

7539

40

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

77

45

40

2017

88

38

40

2018

118

4343

431318

2019*

0

50

100

150

200

Conciliation

Council 2nd reading

EP 2nd reading

1st reading

2019201820172016201520142013201220112010200920082007200620052004

Conciliation

CSL 2

EP 2

EP 1

41

200

150

100

50

0

34

5358

103

34

52

98

124122

152

44

5661

77

60

70104

116 137

148

40

58

92

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

51

72

2017

68

747980

2018

94

2019** De gegevens verwijzen naar

de periode januari-juni 2019

* De gegevens verwijzen naar de periode januari-juni 2019

10

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement

Bron: Afdeling Coördinatie wetgeving, DG Intern beleid, Europees Parlement.

Aantal trialogen per jaar en per commissieVan juli 2014 tot juni 2019 hebben de EP-commissies deelgenomen aan een totaal van 1 184 trialoogvergaderingen met de Raad en de Commissie. Onderstaand staafdiagram toont het aantal trialoogvergaderingen per jaar sinds het begin van de zittingsperiode 2009-2014, met een piek in 2013, die met name samenviel met de beslissingen die toen genomen werden over programma’s in het kader van het meerjarig financieel kader 2014-2020 (MFK).

In 2018 nam één commissie deel aan 299 van de 315 trialogen, terwijl in 16 gevallen twee commissies hieraan deelnamen. In 2019 vonden 178 trialogen plaats waaraan één enkele commissie deelnam. Het taartdiagram toont welke parlementaire commissies het meest betrokken waren bij trialoogvergaderingen in 2018, het vierde volledige jaar in de zittingsperiode 2014-2019. Het benadrukt de acht actiefste commissies op het vlak van trialogen als percentage van het totaal.

Aantal wetgevingsverslagen en initiatiefverslagenIn onderstaande tabel wordt het aantal verslagen weergegeven dat elke parlementaire commissie in de periode tussen juli 2014 en juni 2019 heeft goedgekeurd. Onder „initiatiefverslagen”, weergegeven in lichtoranje, vallen zowel initiatiefverslagen van wetgevende aard als andere initiatiefverslagen. Onder “wetgevingsverslagen”, weergegeven in blauw, vallen verslagen zowel uit hoofde van de gewone wetgevingsprocedures (medebeslissing), de goedkeuringsprocedure en de raadplegingsprocedure, als uit hoofde van procedures met betrekking tot internationale overeenkomsten. Onder „andere verslagen”, weergegeven in donkeroranje, vallen met name verslagen die verband houden met de werkzaamheden van bepaalde commissies in het kader van specifieke procedures, zoals de begrotings- of kwijtingsprocedure, alsook verzoeken om immuniteit van leden in gerechtelijke procedures. De groene staven betreffen procedures in het kader waarvan commissies overwegen bezwaar aan te tekenen tegen “gedelegeerde” of “uitvoerings”-handelingen, die in feite vormen van bestuursrecht zijn en door de Commissie uit hoofde van bestaande wetgeving worden vastgesteld.

Others:

TRAN

JURI

EMPL

ENVI

IMCO

ECON

ITRE

LIBE0

200

400

600

800

20192018201720162015201420132012201120102009

15 95

249

371

695

13255 229

144

251

16299

LIBE: 60

ITRE: 47

ECON: 32

IMCO: 32ENVI: 31

EMPL: 30

JURI: 18

Overige: 5419 %

15 %

10 %10 %

10 %

10 %

6 %3 %

17 %

315

190

TRAN: 11

Gemengde commissieEnige commissie

Trialoog-vergaderingen:

315

Achtste zittingsperiodeZevende zittingsperiode

Number of trilogues per year and per committee

23 27 12Gemengde commissies

21622

97

1

32

80

57

933

2

14

72

518

44

32

1

3

61

21210

533

263

47107

28163

1997

72

569

6136

847

2813

10

258

Begroting (BUDG)Verzoekschriften (PETI)Landbouw en plattelandsontwikkeling (AGRI)Begrotingscontrole (CONT)Visserij (PECH)Constitutionele zaken (AFCO)Interne markt en consumentenbescherming (IMCO)Vervoer en toerisme (TRAN)Cultuur en onderwijs (CULT)Milieu, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI)Industrie, onderzoek en energie (ITRE)Ontwikkeling (DEVE)Internationale handel (INTA)Rechten van de vrouw en gendergelijkheid (FEMM)Juridische zaken (JURI)Regionale ontwikkeling (REGI)Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE)Werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL)Economische en monetaire zaken (ECON)Buitenlandse zaken (AFET) 91

4229292928262222202018181717161512105

Wetgevings-verslagen

Initiatief-verslagene

Andereverslagen

Gedelegeerde en uitvoeringshandelingen

11

Europees Parlement: Wetenswaardigheden

Voorzitter1

Ondervoorzitters14

Quaestoren(zonder stemrecht)

5

Het Bureau is het orgaan dat verantwoordelijk is voor financiële, organisatorische en administratieve kwesties in het Parlement. Het bestaat uit de Voorzitter en 14 ondervoorzitters, die worden verkozen bij een absolute meerderheid van de stemmen in de plenaire vergadering, in de volgorde waarin zij die meerderheid hebben verkregen. De vijf quaestoren, die in de plenaire vergadering zijn verkozen om de directe administratieve en financiële aangelegenheden van de leden te beheren, wonen ook de vergaderingen van het Bureau bij in hun hoedanigheid van adviseur maar hebben geen stemrecht.

De twee bestuursorganen van het Europees Parlement – het Bureau en de Conferentie van voorzitters – worden aangevuld door andere coördinerende organen, namelijk de Conferentie van commissievoorzitters, de Conferentie van delegatievoorzitters, het panel voor de toekomst van wetenschap en technologie (STOA-panel) en de coördinatiegroep democratieondersteuning en verkiezingen.

De Conferentie van voorzitters (Cvv) bestaat uit de Voorzitter van het Parlement en de voorzitters van de zeven fracties. Zij stelt de agenda van de plenaire vergadering vast en bepaalt de algemene politieke koers van de instelling. De tabel hieronder toont de huidige leden van de Cvv. De samenstelling van de Cvv wordt bepaald door de omvang van de fracties, in termen van zetels in het Parlement. Drie fracties hebben medevoorzitters. De niet-fractiegebonden leden (NI) worden vertegenwoordigd door een waarnemer zonder stemrecht.

Voorzitter van het EP: David Maria SASSOLI S&D

David Maria SASSOLI Voorzitter S&D

Mairead McGUINNESS Ondervoorzitter EPPPedro SILVA PEREIRA Ondervoorzitter S&DRainer WIELAND Ondervoorzitter EPPKatarina BARLEY Ondervoorzitter S&DOthmar KARAS Ondervoorzitter EPPEwa KOPACZ Ondervoorzitter EPPKlára DOBREV Ondervoorzitter S&DDita CHARANZOVÁ Ondervoorzitter Renew EuropeNicola BEER Ondervoorzitter Renew EuropeLívia JÁRÓKA Ondervoorzitter EPPHeidi HAUTALA Ondervoorzitter Verts/ALEMarcel KOLAJA Ondervoorzitter Verts/ALEDimitrios PAPADIMOULIS Ondervoorzitter GUE/NGLFabio Massimo CASTALDO Ondervoorzitter NI

Anne SANDER Quaestor EPPMonika BEŇOVÁ Quaestor S&DDavid CASA Quaestor EPPGilles BOYER Quaestor Renew EuropeKarol KARSKI Quaestor ECR

Hungary (HU)

Austria (AT)

Greece (GR)

Poland (PL)

Ireland (IE)

Italy (IT)

Finland (FI)

Italy (IT)

Czech Republic (CZ)

France (FR)

Poland (PL)

Malta (MT)

Slovakia (SK)

France (FR)

Portugal (PT)

Germany (DE)

Germany (DE)

Hungary (HU)

Germany (DE)

Czech Republic (CZ)

Voorzitter Voorzitter Waarnemer

Manfre

d

WEBERIra

txe

GARCÍA PÉREZDian

e

DODDS

Mede-voorzitters

Ska

KELLER

Philippe

LAMBERTS

ID

EPP S&DVerts/ALE

Voorzitter

Marco

ZANNI

ECR GUE/NGL NI

Mede-voorzitters

Manon

AUBRYMart

in

SCHIRDEWAN

Renew Europe

Mede-voorzitters

Raffae

le

FITTO

Ryszard

Antoni

LEGUTKO

Voorzitter

Dacian

CIOLOŞ

Bestuursorganen van het EP

Eerdere edities van deze briefing zijn gepubliceerd in april 2019 (PE 635.515), april 2018 (PE 614.733), maart 2017 (PE 599.256), maart 2016 (PE 573.919), april 2015 (PE 545.725) en november 2014 (PE 542.150). De gebruikte gegevens zijn afkomstig van diverse bronnen binnen en buiten het Europees Parlement, waaronder het directoraat Betrekkingen met de nationale parlementen en de afdelingen Wetgevingsplanning en Coördinatie, Activiteiten van de leden, Ledenadministratie en Verloop en Follow-up plenaire vergaderingen van DG Presidium (PRES), de afdeling Wetgevingscoördinatie en het secretariaat van de Commissie verzoekschriften van DG Intern Beleid (IPOL); de afdeling Analyse van de publieke opinie en de afdeling Bezoeken en Studiedagen van DG Communicatie (COMM); de afdeling Informatieverzoeken van de burger van DG EPRS; en de IDEA database van verkiezingsstatistieken.

DISCLAIMER AND COPYRIGHT Dit document met achtergrondinformatie is opgesteld voor, en gericht aan, de leden en de ambtenaren van het Europees Parlement ter ondersteuning van hun parlementaire werkzaamheden. De inhoud van dit document valt uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van de auteur(s) en de hierin geuite meningen geven niet noodzakelijkerwijs het officiële standpunt van het Europees Parlement weer. Nadruk en vertaling met bronvermelding voor niet-commerciële doeleinden is toegestaan, mits het Europees Parlement daarvan vooraf op de hoogte wordt gesteld en een exemplaar krijgt toegestuurd. © Europese Unie, 2019.

eprs@ep.europa.eu (contact) http://www.eprs.ep.parl.union.eu (intranet) http://www.europarl.europa.eu/thinktank (internet) http://epthinktank.eu (blog)

EPRS | Onderzoeksdienst van het Europees Parlement