ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

30
ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ? 1 Arnaud DESSOY Research – DBB September 2011

description

ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?. Arnaud DESSOY Research – DBB September 2011. 1. Inhoud. Wat is ESR 95 ? Impact van ESR 95 op de saldi van de gemeenten – raming ? Hoe worden PPS-projecten behandeld binnen ESR 95 ? Besluit. Europees Stelsel van Rekeningen (ESR 95) ?. 3. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Page 1: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

1

Arnaud DESSOY

Research – DBB

September 2011

Page 2: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Inhoud

1. Wat is ESR 95 ?

2. Impact van ESR 95 op de saldi van de gemeenten – raming ?

3. Hoe worden PPS-projecten behandeld binnen ESR 95 ?

4. Besluit

Page 3: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

1. Europees Stelsel van Rekeningen (ESR 95) ?

3

Page 4: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Rekeningen ESR 95 ?

Oorsprong: instrument voor statistiek en macro-economische analyse (nationale boekhouding) – geharmoniseerd op niveau van de EU

Integraal systeem dat in detail de componenten beschrijft van een «volledige economie» (dwz van een gewest, land of groep van landen) en de relaties met andere volledige economieën

Bepaling van de “macro-economische” aggregaten (geharmoniseerd op Europees niveau):

∑ Toegevoegde waarde bbp

Page 5: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Verschillende institutionele sectoren

Overheden(S13)

Huishoudens (S14)Niet-financiële ondernemingen

(S11)

Financiële instellingen(S12)

Instellingen zonder winstoogmerk

(S15)

TOTALE ECONOMIE (S1)BUITENLAND

-

S2

Page 6: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Hiërarchie tussen de verschillende rekeningen

Systeem ESR 95 = systeem met een hiërarchie tussen de verschillende rekeningen:

Geheel van transacties in de economische cyclus van productie en consumptie

Type rekening Boekhoudsaldo

1. Productie Toegevoegde waarde

2. Exploitatie Exploitatieoverschot / gemengde inkomens

3. Bestemming primaire inkomens

Saldo van primaire inkomens

4. Tweede bestemming van inkomens

Beschikbare inkomens

5. Aanwending beschikbare inkomens

Sparen

6. Kapitaal Financierings-

Capaciteit (+) / behoefte (-)

Page 7: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Juridisch kader ?

• Artikel 338 vh Verdrag over de werking vd Europese Unie : het Parlement en de Raad nemen de maatregelen om de nodige statistieken op te stellen over de activiteiten van de Unie. Vb. :

– Coördinatie van de economische en monetaire politiek– Procedure in verband met de buitensporige tekorten (PBT)– Financiële bijdrage van de lidstaten in het budget van de EU– Toekennen van subsidies in kader van de politiek van structurele fondsen

• ESR 95 : tekst aangenomen in een Europees Reglement (rechtstreeks van toepassing en waarvoor geen omzetting nodig is in het nationaal recht) die een gemeenschappelijk methodologisch kader oplegt en transmissie van de statistieken bepaalt voor alle lidstaten van de Unie samen.

• Eurostat : = Officiële statistieken van de Europese Unie (afhankelijk van de Commissie) productie van statistieken, interpretatie/methodologie, controle van de kwaliteit (auditgerechtigd)

• INR =Instituut van de Nationale Rekeningen (= nationale evenknie van Eurostat)

Page 8: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

ESR95 & convergentiecriteria van de EU-landen ?

Evolutie : systeem van geharmoniseerde reporting om de convergentiecriteria van de EU-landen te evalueren (procedure bij buitensporige tekorten (PBT).

“Selon le Protocole sur la procédure concernant les déficits excessifs annexé au Traité de la CE, le déficit (respectivement l’excédent) public est défini comme le besoin (respectivement la capacité) de financement de l'ensemble du secteur des administrations publiques*.

Il est calculé selon les concepts de la comptabilité nationale (Système Européen de Comptes, SEC95)”.

* administration centrale, administrations d'états fédérés, administrations locales, et administrations de sécurité sociale

Page 9: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Criteria voor toetreding tot de EURO

Aanpassing van ESR 95 in het kader van de Procedure bij buitensporige tekorten (PBT)

• Twee criteria voor de openbare financiën :

– Tekort van de overheden (< 3 % BBP)

– Schuld van de overheden (< 60 % BBP)

• Praktische problemen (in verschillende landen van EU) :– Verschillen in publieke boekhouding ?– Aflijning van de openbare sector ?

9

Convergentiecriteria en perimeter van de publieke sector worden bepaald op basis van de methodologie ESR 95

Page 10: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Interne stabiliteitspact

• ProblematiekBegrotingsnormen respecteren (Maastricht)

• NFS: 3% bbp

• Overheidsschuld: 60% bbp

Geconsolideerde benadering

• Centrale overheid

• Sociale zekerheid

• Gewesten

• Lokale overheden

Intern stabiliteitspact (ISP)

Verdeling begrotingsinspanningen

0,10,0-0,1-0,2-0,2-0,4Pouv. Loc

+0,9+0,6+0,2-0,2-0,3-0,6Com. & Reg

-1,0-1,6-2,1-2,6-3,6-3,8Fédéral & Sec. Soc.

0,0-1,0-2,0-3,0-4,1-4,8Total

201520142013201220112010BNF en % PIB

0,10,0-0,1-0,2-0,2-0,4Pouv. Loc

+0,9+0,6+0,2-0,2-0,3-0,6Com. & Reg

-1,0-1,6-2,1-2,6-3,6-3,8Fédéral & Sec. Soc.

0,0-1,0-2,0-3,0-4,1-4,8Total

201520142013201220112010BNF en % PIB

Page 11: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Besluit :

Als concept is ESR 95 dus : een statistisch systeem voor nationale boekhouding :

• ≠ systeem voor openbare boekhouding

• ≠ administratief/juridisch concept• = “Rode draad” = economisch/statistisch concept (reële stromen

tussen sectoren) veel verrichtingen worden “geherkwalificeerd”• Financieringssaldo (ESR 95) ≠ budgetsaldo van de boekhoudkundige

rekeningen

≠ boekhoudsysteem bedoeld om te worden toegepast door instellingen (ondernemingen, openbare instellingen, …)

• Geharmoniseerd reportingsysteem (bookhouding “ex post” omzetten van oorspronkelijke gegevens (via transactietabel)

• Beeld per sector (macro-economisch)• ESR 95 houdt geen boekhoudhervorming in voor openbare financiën

(maar legt een impliciete druk cf. rapport Governance)

Page 12: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Boekhouding ESR 95?

In het kader van de procedure rond buitensporige tekorten wordt ESR 95 :

een middel tot budgetraming en - planning

• Versterking van de normen en controles in het kader van het nieuwe pact over economische beleidsvoering

• Lokale sector wordt meer en meer betrokken (concrete modaliteiten moeten nog bepaald worden)

Page 13: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

2. Impact van ESR 95 op de saldi van de gemeenten – raming ?

13

Page 14: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Omzetting van boekhoudgegevens

Technisch gezien is het mogelijk om saldi om te zetten uit de “gemeenteboekhouding” volgens “normen ESR 95“ op basis :

– Economische codes (ex : interesten, aflossingen, lonen, subsidies,….)

– Netto vastgestelde rechten (ontvangsten) en aanrekeningen (uitgaven)

• Gemeenten moeten hun boekhouding niet aanpassen !

Page 15: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

ESR 95 : belangrijke verschillen met de gemeenteboekhouding

• “Afvlakkingseffect” van de investeringen via de boekhouding:– Buitengewone dienst: registratie van de leningen– Gewone dienst: registratie van de aflossingen ( lasten gespreid op basis van de

economische levensduur van het goed) maar in evenwicht gebracht door recurrente inkomsten mechanisme van de “draaglijkheid” van de schuld

– Overboekingen (overdracht van overschotten tussen dienstjaren) Evenwicht algemeen totaal

Algemeen totaal

Eigen dienstjaar

ONTV UITGGewone dienst

KAP.AFL.

ONTV UITGDEPBuitengew. dienst

LENINGEN

Gecum. overschot

Reserve-fonds

Gecum. overschot

Reserve- fonds

Page 16: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

ESR 95 : belangrijke verschillen met de gemeenteboekhouding

ESR 95 : het Netto te Financieren Saldo houdt geen rekening met “financiële operaties”:– Buitengewone dienst: geen registratie van de leningen verslechtering van buitengewone saldo– Gewone dienst : voor de financiële lasten houdt men enkel rekening met de interesten verbetering

van het gewone saldo– Geen rekening gehouden met overboekingen (overdrachten van overschotten tussen dienstjaren)

evenwicht eigen dienstjaar– Opmerking: aankopen en verkopen van deelnemingen worden eveneens beschouwd als financiële

operaties.

Algemeen totaal

Eigen dienstjaar

ONTV UITGDEP

KAP.AFL.

Gewone dienstONTV UITG

LENINGEN

Buitengew. dienst.

Gecum. overschot

Reserve-fonds

Gecum. overschot

Reserve-fonds

Page 17: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Gevolgen voor de financiële evenwichten ? Vb: 19 Brusselse gemeenten (rekeningen 2008)

Saldo “Gemeentelijke boekhouding”

(incl. overgedragen boni en overboekingen)

Saldo “ESR 95”(zonder financiële verrichtingen en zonder overgedragen boni en overboekingen )

• Verslechtering van het buitengewone saldo • Verslechtering van het saldo algemeen totaal

190,1225,4 415,5

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

Ordinaire Total

Ordinaire

Extraordinaire

Total

96,2

-136,8

-40,6

-150

-100

-50

0

50

100

Ordinaire Extraordinaire Total

Page 18: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

3. Hoe worden PPS-projecten behandeld binnen ESR 95?

18

Page 19: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Evolutie van de rechtspraak ESR 95?

Gezien de dwingende impact op het publieke beheer trachten talrijke lidstaten de regels van ESR 95 te “optimaliseren” (≠ fraude !) op basis van de volgende hefbomen:

Bepaling van de perimeter van de overheidssector (“deconsolidatie”)

Uitstel/vervroegen van transactiesUitvoering van “uitzonderlijke” transacties (cf. licentie

gsm-operator, Belgacom-pensioenfondsen, …)Problematiek van financiële engineering (effectisering,

PPS ...)

Constante aanpassing van de interpretatieregels cf. Handleiding ESR95 voor het overheidstekort en de

overheidsschuld

Page 20: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Verschillen in behandeling van PPS

• Klassieke gevallen van langetermijncontracten die geen boekhoudproblemen scheppen– Dienstcontracten– Concessiecontracten– Joint ventures (gemengde vennootschap)– "Build and delivery" contracten– Leasing

• Maar specifieke regels voor “PPS”-contractenbeslissing van Eurostat van 11 februari 2004

Duidelijke gedragslijn met het oog op een rechtvaardige behandeling

Page 21: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Hoofdvraag?

Is het bestuur de economische eigenaar van de investering in het contract?

Komt de investering in de balans van het bestuur ?

Ja impact op het financieringssaldo (via de registratie van uitgaven voor bruto vaste kapitaalvorming en van rentelasten) en op de schuld (via de boeking van een langetermijnkrediet) van de overheidsadministraties

Nee enkel impact op het financieringssaldo via de registratie van een uitgave voor aankopen van gewone goederen en diensten “Deconsolidatie”

Page 22: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Regel van Eurostat

• Activa verbonden aan een publiek-private samenwerking worden niet opgenomen in de rekeningen van de overheidsadministraties indien:

Afhankelijk van de deling van het risico:– Bouwrisico– Beschikbaarheidsrisico– Vraagrisico

De privésector het grootste deel van het risico van de transactie moet dragen

Buiten publ. sector indien private partner bouwrisico + ofwel beschikbaarh.-/ ofwel vraagrisico draagt

Kwalificatie van PPS door INR of Eurostat op basis van de analyse v/d contracten van het project voor elk geval apart

Page 23: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Bouwrisico

te late oplevering niet naleven van specifieke normen meerkosten technische gebreken externe negatieve effecten

(onder meer op het milieu)

Het feit dat de overheidsadministratie verplicht is om aan de partner betalingen te doen zonder rekening te houden met de staat van de activa, en/of om systematisch de meerkosten te betalen, bewijst dat zij de meeste bouwrisico's draagt

Page 24: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Beschikbaarheidsrisico

niet kunnen leveren van het volume of de kwaliteit zoals contractueel vooropgesteld

niet naleven van de veiligheidsnormen in het contract

De overheidsadministratie wordt geacht dit risico niet te dragen indien zij de mogelijkheid heeft om haar betalingen aan de in gebreke zijnde partner automatisch en fors te verminderen

De betalingen door de overheid moeten afhangen van de effectieve graad van beschikbaarheid van de partner gedurende een bepaalde periode

Page 25: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Vraagrisico

variabiliteit van de vraag wanneer die niet toe te schrijven is aan het beheer van de partner = economische cyclus, markttrends, veranderende voorkeur van de gebruikers, economische

veroudering = normaal economisch risico ≠ overheidsinitiatief (beschikking van hogerhand)

De overheidsadministratie wordt geacht dit risico te dragen wanneer zij verplicht is om de partner een bepaald niveau van betaling te garanderen ongeacht het niveau van de reële vraag

Page 26: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Bijkomende criteria

de partner is een overheidsbedrijf risico verbonden aan de restwaarde v/h actief de administratie financiert en/of stelt zich borg voor

de privépartner

sinds de financiële crisis van 2008 wordt op deze punten speciaal toegezien en moeten ze gezamenlijk worden onderzocht

Page 27: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Problematiek v/d publieke financiering

indien de kapitaalkosten overwegend van de overheidsadministraties komen (via het toekennen van kredieten en/of participaties of investeringssteun), geldt dat als een indicatie dat de overheidsadministraties het merendeel van de risico's dragen

in dat geval moeten de investeringen worden opgenomen in de rekeningen van de overheidsadministraties

Page 28: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Problematiek v/d overheidswaarborg

indien de verleende waarborgen het merendeel van de kapitaalkosten dekken, moeten de investeringen worden opgenomen in de rekeningen van de overheidsadministraties

dat is ook zo als in alle omstandigheden aan de partner een vooraf bepaalde return wordt gewaarborgd

in alle andere gevallen moet, als een beroep wordt gedaan op de waarborg, de herklassering van de activa onderzocht worden

Page 29: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Overheidsfinanciering en -waarborg: samen

• de tests op het aandeel van overheidsfinanciering en -waarborg moeten gezamenlijk worden uitgevoerd

Indien de administratie slechts een miniem gedeelte van het project financiert, maar het grootste deel van de schuld van de partner waarborgt, dan zou de combinatie van beide elementen moeten meebrengen dat de administratie het merendeel van de kapitaalkosten en ook van de risico's dekt

Page 30: ESR 95 : een gelegenheid voor PPS ?

Besluit

Elk mechanisme dat de overdracht van de risico's/voordelen naar de private partner beperkt, wordt grondig gecontroleerd voor elk geval apart (overheidswaarborgen, publieke financiering, cap/floor op de beschikbaarheidsvergoedingen en/of op de boetes voor het overtreden van bepalingen, te genereuze clausules,…)

Een PPS is een financieringsmiddel waarmee de schuldenlast binnen de perken blijft, maar dat niet alleen gekozen mag worden om verplichtingen verbonden aan de ESR 95-normen te omzeilen

Keuze van beheer

Boekhoud-normen

?