Erkenning onroerend erfgoed voor gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden

13 november 2015

Infosessie en netwerkmoment

09u00 – 09u30 Ontvangst

09u30 – 09u45 Verwelkoming

09u45 – 10u15 Procedures en regelgeving

10u15 – 10u45 Praktijkvoorbeeld IOED Leiedal

10u45 – 11u00 Koffiepauze

11u00 – 11u20 Bestuurlijke veranderingen

11u20 – 11u50 Vragen

Aansluitend broodjeslunch

Verwelkoming

Stand van zaken erkenningen 2015

Ingediende aanvragen

Erkenningen Contactpersoon

OE –gemeente 1 1

Koksijde Sara Verstaen

IOED 10 6

Leiedal Bram Lattré

Erfgoed Noorderkempen Jef Van Doninck

PORTIVA Tom Debruyne

Radar Kim Van Belleghem

WINAR Veerle Lauwers

ZOLAD + Tim Vanderbeken

Erkende intergemeentelijke onroerenderfgoeddiensten (IOED)

Erkende onroerenderfgoedgemeenten

• Inwerkingtreding: wanneer het vooropgestelde aantal erkende archeologen is behaald

Erkende archeologen - natuurlijke personen: 35 Erkende archeologen - rechtspersonen: 8 Erkende archeologen – van rechtswege: 5

• Infosessies: de data zullen op de website OE

worden bekendgemaakt

Hoofdstuk 5 Onroerenderfgoeddecreet: Archeologie

Procedures en regelgeving

Inhoud

1. Waarom een erkenning aanvragen?

2. Procedure erkenning aanvragen als OE-gemeente

3. Procedure erkenning aanvragen als IOED

4. Procedure aanvraag subsidie IOED

5. Welke rol kan een IOED opnemen?

• Ontwikkelen van een erfgoedreflex op lokaal niveau

• OE-gemeente en IOED: prioritaire partners in erfgoedzorg

• IOED: synergieën realiseren in onroerenderfgoedbeleid

1. Waarom een erkenning aanvragen?

2. Erkenning als OE-gemeente

• De procedure is afgestemd op de lokale beleids- en

beheerscyclus

• 2016: een voorlopige erkenning

• Jaarlijkse opvolging van de behaalde doelstellingen via beleids- en beheerscyclus

• Evaluatie kan worden ingesteld door minister

• Kalender indienen aanvraag erkenning en behandeling


Erkenningsvoorwaarden voor aanvraag tot erkenning in 2016: overgangsbepalingen (art.13.3.1)

• Beschikken over een onroerenderfgoedbeleidsplan

• Integrale en geïntegreerde beleidsvisie en plan van aanpak

• Rekening houdend met de noden van de aanwezige erfgoedactoren

• Vrijwilligerswerk ondersteunen en lokaal draagvlak creëren

• Voorbeeldfunctie erfgoed in eigendom of eigen beheer

• Voldoende expertise en bouwt een consultatienetwerk uit

• Digitaal raadpleegbaar register (adviezen, toelatingen en meldingen)

Register voor toelatingen, adviezen en meldingen

Twee opties:

• Zelf een register uitwerken met doorstroming gegevens naar agentschap

• Instappen in centraal register ter beschikking gesteld door agentschap (bv. Koksijde)

→ praktische vragen hierover: Maarten Vermeyen [email protected]


3. Erkenning als IOED

• Kalender indienen aanvraag erkenning en behandeling

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

IOED - erk. (15/1-30/4)

IOED -subsidie (1/7 – 1/10)

• Voor aanvraag tot erkenning in 2016

• Subsidieaanvraag mag gelijktijdig maar moet niet

Standaardformulier staat eind november op website OE

Ondertekende versie statuten Aantonen dat de gemeenten die deel uitmaken van

de IOED, het indienen van de erkenningsaanvraag formeel ondersteunen

Behandeling erkenningsaanvraag

3.1. Ontvankelijkheidsvoorwaarden 3.2. Voorwaarden om erkend te worden en te blijven

3. Erkenning als IOED

3.1. Ontvankelijkheidsvoorwaarden • Opgericht conform decreet IGS van 6 juli 2001 • Minimum 3 gemeenten in Vlaamse Gewest • Tijdig ingediend: uiterlijk 15 januari

• Verduidelijkingen:

1. Voor bestaande IAD/IOED : overgangsperiode t.e.m. 2016

2. Afweging: subsidiebedrag versus grootte werkingsgebied

3. Kan een gemeente deel uitmaken van 2 IOED’s? 4. Kan het werkingsgebied van een IOED uitbreiden

zonder een nieuwe erkenningsprocedure op te starten?

• Omgevingsanalyse gemeenschappelijk erfgoedpakket

• Integraal en geïntegreerd

onroerenderfgoedbeleidsplan

• IGS: Vrijwilligerswerk ondersteunen en lokaal draagvlak creëren

• IGS: Voldoende expertise en consultatienetwerk

3.2. Voorwaarden om erkend te worden en te blijven

BASIS: een gemeenschappelijk erfgoedpakket

INHOUD:

organisatie, werking, infrastructuur en logistiek

geografische regio

de betrokken of te betrekken actoren

de wetgevende context en sectorale plannen

een SWOT-analyse

→ Let op: bronvermelding!

Voorwaarde 1: omgevingsanalyse




• IOED: Vrijwilligerswerk ondersteunen en lokaal draagvlak creëren

• IOED: Voldoende expertise en consultatienetwerk


Gezamenlijke visie en missie vertaald is SD’n en OD’n (en acties)

INTEGRAAL: afleesbare initiatieven voor de 3 onroerenderfgoeddisciplines

GEINTEGREERD: afgestemd met andere beleidsvelden

rekening houdend met noden van aanwezige oe-actoren

Voorwaarde 2: onroerenderfgoedbeleidsplan




• IGS: Vrijwilligerswerk ondersteunen en lokaal draagvlak creëren

• IGS: Voldoende expertise en consultatienetwerk


Voorwaarden 3 en 4

Vrijwilligerswerking ondersteunen en lokaal draagvlak creëren en uitbreiden

Personeelsinzet: voldoende expertise

Consultatienetwerk uitbouwen

Uitvoering in onroerenderfgoedbeleidsplan op te nemen:

Randbemerkingen bij de voorwaarden ‘voldoende expertise’ en ‘consultatienetwerk’:

• Personeelsinzet Diplomavereisten: geen diplomavereisten opgelegd;

belangrijk om aan te tonen dat er voldoende expertise is

Op eigen loonstaat : niet noodzakelijk, wel aantonen dat er beroep gedaan kan worden op (regelmatig, zonder zware procedures…)

• Consultatienetwerk

Netwerk voor uitbouw eigen expertise

Voorwaarden 3 en 4

3.2. Voorwaarden om erkend te worden en te blijven → OE-gemeenten

• erkende OE-gemeente moet geen deel uitmaken van een IOED

• erkende IOED hoeft niet te bestaan uit erkende OE-gemeenten

3.2. Voorwaarden om erkend te worden en te blijven → OE-gemeenten Erkenningsaanvraag IOED:

• In één beweging ook erkenning aanvragen voor OE-gemeente(n)

En/of

• Er is/zijn erkende onroerenderfgoedgemeente(n) in het werkingsgebied van de IOED

Aantonen:

• Hoe IOED erkende OE-gemeente(n) zal ondersteunen bij het uitvoeren van taken en bevoegdheden

• Hoe erkende OE-gemeente(n) zullen bijdragen tot de uitbouw van het consultatienetwerk van de IOED

4. Procedure subsidieaanvraag IOED

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

IOED –subsidie aanvraag (15/1-1/7)

Beslissing toekenning subsidie uiterlijk 1/10

Kalender indienen aanvraag subsidie en behandeling

Behandeling subsidieaanvraag - advies aan minister - samenwerkingsovereenkomst

• Enkel subsidie aanvragen wanneer IOED erkend is • Subsidie is ontvankelijk wanneer tijdig ingediend is en

volledig is • Tijdig: Uiterlijke indieningsdatum 1 juli • Volledig:

Organisatiestructuur van de IOED Meerjarenbegroting waarin alle kosten en opbrengsten

worden opgenomen met vermelding van de inbreng van de gemeenten die deel uitmaken van de IOED


Samenwerkingsovereenkomst tussen IOED en agentschap OE Inhoud: • Bedrag jaarlijkse subsidie • Looptijd van de overeenkomst • Rapporteringsverplichtingen in kader van jaarlijks

financieel toezicht • Rapporteringsverplichtingen in kader van

driejaarlijks toezicht • Afsprakennota met de te bereiken doelstellingen →2016 overgangsbepaling:

Samenwerkingsovereenkomst voor 4 jaar


Subsidie IOED: samenstelling 2 delen: • VAST deel: 85.000 euro • VARIABEL deel: in functie van een aantal criteria waaraan

een eenheidsprijs wordt toegekend Aantal inwoners aangesloten gemeenten op 31/12 in jaar

voorafgaand aan erkenningsaanvraag (in geval van erkenning 2016: inwonersaantal 31/12/2015)

Oppervlakte van het werkingsgebied Indien erkende OE-gemeente:

bijkomende subsidie grondgebied OE-gemeente grondoppervlakte van de beschermde goederen aantal opgenomen items in de vastgestelde

inventaris


Subsidie IOED: samenstelling Variabel deel subsidiebedrag: • Eenheidsprijzen: het ontwerp van ministerieel besluit met

de bepaling van de eenheidsprijzen ligt bij de Raad van State • Aanpassingen in variabel subsidiebedrag: Erkende OE-gemeente binnen werkingsgebied of toetreding

erkende OE-gemeente Uitbreiding werkingsgebied: eerst nagaan of nieuwe

erkenningsaanvraag moet worden ingediend


Subsidie IOED: waarvoor Vergoeding voor personeels– en werkingsmiddelen



• Gemeente ondersteunen bij aanvragen erkenning als OE-

gemeente

• Instaan opmaak van beheersplannen, MAAR er zijn wel kwaliteitsvoorwaarden gesteld:

Zonder onderzoekspremie: bij de aanvraag tot opmaak moet de ontwerper worden vermeld (noodzakelijke deskundigheid aantonen)

Met onderzoekspremie: bijkomende voorwaarden (art. 11.5.2. van het Onroerenderfgoedbesluit)

• IOED’s hebben geen formele rol in het ‘bekrachtigen’ van archeologienota’s, OE-gemeente wél en kan dit delegeren naar een IOED

• Opmerking: in overleg met gemeente (bekrachtiging via een collegebesluit)


Praktijkvoorbeeld IOED Leiedal

Bestuurlijke veranderingen

1. Beleidscontext

2. Lokaal bestuur

3. Kerntakenplan

4. Partnerschap

36

Inhoud

Beleidscontext

HOOFDSTUK I OVER BINNENLANDS BESTUUR

Komen tot sterke steden en gemeenten met meer bevoegdheden en autonomie

Rapporteren op hoofdlijnen met als uitgangspunt de lokale beleids- en beheerscyclus

De Vlaamse administratie evolueert van een controlerende naar een kaderstellende overheid en kennisadministratie

38

Vlaams Regeerakkoord

HOOFDSTUK XXI OVER ONROEREND ERFGOED

Lokale besturen betrekken bij het erfgoedbeleid

Lokale besturen verantwoordelijkheden geven bij beleidsuitvoering

Agentschap Onroerend Erfgoed als coachende overheid

39

Vlaams Regeerakkoord

SD 2. De onroerenderfgoedzorg is een gedeelde verantwoordelijkheid van verschillende beleidsniveaus en organisaties door vertrouwen te schenken

OD 2.2. Het agentschap Onroerend Erfgoed begeleidt de lokale besturen bij het uitbouwen van een lokaal onroerenderfgoedbeleid

Beleidsnota Onroerend Erfgoed

ANDERE RELEVANTE PASSAGES

Nood aan structureel overleg en uitwisseling van

informatie

Aanmoedigen van gedragen eigen lokale

initiatieven

Verlenen van financiële ondersteuning voor

IOED’en

Tegen 2020 alle administratieve transacties

tussen overheid en lokale besturen digitaliseren

Beleidsnota Onroerend Erfgoed

Lokaal bestuur

VANAF 1 JANUARI 2014

Van input- naar outputsturing:

doelstellingengericht, dus niet meer over de aard van de in te zetten middelen;

meer vrije beleidsruimte;

belang van lokale participatie, zowel bij beleidsontwikkeling als bij beleidsuitvoering.

De lokale beleids- en beheerscyclus

Erkenningsvoorwaarde:

= invulling Vlaamse beleidsprioriteiten:

integrale en geïntegreerde beleidsvisie

vrijwilligerswerk ondersteunen en draagvlak creëren

voorbeeldfunctie erfgoed in eigendom of eigen beheer

consultatienetwerk uitbouwen en adviesraad betrekken

digitaal register voor toelatingen en adviezen

Vlaamse beleidsprioriteiten Onroerend Erfgoed

Vlaamse beleidsprioriteiten:

het inzetten op digitaal cultureel erfgoed

het inzetten op religieus cultureel erfgoed

het inzetten op culturele archieven

het ondersteunen van de vrijwilligerswerking die zich inzet voor de zorg en de ontsluiting van het cultureel erfgoed

Ter vergelijking Cultureel Erfgoed

PRINCIPE = het afbouwen van sectorale subsidiestromen van Vlaanderen naar de gemeenten: enkel nog werken met Gemeentefonds en een investeringsfonds.

De subsidies cultuurbeleid, jeugdbeleid, sportbeleid, kinderarmoede, ontwikkelingssamenwerking, integratie worden overgeheveld naar het Gemeentefonds vanaf 1 januari 2016.

Afbouw sectorale subsidiestromen

Verdere uitwerking van de decentralisatie

Afslanking provincies (enkel grondgebonden)

Vrijwillige fusies van de gemeenten en aansluitend regiovorming

Nieuw decreet lokaal bestuur, met o.a. integratie en aanpassing van decreet intergemeentelijke samenwerking

Nog lopende processen

Kerntakenplan

Hoe meer doen met minder?

Vlaamse overheid duidt aan welke taken essentieel zijn en welke vatbaar zijn voor afbouw.

In het kader van subsidiariteit werd bekeken welke taken geheel of gedeeltelijk door de gemeenten kunnen worden opgenomen.

49

Kerntakenplannen Vlaamse overheid

Klemtoon op het beschermde onroerend erfgoed

Inzetten op proactieve adviesverlening

Optimalisatie van processen voor verlenen van toelatingen en toekennen van erfgoedpremies

50

Kerntakenplan Onroerend Erfgoed

Tendens tot het versterken van het pakket van bevoegdheden en taken van de erkende onroerenderfgoedgemeenten.

Bekrachtiging archeologienota’s voor de uitvoering van archeologisch onderzoek in de toekomst door erkende gemeenten.

Vlaamse overheid zal niet meer zelf geografisch inventariseren. Dit wordt beschouwd als een lokale aangelegenheid.

51

Overheveling naar gemeenten

Volgende adviezen worden geschrapt:

Advies over sloop/kap uit vastgestelde inventaris

Advies over percelen palend aan beschermde monumenten

Advies functiewijziging zonevreemde gebouwen

=> Gemeente maakt zelf beoordeling i.h.k.v. goede ruimtelijke ordening

52

Aanpassen regelgeving

s

Partnerschap

Erkenning blijft een eigen keuze van het lokale bestuur (geen verplichte ontvoogding!): sterkere autonomie en bestuurskracht voor de gemeente

Uitbouwen van een partnerschap tussen de Vlaamse overheid en het lokale bestuur: ondersteuning door Vlaamse overheid en netwerkvorming met andere gemeenten

Onroerenderfgoedzorg wordt mee opgenomen binnen de gemeentelijke meerjarenplanning: betere afstemming met andere beleidsvelden

Waarom dus een erkenning aanvragen?

Vragen?

Samenvatting

57

Vlaamse Overheid en lokale besturen partners in erfgoedzorg Erkenning onroerenderfgoedgemeente - Voorlopige erkenning 2016, daarna via BBC - Aanvragen voor 15/1/2016 - Uitvoeren Vlaamse beleidsprioriteiten + decretale taken Erkenning intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst - Aanvragen voor 15/1/2016 - Integraal & geïntegreerd beleidsplan + gemeenschappelijk

erfgoedpakket - Belang van voortraject met betrokken gemeenten!

20 november 2015 — Netwerk IOED & onroerenderfgoedgemeente— © Onroerend Erfgoed

Vragen & antwoorden

“Een goed gedefinieerd probleem is dikwijls al voor de helft opgelost” Einstein

58

? oprichting onroerenderfgoedgemeente ? taken onroerenderfgoedgemeente ? oprichting IOED ? taken IOED ? subsidie IOED


Oprichting onroerenderfgoedgemeente

Kan een gemeente een bestaande adviesraad gebruiken voor de gevraagde adviesraad in art. 3.2.1°4?

59

Dat kan als: - de adviesraad de opdracht krijgt van de gemeenteraad

om advies te verlenen inzake onroerend erfgoed - voldoende expertise voor uitvoering adviesopdracht Opmerkingen: - pas van toepassing bij definitieve erkenningsaanvraag in

2017


Taken onroerenderfgoedgemeente

Als een onroerenderfgoedgemeente een vergunning aanvraagt voor de sloop van een inventarispand, aan wie moet de gewestelijke stedenbouwkundig ambtenaar dan advies vragen?

60

Deze adviesfunctie ligt bij de gemeente zelf. Het is de bedoeling dat de gemeente hierrond een beleid ontwikkelt vanuit haar voorbeeldfunctie. De toelatingen, adviezen en meldingen dienen te worden bijgehouden in het register.


Oprichting IOED

Kan een IOED en een projectvereniging Erfgoed in 1 constructie ondergebracht worden? (efficiëntiewinst en voor de buitenwereld is het verschil nogal kunstmatig)

61 20 november 2015 — Netwerk IOED & onroerenderfgoedgemeente— © Onroerend Erfgoed

Ja, belangrijk is: - constructie voldoet aan voorwaarden IGS - een duidelijk afleesbaar engagement van de

deelnemende gemeenten voor deelname aan de IOED - expliciete opname doelstelling IOED in statuten IGS Erkend in 2015: Erfgoed Noorderkempen, BIE Radar

Oprichting IOED

Komt een Regionaal Landschap in aanmerking voor erkenning als IOED?

62

Ja, zolang aan de voorwaarden wordt voldaan zoals beschreven in de artikelen 3.3.1. en 3.3.2. van het Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014. De aanvraag tot erkenning moet worden ingediend conform de procedure beschreven in de artikelen 3.3.3. t.e.m. 3.3.8. van hetzelfde besluit.


Oprichting IOED

Is een Regionaal Landschap vrijgesteld van het decreet op IGS?

63

Neen, de IOED moet het formeel statuut van IGS hebben om in aanmerking te komen voor een erkenning. Indien een Regionaal Landschap zich wil omvormen tot een IGS, dan dient dit te gebeuren binnen de voorwaarden van het Decreet IGS.


Oprichting IOED

Kan een gemeente in 2 IOED’s instappen?

64

Dit is niet mogelijk want: - maar één visie op onroerenderfgoedbeleid mogelijk - twee IOED’s met identieke beleidsplannen kunnen best

samengaan - geen dubbele subsidie mogelijk


Oprichting IOED

Kan een gemeente overstappen naar een andere IOED?

65

Voor de gemeente: - is dit een beslissing van de gemeente zelf - hangt de aanpak samen met de bepalingen binnen de

statuten van de IGS

Voor de IOED is het belangrijk: - dat de IOED minstens uit 3 deelnemende gemeenten

bestaat - het gemeenschappelijk erfgoedpakket en beleidsplan te

evalueren in functie van de erkenning.


Oprichting IOED

Kan een IOED klein starten? Kunnen er later bijkomende gemeentes toetreden?

66

Ja, er kunnen nieuwe gemeenten later aansluiten. Dan moet de IOED: - nieuwe erkenningsaanvraag indienen (evaluatie van

gemeenschappelijk erfgoedpakket & beleidsplan) - nieuwe samenwerkingsovereenkomst met het

agentschap

=> bijkomend werk indien wordt uitgebreid met één of meerdere gemeenten


Subsidie IOED

Wij hebben een IGS met 8 deelnemende gemeenten. Best 1 of 2 IOED’s oprichten?

68

Het is niet de bedoeling om een juridische constructie op te richten om tweemaal subsidie te kunnen krijgen, terwijl het samenwerkingsverband als een geheel zou functioneren. Als niet kan aangetoond worden dat het om een aparte IOED gaat, met een apart erfgoedpakket en aparte werking kan dit tijdens de opvolging van de erkenning leiden tot een schorsing van de erkenning en een terugvordering van de subsidie.


Subsidie IOED

Kan het subsidiebedrag verhogen als na 2 jaar werking de gemeenten beslissen zich te laten erkennen als OE gemeente?

69

Ja, in de procedure is voorzien dat dit variabel bedrag jaarlijks kan worden aangepast indien een gemeente erkend wordt als OE gemeente. Als een OEgemeente deel uitmaakt van het IGS, moet worden aangetoond op welke manier de IOED de gemeente zal ondersteunen en omgekeerd hoe deze zal bijdragen tot de uitwerking van het consultatienetwerk. Dit moet getoetst worden aan het ingediende beleidsplan i.f.v. de erkenning.


Subsidie IOED

Wordt er ook een (minimale) inbreng verwacht van de leden van het samenwerkingsverband? M.a.w. moeten de deelnemende gemeenten hier financieel toe bijdragen?

70

Het uitvoeringsbesluit van 16 mei 2014 zegt niets over de wijze van financiering van het intergemeentelijke samenwerkingsverband. Dit is een autonome beslissing van het samenwerkingsverband.


Aanvraag IOED-OE- gemeente

In welke jaren kan ik een aanvraag indienen?

71

IOED aanvraag erkenning: 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, … OE gemeente: - 2016 (voorlopige erkenning): art. 13.3.1 Onroerenderfgoedbesluit

- 2017 (4e jaar lokale beleidscyclus): art. 3.3.1 Onroerenderfgoedbesluit - 2020 (1e jaar lokale beleidscyclus): art. 3.3.1 Onroerenderfgoedbesluit

- 2023 (4e jaar lokale beleidscyclus): art. 3.3.1 Onroerenderfgoedbesluit

- …


Nog vragen?

[email protected]


72

Broodjeslunch

Wij horen graag uw mening over deze infodag, dus vergeet uw evaluatieformulier niet!

Erkenning onroerend erfgoed voor gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden

Government & Nonprofit

Transcript of Erkenning onroerend erfgoed voor gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden