ERASMIANA - Archiefman

ERASMIANA

In de

G 0 U D SE L I BRIJ E

door

PATER DALMATlUS VAN HEEL. O.F.M.

Uitgave

Goudse Librye - Oosthaven 9 - Gouda

1949

De GOUDSOHE LIBRYE bezit een groot aantal ERASMIANA en de Libryemeesters hebben in den loop der tijden met naarstige ijver getracht alles te verzamelen, wat op het leven en werken van Desiderius Erasmus betrekking heeft. En dit kan ons niet verwonderen. Grote betrekkingen heeft de beroemde Humanist met Gouda, niet alleen omdat hij vele jaren als Regulier Kanunnik in het klooster te Steyn bij Gouda heeft ge~ woond, maar ook omdat hij met meer recht GOUWENAAR dan ROTTERDAMMER kan genoemd worden. Ter bevestiging hier~ van verwijzen wij naar lgn. Walvis, Beschrijving der Stad Gouda, I, 259 en naar het belangrijk artikel van M. A. G. Vorstman, De geboorteplaats van Erasmus in: Nederlandsch Archief voor kerke~ lijke geschiedenis, 5 deel, blz. 233--240. Een rijke verzameling Erasmiana is in het bezit van de Gemeente~ Bibliotheek te Rotterdam. Hiervan verschenen twee catalogi, n.l. Overzicht van de Werken en Uitgaven van Desiderius Brasmus aanwezig in de Bibliotheek der Gemeente Rotterdam, Mei/Juni 1936 met aanvullingen en aanwisten Juli 1936jNovember 1937. Deze catalogus geeft 1775 nummers, en Catalogus van Geschriften over Leven en Werken van Desiderius Brasmus aanwezig in de Biblio~ theek der Gemeente Rotterdam, Juli 1936 met aanvullingen en aan~

winsten Juli 1936/November ?937 -- 97 bladzijden. Bij de opgave van hetgeen aanwezig is van en over Erasmus in de Goudse Librye verwijzen wij telkens naar de genoemde Catalogi.

Gouda, Juni 1949.

E.A. HANDS(~HRJFTEN.

E.A. 1. H.S. Eigenhandig geschreven Latijnsche brief van Eras~ mus aan Herman Lethmaet, Basel 1522, Februari 21.

Vertaald en afgedrukt door L. A. Kesper, Een vcrvalschte brief van Erasmus, in De Nederlandschc Spectator 1904 n. 34.

Exmplaar in Goudse Librye n. E.A. 1.

Afgedrukt in Allen V, 234.

Vertaald door Dr. Lievegoed in de Nieuwe Rotterd. Courant. 26 Sept. 1936 Av. BI.

E.A. 2. H.S. Latijnse brief van Erasmus aan H. Laetmatius, Basileae IX Kal. Martii 1522. Copie. Exemplaar in Goudse Librye E.A. 2 ( n. 959) Zie Catalogus blz. 67.

Zie Allen V, 234 (21 Febr. 1522)3).

E.A. 3. H.S. Latijnse brief van Erasmus aan H. Laetmatius. Basileae 15 Kal. Majij 1523. ·Copie. Exemplaar in Goudse Librye n. E.A. 3 ( n. 959) Zie Catalogus blz. 67.

Zie Allen V, 277 ( 17 April 1523).

E.A. 4. Liber Apologeticus Desiderii Herasmi Roterodami, in quo refelluntur rationes inepte barbarerum contra poesim et literaturam secuiarem pugnantium. 31 blz.

H.S. geschreven in 1519 waarschijnlijk door een Reguliere Kanunnik van het klooster te Steyn (ad usum et librar. domus Fratr. collatienis in Gouda). Bevindt zich in Hieronymus Stridon., Opera omnia, Uitg. Bas. Froben 1516, op het einde van Deel IX. Zie Catalogu~ blz. 16.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.A. 4 (no. 219).

E.A. 5. H.S. Varia excerpta. Geschreven waarschijnlijk door een Regulier Kanunnik van het klooster te Steyn, midden XVIe eeuw. 362 blz.

Hierin levensbijzonderheden van Erasmus. Op blz.

7

61 tot aan het einde uittreksels uit de werken van Erasmus.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.A. 5 ( n. 924) Zie Catalogus blz. 92.

E.A. 6. H.S. Erasmiana. Bevat o.a. brieven van en aan Erasmus geschreven door 2 verschillende personen, waarschijnlijk Reguliere Kanunniken van het klooster te Steyn. Exemplaar in Goudse Librye n. E.A. 6 ( 1323) Zie Catalogus blz. 93.

E.A. 7. H.S. Erasmiana. Bevat o.a. vele brieven van Erasmus en uittreksels uit zijne werken. Geschreven waarschijnlijk door een Reguliere kanunnik van het klooster te Steyn.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.A. 7 ( 1324).

E.B. GESCHRIFTEN VAN ERASMlJS. E.B. 12. Catalogus omnium Erasmi Roterodami !ucubrationum,

ipso autore cvm aliis nonnullis. (Achter : Drukkersmerk. Basileae in aedibvs Ioannis Frobenii, mense Aprili an. M.D. XXIII. 96 ongenummerde blz. in 8 (Zie: Overzicht~ Rotterdam n. 229). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 12).

E.~. 56. DESIDERII ERASMI ROTERODAMI. Opera omnia emendatiora et avctiora... In decem tomos distincta. Quorum primo, in hac Editione, praefixa sunt Elogia 61 Epitaphia a viris doctis conscripta nee conjunctim un~ quam antea sic edita. Cvm indicibvs totivs operis copiosissimis. Vignet met beeld van Erasmus. LV gduni Batavorvm, Cura & impensis Petri vander Aa. M. DCC. III. Cum speciali Privilegio Illustr. ac Praepo~ tent. Ordd, Holl. & West Frisiae. 10 dln. in folio. Zie Overzicht Rotterdam n. 1117. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 56 (Zie Catalogus blz. 17).

E.B. 52. ERASMUS (Des.) Opus epistolarum denuo recognitum et auctum authore P.S. Allen. Oxonii, ex typis Ciarendon 1906. Tom. I (1484---1514), Tom. 11 (1514---1517), Tom. III (1517---1519), Tom. IV (1519---1521), Tom. V (1522---1524), Tom. VI (1525---1527), Tom. VII (1527---1528). Zie Catalogus Rotterdam Suppl. blz. 2. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 52.

E.B. 43. ERASMI ROTERODAMI Moriae encomium, id est Stulticiae laus. Libellus sane erasmikomatos. Eiusdem epistola apologetica ad Martinurn Dorpium. (Achter staat): Coloniae apvd Servatvm Crvphanvm ann. M.D. XX. 135 ongenummerde blz. in 4. (Niet in Rotterdam). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 43.

9

E.B. 34. DES. ERASMI Rot. Moriae Encomivm, Cum Gerardi

Listrii commentariis. Epistolae in fine additae. Drukkers~ merk. Lugduni Batavorum. Ex Officina Ioannis Maire. 1648. 528 blz. -in 16. (Zie Overzicht Rotterdam n. 990). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 34.

E.B. 9. MORIAE ENCOMIUM. Dat is: Eenen Lof der Sotheyt: Seer nuttelick ende lieflick om lesen. Speelwijs beschre~ ven door den Hooch Gheleerden ERASMUM van ROTTERDAM. Tot Rotterdam. By Mathijs Bastiaensz.jBoeckvercooper op 't Steyger/in Josephus. Anno 1616. 97 en III (register) blz. in. 8, 2 kol. goth. druk. In het Latijn: Moriae encomium, sive stultitiae laus. Zie Overzicht Rotterdam n. 1014. Exemplaar in Goudse Li!brye n. E.B. n. 9.

E.B. 38. MORIAE ENCOMIUM Of de Lof der ZOTHEID, Speelengewys beschreven door ERASMUS van ROT~ TERDAM. Uit 't Latijn vertaalt door F. v. Hoogstraten. Met Konstplaten, Verbeeldende de ZOTHEID en haar Staats-gevolg. Vignet. 't Amsterdam, Voor Wilhem Lin~ nig van Koppenol, op de Roze-gragt. 1700. 160 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 1021. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 38.

E.B. 14. Le Lof der Zotheid, Spelensgewijs beschreven door ERASMUS van ROTTERDAM. Uit 't Latijn vertaalt door F. van Hoogstraten. Nieuwe uitgave. Kampen, 1869. J. Stuurop. XIV en 150 blz. in 12. In het Latijn: Moriae encomium sive stultitiae laus. Zie Overzicht Rotterdam n. 1927.

. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 14.

E.B. 44. MORIAE ENCOMIUM. Stvltitiae Lavs Des. Erasmi Rot. Dedamatio. Recognovit et adnotavit I. B. Kan. Insertae svnt figvrae Holbeinianae. Vignet.

10

Hagae Com. apud Martinurn Nijhoff 1898.

192 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 1005 Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 44.

E.B. 33. L'Eloge de la folie. Composé en forme de Déclamation, par Erasme. Et traduit par Mr. Gueudeville. Avec les notes de Gerard Listre & de belles figures de Holbein. A Amsterdam. Chez Franccis l'Honore. M. DCC. XLI. 340 en XVIII (register) blz. Zie. Overzicht Rotterdam n. 1072. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 33.

E.B. 32. L'eloge de la folie. Traduit du Latin d'Erasme par M. Gueudeville ...... ornée de nouvelles figures, a vee des notes. Drukkersmerk ( N. Le Mire sculp.) M. DCC.

LVII. Zie Overzicht Rotterdam n. 1076. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. no. 32.

~.B. 54. Mario Besso. L' encomium Morias di Erasmo di Rotter~ dam con I'iconografia dell' opera e dell"uomo ... docu ...

menti - fascimili - illustrationi. 272 blz. in folio. Roma Biblioteca Besso editrice 1918. Zie Ov,erzicht Rotterdam n. 1006. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 54.

E.B. 57. Erasmi Roterodami, Encomium Moriae i.e. Stultitiae l;aus. Raise of folly. Published at Basle in 1515 ...... now

reproduced in fascimile with an introduetion by Heinrich Alfred Schmid translated by Helen H. Tanzer, 1931. Henning Oppermann Basle. Zie Overzicht Rotterdam n. 1007. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 57.

E.B. 19. Desid. Erasmi Roterodami Collogvia nunc emendatiora, Cum omnium N otis. Amstelodami, Typ is Ludovici Else~ virii. 1650. Sumptibus Societatis. 589 en lil (index) blz. in 24. Zie Overzicht Rotterdam n. 327. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 19.

11

E.B. 22. Desid. Erasmi Roterod. Colloquia. Nunc emendatiora. Cum Annotationibus Arnoldi Montani. Drukkersmerk. Amstelodami, Apud Joannem Janssonium 1658. 820 blz. in 12. Zie Overzicht Rottet1dam n. 331. Hierbij ingebonden: Coronis Apologetica pro Colloquiis Erasmi, ex ipsius scriptis quanturn per otium licuit, fide~ liter collecta a P. S. Aceedit ejusdem De coloquiorum vtilitate. Dissertatio. 44 blz. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 22.

E.B. 29. Corn. Schrevelius, Des. Erasmi Roterodami Colloquia cum notis selectis variorum, addito Indice novo. Accu~ rante Corn. Schrevelio. Gravure. Lugd. Batav. et Rote~ rod. Ex officina Hackiana. 1664. 379 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 336. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 29.

E.B. 24. Desiderii Erasmi Roterodami Colloquia familiaria repur~ gata ...... cum notis accuratioribus M. Nicolai Mercier Pisciaci. ..... Drukkersmerk. Parisiis Apud Viduani Claudii Thibousy et Petrum Es~ classan ...... via Joan. Later: è regione Collegii Regii. M. DC. LXXIV . XII en 436 en VI blz. in 12. Zie Overzicht Rotte~dam n. 340. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. no. 24.

E.B. 16. Desiderii Erasmi Roterodami Colloquia Familiaria et Encomium Moriae. Editionis Steriotypae C. Tauchnitia~ nae. Tomus l-IL Lipsiae Sumptibus Otonis Holtze 1874. Tomus I (370 blz.) Tomus II (401 blz.) in 16 .. Zie Ov,erzicht Rotterdam n. 378. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 16 (2 dln.).

E.B. 37. Sommige uytgelesene Colloqvia. Ofte Tsamen~Spraec~ kinghen Desiderii Erasmi Roterodami, ende Luciani

12

Samosatensis ...... Beyde In de Neder~Duytsche sprake overgeset door Andream Oosterbeeck. Drukkersmerk. Tot Vtrecht. Ghedruckt by lan Amelisz. Boeck~ver~

cooperJFyguersnijder/ woonende onder de Laken~snijders

int vergulde A.B.C. Anno 1613. Met portret van Eras~ mus. XXXVI (opdracht aan Prins Maurits) en 142 blz. en VI (Tafel en Errata) Goth. druk. (Niet in Rotterdam). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 37.

E.B. 36. Colloquia familiaria. Dat is, Gemeensame t'Samenspra~ ken, W a er by op nieus gevoegt is Dulce Bellum inexper~ tis, Dat is Den Kryg is den onversochten soet: Als ook Sileni Alcibiadis of Schijn bedriegt ...... alles beschreven

· door den seer vermaarden Desiderius Erasmus van Rot~ terdam. Uit het Latijn vertaalt ..... . Tot Utrecht. Gedrukt ter druckerije van Gysbert van Zyll Boekverkoper op de Ganse markt in "t Konings~ Bybel 1664. 760 blz. in 8. (Zie Overzicht Rotterdam n. 394). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. no. 36.

E.B. 47. Eenige deels boertige en satirieke, deels meer ernstige Zamenspraken van Desiderius Erasmus of tafereelen uit de zestiende eeuw. Naar Erasmus Latijn vry vertaald en met eene voorrede, korte inleidinge en aanteekeningen voorzien door Mr. B. H. Lulofs. Te Groningen, by J. B. Walters 1840. 276 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 441. Exemplaar Goudse Librye n. E.B. n. 47.

E.B. 27. Lingva per Des. Erasmvm Roterodamu(m) conscripta: cui Libellum Plutarchi Chaeronei de immodica uerecundia propter argumenti similitudinem adiunximus, Druk~ kersmerk. Froben, Basileae M.D. XL VII. (Achter staat): Basileae apvd Hier. Frobenium et Nic. Episcopium mense Augusti, anno M.D. XL VII. 415 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 929. Exemplaar Goudse Librye n. E.B. n. 27.

E.B. 21. Desiderii Erasmi Roterodami Lingua sive De Ling'uae usu atque abusu. Liber utilissimus. Drukkersmerk. Lugduni Batavorum Ex Officina Ioannis Maire, Anno 1641.

13

•

410 en XVI blz. in 16. Zie Overzicht Rotte~dam n. 934. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 21. Hierin: Querela pacis vndique gentium ejectae, profli~

gataeque. Auctore Desiderio Erasmo. Drukkers~ merk. Lugdini Batavorum. Ex Officina Ioannis Maire. 1641. 76 blz. in 16. Zie Overzicht Rott,erdam n. 1380.

E.B. 15. Lingva, Dat is de Tonge: leerende hoe de Mensche zijn Tonge bedwingen salj twelck een cleyn lit is/ maer het can veel quaets end~ goedts doen. In dese forschelijcke tijden, voor alle Menschen seer bequaem om lesen. In den Latijne beschreven door den hooch~gheleerden Erasmvm van Rotterdam. Van nieus na het Latijn Exem~ plaer oversien ende ghebetert. Portret van Erasmus. Tot Delf, By Bruyn Harmanssz. Schinckel anno 1618. 172 en VI (register) blz. goth. druk in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 944

Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 15.

E.B. 25. "t Hand~boeckjen van den christelijcken Ridder. Dat is: oeffen~Schole van Een Christlijck Soldaet, Beschreven in 't laer 1501 door D. Erasmum van Rotterdam, Noyt volkomen noch oprecht in onse Duytsche taele gesien, . ende nu eerst vertaelt door D. P. Pers. Gravure (beeld van Erasmus).

14

T'A'mstelredam Voor Dirck Pietersz: inde witte Persse/ op 't Water/ recht over de Koren~marckt. 1636. 324 In IV ( Liedeken en inhoud) rblz. in 12. Zie Overzicht R:otterd~m n. 728. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 25. Hierin: Het Vader Onse: Dat is: Het Gebed onses

Heeren Jesu Christi, gedeelt na de seven deelen der weecke. Waer by gevoeght zijn, verscheyden Stictelijcke en korte Gebeden ...... Door Desid. Erasmvm van Rotterdam, Drukkersmerk. T'Amstelredam, Voor Dirck Pietersz. Boek~ver~ kooper op 't Water over de Kooren marckt/ inde

witte Persse 1636 (Achter staat): T'Amsterdam Gedrukt by Nicolaes van Ravesteyn anno 1636. 70 en V blz. in 12. Zie Overzicht Rotterdam n. 1320.

E.B. 23. 't Handt-hoeekjen vanden Christlijken Ridder, Dat is: Oeffen-Schoole van een Christelijck Soldaet...... Beschreven in 't Jaer 1501 door D. Erasmum van Rotterdam, uyt de Latijnsche in de Nederduytsche Tale overgebracht door D. P. Pers. t'Amsterdam voor Gerrit van Goedesbergh, Boeckverkooper op 't Water 1667. 401 en 111 blz. in 12. Zie Ov,erzicht Rotterdam n. 730. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 23.

Hierin: Het Vader Onse: Dat is: Het Gebedt onses Heeren Jesu Christi, gedeelt na de seven deelen der weecke. Waer by gevoeght zijn, versebeyden stictelijcke en korte Gebeden ...... Door Desid. Erasmum van Rotterdam. Drukkersmerk. t' Amstelredam Voor Gerrit van Goedesbergh ( 1667). 108 en VI blz. in 12.

In het Latijn: Precatio Dominica. Zie Overzicht Rotterdam n. 1322.

E.B. 58. Desiderius Erasmus, Het Onze Vader volgens de zeven dagen der week verdeeld. (In het Latijn Precatio Druninica). Te Groningen, bij P. van Zweeden. 1861. 69 blz. Zie Overzicht n. 1324. Exemplaar in Goudse Librye E.B. 58.

E.B. 8. Den Kerstelieken Ridder: Een seer profijtelijek boecxken/ seer nudt ende oorbaerlijck wesende voor alle Christen gheloovighe menschen. Eerst int Latijn gheschreven door den hoochgheleerden Doetoor Erasmus van Rotterdam. Tot Rotterdam, By Matthijs Bastiaensz. Boecvercooper/ woonende op 't Steyger in den Josephus. 1616. 98 blz. in 8. 2 kol. goth. druk.

15

In het Latijn: Enchiridion militis christiani. Zie Overzicht Rotterdam n. 727. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 8.

E.B. 42. D. ERASMI ROTERODAMI de contemptu mu(n)di Epistola, quam conscripsit adolescens in gratiam ac nomine Theodorici harlemei Canonici ordinis diui Augustini. (Achter staat): Antuerpie p (er) Michaele ( m) Hillenium in int(er)signio Rapi. Z.j. 63 ongenummerde bladz. n 4. Zie Overzicht Rotterdam no. 557. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 42.

E.B. 48. Desiderii Erasmi Roterodami, De contemptu mundi. Drukkersmerk. Lugduni Batavorum, Ex Officina laannis Maire, Anno 1641. 105 blz. in 12. Zie Overzicht Rotterdam n. 556. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 48.

E.B. 10. Vita Des. ERASMI ROTERODAMI, ex ipsius manu fideliter repraesentata; cornitantibus, quae ad eandem, alijs. Additi sunt EPISTOLARVM, quae nondum lucem aspexerunt, Libri duo: qvas conquisivit, edidit, dedicavit S.P.Q. Roterodamo Pavllvs G. P. N. Mervla. Vignet. Lvgdvni Batavorvm, In officina typographica Thomae Basson. 1607. 214 blz. in 4. Zie Overzicht Rott,erdam n. 1461. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 10 (2 exemplaren).

E.B. 13. Het Leven van den Hoochgeleerden ERASMUS van Rotterdam, eens-deels door hemselven/ ander-deels door andere beschreven. Ende nu eerst in Nederduyts vertaelt en wtgegeven. Drukkersmerk.

16

Tot Rotterdam. Voor Mathijs Bastiaensen Boeckverkooper woonende opt Steygher. Z.j. 98 ongenummerde blz. in 12, goth. druk. Zie Ov,erzicht Rotterdam n. 1453. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 13.

E.B. 20. Magni Des. Erasmi Roterodami Vita; Partin1 ah ipsomet Erasmo, partim ab amicis aequalibus fideliter descripta. Accedunt Epistolae Illustres plus quam septuaginta ...... P. Scriverii & Fautorum auspiciis. Drukkersmerk. Lugduni Batavorum, Ex Officina laannis Maire 1642 (met gravure en afbeelding van Thomas NigelJo armjgerus W arnefordiensis). XL en 374 blz. in 12. Zie Overzicht Rotterdem n. 1467. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 20.

E.B. 30. Epitome Adagiorvm post novissimam D. Erasmi Roterodami exquisitam recognitionem, per Eberhardum Tappiurn ad numerum Adagiorum magni operis nunc primum aucta. Coloniae Ioann. Gymnicus excudebat Anno M.D. XLII. 518 en LXXII (registers) blz. Zie Overzicht Rótterdam n. 40. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 30.

E.B. 31. Ecclesiastae sive de ratione concionandi Libri 1111 Des. Erasmo Rot. autore: quibus accessit Index accuratissimus. Drukk ersmerk. Proben anno M.D. LIIII. (Achter staat): Basileae per Hier. Frobenivm et Nic. Episcopivm anno M.D. LIII. Zie Overzicht Rotterdam n. 682. Exemplaar Goudse Librye n. E.B. n. 31.

E.B. 39. De optimo Reip. noua deqve statv insula Vtopia libellus uere aureus, nee minus salutaris quam festiuus clarissimi disertissimique uiri Thomae Mori inclytae ciuitatis Londinensius ciuus & Vicecomitis. Epigrammata clarissimi disertissimique viri Thomae Mori pleraque e Graecis uersa. Epigrammata Des. Erasmi Roterodami. A pud inclytam Basileam (Achter staat): Drukkersmelk Basileae apvd lo. Frobenivm mense Martio an. M.D. XVIII. 355 hlz. in 8, Zie Ov~erzicht Rotterdam n. 750. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 39.

17

E.B. 35. Gedenkweerdige Spreuken van Desiderius Erasmus van Rotterdam ...... Uit het Latijn vertaelt door L. v (ancien) B ( osch). Drukkersmerk. Te Leeuwarden, By Hendrik Rintjes, Drukker en Boekverkooper inde Peperstraat inde Zaadzaaier 1672. 844 blz. in 8. In het Latijn: Apophtegmata. Zie Overzicht Rotterdam n. 169. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 35.

E.B. 46. M. C. Sobry. Les vingt-Deux Lettres d'Erasme écritss à Anderlecht en 1521. Traduites du Latin par M. C. Sobry. In: Le Folklore Brabançon 15e année n. 90, Juin 1936, p. 471-607. Niet in Rotterdam. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 46.

E.B. 28. D. Erasmi Roterodami opvs de conscribendis epistolis, quod quidam & mendosurn & routilurn ediderant, recognitum ab authore & locupletatum. Parisiis apud Simonem Colinaeum 1533. 283 blz. in 8. Zie Overzicht Rotterdam n. 501. Exemplaar in Goudse Librye, n. E.B. 28.

E.B. 49. Des. Erasmi Roterodami divae Genovefae Praesidio a quartana feb re liberati. Carmen uotiuum N unquam antehac excusum. Fribvrgi Brisgoviae anno M.D. XXXII. 8 ongenummerde blz. in 4. Overzicht Rotterdam n. 212.

Exemplaar in Goudse Librye (achter 624) E.B. n. 49.

E.B. 26. Paraphrasis Erasmi Roterod. inl elegantiarum libris L.

18

Vallae, cum Gallica turn dictionum, turn locutionum expositione. Addita est & Farrago sardidarum verborum, repurgata per Cornelium Crocum. Tertia editio. Parisiis 1534 (niet in Rotterdam). 102 en XLIV (Register) blz. in 12.


E.B. 41. Des. Erasmi Roterodami purgatio aduersus Epistolam no ( n) sobriam Martini Lutheri. M.D. XXXIII!. Z. n. van dr. 62 blz. in 12. Zie 0Vrerzicht Rotterdam blz. 41 n. 1362. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 41.

E.B. 40. De civilitate morvm pverlilivm libellvs, per Des. Erasm. Roterodamum. Ex postrema authoris recognitione. Druk~ kersmerk. Parisiis, Ex officina Gabrielis Buon, in ciauso Brunello, sub signo D. Claudij. 1574. 15 blz. in 8. (Deze uitgave niet in Rotterdam). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 40.

E.B. 17. Des. Erasmi Roterod. De utraque Verborum ac Rerum Copia Lib. 11. Ad sermonem et stylum formandum utilis~ sim i. Jena Impensis Bartholom. Furhmanni. Z. j. 316 en VIII ( Epitaphia ac tumuH, quibus D. Erasmi mors defletur) en XI (Index Capitum & Titulorum) blz. Zie Overzicht Rotverdam n. 625.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 17.

E.B. 2. Bereydinghe totter Doot: Een costelick ende devoot Boecxken ghemaeckt van den Eerweerdighen ende ver~ maarden Erasmo van Rotterdam, Int Jaer van 34, int Latijn eerst wtghegheven/ ende nu met grooter neer~ sticheyt int Nederduytsch overgheset. Tot Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz., Boeckvercooper op 't Steygherj in den Josephus. Anno 1616. 48 blz. in 8, 2 kol. goth. druk.

In het Latijn: De praeparatione ad mortem liber. Zie Overzicht Rotterdam no. 1308.


E.B. 1. Een schoon Tractaet Vande Eendrachtigheydt der Kercken/ tot nederlegghinghe van de Tweedracht der Opinien. Beschreven door D. Erasmus van Rotterdam.

19

Wt het Latijn overghezet in "t Nederduytsch. Drukkers~

merk. Tot Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz.,jBoec~vercooper opt Steygherfin Josephus: Anno 1616. 64 blz. in 8. 2 kol. goth. druk.

In het Latijn: Liber de sarcienda ecclesiae concordia. Zie Overzicht R,otf,erdam n. 922.


E.B. 4. Een Christelycke nootsakelycke Claghe des V redes/ die in alle geslachten onder alle voleken verdreven ende verworpen wordt. Eerst door Erasm. Roteradamurn in den Latijne beschreven ende nu neerstelyc in de Neder~ duytsche Tale overgheset: Allen Menschen heden~daechs zeer nut ende profijtelijc om lesen.

Tot Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz.,jBoecvercooper opt Steygher; in Josephusj Anno M.D.C. xv j.

44 ongenummerde blz. in 8. 2 kol. goth. druk. In het Latijn: Querela pacis. Zie Overzicht Rotterdam n. 1388.


E.B. 5. Van de Versmaetheydt der wereltj eenen Brief// ghe~

rnaeekt van den Hooch~Gheleerden ende seer Vermaer~ den Doetoor ERASMVS van ROTTERDAM, Dien hy geschreven heeft ter liefden van eenen ghenaemt Dirck van Haerlem, Canoniek der Oordenen vanS. Avgvstiin. Noch een Boecxken/ van den selven ERASMVS van ROTTERDAM, van de ghelijckenisse van eender Mag et, ende een en Martelaer.

20

Hier is noch by geset tot sluytinge van desen/ Een Ser~ moon van S. Ian Chrisostomvs, Welck hy gepredickt heeft opten dach vander Passien vanden Heyligen Machabeen.

Tot Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz.jBoeckvercooper opt Steygher/ in Josephus. Anno M.D.C. xvi. 92 blz. in 8. 2 kol. goth. druk.

In het Latijn: De contemptu mundi epistola. Zie Overzicht Rotterdam n. 560. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 5.

E.B. 6. Vande suyverheyt Des Tabernakels oft der Christelijcker Kercken: Beschreven door Erasmum van Rotterdam. To Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz. Boeckvercooper/ woonende op 't Steygher inden JosephusjAnno 1616. Achter: Paulus de derde Paus van dien naemjDen Eerweerdighen D. Erasmo van Rotterdam der Heyligher Schriftueren vercondigere. 35 blz. in 8. 2 kol. goth. druk. In het Latijn: De puritate tabernaculi seu ecclesiae christianae. Zie Overzicht Rotterdam n. 1370. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 6.

E.B. 7. De Maniere om Godt te bidden. Ghestelt int Latijn, Door den wijt-beroemden ende welgeleerden Des. Erasmus van Rotterdam, ende nu in onse Nederduytsche Tale overgheset. Drukkersmerk. Tot Rotterdam, By Matthijs Bastiaensz., BoeckvercooperJ opt Steygher/in Josephus/ Anno M.D.C. xvj. 50 ongenummerde blz. 2 kol. goth. druk. In het Latijn: Modus orandi Deum. Zie Overzicht Rotterdam n. 963. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 7.

E.B. 50. Modus orandi Deum per Desiderium Erasm Roterodamum. Drukkersmerk. Lugduni Batavorum Ex Officina Ioannis Maire Anno 1641. 144 blz. in 12. Zie: Overzicht Rotterdam n. 960. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 50.

E.B. 3. ERASMUS van ROTTERDAM, Van den VRIJEN .. WIL tegen D. Martinus Luther. Vignet. 't Amsterdam, By Joris vander Woude, Boekverkooper, 1715. 68 blz. in 8. Met portret van Erasmus. Gravure. A. van Buysen fecit.

21

In het Latijn: De libero arbitrio diatribe. Zie Overzicht Rotterdam n. 191. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 3.

E.B. 11. Symbolvm Apostolorvm, oft Een clare wtlegginghe des Apostolischen Geloefs/ende der thien Gheboden Gods: door den eerweerdighen Leraer ERASMUM van ROTTERDAM, ghemaeckt/ ende wtghegheven: Einde Anno M.CCCC. XXX]JJ]/ met grooter neersticheydt wt de Latijnsche spraecke in onser Duytscher tale overgheset. Tot Rotterdam, By Mathijs Bastiaensz.jBoeckvercooper opt Steyger/in Joseph~s/Anno M.D.C. xvi. 128 blz. in 8. 2 kol. goth. druk. In het Latijn: Explanatio symboli apostalorum sive catechismus. Zie Ov-erzicht Rotterdam n. 867. Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 11.

E.B. 51. Vermaninghe door welcke betoont wordt dat alle menschen met neersticheydt behaoren den heylighen Euangelie te Lesen. Beschreven door D. Erasmum van Rotterdam. Tot Rotterdam, By Mathijs Bas.tiaensz. Boeck-vercooper woonende op 't Steyger inde Josephus. Anno 1616. 18 blz. in 8. 2 kol. goth. druk. In he Latijn: Ex1hortatio ad studium evangel. lectionis. Zie Epistola nuncupatoria ad Carolum Caesarem. Zie Overzicht Rotterdam n. 753. (Niet in Rotterdam). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. n. 51.

E.B. 18. Desiderii Erasmi Roterodami Flores Ex ejus scriptis collecta. Drukkersmerk. Lugduni Batavorum, Ex Officina laannis Maire. 1645. 378 blz. in 12. Zie Overzicht Rotterdam n. 875. Exempaar in Goudse Librye n. E.B. 18.

E.B. 45. ERASMUS (0.) Erasmi Roterodami Silva Carminum antehac nunquam impressorum. Gouda 1513. Reproduetion photo-lithographique avec

22

notice sur la jeunesse et les premiers travaux d'Erasme par H. C. Ruelens. Bruxelles. T. J. Arnold 1864 in 4. Zie Overzicht Rotterdam n. 226.


E.B. 53. Paraphrasis ofte Verklaringh over 't Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi. Door Des. Erasmus van Rotterdam. Uyt het Latijn vertaelt, Door Ellert de Veer. Notaris tot Amsterdam. Vijfde druk. Portret van Erasmus. 't Amsterdam, Ghedruckt by Thomas Fonteyn, Boeck-Drucker, op de VoorburgwaL by de Deventer Houtmarkt, naest de Vogel-Grijp. In Compagnie 1660. 301 en 215 blz. in folio. Zie Overzicht Rotterdam n. 1735 (Latijn: Novum Testamenturn paraphrasis). Exemplaar in Goudse Librye n. E.B. 53.

E.B. 55. Het eerste deel/der Paraphrasis/ Dat is/ Verclaringhe op het nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christij Door Des. Erasmus van Rotterdam;. Wt den Latijnsehen taele overgheset in Nederduytschj Door Ellert de Veer, Notaris tot Amsterdam. Vignet. t'Amstelredamj Ghedruckt by Ellert de Veer op de Nieuwe brugghe opt Paelhuys/ anno 1594. 2 dln. in fol., dl. I 259 blz., dl. II 190 blz. Zie Overzicht Rotterdam n. 1731. Exemplaar in Goudse Librye ( Cat. n. 170) E.B. 55.

E.B. 59. Het eerste Deel/ der PARAPHRASIS, Dat is: Verklaringhe op het Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi .Door Des. Erasmus van Rotterdam. Uyt de Latijnsche Tale overgheset in Nederduytsch. Desen vijfden Druck, verbetert ende vermeerdert met vier Dedicatien, op de vier Euangelisten, van Erasmus in t'Latijn beschreven. Tot Rotterdam, By Pieter en Abraham van Waesbergen. Boeckverkoopers op t'Steyger inde gekroonde Leeuw. Anno M.DC.LX. Fol. 1-223.

23

24

Het tweede Deel/ der PARAPHRASIS, Dat is: Verklaringe op het Nieuwe Testament onses Heeren Jesu Christi. Door Des. Erasmus van Rotterdam. Uyt den Latijnsehen Tale overgheset in Nederduytsch, Door Ellert de Veer, Notaris tot Amstelredam. Tot Rotterdam, By Pieter en Abraham van Waesberge, Anno 1660. Fol. 1-160. In het eerste deel achter het voorwerk, leven van Erasmus, een gedicht door Joost van Vondelen "Op 't Metalen Beeld onlanghs te Rotterdam Opgerecht tot Ere van den GROOTEN ERASMUS".

In het tweede deel op fol. 160 vs.: Tot Gouda, Gedruckt by Willem vander Hoeve, Boeckdrucker, inde Peperstraet, naest radt van Avontueren, Anno 1660. 2 deelen in folio in een band. Zie Overzi,cht Rotterdam n. 1738.


E. C. DOOR ERASMUS BEZC)RGDE UITGA VEN.

E.C. 1. Opvs Ervditissimvm Divi IRENAEI EPISCOPO LVG~ DVNENSIS in qvinqve libros digestum, in quibus mire retegit et confutat ueterum hereseon impias ac porten~ tosas opiniones, ex uetistissimorum codicum collatione quanturn licuit emendatum opera Des. Erasmi Rotero~ dami, ac nunc eiusdem opera denuo recognitum, correctis ijs quae prius suffugerant. Additus est index rerum scitu dignarum. Apvd Inclytam Baslaeam ex officina Frobeniana Anno M.D. XXVIII. XII-335-XI blz. in fol. Zie Overzicht Rotte~dam n. 1594. Exemplaar in Goudse Librye (n. 201, Cat. blz. 15) n. E.C. 1.

E.C. 2. D. HILARil PICT AVORVM episcopi locvbrationes qvotqvot extant, olim per Des. Erasmvm Roterod. haud mediocribus sudoribus emendate, nunc denuo vigilantis~ sime & ad plura exemplaria per D. Martinurn Lypsium collatae & recognitae. Drukkersmerk. Basilae Per Evsebivm Episcopivm et Nicolai Pratris hae~ redes Anno M.D. LXX. XXVIII-688-XL blz. in fol. (Niet in Rotterdam). Exemplaar in Goudse Librye ( n. 220, Cat. blz. 16) n. E.C. 2.

E.C. 3. Opera Divicae CILII CYPRIANI Episcopi Carthaginien~ sis, ab innumeris mendis repurgata, adiectis nonnullis libellis ex vetussimis exemplaribus, quae hactenus no ( n) habebantur, ac semotis ijs, quae falso videbantur in~

scripta, u na cu ( m) annuntiatiunculis Atque haec omnia nobis praestitit ingenti labore suo ERASMVS Rotero~ damvs, vir iuuandis optimis studijs natus. Apvd Inclytam Basileam ex officina A. Frobeniana An. M.D. XXI.

25

XXIV -515-XXX blz. in fol. Zie Overzicht Rotterdam n. 1547.

Exemplaar in Goudse Librye (n. 218, Cat. blz. 16) n. E.C. 3.

E.C. 4. Omnivm opervm Divi EVSEBII HIERONYMI STRI~ DONENSIS. Tomvs primvs. parainetika, videheet ea qvae ad vitam recte institvendam pertinent complectens. Vna cvm argvmentis et scholiis Des. Erasmi Roterodami cvivs opera potissimvm emendata svnt qvae ante hac erant depravatissima et instavrata ea qvae privs erant mvtila.

Apvd inclytam Basilaeam ex accuratissima officina Fro~ beniana. 9 dln. 5 bdn. in fol. Niet in Rotterdam. Exemplaar in Goudse Librye (n. 219, Cat. blz. 16) n. E.C. 4.

Vooraan staat geschreven: Hunc librum legavit M. Rodolphus a Munneckdam Licentiatus S. Theologiae & quondam vicepastor huius Ecclesiae qui obiit anno Dni 1546 - II Julij. Requiescat in pace.

E.C. 5. Omnivm opervm D. AVRELII A VGVSTINI HIPPO~ NENSIS episcopi. primvs tomvs, ad fidem vetvstorvm exemplarivm, post omnivm in hunc usque diem editienes denuo summa uigilantior repurgatorum a mendis innu~ meris ut optimo iure tantus Ecclesiae doctor renatus uideri possit. Drukkersmerk.

26

Basileae M.D. XLIII. (Achter staat: Basileae per Hiero~ nymvm Frobenivm et Nicolavm Episcopivm anno M.D. XLI. 10 dln. (1541-43) in fol.

De opdracht van Erasmus aan Alphensus Fonseca. aarts~ bissch. van Toulouse is gedateerd: Preiburg M.D. XXIX. Niet in Rotterdam.

Exemplaar in Goudse Librye (n. 215, Cat. blz. 16) n. E.C. 5.

E.C. 6. Annotationes of Aanteekeningen op 't Nieuwe Testament: door Desiderius Erasmus van Rotterdam. In 't Latijn beschreven en, volgens des schrijvers vijfde en leste ver~ meerdering, van J. H. Glazemaker uit het Latijn vertaalt en met D. v. B. overgelezen, en nagezien. Portret van Erasmus. 't Amsterdam Voor Ian Rievwertsz. Boek~verkoper in Dirk van Assen steegh in 't Martelaars Boek 1663. (Achter staat): 't Amsterdam Ter Drukkerye van Tymon Houthaak op de N ieuwerzijds VoorburgwaL by de Deventer Houtmarkt. Int Jaar 1663. 987 blz. in fol. Overzicht Rotterdam n. 1717.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.C. 6.

E.C. 7. Colloquiorum Maturini Cordesii centuria una cum Erasmi Roterodami colloquiis selectis, ac Loquendi Formulis, Copiaeque verborum compendio. Amstelodami apud Joannem Haffman M.DCC. XLIII. 192 blz. in 8. Niet in Rotterdam.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.C. 7.

27

E.D. GESCHRIFTEN OVER LEVEN EN WERKEN VAN ÉRASMUS.

E.D. 1. Epistolae Domini Nicolai Amsdorfii et D. Martini Lvtheri, de Erasmo Roterodamo. Drukkersmerk. VVitebergae M.D. xxxiiii. (Achter staat): Impressum VVitebergae per loannem Lufft. Anno M.D. XXXIliL 25 blz. in 12. Zie Catalogus Rotterdam blz. 44.

Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 1.

E.D. 2. Den groeten Rotterdammer In zijn Geboorte~stad herstelt, En met nieuwen Luyster verheerlijkt: Door ordere der Ed. Achtb: Heeren Burgemeesteren en Regeerderen der Stad ROTTERDAM. Gravure (Beeld van Brasmus). Tot Rotterdam, By Isaak Naeranus, Boekverkeeper op 't Steyger 1677. 10 blz. in 4. Zi~ Knuttel, Pamfletten n. 11540 (Niet in Rotterdam) .


E.D. 3. SERVUM ARBITRIUM, Dat is: De knechtelyke wille, Verklarende, dat de Vrye Wille niet is. Geschreven tegen Erasmus van Rotterdam door MARTINUS LUTHER. Vernieuwde Uytgave, doorgaens van vorige Drukfouten gezuivert, en door vergelyking met het Latijn veel verbetert. 't Amsterdam, By Joris vander Woude, Boekverkooper, in de Lombart-steeg. 1745. X-269-X blz. in 8. Met gravure van Luther (A. van Buysen fecit). Zie Catalogu~ Rotterdam blz. 37.


E.D. 4. Vie d'Erasme, Dans laquelle on trouvera l'Histoire de plusieurs Hommes célèbres avec lesquels il a été en liaison, I'Analyse critique de ses Ouvrages, & l'Examen impartial de ses sentiment en matière de Religion.

28

Par M. de Burigni, de l'academie Royale des lnscriptions & Belles Lettres. Tome second. A Pa ris chez De Bure 1' ainé, qua i des Augustins, du coté du Pont S. Michel, à S. Paul. M.DCC. LVII. 632 pag. in 8. (p. 573-580: Catalogue des ouvrages d'Erasme, p. 581.-631: Tablie alphabetique des matières). Niet in Rotterdam.


E.D. 5. The life of Eramus with Historica! Remarks on the state of Literature between the tenth and sixteenth centuries. By Charles Butler.

London, John Murray. Albemade street M.DCCC XXV. XII en 244 blz. in 8. Zie Catalogus Rotterdam blz. 5.


E.D. 6. Leben des Erasmus von Rotterdam. Mit einleitenden Betrachtungen über die analoge Entwickelung der Menschheit und des einzelnen Menschen. Von Adolf Müller.

Hamburg bei Driedrich Perthes 1828. 394 blz. in 8.

Zie Catalogus Rotterdam blz. 5.


E.D. 7. B. Glasius, Verhandeling over Erasmus als Nederlandsch Kerkhervormer.

's-Gravenhage bij de Erven Thierry en Mensing 1850. 387 blz. in 8.

Zie Catalogus Rotterdam blz. 34.


E.D. 8. J. A. Froude, Desiderius Erasmus, zijn leven en zijne brieven door Prof. J. A. Froude. Uit het Engelsch vertaald en met aanteekeningen vermeerderd door J. H. Maronier.

29

Amsterdam, Uitgevers Maatschappij "Elsevier" 1896. 2 deelen in 8. (Deel I- 162 blz., deel II - 185 blz.). Zie Catalogus Rotterdam blz. 7. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 8.

E.D. 9. M. A. G. Vorstman, De geboorteplaats van Erasmus. 8 hlz. Overdruk(: Nederlandsch Archief voor kerkelijke geschiedenis, Se deel, blz. 233-240. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 9.

E.D. 10. L. A. Kesper, Een vervalschte brief van Erasmus? 7 blz. in 8. Overdruk: De Nederlandsche Spectator 1904 n. 34. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 10.

E.D. 11. Dr. J. Lindeboom, Erasmus, onderzoek naar zijne theo~ logie en zijn godsdienstig gemoedsbestaan. Leiden, A. H. Adriani 1909. 200 blz. in 8. Zie Catalogus Rotterdam blz. 22. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 11.

E.D. 12. Erasmus en zijn drukkers~uitgevers, een fragment uit hun briefwisseling, bewerkt door B. Kruitwagen, O.F.M. Amterdam, 1923. Letergieterij "Amsterdam" voorheen N. Tetterode. 23 blz. in 8. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 12.

E.D. 13. J. Huizinga, Erasmus. Haarlem 1924, H. D. Tjeenk Willink & Zoon. 288 blz. in 8. Catalogus R:ott,erdam blz. 8. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 13.

E.D. 14. Albert Hyma, The Youth of Erasrnus.

30

Ann Arbor University of Michigan Press 1930. 350 blz. in 8. Zie Catalogus Rotterdam hlz. 10. Exemplaar in Goudse Librye n. E.D. 14.

E.D. 15. {Braus-Riggenbach, Helene) Das Erasmushaus zu Basel "Haus zum Luft" seit 1400 urkundlich bezeugt ..... . Base!, Braus Riggenbach 1937. 16 blz. gr. 8, met portretten en platen. Zie Catalogus Rotterdam blz. 84.


E.D. 16. Garmt Stuiveling, Erasmus. Spel van het Humanisme in zes taferelen. N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam 1936. 185 blz. in 8. Zie Catalogus Rotterdam, blz. 85.

Exemplaar Goudse Librye (n. 1320 d.d.) E.D. 16.

31

•

DRUK. VERZIJL GOUDA

ERASMIANA - Archiefman

Documents

Transcript of ERASMIANA - Archiefman