entiteit e-government en ICT-Beheer

116
1 entiteit e-government en ICT-Beheer Jaarrapport 2010 e-IB ICT-Beheer e-government

Transcript of entiteit e-government en ICT-Beheer

Page 1: entiteit e-government en ICT-Beheer

1

entiteit e-government en ICT-BeheerJaarrapport 2010

e-IBICT-Beheer

e-government

Page 2: entiteit e-government en ICT-Beheer

1

Page 3: entiteit e-government en ICT-Beheer

1

Inhoud

Inhoud p1Voorwoord p5 Beleidsnota 2009-2014: managementsamenvatting luik ICT p7 Strategische doelstellingen, programma’s en projecten p9Beleidsdocumenten, beleidsdoelstellingen en ICT-programma’s p11

Programma’s ter ondersteuning van de optimalisatie en verdere uitbouw van de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening p15 Afsluiten ICT-contract 2008 p17 Externe benchmarking gemeenschappelijke ICT-dienstverlening p18 Afsluiten telefoniecontracten 2011 p19 De entiteit e-government en ICT-Beheer als gemeenschappelijk ICT-dienstencentrum p20

Programma’s ter ondersteuning van de optimalisatie en verdere uitbouw van de gemeenschappelijke ICT-omgevingen p23

Netwerk p25 Computerzalen p28 Datacenterstrategie p30 Mainframe p31 Opslag- en back-upomgeving p32 Mailomgeving p34 Thin Client p36 Dienstengeoriënteerd-architectuurplatform p37 Verhuisbewegingen en nieuwe VAC’s p41 Databanken en Business Intelligence gemeenschappelijke omgevingen p42 Enterprise Content Management p44 Serveroptimalisatie p46 Toegangscontrole en e-signing p48 Uitbouw gemeenschappelijke Web 2.0-omgevingen p51 Vlaams overheidsnetwerk (VOnet) p52 Geïntegreerde communicatie p55 Verbeteren van het veiligheidsniveau p56

Programma ter ondersteuning van groene ICT p59 Groene ICT p61

Programma’s ter ondersteuning van e-government p63 Magda 2.0 p65 MAGDA persoonsdiensten - Vlaamse kruispuntbank personen (VKBP) p68 MAGDA ondernemingsdiensten - Verrijkte KruispuntBank voor Ondernemingen (VKBO) p70 MAGDA geografische informatie p72 Geïntegreerd e-government - e-gov voor en door lokale besturen p79

1.2.3.4.

5.6.7.8.9.

10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.

22.

23.24.25.26.27.

Page 4: entiteit e-government en ICT-Beheer

2

Page 5: entiteit e-government en ICT-Beheer

3

Programma’s ter ondersteuning van de interne werking p81

Optimalisatie interne controle en organisatiebeheersing entiteit e-government en ICT-Beheer p83 Architectuur p84 Evaluatie van het ICT-veiligheidsniveau p85 Gemeenschappelijke ICT-dienstverlening Ondersteunende Systemen (GIOS) p86 Operationele fase telefoniecontracten p89

Communicatie p91

Addenda bij de e-governmentprojecten p95

Addendum 1: Het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer p96 Addendum 2: Het besluit van de Vlaamse Regering van 15 mei 2009 houdende de uitvoering van het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer p98

Addendum 3: Het besluit van de Vlaamse regering van 15 mei 2009 betreffende de veiligheidsconsulenten p100

Addendum 4: De aanstelling van de leden van de Vlaamse Toezichtcommissie en de administratieve ondersteuning van de Vlaamse toezichtcommissie p101

Verklarende lijst termen en afkortingen p103

Bedankt! p111

Contact p113

28.29.30.31.32.

Page 6: entiteit e-government en ICT-Beheer

4

Page 7: entiteit e-government en ICT-Beheer

5

Voorwoord

Luc Chauvin, ICT-manager Vlaamse overheid

Manager entiteit e-government en ICT-Beheer

“Ook in 2010 werd iedereen geconfronteerd met bud-getbeperkingen en herstructureringen. De roep om ‘meer te doen met minder’ klonk harder dan ooit: dit door efficiënter te werken en kosten te reduceren. Te-gelijkertijd echter blijft een algemene verbetering van de ICT-dienstverlening het belangrijkste objectief.

Daarom blijft de entiteit e-government en ICT-Beheer volop inzetten op het concept van herbruikbare ICT- en e-governmentbouwstenen. Dit alles binnen het raamwerk van een duidelijke referentiearchitec-tuur, zoals vooropgesteld in de beleidsnota 2009-2014. Zo delen we expertise, behalen we aanzienlijk schaalvoordelen en bevorderen we een eenvormige dienstverlening. Integratie, afstemming en beheer worden eenvoudiger.

Elke organisatie binnen de Vlaamse overheid is een potentiële kandidaat om dergelijke bouwstenen aan te reiken: dit kan een wezenlijke bijdrage leveren aan het efficiënter aanwenden van de steeds beperktere ICT-kredieten voor nieuwe investeringen.

De entiteit e-government en ICT-Beheer wil hierbij een belangrijke rol spelen. Essentieel is een verder door-gedreven dialoog met u en uw organisatie: om opti-maal prioriteiten te stellen en de verdere uitbouw van bouwstenen inhoudelijk goed af te stemmen.

Werkte uw entiteit ook ICT-oplossingen uit die bruik-baar zijn door andere entiteiten? Vermijd dubbel werk en deel uw kennis. Zo creëren we samen een mechanisme waar iedereen baat bij heeft! Hebt u suggesties voor bouwstenen die nog ontbreken? Laat het ons weten.

Ook met dit jaarrapport wenst e-IB een instrument aan te reiken voor afstemming met haar bestaande en toekomstige klanten. Het document biedt immers niet alleen een volledig overzicht van de realisaties van het voorbije jaar. Het geeft ook reeds een zicht op de planning voor 2011, onderwerp van continu over-leg.

Kortom: niets belangrijker dan een constructieve samenwerking. Ik hoop dan ook van harte dat we deze strategie met u verder kunnen uitbouwen.”

Page 8: entiteit e-government en ICT-Beheer

6

Page 9: entiteit e-government en ICT-Beheer

7

Beleidsnota 2009-2014: managementsamenvatting luik ICT

Met ICT en e-government naar geïntegreerde oplossingen

“Ik wens met het ICT- en e-governmentbeleid de Vlaamse overheid en de lokale overheden de nodige ondersteuning te bieden om uit te groeien tot slagkrachtige organisaties. Ik wil voorzien in gemeenschappelijke ICT-diensten die garant staan voor efficiëntie, performantie, geïntegreerd werken, be-trouwbaarheid en duurzaamheid.

Het uitbouwen van een ICT-referentiearchitectuur voor alle overheden in Vlaanderen en het inzet-ten op het gebruik van authentieke bronnen moet bijdragen tot substantiële lastenverlagingen. Hierdoor kunnen de andere beleidsdomeinen en de lokale overheden zich beter concentreren op hun kernopdrachten.

ICT moet ook bijdragen tot een milieuvriende-lijkere overheid onder het motto ‘groene ICT’. Dit betekent niet alleen milieuvriendelijke ICT-infra-structuur aankopen maar ook ICT gebruiken om ener-gie uit te sparen.”

Uit de beleidsnota 2009-2014 van Geert Bourgeois, Viceminister-president van de Vlaamse Regering en

Vlaams minister van Bestuurzaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand

Page 10: entiteit e-government en ICT-Beheer

8

Page 11: entiteit e-government en ICT-Beheer

9

Strategische doelstellingen, programma’s en projecten

De minister bevoegd voor ICT en e-government (dit is de minister bevoegd voor Bestuurszaken), schrijft een beleidsnota uit met de strategische ICT- beleidsdoelstellingen voor de komende legislatuur.

Binnen deze beleidsnota kadert de jaarlijkse beleidsbrief die de operationele ICT-beleidsdoelstel-lingen afbakent binnen de termijn van een jaar. Uiteraard gebeurt hierbij, binnen de getrokken strategische krijtlijnen, een vertaling waarbij de specifieke businessbehoeften van de verschillende klantenorganisaties maximaal worden meegenomen.

Op basis van de strategische en operationele ICT-beleidsdoelstellingen van de minister, worden de strategische en operationele organisatiedoelstel-lingen van de entiteit e-government en ICT-Beheer bepaald en / of bijgestuurd.

De uitvoering van deze organisatiedoelstellingen gebeurt enerzijds via het uitvoeren van een aantal processen en anderzijds via de uitvoering van ICT-meerjarenprogramma’s. Elk programma bestaat uit een of meerdere onderliggende projecten.

ICT-minister, ICT-beleid

Beleidsnota Bestuurszaken (legislatuur)

Beleidsbrief Bestuurszaken (jaarlijks)

Strategische en operationele ICT-beleidsdoelstelingen

Uitvoering

Strategische en operationele organisatiedoelstellingen

ICT-meerjarenprogramma’s entiteit e-government

en ICT-Beheer

ICT-projecten entiteit e-government

en ICT-Beheer

Continuïteit (groei en optimalisatie)

Technologische & maatschappelijke

evoluties

Klanten, evolutie behoeften

Page 12: entiteit e-government en ICT-Beheer

10

Page 13: entiteit e-government en ICT-Beheer

11

Beleidsdocumenten, beleidsdoelstellingen

en ICT-programma’s

Beleidsdocumenten

Volgende beleidsdocumenten vindt u volledig terug op het ICT-extranet: http://ict.vonet.be in de map ‘ICT binnen de Vlaamse overheid / ICT-Beleid / Beleidsnota’s en -brieven’.

• Beleidsnota Bestuurszaken van de Vlaamse minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Me-dia en Toerisme 2009-2014

• Beleidsbrief 2010-2011 Bestuurszaken

Page 14: entiteit e-government en ICT-Beheer

12

Operationele beleidsdoelstellingen 2010: overzicht

Volgende operationele beleidsdoelstellingen werden in 2010 nagestreefd:• optimalisatie en verdere uitbouw van gemeen-

schappelijke ICT-dienstverlening; • optimalisatie en verdere uitbouw van gemeen-

schappelijke ICT-omgevingen; • groene ICT; • e-government.

ICT-programma’s 2010: overzicht per beleidsdoelstel-ling

De verschillende hoger vermelde beleidsdoelstellingen werden vertaald naar projecten in een of meerdere speci-fieke meerjarenprogramma’s.

Elk programma bestaat uit een of meerdere projec-ten: deze projecten komen overeen qua technische inhoud of zijn voor hun resultaten afhankelijk van elkaar.

Hierbij vindt u een overzicht van de programma’s die in 2010 in uitvoering waren, volgens de strategische organisatiedoelstellingen waar ze bij aansluiten.

Page 15: entiteit e-government en ICT-Beheer

13

Beleidsdoelstelling Programma

• Afsluiten ICT contract 2008• Externe benchmarking gemeenschappelijke ICT-dienstverlening• Afsluiten telefoniecontracten 2011• e-IB als gemeenschappelijk dienstencentrum

Optimalisatie en verdere uitbouw van de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening

Optimalisatie en verdere uitbouw van gemeenschappelijke ICT-omgevingen

• Netwerk• Computerzalen• Datacenterstrategie• Mainframe• Opslag- en back-upomgeving• Mailomgeving• Thin Client• Dienstengeoriënteerd-Architectuurplatform• Verhuisbewegingen en nieuwe VAC’s• Databanken en Business Intelligence (BI)

gemeenschappelijke omgevingen• Enterprise content management (ECM)• Serveroptimalisatie• Toegangscontrole en e-signing• Uitbouw gemeenschappelijke web2.0- omgevingen• VOnet• Geïntegreerde communicatie• Verbeteren veiligheidsniveau

Groene ICT • Groene ICT

• Magda 2.0• Magda persoonsdiensten• Magda ondernemingsdiensten • Magda geografische informatie• Geïntegreerd e-government (e-gov voor en door lokale besturen)

e-government

Programma’s ter ondersteuning van de doelstellingen m.b.t. de interne werking

• Optimalisatie interne controle en organisatiebeheersing• Architectuur• Evaluatie van het ICT-veiligheidsniveau• Gemeenschappelijke ICT-dienstverlening Ondersteunende Systemen (GIOS)• Operationele fase telefoniecontracten

Page 16: entiteit e-government en ICT-Beheer

14

Page 17: entiteit e-government en ICT-Beheer

15

Programma’s ter ondersteuning van de optimalisatie en verdere uitbouw van

de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening

1. Afsluiten ICT contract 2008 2. Externe benchmarking gemeenschappelijke ICT-dienstverlening

3. Afsluiten telefoniecontracten 20114. e-IB als gemeenschappelijk dienstencentrum

Page 18: entiteit e-government en ICT-Beheer

16

Page 19: entiteit e-government en ICT-Beheer

17

Programmamanager: Benny VanspringelProgramma 1

AFSLUITEN ICT-CONTRACT 2008

Realisaties 2010

• Februari 2010: de migratie van de oude versie van DDC-DMS naar het nieuwe documentum-platform werd afge-rond.

• Maart 2010: - Versie 2.2 van de nieuwe CMDB-webtoepassingen

werd succesvol in gebruik genomen. Dit is de finale versie in het kader van het initiële transitieproject.

- Versie 5.0 van VOPS werd gepubliceerd en ontsloten naar VOnet.

• April 2010: de offerteprocessen werden volledig ingericht in lijn met de vereisten van het nieuwe contract (inclusief de processen voor marktbevraging voor offertecompo-nenten in resultaatsverbintenis).

• September 2010: er vond een kwaliteitsverbetering plaats van de CMDB2-data. De inrichting van het licen-tiebeheer en het beheer van de onderhoudscontracten werden afgerond.

• 12 oktober 2010: na het afwerken van de laatste vereis-ten werd het transitieproject finaal opgeleverd. Hiermee is het laatste project van dit programma afgerond en is dus ook het programma volledig afgewerkt.

Wat houdt dit programma in

Dit programma behelsde alle activiteiten die vereist waren voor het afsluiten van een nieuw ICT-dienstverleningscon-tract in 2008 en voor de transitie van het oude contract (ICT-contract 2003) naar het nieuwe ICT-contract 2008.

Waarom dit programma

Via dit programma werd gegarandeerd dat er ook na het aflopen van het ICT-contract 2003 (op 1/9/2008) een op de noden van de Vlaamse overheid afgestemd gemeenschap-pelijk ICT-dienstverleningsaanbod (met vrije afname) be-schikbaar bleef ten behoeve van de verschillende entiteiten van de Vlaamse overheid.

Page 20: entiteit e-government en ICT-Beheer

18

Realisaties 2010

In 2010 startte dit programma met een benchmark van de prijs die de Vlaamse overheid betaalt voor de exploitatie van de ge-meenschappelijke netwerkomgeving.

Via een overheidsopdrachtenprocedure werd aan Gartner de opdracht gegeven om de prijs die betaald wordt voor de exploi-tatie van de gemeenschappelijke netwerkomgeving te bench-marken.

De resultaten van deze benchmark tonen aan dat de jaarlijkse totaalprijs (gebaseerd op de situatie van april 2010) voor het be-schikbaar houden van het netwerk 5,1% (ongeveer 162 k€) hoger lag dan het gemiddelde van de marktobservaties.

In parallel met deze benchmark werd echter ook verder ge-werkt aan efficiëntieverhogende initiatieven voor alle exploi-tatiekosten. In het kader hiervan kon ook de jaarlijkse exploita-tiekost voor de netwerkomgeving verlaagd worden en dit voor dezelfde dienstverlening en inventaris. Hierdoor ligt de jaarlijkse totaalprijs nu reeds onder het gemiddelde van de marktobser-vaties.

Wat houdt dit programma in

Dit programma omvat alle activiteiten om jaarlijks een ex-terne benchmark te laten uitvoeren op een deel van het ge-meenschappelijk ICT-dienstverleningsaanbod.

Programmamanager: Jan Van den BosscheProgramma 2

EXTERNE BENCHMARKING GEMEENSCHAPPELIJKE ICT-DIENSTVERLENING

Waarom dit programma

In het kader van de doelstelling van de Vlaamse overheid om de beschikbare werkingsmiddelen zo efficiënt mogelijk aan te wenden, worden een gemeenschappelijk ICT-dienst-verleningsaanbod en gemeenschappelijke ICT-omgevingen aangeboden. Op die wijze kunnen schaalvoordelen maxi-maal uitgespeeld worden en kunnen er o.a. via goede in-tegratie grote efficiëntiewinsten geboekt worden voor de verschillende overheidsprocessen.

Het gemeenschappelijk ICT-dienstverleningsaanbod dient echter ook marktconform te blijven. Hiervoor zijn in het contract met de externe ICT-dienstverlener meerdere me-chanismen voorzien. Een ervan heeft betrekking op de mo-gelijkheid om externe onafhankelijke benchmarks te laten uit voeren.

Toekomst

Rekening houdend met de kostprijs en de doorlooptijd die vereist is voor het uitvoeren van externe benchmarks, wordt maximaal één externe benchmark per contractjaar (exclusief de periode van de initiële transitie en de exit) voorzien. Elke benchmark zal uitgevoerd worden op basis van een aparte overheidsopdracht.

In 2011 wordt een benchmark gevoerd m.b.t. de exploitatie van de gegevensopslag- en backup-omgeving.

Page 21: entiteit e-government en ICT-Beheer

19

Realisaties 2010

• Op 16 februari 2010 werd de vooraankondiging gepubli-ceerd in het Bulletin der Aanbestedingen.

• Op 18 februari 2010 werd de vooraankondiging gepubli-ceerd in het Europees Publicatieblad.

• De krachtlijnen en de aanbestedingswijze werden opge-steld en goedgekeurd met duurzaamheid als aandachts-punt.

• De principiële gunningsbeslissing werd genomen. • e-IB stelde een nota op aan de Vlaamse Regering.

- e-IB ontving het akkoord van de Vlaamse Regering op 23 juli 2010.

- Als gunningsprocedure werd er gekozen voor een beperkte offerteaanvraag.

- De contractduur werd vastgesteld op 7 jaar. • Het begrotingsakkoord werd aangevraagd.

- Het begrotingsakkoord werd verkregen op 23 juli 2010

Wat houdt dit programma in

Dit programma omvat alle nodige activiteiten voor:• het afsluiten van nieuwe telefoniedienstverleningscon-

tracten in 2011; • de transitie van de oude naar de nieuwe telefoniecon-

tracten.

Waarom dit programma

Dit programma garandeert dat er een gemeenschappelijk telefoniedienstverleningsaanbod beschikbaar blijft na het aflopen van de telefoniecontracten op 20/7/2011.

Dit gemeenschappelijk telefoniedienstverleningsaanbod wordt afgestemd op de noden van de Vlaamse overheid ten behoeve van de verschillende entiteiten van de Vlaam-se overheid en de lokale overheden die vrij van het aanbod kunnen afnemen. De contractduur bedraagt zeven jaar.

Programmamanager: André Van VyveProgramma 3

AFSLUITEN TELEFONIECONTRACTEN 2011

Toekomst

Dit programma startte op in 2010. Het zal doorlopen tot 2012.

Dit programma bestaat uit de volgende projecten:

September 2010 tot mei 2011Uitvoeren overheidsopdrachtenprocedure (tot gunning aan nieuwe telefoniedienstverleners): • Oproep tot deelneming: ok • Aankondiging: ok • Selectie deelnemers: ok • Opmaak van het bestek: bestek overhandigd aan Inspec-

teur van Financiën op 11 jan 2011. - Positief advies ontvangen van IF op 3/2/2011

• Uitnodiging tot het indienen van een offerte verzonden naar de verschillende operatoren op 4/2/2011 - Offertes worden verwacht op 11/4/2011

• Ontvangen van de offertes • Evaluatie • Gunning (juli 2011)

Juli 2011- januari 2012 Transitie naar nieuwe telefoniecontracten.

Page 22: entiteit e-government en ICT-Beheer

20

Programmamanager: Wim MartensProgramma 4

DE ENTITEIT E-GOVERNMENT EN ICT-BEHEER ALS GEMEENSCHAPPELIJK ICT-DIENSTENCENTRUM

Realisaties 2010

• De connectiviteit voor “Beheer op afstand” werd uitge-werkt.

• In de vorm van workshops werd een aanzet gegeven voor het bepalen van de e-IB-service-strategie.

Wat houdt dit programma in

Dit programma schept het kader voor en het aanbod van de entiteit e-government en ICT-Beheer als gemeenschap-pelijk ICT-dienstencentrum:

1. processen, procedures, tools en organisatiestructuur voor het ontwikkelen, het promoten, het leveren en het factureren van diensten;

2. concrete diensten: zowel bestaande als nieuwe – zowel structureel als reactief

• e-IB werkt infofiches uit voor haar bestaande diensten. Daarnaast werkt e-IB vanuit een expertvisie een aantal nieuwe diensten conceptueel uit. - In een volgende fase zullen de bestaande en nieuw

voorgestelde diensten toegelicht worden bij de ver-schillende (potentiële) klanten.

- De klanten wordt om feedback gevraagd: zijn dit de diensten die ze nodig hebben, zijn er andere diensten waarvoor interesse bestaat.

- Op basis van deze feedback kunnen de prioriteiten bepaald worden en kan er een planning opgemaakt worden voor het opleveren van de nieuwe diensten.

Opmerking: de implementatie van de diensten maakt geen deel uit van dit programma, maar gebeurt in het kader van het programma waar de dienst inhoudelijk toe behoort.

Naar aard van diensten gaat het over: i. diensten waarvoor e-IB vandaag klant is bij externe

ICT-dienstverlening en waarvoor het voor de verschil-lende entiteiten van de Vlaamse overheid niet duide-lijk is wat dit voor hun betekent;

ii. diensten die vandaag enkel geleverd kunnen worden binnen het netwerk onder beheer van de gemeen-

schappelijke dienstverlener, maar waar ook andere entiteiten met een eigen netwerk vragende partij zijn om deze diensten af te nemen;

iii. diensten die voorheen niet formeel als dienst inge-regeld werden en die de klanten dus op projectbasis dienen aan te vragen.

• Voorafgaand aan de structurele aanpak wordt inge-speeld op (gemeenschappelijke) klantenbehoeften die naar boven komen in het kader van projecten of vragen van klanten. Deze aanpak is eerder reactief: er wordt immers slechts gestart met het uitbouwen van de dienst op het moment dat er een concrete behoefte is.

Waarom dit programma

Beter Bestuurlijk Beleid verbreedde de organisatorische scope naar de Vlaamse overheid (VO) en gaf de entiteiten meer autonomie. Deze effecten weerspiegelden zich maxi-maal in de krachtlijnen voor het nieuwe outsourcingscon-tract. Alle entiteiten van de Vlaamse overheid kunnen nu toetreden tot dit contract zonder verplichte afname, en dit op een modulaire manier. De klant wenst daarbij trans-parantie, zowel op vlak van diensten (inclusief akkoorden over de dienstverleningsniveaus / SLA’s) als op vlak van prij-zen (responsabilisering).

Contact met de entiteiten leert dat er een aantal (gemeen-schappelijke) behoeften bestaan inzake modulaire afname waarvoor vandaag geen standaard aanbod bestaat. Daar-door moeten vele gelijkaardige vragen op maat uitgewerkt worden én betaald door de klant.

e-IB wil deze nood invullen met een standaard aanbod dat inspeelt op de grootste gemene deler van de behoeften van de entiteiten en dat modulair afgenomen kan worden.

Daarnaast is sinds het van start gaan van BBB een debat ge-start inzake “shared services” of gedeelde diensten. Hierbij is er een onderscheid tussen: • Gemeenschappelijke diensten met verplichte afname.

De budgetten voor deze diensten worden centraal voor-

Page 23: entiteit e-government en ICT-Beheer

21

zien. Dit zijn diensten waarvoor e-IB klant is bij de ICT-dienstverlener (of alternatieve dienstverlener).

• Gemeenschappelijke diensten met vrijwillige afname. De budgetten voor deze diensten worden bijgedragen door de participerende entiteiten. Deze diensten worden of-wel rechtstreeks aangeboden door de ICT-dienstverle-ner aan de entiteiten. Ofwel is e-IB leverancier van de diensten aan de entiteiten.

• Verticale diensten waarvoor de entiteiten zelf oplossin-gen uitbouwen. De entiteit is rechtstreeks klant bij de ICT-dienstverlener (of een alternatieve ICT-dienstverle-ner) of bouwt de oplossing met interne middelen.

Er is nood aan een geconsolideerde dienstencataloog die volgende diensten beschrijft vanuit het standpunt van de entiteiten:• De diensten die de gemeenschappelijke ICT-dienstverle-

ner rechtstreeks aanbiedt aan de entiteiten. • De diensten die e-IB aanbiedt. • Diensten die enkel e-IB afneemt.

Toekomst

• Het bepalen van de e-IB--service-strategie en de impact ervan op de e-IB-processet en het e-IB-organisatiemodel.

• Het testen en operationeel maken van de ontwikkelde facturatietool.

• Uitwerken nieuwe aanpak inzake netwerkdiensten (en meer bepaald inzake netwerkconnectiviteit).

• Afwerken van de oplossing inzake beheer op afstand. • Het herbekijken van het facturatieproces (inclusief het

aanbod, de opvolging, de betrokkenheid van de externe ICT-dienstverlener).

Page 24: entiteit e-government en ICT-Beheer

22

Page 25: entiteit e-government en ICT-Beheer

23

Programma’s ter ondersteuning van de optimalisatie en verdere uitbouw van de gemeenschappelijke ICT-omgevingen

5. Netwerk 6. Computerzalen

7. Datacenterstrategie8. Mainframe

9. Opslag- en back-upomgeving10. Mailomgeving

11. Thin Client12. Dienstengeoriënteerd-Architectuurplatform

13. Verhuisbewegingen en nieuwe VAC’s14. Databanken en Business Intelligence (BI) gemeenschappelijke omgevingen

15. Enterprise content management16. Serveroptimalisatie

17. Toegangscontrole en e-signing18. Uitbouw gemeenschappelijke web2.0-omgevingen

19. VOnet20. Geïntegreerde communicatie21. Verbeteren veiligheidsniveau

Page 26: entiteit e-government en ICT-Beheer

24

Page 27: entiteit e-government en ICT-Beheer

25

Programmamanager: Harro VertonProgramma 5

NETWERK

Realisaties 2010

Continuïteit en continue verbetering van de huidige ICT-omgeving

Uitbouw van een nieuwe backbone-infrastructuurDe vorige netwerkbackbone-infrastructuur had onvoldoende capaciteit om de vraag naar extra bandbreedte te kunnen opvangen. In 2008 is daarom het aanleggen gestart van een nieuwe infrastructuur op basis van 10Gbps-technologie waarmee heel hoge netwerksnelheden mogelijk zijn (10Gbps = 10,7 miljard bits per seconde). In 2009 is deze infrastructuur verder uitge-bouwd tot een nieuwe 10Gbps-backbone die heel Vlaanderen bestrijkt.

Implementatie van een end-to-end Quality of Service framework binnen de netwerkbackboneHierdoor is het mogelijk om een dienstverlening uit te werken die werkelijke end-to-end performantiegaranties over het net-werk kan leveren aan de entiteiten die dat wensen.

In 2008 werd er een ontdubbeling gerealiseerd van de bei-de datacenters (Boudewijn en Nossegem) in gebruik door de gemeenschappelijke dienstverlening. Hierdoor was het voor de vraagzijde mogelijk om hun business-continuityplannen (BCP) in te vullen en te kiezen voor ontdub-beling van toepassingen. Hiervoor zijn per toepassing geschei-den verbindingen nodig. Er werd een architectuur uitgewerkt en geïmplementeerd voor het virtualiseren van deze geschei-den verbindingen (laag 2) op basis van VPLS-technologie, zodat de bestaande connectiviteit optimaal kan worden herbruikt.

Aanpassing van de netwerkinfrastructuur aan de stijging van de hoeveelheid opslagruimteHet gebruik van opslagruimte stijgt jaarlijks exponentieel, sa-men met de capaciteitsbehoeften van de back-up- en archi-veringsomgeving. De communicatiebehoeften om de data te transporteren van de datacenters naar de back-up omgeving zal evenredig stijgen. Binnen dit project zullen initiatieven wor-den ontplooid om deze stijging op te vangen. Verhuis meest noodzakelijke systemen Door het geschikt maken van de beide computerzalen voor het ontplooien van BCP-initiatieven door de vraagzijde is vanuit de operationele dienstverlening de noodzaak gerezen tot ontdub-beling van de beheerssystemen, die momenteel nog uitsluitend in Brussel zijn gelocaliseerd. Dit project voorziet in de verhuis

van de meest noodzakelijke systemen vanuit Brussel naar de computerzaal in Nossegem, om bij onbeschikbaarheid van de zaal in Brussel, de in Nossegem geplaatste systemen toch te kunnen beheren.

In het kader van innovatie en dienstverlening werd er een project uitgevoerd voor virtualisatie van de eindgebruiker-snetwerken Hierdoor kunnen alle gebruikers in een gebouw bediend wor-den door één enkele fysieke infrastructuur. Het project heeft een impact op de continuïteit en beschikbaarheid. Dit project dient om deze impact in kaart te brengen, de problemen op te lossen, eventuele anomalieën te regulariseren, en de bestaande operationele procedures aan te passen of uit te breiden.

Uitfaseren van oude systemen voor telewerkenBij introductie van telewerken werd gebruik gemaakt van tradi-tionele verbindingen zoals de telefoon, en later ISDN. Door de opkomst van breedband, mobiele communicatie en internet werd hiervan steeds minder gebruik gemaakt. Daarom werd er besloten een operationele besparing te realiseren door het uit dienst nemen van de ondersteunende infrastructuur voor tele-werken via telefoon en ISDN.

Vervanging van de systemen voor telewerken via SSL-VPNDe vorige systemen waren door de leverancier als end-of-sup-port geklasseerd en ondersteunden niet de faciliteiten die nodig waren om de groei in het aantal telewerkers op te vangen. Te-gelijkertijd is het aantal beschikbare licenties aangevuld om de stijgende groei op te vangen, en zijn er licenties aangekocht die bij onverwacht piekgebruik kunnen worden ingezet (bv. mas-saal thuiswerken naar aanleiding van een algemene staking).

Beheer op afstandDit project maakt het mogelijk voor additionele dienstverleners om van op afstand beheerstaken uit te voeren, zonder (veilig-heids)risico’s naar andere dienstverleners toe. In 2008 werd een architectuur- en implementatiestudie uitgevoerd naar het inrich-ten van een generieke en algemene beheersomgeving voor ICT-componenten en -toepassingen. Deze studie was noodzakelijk in het kader van het ICT-contract 2008, dat de entiteiten de moge-lijkheid gaf om zelf een dienstverlener te kiezen. Zonder een def-tig ingerichte beheersomgeving met voldoende garanties voor alle dienstverleners konden zij hun afgesproken SLA’s niet garan-deren. Dit project implementeert de resultaten van deze studie.

Page 28: entiteit e-government en ICT-Beheer

26

Diverse kleinere projecten die de beschikbaarheid verho-gen, of extra capaciteit toevoegen aan bestaande compo-nenten om deze te kunnen ontlasten en toekomstige groei op te vangen.

Wat houdt dit programma in

e-IB optimaliseert het netwerk van de Vlaamse overheid. De activiteiten binnen het programma ‘netwerk’ vinden hun oorsprong in verschillende onderdelen van de strategische organisatiedoelstellingen e-IB. Meer bepaald wordt er bin-nen dit programma gewerkt aan:

• continuïteit en continue verbetering van de huidige ICT-omgeving

• uitbouw nieuwe dienstverlening • groene IT

Waarom dit programma

Het programma omvat de volgende doelstellingen:

Continuïteit en continue verbetering van de huidige ICT-omgeving Dit omvat onder meer vervangingen, verhuizingen, capa-citeitsuitbreidingen en vervangingsinvesteringen, alsook ondersteuning op het gebied van netwerkplanning en -ma-nagement.

Uitbouw nieuwe dienstverleningBinnen dit thema wordt een dienstenaanbod ontwikkeld voor netwerken en wordt de noodzakelijke technische in-frastructuur gerealiseerd om deze diensten ook daadwer-kelijk te kunnen leveren:

• netwerkdiensten afgestemd op de businessbehoeften van de klanten;

• ondersteunende platformen voor monitoring, SLA-be-heer en rapportage;

• virtualisatie van de platformen voor thuis- en telewer-

ken, om ze te kunnen aanbieden aan gebruikers van alle entiteiten van de Vlaamse overheid;

• virtualisatie van en externe toegang tot het VO-netwerk om veilig en gecontroleerd beheer van ICT-systemen door externe partijen / verschillende dienstenleveran-ciers mogelijk te maken.

• innovatie op het gebied van netwerken en beveiliging, met de focus op mobiliteit van de gebruikers: - Draadloze verbindingen, naast de traditionele beka-

belde aansluiting. - Identificatie van de aangesloten apparatuur: zo kan

‘het netwerk’ deze automatisch verbinden met de juiste netwerkomgeving. Dit creëert ook de mogelijk-heid voor een gedifferentieerd aanbod van netwerk-diensten voor entiteiten die momenteel nog geen diensten afnemen of voor bezoekers.

- Initiatieven om toepassingen bruikbaar te houden: » voor mobiele gebruikers die toegang hebben tot

toepassingen via een relatief trage WAN-verbin-ding;

» voor gebruikers waarvan de toepassingen in kader van servercentralisatie en/of -optimalisatie werden gecentraliseerd.

Groene IT De Vlaamse overheid heeft als doelstelling om tegen 2020 CO2-neutraal te zijn voor wat betreft de eigen werking. Nieuwe investeringen op vlak van netwerken houden reke-ning met deze doelstelling. Specifieke initiatieven in het ka-der van uitbouw van meer groene netwerken behoren ook tot dit programma.

Page 29: entiteit e-government en ICT-Beheer

27

Toekomst

Continuïteit en continue verbetering van de huidige ICT-omgeving

Introductie van GPS-gebaseerde en zeer nauwkeurige klokVoor een correct ICT-beveiligingsbeheer is het noodzakelijk dat meldingen en alarmen van alle ICT-componenten auto-matisch met elkaar gecorreleerd kunnen worden. Door de grote hoeveelheid informatie is dat handmatig niet mogelijk. Correlatie is alleen mogelijk als alle ICT-componenten ge-bruik maken van een centraal systeem dat de juiste tijd bij-houdt. Dit project zorgt ook voor de aanpassing van alle ICT-systemen zodat zij deze klok gaandaadwerkelijk gebruiken. Opwaardering van het provisionerings- en beheerssys-teem van verschillende beveiligingscomponenten - waar-onder firewalls en systemen voor toegang op afstandDit systeem is verouderd: de leverancier biedt geen onder-steuning meer aan en nieuwe functionaliteiten van de be-veiligingscomponenten kunnen niet in gebruik genomen worden. Binnen dit project zal dit systeem worden opge-waardeerd naar de nieuwste versie.

Vervanging netwerkcomponentenIn 2009 werd al een gedeeltelijke vervanging uitgevoerd van verouderde, defecte en niet meer door de leverancier ondersteunde netwerkcomponenten. In 2011 dienen de res-terende vervangingen plaats te vinden, waarbij de vervan-gingen in het Boudewijngebouw het meest prioritair zijn.

Verder ontdubbelen van de systeemservicesIn de eerste fase van het ontdubbelen is er omwille van bud-gettaire beperkingen voor gekozen om een deel van de sys-teemservices niet te ontdubbelen. Dit heeft tot gevolg dat de recurrente kosten voor de communicatie tussen beide zalen omhoog zal gaan, en dat bij uitval van deze systemen rekening gehouden moet worden met een verminderde performantie. Beide zalen moeten dan immers opereren op een enkel systeem met onvoldoende capaciteit. Dit project voorziet in een lokale ontdubbeling van deze componen-ten, om voorgenoemde problemen op te lossen. Deze ont-dubbeling maakt het ook mogelijk om toepassingen in een van de datacenters te plaatsen, volledig los van het andere datacenter. Dit is een voorwaarde voor het leveren van da-tacenterdiensten aan entiteiten die momenteel nog geen klant zijn van de gemeenschappelijke dienstverlening.

Innovatie

Virtualisatie van de netwerkinfrastructuur van eindgebrui-kers (zie ook realisaties 2010)In 2011 wordt de laatste fase van dit project gestart, waarbij deze technologie wordt ingevoerd op alle locaties van de Vlaamse overheid onder beheer van de gemeenschappe-lijke ICT-dienstverlener.

Uitbouw nieuwe dienstverlening

Inrichten van netwerkdienstenOpdat de entiteit e-government en ICT-Beheer eigen net-werkdiensten kan leveren, dient er een dienstenportfolio uitgewerkt te worden, dienen de kosten in kaart gebracht te worden, kostenmodellen, SLA’s en leveringsvoorwaar-den opgesteld en moet er Service Level Management inge-richt worden. Dit project dient om al deze activiteiten uit te voeren en effectief de dienstverlening in te richten.

Page 30: entiteit e-government en ICT-Beheer

28

Programmamanager: Dirk De BeuleProgramma 6

COMPUTERZALEN

Realisaties 2010

• Wegens de grote toename van de centrale back-up-omgeving (76% groei in de voorbije 2 jaar) werden extra tapekasten geïnstalleerd voor het geordend bewaren van de tapes.

• De computerzaalstrategie voor de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening werd herzien, rekening houdend met de verhuis van de BOU-computerzaal voor einde 2014.

• Voor de Ferraris-computerzaal werden een 15-tal servers uitgefaseerd/gevirtualiseerd.

• De uitbreiding in Colt van 120 naar 230 m² was einde 2010 grotendeels afgerond.

Om budgettaire redenen zijn de realisaties voor het programma ‘Computerzalen’ in 2010 beperkt gebleven.

Wat houdt dit programma in

Dit programma houdt de centrale computerzalen kwalita-tief operationeel en voorziet in de nodige uitbreiding.

Waarom dit programma

De vereisten die aan computerzalen worden gesteld, wijzi-gen elk jaar. Van computerzalen wordt een steeds grotere beschikbaarheid en capaciteit gevraagd. Momenteel zijn er binnen de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening van de Vlaamse overheid drie computerzalen: • een computerzaal in het Boudewijngebouw in Brussel

(BOU),• een computerzaal van de firma Colt in Nossegem (NMC) • een computerzaal in het Consciencegebouw (CON) in

Brussel. Dit programma omvat investeringen in de drie computerza-len. De jaarlijkse extra behoefte aan centrale computerzaal-capaciteit bedraagt momenteel 60m² per jaar.

De inspanningen van de entiteit e-government en ICT-Beheer op gebied van serveroptimalisatie, volstaan niet om tege-moet te komen aan de behoeften van computerzalen. Het vereiste elektriciteits- en koelvermogen per vierkante me-

ter vormt de belangrijkste factor voor uitbreiding van de computerzaalcapaciteit.

De computerzaalactiviteiten voor de komende jaren con-centreren zich rond volgende behoeften:

1) Consolidatie computerzalen / centrale computerzaal- capaciteit:

De serverinfrastructuur van de Vlaamse Administratieve Centra (VAC’s) wordt geconsolideerd naarmate nieuwe locaties in gebruik worden genomen. De verouderde computerzalen Ferraris en Conscience worden afge-bouwd voor serverinfrastructuur. Voor kleine decentrale sites met voldoende bandbreedte naar de centrale com-puterzaalinfrastructuur wordt eveneens de eliminatie van de lokale servers voorzien. Op termijn wordt er ge-streefd naar een centraal computerzaalaanbod van twee datacenters - wegens einde huurcontract van het Boude-wijngebouw wordt dit datacenter gemigreerd naar een nieuwe locatie voor einde 2014.

De voordelen van een centraal aanbod aan computerzalen:• Maximale schaalvoordelen: indien elke entiteit de eigen

computerzaalfaciliteiten zou uitbouwen, betekent dit een meeruitgave voor de Vlaamse overheid.

• Groene ICT (zie ook verder): het is efficiënter één ruimte van 500m² te koelen dan tien locaties van 50m².

• Faciliteren van interne cloudcomputing: op termijn zou in combinatie met external cloudcomputing een private cloud voor de Vlaamse overheid gerealiseerd kunnen worden.

2) Invullen bijkomende behoeften: • De behoeften op gebied van informatisering nemen toe

en steeds meer mensen doen aan telewerken.• Omwille van het toegenomen belang van ICT-infrastruc-

tuur dienen ook computerzaalfaciliteiten rekening te houden met business continuity en disaster recovery.

• Steeds meer nieuwe functionaliteiten (zoals mobiele e-mail, e-mailarchivering, DMS-systemen, …) worden toe-gepast en steeds meer data (foto’s, GIS-bestanden,…) worden bewaard.

Page 31: entiteit e-government en ICT-Beheer

29

3) Groene ICT: Bij uitbreiding vormt groene ICT een belangrijk aan-dachtspunt: de Vlaamse overheid streeft ernaar om te-gen 2020 CO2-neutraal te zijn in de eigen werking:

• Het gebruik van virtualisatietechnieken beperkt de nood aan extra datacentercapaciteit en draagt zo meteen ook bij aan de trend van ‘groene datacentra’.

• In de computerzalen wordt gestreefd naar een minimum aan energieverbruik.

Toekomst

In 2011 staan volgende projecten op de planning:

• Finalisatie van de uitbreiding van de NMC (Colt - Nosse-gem) computerzaalcapaciteit van 120 naar 230 m2Dit project omvat racks (met een warme en koude gang concept), gestructureerde netwerkbebakeling, netwerkswitchen (zowel ethernet LAN als fibre chanel SAN), stroomaansluitingen (met detailmeting per rack). De maximale capaciteit voor Colt Nossegem wordt dan bereikt (geen uitbreiding meer mogelijk).

• De vereisten i.v.m. Green-IT worden opgevolgd.

• Voorbereiding van project nieuw datacenter ter vervan-ging van BoudewijnHet nieuwe datacenter is noodzakelijk: - de veroudering van de Boudewijncomputerzaalinfra-

structuur met onmogelijkheid tot uitbreiding (Boude-wijn computerzaal heeft zijn maximale capaciteit be-reikt voor koeling)

- einddatum huurovereenkomst Boudewijn (2014) - Green-IT-doelstellingen vergen bouwtechnische aan-

passingen en kunnen niet gerealiseerd in/met de be-staande omgeving

• Project nieuw datacenter (al dan niet in combinatie met Disaster Recovery-functionaliteiten)In 2011 wordt migratie van het het Boudewijn datacenter naar een nieuw datacenter gepland. Dit groot en com-plex project (zowel technisch als financieel) vereist zo-wel facilitaire als IT-technische studies met overkoepe-

lend projectmanagement. Een meerjarenplanning dient opgesteld, afhankelijkheid van het e-IB-programma ‘Da-tacenterstrategie’.

• Onderhoud en uitbreiding van de inrichting van compu-terzalen (racks, KVM-systemen,...)

• Milieuvriendelijke afvoer van servermateriaalDe voorbije jaren werden tientallen servers en andere IT-componenten uit dienst genomen in het kader van serveroptimalisatieprojecten. Het verouderde en niet herbruikbare IT-materiaal dient milieuvriendelijk te wor-den afgevoerd.

• Voldoende computerzaalcapaciteit tot juli 2012

Page 32: entiteit e-government en ICT-Beheer

30

Programmamanager: Paul De VroedeProgramma 7

DATACENTERSTRATEGIE

Wat houdt dit programma in

Het programma 'datacenterstrategie' beoogt het opleve-ren van een document met aanbevelingen voor de te vol-gen strategie over een periode van vijf tot tien jaar m.b.t. de datacenters voor de gemeenschappelijke ICT-dienstverle-ning. Passend binnen de vooropgestelde strategie geeft de entiteit e-government en ICT-Beheer aanbevelingen voor de implementatie van de datacenterstrategie (inclusief de mi-gratie van het datacenter in het Boudewijngebouw).

Waarom dit programma

De strategie van de entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB) is gericht op het verlenen van maximale toegevoegde waarde, op het leveren van een gedifferentieerd aanbod aan kwalitatieve datacenterdiensten waardoor een hef-boomeffect ontstaat en op het efficiënt inzetten van de ICT-middelen.

Uitgaande van een analyse van de behoeften van de klant-zijde, stelt e-IB een beeld op van een aanbod aan datacen-terdiensten dat aan de vraag tegemoet komt. Daarna gaat e-IB in op het kernvraagstuk hoe men dit aanbod het best kan realiseren. Tevens beschrijft men een technologische visie op en een strategie van het datacenter: met name hoe e-IB de karakteristieken van het aanbod kan vertalen in technologische vereisten en oplossingen.

Realisaties 2010

De entiteit e-government en ICT-Beheer bracht de vraag naar datacenter- en computerzaaldiensten in kaart, o.a. aan de hand van een klantenbevraging. Men voerde een sterkte/zwakte- analyse uit van vier mogelijke scenario's voor het uitwerken van een aanbod.

Het analyseren en berekenen van de kost, tijdsplanning en risico's van de verschillende implementatiescenario's is uitgeschreven in een eerste versie van een datacenterstrategie-document. Dit zal gebruikt worden voor verder overleg over de te volgen strategie en de implementatie (o.a. de verhuis van het datacenter in het Boudewijngebouw).

Toekomst

In 2011 zal e-IB de analyses en implementatiescenario’s ver-fijnen en een finaal rapport opleveren met aanbevelingen.

Page 33: entiteit e-government en ICT-Beheer

31

Programmamanager: Wouter Van Den BoschProgramma 8

MAINFRAME

Belangrijkste realisaties 2010

Installeren van een CA-detectorMet deze tool kan men de efficiëntie van de toegangen naar de database nagaan. Hierdoor kunnen programma's efficiënter ontwikkeld worden en zal ook de exploitatie worden geoptima-liseerd.

Actualiseren van een aantal systeemsoftwares en mid-dleware op het mainframe (DB2, IDMS, Guardien)Dit zorgt voor extra functionaliteiten en garandeert dat onze mainframeomgeving in lijn blijft met de rest van het mainframe-centrum te Ruesselsheim. Hierdoor worden extra exploitatie-kosten vermeden.

Het verder in lijn brengen van de mainframeomgeving met de beveiligingsrichtlijnen van OSAC De RACF-tabel waarin de toegangsrechten bijgehouden wor-den, werd verder opgekuist.

Onderzoeken en verbeteren van de procedures voor het gebruik van het mainframeplatformOp die manier kon een capaciteitsuitbreiding uitgesteld wor-den. Op dit vlak zal in 2011 verder gewerkt moeten worden.

Starten van een onderzoek naar de exploitatiekost van het mainframeplatform Dit leidde reeds tot het uittekenen van een aantal verbeterin-gen. In 2011 wordt dit verder uitgewerkt.

Toekomst

Het stopzetten van de MVG03-omgeving Dit is een verouderde en zeer dure omgeving. De meeste toepassingen die in de omgeving draaien zijn uitdovend. Er zal overlegd worden met de betrokken eigenaars om zo veel mogelijk toepassingen te kunnen stopzetten. Indien stopzetten niet mogelijk is, worden alternatieven uitge-werkt.

Doorlichting van de exploitatiekost van het mainframe Een kritische doorlichting is nodig om de beschikbare mid-delen beter te kunnen inzetten.

Upgrades van systeemsoftware De upgrades zijn nodig, enerzijds met het oog op nieuwe functionaliteiten, anderzijds om in lijn te blijven met het mainframecentrum en om zo een verhoging van de exploi-tatiekost te kunnen vermijden. In eerste instantie wordt CA-Gen, een ontwikkelingstool voor mainframetoepassingen en CICS, geüpgraded.

Herbekijken en optimaliseren van de procedures voor het gebruik van de mainframeZo kan de beschikbare capaciteit beter benut worden.

Waarom dit programma

Het doel is om een goed presterende, veilige en kostenef-ficiënte mainframeomgeving ter beschikking te stellen.

Wat houdt dit programma in

Het mainframe is een gigantische server met een eigen besturingssysteem, die werkt aan grootschalige operaties in een uiterst gecontroleerde en beveiligde omgeving. Momenteel wordt het mainframe voornamelijk gebruikt door het beleidsdomein Onderwijs & Vorming, ondermeer

om de personeelsdossiers van het onderwijspersoneel te beheren en de lonen uit te betalen. Het mainframeplatform staat echter open voor alle beleidsdomeinen.

Het mainframeplatform dat aangeboden wordt door de en-titeit e-government en ICT-Beheer (e-IB), draait niet op een aparte fysische machine. Het vormt een onderdeel (een vir-tuele machine) van een veel grotere fysische mainframe van HP-Belgacom die zich bevindt te Ruesselsheim in Duitsland. Binnen het ICT-dienstverleningscontract wordt een deel van de capaciteit van dit mainframeplatform gehuurd voor de Vlaamse overheid. Tot midden 2009 draaide daarnaast ook nog een zeer beperkt aantal programma’s op de main-frame-omgeving van Ardatis-CEGEKA (de MVG03-ontwik-kelingsomgeving). Deze omgeving was sterk verouderd en werd gemigreerd en gedeeltelijk afgebouwd (zie verder).

Page 34: entiteit e-government en ICT-Beheer

32

Programmamanager: Dirk De BeuleProgramma 9

OPSLAG- EN BACK-UPOMGEVING

Realisaties 2010

De nieuwe virtual tape library (VTL) heeft 225 TB capaciteit zo-dat de centrale back-upomgeving weer up-to-date is. • De oudste SAN-storagebox in de Boudewijn-computer-

zaal werd vervangen. Het project omvatte de installatie van een nieuwe storagebox en migratie van de data van het oude naar het nieuwe opslagmedium.

• De computerzaal Colt kreeg een nieuwe SAN-storage-box.

• De bruto SAN-diskcapaciteit bedraagt einde 2010 meer dan 500 TB of 0,5 PByte (PetaByte).

Wat houdt dit programma in

Opslagbehoefte kent volgende deelaspecten: • Uitbreiding / actualisering opslag• Uitbreiding / actualisering back-up• Archivering

Waarom dit programma

De opslagbehoeften van de Vlaamse overheid groeien jaarlijks met 50%. Om deze groei op te vangen, moet de op-slagomgeving voortdurend geactualiseerd worden. Zo ver-mijdt de Vlaamse overheid een grote stijging van de totale opslagkosten (investering en exploitatie).

Het is de bedoeling om voor de opslag- en back-upomge-ving meerdere capaciteits- en prestatielagen (tiers) aan te bieden. Zo kan voor alle soorten data steeds het beste me-dium gehanteerd worden. Het gebruik van meerdere lagen kan ook zorgen voor een lagere energiefactuur, dit is inte-ressant in het kader van groene ICT. • Opslag van fileservers

De entiteit e-government en ICT-Beheer streeft naar een aanbod van 2GB per gebruiker voor alle entiteiten. En-titeiten met een grotere opslagbehoefte kunnen – mits betaling – bijkomend afnemen. Opmerking: decentrale opslag voor file- en printservices wordt voorzien in het programma serveroptimalisatie. De technische opvol-

ging (zoals back-up en rapportering) wordt dan ook in dat programma opgenomen.

• Archivering & hiërarchical storage management (HSM)Het uitbouwen van een gemeenschappelijk platform voor het op lange termijn bewaren van data die niet meer wijzigen.

• E-mailarchivering is reeds operationeel als een HSM-oplossing.

• Fileserverarchivering & HSMOmdat fileserverarchivering nog maar zeer weinig wordt toegepast zal eerst een businesscase uitgewerkt wor-den.

• De entiteiten hebben ook nog bijkomende archiverings-behoeften die toepassingsgebonden zijn: - Archivering van logfiles - Archivering van ingescande documenten - Archivering van GIS-bestanden, video’s,…

• Digitaal archiveren van dossiersHet ontwikkelen van een softwareplatform: - dat deze vorm van opslag ondersteunt; - dat toelaat om informatie eventueel over tien jaar of

langer nog te kunnen lezen; - met een intelligent systeem dat bijvoorbeeld automa-

tisch bestanden vernietigd als die niet langer meer be-waard dienen te worden.

De andere soort opslag dan die vandaag aangeboden wordt, dient nog uitgewerkt te worden. De te maken keuzes moeten gebeuren in samenspraak met het betref-fende beleid.

Opmerking: het geniet de voorkeur om fileserving af te bouwen en betere platformen te gebruiken zoals DMS en/of collaboratieve systemen. Deze platformen bieden betere ontsluitingsmogelijkheden.

Page 35: entiteit e-government en ICT-Beheer

33

Toekomst

Het opslag- en back-upbudget wordt de komende jaren gebruikt voor voortdurende actualisering van de infrastruc-tuur met als doelstelling: • het verhogen van de capaciteit • het vergroten van de beschikbaarheid • het vergroten van de performantie • het vernieuwen van de infrastructuur voor kostenbespa-

ring

In 2011 worden volgende project gepland:

• Uitbreiding en vernieuwing van de opslagcapaciteitVernieuwen van SAN-storageboxen, uitbreiding SAN-switchen, uitbreiden NAS-fileservingcapaciteit. Studie back-up data-deduplicatie.

• Uitbreiding back-upcapaciteit in combinatie met ver-nieuwingImplementatie data-deduplicatie-oplossing.

• In de mate van het mogelijke buiten gebruik nemen van tapearrays en tapedrives Dit door consolidatie op grotere en nieuwere platfor-men. Waar dit niet mogelijk is, de infrastructuur vernieu-wen.

• Studie nieuwe NAS-omgeving en implementatie

• Benchmarking opslag en back-upZie ook het programma ‘externe benchmarking’.

• Eerste fase actualisering decentrale file en printservers Dit via (verschillende) optimale technische oplossingen (zie ook programma ‘Netwerk’).

Page 36: entiteit e-government en ICT-Beheer

34

Programmamanager: Wai-Kong YuProgramma 10

MAILOMGEVING

Realisaties 2010

Nieuwe mailservers op basis van MS Exchange 2007 De MS-Exchange-2003-back-end-servers en de webmail-(front-end)-servers werden vervangen door MS–Exchange-2007-servers. Een tweede MS-Exchange-2007-cluster is besteld en zal begin 2011 operationeel zijn.

De back-end-omgeving van de centrale gemeenschappelijke mailomgeving van de Vlaamse overheid was gebaseerd op MS-Exchange-2003-technologie. Zowel het aantal mailboxen als de grootte van de mailboxen namen met de jaren toe. Daarom vermeerderde ook het aantal Exchange-servers van 4 naar 6.

De omgeving was aan vernieuwing toe om volgende redenen: 1. De ondersteuning van MS Exchange 2003 door Microsoft

loopt bijna ten einde. 2. De servers waren niet geclusterd. Er moest manueel omge-

schakeld worden naar een standby-server wanneer een MS-Exchange-server uitviel. Waardoor enkele duizenden mail- gebruikers/mailboxen een aantal uur onbeschikbaar bleven.

3. Er is een beperkte hoeveelheid online maildata die ver-bonden kon worden aan een MS-Exchange-2003-server.

e-IB-migratie naar MS Exchange 2007 Er was een verplaatsing nodig van de mailboxen op de oude omgeving (MS Exchange 2003) naar de nieuwe (MS Exchange 2007). e-IB fungeerde hierbij als pilootgroep. De ervaring en feedback dienden als basis voor het uitwerken van een stra-tegie om de resterende mailboxen te verplaatsen naar de nieuwe mailserveromgeving.

Migratie overige mailboxen naar MS Exchange 2007 Na de pilootmigratie van e-IB startte de migratie van de overige MS-Exchange-2003-mailboxen naar de nieuwe mailclusters. Deze oefening loopt nog door tot in 2011. Hoe snel de volledige gebruikermigratie zal kunnen verlopen, hangt onder andere af van de maximale doorvoersnelheid van de data van MS Exchange 2003 naar MS Exchange 2007.

Een krachtigere database voor de BlackBerry-server De laatste jaren is er een sterke toename van het aantal gebrui-kers van mobiele mail die hun mail lezen via een handtoestel. De BlackBerry-omgeving gebruikte nog een standaard data-base die beperkt was in capaciteit. Door de omschakeling naar een enterprise-database kan de BlackBerry-omgeving het groei-ende aantal gebruikers blijven ondersteunen.

Wat houdt dit programma in

Dit programma moet er op toezien dat de centrale gemeen-schappelijke mailinfrastructuur afgestemd is op de noden en behoeften van de Vlaamse overheid. Het heeft als doel-stelling de continuïteit van de bestaande gemeenschappe-lijke mailinfrastructuur te waarborgen en deze infrastruc-tuur te verbeteren door o.a. nieuwe functionaliteiten ter beschikking te stellen aan de gebruikers.

Waarom dit programma

Mail wordt aanzien als één van de meest kritieke toepas-singen binnen de Vlaamse overheid. De sterke groei, het belang en de populariteit van e-mail als werkinstrument in de dagelijkse activiteiten van elke ambtenaar vereist dat de mailinfrastructuur een flexibel, stabiel, veilig en goed pres-terend platform is, dat kan meegroeien met de veranderende gebruikersbehoeften.

Toekomst

• Invoering van een derde MS-Exchange-cluster Als de belasting op de twee MS-Exchange-2007-clusters te groot wordt, zal er in 2011 derde cluster ingevoerd worden. Deze cluster kan gebouwd worden op basis van MS Ex-change 2007 of MS EXchange 2010. De keuze is afhanke-lijk van de beschikbaarheid van de Exchange CAL's . Mo-menteel beschikken we enkel over MS EXchange 2007 CAL's. Indien voor MS EXchange 2010 gekozen wordt als derde cluster, zal er nog een technische architectuur uitge-werkt moeten worden.

• De oude MS EXchange 2003 back-end servers worden verder afgebouwd De oude frontendservers (oa nodig voor webmail) op basis van Exchange 2003 werden reeds vervangen door nieuwe frontendservers op basis van Exchange 2007.

Page 37: entiteit e-government en ICT-Beheer

35

• Opnemen mobiele mail in het Disaster Recovery Plan voor mail (DRP e-mail) Het DRP e-mail heeft als doelstelling de centrale mailom-geving terug operationeel te krijgen wanneer zich een calamiteit voordoet in het Boudewijngebouw.Mobiele mail maakt van dit plan geen deel uit. - Voor de BlackBerry-mobiele-mailomgeving is er wel

een server stand-by in het computercentrum van de firma Colt te Nossegem.

- Voor de andere mobiele mailgebruikers (Activesync) is er geen oplossing. Hiervoor zal een oplossing uitge-werkt worden.

• Afbouw van de OneBridge mobiele mailomgeving

• Mobiele mail beheersomgeving en veiligheidsaspecten Mobiele mailtoestellen (’elektronische zakagenda’s zo-als iPhones, HTC’s etc.) die gebruik maken van Active-sync voor mailsynchronisatie kunnen slechts beperkt beheerd worden via de standaard toolset van Microsoft. Een uitgebreidere toolset is nodig om de beheersbaar-heid van op afstand te vergroten en zo o.a. de veiligheid te verbeteren.

• Enterprise-vault-upgrade naar versie 9 De mailarchiveringservers moeten geupgrade worden om ondersteuning te kunnen blijven bieden voor de nieuwe clientversies.

• Onderzoek invoering alternatieve mailplatformen (Zimbra) De entiteit e-government en ICT-Beheer krijgt vanuit ver-schillende hoeken de vraag of ze geen mailplatform kan aanbieden op basis van open source / open standaarden. CAL-licenties zijn hier overbodig en moeten dus niet aan-gekocht worden. Er dient bekeken te worden welke oplossingen vandaag op de markt in aanmerking komen voor implementatie binnen de Vlaamse overheid, als alternatief voor de hui-dige MS-Exchange-omgeving.

• Software Assurance voor MS Exchange Een Software-Assurance-contract voor MS Exchange zorgt voor meer flexibiliteit wat betreft de upgrades naar de recentste versies.

• Jaarlijkse disaster-recovery-mailtesten De uitgewerkte DRP’s en procedures, dienen jaarlijks ge-test te worden op hun correctheid en waar nodig bijge-stuurd. Door verschillende operationele wijzigingen aan de mail-infrastructuur tijdens het jaar moeten de plannen im-mers aangepast worden.

• Mogelijke uitbreiding (consolidatie) met andere mailomgevingen binnen de Vlaamse overheid

• Uitwerken / aanpassen diensten om het mailverbruik te responsabliseren.

Page 38: entiteit e-government en ICT-Beheer

36

Programmamanager: Stefaan BecuProgramma 11

THIN CLIENT

Belangrijkste realisaties 2010

Citrix Portaal (Citrix Server Farm). De capaciteit van de Citrix-portaalontsluiting werd verhoogd om te voldoen aan de capa-citeitsvraag.

Wat houdt dit programma in

De entiteit e-government en ICT-Beheer ontwikkelt voor haar klanten een aanbod aan server based computing en thin-client systemen. Bij server based computing wordt alle software (operating-systeem (OS), desktop, applicaties, …) gedraaid op een centrale server. • In de eerste vorm wordt een applicatie uitgevoerd op

een gedeeld OS. Hiervoor is ‘Citrix XenApp’ één van de meest verspreide platformen. De gebruikerservaring is vergelijkbaar met het gebruik van een programma dat draait op de pc zelf.

• In een tweede vorm wordt een gevirtualiseerd PC-OS uitgevoerd op een gedeelde server. Dergelijk systeem noemt men een ‘virtuele desktop-infrastructuur (VDI)’. Op dit virtuele OS draaien dan de PC-toepassingen. Ook in dit geval is de gebruikerservaring quasi hetzelfde als bij het gebruik van de pc-software (en OS) op een pc. De mogelijkheden zijn uitgebreider, omdat alle pc-software kan draaien binnen een VDI.

Een thin-client-systeem bouwt verder op de principes van server based computing. Hierbij wordt de functie van de pc vervangen door een thinclienttoestel (bv. een vaste ‘dom-me’ terminal, of een mobiel toestel zoals een handheld-pc), die in verbinding staat met de centrale serveromgeving (VDI) waarop de pc-software draait.

Waarom dit programma

Server based computing wordt gebruikt om client-server-toepassingen op een veilige en beheersbare manier te ont-sluiten naar gebruikers op andere netwerken of het inter-net. Deze gebruikers hoeven enkel te beschikken over een pc met een browser, en hoeven geen clientsoftware op hun pc te installeren.

Server based computing kan in een aantal gevallen ook de beheers- en onderhoudskosten drukken die verbonden zijn met pc–software. De software draait immers centraal, waardoor geen installatie en onderhoud meer nodig is op tientallen of honderden pc’s. Verder kan de clienttoepas-sing in een aantal gevallen ook op een betere manier be-heerd en uitgebaat worden. Ook kan in sommige gevallen hiermee de vervanging van de pc uitgesteld worden. Verder vormt server based computing ook de basis van een thin-client-systeem.

Het centrale aanbod van server based computing moet de instapkosten van dergelijke oplossingen drukken voor de klanten en de toepassing ervan versnellen.

Dit programma vult de volgende doelstellingen van het beleidsdomein Bestuurszaken concreet in: • het verder investeren in ‘mobiel werken’ (maximale flexi-

biliteit qua tijd en ruimte); • het blijvend verzekeren van een kwalitatieve gemeen-

schappelijke ICT-omgeving (opvang van organische en functionele groei);

• de introductie van nieuwe diensten zoals ‘capacity-on-demand’;

• Green IT.

Dit programma werd afgesloten.

Page 39: entiteit e-government en ICT-Beheer

37

Programmamanager: Stefaan BecuProgramma 12

DIENSTENGEORIËNTEERD-ARCHITECTUURPLATFORM (DGA-PLATFORM) - SERVICE ORIENTED ARCHITECTURE (SOA)

Belangrijkste realisaties 2010

Het realiseren van een DGA-aanbod dat VO-entiteiten kunnen toepassen bij informatiseringsprojecten waarbij een procesgerichte benadering (BPM) en/of ‘enterprise application integration (EAI)’ centraal staan.

In 2010 werd voornamelijk gewerkt aan de beheersomgeving die nodig is om DGA-gebaseerde applicaties in productie te ondersteunen. Dergelijke applicaties stellen namelijk een aantal nieuwe uitdagingen op het vlak van beheer: • Applicaties gebruiken diensten van andere applicaties.

Het begrip ‘applicatie’ deint uit tot grotere sets van sys-temen. Er ontstaan samengestelde toepassingen en er is nood aan een overkoepelend end-to-end beheer.

• Een applicatie die bestaat uit (diensten van) meerdere applicaties introduceert een problematiek van afhanke-lijkheid van andere toepassingen, en complexiteit door het aantal betrokken systemen, de diversiteit en het ge-distribueerde karakter.

• Diensten op zich dienen ook uitgebaat te worden met beschikbaarheids- en performantiegaranties.

• Het bedrijfsproces vervangt de applicatie. Diensten wor-den aangestuurd vanuit een hoog niveau bedrijfsproces beheerd door medewerkers van de Vlaamse overheid, en niet door IT-medewerkers. Procesopvolging vereist de nodige instrumenten: dashboard, grafische voorstelling, evenementen. Merk op: deze vertaling in ‘evenementen’ kan tot misverstanden leiden.

• Het hanteren van een (wijzigbaar) bedrijfsproces intro-duceert een grote mate van flexibiliteit in de definitie van de (samengestelde) applicatie.

De beoogde beheersomgeving bestaat uit:• een technische oplossing;• een reeks procesaanpassingen (o.a. optimalisatie van de

dienstverleningsprocessen);• aanpassingen aan de dienstverlening (o.a. het beschik-

baar houden van bedrijfstoepassingen).

De beheersomgeving die voor complexere DGA-applicaties een oplossing biedt, is eveneens toepasbaar in een bredere context van een verbeterd applicatiebeheer, dus ook voor niet-DGA-gebaseerde applicaties. Dit verbeterde applicatiebeheer beoogt een hogere kwaliteit en een efficiëntieverbetering van de dienstverlening.

In 2010 werd de beheersomgeving functioneel gedefinieerd. De technische oplossing werd bepaald via een selectieproces en via de uitvoering van een proof-of-concept.

De beheersomgeving bestaat uit:• de geselecteerde technische oplossing, • proces-aanpassingen,• aanpassingen aan diensten.

Deze omgeving zal geïmplementeerd worden in 2011.

Er werd ook een release-kalender opgesteld van de DGA-tools en middleware-softwares, als eerste stap in het opstarten van het release-management van het gedeelde DGA-platform.

Het verlenen van ondersteuning aan DGA-gebaseerde in-formatiseringsprojecten

Een DGA-gebaseerde aanpak is een recente ontwikkeling. Daarom is de nodige ondersteuning bij dergelijke projecten essentieel om de productiviteit, doorlooptijd en slaagkansen ervan te verbeteren. De ondersteuning die binnen het DGA-platformprogramma uitgebouwd wordt, is projectoverkoepelend en zal expertise en best practices aanreiken bij het gebruik van het gedeelde DGA-platform, de generieke technische diensten, en de DGA-referentiearchitectuur.

Er werd een DGA-referentiearchitectuur opgesteld die volgende zaken beschrijft: • het DGA-platform; • de generieke technische diensten; • de opbouw van een generieke DGA-gebaseerde applicatie. Deze referentiearchitectuur helpt de architecten en analisten in de projectteams bij het uitwerken van een kwalitatieve systeemarchitectuur.

Bij een aantal projecten (WSE, CORVE) werden de architectuur en de ontwikkeling opgevolgd en werden er verbeterings- voorstellen aangereikt.

Page 40: entiteit e-government en ICT-Beheer

38

Wat houdt dit programma in

Wat is dienstengeoriënteerde architectuur?

Dienstengeoriënteerde architectuur, afgekort DGA (in het Engels: Service Oriented Architecture, afgekort SOA) is een set van ontwerpprincipes, toegepast bij de ontwikkeling en integratie van ICT-systemen. Centraal staat het concept van diensten die een losse koppeling toelaten tussen de verschillende systemen. Een systeem dat volgens een DGA opgebouwd is, voorziet een reeks diensten die raadpleeg-baar zijn door meerdere systemen of toepassingen - zelfs uit meerdere bedrijfsdomeinen.

Een dienstengeoriënteerde architectuur is dus belangrijk bij applicatie-integratie: applicaties communiceren onderling om functies aan te spreken of om gegevens uit te wisselen. Deze aanpak biedt belangrijke voordelen t.o.v. de vroegere werkwijze die steunde op data-integratie en technieken zoals ETL (extract, transform, load) tussen databanken.

Een DGA laat toe om ‘samengestelde toepassingen’ te maken: toepassingen die steunen op diensten geleverd door (een combinatie van) (bestaande) toepassingen. Op de bestaande toepassingen wordt meestal een schil van applicatiediensten ontwikkeld. Deze applicatiediensten worden meestal via een proces geregeld. De proceslogica en procesafwikkeling bevinden zich buiten de bestaande toepassingen. Ze gebruiken een proces-engine die gevoed wordt vanuit een procesdefinitie-tool. Dit laat toe om de proceslogica apart te beheren en te optimaliseren, op een meer flexibele manier.

Kortom: een DGA is een belangrijk concept om Business Process Management (BPM) mogelijk te maken. Bij een BPM-benadering wordt bij de informatisering van de organisatie uitgegaan van de bedrijfsfuncties en de bedrijfs-processen die er invulling aan geven. De bedrijfsprocessen krijgen de vorm van een samenspel van grofkorrelige applicatiediensten en manuele verwer-kingsstappen (workflow). Zo kan de applicatieportfolio van de organisatie beter afgestemd worden op de bedrijfs-voering. De organisatie kan sneller en beter inspelen op gewijzigde vereisten. Via Business Activity Monitoring (BAM) krijgt het management een zicht op de uitvoe-ring van de bedrijfsprocessen, en kan er een actief beleid gevoerd worden om de bedrijfsprocessen bij te sturen.

Het DGA-platform van de Vlaamse overheid

De entiteit e-government en ICT-Beheer ontwikkelt een gedeeld DGA-platform waarmee Vlaamse DGA-gebaseerde applicaties ontwikkeld en gerund worden. Al een vijftal belangrijke toepassingen of clusters van toepassingen binnen de Vlaamse overheid doen een beroep op dit DGA-platform.

Het DGA-platform van de Vlaamse overheid bestaat uit hard- en softwarecomponenten en runtimediensten om DGA-applicaties te ontwikkelen en draaien. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de DGA-toolsuite van Oracle: deze toolsuite omvat o.a. ontwerptools, runtime-systemen, sys-temen voor monitoring.

Het gedeelde DGA-platform laat toe om een ‘enterprise- servicebus’ te maken binnen de Vlaamse overheid: de Vlaamse servicebus (VSB). Een enterprise-servicebus kan men omschrijven als een set van diensten die gepubliceerd wordt binnen of buiten de onderneming, om het herge-bruik van de diensten (binnen meerdere toepassingen en businessdomeinen) mogelijk te maken. Hierbij wordt de dienstdefinitie onveranderlijk gehouden. Zo ondervinden de gebruikers van de dienst weinig of geen invloed wanneer de dienstimplementatie wijzigt. Een VSB is dus een hoeksteen om de samenwerking en het herge-bruik van toepassingsdiensten binnen de Vlaamse overheid mogelijk te maken.

Page 41: entiteit e-government en ICT-Beheer

39

Waarom dit programma

Dit programma heeft als doelstelling om een gedeeld en generiek dienstengeoriënteerd-architectuurplatform te realiseren binnen de Vlaamse overheid.

Het DGA-platform neemt de concrete vorm aan van: • een aanbod van ‘virtuele private servers (VPS)’ volgens

het ‘COD-serverdienstenmodel’, met de nodige licenties voor DGA-tools en middleware softwares die door klant-zijde gebruikt kunnen worden om DGA-gebaseerde sys-temen te ontwikkelen en te runnen;

• een aanbod van generieke diensten voor beveiliging, monitoring, logging, message-diensten, enzovoort;

• een VO-brede service-repository met definities van herbruikbare diensten binnen de VO-applicaties (in op-bouw);

• een DGA-referentiearchitectuur die zowel de middle-ware als de opbouw van een generieke DGA-gebaseerde applicatie beschrijft (in opbouw).

Dit programma verwezenlijkt volgende objectieven m.b.t. Business Process Management (BPM) zoals vermeld in de beleidsbrief van het beleidsdomein Bestuurszaken 2008: • Werk maken van een aanbod om de procesgerichte

benadering bij informatisering te ondersteunen. • Methoden en technieken uitwerken die toegankelijk

moeten zijn voor andere beleidsdomeinen. • Het procesbeheerinstrumentarium dat BZ aan de entitei-

ten aanbiedt verder uitbreiden. Dit maakt een flexibeler en meer bedrijfsgerichte aanpak van de bouw en het beheer van applicaties mogelijk.

Dit wordt verder bestendigd in de doelstellingen vermeld in de beleidsbrief 2009: • In 2009 wordt verder gebouwd aan een duurzame en

binnen de Vlaamse overheid gedragen ondersteuning van de procesgerichte bedrijfsvoering (…) door het instrumentarium voor business process management verder uit te breiden.

Toekomst

Het aanbod van een gemeenschappelijk DGA-platform zal verder uitgewerkt worden.

De continuïteit van het gemeenschappelijke DGA-platform wordt gegarandeerd. Het actuele platform is technologisch up-to-date, maar de overgang naar ‘Oracle DGA Suite release 11g (R11g)’ wordt voorbereid. Deze overgang zal voornamelijk impact hebben op een aantal toepassingen van het beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE). In overleg met WSE wordt een aanpak uitgewerkt om in de komende jaren de transitie te maken naar R11g.

De capaciteit van het gemeenschappelijke DGA-platform wordt uitgebreid, voornamelijk door aankoop van extra licen-ties, in functie van hoe de afname evolueert. De bedrijfsapplicaties die in de loop van 2011 in productie komen, omvatten o.a. de nieuwe release van Magda.

Het gemeenschappelijke DGA-platform wordt verder uitge-bouwd:• Er wordt een beheersomgeving opgebouwd, die een

betere ondersteuning zal geven aan de ontwikkeling, test en productie van DGA-applicaties.

• De DGA-referentiearchitectuur wordt verder aangevuld met een beveiligingsarchitectuur. De implementatie van beveiligingscomponenten valt echter buiten het bereik van dit programma.

• Er wordt een repository uitgebouwd, die de definities bevat van herbruikbare diensten binnen de VO-applicaties. Er wordt gestart met de opzet van het technische plat-form (in 1H2011). Op basis van de service repository tools die deel uitmaken van de beheersomgeving (fase 1), zullen de life-cycle-beheersprocessen en de beheers-structuur opgezet worden, nodig voor het uitvoeren van (web)servicemanagement. Op die manier zal deze repository de basis vormen van een VO-brede service repository die het hergebruik van technische en applicatieve diensten binnen de Vlaamse overheid faciliteert en stimuleert.

• In een tweede fase worden de organisatie en de processen uitgewerkt voor het gebruik van de repository binnen de ontwikkelingsteams werkzaam in het kader van de gemeenschappelijke ICT dienstverlening (2H2011).

• In een derde fase worden de organisatie en de processen uitgewerkt om te komen tot een VO-brede repository.

Page 42: entiteit e-government en ICT-Beheer

40

Implementatie van de beheersomgeving

• In een eerste fase (2011) zullen de basiscomponenten van de technische oplossing geïmplementeerd worden voor een drietal relevante bedrijfsapplicaties (AWAP, GINA, Studietoelagen).

1. Een eerste onderdeel van de beheersomgeving is de verbeterde monitoringsomgeving. De basismonitorings-omgeving dient voor basismonitoring van de applicaties. Ze vormt het fundament voor de verdere opbouw van de volledige end-to-end-monitoringsomgeving.

Voornaamste doelstellingen hiervan zijn: - verhogen van de efficiëntie bij het oplossen van inci-

denten voor (DGA-gebaseerde) applicaties; - verhogen van de efficiëntie bij de probleemdiagnose

(probleembeheer).

2. De beheerstool (Systinet en DDM – Discovery - geïnte-greerd met HP BAC) zal dienen om de processen van configuratiebeheer en wijzigingsbeheer te automatise-ren en te optimaliseren.

Voornaamste doelstellingen hiervan zijn: - verhogen van de nauwkeurigheid en de efficiëntie bij

het uitvoeren van impactanalyses en wijzigingsbeheer (optimalisatie van de werking van de Change Advisory Board);

- verbeteren van het configuratiebeheer door een actueler en fijner beeld op de volledige omgeving met inbegrip van applicatiecomponenten;

- beheren van de levenscyclus van (web)services en applicatiecomponenten (webservicebeheer).

3. De beheerstool (HP Diagnostics uitgebreid met compo-nenten op maat) zal dienen om (BPEL)bedrijfsprocessen te kunnen monitoren.

Voornaamste doelstelling hiervan is: - het mogelijk maken dat bedrijfsprocessen end-to-end

gemonitord kunnen worden; - het aanbieden van de nodige middelen aan de bedrijfs-

verantwoordelijken om hun operationele bedrijfspro-cessen op te volgen.

4. In de eerste fase zullen ook de proceswijzigingen door-gevoerd worden op het vlak van: - incidentbeheer, - probleembeheer, - configuratiebeheer, - wijzigingsbeheer.

Ook zullen de diensten (beschrijvingen) aangepast en uitgebreid worden.

• In een tweede fase zal de beheersomgeving vervolle-digd worden, o.a. met: - de opzet van de beheerstools voor integratie met de

reeds bestaande systeemmonitoringomgeving. Dit zal toelaten om “end-to-end” monitoring uit te voeren: vanaf de pc tot de applicatie en tot de achter-liggende databanken, met inbegrip van alle lagen van het systeem;

- de verdere afwerking en verfijning van de operatio-nele procesaanpassingen.

- Ook wordt het bereik verruimd naar een grotere set van toepassingen.

De tweede fase is voorzien in 2H2011, maar mogelijk wordt de implementatie van de tweede fase verschoven naar 2012 omwille van budgettaire beperkingen.

Page 43: entiteit e-government en ICT-Beheer

41

Programmamanager: Paul De VroedeProgramma 13

VERHUISBEWEGINGEN EN NIEUWE VAC’S

Belangrijkste realisaties

Opening van een Vlaams Administratief Centrum te Leu-ven (VAC Leuven)

In 2010 werd het VAC Leuven ingericht met de nodige ICT-infra-structuur om de entiteiten te voorzien van de nodige netwerk-verbindingen (LAN/WAN/WLAN). • De eerste verhuis – van de Afdeling Hoger Onderwijs

- Agentschap voor Hoger Onderwijs, Volwassenenon-derwijs en Studietoelagen (AHOVOS) en van het Agent-schap voor Binnenlands Bestuur (ABB) – vond plaats op 14/12/2010.

• De meeste entiteiten verhuisden naar VAC Leuven in de loop van januari en februari 2011.

• Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) verhuist als laatste entiteit in april 2011.

In totaal zal VAC Leuven ongeveer 865 personen huisvesten. Het draadloze netwerk (VO-WLAN) zal operationeel zijn in het eerste kwartaal van 2011.

Waarom dit programma

De verregaande herstructurering van de Vlaamse overheid als gevolg van Beter Bestuurlijk Beleid zorgt voor organi-satorische wijzigingen en nieuwe bedrijfsbehoeften. Deze gaan gepaard met een massale fysieke verhuis van perso-neel en met de opening van nieuwe Vlaamse Administra-tieve Centra (VAC’s).

Nauwgezet overkoepelend programmabeheer is hierbij essentieel om de bedrijfsbehoeften exact te vatten en te ondersteunen met nieuwe ICT-oplossingen. De massale verhuisbewegingen in 2006 bewezen dat niet enkel een efficiënte en effectieve coördinatie van de ICT-aspecten onontbeerlijk is. Ook het managen van afhankelijkheden – zoals logistiek, specifieke klantverwachtingen, planning van de verhuisbe-wegingen, … – vormt een kritieke succesfactor.

Daarnaast moet de basis-ICT-infrastructuur (voornamelijk bestaande uit netwerken) worden:• geïmplementeerd (nieuwe gebouwen) of • aangepast (interne verhuisoperaties), om aan de noden van de entiteiten te kunnen voldoen.

Toekomst

Voor de periode 2010 - 2015 zijn volgende activiteiten gepland: • Het voorzien van de ICT-basisinfrastructuur in nieuwe

gebouwen (VAC’s en andere gebouwen) - 2011-2012: VAC Brugge (Jacob Van Maerlantgebouw).

Verhuizingen voorzien vanaf eind 2011/begin 2012. - 2013-2014: VAC Gent.

Verhuizingen voorzien vanaf begin 2014. - eind 2014: verhuis Boudewijngebouw naar een nog te

bepalen locatie (datum kan nog wijzigen). • Het ondersteunen van verhuisoperaties tussen gebou-

wen die de Vlaamse overheid al gebruikt. Er zullen meerdere verhuisoperaties plaatsvinden tussen de gebouwen Boudewijn, Ferraris, Phoenix en Ellips. De timing is in functie van de timing van het Agentschap voor Facilitair Management (AFM) en de vereisten van de betrokken entiteiten. AFM en e-IB zullen hierover regelmatig afstemmen.

• Het ondersteunen van kleinere buitensites. Vermits de behoeften actueel niet gekend zijn, zal ook hierover regelmatig afstemming plaatsvinden met AFM.

Wat houdt dit programma in

Verhuisbewegingen beïnvloeden de ICT-infrastructuur van nieuwe en bestaande gebouwen. Daarom wordt een project- leider aangesteld die alle ICT-aspecten in goede banen leidt.

De nodige generieke ICT-infrastructuur wordt geïnstalleerd, verhuisd of geïntegreerd met andere ICT-systemen (conso-lidatie).

De entiteit e-government en ICT-Beheer ondersteunt con-creet volgende verhuisoperaties: • geplande verhuisbewegingen als gevolg van organisato-

rische wijzigingen; • openingen van Vlaamse Administratieve Centra; • kleinere maar belangrijke verhuisbewegingen naar

bestaande of nieuwe gebouwen.

Page 44: entiteit e-government en ICT-Beheer

42

Programmamanager: Baldwin Van SandeProgramma 14

DATABANKEN EN BUSINESS INTELLIGENCE GEMEENSCHAPPELIJKE OMGEVINGEN

Belangrijkste realisaties 2010

Databankomgeving• Herinrichting van de Oracle APEX-omgeving en upgrade

naar versie 3.2. Opstart van een Apex-community (https://open.vonet.be/bz/ICT/SharedPlatformen/apex).

• Verdere consolidatie door migratie van de Oracle-replica- databanken van een oude server naar de nieuwe omgeving.

• Beheersverbetering door het implementeren van een Oracle-beheerstool: deze laat een effectief goed en vlot beheer van de Oracle-databanken en platformen toe (piloot).

• Databanken van het type MySQL zijn voorzien op de gedeelde databankservers.

• Een plan van aanpak voor databankcapaciteit (en licenties) in het datacenter bij de firma COLT.

Datawarehouse (DWH) en Business Intelligence (BI) • BI-verbeteringen:

- Testomgeving: een Cognos BI-testomgeving werd opgezet, nodig voor het testen van migraties of van belangrijke nieuwe toepassingen, in het bijzonder voor gebruikersacceptatietesten (staging) voor grotere BI-toepassingen.

- Uitfasering van een aantal van de nog resterende plat-formen voor Cognos 7.

- Upgrade van de Cognos systeemdatabanken naar Oracle 11.

• Verbeteringen Extract Transform Load (ETL): - Upgrade van IBM-Information Server Datastage naar

versie 8.1.2: opzet testlab, uitvoeren testen en plan-ning voor de eigenlijke upgrade van de ontwikkel- en productieomgeving die wordt doorgevoerd begin 2011.

• Governance-verbeteringen: - Verbetering rapportering gebruikerstoegang.

De rapportering van de gebruikerstoegang op basis van MetaManager, dient verder uitgebreid te worden om aan de verschillende vragen van de klanten te voldoen. De vereisten daarvoor werden gespecificeerd.

- Diverse opleidingssessies werden georganiseerd voor beheerders en gebruikers, in samenwerking met de afdeling vorming van het Agentschap voor Overheids-personeel (AgO) en IBM, met betrekking tot de in VOBIP (Vlaamse overheid Bedrijfsinformatieplatform) gebruikte Cognos-producten.

Wat houdt dit programma in

Dit programma staat in voor de uitbouw en de verbetering van de gemeenschappelijke platformen, enerzijds voor de databankfaciliteiten en anderzijds voor de Business-Intelli-gence- en Datawarehouse-faciliteiten.

Waarom dit programma

Dit programma ondersteunt in het bijzonder: • moderne bedrijfsvoering via informatie- en proces-

beheer; • realisatie van een managementinformatiesysteem.

Dit programma betreft gemeenschappelijke platformen. Het draagt dus bij tot de kostenreductie van de operati-onele diensten, doordat het ondermeer de gemeenschap-pelijke gedeelde platformen continu promoot. • De gedeelde databankomgeving is belangrijk voor veel

klanten als cruciale pijler voor legio bedrijfstoepassingen. Een degelijke gedeelde omgeving neemt de behoefte weg aan afzonderlijke databankservers. - Enerzijds is het zo mogelijk een aanzienlijke kosten-

besparing te realiseren op vlak van hard- en software. - Anderzijds is het mogelijk om een meerwaarde te

bieden via extra modaliteiten en mogelijkheden, bijvoorbeeld voor hoge beschikbaarheid. Een belangrijke meerwaarde van een gedeelde omge-ving voor databanken, betreft de optimale inzet van licenties.

• De gedeelde omgeving voor Business Intelligence, Data-warehouse en Extract Transform Load neemt stilaan een belangrijke plaats in ten behoeve van de beleidsvoering en de operationele rapportering. De nieuwe en continue te verbeteren gedeelde omgeving is gebaseerd op IBM-Cognos en IBM-Datastage-producten en omvat ook de nodige ontwikkelingsomgevingen. - Verbeteringen aan deze omgevingen zijn noodzakelijk

voor een prestatiegerichte en schaalbare omgeving die flexibel ontsluitbaar is naar verschillende doel-groepen – via VOnet en internet.

- Ze dienen ook voor het ter beschikking stellen van een gemeenschappelijke ontwikkelomgeving waarin o.a. klanten op een flexibele manier kunnen werken.

Page 45: entiteit e-government en ICT-Beheer

43

Toekomst

DatabankomgevingDe databankomgevingen dienen onderhouden, geactuali-seerd, uitgebouwd en verbeterd te worden, en waar nodig uitgebreid in functie van groei. In 2011 staan volgende pro-jecten op de planning: • Actualisering en verbetering:

- Apex (Oracle Application Express)-omgeving: ont-werp en voorbereiding voor upgrade naar Apex 4.

- Verder onderhoud en verbetering van de bestaande gemeenschappelijke databankplatformen.

- Verdere optimalisering van de uitbating van de data-bankomgevingen, zoals de systematische uitrol van de Oracle beheerstool (Oracle Enterprise Manager) op de Oracle databanken.

• Vernieuwing en groei: inrichten van een nieuwe data-bank-omgeving in Colt en migratie. De databanken op de gedeelde omgevingen worden naar nieuwe databank-servers in het Colt datacenter overgebracht. Door de databanken op de nieuwe servers in Colt te draaien, zal meer capaciteit en betere performantie geboden wor-den voor de toepassingen. - Een migratieaanpak wordt bepaald, de nieuwe servers

worden ingericht en de databanken worden gemi-greerd naar de nieuwe servers.

- Een aantal oudere databankservers kunnen vervol-gens geëlimineerd worden, en de licenties gerecupe-reerd voor de nieuwe gemeenschappelijke omgeving. De recentste servers worden gerecupereerd voor ge-bruik in de test- en integratieomgeving waar capaci-teitstekort heerst, o.a. op vlak van databanken.

Datawarehouse (DWH) en Business Intelligence (BI) In 2011 staan volgende projecten op de planning: • Vernieuwen van het aflopende IBM-Cognos contract (fe-

bruari 2011). Voorbereidingen zijn gestart in 2010 en on-derhandeling wordt gevoerd begin 2011.

• VOBIP - farm vernieuwing en upgrades: - Upgrade van de ETL-serverfarm en soft-

ware (IBM Information Server Datastage). In 2011 dient een upgrade te worden voorbereid naar versie 8.5, en een actualisering van de serverfarm (oudere T2000 server) dringt zich op.

- Evaluatie van Cognos10.

• VOBIP - platformuitbreidingen: - Uitbreiding van het Cognos BI-platform: bijkomende

componenten. Diverse uitbreidingen worden samen met de gebruikers binnen de Vlaamse overheid beoor-deeld en geprioriteerd.

- Bijkomende IBM Information Serverproducten (bv. Business Glossary, Metadata workbench).

• VOBIP - actualisering en verbeteringen: - Governance en operationele verbeteringen, zoals:

» Verdere verbeteringen aan het gebruikersbeheer (bijv. het VOBIP-gebruikersbeheer inregelen via webIDM)

» End-to-end monitoring, verbeterde rapportering inzake gebruik en security.

Page 46: entiteit e-government en ICT-Beheer

44

Programmamanager: Baldwin Van SandeProgramma 15

ENTERPRISE CONTENT MANAGEMENT

Belangrijkste realisaties 2010

Documentum• Documentum BPM: productie-implementatie en inge-

bruikname op basis van een piloot bij het departement Bestuurszaken (BZ)

• Opstellen specifieke minimumvereisten voor Documen-tumgebaseerde ontwikkelingen

SharePoint • SharePoint VO-extranet (opengestelde websites op

VOnet): laat toe om binnen de Vlaamse overheid ruimer en zonder gebruikerslicentie gebruik te maken van het SharePoint-platform (https://open.vonet.be).

• E-mail enabling: een e-mailgebaseerde interfacemoge-lijkheid werd opgezet naar Sharepointlijsten en docu-mentbibliotheken.

• Ontsluiting van SharePoint naar niet-Belgen, gebruik makend van de generieke ACM-authenticatievoorzieningen op basis van het VO-token.

• Een verbeterde back-up- en restore-faciliteit wordt opge-zet. Dit laat item-level restores toe, bv. voor individuele documenten of deelsites (in uitvoering).

• SharePoint-upgrade en migratie naar versie 2010 - voor-bereidende fase: design, aanpakbepaling voor migra-tie/upgrade, opzet van de nodige testomgevingen (in uitvoering).

• SharePoint-farmverbetering: om tot een meer state-of-the-art serverfarm te komen voor het SharePoint-plat-form, worden verbeteringen doorgevoerd als gevirtua-liseerde en loadbalanced web front-ends (in uitvoering).

• Governance-verdieping en uitbreiding: verder uitwerken van het governance-handboek inzake beheer en gebruik van SharePoint (in uitvoering).

Digitalisering/scanverwerking• Upgrade naar Kofax 9 Enterprise, samen met de actuali-

satie en optimalisatie van de scanverwerkingsfarm [Q3 2010 - Q1 2011]

Wat houdt dit programma in

‘Enterprise Content Management’ (ECM) omvat document-beheer, samenwerking en digitalisering: platformen die belangrijke aspecten van de overheidswerking faciliteren. Daarom voorziet de entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB) daarvoor gemeenschappelijke omgevingen: • documentbeheer op basis van Documentum;• samenwerking en websites op basis van Sharepoint; • aangevuld met centrale scanverwerking.

Dit programma voorziet in de verdere uitbouw van deze omgevingen, om kostenefficiënte en functioneel rijkere voorzieningen te bekomen ten behoeve van de Vlaamse overheid.

Waarom dit programma

Functioneel rijke, coherente gemeenschappelijke platfor-men komen tegemoet aan de gemeenschappelijke noden binnen de Vlaamse overheid aan professioneel digitaal do-cument- en archiefbeheer. Ze vergemakkelijken een effici-ente ondersteuning van de werkprocessen. Dit programma ondersteunt diverse doelstellingen, in het bijzonder: • ‘Moderne bedrijfsvoering’ (departementale doelstelling):

- beheren van informatie en processen; - kwaliteitsvol document- en archiefbeheer.

• ‘E-government optimaliseren’ (ICT-doelstelling); - O.a. samenwerken met lokale besturen optimaliseren.

• Continuïteit verzoenen met functionele verbetering en kostenbesparing (ICT): - blijvend verzekeren van een kwaliteitsvolle gemeen-

schappelijke ICT- omgeving.

Page 47: entiteit e-government en ICT-Beheer

45

Toekomst

Dit programma betreft in belangrijke mate onderhoud en uitbouw van de ECM-platformen in functie van continu-iteit, groei en een met klanten afgestemde verbetering. Daartoe worden jaarlijks diverse onderhouds-, verbete-rings- en vernieuwingsinitiatieven voorzien. In de komende jaren zullen belangrijke uitbreidingen, upgrades, migra-ties en vernieuwingen in dit programma aan bod komen.

SharePoint • Upgrade en migratie naar SharePoint 2010 (tegen juni

2011). • Aankoop van nieuwe licenties SharePoint 2010 voor e-IB/

CORVE. • Verbeterde ontsluiting van SharePoint naar partners: een

eerste proof of concept werd afgerond in 2009. Het vervolg is afhankelijk van opzet van de generieke in-frastructuur (ACM3-project), in de tweede helft van 2011. Vervolgens kan SharePoint dan op verbeterde wijze wor-den ontsloten.

Documentum• Documentum zoekmachine vervangen (tegen eind 2011). • Documentum upgrade (voorbereiding, ontwerp, testen

en planning van nieuwe productversies, voor uitrol in 2012-2013) en farm optimalisatie (i.f.v. performantie en groei)

ECM-verbeteringen en optimaliseringenContinue verbeteringen en platformuitbouw, beheersver-beteringen, kleinere actualiseringen aan de ECM-platfor-men (SharePoint, Documentum, Kofax, MediaWiki), zoals: • Testen van een aantal prioritair geachte Documentumpro-

ducten/modules (bv. Centerstage) • Op punt stellen van renditiemogelijkheden • Back-up- en restore-verbeteringen • Verdere verbetering aan operationele monitoring en rap-

portering • Evalueren (en opzetten) van webIDM voor gebruikers-

beheer voor Documentum en SharePoint • Uitrol service packs (Documentum, SharePoint, Kofax,

MediaWiki)

Uitbreidingen aan de ECM-portfolio en -diensten, zoals: • AgilePoint workflow voor SharePoint-applicaties • Drupal als gemeenschappelijk platform (o.a. ter vervan-

ging van iPublish en Fatwire CMS)

Onderzoek van de ECM-portfolio van de Vlaamse overheidBeoordeling van de huidige portfolio, strategische oriënta-tie en opties voor de toekomst (uitvoering onder voorbe-houd van beschikbaarheid van budget).

Page 48: entiteit e-government en ICT-Beheer

46

Programmamanager: Stefaan BecuProgramma 16

SERVEROPTIMALISATIE

Belangrijkste realisaties 2010

• In 2009 werden serveroptimalisaties gedefinieerd op basis van de “server-assessment studie 2009”. Deze optimalisaties werden uitgevoerd in 2010 in het project SO10.

Resultaten: - een reductie van 168 fysieke servers; - een reductie van de operationele kosten met 600 K€ - een reductie van circa 800 K€ per jaar in de volgende

jaren, ten opzichte van de baseline van begin 2009.

• De entiteit e-government en ICT-Beheer wenste de enti-teiten maximaal te betrekken bij deze optimalisatiepro-jecten door per entiteit: - de situatie te bespreken van de servers en de applica-

ties gehost op verouderde en inefficiënte systemen; - een aantal actiepunten op te stellen.

• De entiteit neemt zelf een deel van deze acties op. De entiteit e-government en ICT-Beheer zal deze acties de volgende jaren verder opvolgen.

• Er werd een aanbod aan datacenterdiensten uitgewerkt en ter beschikking gesteld vanaf eind 2010. Dit aanbod dient tegemoet te komen aan volgende vragen van de klant om: - een lagere kostprijs; - meer autonomie op het vlak van beheer en inrichting

van de servers.

Dit aanbod heet in de Dienstencataloog en de Prijslijst Directe Diensten: ’Beschikbaar houden van servercapaciteit’ – en wordt ook wel ’Light Hosting’ genoemd.

• Het verder differentiëren van het aanbod aan COD-dien-sten moet tegemoet komen aan de vraag van de klant om de servers in te zetten voor ontwikkeling en test. Dit COD-aanbod heeft eveneens betrekking op datacen-terdiensten, maar dan gebaseerd op de infrastructuur in het interne datacenter van de Vlaamse overheid. Er werd ook een prijsherziening uitgewerkt, die uitgevoerd zal worden begin 2011.

• De capaciteit van de Unix- en Windowsserver-omgeving werd verder uitgebreid, om tegemoet te komen aan de stijgende capaciteitsvereisten van de klant, met name in de testomgeving en op de gedeelde databankservers.

• Er werd een ontwerp opgemaakt van de nieuwe virtua-lisatietechnologie die toegepast zal worden op X86-ser-vers. Dit ontwerp zal geïmplementeerd worden in 2011.

• Er werd een vergelijkende studie gemaakt van de ver-vanging van de decentrale file- en printservers. Er wordt voorzien om deze vervanging uit te voeren in 2011.

• Er werd een studie uitgevoerd over de migratiekosten van de ICT-systemen (servers, applicaties, netwerken…) die in het Boudewijndatacenter gelokaliseerd zijn - in het kader van de studie ’datacenter strategie’ die een oplos-sing definieert voor de beëindiging van dit datacenter.

• In het kader van de modernisering van de systeemmoni-toring-oplossing voor desktops, werden de nodige licen-ties aangekocht voor de circa 13.000 pc’s die in beheer zijn.

Windows SOP • De blade-servercapaciteit voor virtuele servers werd uit-

gebreid voor zowel het Boudewijngebouw als het Colt-datacenter.

• Twee decentrale file- en printservers werden geïmple-menteerd.

• De back-up van een tiental servers werd gecentraliseerd met een kostenbesparing als resultaat.

• Een nieuw monitoringsysteem op basis van ‘HP Operati-ons Manager’ is operationeel, ter vervanging van de ver-ouderde CA-monitoring.

• Het nieuwe softwaredistributiesysteem ‘HP CAE (Client Automation Enterprise’)’ is operationeel en heeft de verouderde CA softwaredistributieinfrastructuur vervan-gen.

Page 49: entiteit e-government en ICT-Beheer

47

Wat houdt dit programma in

Het serveroptimalisatieprogramma (SOP) heeft tot doel om het serverpark te optimaliseren en om de exploitatie-kosten van het serverpark te verminderen. Het SOP focust zich zowel op de centrale systemen als op de systemen in de buitenkantoren.

De optimalisatie gebeurt door middel van consolidatie, centralisatie, virtualisatie en het aanbieden van gedeelde servers. Bij al deze initiatieven worden, na definitie van de optimalisatiemogelijkheden, de klanten in kwestie betrok-ken bij de verdere aanpak van de implementatie.

Waarom dit programma

Dit programma zorgt voor een kostenbesparing en een op-timalisatie op vlak van beheer. Daarnaast realiseert het ob-jectieven op vlak van ‘Green IT’. • Het neutraliseert de stijging van de exploitatiekosten,

veroorzaakt door de natuurlijke groei van ICT-middelen. • Het actualiseert de server-infrastructuur zodat de prijs-

prestatieverhouding optimaal is, en zodat de infra-structuur ondersteund wordt door de leveranciers. Dit laatste is van belang voor het verlenen van ope-rationele garanties en voor de beveiliging van de IT-systemen. Serveroptimalisatie heeft ook een positieve impact op de back-upsystemen (zie programma storage- en back-up).

• Het verhoogt de autonomie van de beleidsdomeinen en maakt responsabilisering mogelijk.

Dit programma biedt concrete invulling van volgende doel-stellingen 2009 – beleidsdomein bestuurszaken: • inspanningen kostenreductie operationele diensten ver-

der zetten; • blijvend verzekeren van een kwalitatieve gemeenschap-

pelijke ICT-omgeving (opvang van organische en functio-nele groei);

• introductie nieuwe diensten, o.a. ‘capacity-on-demand’; • Green IT

Toekomst

• Uitbreiden van de capaciteit in functie van de evolutie van de afname.

• Verhogen van de efficiëntie van de omgeving. • Plannen van de eliminatie van de lokale servers voor

kleine decentrale sites met voldoende bandbreedte naar de centrale computerzaalinfrastructuur (cfr. beleidsbrief 2011).

• Technologisch up-to-date houden van de omgeving (cfr. metrieken/rapporten m.b.t. het up-to-date zijn van de beheerde omgevingen).

• Consolideren en/of uit beheer nemen van verouderde servers (SUN, FUJITSU SIEMENS).

• Upgraden en/of uit beheer nemen van verouderde Win-dows- en SUN-besturingssystemen.

Windows SOP • Implementatie vSphere • Uitfasering NT4 • Uitfasering Windows 2000 • Uitfasering Windows 2003 eerste fase • Uitbreiding servercapaciteit (fysiek/virtueel) • Vernieuwing probe-pc's in het kader van monitoring • Toevoegen van twee extra HP-CAE-satellite-servers voor

softwaredistributie • Toevoegen van een proxy-server voor het monitoren van

servers zonder out-of-band-interface

Page 50: entiteit e-government en ICT-Beheer

48

Programmamanager: Erik Van ZuurenProgramma 17

TOEGANGSCONTROLE EN E-SIGNING

Belangrijkste realisaties 2010

1. Gebruikersbeheer (IDM)• Gebruikersbeheer voor de Vlaamse overheid (VO-IDM):

lokale beheerders binnen de entiteiten kunnen nu toe-gangen beheren en superviseren. Gebruikers kunnen hierdoor hun eigen informatie en paswoorden beheren over de verschillende kernsystemen heen.

• Verbetering koppeling met Vlimpers en realisatie koppe-ling met de nieuwe telefoongids Vlaanderen: De nodige gegevens van de Vlaamse overheid vanuit Vlim-pers en andere mogelijke bronnen, kunnen nu beter actueel gehouden worden en van hieruit kan ook een totaalomvat-tende telefoongids voor de Vlaamse overheid ontstaan.

• Realisatie van Gebruikersbeheer Economische Actoren en Gebruikersbeheer Zorginstellingen: twee nieuwe doelgroepen zijn opgenomen. Het gebruikersbeheer is nu beschikbaar voor Vlaamse ambtenaren, lokale besturen, onderwijsinstellingen, econo-mische actoren & zorginstellingen. Dit maakt het beheer van toegangen naar een toepassing over de verschillende doel-groepen heen snel en eenvoudig.

• Toename van het aantal toepassingen dat gebruik maakt van gebruikersbeheer.

2. Toegangsbeheer (ACM)• Authenticatie voor niet-Belgen door de ontwikkeling van

het VO-token: een extra authenticatiemiddel voor perso-nen die niet kunnen beschikken over een elektronische identiteitskaart (eID) of federaal token (bijvoorbeeld Vlaamse vertegenwoordigers in het buitenland).

• Ontwerp ACM3: een belangrijke upgrade van het ACM-systeem met enkele uitbreidingen: - betere ondersteuning voor meerdere hoedanigheden; - single-sign-on met Microsoft- en active-directory-geïn-

tegreerde platformen; - verbeteren van de algemene gebruikersvriendelijk-

heid en modulariteit van de systemen; - voorbereiding van de Vlaamse overheid op federation

met andere nationale en internationale systemen.• Toename van het aantal aangesloten toepassingen en

toename van het gebruik van ACM tot ca 50.000 unieke gebruikers en tot 12 miljoen transacties per maand.

3. Digitaal Tekenplatform • Lancering van het digitaal tekenplatform voor de Vlaamse

overheid in september 2010: - met een e-maildienst, gratis beschikbaar voor alle (in het

Gebruikersbeheer Vlaamse overheid correct geregis-treerde) medewerkers van de Vlaamse overheid, waar-mee documenten tekenklaar gemaakt kunnen worden;

- met een webservice, waarmee de functionaliteit van het digitale ondertekenen geïntegreerd kan worden in een toepassing van een geïnteresseerde entiteit.

• Koppeling/integratie van het digitaal tekenplatform met de webtoepassing van het agentschap ESF (Europees Sociaal Fonds): het afhandelen van subsidiedossiers kan vanaf nu gedematerialiseerd verlopen en betrokken par-tijen/bedrijven kunnen online rechtsgeldig handtekenen.

Wat houdt dit programma in

Dit programma verzekert dat burgers, ondernemingen en overheden veilig en efficiënt toegang kunnen krijgen tot e-governmentdiensten, door de uitbouw en realisatie van drie gemeenschappelijke platformen:

1. Gebruikersbeheer: het identitymanagementplatform (IDM) voor het beheer van identiteiten, hoedanigheden, mandaten, rollen en rechten. Hierdoor wordt het moge-lijk om: - steeds meer gegevens op gecontroleerde wijze aan

doelgroepen en de daarbinnen geautoriseerde perso-nen te ontsluiten;

- steeds meer processen open te stellen voor betrok-ken actoren en daardoor verder te vereenvoudigen.

2. Toegangsbeheer: Access Control Managementplatform (ACM) maakt het mogelijk om toepassingen veilig, eenvoudig en snel toe-gankelijk maken voor verschillende doelgroepen en om-gevingen (bv. webmail, vlimpers). Dankzij dit platform kunnen geautoriseerde personen toegang krijgen door middel van hun elektronische identiteitskaart of fede-raal token en kunnen geautoriseerde systemen op meer beveiligde wijze gegevens uitwisselen met de systemen van de Vlaamse overheid.

Page 51: entiteit e-government en ICT-Beheer

49

aanpasbaar zijn aan verschillende contexten. Elke entiteit kan dus de eigen data beheren. De platformen maken het ook mogelijk om gegevens tussen de verschillende partijen van de Vlaamse overheid uit te wisselen.

ICT-veiligheidHet veiligheidsniveau zal stijgen omdat gebruikersinforma-tie en -rechten eenduidig beheerd worden, toegangen be-ter beveiligd, en documenten digitaal ondertekend.

Toekomst

1. Gebruikersbeheer (IDM)• Real-time koppeling van het gebruikersbeheerplatform

met het rijksregister en Vlimpers, op basis van een herbruik-bare identity service bus die naar de toekomst zal toelaten meerdere bronnen in real-time te koppelen.

• Voeden van SharePoint, Documentum, BOB-tool vanuit het gebruikersbeheerplatform (hergebruik investeringen en efficiënter intern beheer van toegangen)

• Uitrol Gebruikersbeheer Vlaamse overheid naar de hele VO (verdergaand op lopend project), inc. het op punt stellen van de koppeling met de nieuwe VO-overstijgende Tele-foongids Vlaanderen, zodat alle beleidsdomeinen sneller, efficiënter en zekerder hun toegangen kunnen beheren.

• Voorbereiden van het gebruikersbeheer Economische Actoren v2, in samenspraak met geïnteresseerde entiteiten en de federale overheid met als doel om op termijn één Gebruikersbeheer te leveren vanuit de Vlaamse overheid naar economische actoren en het beheer en toewijzen van mandaten te ondersteunen.

2. Toegangsbeheer (ACM)• Het finaliseren van het design en de implementatie van

het nieuwe ACM3-platform inclusief Disaster Recovery Plannnig (inclusief Aankoop IBM Tivoli Access Manager) en de voorbereidingen treffen op het ondersteunen van ‘federation’ met andere overheden in 2012.

• Het realiseren van een koppeling met de nieuwe federale authenticatiedienst (FAS2) op basis van de federation-standaard SAML2.

Het ACM-platform omvat: - ACMweb voor webtoepassingen, - ACMwss voor veilige gegevensuitwisseling tussen ap-

plicaties, - SSL-VPN voor netwerktoegang voor mobiele gebrui-

kers.

3. Digitale handtekening (e-signing): dit platform biedt de ondersteuning voor het digitaal ondertekenen van dos-siers en formulieren. Zo kunnen heel wat processen bin-nen de Vlaamse overheid of tussen de Vlaamse overheid en burgers of ondernemingen vereenvoudigd worden.

Waarom dit programma

Functionele verbetering Door de beschikbaarheid van een degelijk gebruikersbe-heerplatform kan men gebruikersinformatie en -rechten eenvoudiger beheren.

KostenbesparingMomenteel wordt er binnen de Vlaamse overheid veel geld besteed aan het beheer van gebruikersinformatie. Het IDM-platform zal voor een efficiënter beheer zorgen en het aantal verzoeken terugdringen. Ook het ACM-platform is kostenbesparend: het beheer van beveiligde toegangen zal via een gemeenschappelijke infrastructuur gebeuren, dus hoeft niet voor elke toepassing apart. De invoering van de digitale handtekening kan processen sneller en efficiën-ter doen verlopen.

Gemeenschappelijke dienstenMeerdere doelgroepen kunnen het IDM-platform gebruiken, bv. ter ondersteuning van de interne werking van de Vlaamse overheid, van de interactie met onderwijsinstellingen of met lokale besturen. Het ACM-platform kan op eenzelfde wijze specifieke toepassingen ontsluiten naar meerdere doelgroe-pen. Een gedeeld platform voor digitale handtekening zorgt overal voor een zelfde werking en maakt de gegevens uitwis-selbaar binnen de Vlaamse overheid.

Ondersteuning van Beter Bestuurlijk BeleidDe verschillende platformen worden zo opgezet dat ze

Page 52: entiteit e-government en ICT-Beheer

50

3. Digitaal Tekenplatform • Faciliteren van een aanbod naar de lokale besturen in het

kader van het digitale tekenplatform (o.a. Adobe-licen-ties) zodat rechtszekere uitwisseling van documenten ook voor lokale besturen mogelijk wordt en dit conform standaarden van de Vlaamse overheid.

• Starten met de uitbreiding van het digitale tekenplatform met standaard integratiecomponenten voor webformu-lieren. Hierdoor wordt het mogelijk om een groot aantal aanvragen rechtstreeks elektronisch af te handelen.

Page 53: entiteit e-government en ICT-Beheer

51

Programmamanager: Wai-Kong YuProgramma 18

UITBOUW GEMEENSCHAPPELIJKE WEB2.0-OMGEVINGEN

Belangrijkste realisaties 2010

• Het gemeenschappelijk wiki-platform - op basis van Mediawiki - werd geüpgrade naar de laatste versie.

• Speciale aandacht en zorg werd besteed aan de veilig-heid van het wiki-platform.

Wat houdt dit programma in

Dit programma heeft als doelstelling een gemeenschappe-lijke Web-2.0-omgeving uit te bouwen. Web 2.0 kan omschreven worden als het “next generation” web. Een nieuwe generatie van webtoepassingen die gebruik maken van de laatste nieuwe technologieën en platformen, waardoor interactie met de gebruiker (burger/bedrijf/ambtenaar) gestimuleerd wordt en een nieuwe dimensie krijgt.

Web 2.0 is meer dan louter en alleen technologie. Het is een verzamelnaam voor een veelheid aan ontwikke- lingen, zowel technisch als sociaal en maatschappelijk. Het is de nieuwe manier waarop gebruikers en toepassin-gen op elkaar inspelen en op elkaar afgestemd worden. Het opent nieuwe perspectieven op vlak van communica-tie, informatiedeling, samenwerking, het leggen van sociale netwerken enzovoort.

Het vereist een actieve participatie van gebruikers (user generated content). Inhoud en data zijn immers de drijvende kracht achter elke web-2.0- toepassing: ze bepalen mee het succes.De gebruiker ondergaat niet meer de informatie die wordt aangeboden maar kan actief participeren en zelf een bijdrage leveren aan de gemeenschap. Web 2.0 technologie verwezenlijkt een betere, rijkere en aantrekkelijkere inter-actie van de gebruiker met zijn gemeenschap.

In overleg met de vraagzijde wordt een aanbod uitgewerkt dat de basis zal vormen voor een gemeenschappelijke Web 2.0-omgeving. Web 2.0 heeft een brede scope. De focus zal daarom liggen op de concrete realisatie van enkele Web2.0-gebaseerde toepassingen op een gemeenschappelijk plat-form.

Waarom dit programma

Het programma streeft naar een voor de Vlaamse overheid nodig gemeenschappelijk Web-2.0-platform inclusief ICT-dienstverlening.

Dit ter ondersteuning van die doelstellingen waarvoor een verhoogde participatie en samenwerking (burger/bedrijf/ambtenaar) vereist is op basis van Web-2.0-technologie.

Participatie, inhoud en interactie zijn de drijvende kracht achter elke succesvolle Web-2.0-toepassing. De gebruiker ondergaat de aangeboden informatie niet enkel, maar kan zelf een bijdrage leveren ten voordele van de hele gemeen-schap.

Toekomst

In overleg met de vraagzijde zal een aanbod uitgewerkt worden dat de basis zal vormen van een gemeenschappe-lijke Web2.0-omgeving. Gezien de brede scope van Web2.0, zal de focus liggen op enkele huidige concrete behoeften binnen dit domein.

• Het capteren van businessbehoeften en noden op vlak van Web 2.0 bij de klantzijde.

• Het identificeren van businesscases.• Het zoeken naar synergie tussen deze behoeften/cases

waarvoor een gemeenschappelijk aanbod uitgewerkt kan worden.

• Het uitwerken van een aanbod / (evaluatie)platform.

Page 54: entiteit e-government en ICT-Beheer

52

Programmamanager: Krista HerdewijnProgramma 19

VLAAMS OVERHEIDSNETWERK (VONET)

Belangrijkste realisaties 2010

In 2010 werd aansluiting op VOnet en gebruik ervan verder inge-burgerd in de werking van de Vlaamse overheid. • Het adhoc karakter van de ontsluiting nam af: nieuwe

toepassingen werden en worden meer en meer ‘stan-daard’ ontsloten naar VOnet.

• Bij nieuwe platformen zoals het ‘light-hosting’-aanbod werd van bij het begin rekening gehouden met VOnet-ontsluiting. Het light-hostingplatform is vanaf de eerste fase ontsloten naar VOnet.

• Er werden nieuwe entiteiten toegevoegd, voorbeelden hiervan zijn de VLOR en de SERV. Ook bij gegroepeerde entiteiten zoals bij het VAC Leuven wordt ontsluiting naar VOnet standaard meegenomen. Nieuwe aanvragen zoals voor De Rand (DAR) werden geïnitieerd.

• Via het Business ICT-Alignment forum (BIA) werd het kader voor VOnet-ontsluiting verder uitgewerkt.

Aantal Toepassingen ontsloten sinds de start van VOnet (Cijfers maart 2010) • Niet structureel: 333• Rechtreeks: 10• Structureel via internet: 20• Structureel via Vonet: 97

Voorbeelden van toepassingen• Ontsluiten mercatoromgeving naar RWO• MOW-MDK-VLOOT: een VPN-verbinding met het externe

datacenter• De ICT-wiki van de entiteit e-government en ICT-Beheer• Integratie intern netwerk digitale drukkerij Ferraris• Overname easypay server VDAB

Platformen• Light hosting

Entiteiten• Generieke ontsluiting SERV en VLOR• VRT (vernieuwing Vonet-aansluiting)• VAC Leuven

Wat houdt dit programma in

Het Vlaamse overheidsnetwerk (VOnet) is gevormd door de koppeling van het netwerk van de Vlaamse overheid met de netwerken van de Externe en Interne Verzelfstandigde agentschappen (EVA’s en IVA’s). Hierdoor werd een Vlaamse-overheidbreed netwerk gecreëerd, kortweg VOnet. Via dit netwerk kunnen gemeenschappelijke informatie en data uitgewisseld worden binnen de ‘vertrouwde’ en bevei-ligde netwerkomgeving van de Vlaamse overheid. Zowel data, informatie als informaticatoepassingen kunnen zo efficiënter aangewend worden.

Aanpak

1. Een grondige screening van de mogelijke kandidaat- applicaties om te ontsluiten via VOnet.

• Voor de applicaties binnen de departementen hebben de toepassingsmanagers van HP-Belgacom een selectie gemaakt. De ontsluiting van deze toepassingen werd besproken met de applicatiebeheerders.

• De entiteit e-government en ICT-Beheer, de relatie- beheerders en de exploitatieverantwoordelijken, deelden de geselecteerde toepassingen in volgens opportuniteiten en gevolgde sporen.

• De QuickWins werden uitgevoerd (de volledige lijst kan geraadpleegd worden op http://welkom.vonet.be).

2. De gemeenschappelijke applicaties en platformen van de entiteit e-government en ICT-Beheer werden ontsloten.

• Bij nieuwe platformen (bv. light hosting) wordt van bij aanvang ontsluiting naar VOnet vooropgesteld.

3. Een informatiecampagne werd opgestart, inclusief de opzet van een centrale portaalsite:

http://welkom.vonet.be.

4. De andere sporen werden stelselmatig opgestart.

Sporen Om het toevoegen van andere diensten over het VOnet te ondersteunen, stimuleren en promoten worden volgende sporen gehanteerd:

Page 55: entiteit e-government en ICT-Beheer

53

Spoor quick wins • Deze werden uitgevoerd. Nieuwe quick wins worden

door de programmabeheerders besproken en gerang-schikt volgens prioriteit binnen het beschikbare budget.

• I.s.m. DAR wordt nagegaan of nieuwe agentschappen aangesloten kunnen worden.

Spoor structurele aanpak voor 13 beleidsdomeinen:• Via de geëigende kanalen van de Vlaamse overheid wor-

den de 13 beleidsdomeinen bevraagd. Deze kanalen zijn het CAG, het SOBO, het communicatieoverlegforum en MOVI. Dit gebeurt i.s.m. het departement DAR.

• Aan de hand van de resultaten wordt een planning ge-maakt (eventueel meerjarenplan) voor implementatie.

• De quick wins die snel gerealiseerd of opgestart worden, integreren in het quick-winspoor. De structurele imple-mentatie opnemen in de begroting en planning 2011 (en eventueel verder).

Spoor ontsluiten gemeenschappelijke applicaties van de entiteit e-government en ICT-Beheer (ict.vonet.be, CMDB2, Ariba, DDC-DWH, DDC-DMS, VOPS, Web-IDM) • De eerste prioriteit ligt op het toegang geven aan de hui-

dige en de nieuwe klanten van het lopende ICT-contract (en buiten het GID-netwerk), om hen toe te laten con-tractuele teksten en catalogi te raadplegen, te kunnen bestellen via Ariba, enz.

• De tweede prioriteit ligt op de nieuwe klanten van het nieuwe ICT-contract 2008 (en buiten het GID-netwerk), om hen toe te laten contractuele teksten en catalogi te raadplegen op ict.vonet.be, te kunnen bestellen via Ariba, enz.

Spoor gemeenschappelijke ICT-platformen onder beheer van de entiteit e-government en ICT-Beheer Shared Documentum-omgeving, shared SharePoint-om-geving, shared DWH-omgeving – Cognos-8-omgeving met zowel de Business-Intelligence- als de planningsomgeving: elk van deze platformen kan een ruimer publiek dienen via VOnet dan actueel het geval is.

Spoor authentieke bronnen VKBO, VPR, verbindingen KSZ en Rijksregister, GIS,…

Spoor Ondersteuning• voorzien in informatie over de mogelijkheden en beper-

kingen (niet technisch) en de te volgen procedure. • cookbook (praktische informatie voor technici) om een

aansluiting te realiseren. • een (beperkt) aantal impactanalyses voor ontsluitingen,

zodat concrete vragen van klanten ook beantwoord worden en opgevolgd met offertes.

• verdere evolutie van het trustprotocol en beheers-afspraken hierover (bv. wie beheert de ondertekende trustprotocols)

Spoor Communicatie en promotie Enkele risico’s moeten expliciet gedetecteerd, gecommuni-ceerd en bewaakt worden: • een point-to-point WAN-verbinding valt niet onder de

dienstverlening van VOnet; • capaciteit en verbruik binnen de ‘VO-net-wolk’ van het

netwerk.

Waarom dit programma

VOnet heeft het potentieel om een sleutelrol te spelen in de samenwerking tussen de verschillende VO-entiteiten, in verschillende netwerken en met verschillende beheers-eenheden.

De toegevoegde waarde van dit programma ligt in: • lagere kosten door grotere volumes (bv. licentiekost);• een gestandaardiseerd gebruik van data, informatie en

toepassingen doorheen de Vlaamse overheid;• het transport over een beveiligd netwerk (binnen een

vertrouwde omgeving);• het verminderen van dubbel gebruik (aansluitingen/

abonnementen/…);• de verhoging van hergebruik van data uit authentieke

bronnen.

Page 56: entiteit e-government en ICT-Beheer

54

Toekomst

In 2011 zal het VOnet-programma zich verder toespitsen op de standaardontsluiting van toepassingen en/of platformen naar VOnet.

• Via Vonet ontsluiten van nieuwe platformen: - een via VOnet ontsloten gedeeld Drupalplatform

(content managementsysteem) kan bijvoorbeeld een accelerator voor VOnet-gebruik zijn.

- Ook de nieuwe koepel zal via VOnet ontsloten worden.

• Wijzigende structuur Vlaamse overheid: een aantal extra vragen werd reeds ontvangen voor de aansluiting van (nieuwe) entiteiten/agentschappen: - Muntpunt (agentschap binnen DAR) - Aansluiting De Rand (agentschap binnen DAR) - …

• Het gebruik van VOnet door de aangesloten entiteiten kan verbeterd worden door via communicatie een duide-lijker beeld te geven van welke toepassingen/platformen nu en in de toekomst bereikbaar zijn via VOnet. Een overzicht is in opmaak.

Page 57: entiteit e-government en ICT-Beheer

55

Programmamanager: André Van VyveProgramma 20

GEÏNTEGREERDE COMMUNICATIE

Belangrijkste realisaties 2010

De indoor-coverage-contracten voor de verschillende gebouwen werden gefinaliseerd.

Deze contracten werden aan de operatoren (Base, Mobistar, Proximus) en de gebouwverantwoordelijken bezorgd.

Wat houdt dit programma in

• Overdracht van de telefoniebevoegdheden van het Agentschap voor Facilitair Management (AFM) naar de entiteit e-government en ICT-Beheer.

• Verbeteren van de binnenhuisontvangst van mobiele operatoren in prioritaire gebouwen.

• Het uitwerken van een visienota over geïntegreerde communicatie (unified communications) via het data-communicatienetwerk. Bij geïntegreerde communicatie smelten verschillende communicatiemogelijkheden samen tot een geïntegreerd geheel dat zorgt voor een efficiëntere en vlottere samenwerking: - Zo kan men bijvoorbeeld voicemails ontvangen via e-

mail; - of telefonie over het computernetwerk laten lopen in

plaats van over klassieke telefoonlijnen en -centrales; - enzovoort.

• Het uitvoeren van een proof-of-concept rond unified communications.

IP-communicatie maakt het mogelijk om extra functiona-liteiten aan te bieden. De haalbaarheid en bruikbaarheid van onder meer volgende zaken wordt onderzocht: • Spraak.• Samenwerking (collaboration).• Videotelefonie op de pc of zakagenda.• Beschikbaarheid (presence): gebruikers geven zelf de

status van hun aanwezigheid aan en bepalen hoe en wanneer ze bereikbaar zijn – bv. door een cascade (vaste lijn, mobiele telefoon, mail, voicemail, …) in te stellen.

• Samenwerking tussen vaste telefoon, gsm en telefoon-software op pc of elektronische zakagenda/pda (soft-phone).

• Audio- en videoconferenties met meerdere personen.• Instant Messaging (intern):

- een communicatiemiddel waarmee men via internet in reële tijd kan communiceren met contactpersonen die op dat moment online zijn;

- voor personen die niet telefonisch gecontacteerd kunnen of willen worden, maar die sneller willen communiceren dan via e-mail.

Na evaluatie van de resultaten van deze proof-of-concept-projecten, kunnen implementatieprojecten opgestart worden om de nodige dienstverlening uit te bouwen.

Waarom dit programma

Binnen de Vlaamse overheid is er nood aan een geheel van gemeenschappelijke communicatietools die het mogelijk moeten maken om op een flexibele en efficiënte manier te communiceren. Deze technologieën zullen geïntroduceerd worden binnen dit programma. De actuele oplossingen zijn te gefragmenteerd of te omslachtig om op te zetten.

Toekomst

Onderdeel overdracht telefonie van AFM naar e-IB • e-IB, AFM en het kabinet Bourgeois beslisten in overleg

dat het naar de toekomst toe beter is om alle bevoegd-heden op vlak van telefonie te bundelen bij één entiteit – in dit geval e-IB.

• Deze overdracht zou gerealiseerd moeten zijn tegen eind 2011.

Onderdeel geïntegreerde communicatie • Uitwerken van een visienota rond de introductie van

geïntegreerde communicatie (unified communications) binnen de Vlaamse overheid.

• Proof-of-concept unified communications tools. • Definitie van ICT-architectuur en ICT-security voor unified

communications binnen de omgeving van de Gemeen-schappelijke ICT-Dienstverlening (GID) en opname in dienstencatalogus van HP-Belgacom.

Page 58: entiteit e-government en ICT-Beheer

56

Programmamanager: Paul De VroedeProgramma 21

VERBETEREN VAN HET VEILIGHEIDSNIVEAU

Belangrijkste realisaties 2010

Er werd een ontwerp gemaakt voor de ontdubbeling (DRP) en de upgrade van de PKI-omgevingEen Public Key Infrastructure is een systeem om uitgiften en beheer van digitale certificaten te realiseren. De implementatie is gepland voor 2011. • De beschikbaarheidsgaranties voor deze kritische com-

ponent zullen hierdoor aanzienlijk toenemen. • Verder zal het mogelijk worden om digitale certificaten

uit te reiken via het SCEP-protocol (o.a. voor gebruik door mobiele Apple-toestellen zoals iPad en iPhone, zodat deze draadloos kunnen verbinden met het netwerk van de Vlaamse overheid (VO-WLAN)).

Ontwerp en ‘proof-of-concept’ van een nieuw platform voor beheer van het internetverkeer. Het internet en internettoepassingen zijn kritisch binnen de werking van de Vlaamse overheid. • De entiteit e-government en ICT-Beheer volgt de werking

van het netwerk daarom nauwgezet op en ondernam reeds verschillende acties om de performantie van het netwerk te garanderen en te verbeteren.

• Ook de gebruiker draagt verantwoordelijkheid. Een ’traag netwerk’ wordt soms veroorzaakt omdat personeelsleden te veel bandbreedte gebruiken, bv. voor het volgen van grote sportevenementen. Om die reden adviseerde het College van ambtenaren-generaal (CAG) in juni 2010 om de toegang tot bepaalde sportgerelateerde websites tijdelijk te blokkeren.

• Het CAG adviseerde ook om te zoeken naar een struc-turele oplossing die voorziet in een verfijndere rappor-tering en filtering van het internetgebruik per entiteit. Tevens werd gezocht naar een doelgerichtere bescher-ming om het netwerk te vrijwaren van kwaadaardige software: antivirussoftware op de werkstations voldoet niet meer, een aanvullende ‘beveiligingslaag’ is aange-wezen. Uit een succesvolle proof-of-concept blijkt een nieuwe technologie - een ‘nieuwe generatie firewall’ van Palo Alto – te voldoen aan de genoemde eisen. Er werd besloten deze technologie in 2011 in productie te zetten.

Er werd gestart met de vernieuwing van de antivirusom-geving voor de desktopomgeving (desktops, laptops) naar Officescan versie 10. Deze versie laat toe om gebruik te maken van smartscanning (op basis van een kleine lokale beperkte antiviruspattern en

online patternchecking). Dit naast conventionele virusscanning (op basis van een grote lokale antiviruspatternfile). De oefening loopt verder door in 2011.

Veiligheidbewustmakingscampagne naar gebruikers van mobiele e-mailtoestellen (BlackBerry, iPhone). In de pers verscheen een bericht over de onveiligheid van Blackberry-smartphones voor het versturen van vertrouwelijke informatie. Naar aanleiding van dit bericht werd beslist om een veiligheidsbewustmakingscampagne uit te voeren gericht op de gebruikers van mobiele-e-mailtoestellen. • Er werd een ‘veiligheidskaartje’ ontworpen in de vorm

van een kredietkaart. Dit bevatte een opsomming van de belangrijkste veiligheidstips. De gebruikers ontvingen het kaartje persoonlijk per brief.

• Het proces voor het melden van verlies of diefstal van een toestel werd verbeterd, zodat het toestel eerst op afstand gewist wordt vooraleer de SIM-kaart uit te schakelen.

Uitbreiding van het aanbod van sterke authenticatiemid-delen.Het VO-token is toegevoegd als sterk authenticatiemiddel voor veilige toegang tot toepassingen die ontsloten zijn via ACM. • Dit laat toe om niet-Belgen op een veilige manier toegang

te geven tot toepassingen van de Vlaamse overheid die ontsloten zijn via ACM (bv. SharePoint en webmail).

• Het VO-token wordt ook gebruikt voor de persoons- gebonden toegang tot het ‘netwerk voor beheer op afstand’: bv. voor een ICT-dienstverlener die beheer- activiteiten wenst uit te voeren op een server die gehost wordt bij de Gemeenschappelijke ICT-Dienstverlener HP-Belgacom (HB).

Page 59: entiteit e-government en ICT-Beheer

57

Wat houdt dit programma in

Het programma 'verbeteren van het veiligheidsniveau' be-oogt het uitwerken van passende beveiligingsmaatregelen:• om reële risico's voor de ICT-omgeving en de business te

beperken;• om de continuïteit van de ICT-dienstverlening te verzeke-

ren: - inspanningen om de continuïteit van de ‘dagdagelijkse’

dienstverlening te verzekeren (bijvoorbeeld bij kleine incidenten) evenals bij de ICT-dienstverlening waarop akkoorden over het dienstverleningsniveau (Service Level Agreements, afgekort SLA’s) van toepassing zijn;

- het uitwerken van disaster-recovery-plannen (DRP) voor het hernemen van bepaalde ICT-functies in geval van calamiteiten.

- Een belangrijke input voor de investeringen op het vlak van ICT-veiligheid betreffen aanbevelingen uit de evaluatie van het ICT-veiligheidsniveau (risicoanalyse, conformiteitsmetingen,...) maar zeker ook nieuwe businessbehoeftes.

Waarom dit programma

Dit programma beoogt de bedrijfscontinuïteit te verbeteren. Om de doelstellingen te halen wordt gewerkt op de drie pijlers van informatieveiligheid: • mensen (bv. veiligheidsbewustmakingscampagnes) • processen (bv. het optimaliseren van een gebruikers-

beheerproces) • technologie (bv. het implementeren van een nieuwe fire-

walltechnologie)

Toekomst

• Upgrade Active Directory Servers naar Windows 2008.

• De verdere uitrol van Trendmicro Officescan 10 agents naar gebruikers en toevoeging van additionele Office-scan en smartscan-servers.

• Een nieuwe tool voor de monitoring van Active Directory wordt in gebruik genomen. Deze tool laat toe om Active Directory beter inhoudelijk te monitoren zodat tijdig ingegrepen kan worden bij problemen of bepaalde trends. Alhoewel niet meteen zichtbaar voor de gebruiker, is de goede werking en stabiliteit van Active Directory van primordiaal belang voor de hele ICT- dienstverlening.

• Veiligheidsbewustmakingscampagnes en infosessies. Bewustwording van de nood aan gepaste beveiliging is een belangrijke stap in het succesvol uitbouwen van een ICT-veiligheidsbeleid. Zowel de leden van het GISEC- forum als de deelnemers aan de eerder uitgevoerde risicoanalyses bevestigen dat er nood is aan bewust-wording en training op vlak van beveiliging binnen de Gemeenschappelijke ICT-dienstverlening. Analoog aan de gerichte veiligheidsbewustmakings-campagne voor e-mailgebruikers in 2010 wordt in 2011 een bredere bewustmakingscampagne gepland m.b.t. belangrijke en actuele veiligheidstips.

• Het ontwerp van een bedrijfscontinuïteitsplan voor de interne (eigen) entiteitswerking van e-IB.

• Een implementatieplatform voor het beheer van het internetverkeer (cfr. supra)

• De implementatie van een nieuwe ontdubbelde PKI- infrastructuur (cfr. supra)

• Het technologisch up-to-date brengen van de DHCP- omgeving (INFOBLOX) (lopend project), firewall-omge-vingen (NOKIA) en proxies (Blue Coat)

• Het up-to-date brengen van de JUNIPER-software

• Het up-to-date brengen van de SUN-JAVA-Directory- server-software

Page 60: entiteit e-government en ICT-Beheer

58

Page 61: entiteit e-government en ICT-Beheer

59

Programma ter ondersteuning van groene ICT

22. Groene ICT

Page 62: entiteit e-government en ICT-Beheer

60

Page 63: entiteit e-government en ICT-Beheer

61

Programmamanager: Maries Van der AuweraProgramma 22

GROENE ICT

Belangrijkste realisaties 2010

Na de uitvoer van de eerste fase in 2009, werd in 2010 fase 2 van het programma aangepakt.

Volgende projecten werden uitgevoerd:

• ICT-aankoop Optimalisatie van de criteria die gehanteerd worden bij de aankoop van ICT-infrastructuur in het kader van “Groene ICT” (bv. Werken met Total Cost of Ownership , opnemen van criteria conform op europees vlak uitgewerkte normen, …).

• Gebruikersomgeving Optimalisatie van stroomverbruik van de pc’s in het kader van “Groene ICT” .

• Printers en printen Optimalisatie van de printersettings m.b.t. stroomverbruik van printers en de afdrukvolumes in het kader van “Groene ICT”. De focus ligt op alle instellingen die van op afstand of via de uitrol van nieuwe infrastructuur kunnen aangepast worden.

• Interactie met belanghebbenden: - Samenwerking met LNE - cel interne milieuzorg:

insteek voor een bestek “Campagne rond groene ICT” dat vanuit deze entiteit wordt opgevolgd.

- Samenwerking met LNE - cel eco-educatie: input voor een eco-educatieproject rond “groene ICT” in de hogescholen en universiteiten.

Wat houdt dit programma in

Om in te spelen op de globale uitdaging van de opwarming van het klimaat, moet ook de Vlaamse overheid voor zijn eigen werking een bijdrage leveren. Dit programma coördineert alle acties/initiatieven/projecten die vanuit e-IB, op het vlak van ICT en e-government, in dit kader worden uitgevoerd. Vanuit dit programma wordt ook de afstemming voorzien met de andere beleidsvelden binnen bestuurszaken, en met de andere beleidsdomeinen (vooral LNE).

Waarom dit programma

Enerzijds wordt vanuit de bijdrage van de Vlaamse admi-nistratie tot het regeerakkoord 2009 – meerbepaald vanuit de beleidsdomeinspecifieke bijdrage van Bestuurszaken volgende krachtlijn vooropgesteld: “Door samenwerking en partnerschap naar een effectievere en efficiënte over-heid voor Vlaanderen”. Om dit te realiseren is het noodzakelijk dat de Vlaamse overheid zich als milieu- en maatschappelijk verantwoorde ondernemer gedraagt.

Anderzijds wordt vanuit het “Vlaanderen in Actie”- plan (VIA, zei ook www.vlaandereninactie.be) onder de door-braak “Groen stedengewest” volgende doelstelling voor-opgesteld: • Het energievraagstuk is wereldwijd één van de grootste

maatschappelijke en economische uitdagingen. Vlaanderen wil hierin een voortrekkersrol spelen.

• De overheid neemt een voorbeeldrol en bouwt enkel nog ‘nul-energie gebouwen’.

Ter ondersteuning en invulling van deze globale doelstellin-gen van de Vlaamse overheid wil dit programma op vlak van ICT de nodige maatregelen nemen om deze doelstellingen te realiseren. • Op het vlak van ICT bestaat de uitdaging er vooral in om

te blijven voldoen aan de steeds groeiende vraag naar meer kwaliteitsvolle ICT en hierbij tegelijkertijd het to-tale energieverbruik te verminderen.

• Op het vlak van het gebruik van “groene energie” is het vandaag reeds zo dat voor de gebouwen van de Vlaamse overheid contracten zijn afgesloten waarbij voor 100 % groene stroom wordt afgenomen. Ook voor de extern ingehuurde computerzaalfaciliteiten wordt met groene stroom gewerkt. Dit impliceert dat de directe CO2-uit-stoot gerelateerd aan ICT vandaag reeds voldoet aan het CO2-neutraal criterium.

Om de vooropgestelde doelstellingen te bereiken moeten we investeren in het verminderen van het energieverbruik voor de eigen werking, het reduceren van ICT-afval, het milieubewust afvoeren van ICT-afval en het verminderen van de indirecte CO2-uitstoot gerelateerd aan ICT.

Page 64: entiteit e-government en ICT-Beheer

62

Toekomst

Dit programma is opgestart in 2009 en loopt door tot 2014. Het programma zal gerealiseerd worden d.m.v. een aantal projecten. De projecten worden aangevuld met een aantal acties en initiatieven die mogelijk zijn binnen de gemeen-schappelijke ICT-omgeving, maar die niet noodzakelijk een projectmatige aanpak vereisen.

Voor de volgende jaren worden de volgende fasen voorzien binnen dit programma:

• Fase 3 (2011-2012) - Voorbereiden van een datacenterstrategie reke-

ning houdend met ‘Groene ICT’ door middel van het programma ‘Datacenterstrategie’.

- Implementeren van de datacenterstrategie: Dit onderdeel wordt opgenomen in het programma ‘Computerzalen’. Binnen dit programma zal “Groene ICT’ meegenomen worden bij het bepalen van de vereisten (o.a. Europese Code of Conduct voor data-centers).

• Fase 4 (2012-2013) - Implementeren van een “Thin Client”-computing-

model in het kader van “Groene ICT”. Dit onderdeel maakt deel uit van het programma “Thin Client” waarin “Groene ICT” zal meegenomen worden bij het bepalen van de vereisten. Voor dit programma werd een herevaluatie van de uitrol van Thin Client binnen de Vlaamse overheid ingepland in 2012. Afhankelijk van het resultaat zal vanaf 2013 gestart worden met de implementatie.

- Printers en printen - onderdeel printerconsolidatie. In dit onderdeel wordt de focus gelegd op verdere verbeteringen die niet van op afstand of via de uitrol van nieuwe infrastructuur kunnen aangepast worden. Ter ondersteuning van een printerconsolidatie binnen de Vlaamse overheid wordt overkoepelend een facili-terend project opgestart en door e-IB gesponsord. De klanten kunnen van deze overkoepelende project-ondersteuning gebruik maken om de eigen printer-infrastructuur projectmatig te consolideren.

Page 65: entiteit e-government en ICT-Beheer

63

Programma’s ter ondersteuning van e-government

23. Magda 2.024. Magda persoonsdiensten

25. Magda ondernemingsdiensten 26. Magda geografische informatie

27. Geïntegreerd e-government (e-gov voor en door lokale besturen)

Page 66: entiteit e-government en ICT-Beheer

64

Page 67: entiteit e-government en ICT-Beheer

65

Programmamanager: Hans ArentsProgramma 23

MAGDA 2.0

Belangrijkste realisaties 2010

Magda 2.0 - Voorbereiding: • De bestaande Magda-diensten werden technisch verbeterd. • De intermediairspecifieke functionaliteiten uit de reeds

bestaande Magda-webservices werden geanalyseerd. Op basis hiervan werden de nodige generieke gateway-applicatieve componenten gebouwd om een Magda-2.0-gateway-service op te zetten en te configureren.

Migratie VKBO • Stap 1: migratie provisionering: migreren van Informix

naar Oracle van de provisionering van de VKBO met KBO-gegevens

• Stap 2: migratie dienstenlaag: migreren van de bestaande ondernemingsdienstenlaag (webservices, VKBO-GO) bovenop de VKBO. Deze volledig vernieuwde VKBO op Oracle zal in productie gaan begin 2011.

Magda 2.0 - Logging lightHet definiëren en bouwen van een ‘logging-light’-oplossing die zo veel mogelijk vermijdt dat volledige gegevens- berichten opgeslagen worden bij het verplichte loggen van de uitwisseling van persoonsgegevens. Dit lightvoorstel is ook ter goedkeuring voorgelegd aan de Privacycommissie.

Wat houdt dit programma in

Dit programma wil het bestaande Magda-platform gradu-eel functioneel, technisch en organisatorisch verbeteren en uitbreiden, om de volgende doelstellingen te realiseren: • vlotter ontsluiten van gegevens uit authentieke federale

en Vlaamse gegevensbronnen ter verbetering van back-office-processen;

• vlotter uitwisselen van gegevens tussen (authentieke) gegevensbronnen;

• ondersteuning kunnen bieden bij het opzetten van Vlaamse authentieke gegevensbronnen;

• uitbreiden naar een volwaardige rol als intermediair & dienstenintegrator m.b.t. organisatie, processen & tech-nologie;

• komen tot een meer betaalbare uitbreidbaarheid van het dienstenaanbod;

• bekomen van een grotere organisatorische beheersbaar-heid van het dienstenaanbod.

Waarom dit programma

Om bovenstaande doelstellingen te bereiken zal het Magda-2.0-platform bestaan uit vier verschillende deelplatfor-men: • een gegevensplatform om (authentieke) gegevens op te

slaan, te beheren en beschikbaar te stellen;• een businessplatform om (authentieke) gegevens te

verwerken, combineren en verrijken;• een gateway-platform om (authentieke) gegevens uit te

wisselen met de systemen van de afnemers. Hierbij wordt het vier-ogen-principe gerespecteerd.

• een front-end platform om (authentieke) gegevens af te leveren aan menselijke eindgebruikers bij de afnemers, met behulp van webtoepassingen (VKBO-GO, VKBP-GUI, VKBO-GEO GUI, …)

Het gateway-platform wordt opgezet als apart onderdeel van het Magda-platform. Zo kan CORVE zijn rol als intermediair (dit is als tussen- persoon die de naleving van de privacy-wetgeving bewaakt) en dienstenintegrator opnemen. Het gateway-platform zorgt er immers o.a. voor dat het vier-ogen-principe van de Privacycommissie wordt gerespecteerd bij de uitwisseling van persoonsgegevens. Dit wil zeggen dat de nodige voor-zorgsmaatregelen genomen worden om de ongeoorloofde verstrekking van privacy-gevoelige gegevens te voorkomen.

Daartoe worden de gepaste ‘gateway services’ ontwikkeld, die zorgen voor:• de nodige machtigings- en inschrijvingscontrole;• filtering;• anonimisering;• logging bij het ontsluiten naar derden van persoons-

gegevensdiensten aangeboden door Vlaamse (authen-tieke) gegevensbronnen.

Het businessplatform is dan weer bedoeld als middel voor CORVE om de gegevens zoals die aangeleverd worden door de leveranciers van Vlaamse (authentieke) gegevens:• om te zetten naar een canoniek formaat;• te verrijken of te vervolledigen;• te combineren tot een nieuw gegeven (bv. een beslissing

over het al dan niet voldoen aan een bepaald toeken-ningscriterium, in het kader van automatische rechten-toekenning).

Page 68: entiteit e-government en ICT-Beheer

66

Toekomst

In 2011 zullen volgende lopende projecten afgewerkt wor-den:

Magda 2.0 - Publicatieframework fase 1Bouw van een generiek publicatieframework dat toelaat om voorgedefinieerde bevragingen van gegevensbronnen te publiceren naar een of meerdere afnemers op vooraf geplande tijdstippen. Dit laat toe om het bestaande VKBO-publicatieframework te vervangen en dus het VKBO-team te ontlasten van de inspanningen die gepaard gaan met het manuele beheer van de VKBO-publicaties.

Magda 2.0 - Gegevensstroomverwerking fase 1Bouw van een gegevensstroomverwerker die toelaat om bestanden uit te wisselen tussen (Vlaamse) authentieke gegevensbronnen en afnemers, waarbij het Magda-platform enkel optreedt als intermediair. Een dergelijke gegevens-stroomverwerker laat o.a. toe om mutaties van authen-tieke gegevens te verdelen naar geïnteresseerde afnemers.

Beide projecten liepen een aanzienlijke vertraging op in 2010 door de keuze voor ‘Oracle SOA Suite’ als tool voor de bouw van deze sleutel-Magda-2.0-componenten. Hierdoor werd een eerder gemaakte toolkeuze herroepen. Een aantal belangrijke verwachtingen dienden herbekeken te worden op vlak van functionaliteit. Als gevolg wijzigden het ontwerp en de initieel voorziene technische architectuur in belangrijke mate.

Magda 2.0 – COD-migratie• De bestaande Magda-productieomgeving verhuisde in

2010 naar de Capacity-On-Demand(COD)-infrastructuur van de entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB).

• Ook de nieuwe development-, test- & integratie- en ont-wikkelingsomgevingen zullen op deze COD-infrastructuur opgezet worden.

• Er wordt tevens onderzocht of het mogelijk en zinvol is om een aparte validatieomgeving op te zetten, waarmee afnemers de Magda-diensten kunnen testen zonder een machtiging aan te vragen en de productieomgeving te belasten.

In 2011 zijn ook een aantal bijkomende projecten gepland:

Magda 2.0 - Publicatieframework/gegevensstroomverwerking• bij beide onderdelen worden technische verbeteringen

aangebracht;• er worden nieuwe mogelijkheden ontwikkeld, zoals

het uitvoeren van publicaties op persoonsgegevens die afkomstig zijn van het Rijksregister.

Magda 2.0 - Uitbreiding gateway-platform • de bouw van een aantal nieuwe gateway-diensten,• de configuratie van bestaande of nieuwe gateway-dien-

sten voor nieuwe afnemers.

Magda 2.0 - Update bestaande Magda-dienstenDe bestaande Magda-diensten moeten overschakelen naar de nieuwe architectuur en de nieuwe componenten van het Magda-2.0-platform – om de verdere ontwikkel- en beheerskosten te verlagen. Daartoe is het nodig deze bestaande diensten aan te passen: • er dient een nieuwe gatewaydienst gebouwd te worden;• de achterliggende businessdienst heeft een aanpassing

nodig. Bestaande diensten worden idealiter aangepast telkens ze vernieuwd worden. Er zijn echter ook vijf diensten die niet binnenkort vernieuwd zullen worden en die we dan ook al in 2011 zullen vernieuwen.

Magda 2.0 - Gecombineerde repertoria + repertoriumdienstenEen functionele analyse wordt gericht op het afstemmen van de opzet en de werking van de Magda-repertoria (het VKBP-inschrijvingsrepertorium en de VKBO-klantenlijst). Deze afstemming moet gecombineerde inschrijvingen (combinaties van personen en ondernemingen) moge-lijk maken. Later kunnen er op deze repertoria diensten gebaseerd worden, waardoor ze beter beheerd en bevraagd kunnen worden.

Magda 2.0 - Runtime beheerdienstenDe huidige Magda-diensten gebruiken een propertyfile binnen de dienst zelf, die bv. de broncodes omzet naar standaard Magda-codes en die beschrijvingen toevoegt. Wijzigt één van de gegevens in de propertyfile, dan is een herinstallatie van de dienst noodzakelijk. In dit project zal een propertybeheer opgezet worden dat

Page 69: entiteit e-government en ICT-Beheer

67

runtime aan te passen is. Deze nieuwe vorm van runtime-beheer zal dan worden gebruikt in het design van de nieuwe gateway-diensten. Magda 2.0 - Dummy data voor validatieomgeving fase 1Een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheid om Magda-diensten op de toekomstige Magda-validatieomgeving te kunnen testen met dummy data (dummy repertoriumge-gevens, dummy maar representatieve persoonsgegevens, enzovoort).

Magda 2.0 - Automatische rechtentoekenningEen businessanalyse en een haalbaarheidsstudie moeten toelaten om te beslissen of een ‘business rules engine’ aan-geschaft of gebouwd moet worden. Deze ‘business rules engine’ zal toelaten om regels met criteria te formuleren, te valideren en te beheren. Zo wordt het mogelijk om op vraag van (hiertoe gemachtigde) afnemers te bepalen of hun klanten aan bepaalde inkomenscriteria voldoen, zodat zij automatisch de rechten kunnen krijgen waar zij wettelijk recht op hebben.

Page 70: entiteit e-government en ICT-Beheer

68

Programmamanager: Bruno De VriezeProgramma 24

MAGDA PERSOONSDIENSTENVLAAMSE KRUISPUNTBANK PERSONEN(VKBP)

Belangrijkste realisaties 2010

In 2010 werden vooral de bestaande aansluitingen op het MAGDA-platform gevoelig uitgebreid, ondermeer in het kader van ORAFIN. Iedere nieuwe aansluiting op het MAGDA-platform is op zich een apart project, omwille van de uitgebreide toelatingsprocedure, die diverse modaliteiten voor toegang op het platform controleert. Daartoe levert het CORVE-personen- team een uitgebreide begeleiding bij het opstellen van de relevante machtigingen, de contacten met de authentieke bronnen, ... .

Zo werden er aansluitingen gerealiseerd van de Kruispunt-bank Inburgering, de Leer- en Ervaringsbewijzendatabank, uitbreidingen voor Wonen-Vlaanderen, ... .

In 2010 werd het bestaande dienstenaanbod bijgevolg beperkt uitgebreid en zijn het vooral volgende realisaties, die in de eerste maanden van 2011 in productie zullen gaan:

• De nieuwe dienst “GeefWerkRelaties” Deze nieuwe dienst, die in Q1/2011 in productie komt, geeft toegang tot het personeelsbestand van de werkgevers. Dit is een consolidatie van de DIMONA-aangifte, waardoor de werkgever-werknemer relatie kan bevraagd worden, of de werknemers van een bepaalde werkgever of de werk-gevers van een bepaalde persoon.

• De nieuwe dienst “GeefLeefloonPeriode”Deze nieuwe dienst, die eind/begin Q1/Q2 2011 in productie zou moeten komen, geeft de periodes weer waarin een bepaald persoon al of niet geniet van een leefloon uitgereikt door een OCMW.

• De nieuwe dienst “GeefRVVOMNIOAttest”Deze nieuwe dienst, die eind/begin Q1/Q2 2011 in productie zou moeten komen, stelt de bevrager in de mogelijkheid om te weten te komen of iemand geniet van het recht op verhoogde tegemoetkoming. Ook werd de in 2009 opgerichte gebruikersgroep op de collaboratieve SharePoint-omgeving verder uitgebreid. Deze gebruikersgroep dient om de afnemers van persoons-diensten beveiligd toegang te geven tot de beschikbare documentatie en gebruikershandleidingen, die ook dubbelt als forum, waarbij ideeën uitgewisseld worden; rondvragen gelanceerd voor mogelijk nieuwe diensten en de ontsluiting ervan; nieuwe diensten aangekondigd worden, ... .

Wat houdt dit programma in

Het MAGDA-personenprogramma ontwikkelt een netwerk-centrische dienstverlening: men raadpleegt zoveel mogelijk rechtstreeks de authentieke gegevensbron (bijvoorbeeld via webservices). CORVE treedt op als dienstenintegrator.

Via het MAGDA-platform willen we zoveel mogelijk authen-tieke gegevens uitwisselen over personen. De correcte en beschikbare persoonsgegevens worden gekoppeld aan een uniek nummer: het rijksregisternummer van de natuurlijke personen ofwel het identificatienummer toegekend door de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (INSZ). • Momenteel worden de persoonsgegevens voor basis-

identificatie opgehaald via de Kruispuntbank van de sociale zekerheid (KSZ).

• Binnenkort zullen ook de persoonsgegevens rechtstreeks afkomstig van het Rijksregister via een webservice aan-gesproken kunnen worden.

CORVE - deel van de entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB) - moet op termijn uitgroeien tot hét aanspreekpunt in Vlaanderen voor de ontsluiting van zowel federale als Vlaamse persoonsgegevens.

Persoonsgegevens houden veel meer in dan naam, adres, geboortedatum, woonplaats, … . Ze houden ook gegevens in over: • tewerkstelling: ‘loon’, DIMONA-aangiftes, DmfA-aangiftes,

attesten loopbaanonderbreking, … ;• sociale zekerheid: handicap, recht op verhoogde tege-

moetkoming, OMNIO-statuut, … ; • inkomen: netto belastbaar inkomen, kadastraal inkomen,

vervangings- en aanvullende inkomens, pensioenen, werkloosheidsvergoedingen, … ;

• eigendomsgegevens: welke persoon(/onderneming) heeft welke eigendommen, welk type van eigendom, … ;

• onderwijsgegevens: diploma’s, leerplicht. Iemand die leert kan daaraan heel wat rechten koppelen, … ;

• diverse: inburgering.

Page 71: entiteit e-government en ICT-Beheer

69

Waarom dit programma

Om als overheid efficiënt taken te kunnen uitvoeren zijn accurate gegevens over personen een absolute noodzaak, zowel in termen van actuele als van historische gegevens.

• De MAGDA-persoonsdiensten zijn van groot belang in sectoren zoals volksgezondheid en onderwijs.

• Ze zijn ook belangrijk voor diensten rond werk, allerhan-de subsidies en toelagen, … .

• Ook in het kader van de administratieve lastenverlaging zijn dataopslag en -uitwisseling van persoonsgegevens no-dig.

Dit programma kadert binnen diverse richtlijnen, zoals het e-governmentdecreet, en het ‘vraag-niet-wat-je-al-weet’-principe.

Toekomst

Momenteel lopen er diverse projecten voor de verdere uit-bouw van de diensten rond persoonsgegevens:

• Nieuwe dienst FOD Financiën: gegevens zoals beschik-baar in de belastingsbrief.

• Afhankelijk van de geboekte vooruitgang bij de FOD Financiën wil CORVE aan haar klanten een webservice aanbieden, gebaseerd op de beschikbare informatie bij FOD Financiën. - Deze uitwisseling zal in de eerste fase verlopen via de

Kruispuntbank Sociale Zekerheid. - In de toekomst is het de bedoeling deze rechtstreeks

aan te bieden (planning: Q3-2011).

• Uitbreiden bestaande diensten ‘GeefPersoon’ en ‘Geef-Gezinssamenstelling’ met rechtstreekse link naar het Rijksregister: uitbreiding van het aanbod van diensten rond personen naar beleidsdomeinen die geen per-soonsgegevens kunnen afnemen van de Kruispuntbank Sociale Zekerheid (planning: Q4/2011).

• Nieuwe versies persoonsdiensten: modernisering van de

KSZ-registers en alignering op het rijksregister (planning: Q4/2011).

• Nieuwe diensten voor de ontsluiting van de Leer- en Er-varingsbewijzendatabank (LED).

• Nieuwe diensten voor de ontsluiting van de Kruispunt-bank Inburgering.

• Opstart project ontsluiting FOD Sociale Zekerheid – gegeven handicap.

• De VKBP-GUI uitbreiden en aanpassen met de nieuwe dienst ‘GeefWerkrelaties’.

• Omvorming van de kinderbijslagattestdiensten naar een batchverwerking.

• Uitbreiding bevragingen van de DmfA-diensten.

Page 72: entiteit e-government en ICT-Beheer

70

Programmamanager: Bart MisseeuwProgramma 25

MAGDA ONDERNEMINGSDIENSTEN VERRIJKTE KRUISPUNTBANK VOOR ONDERNEMINGEN (VKBO)

Belangrijkste realisaties 2010

Permanente aangroei van het aantal aansluitingen:• diverse administratieve processen gebruiken gegevens

uit de VKBO;• een 30-tal Vlaamse applicaties gebruiken ondertussen de

VKBO-diensten op structurele en geïntegreerde wijze.

Ongeveer 160 gemeenten zijn al afnemer van gegevens met betrekking tot de ondernemingen en vestigingen op hun grondgebied. • Er werd een specifiek gemeenterapport ontwikkeld. • Naast de ‘machinale’ bestanden die aangeleverd worden

(voor invoer in de lokale database) levert CORVE nu ook een handig Excelrapport.Daarmee kan een gemeente de status van haar ondernemingen en vestigingen opvolgen op maandelijkse basis: nieuwe oprichtingen, stopzettingen, verhuizen, enz.

Finaliseren van het InformatieregisterDe bedoeling van het informatieregister is het verzamelen en ontsluiten van alle informatie die betrekking heeft op een bepaalde onderneming en die in het bezit is van een Vlaamse of lokale overheidsdienst. • Er wordt een centraal registratiepunt opgericht waar de

melding wordt gemaakt van de aanwezigheid van derge-lijke informatie.

• In bepaalde gevallen kan de eigenlijke informatie ook centraal opgeslagen worden.

Het is de bedoeling dat ambtenaren en bedrijven in één oog-opslag het overzicht kunnen raadplegen van de beschikbare informatie van één bepaalde onderneming.

Innovatie van de MAGDA-infrastructuur en de VKBO-processen op de achtergrondHet MAGDA-platform evolueert achter de schermen en de VKBO-databanken en -diensten evolueren mee.

Er werd gestart met:• de migratie van de KBO-database (van huidige Informix-

omgeving naar nieuwe ORACLE-omgeving); • de migratie van de provisionering (vanuit de federale

KBO naar MAGDA);• de aanpassing van de VKBO-dienstenlaag.

Deze migratie is voor 90% afgerond. Ze dient enkel nog uitgerold te worden (in 2011).

Wat houdt dit programma in

De VKBO is één van de pijlers van het MAGDA-programma (Maximale Gegevensdeling tussen Administraties/Applica-ties), waarbij authentieke gegevensbronnen ontsloten wor-den naar de Vlaamse en lokale besturen. De andere pijlers zijn de persoonsgegevens en de geografische informatie.

De VKBO maakt authentieke gegevens over ondernemingen onderling uitwisselbaar. Dit gebeurt door het koppelen van de authentieke gegevens aan het unieke ondernemings-nummer. Zo kan alle beschikbare informatie over één onderneming elektronisch gekoppeld worden: • de basisgegevens uit de moederdatabank (de federale

KBO); • gegevens uit tal van andere databanken waaronder de

Rijksdienst Sociale Zekerheid, de jaarrekening, Vlaamse dossierbestanden, vergunningen.

Gegevens hoeven niet langer opgevraagd te worden bij de onderneming zelf.

De informatie wordt aangeboden via drie complementaire diensten: • specifieke datasets (=publicaties);• webservices (online bevraging over internet, A2A = van

applicatie tot applicatie);• VKBO-GO, webapplicatie (=schermraadpleging, http://

vkbodemo.vlaanderen.be/vkbo/).

Op de CORVE-website vindt u een gedetailleerd overzicht van diensten, informatie over de aansluitingsprocedure, enzovoort.

Website: http://www.corve.be/producten/magda-diensten/onderne-mingsgegevens/index.php).

Page 73: entiteit e-government en ICT-Beheer

71

Waarom dit programma

• VKBO vereenvoudigt de toegang tot de gegevens uit de federale Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO), voor alle Vlaamse diensten en gemeenten (Vlaamse overheid, provincies en lokale besturen) .

• VKBO verrijkt de KBO-gegevens met extra informatie over de ondernemingen: - RSZ-gegevens, - Jaarrekeninggegevens, - Adresgegevens (o.a. x,y-coördinaten), - Vlaamse dossiergegevens, - Vlaamse verrijkingen, meldingen (=verbeteringen).

De laatste twee items worden verzameld in het Informatie-register (cfr. infra).

Een eenmalige opbouw van databases en/of ontwikkeling van diensten waarvan alle Vlaamse en lokale besturen kun-nen genieten – m.a.w. de centralisatie van de inspanning – betekent een sterke reductie van de investeringskost aan Vlaamse kant.

Dit betekent ook centrale kennisverwerving van alle ondernemingsinformatie (inhoudelijk). Deze kennis wordt vervolgens (technologisch) ter beschikking gesteld van alle Vlaamse en lokale besturen.

Toekomst

Verdere exponentiële aangroei van het aantal aansluitin-gen en afnemers Dit is de basisroeping van VKBO, namelijk het afleveren van ondernemingsgegevens aan steeds meer Vlaamse en lokale applicaties die op die manier burger en bedrijf beter kunnen bedienen, via het principe: ’vraag niet wat je al weet’.

Operationalisering van het informatieregisterIn 2011 zou het Informatieregister normaal gelanceerd moe-ten worden:• als centraal referentiepunt (=oplijsting), • of indien nodig als verzamelpunt (=opslag) van onder-

nemingsgegevens gegenereerd vanuit Vlaamse of lokale administratieve processen.

Dit is een ambitieuze wending nl. de opslag en ontsluiting van eigen-gegenereerde, Vlaamse of lokale authentieke-bronnen met ondernemingsgegevens. Dit in tegenstelling tot de ‘risicoloze’ of ‘passieve’ ontsluiting van externe, voornamelijk federale bronnen. Deze wending kan een grote operationele impact hebben (nl. inhoudelijke opvolging/beheer/verantwoordelijkheid van de data), waardoor er intern nog enige aarzeling en discussie is over de lancering van dit Informatieregister als wezenlijk deel van het MAGDA-platform.

VKBO- en privacyregelsDe VKBO zal haar interne werking afstemmen op dat ene privacy-issue dat in de KBO-data steekt. Het adres van de ‘onderneming-Natuurlijk Persoon’ (dat gelijk staat met de woonplaats van de betrokkene) wordt uit de publieke laag verwijderd, omwille van privacyredenen.

Migratie voltrokken, gebruik van nieuw publicatieframe-work Door de vermelde technologische migraties van het MAGDA-platform en de VKBO-diensten zal VKBO heel wat testen mogen uitvoeren om de continuïteit van haar dienstverle-ning te garanderen en om bepaalde diensten te verbeteren (bv. via het nieuwe publicatieframework).

MandatendatabankVia de in de KBO geregistreerde ICT-functiehouders (=welke personen hebben welk officieel, gepubliceerd mandaat in een onderneming of organisatie) biedt VKBO de mogelijk-heid om een autorisatielaag te implementeren, in samen-werking met de ACM/IDM-dienstverlening van e-IB. Dit houdt in dat een erkende en geregistreerde functie of mandaat van een persoon de mogelijkheid biedt: • elektronische toegang te krijgen tot gegevens/applica-

ties m.b.t. de betreffende onderneming, en/of• andere personen elektronisch aan te duiden als mogelijke

elektronische beheerders/gebruikers van dezelfde onder- nemingsinfo en -processen (bv. subsidieaanvragen).

Verdere verrijkingenBijvoorbeeld faillissementsdetails & de aandeelhouders van een bedrijf.

Page 74: entiteit e-government en ICT-Beheer

72

Programmamanager: Lieven RaesProgramma 26

MAGDA GEOGRAFISCHE INFORMATIE

Belangrijkste realisaties 2010

Project 1 - Koppelen van authentieke geografische bron-nen - De VKBO/CRAB-update-ketting Het MAGDA-platform ontsluit vandaag ondernemings- en per-soonsgegevens via de unieke sleutels ‘ondernemingsnummer’ en ‘RR/INSZ-nummer’. Naast de authentieke gegevensbronnen voor personen en ondernemingen is er ook nood aan een set van unieke sleutels en de hieraan gekoppelde basisdata, voor andere gegevensbronnen.

Eens er bijvoorbeeld een vertaling mogelijk is van een adres naar een perceel of een gebouw naar een persoon- of onderneming, is het mogelijk om quasi alle datasets die één van deze sleutels gebruiken aan elkaar te koppelen. Bovendien kan er voor puur geografische koppelingen ook gebruik worden gemaakt van de X,Y-coördinaat zelf.

Het koppelen van authentieke sleutels met elkaar is dan ook één van de grote uitdagingen op het vlak van (geografische) informatiekoppeling en -ontsluiting.

Het VKBO/CRAB-update-kettingproject is een eerste essentiële bouwsteen voor de realisatie van een koppeling tussen twee authentieke gegevensbronnen aan de hand van de authentieke sleutels, ondernemingsnummer en CRAB-adrescode.

Het VKBO/CRAB-update-kettingproject levert een belangrijke meerwaarde voor de Vlaamse e-governmentdienstverlening. De complexiteit van het project bestaat erin dat twee levende databanken (CRAB en VKBO) op dagdagelijkse basis afgestemd worden.

De VKBO/CRAB-update-ketting zorgt er in de praktijk voor dat nieuwe adressen van ondernemingen die CORVE binnenkrijgt vertaald worden en gegeocodeerd naar de CRAB-standaard. Het AGIV zorgt voor deze vertaling. Het AGIV geeft deze nieu-we CRAB-adressen dagelijks door aan CORVE die alleen dan de adressen integreert in de VKBO. Op die manier worden beide authentieke bronnen gevoed met nieuwe kwalitatieve gege-vens.

Door deze koppeling en door een intensieve gegevensuitwis-seling tussen CORVE en AGIV vergroot de kwaliteit van beide bronnen (VKBO en CRAB) op een structurele manier.

Wat houdt dit programma in

• Dit programma wil e-governmenttoepassingen reali-seren waarin geografische informatie een belangrijke meerwaarde biedt.

• Daarnaast wil het geografische authentieke gegevens-bronnen en alfanumerieke authentieke gegevensbron-nen aan elkaar koppelen met het oog op een vlotte inte-gratie van gegevens.

Waarom dit programma

Geografische gegevens vormen een steeds belangrijker onderdeel van de Vlaamse gegevenshuishouding. Logisch, aangezien de Vlaamse overheid een groot aantal grond-gebonden bevoegdheidsdomeinen heeft (onder andere openbare werken, ruimtelijke ordening, milieu).

De e-governmentprincipes “eenmalige gegevensbevraging en meervoudig hergebruik” zijn ook van toepassing in een geografische context. Vandaag worden meer en meer e-governmentprojecten opgestart die een geo-visualisatie component omvatten.E-governmentprojecten die geovisualisatie bevatten, wor-den vandaag binnen de Vlaamse overheid niet structureel ondersteund. Daardoor wordt een groot aantal projecten niet, of met grote meerkosten, gerealiseerd.

In het kader van een actieve openbaarheid van bestuur, dient de overheid informatie actief ter beschikking te stellen van haar klanten. Het op kaart weergeven van ge-gevens is, zeker sinds het succes van toepassingen zoals google maps, een steeds belangrijkere communicatievorm. Een platform voor eenvoudige weergave en bewerking van geografische data is een kostenbesparende gedeelde dienst. Geo-informatie staat niet op zichzelf en krijgt pas een meerwaarde wanneer deze geïntegreerd wordt met data uit de verschillende beleidsdomeinen. Op die manier kunnen bv. scholen, locaties met kinderopvang, … op kaart weergegeven worden.

Een studie naar ‘e-governmentprojecten die gebruik maken van geo-componenten’, van CORVE in 2009, geeft duidelijk aan dat op basis van een eenvoudig geo-platform een groot aantal projecten efficiënt gerealiseerd kan worden.

Page 75: entiteit e-government en ICT-Beheer

73

‘Eenmalige gegevensbevraging en meervoudig hergebruik’ betekent ook dat gegevens tussen authentieke gegevens-bronnen optimaal uitgewisseld moeten kunnen worden. In die context wordt gesproken over zes basisregistraties. Vier van deze basisregistraties (adressen, gebouwen, per-celen en kaart) die elk een unieke sleutel hebben, omvatten geografische informatie. • Personen (het RijksRegister aangevuld met het BIS-Re-

gister) • Ondernemingen (Verrijkte KruispuntBank voor Onderne-

mingen – VKBO) • Adressen (Centraal Referentie AdressenBestand - CRAB) • Gebouwen (Grootschalig ReferentieBestand - GRB) • Percelen (Kadaster) • Kaart (Grootschalig ReferentieBestand - GRB)

Toekomst

Project 1: Realisatie van de digitale stedenbouwkundige vergunningDe bouwaanvraagprocedure is van belang voor verschil-lende partijen:• Voor de lokale, provinciale en Vlaamse overheid vormen

het behandelen van bouwaanvragen en het volgen van beroepsprocedures kernprocessen.

• Binnen de werking van architecten en projectontwikke-laars is de bouwaanvraagprocedure erg belangrijk.

• Hoewel de frequentie voor de burger of voor de meeste ondernemingen relatief laag ligt, is de bouwaanvraag be-langrijk omwille van de uitgebreide procedure.

De administratieve lasten verbonden aan de hele procedure zijn groot:• Vandaag kenmerkt het proces zich door een vrij lage

graad van digitalisering waarbij zeer veel overgescha-keld wordt tussen digitale verwerking en verwerking op papier.

Figuur 1: De robotambtenaar maakt de burger wegwijs in de regelgeving met een eenvoudige vragenlijst.

Page 76: entiteit e-government en ICT-Beheer

74

• Hierdoor worden gegevens niet efficiënt uitgewisseld en nemen fouten toe.

De administratieve lasten verminderen door het optimalise-ren van het aanvraagproces:Het project digitale bouwaanvraag wil het gehele aanvraag-proces – van het indienen van de bouwaanvraag tot en met de realisatie van de werken – op een groot aantal punten vereenvoudigen door het stroomlijnen van de uitwisseling van gegevens tussen de betrokken partijen.

De resultaten zijn:• een daling van de administratieve afhandelingskosten, • het verhogen van de proceskwaliteit, • een snellere afhandeling van de procedure.

Waarover gaat het?Het project digitale bouwaanvraag omvat drie grote onderde-len gaande van adviesverlening tot en met de opvolging van de werken.

A. Het indienen van een aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning Bij een vereenvoudigde procedure kunnen de architect of de burger een aanvraag tot stedenbouwkundige ver-gunning indienen met hun eID. De aanvraag bestaat uit het aanvraagformulier, het statistische formulier en het bouwplan zelf. Het aanvragen kan op de gemeentelijke site - als de gemeente de toepassing heeft ingebouwd in haar eigen gemeentelijke website - of via een centrale webapplicatie van de Vlaamse overheid. Figuur 1: De robotambtenaar maakt de burger wegwijs in de regelgeving met een eenvoudige vragenlijst.

B. Behandeling van de aanvraag (volledig proces van be-handeling, adviesverlening, dossieropvolging en beroe-pen – WS voor de verwerking RAMONA) In een databank worden alle gegevens bijgehouden over de bouwaanvraag en de bouw zelf, incl. statusinfo van het bouwdossier. Zo kan het bouwdossier gedetailleerd opgevolgd worden. De toepassingen gebruikt door de verschillende betrokken besturen, kunnen – mits de

nodige aanpassingen – de informatie uit de databank gebruiken in hun processen. Hiertoe is een generiek datamodel uitgewerkt. De gegevensuitwisseling zelf zal gebeuren door middel van webservices.

Voordelen:• Iedereen met de nodige rechten kan de status van het

dossier opvolgen.• Wanneer het dossier doorgegeven wordt naar een ander

bestuursniveau, gaat geen informatie verloren of moet informatie niet opnieuw ingegeven worden.

C. Uitvoering werken registreren (bepalen van o.a. KI, energieprestatiecertificaat (EPC)). De bouwheer kan informatie over de start en het einde van de werken elektronisch registreren. Ook informatie over de hoogte van het KI alsook over het EPC-certificaat kan gekoppeld worden.

Wat zijn de concrete doelstellingen?Het doel van het project digitale bouwaanvraag is om tot een elektronische afhandeling van een bouwaanvraag te komen, waarbij de gegevens eenmaal ingevoerd moeten worden en maximaal hergebruikt worden. Subdoelstellingen zijn: • naadloos gegevens uitwisselen tussen alle bestuurs-

niveaus (lokaal tot federaal); • verminderen tot schrappen van een aantal papieren

procedures; • integreren met commerciële toepassingen;• opvolgen van de status van een bouwdossier op eender

welk moment door de administratie, bouwheer of archi-tect;

• afschaffen van papieren bouwplannen.

Eén geïntegreerd systeem!De ‘toepassing digitale bouwaanvraag’ wordt zo ontwik-keld dat ze kan zorgen voor de gegevensopslag en gege-vensuitwisseling tussen applicaties. De toepassingen die de lokale besturen en de provincies vandaag gebruiken, zullen op termijn de digitaal ingediende gegevens hanteren en opslaan in het beheersysteem voor bouwvergunningen.

Page 77: entiteit e-government en ICT-Beheer

75

Hierdoor kunnen ook andere organisaties deze gegevens met hun eigen applicaties gaan gebruiken. De enige voor-waarde is dat deze applicaties met de opgeslagen gege-vens overweg kunnen. Met de huidige technologie van zgn. webservices is dit perfect realiseerbaar.

De gebruikersinterface voor het indienen van de aanvraag kan eenvoudig aangepast worden, zodat deze naadloos ingebouwd kan worden in de gemeentelijke website. De gemeente beschikt meteen over de ingevoerde gege-vens waardoor hun manier van werken weinig verandert. Er hoeven geen 308 interfaces ontwikkeld te worden en het hele indieningsproces gebeurt bij de gemeente zelf. De gemeente kan de bouwvergunningen die op haar grond-gebied werden ingediend, behandelen met de ‘gemeente-lijke applicatie bouwvergunningen’. Op voorwaarde dat deze gemeentelijke applicatie aangepast werd om samen te werken met het centrale systeem. De gemeentelijke ICT-dienstenleveranciers dienen dan ook sterk betrokken te worden bij het project.

SamenwerkingDe realisatie van de digitale bouwaanvraag kan enkel slagen wanneer er maximaal wordt samengewerkt met andere overheden en met de architecten. Vooral de samenwerking met de lokale besturen, de ICT-dienstenleveranciers aan de lokale besturen, en de architecten maken of kraken het project. Begin 2011 werd een protocolakkoord ondertekend met Antwerpen en digipolis om in nauwe samenwerking de digitale bouwvergunning te realiseren. De ontwikkelde diensten zullen tevens worden aangeboden aan de andere lokale besturen. Daarnaast worden werkgroepen opge-start met de lokale besturen, de ICT-dienstenleveranciers, de orde van architecten en de federale overheid (AAPD).

Project/programma 2: Uitbouw van een MAGDA-GEO-plat-form

Ontstaan van het platform In 2005-2006 werd het project ‘Register Onbebouwde Percelen’ openbaar aanbesteed. Dit gebeurde bij de eerste projectoproep Vlaamse Integratieprojecten e-government (VIP) en in samenwerking met RWO.

Er werd gekozen voor een opensource GIS-oplossing met de mogelijkheden om naar een generiek opensource GIS-platform door te groeien. Ondertussen werd een “open source community” opgezet en wordt de toepassing verder ontwikkeld.

• De internationaal gerichte kernapplicatie werd omge-doopt tot Geomajas. Deze applicatie werd in maart 2010 erkend als toonaangevend internationaal opensource Geo-project door de organisatie OSGEO (www.osgeo.org): GeoMajas werd officieel erkend als zogenaamd incubatieproject. Het kan op internationale steun van OSGEO rekenen. GeoMajas website: http://www.geomajas.org

• De versie afgestemd op de Vlaamse markt is geGIS. geGIS is een afgeleide van Geomajas waaraan een aantal typisch Vlaamse diensten gekoppeld zijn. Voorbeelden van dergelijke diensten zijn specifieke datasets of ACM/IDM-toegangscontrole via de eID-kaart. geGIS website: http://www.gegis.org/

Zowel geGIS als Geomajas worden aangeboden onder GPL2-licentie.

Uitbouw van het generieke geoplatform CORVE wil de uitbouw van een open GIS-platform onder-steunen door de realisatie van concrete toepassingen, waarvan de generieke componenten herbruikbaar zijn – m.a.w. waarvan de use cases in meerdere toepassingen bruikbaar zijn. Voorbeelden van generieke componenten: • het hostingplatform waarop de geGIS-toepassing draait; • interactieve widgettechnologie waardoor een toepas-

sing integreerbaar is in één of meerdere bestaande web-sites;

• integratie van toegangscontrole en rechtenbeheer via ACM/IDM;

• integratie van generieke webservices zoals CRAB en geo-webservices;

Page 78: entiteit e-government en ICT-Beheer

76

• customisatie van de back-end (ten behoeve van eenvou-dige beheerstaken);

• front-end interfaces op maat van de doelgroep. Er zijn vandaag al een aantal mooie voorbeelden bij de Vlaamse overheid van projecten die gebruik maken van het ontwikkelde opensource GIS-systeem.

Alle bedrijven op kaart

Doelstelling • Het ‘geo-loket bedrijven en bedrijventerreinen online’

vormt voor burgers/ondernemers en ambtenaren een instrument voor het opvragen en grafisch tonen van de meest up-to-date informatie over bedrijven en bedrijven-terreinen in Vlaanderen en over de bezetting van de bedrijventerreinen.

• Alfanumerieke informatie van een onderneming, een gebruiksperceel en een bedrijventerrein, wordt ter beschikking gesteld – voor zover dit wettelijk mag.

• Ook het verbeteren van de kwaliteit van de ‘gegevens- bron bedrijventerreinen en gebruikspercelen’ vormt een belangrijke doelstelling voor het AO.

Meerwaarde • De meest up-to-date informatie wordt weergegeven uit

de centrale AO-databank(en) – o.a. Delphi, AO-GIS-data-lagen – samen met de gesuggereerde wijzigingen van de gebruikers.

• Weergave van de geografische ligging van onder- nemingen gebruik makend van de meest gedetailleerde relevante GIS-datalagen van het AO waaronder de gebruikspercelen.

• Integratie van diverse generieke referentiedatalagen en authentieke bronnen die relevante gegevens voor ondernemingen bevatten.

Alle scholen op kaart

Doelstelling Doelstelling van de geolokettoepassing ‘aanbod en kwali-teit onderwijsvoorzieningen‘ is het eenvoudig, correct en snel informeren over het onderwijsaanbod in Vlaanderen via internet.

Het huidige onderwijsaanbod kan teruggevonden worden

op de website van het departement onderwijs:Http://www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod

Het zoeken gebeurt aan de hand van zoekcriteria zoals de studierichting of het type onderwijsinstelling (lager, secun-dair,…). Het is ook mogelijk om lijsten op te vragen met adressen van scholen in een bepaalde provincie. Voor elke school(campus) kan een liggingsplan opgevraagd worden.

De functionele doelstellingen van de geolokettoepassing zijn: • bieden van een volledig geografisch overzicht van alle

onderwijsinstellingen die voldoen aan uw criteria op één overzichtskaart;

• bieden van een overzicht van het volledige scholenaan-bod in Vlaanderen en Brussel;

• realiseren van een eenvoudig thematisch zoeken binnen het volledige scholenaanbod;

• realiseren van een combinatie van geografisch en thema-tisch zoeken in het volledige scholenaanbod;

• koppelen van basisinformatie van elke school (website, inspectierapporten,...).

Een tweede doelstelling is om schooldirecteurs geogra-fische gegevens over hun school aan te bieden en om de mogelijkheid te bieden om gegevens over de school aan te passen en te updaten. Het agentschap onderwijs neemt het globale beheer waar.

Meerwaarden Het online, via een geo-visualisatie tool, ter beschikking stellen van het aanbod aan onderwijsinstellingen en voor-zieningen heeft volgende meerwaarden: • overzichtskaart met het scholenaanbod in de buurt; • overzichtskaart met de door u geselecteerde scholen

(bv. selectie op aanbod van studierichtingen); • overzichtslijsten van scholen in een bepaalde straal rond

uw woning (bestemming); • overzicht van openbaar vervoerlijnen en bus/tramhaltes; • overzicht van fietsroutes en fietsroutenetwerken; • inbouwbare widget (die bv. ook in de portaal Vlaanderen

voorzien kan worden).

Page 79: entiteit e-government en ICT-Beheer

77

Alle gehandicaptenvoorzieningen op kaart

Doelstelling De ‘geografische toepassing voor het domein Personen met een Handicap (PmH)’ beoogt het beter informeren over de beschikbaarheid van ondersteuning in Vlaanderen en Brussel, met kaarten raadpleegbaar via het internet.

• Zo kan de persoon met een handicap (PmH) of zijn/haar begeleider: - uitmaken of geschikte ondersteuning beschikbaar is

in zijn/haar buurt; - bekijken waar men terecht kan voor gespecialiseerd

advies door multidisciplinaire teams (MDT’s); - checken waar er meer regulier aanbod van ondersteu-

ning beschikbaar is.

• Deze doelstelling wordt in eerste instantie gerealiseerd door informatie, bv.: - geografische ligging, - voorzieningen die erkend worden door het Vlaams

Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH), - MDT’s.

• De informatie wordt interactief via een geografisch loket geboden aan alle potentiële gebruikers (bv. PmH, bege-leider, professionele centra).

• De toepassing kan later geïntegreerd worden met het in ontwikkeling zijnde elektronisch VAPH-dossier (zoals bepaald in het Vlaams regeerakkoord en de beleidsnota van WVG): - om zo de werkingsprocessen van het VAPH te onder-

steunen; - om management- en beleidsinformatie te genereren.

In het kader van de zorgplanning moet de noodzakelijke ontwikkeling beschreven worden over meerdere jaren: van het aanbod inzake opvang, behandeling en begeleiding - om alle toekomstige zorgvragen te kunnen beantwoorden en budgettaire implicaties in te schatten. De zorgplanning dient als basis voor het vaststellen van de programmering betreffende voorzieningen. Dit vereist analyses van de opnamekansen van de verschillende zorg-vormen. Dit laatste vergt inzichten met betrekking tot de geografische spreiding van het zorgaanbod en een gerela-teerde geografische analyse van waar de klanten komen.

Meerwaarden Het online, met een geo-visualisatie-tool, ter beschikking stellen van het aanbod aan MDT’s en voorzieningen heeft volgende meerwaarden: • De steunzoekende (PmH of de persoon die de PmH bij-

staat) kan snel bepalen waar hij/zij in Vlaanderen terecht kan voor concrete hulp, idealiter in de directe omgeving van de PmH.

• Volledige informatie over het lokale netwerk van dienst-verlening/begeleiding (in de buurt van een PmH) wordt ontsloten en geeft een meer geïntegreerd beeld van alle dienstverlening beschikbaar in de omgeving van een PmH.

• Het imago van de actoren in het domein PmH verbetert. De gebruiker kan zien welk aanbod er is aan centra en organisaties die hulp kunnen geven.

• Er kan verschillende informatie getoond worden, afhan-kelijk van de vraag en noodzaak: - bv. waar kan ik een MDT vinden in de buurt; - bv. waar kan ik terecht voor bepaalde hulpmiddelen; - bv. waar bevinden zich de zorgvoorzieningen; - bv. waar kan ik terecht voor crisishulp; - bv. waar liggen bushaltes t.o.v. van gehandicapten-

voorzieningen;

• Gegevens van andere organisaties in de brede welzijns-sector kunnen geïntegreerd worden om zo tot een digi-tale sociale kaart te komen. - Hoewel de toepassing in de eerste plaats op de

gebruiker gericht is, kan ook belangrijke beleids- en managementinformatie worden geleverd.

Alle erfgoed op kaart

Doelstelling Het doel is om de gebruiker een overzicht geven van het erfgoedaanbod in Vlaanderen. Dit overzicht omvat alle beschikbare types erkend erfgoed. Daarnaast wil men het erfgoedaanbod zo wijd mogelijk verspreiden in Vlaanderen.

Meerwaarden • Eén eenvoudige interface. • Snel en eenvoudig informatie over een erfgoedlocatie

opvragen als burger. • De interface is als widget inplugbaar in websites van der-

den, bv. een gemeentelijke website waardoor informatie m.b.t. erfgoed voor een breed publiek zichtbaar en toe-

Page 80: entiteit e-government en ICT-Beheer

78

gankelijk wordt. Het gebruik van de inventaris zal hier-door sterk toenemen.

• Overzicht van het volledige aanbod in Vlaanderen (maar ook in uw buurt);

• Combinatie met alle relevante achtergrondlagen; • Overzicht met diverse thematische lagen;

- fietsroutes; - netwerk/haltes openbaar vervoer; - landschappen.

Project/programma 3: Realisatie van geografische diensten

De ontwikkeling van geografische diensten is de bijdrage van CORVE aan de Geodata-infrastructuur Vlaanderen, die door het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (AGIV) wordt opgezet. CORVE ontwikkelt services die dien-sten tot bij de eindklant brengen, zo veel mogelijk volgens de AGIV-standaarden. De metadata wordt geregistreerd via de AGIV-meta-data-editor zodat de potentiële gebruikers één informatiekanaal hebben. Uitbouw van webservices ter ontsluiting van de aan de VKBO gekoppelde CRAB-gegevensCORVE realiseerde de CRAB-Update-ketting. Er is een grote vraag om de aan CRAB gekoppelde VKBO gegevens te in-tegreren binnen bedrijfstoepassingen. Met een webservice kan de gebruiker voor een ondernemings- of vestigings-nummer de meest nauwkeurige X,Y-coördinaat krijgen. Daarnaast worden ook het CRAB en KBO-adres meegegeven.

Uitbouw van webservices ter ontsluiting van digitale ruim-telijke uitvoeringsplannen (DigiRup)Het DigiRup-project werd samen met RWO gerealiseerd in het kader van een Vlaams Integratieproject. Met de dienst is het mogelijk om binnen een bepaald gebied na te gaan welke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) er in het gebied liggen. Daarnaast is het ook mogelijk om de geografische contour te downloaden. Voorlopig zullen enkel de gewestelijke RUP’s ter beschikking worden gesteld. Dit project wordt in samenspraak met RWO uitgerold.

Page 81: entiteit e-government en ICT-Beheer

79

Programmamanager: Geert MareelsProgramma 27

GEÏNTEGREERD E-GOVERNMENT - E-GOV VOOR EN DOOR LOKALE BESTUREN

Belangrijkste realisaties 2010

iScan• Er werd onderzoek gevoerd bij lokale besturen m.b.t. de

wisselwerking tussen organisatiekenmerken en het ICT-beleid.

• CORVE gaf ondersteuning bij het vormgeven van een lokaal e-governmentbeleid binnen het lokaal bestuur.

In 2010 werd het tweede programma opgestart, met volgende projecten:• Het centrumstedenspoor: aanpassen van de methodo-

logie voor gebruik in grotere organisaties. Dit leverde rapporten op over Mechelen en Kortrijk .

• Microspoor: effecten van het gebruiken van onderne-mingsgegevens (al dan niet uit authentieke gegevens-bronnen) op de werking van lokale besturen. De eerste onderzoeksrapporten werden goedgekeurd.

• Uitbreiding naar OCMW’s: er werden verkennende ronde- tafelgesprekken georganiseerd, intussen is de uitbreiding naar OCMW’s in voorbereiding.

Studie interbestuurlijk e-governmentSamen met de stad Antwerpen en de VVSG worden de belang-rijkste interbestuurlijke processen geanalyseerd, gedigitaliseerd en/of vereenvoudigd. In 2010 was er een voortgang in volgende projecten:• interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus (zie

lager); • ontsluiten authentieke bronnen (RUP’s, bouwvergunnin-

gen, ...);• uitbreiden Magda-platform (met geo-platform);• identificatie, authenticatie, autorisatie (gebruikersbe-

heer voor lokale besturen, digitaal tekenplatform - zie lager).

Ontwikkelen van een interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus (IPDC)Het concept en programma werden goedgekeurd door de stuurgroep geïntegreerd e-government en het kabinet Bestuurszaken. • Redactioneel/inhoudelijk spoor: de redactie van de voor-

lopige fiches is gestart, in functie van de informatie- analyse. De informatieanalyse en de redactie van de defi-nitieve fiches is voorzien in de loop van 2011.

• Technisch spoor: de vereisten werden bepaald en de kre-dieten voorzien. Uitvoering gepland voor 2011.

Gebruikersbeheer voor lokale besturen (in samenwer-king met het project ACM/IDM van het programma ‘Toegangscontrole en e-signing’) • Januari 2010: 2/3 van de steden, gemeenten en provin-

cies zijn geregistreerd in het gebruikersbeheer voor lokale besturen. Een honderdtal gemeenten is nog niet geregistreerd.

• Januari 2010: het ambtenarentoken verdwijnt als inlog-mogelijkheid voor Digiflow (voorlopig enkel bij steden en gemeenten). Alle rechten moeten voortaan toegekend worden via het gebruikersbeheer voor lokale besturen.

• Digitaal (hand)tekenplatform kan gebruikt worden voor interactie tussen lokale besturen en de Vlaamse over-heid.

Page 82: entiteit e-government en ICT-Beheer

80

Waarom dit programma

Lokale besturen hebben doorgaans niet de middelen en bestuurskracht om alle processen te vereenvoudigen en te digitaliseren en om de dienstverlening te vereenvoudigen en te verbeteren.

Dit wordt versterkt doordat de lokale besturen:• enerzijds in veel gevallen ketenpartners zijn in processen

die vormgegeven worden door centrale overheidsdien-sten,

• anderzijds voor vereenvoudiging vaak afhankelijk zijn van authentieke gegevensbronnen die door centrale overheidsdiensten beheerd worden.

Deze uitdagingen worden uitgebreid toegelicht in de studie geïntegreerd e-government die als leidraad geldt voor dit programma.

De projectkeuze en -aanpak worden opgevolgd door de stuurgroep zodat de juiste projecten geselecteerd worden en op de juiste manier aangepakt worden. De keuze van de voornaamste projecten past binnen het bovengeschetste kader.

Toekomst

• Verderzetting van het iScanproject

• Interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus2011 wordt een doorbraakjaar voor de interbestuurlijke producten- en dienstencatalogus. Samen met de project-partners wordt alles voorbereid en gebouwd waardoor in 2012 de piloten kunnen starten.

• Uitrol resultaten uit andere programma’s naar lokale besturen: Onder meer VKBO-geoGUI, VKBO-rapporteringsomge-ving en het digitaal tekenplatform worden uitgerold naar lokale besturen.

Wat houdt dit programma in

• Dit programma is gericht op het ondersteunen van e-government door en voor lokale besturen, waarbij administratieve vereenvoudiging door gegevensdeling centraal staat.

• Doel is dat ook lokale besturen niet langer vragen wat een overheid al weet.

Dit programma wordt aangestuurd door de stuurgroep geïntegreerd e-government die meerdere malen per jaar bijeenkomt op de bevoegde kabinetten en waarbij alle belanghebbenden betrokken zijn: • de bevoegde kabinetten, • de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten

(VVSG), • de Vereniging van de Vlaamse Provincies (VVP), • de Vlaamse ICT-organisatie (V-ICT-OR), • de Coördinatiecel Vlaams e-government (CORVE), • het Contactpunt Vlaamse Infolijn (CPVI), • het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB),• de academische wereld (m.b.t. lokale besturen en

e-government). Deze stuurgroep heeft een informeel karakter.

Dit programma wordt in grote mate vormgegeven door de aanbevelingen en strategische projecten uit de Studie Geïn-tegreerd e-government (uitgevoerd in 2007).

Het programma vormt tegelijk ook een contactpunt m.b.t. geïntegreerd e-government voor de lokale en provinciale besturen (en onrechtstreeks voor de Vlaamse overheids-diensten).

Page 83: entiteit e-government en ICT-Beheer

81

Programma’s ter ondersteuning van de doelstellingen

met betrekking tot interne werking

28. Optimalisatie interne controle en organisatiebeheersing29. Architectuur

30. Evaluatie van het ICT-veiligheidsniveau31. Gemeenschappelijke ICT-dienstverlening Ondersteunende Systemen (GIOS)

32. Operationele fase telefoniecontracten

Page 84: entiteit e-government en ICT-Beheer

82

Page 85: entiteit e-government en ICT-Beheer

83

Realisaties 2010

In 2010 werd de derde fase opgestart. De volgende activiteiten werden uitgevoerd: • Het informeren van de betrokken medewerkers o.b.v. de

nieuwe en/of bijgestuurde procesbeschrijvingen en de bijbehorende procesondersteunende documenten.

• Het in een ‘pilootfase’ invoeren van deze processen. • Waar nodig bijsturen van de processen o.b.v. de ervarin-

gen tijdens de pilootfase. • Invoeren van de bijgestuurde processen.• Opstarten van kwaliteitscontroles m.b.t. de naleving van

de e-IB-processen.• Het uitvoeren van een nieuwe zelfevaluatie waaruit

moet blijken dat de organisatiebeheersing binnen e-IB operationeel is. Op basis van deze zelfevaluatie werd vastgesteld dat e-IB het maturiteitsniveau 3 globaal ge-nomen had bereikt, maar dat er nog verschillende aan-dachtspunten waren waar nog verder diende aan ge-werkt te worden.

• De resultaten van de zelfevaluatie werden aan IAVA bezorgd op 23 juni 2010.

• Een ontwerp van beheersovereenkomst e-IB werd bezorgd aan het kabinet, ter bespreking.

• Op 24 september werden de bijkomende vragen van IAVA beantwoord.

• Tijdens de zelfevaluatie werden een aantal resterende aandachtspunten gevonden. Om deze zo veel mogelijk bij te werken voor het einde van 2010 werden de proces-sen/procedures (en bijbehorende instrumenten) verder bijgestuurd.

• Publicatie van een nieuwe versie van VOPS (met de bijge-werkte processen) op 20/12/2010.

• De staf van e-IB keurde op 15/12/2010 het afsluiten van de derde fase goed. Tegelijkertijd keurde de staf ook een uitbreiding goed van het programma met de volgende projecten: - Verdere optimalisatie organisatiebeheersing e-IB

o.b.v. aanbevelingen IAVA (het audit-verslag wordt verwacht tegen maart 2011).

- Verdere optimalisatie van de organisatiebeheersing e-IB om tegen het einde van de legislatuur maturiteits-niveau 4 te bereiken.

Wat houdt dit programma in

Dit programma omvatte oorspronkelijk enkel de nodige ac-ties om tegen eind 2010 over een gedocumenteerd en ope-rationeel organisatiebeheerssysteem te beschikken voor de entiteit e-government en ICT-Beheer. Dit systeem dient te voldoen aan de vereisten zoals vermeld in het kader- decreet Bestuurlijk Beleid en in de beleidsnota Bestuurs-zaken 2009-2014.Eind 2010 werd beslist om het programma uit te breiden met als einddoelstelling om tegen 2014 maturiteitsniveau 4 te bereiken.

Waarom dit programma

Een goede organisatiebeheersing zorgt ervoor dat een organisatie afgestemd is op het behalen van haar doelstel-lingen en biedt een redelijke zekerheid dat die doelstel- lingen ook werkelijk bereikt worden.

In de beleidsnota Bestuurszaken (2009-2014) wordt in lijn met de afspraken van de vorige regering gesteld dat elke entiteit van de Vlaamse overheid tegen december 2010 diende te beschikken over een gedocumenteerd systeem van interne controle (maturiteitsniveau 3) en dat er na 2010 moet over gewaakt worden dat dit maturiteitsniveau verder vooropgesteld blijft als minimale maatstaf, met de moge-lijkheid tot verdere invulling aan een verschillend ritme per entiteit. Als onderdeel van dit programma werden dan ook de nodige processen opgezet om de interne controle con-tinu te blijven verbeteren.

Toekomst

In 2011 wordt het project ‘Verdere optimalisatie organisa-tiebeheersing e-IB o.b.v. aanbevelingen IAVA’ uitgevoerd. Daarnaast zal ook de ‘beheersovereenkomst’ voor e-IB gefinaliseerd worden van zodra de minister hierover feed-back bezorgt.

Vanaf 2012 wordt gewerkt aan de verdere optimalisatie van de organisatiebeheersing van e-IB om tegen het einde van de legislatuur maturiteitsniveau 4 te bereiken.

Programmamanager: Benny VanspringelProgramma 28

OPTIMALISATIE INTERNE CONTROLE & ORGANISATIEBEHEERSING ENTITEIT E-GOVERNMENT EN ICT-BEHEER

Page 86: entiteit e-government en ICT-Beheer

84

Realisaties 2010

• De architectuurprincipes werden geactualiseerd (in samenwerking met het het overleg ‘Business en ICT- Allignment’ (BIA).

• De tools voor het uitwerken en documenteren van architectuurmodellen (BizzDesign Architect) werden geïmplementeerd.

• De scope van een ‘proof of concept’ (POC) met betrek-king tot de tool BizzDesign Architect werd bepaald.

De deelnemende partijen zijn: - Proces- en Informatiebeheer (PIB), - de beleidsdomeinen Onderwijs & Vorming (O&V) en

Werk en Sociale Economie (WSE), - de entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB).

Wat houdt dit programma in

Dit programma heeft volgende doelstellingen op vlak van technische architectuur: • het uitwerken van een methodologie en proces (inclusief

procedures en onderliggende tools) voor het beheren van de architectuurbeschrijvingen;

• de architectuur van de bestaande ICT-omgeving in kaart brengen;

• de nodige expertise op vlak van technische architectuur inhuren.

Het programma dient te resulteren in: • een gedocumenteerde methodologie voor architectuur-

beschrijvingen. Tevens dienen een lexicon en taxonomie (taal en structuur) vastgelegd te worden;

• een gedocumenteerd architectuurproces; • een set van tools ter ondersteuning van het architectuur-

proces; • de architectuurprincipes die sturend zijn voor het bepa-

len van architectuur; • de technologiepolicy die aangeeft welke producten er

gebruikt worden (inclusief de roadmaps);• de referentiearchitectuur die de link legt tussen de busi-

nessbehoeften en de ICT-oplossingen (welke set van producten inclusief hun samenhang, voor welk type van businessbehoefte).

• de nodige architecturale expertise bij gebrek aan interne resources binnen de cel Architectuur.

Programmamanager: Wim MartensProgramma 29

ARCHITECTUUR

Waarom dit programma

1. Een goed beheer van architectuurbeschrijvingen (proces, methodologie, tools,...) moet leiden tot: - standaardoplossingen (referentiearchitecturen geba-

seerd op gemeenschappelijke bouwstenen) bruikbaar voor een breed spectrum van klantenbehoeften;

- sneller aangeleverde en goedkopere projectoffertes; - goedkopere en snellere implementatie van projecten; - goedkopere exploitatie van systemen.

2. Omdat het moeilijk is om de cel te bemannen in lijn met het personeelsplan van e-IB, worden kritische func-ties binnen de cel Architectuur opgevuld met externe resources.

Toekomst

In 2011 zijn volgende activiteiten gepland:• het uitvoeren van de POC voor BizzDesign Architect: van

businessarchitectuur tot en met technische architectuur; • het structureel inregelen van het gebruik van de tools

voor het uittekenen van de architectuurmodellen; • het beschrijven van de referentiearchitecturen uitgaande

van businesspatronen; • het uitwerken van een taxonomie en lexicon voor de

technische architectuur; • het bijsturen van het proces voor het bepalen van de

technologiepolicies (inclusief roadmaps); • het inhuren van externe architecturale expertise om het

gebrek aan interne resources op te vangen.

Page 87: entiteit e-government en ICT-Beheer

85

Programmamanager: Paul De VroedeProgramma 30

EVALUATIE VAN HET ICT-VEILIGHEIDSNIVEAU

Belangrijkste realisaties 2010

Kwetsbaarheidsanalyse van publiek toegankelijke (inter-net) websites In 2009 werd gestart met het scannen van publieke websites. Rond augustus 2010 werden in totaal iets meer dan 100 van deze websites gescand. Bestaande kwetsbare websites werden geïdentificeerd. De deelnemende beleidsdomeinen ontvingen een rapport met informatie over de veiligheid van hun websites.

De entiteit e-government en ICT-Beheer besliste gezien het succes van dit project:• om over te gaan tot de aankoop van de automatische

tool gebruikt voor de kwetsbaarheidsanalyse;• om de kwetsbaarheidsanalyse in de toekomst aan te bie-

den als een dienst die besteld zal kunnen worden met een voorgedefinieerde werkaanvraag.

De media maakten melding van onveilige websites en toepas-singen van de overheid. Daarom was het aangewezen om deze beweringen te onderzoeken en om waar nodig in te grijpen: • Het uitvoeren van veiligheidstesten op de bestaande

publieke websites van de Vlaamse overheid zorgt voor een objectief beeld van de realiteit: meten is immers weten.

• De volgende stap is het wegwerken van de geïdentifi-ceerde kwetsbaarheden volgens prioriteit.

Verbeterd toezicht op de aanwezigheid van malware In 2010 werd geanalyseerd op welke punten de detecterende controles op malware mogelijk konden verbeteren. Na een succesvolle ‘proof-of-concept’ werd beslist om begin 2011 een nieuwe generatie firewall van het merk Palo Alto te implementeren. Deze firewall zal het veiligheidsniveau van het internetgebruik aanzienlijk verbeteren, zowel preventief als de-tectief.

Malware is een verzamelnaam voor alle kwaadaardige en/of schadelijke software: virussen, computerwormen, spyware, enz. Het woord is een samenvoeging van het Engelse malicious software (kwaadwillende software). In 2010 bleken zelfs (hoogbeveiligde) geïndustrialiseerde omge-vingen (zoals elektriciteitscentrales) kwetsbaar te zijn voor mal-ware-infecties – daarvan getuigt bv. de infectie van de malware met de naam ‘stuxnet’. Steeds meer gaan veiligheidsspecialis-ten er van uit dat malware-infecties op het netwerk onvermijde-

lijk zijn. Naast een preventieve aanpak wordt het belangrijk om voldoende detecterende controles in te bouwen.

(zie programma ‘verbeteren van het ICT-veiligheidsniveau’, plat-form voor het beheer van internetverkeer)

Evaluatie van de ICT-risicoanalyse binnen de Vlaamse overheid en de Gemeenschappelijke ICT-Dienstverlening In 2010 werd de kwaliteit onderzocht van:• de methode van vroegere risicoanalyses, • de resultaten ervan de vroegere risicoanalyses.

Hieruit bleek de nood aan het definiëren van de juiste metrieken, om een correcte risicoanalyse te kunnen uitvoe-ren en om vooruitgang in risicobeperking - volgend uit de verbeteringsprojecten - te kunnen meten.

Van 2005-2007 werd een jaarlijkse risicoanalyse op het macro-niveau van de Vlaamse overheid uitgevoerd, ter rapportering aan de stuurgroep strategische ICT-veiligheid. Deze stuurgroep is ondertussen opgeheven. De analyse bracht de risico’s in kaart voor alle beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid. De resulta-ten dienden als input voor risicoreductie en bijsturing door ver-beteringsprojecten en door afspraken over het adresseren van kritieke architecturale kwesties en ICT-veiligheidsrisico’s.

Statement of Applicability HP-Belgacom stelde een aantal werkafspraken voor. Deze wor-den in 2011 verder geëvalueerd in het licht van haalbaarheid en effectiviteit.

Page 88: entiteit e-government en ICT-Beheer

86

Programmamanager: Dirk VergauwenProgramma 31

GEMEENSCHAPPELIJKE ICT-DIENSTVERLENING ONDERSTEUNENDE SYSTEMEN

Belangrijkste realisaties 2010

CMDB: CMDB 2.0 - ICT-inventaris De CMDB 2.0 werd in 2009 in gebruik genomen voor het gedeelte gebruikersinfrastructuur. In 2010 kwamen volgende delen erbij: licenties, breedbandverbindingen, servers en netwerkapparatuur. De datakwaliteit werd verhoogd en enkele kinderziektes werden weggewerkt.

Ariba: interfaces Er zijn in 2010 enkel kleine aanpassingen gebeurd.

DDC-DWH: aanpassing aan ICT-contract 2008 De rapportering is nu helemaal aangepast aan het nieuwe ICT-contract (o.a. op vlak van capacitymanagement).

e-IB-portaal Op het e-IB-portaal werd uitgebreid geïnformeerd over her-bruikbare oplossingen en componenten. Deze informatie wordt nog verder aangevuld (http://ict.vonet.be).

Wat houdt dit programma in

Gestructureerd en overlegd beheer ondersteunende ICT-systemen GIDHet programma voor Gemeenschappelijke ICT-dienstver-lening Ondersteunende ICT-Systemen (GIOS) moet zorgen voor een gestructureerd en overlegd beheer van de onder-steunende ICT-systemen binnen de Gemeenschappelijke ICT-Dienstverlening.

Zoals de figuur aangeeft, staan de functionele blokken niet los van elkaar. Ze hangen onderling samen om maximaal de gegevens uit te wisselen en te hergebruiken, nadat ze slechts eenmaal zijn verzameld.

Korte toelichting en actuele invulling van de functionele domeinen

ASSETSDe Configuration Management DataBank (CMDB 2.0), dit is de inventaris van hard- en software.

VLAAMSE OVERHEIDActueel CMDB 2.0, gevoed door o.a. Vlimpers.

DIGITAAL DOCUMENTATIECENTRUM (DDC)Gestructureerd verzamelpunt voor documentatie over de dienstverlening en middel tot borging van de continuïteit. Er worden drie delen onderscheiden:

• het Document Management Systeem (DMS)Documentmanagementsysteem voor het beheren van documentatie binnen de Gemeenschappelijke ICT-Dienstverlening.

• Datawarehouse (DWH)

Voor alle meet- en rapporteringdoeleinden binnen de GID, beheer van bugs, aandachtspunten, enzovoort.

• JIRASysteem voor het beheer van fouten, aandachtspunten, verbeterpunten en dergelijke in een applicatie.

OPDRACHTEN Actueel WONDER, het systeem voor tijdsregistratie voor de ICT-prestaties van een of meerdere ICT-dienstverleners.

BESTELLINGActueel de toepassing Ariba, het systeem om aanvragen, verzoeken en bestellingen in te dienen bij de GID.

PORTFOLIOActueel bestaat hier geen bestaand ondersteunend sys-teem voor. Projectportfoliomanagement (PPM) is een systeem voor de ondersteuning van het beheer en de opvolging van een projectportfolio (o.a. bestaande uit strategische doelen, meerjarenprogramma’s, jaarplannen en projecten). Deze projectportfolio vormt tevens de kap-stok voor de begroting en boekhouding van alles behalve wat de exploitatie- en vaste kosten betreft.

e-IB-PORTAALHet portaal op extranet voor de Gemeenschappelijke ICT-Dienstverlening en de entiteit e-government en ICT-Beheer (http://ict.vonet.be). Dit portaal moet ook toegang geven tot (nog uit te bouwen) zelfbedieningsmogelijkheden zo-als: • BOB: beheer van rechten op de netwerkschijven door

een ICT-verantwoordelijke van een entiteit. • UAPM: voor bijvoorbeeld paswoordresets.

Page 89: entiteit e-government en ICT-Beheer

87

VLAAMSE OVERHEID

Organisatorisch Locatie

Personen

BESTELLING

Werkaanvraag

FINANCIEEL

Begroting

LEVERANCIER

Contract

Firma Catalogi

PORTFOLIO

ICT strategisch plan

ICT Programma

ICT Jaarplan IT

ICT Project

ASSETS

Assets

OPDRACHTEN

Opdrachten

DIGITAAL DOCUMENTATIECENTRUM (DDC)

Documentmanagementsysteem (DMS) JIRA Datawarehouse (DWH)

e-IB-PORTAAL

Rechtenbeheer (bv. BOB) Paswoordenbeheer, bv. UAPM

ALGEMENE INFORMATIEPAGINA’S

ICT-PORTAAL

Page 90: entiteit e-government en ICT-Beheer

88

• Kennisbeheer en zelfhulp: veel gestelde vragen, best practices, herbruikbare componenten enzovoort.

FINANCIEELActueel gedeeltelijk ingevuld door Vlimfin, voor het beheer van de begroting en de boekhouding.

LEVERANCIERActueel gedeeltelijk ingevuld door Ariba, voor het beheer van metadata over contracten (bv. begindatum en eind- datum) met leveranciers, welke producten via welk con-tract besteld kunnen worden en onder welke modaliteiten (prijs, levertijd, … enzovoort).Voor de klanten presenteert dit zich idealiter als één virtu-ele cataloog, die de catalogen van de verschillende leveran-ciers bundelt.

De gemeenschappelijke ICT-toepassingen en -systemen die de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening ondersteunen, moeten: • aangepast worden aan contractuele evoluties;• beter afgestemd worden op de behoeften;• enkele technologische evoluties ondergaan.

Waarom dit programma

Dit programma kadert in het strategische organisatiedoel om te investeren in gemeenschappelijke ICT-omgevingen op het niveau van de Vlaamse overheid met het oog op schaalvoordelen en integratie.

Tevens zorgt het voor een efficiëntere werking en kadert het in het strategische ICT-voorstel rond een ‘optimale interne dienstverlening’ (dus efficiëntie binnen de Vlaamse overheid op vlak van processen, data, e-gov, regelgeving, ICT).

Toekomst

CMDB Er zijn geen grote wijzigingen gepland. De werkgroep GICMDB zal de behoeften, de prioriteiten en de geraamde kosten oplijsten.

Ariba Onderzoeken van de gebruikersvriendelijkheid, het herge-bruik van info uit de CMDB en andere systemen. Hiervoor zullen in 2011 de behoeften gedefinieerd worden, gevolgd door het opstellen en uitvoeren van een actieplan.

e-IB-portaal • Evalueren van de impact van de evolutie van het gemeen-

schappelijke CMS-platform (bv. als er gekozen wordt voor een nieuw gemeenschappelijk CMS-platform, zoals Drupal)

• Inrichten interactief forum (bv. voor Apple-gebruikers). • Integreren van de zelfservicemogelijkheden (paswoord

reset, VO-gebruikersbeheer,...) voor zowel de gebruiker als de ICT-functieverantwoordelijken.

Page 91: entiteit e-government en ICT-Beheer

89

Programmamanager: André Van VyveProgramma 32

OPERATIONELE FASE TELEFONIECONTRACTEN

Belangrijkste realisaties 2010

De entiteit e-government en ICT-Beheer (e-IB) stond in voor de transitie naar de nieuwe telecomoperator (Mobistar), die de vaste en mobiele telefonie overnam.

Talrijke Vlaamse externe verzelfstandigde agentschappen traden ook toe tot één of twee telefoniecontracten.

Voor de ondersteuning van de controle van het kwaliteits-niveau (SLA-metingen) en van de facturatie wordt beroep gedaan op externe adviseurs.

Wat houdt dit programma in

Dit programma omvat alle activiteiten die vereist zijn voor het afsluiten van nieuwe telefoniecontracten in 2007 en voor de transitie van de oude naar de nieuwe dienstver-leners. e-IB wil zo alle entiteiten van de Vlaamse overheid vrij kunnen laten afnemen van een kwalitatief hoogstaand dienstenaanbod op het vlak van mobiele telefonie (spraak en mobiele data) en vaste telefonie (spraak en marketing-nummers) tijdens de operationele fase.

Waarom dit programma

Dit programma zorgt ervoor dat er een gemeenschappelijk telefonieaanbod is voor de Vlaamse overheid (2007-2011), zodat onze klanten genieten van schaalvoordelen en kun-nen rekenen op afgesproken dienstenniveaus. Dit vereist doelgerichte en effectieve controles op het vlak van prijzen, facturen en SLA-parameters.

Toekomst

Voor de resterende contractjaren wordt de dienstverlening continu gemeten op basis van afgesproken dienstverle-ningsniveaus. De marktconformiteit van de prijzen en de juistheid van de facturatie worden met vaste regelmaat ge-verifieerd. Begin 2010 startte e-IB met de voorbereiding van de nieuwe aanbesteding. De gunning van de nieuwe con-tracten is voorzien voor juli 2011.

Page 92: entiteit e-government en ICT-Beheer

90

Page 93: entiteit e-government en ICT-Beheer

91

Communicatie

Page 94: entiteit e-government en ICT-Beheer

92

COMMUNICATIE

Belangrijkste realisaties 2010

Jaarrapport

In het voorjaar van 2010 verscheen het Jaarrapport 2009 van de entiteit e-government en ICT-Beheer. Dit document geeft een inzicht in de programma-aanpak van de entiteit e-government en ICT-Beheer en de realisaties in 2009.

ICT-extranet

De entiteit e-government en ICT-Beheer leverde in 2010 de nodige inspanningen voor het verbeteren van het ICT- extranet. Het ICT-extranet geldt als eerste communica-tiemiddel voor ICT-nieuws. Het verbeteren van de naviga-tiestructuur en de gebruiksvriendelijkheid is een continue opdracht. Het ICT-extranet informeert over nieuwigheden en aandachtspunten binnen de Gemeenschappelijk ICT-dienstverlening en over algemene en strategische thema’s in verband met ICT. Ook urgente meldingen, infosessies, productinformatie enzovoort krijgen een plaats op het ICT-extranet.

Website CORVE

De website ‘http://www.corve.be’ van CORVE, de Coördinatie-cel Vlaams e-government van e-IB, werd verder ontwikkeld.

Wekelijkse nieuwsbrief ‘Nieuw op het ICT-extranet’

Via de wekelijkse nieuwsbrief ‘Nieuw op het ICT-extranet’, houdt e-IB haar klanten op de hoogte van recent verschenen artikels op het ICT-extranet.

ICT-nieuwsbrief

De ICT-nieuwsbrief wordt tweemaandelijks verstuurd aan alle geïnteresseerden binnen de ICT-dienstverlening en is een ver-zameling van eerder verschenen artikels over het ICT-extranet, aangevuld met cijfermateriaal over de ICT-dienstverlening en organisatorische wijzigingen. Een archief van de ICT-nieuwsbrie-ven is terug te vinden op het ICT-extranet.

In Perspectief

2010 was de derde jaargang van de In Perspectief, de ICT-nieuwsbrief voor en door leidende ambtenaren. Zij ontvangen deze nieuwsbrief op papier, maar een elektronische versie staat voor iedereen ter beschikking op het ICT-extranet. Volgende edities verschenen in 2010:

• Nr V: - Guy Janssens (Agentschap voor Onderwijsdiensten)

over de elektronische salarisbrief - Jean-Pierre Heirman (departement Leefmilieu, Natuur

en Energie) over het integraal milieujaarverslag - Oproep Indigo innovatieprijs

• Nr VI: - Peter De Wilde (Toerisme Vlaanderen) over VLIS - Eric Vernaillen (Vlaams Subisidieagentschap voor

Werk en Sociale Economie) over AWAP - Winnaars Indigo Innovatieprijs

• Nr VII: themanummer Digitaal Tekenplatform - Bert Boone Sarah Coppens (ESF-agentschap) over het

digitale tekenplatform - Lanceringsevenement digitale tekenplatform - Leidend ambtenaren aan het woord: wat kan het digi-

tale tekenplatform betekenen voor andere entiteiten?

Brochures

• De brochure ‘Elektronische zakagenda’s en smartpho-nes” kreeg een update.

• Een vernieuwde ICT-welkomstbrochure maakt nieuwe amb-tenaren wegwijs in de organisatie van ICT binnen de Vlaamse overheid.

• Er werd een Engelstalige brochure gemaakt over het project “AVIA” (koppeling onderwijs / kinderbijslag) in het kader van de EU-conferentie in Zweden.

Communicatieverantwoordelijken: Tina Mafrans, Lobke Kerkhofs, Sarah Buelens

Page 95: entiteit e-government en ICT-Beheer

93

Infosessies

Verscheidene infosessies werden ingericht in 2010:• 9/02/2010: Security Baseline• 26/02/2010: Nieuwe telefoniecontracten• 30/03/2010: CMDB2• 28/04/2010: e-IB Jaarplan 2010• 5/05/2010: APEX• 10/05/2010: CMDB2 (herhaling)• 23/06/2010: Open Source• 24/06/2010: Beheer op Afstand• 2/09/2010: Klantentevredenheidsonderzoek (KTO)• 14/09/2010: Service Oriented Architecture (SOA)• 12/10/2010: Beheer op Afstand (herhaling) • 22/10/2010: Infosessie Digitaal Tekenplatform

Events

• Lanceringsevenement digitaal tekenplatformDe entiteit e-government en ICT-Beheer en het ESF-agent-schap stelden op maandag 13 september 2010 het digitale tekenplatform van de Vlaamse overheid voor in het huis van de toekomst in Vilvoorde. Dit in aanwezigheid van een enthousiast publiek bestaande uit leidend ambtenaren van de Vlaamse overheid, partners van het ESF-Agentschap en de pers. Het digitale tekenplatform kreeg hierdoor heel wat aandacht in de geschreven pers en ook op de televisie, met een item in het VTM-journaal.

• Flemish Conference on local eGovernmentOp dinsdag 14 december 2010 hield de Coördinatiecel Vlaams e-government (CORVE), in het ICC te Gent een geslaagde internationale conferentie over hoe centrale overheden het lokaal e-government kunnen ondersteunen en stimuleren.

Infofiches

De entiteit e-government en ICT-Beheer biedt een modulair ICT-bouwpakket aan, met ‘herbruikbare’ ICT- en e-government-bouwstenen. Om de klanten meer in detail kennis te laten ma-ken met de generieke ICT-bouwstenen die e-IB aanreikt, creëert e-IB infofiches die elk een aparte bouwsteen belichten.

Deze infofiches worden verspreid op infosessies, via de weke-lijkse nieuwsbrief, en via de relatiebeheerders tijdens overleg-momenten. De infofiches staan ook ter beschikking op het ICT-extranet.

Page 96: entiteit e-government en ICT-Beheer

94

Page 97: entiteit e-government en ICT-Beheer

95

Addenda bij de MAGDA-programma’s

1. Addendum 1: het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer

2. Addendum 2: het besluit van de Vlaamse Regering van 15 mei 2009

houdende de uitvoering van het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer

3. Addendum 3: het besluit van de Vlaamse regering van 15 mei 2009 betreffende de veiligheidsconsulenten

4. Addendum 4: de aanstelling van de leden van de Vlaamse toezichtcommissie en de administratieve ondersteuning van de Vlaamse toezichtcommissie

Page 98: entiteit e-government en ICT-Beheer

96

Het principe van de eenmalige gegevensopvraging

Het principe van de eenmalige gegevensopvraging staat ingeschreven in artikel 3 van het decreet. Een Vlaamse overheidsdienst zal een gegeven steeds opvragen bij een authentieke gegevensbron. Slechts indien opvraging niet mogelijk is, mag de gebruiker (de natuurlijke persoon, de onderneming, de organisatie, de instelling) nog aangespro-ken worden.

Het wordt een verplichting voor de entiteiten van de Vlaam-se administratie (de Vlaamse ministeries en agentschap-pen) om gegevens op te vragen bij authentieke gegevens-bronnen (en dus een verbod om bij de burger of het bedrijf nogmaals op te vragen). Het wordt (nog) geen verplichting voor de lokale besturen.

Om dit principe hard te maken heeft de gebruiker het recht om een klacht te formuleren indien haar of hem toch nog wordt gevraagd om een bepaald gegeven te leveren zonder dat zij of hij recht heeft om te weigeren om de gevraagde gege-vens te verschaffen.

Het principe van de authentieke gegevensbronnen

Om de eenmalige gegevensopvraging te kunnen realiseren heeft men nood aan authentieke gegevensbronnen. De Vlaamse Regering stelt vast welke de authentieke gegevensbronnen zijn die voor het elektronische bestuur-lijke gegevensverkeer van belang zijn. Het is bij die bronnen en bij geen andere bronnen dat een instantie een gegeven zal opvragen wanneer zij dat nodig heeft. Het decreet bepaalt dat de Vlaamse Regering de Vlaamse authentieke gegevensbronnen aanwijst alsook de instantie die de gegevensbron beheert. De Vlaamse Regering stelt ook vast welke externe authentieke gegevensbronnen er zijn en sluit de nodige akkoorden.

Organisatorische ondersteuning via het MAGDA- samenwerkingverband

Om tot authentieke gegevensbronnen te kunnen komen is een nauwe samenwerking tussen de betrokkenen over de beleids-domeinen heen nodig. Er komt daarom een strate-gisch overleg- en samenwerkingsverband dat bestaat uit

HET DECREET VAN 18 JULI 2008 BETREFFENDE HET ELEKTRONISCHE BESTUURLIJKE GEGEVENSVERKEER

De Vlaamse overheid mag bij burgers, ondernemingen, organisaties en instellingen geen gegevens meer opvra-gen die al in een erkende au-thentieke gegevensdatabank beschikbaar zijn.Dit principe van de eenma-lige gegevensopvraging is een van de blikvangers van het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektroni-sche bestuurlijke gegevens-verkeer.

De volgende principes zijn decretaal verankerd:

(a) het principe van de eenmalige gegevensopvraging;

(b) het principe van de authentieke gegevensbronnen;

(c) de organisatorische ondersteuning via het MAGDA- samenwerkingverband;

(d) de bescherming van de persoonlijke levenssfeer met de oprichting van een Vlaamse toezichtcommis-sie voor het elektroni-sche bestuurlijke gegevensverkeer;

(e) de kwalitatieve verbete-ring en digitalisering van formulieren.

Addendum

1

Page 99: entiteit e-government en ICT-Beheer

97

vertegenwoordigers van de entiteiten van de Vlaamse ad-ministratie en van de provinciale en lokale besturen.

Bescherming van de privacy door een onafhankelijke Vlaamse toezichtcommissie

Maximale gegevensdeling veronderstelt het uitwisselen van persoonsgegevens. Er zijn bijkomende garanties nodig om de persoonlijke levenssfeer van de burger te beschermen. De oprichting van een onafhankelijke Vlaamse toezicht- commissie is dan ook een wenselijke en belangrijke schakel in de verdere ontwikkeling van het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer in Vlaanderen.

Een onafhankelijke instelling staat in voor de controle en eventuele machtiging van de uitwisseling en / of intercon-nectie van persoonsgegevens door de instellingen van de Vlaamse overheid alsook voor uitgaande stromen van per-soonsgegevens naar andere overheden.

De toezichtcommissie is een belangrijke schakel aangezien ze waakt over de correcte toepassing van het decreet en een belangrijke adviesfunctie vervult. Het gaat om een instantie die vergeleken kan worden met de sectorale comités bij de Commissie voor de bescherming van de per-soonlijke levenssfeer.

De Vlaamse toezichtcommissie is een onafhankelijke in-stantie: ze is onafhankelijk t.a.v. de bestuursinstanties die de Vlaamse overheid ondersteunt bij de naleving van de privacywet en ze werkt conform de privacywet.

Elke elektronische ‘mededeling’ van persoonsgegevens ver-eist een machtiging van die Vlaamse toezichtcommissie.

De kwalitatieve verbetering en digitalisering van formulieren

Er is een juridische omkadering nodig van het beleid van de Vlaamse overheid om elektronische formulieren ter be-schikking te stellen, om het gebruik ervan te promoten en te vergemakkelijken, en om formulieren zoveel mogelijk uit de bestaande regelgeving te verwijderen. Daarom wordt de Vlaamse Regering gemachtigd om bin-nen strikte grenzen decretale bepalingen aan te passen.

Dit maakt het mogelijk om de aanpassingen op efficiënte en eenvormige wijze aan te brengen voor verscheidene rege-lingen tegelijk.

De Vlaamse Regering kan aldus decretale bepalingen aan-passen om te zorgen dat formulieren niet langer in de re-gelgeving zelf ingebakken zijn. Elektronische formulieren worden gelijk aan papieren formulieren.

De Vlaamse Regering heeft op 15 mei twee uitvoerings-besluiten van het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer definitief goedgekeurd.

Page 100: entiteit e-government en ICT-Beheer

98

De vaststelling van de authentieke gegevensbronnen, beheerd door een externe overheid, die door de Vlaamse administratie moeten worden geraadpleegd

De entiteiten van de Vlaamse administratie (de Vlaamse departementen, IVA’s en EVA’s) zijn verplicht de gegevens - opgenomen in het Rijksregister, in de KBO en in de gegevens- banken van de KSZ - te raadplegen i.p.v. die gegevens bij de burger / onderneming / organisatie op te vragen. Dit sinds de publicatie van het algemene uitvoeringsbesluit in het Belgisch Staatsblad op 14 juli 2009. Dit besluit geeft aldus uitvoering aan het principe "vraag niet wat je al weet".

De aanwijzing van CORVE die tussenbeide komt bij de mededeling van gegevens uit authentieke gegevens- bronnen en de aanwijzing van de DAB ICT die het ondersteunend gebruikers- en toegangsbeheer verwezen- lijkt

CORVE wordt aangeduid als entiteit om tussenbeide te komen bij de mededeling van gegevens uit authentieke gegevens- bronnen en de DAB ICT wordt belast met de verwezenlij-king van het ondersteunend gebruikers- en toegangsbe-heer.

De functies van CORVE worden in het algemene uitvoering- sbesluit beknopt opgesomd: • optreden als dienstenintegrator• het vervullen van de routerfunctie• het tijdelijk opslaan van gegevens om te kunnen selec-

teren• het opnemen van de functie van intermediaire organisa-

tie• het bijhouden van repertoria van personen en onderne-

mingen• alsook het verzorgen van de samenwerking met de au-

thentieke gegevensbronnen.

Die verschillende functies dienen overeenkomstig het ad-vies van de Commissie voor de bescherming van de per-soonlijke levenssfeer nog verder decretaal te worden vast-gelegd.

HET BESLUIT VAN DE VLAAMSE REGERING VAN 15 MEI 2009 HOUDENDE DE UITVOERING VAN HET DECREET VAN 18 JULI 2008 BETREFFENDE HET ELEKTRONISCHE BESTUURLIJKE GEGEVENSVERKEER

Het algemene uitvoerings-besluit regelt volgende zaken:

(a) de vaststelling van de authentieke gegevens-bronnen, beheerd door een externe overheid, die door de Vlaamse administratie moeten worden geraadpleegd;

(b) de aanwijzing van CORVE die tussenbeide komt bij

de mededeling van gegevens uit authen-tieke gegevensbronnen en de aanwijzing van DAB ICT die het onder-steunend gebruikers- en toegangsbeheer verwe-zenlijkt;

(c) het MAGDA-platform;

(d) het MAGDA- samenwerkingsver-band;

(e) de vastlegging van de procedure tot aanwij-zing van authentieke gegevensbronnen, be-heerd door een instan-tie.

Addendum

2

Page 101: entiteit e-government en ICT-Beheer

99

Het MAGDA-platform

De uitwisseling van gegevens kan gebeuren via het MAGDA-platform, beheerd door CORVE. Het MAGDA-platform is het systeem via dewelke de beheerder ervan, CORVE, zijn taken vervult.

Het MAGDA-samenwerkingsverband

Het MAGDA-samenwerkingsverband - samengesteld uit o.a. vertegenwoordigers van de dertien beleidsdomei-nen, de provinciale en lokale besturen - ondersteunt door overleg en samenwerking de instanties bij de uitvoering van het decreet van 18 juli 2008. Zo adviseert het MAG-DA-samenwerkingsverband de Vlaamse Regering om-trent de erkenning van authentieke gegevensbronnen. Het departement Bestuurszaken van de Vlaamse over-heid verzorgt het secretariaat van het samenwerkings- verband.

De vastlegging van de procedure tot aanwijziging van authentieke gegevensbronnen

Na advies van het MAGDA-samenwerkingsverband en van de Vlaamse toezichtcommissie - voor zover de gegevens-bron in kwestie persoonsgegevens bevat - erkent de Vlaamse Regering een gegevensbron als een authentieke gegevens-bron als ze voldoende garanties biedt inzake:

• de kwaliteit van de gegevens, in het bijzonder de volle-digheid: de juistheid, de actualiteit, de garanties voor de kwaliteits- borging van de gegevens, de opspoorbaarheid van de wijzigingen aan de gegevens en de bewaring van de his-toriek van de toegang tot de gegevens.

• de bruikbaarheid van de gegevensbron, in het bijzonder de ontsluitbaarheid en de mate van openbaarheid.

• de operationaliteit van de gegevensbron, in het bijzon-der de beschikbaarheid: er zijn verschillende modaliteiten van beschikbaarheid zoals 24u. op 24u., gedurende de werkuren, dagelijks of gedurende de werkdagen en hoe deze operationaliteit kan worden gegarandeerd;

• de veiligheid van de gegevensbron op fysisch, technisch en organisatorisch niveau.

Het MAGDA-samenwerkingsverband bepaalt in welke mate de gegevensbron in kwestie aan de voornoemde garanties moet voldoen.

Page 102: entiteit e-government en ICT-Beheer

100

De Memorie van Toelichting bij het voornoemde artikel 9 van het decreet verduidelijkte reeds dat bij de verdere omschrijving van de taken van de veiligheidsconsulenten de strengste voorwaarden die bij de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (KSZ) gelden, ook voor de Vlaamse veilig-heidsconsulenten zullen gelden.

Vandaar dat in het specifieke uitvoeringsbesluit de bepa-ling van de opdrachten en de aanwijzingsvereisten zijn om-schreven naar analogie met de KSZ-wet van 15 januari 1990 en het KB van 12 augustus 1993 houdende de organisatie van de informatieveiligheid bij de instellingen van sociale zekerheid.

Het voornemen om op vlak van veiligheid te werken vol-gens diezelfde principes is niet verwonderlijk. Zij hebben in het kader van het netwerk van de sociale zekerheid hun deugdelijkheid bewezen. Wanneer netwerken werken met een verschillende perceptie inzake informatieveiligheid is het risico op veiligheidsincidenten groter omdat het bij-voorbeeld veel moeilijker zal zijn om de zwakke schakels in de veiligheidsketen te identificeren.

De rol van de veiligheidsconsulenten is zeer belangrijk. De informatieveiligheid heeft als doel schade te voorkomen die enerzijds de goede werking van de informatiesystemen kan aantasten en anderzijds de privacy van de betrokkenen kan schenden.

HET BESLUIT VAN DE VLAAMSE REGERING VAN 15 MEI 2009 BETREFFENDE DE VEILIGHEIDSCONSULENTEN

Dit is het specifieke uitvoeringsbesluit dat de rol van de veiligheidsconsu-lenten regelt, namelijk het bepalen van de opdrachten en de manier van aanwijzing van die veiligheidsconsulen-ten.

Dit besluit wordt vermeld in artikel 9 van het decreet van 18 juli 2008 betreffende het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer.

Addendum

3

Page 103: entiteit e-government en ICT-Beheer

101

Op 17 december 2009 heeft het Vlaams Parlement een wij-ziging van het decreet van 18 juli 2008 goedgekeurd. Die wijziging strekt ertoe het Vlaams Parlement te ontlasten van de administratieve ondersteuning van de Vlaamse toe-zichtcommissie voor het elektronische bestuurlijke gege-vensverkeer en tegelijkertijd de onafhankelijke positie van de toezichtcommissie, zowel ten aanzien van de Vlaamse Regering als ten aanzien van het Vlaams Parlement, te ver-sterken.

Zo werd de bepaling dat de toezichtcommissie wordt op-gericht bij het Vlaams Parlement opgeheven. Die bepaling vond immers geen steun in de feiten. De leden van de toezichtcommissie worden weliswaar benoemd door het Vlaams Parlement en het Vlaams Parlement bekrachtigt het huishoudelijk reglement van de toezichtcommissie maar elke andere (organisatorische of financiële) band met het Vlaams Parlement ontbreekt.

Ook werd de onafhankelijkheid van de toezichtcom-missie ten aanzien van de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement nog explicieter dan voorheen in het decreet verankerd. Het gewijzigd decreet bepaalt uit-drukkelijk dat de toezichtcommissie van geen en-kele overheid instructies of bevelen kan ontvangen. Bovendien is de toezichtcommissie verplicht om bij het ver-lenen van adviezen en machtigingen neutraal op te treden.

Ingevolge het gewijzigde decreet wordt het personeel van het secretariaat van de toezichtcommissie ter beschikking gesteld door de diensten van de Vlaamse overheid bevoegd inzake het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer (in casu de entiteit e-government en ICT-Beheer binnen het be-leidsdomein Bestuurszaken).

De toezichtcommissie werkt onder de leiding en het gezag van de voorzitter van de toezichtcommissie. Deze bepaling garandeert de onafhankelijkheid van het secretariaatsper-soneel ten aanzien van de diensten van de Vlaamse Rege-ring.

Het Vlaams Parlement heeft op 17 december 2009 de leden voor de Vlaamse toezichtcommissie voor het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer aange-steld.

De Vlaamse toezichtcommis-sie werd op 6 januari 2010 geïnstalleerd door de Voorzitter van het Vlaams Parlement en vatte haar activiteiten aan.

Addendum

4DE AANSTELLING VAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE TOEZICHTCOM-MISSIE EN DE ADMINISTRATIEVE ONDERSTEUNING VAN DE VLAAMSE TOEZICHTCOMMISSIE

Page 104: entiteit e-government en ICT-Beheer

102

Page 105: entiteit e-government en ICT-Beheer

103

Verklarende lijst termen en afkortingen

Page 106: entiteit e-government en ICT-Beheer

104

ACM – Access Control ManagementToegangsbeheer tot applicaties.

ACMweb – Acces Control Management WebToegangsbeheer tot webapplicaties.

ACMwss - Acces Control Management Web-servicesToegangsbeheer via Secured WebServices.

AD – Active DirectoryEen directory is vergelijkbaar met een woordenboek, behalve dat de onderverdeling hiërarchisch is, terwijl een woordenboek een lijst is. De Active Directory slaat gegevens op in een centrale data-base en geeft gebruikers de mogelijkheid één gebruikers-account te hebben voor het hele netwerk (domain of Active Directory gebruikersaccount). AD is een directoryservice die beschikbaar is op het Windows Serverplatform.

Ariba Ariba is het systeem om aanvragen, verzoeken en bestel-lingen in te dienen bij de GID.

Back-up LANEen back-up LAN is een specifiek LAN-netwerk (TCP-IP ge-baseerd) voor de overdacht van back-updata tussen server en back-upoplossing.

Backbone Dit is een stelsel van zeer snelle computerverbindingen waarlangs het gegevensverkeer loopt van de netwerken die op de backbone zijn aangesloten. De backbone is eigen-lijk de ruggengraat van het netwerk.

BaggerwerkenApplicatie voor het beheer/ de opvolging van baggerwerken.

BBB - Beter bestuurlijk beleidMet dit bestuurlijk vernieuwingstraject werd het quasi vol-ledige Vlaamse overheidsapparaat de voorbije legislaturen grondig hervormd. BBB was gericht op een meer efficiënte, klantvriendelijke en effectieve dienstverlening, democra-tisch gelegitimeerd en die kan inspelen op nieuwe maat-schappelijke uitdagingen.

BCM – Business Continuity ManagementBusiness Continuity Management (BCM) zorgt ervoor dat bij een ramp bedrijfskritieke functies behouden blijven of snel terug op te starten zijn, zodat de discontinuïteit in de activiteiten van het bedrijf zo beperkt mogelijk blijft.

BEA (Budget voor opleiding, advies, mentorschap en kennis)Subsidiemaatregel waarmee kleine en middelgrote onder-nemingen met steun van de Vlaamse overheid de onderne-merschapbevorderende diensten opleiding, advies, kennis en mentorschap kunnen inkopen.

BHVBeschikbaar houden van.

BI – Business Intelligence De term ‘business intelligence’ (BI) verwijst naar technolo-gieën, toepassingen en werkwijzen om informatie te ver-garen, te integreren, te analyseren en te visualiseren. Het doel van BI is om beleidsondersteunende informatie aan te leveren.

BlackBerry Enterprise Server (BES) BlackBerry Enterprise Server is de naam van de software die op de server wordt geïnstalleerd en onderdeel vormt van het BlackBerry draadloze platform van Research In Mo-tion (RIM). BES maakt verbinding met mailomgevingen zoals Microsoft Exchange en zorgt dus voor de communicatie tussen het BlackBerry toestel en de mailserver.

Bladeserver Zie serverblade.

BlogEen blog is een weblog of een website die meestal door één persoon onderhouden wordt. Op de blog kunnen allerlei elementen gepubliceerd worden zoals persoonlijke erva-ringen, opmerkingen, of een dagboek. Een weblog is meestal voor iedereen op internet bereikbaar.

BOBBOB is een software-tool voor het beheren van rechten op file-servers en netwerkschijven. BOB wordt gebruikt door de ICT-verantwoordelijke van een entiteit.

BPM – Business Process ManagementHet beheer van bedrijfsprocessen.

CentralisatieMits aanpassing van de bandbreedte tussen buitenkantoor en centrale computerzaal zijn bepaalde services centrali-seerbaar. Op die manier kan men het aantal decentrale servers en computerzalen reduceren en de exploitatiekosten vermin-deren.

CertificaatEen certificaat is een computerbestand dat fungeert als een digitaal paspoort of toegangsbewijs voor de eige-naar van dat bestand.

CitrixHet citrixportaal laat toe om client-servertoepassingen op één plaats te beheren en te ontsluiten naar andere gebrui-kers, naar andere VO-entiteiten (met een eigen ICT-net-werk) of naar externe doelgroepen (internet). Dit is een-

Page 107: entiteit e-government en ICT-Beheer

105

voudiger en goedkoper dan bij client-servertoepassingen waarvoor er een programma geïnstalleerd wordt op de pc van de eindgebruiker, dat samenwerkt met een program-ma op een server.

Client- /servertoepassingenHierbij wordt er een programma geïnstalleerd op de com-puter van de eindgebruiker, dat samenwerkt met een pro-gramma op een server.

CMDB – Configuration Management DatabaseDe ‘Configuration Management Database’ bevat de inven-taris van alle hard- en softwarecomponenten en hun onder-linge relaties van de ministeries van de Vlaamse overheid.

Consolidatie Hierbij worden verouderde servers uitgefaseerd. Dit houdt in dat de functies en applicaties die op de server aanwezig zijn, overgeplaatst worden naar andere modernere servers die capaciteit op overschot hebben en die een betere prijs / prestatie verhouding bezitten.

CMS – Content Management SysteemEen platform dat of applicatie die gebruikt wordt om aller-lei gegevens en documentatie omtrent producten of dien-sten in verschillende vormen te beheren, te importeren en te exporteren. De gegevens kunnen bestaan uit technische gegevens, types, afmetingen, technische fiches, handleidingen, teksten, beelden, animaties, video’s, enzovoort.

CoD – Capacity on DemandCoD is geïntroduceerd in het ICT-contract 2008 als aanvul-ling op het klassieke aanbod, op basis van het bestek dat afgestemd werd met het consumentenpanel. De essentie van dit bijkomende aanbod is dat er aan de klanten geen voorafgaande eenmalige investeringskost wordt aangerekend, maar enkel een maandelijkse gebruiks-kost voor de periode dat effectief gebruik gemaakt wordt van de infrastructuur.

CognosCognos, een Amerikaans bedrijf, nu eigendom van IBM, is wereldleider op het vlak van software voor Business Intel-ligence (BI). Cognos is ook de naam van het eigenlijke BI-softwarepakket.

DAF Digitaal aanvraagformulier

DDC-DMSHet Digitaal Documentatie Centrum – Document Manage-ment Systeem voor het bijhouden van documentatie bin-nen de gemeenschappelijke ICT-dienstverlening.

DDC-DWHHet Digitaal Documentatie Centrum – Datawarehouse voor alle meet- en rapporteringsdoeleinden binnen de gemeen-schappelijke ICT-dienstverlening.

DGOVDe Duitstalige Gemeenschap.

DimonaDe onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, kortom Dimona (Déclaration immédiate/onmiddellijke aangifte),is een elek-tronisch bericht, waarin de werkgever iedere aanwerving en iedere uitdiensttreding van een werknemer onmiddellijk meldt aan de RSZ.

Disaster RecoveryCfr. infra: DRP (Disaster Recovery Plan)

DmfAMet de driemaandelijkse DmfA-aangifte (Déclaration mul-tifonctionelle / multifunctionele Aangifte) kunnen werkge-vers de loon- en arbeidstijdgegevens van hun werknemers elektronisch indienen bij de RSZ.

DMS- Document Management System DMS zorgt voor gestructureerde opslag van alle bestanden die in bewerking zijn. DMS wordt op grote schaal toegepast in organisaties.

DocumentumDocumentum is een Enterprise-Content-Management-pro-gramma (ECM).

DominoApplicatie voor het raaplegen van het elektronische dossier in het kader van jeugdbijstand.

DRP (Disaster Recovery Plan)Een ‘disaster recovery plan’ omschrijft wat moet worden voorzien en welke acties ondernomen moeten worden om een door een calamiteit (brand, overstroming) uitgevallen ICT-systeem terug beschikbaar te krijgen.

DWH – DatawarehouseEen datawarehouse is de verzameling van alle elektroni-sche data van een bedrijf of organisatie. Niet alleen opslag van data, maar ook het beheren van data en middelen om data op te vragen en te analyseren, zijn onderdelen van mo-derne datawarehousing. Datawarehousing verwijst naar de infrastructuur en de software die toelaat om informatie te kunnen verkrijgen uit grote hoeveelheden gerelateerde data.

EAI – Enterprise Application IntegrationEnterprise Application Integration (EAI) is het gebruiken van software en computersystemen om de applicaties van

Page 108: entiteit e-government en ICT-Beheer

106

een onderneming te integreren. Met EAI tracht men om gegevens gemakkelijk uitwisselbaar te maken tussen applicaties, en om een groot deel van deze applicaties te verbinden en te automatiseren.

ECM – Enterprise Content ManagementEnterprise Content Management (ECM) betreft het beheer van ongestructureerde informatie binnen een on-derneming. Ongestructureerde informatie is alle informa-tie die niet direct als veld in een database benader-baar is. Hierbij kan het gaan om allerlei soorten do-cumenten (bijvoorbeeld Office documenten van het type Word (.doc), Excel (.xls), maar ook PDF, XML, e-mails, afbeeldingen, video’s en geluidsfragmenten).

EDITGIS-toepassingDe EDITGIS-toepassing is de verandermodule van de toe-passing “Vlaamse Inventaris verkeersSIgnalisatiE” van de entiteit Mobiliteit en Openbare Werken. Zie http://www.vlaamsbrabant.be/binaries/studiedag-gis-aankaarten-09-07-verkeersbordendatabank_tcm5-28040.pdf.

EFRO - Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.Het gaat om projecten ter stimulering van innovatie en ondernemerschap, ter verbetering van de ruimtelijke en economische omgevingsfactoren en ter bevordering van de stedelijke ontwikkeling. Via de internettoepassing worden projecten aangemaakt, ingediend en eventueel goedgekeurd. Verder wordt de vol-ledige afhandeling van projectopvolging en uitbetalingen geregeld via de toepassing.

EPB - Energieprestatiebank Databank waarin de energieprestatiecertificaten worden be-waard. Beheerders van publieke gebouwen in het Vlaamse Gewest moeten vóór 01/09/2009 beschikken over een energiepres-tatiecertificaat. Dit drukt de energetische kwaliteit van het gebouw uit en vermeldt de energiebesparende adviezen.

EP5Applicatie voor ecologie- en investeringssteun aan bedrij-ven.

Epcall - Ecologiepremie via CallEen systeem waardoor een bedrijf elektronisch een ecolo-giepremie kan aanvragen.

ETL – Extract Transform LoadExtract, Transform and Load is een proces uit dataware-housing waar de data drie stappen ondergaan: (1) extractie van data uit externe bronnen, (2) transformatie van data om bruikbaar te zijn voor de noden en (3) het inladen in een datawarehouse.

ESF - Europees sociaal fondsApplicatie voor het indienen van projectvoorstellen in het kader van het ESF-programma.

Gedeelde serversHet aanbieden van gedeelde servers die generieke functies bevatten (bijvoorbeeld relationele database management-systemen) en die toepasbaar zijn voor meerdere toepassin-gen van meerdere klanten. Dergelijke gedeelde servers zijn in regel een meer economische en kostenefficiënte oplos-sing voor het uitvoeren van toepassingen dan het toepas-sen van één server voor telkens één toepassing van één klant.

GID – Gemeenschappelijke ICT-DienstverleningHet geheel van de Diensten die in het kader van de Over-eenkomst door de entiteit e-government en ICT-Beheer en de ICT-Dienstverlener geleverd worden aan alle entiteiten van de Vlaamse overheid. GIDO - Gemeenschappelijk ICT-dienstverleningsoverlegforumHet gemeenschappelijke tactische overlegorgaan van alle beleidsdomeinen.

GIS – Geografisch InformatiesyteemEen GIS is een computersysteem voor het aanmaken, be-heren en analyseren van ruimtelijke data. Digitale kaarten of routeplanners zijn een goed voorbeeld van een GIS-toe-passing.

GISECStuurgroep operationele veiligheid.

GOS – Gedetineerden OpvolgsysteemHet beheer van het elektronische dossier van gedetineer-den met het oog op opvolging / begeleiding.

GovernanceHet waarborgen van de onderlinge samenhang in de wijze van sturen, beheersen en toezicht houden van een overheids- organisatie, gericht op een effici-ente en effectieve realisatie van beleidsdoelstellingen, alsook het daarover op een open manier communiceren en verantwoording afleggen ten be-hoeve van belanghebbenden.

Green ITDe studie en de toepassing van efficiënt gebruik van ICT- resources. Aandacht voor onder andere virtualisatie, ener-gieverbruik, wettelijke bepalingen, investeringsefficiëntie (ROI – return on investment). Green IT hecht ook belang aan de effecten op het milieu van ICT-infrastructuur (productie en recyclage van materi-aal, energieconsumptie / CO2-uitstoot)

Page 109: entiteit e-government en ICT-Beheer

107

HSM – Hierarchical Storage ManagementEen data-opslagsysteem dat automatisch data van veel kos-tende naar goedkopere media overzet, volgens parameters die de administrator kan ingeven.

IDM – Identity ManagementIdentity Management is het proces dat is gericht op het administreren van gebruikers van IT-systemen en informatie- systemen.

IM - instant messagingInstant messaging is een vorm van communicatie tussen twee of meerdere computergebruikers verbonden met een netwerk (zoals internet). Normaal wordt er enkel tekst uitgewisseld, maar in sommi-ge programma’s is er ondersteuning voor het uitwisselen van bestanden ingebouwd. Chatten is een bekende vorm van instant messaging.

J2EE - Java 2 Enterprise Edition Een industriestandaard van Sun Microsystems voor het ont-wikkelen van krachtige en bedrijfskritische Java 2-applets en -toepassingen. J2EE is de uitgebreide versie van J2SE (Java 2 Standard Edition).

KSZ De kruispuntbank van de Sociale Zekerheid.

LAN Het computernetwerk binnen een gebouw of een bedrijf is in veel gevallen een local-area network (LAN). Toch kan een LAN meer dan alleen een kantoorgebouw beslaan. De LAN-techniek maakt netwerken met een reikwijdte van 10 km mogelijk. Via kabels verbonden computers kunnen gebruik maken van gemeenschappelijke bronnen zoals vaste schijven, printers, databases en verbindingen met andere netwerken en mainframes.

LDAPLDAP (Lightweight Directory Access Protocol) is een open standaard en wordt gebruikt als toegangsprotocol voor centrale directorydiensten. Een directory dienst is een verzameling van objecten met gelijkaardige eigenschappen (attributen) die op een logi-sche en hiërarchische manier wordevoorgesteld. Bijvoorbeeld alle e-mailadressen van de Vlaamse overheid worden in de centrale LDAP-server opgeslagen en kunnen van om het even waar door een toepassing worden opge-vraagd.

LTO – Linear tape openEen open standaard voor tapesystemen, die zowel indelin-gen beschrijft voor een snelle benadering van data als voor een grote opslagcapaciteit.

MagdaHet MAGDA-platform zorgt voor de ontsluiting van authen-tieke gegevensbronnen (federale en Vlaamse) en de uitwis-seling van gegevens. Hierdoor wordt het principe van het “éénmalig inzamelen, meervoudig (her)gebruiken van ge-gevens” stap voor stap gerealiseerd. Gegevens worden slechts één keer ingezameld bij burger of onderneming, wat een grote tijdswinst oplevert. Alle toepassingen die vervolgens gebruikmaken van deze gege-vens beschikken steeds over de meest recente informatie.

Mandatenbeheer ABBApplicatie voor het beheer van mandaten bij lokale bestu-ren.

Middleware Middleware is software die instaat voor de verbinding tus-sen verschillende programma’s of applicaties. Middleware is een essentieel onderdeel van EAI-toepassingen (crf. su-pra).

MonitoringBewaken van processen. Hieronder wordt onder meer het uitvoeren van productiecontroles verstaan.MySQLMySQL is een merknaam, het is een open source databank-systeem, opgenomen door Sun en momenteel eigendom van Oracle. Staat naast bv. Oracle en Informix.

NDMP – Network Data Management Protocol Een openbare standaard voor ondernemingsbrede back-up van heterogene, aan het netwerk verbonden opslag.

OracleDataBase-programma van Oracle Corporation. Oracle was de eerste database die de taal SQL voor het opvragen gebruikte. Vooral bedrijven maken gebruik van de Ora-cledatabase, die niet alleen geschikt is voor het opslaan van platte gegevens, maar die ook de mogelijkheden biedt tot een documentatieopslagsysteem en eveneens e-mailfunc-tionaliteiten heeft.

OS – Operating SysteemHet besturingssysteem is nodig om de hardware (compu-ter & randapparatuur) en de software (de programmatuur) met elkaar te verbinden. Het vormt als het ware een schil rond de hardware en is een intermediair (schakel, verbinding) tussen de hardware en de software. Het besturingssysteem zorgt ervoor dat de informatie-stromen in de computer op de goede manier worden geleid en geeft een foutmelding als er iets verkeerd gaat.

OSAC - Operating System Audit ComplianceEen beveiligingsstandaard.

Page 110: entiteit e-government en ICT-Beheer

108

PDA – personal digital assistantEen personal digital assistant (pda) is een kleine draagbare computer, die men in de hand kan houden en bedienen. Een klassieke pda bevat volgende functionaliteiten: adresboek, kladblok, agenda en telefoonboek. De meer moderne pda bevat nog veel meer functies, zoals internet, e-mail en GPS.

PKI - Public Key InfrastructureEen Public Key Infrastructure is een systeem waarmee uit-giften en beheer van digitale certificaten kunnen worden gerealiseerd.

PPM - Project Portfolio ManagementPPM is een systeem voor ondersteuning van het beheer en de opvolging van een projectenportfolio.

Proof of concept- POC Een proof of concept is een meestal korte en onvolledige implementatie van een methode of idee om aan te tonen dat het volledig uitgewerkte project nuttig en bruikbaar zal zijn.

QOS – Quality of ServiceQuality of Service (QOS) duidt op het beheers-mechanisme van de beschikbare bronnen in een netwerktoepassing. QOS zorgt ervoor dat voor het gebruik van deze bronnen bepaalde processen voorrang krijgen op andere. Zo krijgt bij een zware belasting van het netwerk een belangrijk pro-ces altijd voorrang, zodat het snel uitgevoerd wordt, terwijl processen van een lagere prioriteit enige vertraging kun-nen oplopen.

RACFResource Access Control Facility: dit is een tabel waarin vastgelegd wordt wie welke toegang heeft op het main-frameplatform.

RDBMS - Relational Database Management SystemRelationele databank. Een complexe toepassing waarmee databases kunnen worden gemaakt, georganiseerd en bewerkt, waarmee gegevens in een door de gebruiker op-gegeven selectie kunnen worden getoond en waarmee in sommige gevallen opgemaakte rapporten kunnen worden afgedrukt. Bekende voorbeelden zijn Oracle, Sybase en In-formix.

RTO – recovery time objectiveDe recovery time objective is de tijd na een ramp waarbin-nen de ICT-omgeving terug operationeel moet zijn. Bij een RTO van 24 uur moet de omgeving 24 uur na de ramp terug operationeel zijn.

RuntimeDiensten die geleverd worden door middleware-software (RDBMS, DMS, J2EE Application Server, BPM-engine,...) bij het uitvoeren (runnen) van een toepassing.

SaaS‘Software as a Service’: het gebruik maken van bedrijfssoft-ware die niet lokaal maar bij de provider geïnstalleerd is.

SAN Een Storage Area Network of SAN koppelt de opslag los van de server- of clientsystemen en concentreert deze op een aparte locatie. De opslagmedia worden via een net-werk met de servers verbonden. Deze constructie maakt een uniform beheer eenvoudiger. Het SAN is gebaseerd op het fiber channel protocol (een LAN-netwerk gebruikt het TCP-IP protocol)

ServerbladeEen serverblade is een complete serverbehuizing waarin meerdere dunne, modulaire printplaten zitten. Elke print-plaat (server blade) is een server op zich, compleet met ei-gen processoren, geheugen, netwerkkaarten en bevat een of meer input/output (IO) poorten, zoals HBA (host bus adapter). De blade is vaak een dedicated applicatieserver (serveert slechts een applicatie).

Service repositoryDatabase met systeemgegevens van een database.

SharePointSharePoint is een samenwerking- en documentenbe-heeromgeving van Microsoft. De omgeving is te bereiken via elke webbrowser.Het is niet de bedoeling van Sharepoint om een fileserver te vervangen, maar om samenwerking en interactie tussen gebruikers te bevorderen.

SLAEen service-level agreement (SLA) is een type contract, vooral veel gebruikt bij outsourcing van diensten. In een SLA wordt aangegeven welke diensten een leverancier aan de klant zal leveren, en tot op welk niveau de dienstverle-ning doorgevoerd wordt. Ook de rechten en plichten van beide partijen worden om-schreven in een SLA.

SOA – Service Oriented ArchitectureEen verzameling van diensten die onderling communiceren. De diensten zijn zelfstandig en zijn niet afhankelijk aan de con-text of status van de andere diensten. Ze werken binnen een gedistribueerde systeemarchitectuur.

SQL - Structured Query LanguageStructured Query Language (SQL) is een taal ontworpen voor het beheer en de extractie van data in relationele da-tabases, maar ook voor toegangsbeheer en het opstellen en wijzigen van databases.

Page 111: entiteit e-government en ICT-Beheer

109

SSL-VPNSSL-VPN of Secure Socket Layer – Virtual Private Network is een vorm van VPN die via een webbrowser gebruikt kan worden. VPN is een technologie om vanaf externe locaties toch een veilige verbinding te kunnen opzetten met het centrale net-werk van de Vlaamse overheid.

StudentenportaalPortaal voor studenten waar deze hun studiepuntenkrediet kunnen opvolgen, hun resultaten raadplegen, ...

Switch Een apparaat voor de netwerkcommunicatie dat gegevens rechtstreeks van de ene poort naar de andere poort kan sturen, waardoor de responstijd verbetert en de kans op botsingen afneemt.

TB - terabyteEen terabyte is gelijk aan 1000 gigabyte of 1.000.000.000.000 bytes. In 1 byte kan 1 karakter worden opgeslagen, 1 tera-byte kan dus een biljoen karakters (dit zijn tweehonderd miljoen A4’tjes vol) bevatten.

Team SharePointApplicatie voor het gebruik van SharePoint voor gevoelige informatie.

UAPMUAPM staat voor User Account and Password Manage-ment.UAPM laat toe om via gedelegeerd beheer gebruikersiden-titeiten (met bijhorende accounts en rechten) te beheren. Tevens is het via UAPM voor de gebruikemogelijk om het wachtwoord van de Active Directory en LDAP zelf te behe-ren, zonder hulp van de servicedesk.

UNIXUnix is een besturingssysteem (operating system, afgekort OS) voor computers dat aan het einde van de jaren ’60 werd ontwikkeld. Unix wordt zowel op servers als op gewone computers gebruikt. Unix heeft zeer veel invloed gehad op ideeën over computersystemen, en besturings-systemen zoals Linux en Mac OS X zijn gebaseerd op Unix. Ook het internet is in feite te danken aan Unix.

UnifiedCommunication is het samensmelten van verschillende vormen van commu-nicatiemiddelen en apparatuur. Op deze wijze kunnen zender en ontvanger met elkaar in contact komen op een voor hen op dat ogenblik meest geschikte wijze. De ontvanger bepaalt zelf op welke wijze hij kan gecontacteerd worden. Zo kan bv. een stembericht omgezet worden in een mailbericht of een SMS- bericht omgezet in een mailbericht.

VEAApplicatie voor het aanvragen van een energieprestatiecer-tificaat.

Virtual-Desktop-Infrastructure(VDI)-componentVirtual Desktop Infrastructure scheidt desktophardware en -software. Het besturingssysteem en de applicatiesoftware worden in ingekapseld in een “virtuele machine”. Deze “vir-tuele machine” staat op serverhardware in een centraal en beveiligd datacenter.

VirtualisatieWanneer een enkele fysieke server met grote capaciteit wordt opgesplitst in verschillende virtuele servers – en dus meer-dere logisch gescheiden besturingssystemen op één fysieke server gehost worden – spreekt men van virtualisatie. Elke virtuele server is eigenlijk een volwaardige server, die slechts een deel van de capaciteit van de fysieke server gebruikt. Zo kunnen met behulp van virtualisatie verschillende toe-passingen tegelijk draaien op eenzelfde server. Niet alle applicaties hebben altijd evenveel rekenkracht van de ser-ver nodig, en dankzij virtualisatie kan het gebruik flexibel aangepast worden. Zo kan piekgebruik dynamisch worden opgevangen. Een virtuele server is niet gebonden aan be-paalde serverhardware en kan na verloop van tijd met een minimale inspanning overgeplaatst worden naar een ande-re server, rekening houdende met sommige beperkingen.

VKBO - Verrijkte kruispuntbank voor ondernemingenVia de VKBO wisselen Vlaamse instellingen dossierinfor-matie uit. Met het unieke ondernemingsnummer gaan bij-voorbeeld vergunningsgegevens van de dienst ruimtelijke ordening naar milieu.

VKBP - Verrijkte kruispuntbank voor personenDit is het rijksregister verrijkt met informatie van de Vlaam-se overheid over personen.

VOPSDe Vlaamse Overheid Proces Set heeft de functie van re-ferentiebibliotheek waardoor iedereen een inzicht kan krij-gen in de processen in het kader van de ICT-dienstverlening van EDS-Telindus.

VPN - Virtual Private NetworkEen VPN is een kostbestendige oplossing om een Wide Area Network (WAN) uit te bouwen. Deze dienst maakt gebruik van een bestaand netwerk, zoals het internet, om informa-tiedeling tussen geografisch afgescheiden netwerken mo-gelijk te maken. De verzonden data wordt beveiligd opdat de integriteit, autorisatie en authenticiteit van de data over dit netwerk gewaarborgd blijft. De eindgebruikers zullen in principe niet merken dat er een VPN gebruikt wordt. Technisch zijn er verschillende proto-collen uitgewerkt die deze dienst beschikbaar maken, het bekendste en meest courante protocol is IPsec.

Page 112: entiteit e-government en ICT-Beheer

110

WAN - Wide area networkEen netwerk in een of meer bij elkaar staande gebouwen heet een LAN, Local area network. Om twee of meer van dergelijke netwerken met elkaar ver-binden, gebruikt men een WAN-verbinding. Dat kan via een VPN-verbinding, via het internet of via gehuurde datalijnen.

WebedisonApplicatie voor het doorgeven van informatie over onder-wijzend personeel en leerlingen door scholen naar O&V.

WifiWi-Fi is een certificatielabel voor draadloze netwerkproduc-ten, volgens de internationale standaard ‘IEEE 802.11’. Een computer met een wifi netwerkkaart kan verbinding maken met een draadloos netwerk .

WikiEen verzameling van webpagina’s die de mogelijkheid geeft aan om het even wie om zelf inhoud te leveren en te delen met een gemeenschap. Deze inhoud wordt al dan niet automatisch gepubliceerd op de site. Er bestaan ook privé- of persoonlijke wiki’s, waarop de lees- en / of schrijfrechten van de bezoeker beperkt zijn.

WLAN‘Wireless LAN’ of ‘WLAN’ staat voor ‘draadloos lokaal netwerk’ (LAN=Local Area Network). Een draadloos netwerk biedt alle functionaliteiten van een bedraad netwerk zonder dat er fysieke verbindingen nodig zijn. Gegevens worden via ra-diogolven verzonden en ontvangen. Zie ook Wifi en LAN.

WONDERWonder is een toepassing die door de Vlaamse overheid en EDS-Telindus gebruikt wordt om de geleverde prestaties m.b.t. opdrachten en werkaanvragen op te volgen.

WSSWeb Services Security (WSS) is de beveiliging van webser-vices.

www.werk.beDe portaalsite voor werk en sociale economie.

Page 113: entiteit e-government en ICT-Beheer

111

Bedankt!

Dit jaarrapport kwam tot stand dankzij de inbreng van alle programmamanagers en andere medewerkers van de entiteit e-government en ICT-Beheer.

Daarom bedanken we graag het hele team voor de enthou-siaste inzet!

Page 114: entiteit e-government en ICT-Beheer

112

Page 115: entiteit e-government en ICT-Beheer

113

Contact

Heeft u vragen over dit jaarrapport?

Contacteer uw relatiebeheerder bij de entiteit e-government en ICT-Beheer.

• Kabinetten Dirk Vergauwen • 02 553 1342• [email protected]

• Internationaal Vlaanderen• Diensten Algemeen Regeringsbeleid• Bestuurszaken• Financiën en Begroting

Patrick Natus • 02 553 1335• [email protected]

• Economie, Wetenschap en Innovatie• Onderwijs en Vorming

Wouter Van Den Bosch

• 02 553 1348• [email protected]

• Landbouw en Visserij• Welzijn, Volksgezondheid en Gezin• Werk en Sociale Economie

Ingrid Denissen • 02 553 1337• [email protected]

• Ruimtelijke ordening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed

• Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Piet Verhenne • 02 553 1302• [email protected]

• Leefmilieu, Natuur en Energie• Mobiliteit en openbare werken

Henk Smets • 02 553 1315• [email protected]

Page 116: entiteit e-government en ICT-Beheer

114

Verantwoordelijke uitgever: entiteit e-government en ICT-Beheer – Luc Chauvin, ICT-manager Vlaamse overheid

Grafische vormgeving:Tina Mafrans

Druk:Beleidsdomein Bestuurszaken, Agentschap Facilitair ManagementDigitale drukkerij Brussel

Depotnummer:D/2011/3241/089

Uitgave: April 2011

Het reproduceren van dit document, ook gedeeltelijk, is toegestaan mits duidelijke vermelding van de bron:

‘Vlaamse overheid, beleidsdomein Bestuurszaken, entiteit e-government en ICT-Beheer’.