Mede mogelijk gemaakt door 321Media & pro6com

Enrico Lammers

2

In 10 stappen naar een succesvolle ondernemer

In 10 stappen naar een succesvolle ondernemer

Voorwoord ...............................................................................

Op 10: Vertrouwen ...................................................................

Op 9: Plan en stuur bij .............................................................

Op 8: Identiteit ........................................................................

Op 7: Onderscheid jezelf ..........................................................

Op 6: Moed ..............................................................................

Op 5: Het netwerk ....................................................................

Op 4: Begint eer ge bezint ........................................................

Op 3: Zorg dat je een partner heb die achter je staat ................

Op 2: Houd wat (geld) achter de hand ......................................

Op 1: De 5e D ...........................................................................

Nawoord ..................................................................................

Over de auteur .........................................................................

Over 321Media .........................................................................

03 - 05

06 - 07

08 - 09

10 - 12

13 - 15

16 - 17

18 - 19

20 - 21

22 - 23

24 - 26

27 - 28

29

30

31

3

VoorwoordHet doel van een onderneming is het behalen van winst. Dit is zo’n beetje de eenvoudigste definitie die ik ervoor kan verzinnen. Natuurlijk is het waar, maar impliciet zit in deze definitie verwerkt, of het heeft er in ieder geval de schijn van, dat het uitsluitend gaat om financieel gewin. In bredere zin is ondernemen meer iets in de trant van: iets doen om een bepaalde doelstelling te halen en er beter van te worden. Een lichtend voorbeeld zo net na de vakantieperiode: een reis met het hele gezin naar Spanje over de Route du Soleil op een zwarte zaterdag om de zon op te zoeken is ook een hele onderneming. De doelstelling daarbij is om met de hele familie heelhuids op plaats van bestemming aan te komen en daar van de Spaanse zon te genieten en uit te rusten. Je creëert dus waarde voor jezelf en anderen, je doet een inspanning om een hoger doel te bereiken.

Waarom kiest iemand die een goede vaste baan heeft bij een groot bedrijf ervoor om in het diepe te springen met een paar kaplaarzen aan die in een blok beton gegoten lijken te zitten, of lijkt dat maar zo?

De loyaliteit van werkgevers naar werknemers is, anders dan vroeger, aan het veranderen. De life time employment die je vroeger had bestaat niet meer. Hele grote bedrijven, waar je vroeger tot aan je pensioen kon blijven, nemen steeds drastischere maatregelen om de vaste en variabele kosten verder te reduceren, met steeds maar weer die reorganisaties tot gevolg. Als je je baan al houdt, is het niet ondenkbaar dat je iets moet gaan doen waar je eigenlijk helemaal geen zin in hebt. Programma’s als Lean Manufacturing worden weer afgestoft en staan klaar om ingezet te worden als wondermiddel tegen de al maar weer oprukkende efficiency verloedering binnen bedrijven. Vraag aan een willekeurige werknemer op de werkvloer binnen een organisatie die dit heeft toegepast wat dat specifiek voor hen betekent en zij zullen doorgaans zeggen dat ze nergens meer tijd voor hebben en dat de werkdruk gigantisch is opgelopen. Het is daarom logisch dat werknemers ook minder loyaal, minder gebonden aan hun werkgevers worden, dan vroeger.

Verder is Nederland een trouwe volgeling van de Verenigde Staten (ik hoorde pas iemand zeggen dat Nederland de Verenigde Staten is van 10 jaar terug), met de daarbij behorende strakke management methodes die daar op de werkvloer gemeengoed zijn. Bedrijven omarmen alles wat uit het beloofde land komt alsof het een Gods geschenk was. Het blijkt dat Nederland de hoogste managementdichtheid heeft op het Europese vasteland en dat heeft Nederland op een achterstand gebracht qua innovatie. Logisch, want een manager die meet, controleert en stuurt primair om kosten te besparen. Voor creativiteit is weinig tot geen plaats.

Voorwoord

4

Alles wordt in procedures gevangen en werknemers hebben die maar letterlijk op te volgen. Laat een zichzelf respecterende vakman daar nou net niet op zitten te wachten. Creativiteit, dat is waar een “onderneming” op zit te wachten. Meer vrijheid betekent meer creativiteit. Een ondernemer als leen Zevenbergen verklaart hiermee het succes van de meest succesvolle bedrijven zoals Google en Apple. Daar komt de ondernemer in de professional naar boven. Anders dan bij een manager, voelt een ondernemer een latente behoefte en creëert hij of zij daar de vraag bij. Dat is dus lange termijn denken versus het korte termijn kosten reduceren.

Creativiteit, dat is waar een “onderneming” op zit te wachten. Meer vrijheid betekent meer creativiteit

Ik heb je het verschil uitgelegd tussen het creëren van waarde enerzijds en het terugdringen kosten anderzijds. De nadruk hebben we gelegd op het ondernemerschap. Natuurlijk besef ik me terdege dat beiden moeten gebeuren om een onderneming gezond te houden, maar ik denk dat de bodem van kostenreducties in zicht is en dat bedrijven zich meer op het creëren moeten richten. Philips krijgt in het algemeen kritiek op de marketingstrategie, maar wat dat betreft was (is?) Philips een echte onderneming. Kun je je het tijdperk nog voorstellen van voor de CD? Er was in de jaren ‘80 echt niemand op straat die tegen iemand anders zei: “Ik wordt doodziek van de zwarte grammofoonplaat, die kraakt, gevoelig is voor stof, die je na een half uur om moet draaien. Nee ik zoek iets dat een diameter heeft van ongeveer 12 cm, een dikte van 1,2 mm, zilverkleurig, ongevoelig voor krassen en digitaal gesampled geluid met een frequentie van 44,1 kHz bevat”. Nee, die vraag was er niet, maar de behoefte was er kennelijk wel en de onderneming Philips heeft er een wereldsucces van gemaakt.

KantelpuntIn mijn visie staan we op een kantelpunt. Er gaat een nieuwe tijd aanbreken: voor werknemers in het algemeen, maar specifieker nog voor technische beroepen. Door de vergrijzing in combinatie met de lage instroom in technische studies (ook niet bevorderd door eerdere kabinetsplannen om langstudeerders en Universiteiten te beboeten bij langere studies, die technische zware studies doorgaans zijn. Hoewel er laatst weer juist berichten waren om technische studies gratis te maken) ontstaat er in de nabije toekomst een chronisch tekort aan technische arbeidskrachten die zich niet willen binden aan één werkgever, maar elkaar juist opzoeken om gezamenlijk in tijdelijke combinaties aan projecten te werken. Deze moderne economie zal zich gaan vormen tot netwerkeconomie, waar zelfstandige ondernemers zich prima in thuis voelen. De moderne werknemer wil ook meer grip op zijn eigen carrière en wil niet dat zijn carrière pad voor hem of haar wordt uitgestippeld.

Voorwoord

5Voorwoord

En misschien nog wel het allerbelangrijkste argument, het heeft mijn ogen in ieder geval geopend, is het feit dat grote bedrijven en zelfs de ultieme zekerheidsfabriek, de overheid, in de huidige tijd een schijnzekerheid blijkt te zijn. Ik heb in ieder geval aan den lijve ondervonden wat het betekent om bij een bedrijf te werken dat op het punt stond om kopje onder te gaan. Iets wat ik nooit heb zien aankomen. Dat argument vervalt dus als het gaat om een zekere carrière voor de langere termijn.

De ultieme uitdagingAlle bovenstaande elementen spelen mee in de keuze om het zelfstandig ondernemerschap aan te gaan en hebben mij doen besluiten om deze ultieme uitdaging aan te gaan. 01-08-2012 zitten mijn eerste 3 jaren als ondernemer erop en het leek me leuk en nuttig om mijn ervaringen gedurende die eerste jaren te delen met aspirant ondernemers. Tips en Tricks om in ieder geval heelhuids door het eerste jaar heen te komen.

Het eerste jaar is meteen het meest spannende, want alles is nieuw. De opvolgende jaren bevatten natuurlijk ook genoeg uitdagingen, maar het eerste jaar maak je dingen mee, die je…voor het eerst meemaakt. Dat zijn leuke dingen en minder leuke dingen, maar dat is dynamiek die het ondernemerschap inherent met zich meebrengt.

Ik heb een top 10 samengesteld van punten die ik belangrijk vond en nog steeds vind, waar ik anderen voor wil behoeden of juist wil aanmoedigen, kortom ik heb mijn ervaringen samengevat in een serie blogs.Ik hoop met dit openhartige persoonlijke verhaal anderen te kunnen overtuigen om ook dit fantastische avontuur aan te gaan.

Voorwoord

6

Op 10: VertrouwenOp de tiende plaats staat vertrouwen. Jammer maar helaas, het is zo. Laat ik het nuanceren: bekijk iedereen die jou wil helpen in eerste instantie met argwaan. Wees voorzichtig met het uitdragen van je ideeën naar onbekenden. Natuurlijk zijn er ook mensen die je echt willen helpen. In het begin is dat onderscheid nog moeilijk te maken want je hebt nog geen eelt op je handen.

Oppassen bij alles wat je doet en lering trekken uit de fouten die je hebt gemaakt. Het is voor iedereen weer anders hoe die ermee omgaat. Als de rekening uiteindelijk betaald of vereffend is, zijn er mensen die met diegenen daarna dan weer zakendoen. De lei is toch weer schoongemaakt? Ik geloof daar zelf niet zo in. Ik denk eens een rat, altijd een rat.Waarom zou diegene dat een volgende keer niet nog eens doen, misschien met nog grotere gevolgen. Misschien ben ik wel een uitzondering. Joep Schrijvers beschrijft in zijn boek: “Hoe word ik een rat?” dat binnen grote organisaties, mensen die vertrouwen op het “nette spel” bedrogen uitkomen. Beslissingen komen niet alleen tot stand door rationele afwegingen van voor- en tegenargumenten, maar het ondergrondse politiek machtsspel is minstens even belangrijk.

De firma list en bedrogVoordat ik gestart was met mijn bedrijf had ik de ideeën ervoor natuurlijk al grotendeels uitgewerkt, inclusief de naam enzovoort. Het enige dat ik nog niet had was geld om mijn bedrijf mee te starten. Een kennis had een goed idee, namelijk om de BV vast op te richten onder zijn naam, zodat ik alvast wat opdrachten kon uitvoeren terwijl ik me geen zorgen hoefde te maken over het oprichten van het bedrijf.

Op 10: Vertrouwen

7

Later zou dit dan op mijn naam worden overgezet. Ik zou dus op een rijdende trein springen. De juristen onder ons zullen al beginnen te lachen hoe ik zo onnozel kon zijn, want fiscaal en juridisch gezien zitten er nogal wat haken en ogen aan het overdragen van een BV waar al kapitaal in zit. De enige die er wijzer van werd was de, inmiddels vage, kennis. Natuurlijk had ik me beter moeten verdiepen in de consequenties, natuurlijk had ik me beter moeten voorbereiden, maar tegen dit soort dingen loop je aan. Gelukkig is de schade bij mij beperkt gebleven, maar de toon was gezet.

Een ander voorbeeld is dat ik expertise van iemand inleende om een project uit te voeren. Heel specifieke kennis die nodig was om het project te completeren. Na veel ja’s en nee’s was er uiteindelijk voldoende vertrouwen om de samenwerking aan te gaan, zodat ik het project kon aannemen voor een vastgestelde prijs. De klant tevreden want ik kon dit lastige en heel specialistische project toch voor een leuke prijs aanbieden. Het kwam dus als een volslagen verrassing toen de expert er toch maar vanaf zag, terwijl ik alle prijs-en opleverafspraken al had gemaakt. Nou liep de communicatie ook heel stroef met de expert, dus dat was een verloren zaak. Ik heb de situatie eerlijk aan de klant uitgelegd, mijn probleem met hem besproken en voor een alternatief gezorgd. We zijn hier uiteindelijk heelhuids doorheen gekomen, maar het heeft een hoop bloed, zweet en tranen gekost. Het begrip stress kreeg van deze ervaring een nieuwe dimensie. Leuk is anders, maar het is onontkoombaar op de hobbelige weg van de ondernemer en het maakt je sterker.

Baby loveVan beide voorvallen heb ik geleerd dat je toch heel voorzichtig moet zijn als er derden mee gaan werken aan je zaak. Het is immers jouw zaak en het

gevoel en de verantwoording die je hiervoor hebt zal door een ander nooit op dezelfde manier ervaren worden. Andere kinderen zijn soms best leuk, maar het gevoel voor je eigen kinderen is niet te evenaren. Zo moet je dat zien…

Op 10: Vertrouwen

8

Op 9: Plan & stuur bijBegin voor jezelf eens na te denken waarom je zelfstandig zou willen worden en schrijf het op. Je gaat een plan maken, een ondernemingsplan, business plan, zo je wilt. Op de vraag waarvoor je een ondernemingsplan schrijft zullen de meeste denken: voor de bank. Een ondernemingsplan schrijf je echter vooral voor jezelf. Er zijn bijvoorbeeld bij de Kamer van Koophandel standaard sjablonen beschikbaar die je kunt gebruiken. Het gaat er vooral om dat je aan alles denkt voor je de definitieve beslissing neemt.

I have a dreamGa vooral niet ondernemen om (alleen maar) rijk te worden. Als dit de voornaamste drijfveer is, zou ik het vooral niet doen. Kijk naar de jaren 90, de internethype. Als je maar een .com bedrijf oprichtte werd je rijk. Hoe meer verlies je draaide, hoe beter het was. Dit was echter van korte duur zoals de geschiedenis heeft uitgewezen. Voor de meeste bedrijven uit die tijd gold dat ze geen winst maakten en ook nooit konden maken. Logisch want er zat geen bezieling in en geen visie achter, er werd geen droom nagestreefd. De ondernemingen die dat wel hadden overleefden en groeiden wel door.

Ik heb een achtergrond in de chemische technologie en in mijn visie gaan dit soort bedrijven hun focus verleggen naar kleinschaligere projecten. Deze projecten worden gedreven door veranderende wetgeving, steeds scherpere milieu- en veiligheidseisen en het optimaliseren van bestaande installaties om de levensduur te verlengen en het energie- en grondstoffenverbruik te optimaliseren. Ik geloof dat ik met mijn bedrijf en mijn netwerk een maatwerk projectteam kan samenstellen dat heel specifiek dit soort projecten voor klanten kan uitvoeren. Beter dan de standaardoplossingen die tot nu toe worden geboden. Een maatkostuum versus een confectiepak. Dit past in mijn visie van een moderne economie. Of het ook zo gaat lopen weet niemand, maar ik geloof erin. Ik geloof er zoveel in dat ik de keus heb gemaakt om de handen uit de mouwen te steken en hiermee aan de slag te gaan.

Op 9: Plan & stuur bij

9

De weg is nooit rechtMaar denk niet dat het exact zo gaat verlopen als je in je ondernemingsplan omschrijft. Het is hooguit een houvast. Ik weet nog goed dat ik de eerste dag dat ik zelfstandig was een lijst opstelde van zaken die ik ging doen. Ik dacht dat het een hele lijst was, maar was daar echter binnen een uur doorheen. Zaak dus, om bij te sturen. Je zult op je reis zaken tegenkomen die je toch maar niet gaat doen omdat ze niet werken en dingen die je juist wel gaat doen omdat je daar mogelijkheden ziet ontstaan. Het is de essentie van goed ondernemerschap: het bijsturen en inspelen op veranderende condities. Kijk naar de Free Record Shop (FRS). Zoals de naam doet suggereren (ik heb het niet gecheckt) kreeg je een gratis plaat als je er een aantal had gekocht, al dan niet gespaard door stempeltjes op een kaart. In de jaren ’80 waarschijnlijk vrij uniek en een gouden formule. In het CD tijdperk kon deze filosofie worden vastgehouden. De wereld om hun heen veranderde echter in rap tempo. Tegenwoordig koopt bijna niemand meer een CD maar gaat alles via internet. Ze hebben dit te laat ingezien waardoor het momenteel niet zo heel goed gaat met de FRS. Er wordt door diverse mensen gezegd dat zakendoen anno nu nooit meer zo zal worden als in het verleden. Ik zie het als een voordeel dat ik niet weet hoe het in het verleden ging en me nu dus al moet richten op het ondernemen van nu en de toekomst. Dat geldt zeker voor jou als je nog moet beginnen.

Ik reed vorige week door de polder en zag een kaarsrechte vlakke weg voor me. Toen ik er een tijdje op reed zag ik ineens dat er een bocht in kwam, dat was aan het begin van de weg niet te zien. Als ik niet zou bijsturen zou ik rechtdoor gaan en in het gunstigste geval in het weiland terecht gekomen zijn. Begin gewoon met je plan, houd je ogen en oren goed open onderweg en stuur op tijd bij, dan kan het niet misgaan.

Op 9: Plan & stuur bij

10

Op 8: IdentiteitJe mag hier best wel wat tijd aan besteden, want het bepaalt je uitstraling naar buiten. Als je zelf vindt of denkt te vinden dat je dat wel kan, dan moet je het zeker niet nalaten want het is erg leuk om daar over na te denken. Het creëren van je eigen identiteit is per slot van rekening ook ondernemen. Als je dat niet zelf wil of kan, kan je op internet de nodige bedrijven of bedrijfjes vinden die het ontwikkelen van een huisstijl graag voor je zouden willen doen. Het hangt in eerste instantie niet alleen van je eigen creativiteit, maar ook van je budget af. Een noemenswaardige site is www.ontwerpen-voor-geld.nl Op deze site kun je een wedstrijd uitschrijven waarbij je zelf het budget aangeeft. Zelfstandige ontwerpers kunnen hierop inschrijven en je bepaalt zelf wie de wedstrijd heeft gewonnen. Een goedkope manier om je logo en/of huisstijl te bepalen.

Ikzelf vind het leuk om dit in eigen hand te houden en daarmee te hobbyen. Lekker creatief bezig zijn en leren. Toen ik net startte had ik relatief veel tijd, maar weinig budget. In combinatie met mijn creativiteit heb ik toen gekozen om zelf aan de slag te gaan. Misschien is het je nog niet eerder opgevallen maar ik streef niet alleen in mijn werk, maar in alles wat ik doe naar perfectie. Als ik het doe wil ik het goed doen. Ik heb de naam pro6com, de kleurstelling, het lettertype van mijn eerste website en huisstijl dan ook bewust gekozen. Lichte frisse kleuren, groen en blauw, om jong, eigenwijs, opvallend en milieubewust over te komen.

Mijn basislettertype was futura, letterlijk om toekomstvisie uit te stralen. Denk goed na over wat je wilt uitstralen maar schrik niet als mensen je feedback geven als ze iets niet mooi vinden. Jij kan met je huisstijl iets willen zeggen dat bij andere mensen heel anders kan overkomen. Ik kreeg een keer van iemand terugkoppeling dat de “6” in mijn logo het getal van de duivel symboliseert. Tja, daar had ik als niet-gelovige inderdaad niet bij stilgestaan. De “6” is voor mij hét kenmerk van proces, de kernactiviteit en basispijler van het bedrijf, aangevuld met de pro van professionaliteit, project, pro-actief en last but not least productiviteit. Het blijft al met al dus ook een kwestie van smaak. Kleuren, lettertypes, alles is van invloed op wat je als bedrijf uitstraalt.

Op 8: Indentiteit

11Op 8: Indentiteit

Kleur bekennen

Bescheidenheid troef

De kleuren van je huisstijl zijn heel belangrijk. De echte marketing en reclamemensen kunnen je er van alles over vertellen. Zo heeft bijvoorbeeld de ING bank zijn kleur niet voor niets veranderd van het blauwe van de Postbank naar het oranje van de ING. Zij willen met oranje de kleur van saamhorigheid uitstralen (kijk maar als het Nederlands elftal speelt), kansen zien, zelfverzekerdheid. Niet iedereen ziet het zo. Ik las een blog van iemand die schreef:

“Oranje staat voor inhaligheid. Ik keek er daarom natuurlijk ook niet van op dat de ING keihard door de crisis werd getroffen. Honderden marktanalisten van de ING zagen niet wat de kleur oranje al lang voorspelde. Inhaligheid, een verkeerd bonussysteem en daarom een miljarden verlies”.

Zij vond het zelfs zo erg dat ze is overgestapt naar een andere bank, hoewel ze ruiterlijk toegaf dat het parkeren van haar geld op een bank met een rood logo (ASN bank), voor haar saldo wellicht ook niet zo’n goed idee was.

Zo heb ik ook bewust gekozen om mijn bedrijfsnaam, pro6com, zoals ik die gebruik in teksten in kleine letters te schrijven. Want oordeel zelf als een potentiële klant dit leest: “Met ons bedrijf BESCHEIDENHEID BV vinden we onze klanten belangrijker dan onszelf”. Komt niet echt geloofwaardig over toch? Je ziet dat veel grote bedrijven hun bedrijfsnamen met hoofdletters (schreeuwerig, bravoure, bombastisch en onpersoonlijk) door de crisis nu in kleine letters schrijven (bescheidenheid). Nationale Nederlanden is tegenwoordig nationale nederlanden, BP is tegenwoordig bp.

Op 8: Indentiteit

12

Een nieuwe richtingIk ben inmiddels drie jaar verder gegroeid en voor mij is tijd inmiddels meer een issue geworden dan budget. Ik heb daarom ook besloten om mijn huisstijl en logo door professionals te laten re-stylen. Ik wil met deze stijl meer professionaliteit uitstralen, meer volwassenheid en meer herkenbaarheid dat ik in de chemische technologie actief ben. Ik heb een partner gevonden die mijn drive en visie weet te vertalen in een grafisch design. Met dank aan mijn vrienden van 321Media, presenteer ik daarom met trots mijn nieuwe logo en huisstijl.

De twee kleuren illustreren professionaliteit en zakelijkheid, maar zijn alles behalve saai. Ze dienen ter illustratie van de (chemische) processen op een plant (grijs) enerzijds en ter uitbeelding van kennis en innovatie, milieu en efficiency anderzijds (blauw). De witte lijn illustreert de geïntegreerde procesingenieur binnen de klantenorganisatie. De vloeiende lijn vertegenwoordigt het overeenkomstige vloeiende pro6com’s Integrated Solutions Model dat daarbij hoort met de moleculen grafisch weergegeven in de zes voor dat unieke karakter en herkenbaarheid. Ik ben benieuwd naar je reactie.

Op 8: Indentiteit

13

Op 7: Onderscheid jezelfMet je dienst, maar zeker ook als persoon. Hoe je dat doet bepaal je zelf. Het zit soms in kleine dingen. Afspraken nakomen bijvoorbeeld. Dat doet toch iedereen zou je verwachten. Nou, mijn ervaring is dat je een uitzondering bent als je dat doet. Als je afspreekt dat je morgen terubelt, dan bel je morgen terug. Als de klant het rapport over twee weken wil hebben, dan heeft hij het over twee weken. Ik kan me dus echt niet voorstellen dat er ondernemers zijn die de klanten iets beloven en dat vervolgens compleet negeren. Natuurlijk vergeten we allemaal weleens wat, daar zijn we mens voor, maar bied op zijn minst je excuus aan als je iets vergeet of niet op tijd aanlevert. Het is zo makkelijk tegenwoordig met de huidige technologie. Iedereen kan een SMS sturen of e-mail lezen en sturen vanaf kantoor, thuis of onderweg, op zijn PC, laptop of smartphone. Begrijp me niet verkeerd, je hoeft echt niet elk binnenkomend mailtje direct te beantwoorden, het gaat erom als je wat afspreekt dat je dat nakomt. Bellen kan natuurlijk ook, maar vergt soms wat meer tijd. Een e-mailtje is binnen een paar minuten gemaakt en verstuurd.

The G-factor

Afspraken nakomen geeft je een hoop credit. Mensen die het wel doen komen als betrouwbaar over en kunnen net het verschil maken als er een opdracht gegund moet worden. Gegund, ja, in het zakendoen is de G-factor (niet te verwarren met de G-plek) iets ongrijpbaars, maar wel heel belangrijk, zo niet het belangrijkste beslismoment voor een (potentiele) opdrachtgever.

Een aantal tips om de G-factor te verhogen:

• Zie er verzorgd uit als je je potentiële klant bezoekt; je eerste indruk is hoe je het went of keert toch een visuele.

• Geef een ferme handdruk bij binnenkomst en glimlach. Slappe natte handjes zijn uit den boze

• Luister goed wat je klant wil, vat samen en koppel terug. Toon oprechte interesse in wat hij of zij vertelt.

• Bereid je gesprek voor en verdiep je van tevoren in je klant

Op 7: Onderscheid jezelf

14

Ik denk dat kleine zelfstandigen een streepje voor hebben op grote bedrijven wat dat betreft, omdat ze heel flexibel zijn, niet hiërarchisch en klantgericht. De publieke aanval van Youp van het Hek op de helpdesk van een grote telecomaanbieder enige tijd gelden is tekenend voor vele grote bedrijven. Je merkt dat een hoop mensen zich steeds meer beginnen te irriteren aan dit soort bedrijven. Dit is fantastisch verwoord en verbeeld door onze zuiderburen.

Als je het nooit hebt gezien moet je het echt nu even doen. Vooral het laatste deel over compensatiegeschenken is ronduit briljant. Grijp je kans als zelfstandige en laat het zover niet komen. Overigens is het ook nu weer zo dat je niet alle grote bedrijven over een kam kan scheren. Uitzondering is de Apple store op het Amsterdamse Leidseplein. Er lopen heel veel medewerkers rond en je vragen worden direct beantwoord. Als ze het zelf niet weten halen ze het antwoord bij een van de andere experts in de zaak. Ze stralen geen van allen uit dat ze je iets willen verkopen. Dat werkt. Je moet dat eens bij andere grote winkelketens proberen die ook Apple verkopen. Meestal staan ze je glazig aan te kijken als je met een vraag komt.

Het gaat niet om de prijs maar om de waarde

Iedereen kent wel zo’n situatie. Ikzelf was enige tijd geleden een folder aan het ontwerpen voor mijn bedrijf en kwam toen via via bij een bedrijf dat folders, visitekaartjes e.d. drukt. Een week later kreeg ik een foldertje in de bus van een bedrijf dat vergelijkbare diensten aanbood, maar goedkoper. Het was echter een bedrijf dat in meerdere landen opereerde en volgens mijn inschatting duidelijk groter dan het bedrijf dat ik in eerste instantie op het oog had. Toen ik zover klaar was met mijn folder om op te sturen las ik op de site van deze grote firma dat ik het wel in ISO coated V2 (ECI) (dat dan weer wel) diende aan te leveren. Geen flauw idee wat dat was. Na het bedrijf een fors aantal keren gebeld te hebben kreeg ik eindelijk iemand aan de lijn om advies te vragen wat ik hiermee moest. De eerst tegenvraag van de man aan de andere kant van de lijn was om hoeveel folders het ging. Vervolgens liet hij weten dat ik gewoon dat kleurenprofiel op mijn computer moest installeren. Na een voorzichtig “Hoe doe ik dat”, liet hij doorschemeren er niet zo’n trek in had om dat uit te leggen. Toen ik daarentegen het bedrijf opbelde dat ik in eerste instantie op het oog had, werd meteen gevraagd om het bestand op te sturen zodat ze er naar konden kijken hoe het eruit kwam te zien. Ik kreeg keurig uitleg wat het betekende, een compliment voor mijn folder en ze hadden een nieuwe klant.

Op 7: Onderscheid jezelf

15

Shell Raffinaderij Pernis, Rotterdam

Op 7: Onderscheid jezelf Op 7: Onderscheid jezelf

De hogere prijs die ik moest betalen ten opzichte van het andere bedrijf was ineens geen issue meer. Ik werd overtuigd door de service. Ik denk dat de kleine ondernemer een aantal pre’s bezit ten opzichte van de grote ondernemingen. Dat is essentieel om te onthouden. Het gaat dus niet om de prijs, maar om de waarde die je je klant brengt en die waarde kan jij toevoegen. Als je je daaraan houdt maak je niet alleen kans op meer werk maar heb je een grote kans dat de waardering van je klanten ook op een andere manier tot uiting komt en je klanten gaan fungeren als je ambassadeurs. Wat wil je nog meer…

16

Op 6: Moed

Als je wilt ondernemen heb je moed nodig. Het is immers niet zomaar iets, maar een weloverwogen keuze die je maakt. Voor ondernemen heb je niet alleen moed nodig, maar ondernemen is moed, of beter MOED:

Maatschappelijke betrokkenheid, geëngageerd, verantwoordelijk. Er zijn eigenlijk 2 rollen waarin je je kan plaatsen. De slachtofferrol en de verantwoordelijkheidsrol. De eerste groep, waar er de meeste van zijn, zijn de mensen die voornamelijk praten over alles waar zij zelf geen invloed op uit kunnen oefenen: de economische crisis, de regering, klimaatverandering en het weer bijvoorbeeld.

De tweede rol is weggelegd voor mensen die het niet bij afwachten laten. Deze rol is bij uitstek geschikt voor ondernemers. Jij kan met jouw product of dienst waarde toevoegen of een verandering in gang zetten, hoe klein dit soms misschien ook lijkt. In mijn specifieke geval: natuurlijk kan ik er in mijn eentje niet voor zorgen dat het dreigende tekort aan technici verdwijnt, maar ik probeer wel op mijn manier het vak procestechnologie onder een breed publiek onder de aandacht te brengen. Ook kan ik niet eigenhandig de koolstofdioxide uitstoot van Nederland omlaag halen, maar zet ik me wel actief in om samen met bedrijven die dat wel willen, dat op bedrijfsniveau wel voor elkaar te krijgen door de processen te optimaliseren. Ik vind dat je als ondernemer allereerst moet bedenken wat je kunt doen voor de maatschappij. Wat is je visie en wat is de bijbehorende missie om daar te komen. Klinkt idealistisch en dat is het ook, maar het is wel de ziel van je bedrijf. Daar mag je best wel even bij stilstaan voordat je begint.

Onafhankelijkheid, vrijheid. Veel ondernemers zullen dit antwoorden als je aan ze vraagt waarom ze ondernemer zijn geworden. Niet (meer) voor een baas willen werken, maar zelf bepalen wat je wilt doen. Heerlijk toch?

Op 6: Moed

17Op 6: Moed

Doekoe (geld): Indien je in loondienst werkt bepalen andere mensen voor jou wat je maximaal verdient. Dit is strak vastgelegd in salarisschalen. Met ondernemen heb je dat volledig zelf in de hand: echt. Let wel: Ik zeg niet dat iedere ondernemer rijk of zelfs schatrijk wordt, maar ik zeg wel dat het volledig aan jezelf ligt waar het plafond zit. Als ondernemer heb je ook de mogelijkheid om passief inkomen te creëren wat vrijwel onmogelijk is als je in loondienst bent. Bij passief inkomen lever je eerst een inspanning waarbij inkomsten later “vanzelf” binnenkomen, zoals de royalties die een artiest op een liedje ontvangt.

Welke van deze elementen is het belangrijkste?

Neem de .com bedrijven uit de jaren ’90; die verdienden in korte tijd heel veel geld, maar waren het zo mogelijk in nog weer kortere tijd kwijt. Waarom? De meeste van die “ondernemers” misten het eerste element: visie. Het bleek een zeepbel die met een speldprik kapot geprikt werd. Als je je voornamelijk bezighoudt met ondernemen omdat je het leuk vindt en omdat je onafhankelijk wilt zijn noem je dat een…hobby. Ook leuk, maar dan kan je beter in loondienst gaan of blijven en dit ernaast doen. Het belangrijkste is dat al deze vier elementen in je bedrijfs-DNA aanwezig zijn en in balans zijn. Volgens mij is dat het geheime recept voor een succesvolle onderneming.

Op 6: Moed

Energie! passie, vuur. Je richten op het vak waar je hart ligt, wat je leuk vindt om te doen. Bij een bedrijf wordt door andere mensen bepaald op welke afdeling je terechtkomt en wat je loopbaanpad wordt. Verder ben je, in ieder geval bij grote bedrijven, een radartje in het geheel en dat is het. Bij ondernemen kun je meerdere dingen doen die je leuk vindt. Je moet ook wel, want heel veel zal je toch zelf moeten uitzoeken. Je zal merken dat dit je energie geeft en dat je daarmee groeit, vooral in je persoonlijke ontwikkeling.

18

Op 5: Het netwerkJe begint net of staat op het punt om voor jezelf te beginnen. Werkelijk niemand kent jou, dus handen uit de mouwen en de straat op. Begin met zoveel mogelijk netwerkbijeenkomsten te bezoeken: seminars, conferenties en banenmarkten. Het mooiste is het als je conferenties in jouw branche weet te vinden, maar afhankelijk van de branche is het niet altijd even eenvoudig om dat direct te vinden. Wees niet te kieskeurig en kijk gerust verder: zijn er geen conferenties in je eigen vakgebied, kijk dan uit naar conferenties of beurzen waar jouw doelgroep zich ook zou kunnen bevinden. Zo kon ik in het begin geen conferentie vinden over procestechnologie. Op de carrièrebeurs daarentegen, die zich vooral richt op schoolverlaters, vond ik toch een hoop bedrijven in mijn branche waar ik mijzelf kon introduceren. Met een aantal van die mensen heb ik nu nog steeds contact.

Zo vind ik congressen over ondernemen ook altijd heel nuttig. Misschien vind je hier ook niet direct een potentiele klant, maar het barst daar van gelijkgestemden, waar je veel van kan leren. Kijk in eerste instantie niet wat die andere persoon voor jou kan betekenen, maar draai het eens om: kan jij wat voor hem of haar betekenen? (Hé, waar ken ik dat van? Don’t ask what your country can do for you…) Ken jij iemand met wie je die persoon in contact kan brengen? Dat wordt niet vergeten en betaalt zich later altijd terug. Vergeet ook niet dat een netwerk niet perse de mensen zijn die jij direct kent, maar ook of vooral een enorm potentieel biedt door de relaties van jouw netwerk te benutten. De meeste mensen hebben gemiddeld 300 relaties. Dus dat betekent dat jouw eerste-lijns mensen ook allemala 300 mensen kennen enzovoort. Dus als jij eerst wat voor een ander doet is de kans groot dat die mensen hetzelfde voor jou terug willen doen.

Op 5: Het netwerk

19

Denk verder na hoe jij jezelf in je vakgebied meer kan profileren. Zo heb ik na een jaar zelfstandigheid aangeboden om op een congres over ondernemen van het KIVI NIRIA (de ingenieursvereniging), een aantal waardevolle tips aan aspirant ondernemers mee te geven. 10 tips voor startende ondernemers: Op… avant la lettre.Je moet er best wel wat tijd in steken overigens. Zo heb ik ook eens een spreadsheet van een site voor chemisch technologen gedownload. Ik heb er wat foutjes uitgehaald, het verbeterd, aangepast om iets anders mee te berekenen, er een mooie handleiding met uitleg aan toegevoegd en het vervolgens weer teruggeplaatst. Dat werd dusdanig gewaardeerd dat “mijn spreadsheet” in de Hall of Fame is opgenomen: 9800 keer bekeken, 4600 keer gedownload en gratis publiciteit.

Heel belangrijk. 80% van mijn opdrachten komen voort via mensen die ik persoonlijk ken. 20% komt via via. Arjan van den Born geeft in zijn promotieonderzoek The drivers of career success aan dat geldelijk succes vooral wordt veroorzaakt door marktomstandigheden, kennis en kunde, en… netwerk. De basis van mijn eigen onderneming wordt gevormd door het netwerk. Ik geloof stellig dat een moderne economie een netwerkeconomie wordt, waarbij zelfstandige professionals (professionals die hun geld verdienen door hun eigen kennis en vaardigheden te verhuren op de vrije markt) met elkaar samenwerken om dé oplossing voor een klant te vinden. Het leuke van een netwerk opbouwen is dat je er al mee kunt beginnen als je nog niet voor jezelf bent begonnen. Dus wat wordt jouw volgende netwerkbijeenkomst?

Dat gaat niet vanzelf

Hoe belangrijk is netwerken nu echt?

20

Natuurlijk ga je voor je deze belangrijke stap zet eerst alle plussen en minnen op een rijtje zetten en tegen elkaar wegstrepen. Je zal merken dat het erop neerkomt dat je in je onderbewustzijn de keuze ja of nee allang hebt gemaakt. Daar werk je onbewust naartoe.Stel: je wilt een marathon lopen omdat je dat vooral heel leuk lijkt. Je kan genoeg bewijs vinden op internet waarom je het vooral niet zou moeten doen: slecht voor je gewrichten, risico’s op hartaanvallen enzovoort. Beter dus om er maar niet aan te beginnen (zie je wel, andere mensen vinden dat ook…)Je kan het ook anders benaderen door te zeggen. Ja ik wil die marathon gaan lopen: wat is ervoor nodig om dat voor elkaar te krijgen? Ook deze informatie kan je van internet, uit boeken, tijdschriften of elders halen. Lees over speciale trainingsprogramma’s en adviezen over voeding en dergelijke. Dat is een heel andere benadering van hetzelfde einddoel.

De juiste mindset is essentieel

Op 4: Begint eer ge bezintWanneer zet je nu eigenlijk echt de stap om voor jezelf te beginnen? Moet je starten in het hart van een crisis of juist even de kat uit de boom kijken en wachten op betere tijden? Ken je het fenomeen uit de jaren ’90, net voor het uiteenspatten van de internet-hype zeepbel? Je durfde toch niet op een verjaardag toe te geven dat je niets had met aandelen en je geld lekker “veilig” op de bank had staan (Veilig op de bank blijkt anno 2013 een relatief begrip…)? Net nadat je besloten hebt om toch wat aandelen te kopen klapt binnen een heel korte tijd de zeepbel. Dag spaargeld… Het is bewezen dat de doorsnee particulier pas instapt in een aandelenfonds als het te laat is. Na deze harde les heb je het wel weer gezien met aandelen. Nou zullen andere mensen daar juist weer kansen zien ontstaan. De afgelopen jaren is ook duidelijk geworden dat banken ook minder solide lijken dan ze pretenderen te zijn. Je zal je zakelijke rekening maar bij Lehman Brothers gehad hebben. Een triple AAA bank met een eigen vermogen van $130 miljard dollar die op een dag meer dan 40% van zijn beurswaarde verloor en binnen afzienbare tijd daarna failliet was. Kortom, wat is wijsheid?

Op 4: Begint eer ge bezint

21

Je mindset zal grotendeels bepalen hoe het eindresultaat eruit komt te zien. De rationele hersenhelft trekt ten strijde tegen de emotionele helft. Een ander voorbeeld. Als ik nu aan jou vraag wat de kans is dat je vanavond toscaanse tomatensoep gaat eten is die kans waarschijnlijk heel klein. Als jij nu zegt: “Ik ga vanavond toscaanse tomatensoep eten!”, hoe groot is die kans dan? Inderdaad, vele malen groter. Aan de situatie zelf is niets wezenlijks veranderd. Dus ook hier geldt weer dat het eindresultaat sterk afhangt hoe je je gedachten vormgeeft voordat je aan iets gaat beginnen. Dit is een ongrijpbaar fenomeen, maar het is een sterkere kracht dan je zou denken, is mijn ervaring.

Een ander aspect dat de besluitvorming bemoeilijkt noem ik de ondernemersparadox. Begin je een eigen bedrijf als je net afgestudeerd bent of wanneer je een (groot) aantal jaren werkervaring hebt opgebouwd in je vakgebied? In het eerste geval heb je nog weinig ervaring, maar meestal ook weinig verantwoording af te leggen. Je hebt vaak nog geen gezin waar je voor moet zorgen en geen eigen huis met een hypotheek. Heb je werkervaring dan geldt meestal het omgekeerde: je kent veel mensen en je kent het klappen van de zweep in de praktijk, maar meestal heb je ook een bepaalde levensstandaard opgebouwd met een eigen huis (voorzien van een loodzware tophypotheek) of een duurdere huurwoning en soms een gezin. Onderschat dat laatste niet als het op je van toepassing is. Die verantwoording voel je echt niet als je bij een bedrijf in loondienst bent. Je krijgt gegarandeerd elke maand je salaris gestort. Bij een startende onderneming is dat maar de vraag en als je gezin hiervan afhankelijk is, is dat echt een, niet te onderschatten, zware last.Toch heb ik gemerkt dat dit bij mijn uiteindelijke besluit om te gaan ondernemen geen noemenswaardige rol heeft gespeeld. Het is zoals het is en er komt mogelijk een trigger waardoor je besluit om het nu te doen en niet later. Opportunisme pur sang: grijp die kans die je aangereikt wordt en die is voor iedereen weer anders. Dát is de spirit van ondernemen.

De ondernemersparadox

Op 4: Begint eer ge bezint

22

Als je geen partner hebt lijkt het ondernemen makkelijker, want alles beslis je lekker zelf. Je zal echter zelf wel ontdekken dat je in periodes terechtkomt waarbij je best wat geestelijke en morele steun kunt gebruiken. Dat is onvermijdelijk. Hoewel ik inmiddels al 5 jaar op weg ben en een (exponentiële) groei doormaak, overvalt mij dit gevoel zo af en toe nog steeds. Ik hoorde zelfs John de Mol enige tijd geleden op de TV verkondigen dat hij dat ook nog heeft. Om het geld zal het niet gaan, maar het wel of niet lukken van een nieuw programma format blijft ook voor hem altijd weer spannend. Ik heb net weer zo’n moment achter de rug. Alle lichten leken op groen te staan om een prachtige opdracht binnen te slepen en dan toch: “Ik heb niet zo goed nieuws voor je…” Shit, en nu? Wil ik hiermee doorgaan of ga ik weer gewoon terug in loondienst, dat gevoel. Als je dan iemand hebt waar je veel om geeft en die je vertrouwt, kan en zal diegene je uit de negatieve spiraal trekken waar je anders in terecht kan komen.

Het tegenovergestelde zal ook gebeuren (als het goed is vaker dan het negatieve gevoel). Er komt een moment dat je na veel geploeter een opdracht scoort en dat je je eerste factuur verstuurt. Die momenten koester je ook samen. Vier het, ga uit eten, spring een gat in de lucht en erken je succes. Neem het niet als vanzelfsprekend aan. Je hebt er hard voor gewerkt. Erkenning van het behaalde succes is nodig om een nieuwe succes op waarde te kunnen schatten. Hoewel ik het niet ben, lijkt het ondernemen soms iets weg te hebben van een manisch depressief avontuur,

Op 3: Zorg dat je een partner heb die achter je staat

Op 3: Zorg dat je een partner hebt die achter je staat

of misschien beter, de rit in een achtbaan: rikketikke tikke omhoog en keihard naar beneden en weer omhoog. Je komt er met trillende benen en misselijk uit, maar de aantrekkingskracht om nog een keer te gaan is groot. Je weet niet wat spannender was, naar boven of naar beneden.

23

Stemmingswisselingen van het eind van de wereld en waar ben ik aan begonnen tot totale euforie, zwaailichten en gevulde koeken… en dan ben je blij als er iemand in je omgeving is die je daarin steunt. Ik heb gelukkig zo’n geweldige vrouw. Zonder haar was ik allang afgehaakt.Als je geen partner hebt is de steun van familie of goede vrienden ook goed, zolang je maar iemand hebt waar je je ei even kwijt kan. Wat ook helpt is netwerkbijeenkomsten te bezoeken. Ook al vraag je je in eerste instantie af wat je daar te zoeken hebt; mijn ervaring is dat je er altijd wel weer vandaan komt met een positief gevoel. Je ontmoet vaak mensen die weliswaar in een heel andere branche of vakgebied zitten, maar als ondernemer hetzelfde meemaken of hebben gemaakt. Dat schept een band. Ik sprak enige tijd geleden iemand die in de vastgoed zat, dus heel wat anders dan ik doe, maar zijn verhaal was zo herkenbaar. Het door het hele land rijden om jezelf en je bedrijf voor het voetlicht van potentiële klanten te brengen, soms met succes en soms niet. Maar het is nooit voor niets.

Zet eens een andere pet opSta je voor een moeilijke keuze dan kan de methode van de “zes denkhoeden” van Eduard de Bono ook goed werken.Je hebt een probleem…(uitdaging) en zet letterlijk meerdere petten op om het probleem of het vraagstuk van meerdere kanten te bekijken.

Je kan dit proces zelf doen, maar beter is als je dit met anderen doet. Het allerbeste is als je mensen om je heen selecteert die niet acteren alsof ze in een bepaalde rol zitten, maar echt zo zijn. Je kan dit je Raad van Adviseurs (RvA) noemen.Onzekere periodes kom je dus zeker tegen in je carrière als ondernemer, maar gelukkig zijn er ook heel veel succesvolle periodes die je gaat meemaken. Er is dan toch niets leuker om dit met iemand te kunnen delen? Weet jij al wie je voor deze belangrijke taak uitkiest?

Op 3: Zorg dat je een partner hebt die achter je staat

24

Weer een open deur (het mooie van clichés is dat ze bijna altijd waar zijn!). Je business plan kan er nog zo gelikt uitzien, niemand kan in de toekomst kijken en startende ondernemers al helemaal niet. Je hebt geen benul wat er allemaal op je afkomt die eerste paar maanden. De fiscus helpt wat dat betreft daar ook niet echt aan mee. Voordat ik überhaupt begonnen was lag er al een blauwe envelop op de mat. Wat denkt u aan winst te gaan maken dit jaar? Je hebt je businessplan nog vers in het geheugen en optimistisch als je als aspirant ondernemer bent rond je de winst abusievelijk nog even af naar boven. De week erna ligt er dan een voorlopige aanslag waarin vriendelijk doch dringend wordt gevraagd of je alvast 20% vennootschapsbelasting van dat bedrag op de rekening van de belastingdienst wilt overmaken. Ze “stellen je dan nog gerust” door te zeggen dat je ook in termijnen mag betalen. Schat je winst in het eerste jaar dus laag in om dit te voorkomen.

Je hebt je werk gedaan en eindelijk stuur je dan met gepaste trots je eerste factuur. Betalingstermijn 14 dagen zoals overeengekomen in de algemene voorwaarden. Nou vergeet het maar! Ik heb nog nooit een factuur betaald gekregen binnen de wederzijds overeengekomen betalingstermijn. Grote bedrijven hebben de neiging om te denken dat ze geld kunnen verdienen door het geld zo laat mogelijk uit te betalen. Men gaat er dan vanuit dat er meer werkkapitaal beschikbaar is en er langer rente getrokken kan worden van het geld dat uitgekeerd moet worden. Dat is wel waar, maar hun klanten, dus hun geld, laat evenzo langer op zich wachten, waardoor dit effect weer teniet wordt gedaan.

Op 2: Houd wat (geld) achter de hand

De betalingstermijn

Op 2: Houd wat (geld) achter de hand

25

De enige die er wat van merken zijn de leveranciers en de kleine bedrijven. Mijn record is 90 dagen na facturering (dus circa 104 dagen na uitvoering van het werk!). Daar komt de fiscus weer: op het moment dat ik de factuur verstuur ben ik er al omzetbelasting (BTW-belasting) over verschuldigd. Dus ik dien (wederom) vooruit 21% van het factuurbedrag op de rekening van de fiscus te storten. En dit alles terwijl ik nog geen cent in kas heb. Gelukkig is sinds kort vastgelegd dat de wettelijk betalingstermijn maximaal 30 dagen is. Of bedrijven zich hieraan houden is vers twee.

De verzekeringenHetzelfde geldt voor verzekeringen. Je wilt zo min mogelijk risico lopen, dus je zoekt op of informeert bijvoorbeeld bij de Kamer van Koophandel welke verzekeringen je nodig hebt als ondernemer: bijvoorbeeld een arbeidsongeschiktheidsverzekering, beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering en rechtsbijstandverzekering. Hoewel zelfstandige ondernemers doorgaans niet ziek worden, vind ik het risico van niet kunnen werken door langdurige ziekte niet aanvaardbaar. Als je geen inkomsten hebt doordat je geen opdrachten hebt kan je altijd weer ergens solliciteren en kom je vaak wel weer aan een (tijdelijke) vaste baan, desnoods onder het niveau van wat je gewend bent. Als je een lange tijd of helemaal niet meer kan werken door ziekte, praat je over een ander risico.

Besef dat je als zelfstandig ondernemer geen recht op een WW uitkering hebt, dus je zal direct in de bijstand terecht komen. Ik vond dit een onacceptabel risico en heb me daarom tegen arbeidsongeschiktheid verzekerd. Geslaagde ondernemers zullen soms tegen je zeggen dat ze het nooit hebben gedaan, maar die hebben het ook niet meer nodig als hun zaak goed draait, die overleven wel. Het gaat juist om die beginjaren waarin je nog niet veel hebt opgebouwd. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering is niet echt goedkoop, maar je kan het zo gek maken als je zelf wilt. De premie is recht evenredig met het inkomen dat je wilt verzekeren.

Misschien verdien je nu wel 3 keer modaal, maar vind je het voldoende om je inkomen te verzekeren voor 1 keer modaal (let wel, als je bij een baas had gewerkt was je immers ook teruggevallen op de maximum WW uitkering die onder het modale inkomen ligt). Wil je een inkomen houden identiek aan wat je hebt als je werkt, dan betaal je de hoofdprijs. Je moet hier zowieso mee opletten, want als je nu 1 keer modaal verdient en je verzekert je voor 3 keer modaal, krijg je als het erop aankomt ook niet meer uitgekeerd dan het loon dat je al verdiende. Verspilde moeite dus. Laat je hierover goed voorlichten bij een onafhankelijke verzekeringsagent (bestaan die nog?).

Op 2: Houd wat (geld) achter de hand

26

Aansprakelijkheidsverzekeringen heb je in twee categorieën: de bedrijfs- en de beroepsaansprakelijkheid. Bij beroepsaansprakelijkheid ben je aansprakelijk voor schade die ontstaat doordat je fouten hebt gemaakt in de uitoefening van je beroep. Dit is voor mij bijvoorbeeld van toepassing. Ik ben chemisch ingenieur en adviseer bedrijven over chemische installaties. Heel vervelend als ik adviseer om ergens een veiligheidsklep op te zetten die 500 kilogram per uur stoom moet afvoeren terwijl in werkelijkheid 700 kilogram per uur stoom afgevoerd dient te worden. Dit heeft waarschijnlijk een grote schade voor het bedrijf tot gevolg. Je kan je tegen deze beroepsaansprakelijkheid verzekeren. Ik heb dat echter niet gedaan. De premie is zo’n 10-12% van je geraamde omzet, met een fors eigen risico, (wederom) vooraf te voldoen en naderhand aan te passen aan je daadwerkelijke omzet. Ik vond dat teveel van het goede en heb mijn aansprakelijkheid afgedekt middels mijn algemene voorwaarden (die vaak via een beroepsvereniging verkregen kunnen worden) en via de juridische structuur van mijn bedrijf.Deze afweging is voor iedereen weer verschillend, maar het is niets anders dan een stuk risicomanagement wat elke ondernemer van nature doet.

Vet op de bottenEn last but not least, je gaat ervan uit dat je direct een opdracht heb of dat je continu opdrachten hebt. Dit is natuurlijk meestal een utopie. Mocht je in de gelukkige omstandigheid zijn dat je wel direct met een opdracht begint, bouw dan een reserve op waarmee je slechtere tijden kunt opvangen. Probeer voordat je begint eerst een spaarpotje op te bouwen om de eerste periode zonder kleerscheuren door te komen.

Op 2: Houd wat (geld) achter de hand

27Op 2: Houd wat (geld) achter de hand

Op 1: De 5e DInmiddels heb je al een hele serie tips ontvangen. Zaken waar ik (in mijn inmiddels alweer 6-jarige carrière) als zelfstandig ondernemer tegenaan ben gelopen. Zaken waarvan ik denk dat ik je er een plezier mee doe door het met je te delen. Als ik deze zaken eerder wist had me dat een hoop tijd en frustratie gescheeld. Ik heb me voorlopig beperkt tot 10 tips, maar er zijn er natuurlijk heel veel meer. Ik zou er een boek over kunnen schrijven. Tja, wat zet je dan op de eerste plaats?

In ondernemerwereld is het heel populair om het over de 4 D’s te hebben: Dromen, Denken, Durven en Doen

Iedereen kan dromen en het is ook heel belangrijk om dromen te hebben. Het schets een beeld van iets waar je naartoe zou willen, wat je zou willen bereiken. Een visie. Zo zijn er ook heel veel mensen die ervan dromen om hun eigen zaak te hebben. Alleen blijft het hier bij het overgrote deel van de mensen dan ook bij. Wil je écht ondernemen, dan zijn de volgende stappen in het proces noodzakelijk. Je hebt dus die droom, je weet wat

je wíl. Nu ga je bedenken hoe je dat voor elkaar kunt krijgen. En daar gaat het vaak al mis, want mensen zijn blijkbaar beter in het bedenken waarom iets niet zou kunnen dan de kansen en mogelijkheden te zien. Je weet dat ik heb meegewerkt aan het Mars One project, een van de meest uitdagende projecten die je kan verzinnen. Er zijn maar weinig positieve berichten te vinden over dit project. De meeste artikelen benadrukken waarom deze missie gaat mislukken. Maar Mars One staat pas aan het begin. Ze weten zelf heus wel dat ze er nog lang niet zijn en dat ze heel veel zaken nog moeten ontwikkelen. Maar die droom is er en ze denken ook in mogelijkheden. Als er barrières zijn, dan dealen ze daarmee en vinden een oplossing. Daarmee onderscheidt het kaf zich van het koren.

Denken dus. Uitdenken wat je moet doen om je doel te bereiken en als je hobbels ziet, bedenk je oplossingen. Het wordt steeds spannender, want nu komt durven. Je gaat echte stappen zetten. Je gaat een naam voor je bedrijf verzinnen, je inschrijven bij de Kamer van Koophandel, een website maken en je baan opzeggen. En daarmee begint het avontuur. Je gaat het DOEN! Je hebt alle stappen gezet en bent aan het ondernemen. Eigenlijk is deze stap minder eng dan de vorige. Het spannendste is het durven, want dan heb je dat mentale knopje al omgezet. Dan heb je je keuze al gemaakt.

Op 1: De 5e D

28

Daar blijft het meestal bij, maar ik heb ervaren dat er nog een 5-e D nodig is om succesvol te zijn. Toen ik eens tijdens een lezing aan mijn publiek vroeg wat die 5-e D was, werd er uit het publiek geroepen: Drank!, maar dat had ik toch niet voor ogen. Het is de belangrijkste eigenschap die een ondernemer nodig heeft: Doorzetten. Hoe goed je je plan ook hebt uitgedacht, er komen altijd onvoorziene zaken op je pad en het is zoveel makkelijker om op te geven dan door te gaan. Succes bereik je met doorgaan waar anderen opgeven.

Tot voor kort was ik een verwoed hardloper, met de dam tot dam loop (Amsterdam naar Zaandam) als hoogtepunt van mijn hardloopseizoen. Elk jaar weer. Langzaam opbouwen in trainingen tot ik die 16 km makkelijk kon halen. Meestal ging het goed, maar een keer had ik er om een of andere reden ontzettend veel moeite mee. Hoewel ik goed getrained had, viel het me toch tegen. Er kwam geen eind aan. Ik moest af en toe gewoon even rustig lopen omdat ik buiten adem was. Maar afhaken? Dat is geen moment in me opgekomen. Nooit. Dan maar wat rustiger aan doen, maar die finish zou ik bereiken.

Zakelijk heb ik meegemaakt bij een van mijn projecten dat een opdrachtnemer afhaakte tijdens een aangenomen klus. Dit is een probleem. Het is een voldongen feit, daar doe je dus niets aan en daar moet je ook niet in blijven hangen. Het heeft achteraf gezien geen zin gehad om er slapeloze nachten van te hebben, want het is al gebeurd. Je moet dit dus om zien te buigen naar positieve energie, het zien als een uitdaging en niet als een probleem. Er is maar één manier om daaruit te komen en dat is doorzetten… alternatieven zoeken. En ook dat is weer gelukt.

Op 1: De 5e D

29

Ik hoop dat ik je met deze tips een aantal gereedschappen mee heb gegeven waarmee je als (aspirant) ondernemer je voordeel mee kan doen. Want als je alleen een hamer hebt lijkt alles op een spijker. Dus hoe meer gereedschap, hoe beter je je kan redden in de (wellicht) nieuwe wereld waar je instapt. Je zal als ondernemer creatief moeten zijn. De weg is niet van te voren voor je uitgestippeld. Je zal naar anderen moeten kijken hoe zij het gedaan hebben, maar ook je eigen hart volgen. Blijf altijd leren. Ga om met succesvolle mensen, dan word je zelf ook succesvol. Sta open voor tips en feedback van anderen. Proef kansen en ga gewoon proberen. Want je kan van tevoren alles bedenken, je weet pas of het werkt als je het uitprobeert. Maar bovenal: have fun! Veel succes.

Enrico Lammers

Procestechnoloog en zelfstandig ondernemer

Op 1: De 5e D Nawoord

Nawoord

30

Enrico Lammers heeft zijn studie chemische technologie in 1992 Cum Laude in Amsterdam afgerond. Zijn eerste baan was bij een ingenieursbureau, waar hij als process engineer aan diverse projecten

heeft gewerkt. Van conceptuele procesontwerpen tot en met het testen en in bedrijfstellen van complexe fabrieksinstallaties in de chemische industrie. Daarna heeft hij in de chemische industrie gewerkt als operations engineer: toegepaste process engineering om het productieproces te optimaliseren en in geval van trouble te troubleshooten. Verder heeft hij de verantwoording gehad over het projectmanagement van projecten die in diverse chemische installaties werden uitgevoerd. In 2009 vond hij het tijd om zijn droom na te streven en zijn eigen bedrijf op te richten: pro6com BV.

In zijn visie zal de procesindustrie zich in de toekomst steeds meer gaan richten op het optimaliseren van hun bestaande proces, zodanig dat mens, milieu en winstgevendheid niet alleen in balans zijn, maar elkaar juist versterken, zodanig dat een wereld wordt gecreëerd waar onze kinderen en generaties daarna duurzaam in kunnen leven. Hij streeft er met pro6com naar om sámen met een netwerk van specialisten en sámen met de bedrijven in de chemische industrie deze missie te volbrengen. Een nieuw voortvloeisel hieruit zal in het najaar van 2016 het levenslicht gaan zien: DWG Process & Safety BV. In dit samenwerkingsverband met automatiseerder DWG Automation BV, kunnen het functioneel procesontwerp, de automatisering en de functionele procesbeveiligingen onder één vlag worden uitgevoerd, waardoor een efficienyverbetering in het ontwerpproces wordt gerealiseerd.

Daarnaast onderkent hij het belang van zijn vakgebied voor de samenleving en zet hij zich actief in om het vak procestechnologie bij een breder publiek onder de aandacht te brengen.

Over de auteur

Over de auteur

31

Wij zijn er voor de ondernemer die een persoonlijke benadering van een toegewijd team van professionals verwacht; die een betrouwbare en pro-actieve partner zoekt met niets minder dan awesome support. Van sparring, advies en training tot strategie ontwikkeling en het volledig ontzorgen. No-nonsense, doelgericht en altijd meetbaar. 321Media is een verlengstuk van jouw organisatie; een media en marketing afdeling die altijd voor je klaarstaat. Te Gekko toch?!

Enrico Lammers, pro6com bvIn 10 stappen naar een succesvol ondernemer

Opgemaakt door 321 Media

© 2016, Enrico Lammers

Uitgegeven in eigen beheer (http://www.pro6com.nl/index.php/contact/ )

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Illustraties van shutterstock of met verwijzing naar de referentie.

Over 321Media

Over 321Media