Aansluitend op het beleidvan de provincie Zeelandwilde de gemeente Goesbij de nieuwbouw voorhaar stadskantoor eenvoorbeeld stellen voorbedrijven en bewonersop het gebied van duur-zaam bouwen.Architectenbureau RudyUytenhaak interpreteerdede opgave met name alseen energetisch vraag-stuk. Het gebouw heefteen EPC van 1,0. Marieke Hillen Foto's René de Wit

Het middeleeuwse stadhuis van Goes aan de

Grote Markt heeft tot 1984 als zodanig gefunctio-

neerd. In dat jaar trok de gemeente in een nieuw

stadhuis, dat tot stand kwam aan het begin van de

recessie. Het heeft daardoor verschillende bezui-

nigingsrondes meegemaakt, met slechte bouwfy-

sische eigenschappen tot gevolg. De gemeente

Goes wilde bij de nieuwbouw van het stadskan-

toor niet dezelfde fout begaan en heeft geijverd

voor een duurzaam gebouw. Zij stelde hiervoor

zes ton euro extra ter beschikking met een terug-

verdientijd van tien jaar.

Architectenbureau Uytenhaak koos voor een com-

pact carré met een atrium. Deze bouwvorm levert

in tegenstelling tot een gangenkantoor een gunsti-

ge verhouding tussen het geveloppervlak en de

inhoud op. Het architectenbureau betrok in een

vroeg stadium DWA installatie- en energieadvies

bij het ontwerp om het energetisch te optimalise-

ren. Hun gezamenlijke inspanning leverde een

gebouw op met een EPC van 1,0 in een tijd dat de

norm nog 1,5 was.

De keuze voor baksteen in de gevel is een gevolg

van de wens van de opdrachtgever. Uytenhaak

koos vanwege de klimaatbeheersing voor een vrij-

wel een gesloten noord- en zuidgevel. De oost- en

westgevel zijn daarentegen zo transparant moge-

lijk gehouden. Haaks op de open gevels bevestig-

de lamellen verlenen het gebouw, als het wordt

waargenomen vanuit een hoek, desondanks een

gesloten karakter. Hierdoor oogt het gebouw van-

af sommige standpunten als een bakstenen mono-

liet. In tegenstelling tot een eerder ontwerp zijn de

oost- en westgevel niet volledig in glas uitge-

voerd. De reden hiervoor is de keuze voor beton-

kernactivering als koeling- en verwarmingsysteem.

De straling die werknemers door het glas van de

zonnewarmte ervaren, mag niet te veel afwijken

van de straling die door de activering vanuit de

betonnen vloeren wordt afgegeven. Bij een volle-

dig transparante gevel is dit verschil te groot. Ver-

lenging van de bakstenen lamellen leverde geen

bijdrage meer aan het reduceren van de stra-

lingstemperatuur en buitenzonwering vond de

2 de Architect, januari 2006

T E C H N I E K

Energetisch ideaalStadskantoor in Goes door Rudy Uytenhaak architectenbureau

1

2

AR-01-06 Techniek Goes 21-12-2005 14:52 Pagina 2

architect niet wenselijk. De te openen verticale

raamstroken zijn nu voorzien van een beplating,

zodat de transparantie is gereduceerd. Door in

beide gevels het scharnier aan de zuidzijde te

plaatsen, werken deze ramen in geopende stand

ook als zonwering.

De keuze voor betonkernactivering is met name in

het interieur zichtbaar.1 Er is gekozen voor een

Wingplus vloer van Betonson. Dit is een combina-

tie van een breedplaat met een kanaalplaat. Het

pakket van vloer en plafond is hierdoor bijna

30 centimeter dunner dan bij een conventionele

vloer. Dit heeft extra hoge ruimtes opgeleverd met

een overspanning van 14,40 meter. Alleen in de

gangen zijn verlaagde plafonds aangebracht om

de aanvullende koeling en luchtbehandeling te

verbergen. Voor de verlichting zijn losstaande

armaturen gebruikt die zijn voorzien van aanwezig-

heidsdetectie en daglichtafhankelijke regeling.

De akoestiek wordt geregeld door geperforeerde

gipsplaten in de kantoren. In aanvulling op de

thermische activering van het beton wordt gebruik

gemaakt van koude en warmteopslag in de

bodem.

In het ontwerp stelde het architectenbureau een

schuin glazen dak voor. Na berekeningen van DWA

bleek dat dit tot veel opwarming van het atrium

zou leiden. Door het dak als trap vorm te geven,

waarvan de treden van staalplaat zijn en de stoot-

borden van glas, werd de opwarming verminderd.

Daarnaast zijn de platte daken gekoeld doordat er

water overheen wordt gepompt. De schittering

van het water weerspiegelt het zonlicht, dat op die

manier in de kantoren rond het atrium wordt ver-

strooid.

Ook door middel van kleinere ingrepen hebben

Uytenhaak en zijn opdrachtgever de vraag naar

een duurzame werkomgeving beantwoord. Het

3

1 Zuidgevel met het cascadedak van het atrium en de

vijver waarin het regenwater wordt opgevangen. De

zuidgevel werpt een schaduw op het dak van het atri-

um, waardoor het minder snel opwarmt.

2 Xxxxxxxxxxxx nog te maken bijschrift!!!!!!!!!!!

3 Doorsnede met schematische weergave van enkele

DUBO-maatregelen, die op het advies van DWA zijn toe-

gepast. DWA installatie- en energieadvies.

4 De westgevel is transparant, maar de lamellen slui-

ten de gevel als deze onder een hoek wordt bekeken.

Op de voorgrond is de ingang naar de ondergrondse

parkeergarage zichtbaar.

3

4

bureau heeft bijvoorbeeld een te grote jas voor het

huidige ambtenarenapparaat ontworpen, waardoor

op termijn enige groei mogelijk is. Een deel van

het extra vloeroppervlak wordt op dit moment ver-

huurd aan derden. Het andere deel levert aange-

naam brede gangen op, die in het geval van

schaarste kunnen worden opgeofferd aan het ver-

groten van kantoren. Met deze optelling van elk op

zich bescheiden ingrepen lijkt de gemeente Goes

erin geslaagd haar misstap uit de jaren tachtig te

herstellen. Zij heeft een stadskantoor gebouwd

dat recht doet aan de ontwikkeling van het huidige

Goes. Het is daarmee niet alleen duurzaam vanuit

een energetisch perspectief, het gebouw zal ook

ongetwijfeld langer bij de gemeente in gebruik blij-

ven, dan zijn voorganger.

1 Zie Marieke Hillen, ‘Een gunstig werkklimaat,thermisch actieve betonconstructies’, de Architect,oktober 2005, pag. 82-85

AR-01-06 Techniek Goes 21-12-2005 14:52 Pagina 3

4 de Architect, januari 2006

Detail oostgevel

1 geperforeerde gipsplaat

2 steenwol

3 metal studprofiel

4 brandwerend glas 0,8 mm

5 aluminium profiel

6 hoge rendementsglas

7 houten geschilderd kozijn

8 te openen ventilatiestrook

9 gelijmd paneel Travertin (Nibostone)

10 gelijmde bakstenen geval in horizontale

staalprofielen

11 sverticaal staalprofiel

1 De kantine ligt op de eerste verdieping op

het extra brede balkon voor de raadszaal.

2 Doordat de lamellen niet overal even breed

zijn, ontstaat een vloeiende diagonaal die de

verticale belijning van de oost- en westgevel

doorkruist.

12

11

1 2 3 4 5

6

8

8

9

7

1

AR-01-06 Techniek Goes 21-12-2005 14:52 Pagina 4

T E C H N I E K Stadskantoor in Goes 5

Stadskantoor, Goes Opdrachtgever Gemeente Goes Ontwerp Rudy Uytenhaak architectenbureau, Amsterdam Projectarchitecten Hugo Boogaard en Rudy UytenhaakMedewerkers Jasper Molenaar, Saskia Hermanek,Engbert van der Zaag, Jaap Hikke, Joy Oostenrijk,Jan Olthuis, Martijn Pietersen en Jurgen DitzelAdviseur constructie DHV advies- en ingenieursbureau,Rotterdam Adviseur installaties DWA installatie- en energieadvies,Bodegraven Adviseur akoestiek DGMR, Maastricht Aannemer Ballast Nedam, Breda Beeldend kunstenaars George Schade, Denz deKroon en Koen WiemanBruto vloeroppervlakte 14500m2

Programma raadszaal en kantoren van de gemeenteGoes, gemeentearchief, CWI, parkeergarage en fietsenstallingVoorlopig ontwerp februari 2002Definitief ontwerp juni 2002Aanvang bouw juni 2003Oplevering oktober 2005Bouwsom inclusief installaties €12.500.000 excl btw

Plattegronden

1 entree

2 laatste traptrede van cascade met

daaronder het gemeentearchief

3 atrium

4 informatiebalie

5 balie gemeente

6 CWI

7 kantoren

8 raadszaal

9 xxxxx in- uitgang parkeergaragexxxx

10 toiletten

11 lift

12 pantry

13 installatie- en techniekruimte

Begane grond

Derde, vierde en vijfde verdieping

1

1

4

11

5

7

7

10

10

10

10

11

11

11

11

11

11

2

3

6

7

7 7

7

7

7

7

7

7

7

13

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7

7 7 7

7

7

7

7

12

7

7

7

11

2

AR-01-06 Techniek Goes 21-12-2005 14:52 Pagina 5