ENDURE 1

® 2015 Endure Magazine

Alle rechten voorbehouden. Geen enkel onderdeel van deze uitgave mag worden gereproduceerd, uitgegeven of uitgezonden in welke vorm dan ook, daarbij zijn inbegrepen: fotocopieeren of andere mechanische of elektronische methodes, zonder de vooraf verkregen schriftelijke toestemming van de editor, behalve in het geval van korte quotes genoemd in kritische stukken en zekere andere non-commerciele gebruiken toegestaan door de copywright-wet. Voor toestemmingsverzoeken gelieve de editor aan te richten onder vernoeming van “Attentie Endure Magazine Toestemmingen”, verstuurd naar het adres hieronder.

[email protected]

Endure MagazinePadualaan 993584 CH Utrecht, Utrecht

Drukkerij Imago Prints

Cover: Joost VosCoverbeeld: Stephy Pariande

Hoofdredacteur Ocean ConijnTekstredactie Joost Vos, Pieter GeneeVormgeving print Esmee Pluijgers, Max PetersVormgeving digitaal Ronesca GroenewoudBeeldredactie Saskia Vissers, Jelske Smeding

4 5 4 5

Na zes weken zwoegen is hier dan eindelijk, de eerste editie van Endure. Wij zijn trots op

de inhoud en vormgeving van ons blad.

In dit issue staat een verhaal van een chefkok. Hij maakt uit de natuur een maaltijd op topniveau. Dit is eigenlijk waar Endure voor staat, van niets iets maken. Het overleven in de natuur naar een hoger niveau tillen.

Het werken in een redactie is nieuw en hiermee uitdagend en lastig. Het maken van een tijdschrift lijkt op een survivaltocht. In het begin is werken met een groep altijd even wennen. Acht mensen, acht meningen die allemaal zó verschillend zijn. Na een tijdje werd dit beter. We overleggen, zoeken samen en lossen alle problemen op.

We bouwen ons kamp en hebben elkaar nodig om dit zo goed mogelijk te maken. We verzamelen eten en maken dit lekker. We zorgen voor eenheid in onze groep en iedereen heeft zijn eigen taak, maar werken ook samen. Dit alles voor het beste resultaat.

Ik dacht dat een tent opzetten een hele taak voor ons. Over twee weken kunnen we makkelijk een tent opzetten. Zonder onenigheid hoop ik, in ieder geval minder.

Ocean Conijn - Hoofdreacteur Endure

HAUTE CUISINE UIT DE NEDERLANDSE NATUUR

STOOMCURSUS OVERLEVEN

HET OVERLEVINGSZINTUIG

THE ABYSS

ULTIMATE SURVIVAL ARDENNEN

HET LICHT IN DE DUISTERNIS

BOUW HET ULTIEME KAMPVUUR

Endure helpt een handje.

en heb het nooit meer koud.

Kan je door de regels het bos nog zien?

V`ijf praktijk lessen om te overleven in de natuur.

Chefkok Carel Elsenburg vertelt hoe.

Hoe is het om op grote diepte te sterven?

8-11

12-13

14

16-17

18-19

20-25

26-27

ED

ITO

RIA

L

BEELD PIETER GENEE

Het belang van reuk.

THE ABYSS

AR

TI-

KE

L

TEKST PIETER GENEE BEELD TALIA COHEN

Twee duikers zwemmen rond een scheepswrak, het is doodstil en ijskoud. Warmer dan 7 graden wordt het hier, 80 meter onder zeeniveau, niet. Het enige geluid hun eigen ademhaling. Hier beneden, in de peilloze diepte, lijkt het leven tot halt gekomen te zijn. Verstilde groepen vissen zweven bewegingsloos in het water. Alles is blauw en donker, de duikers weten dat dit geen plek is voor mensen. Ze voelen zich uitverkoren en genieten van het prachtige tableau.

Om te snappen wat duikers meemaken op grote diepte is het van belang de achterliggende wetenschap te begrijpen. Het menselijk lichaam is niet gemaakt om diep onder water te zijn, de druk loopt hier snel op en het is ijskoud. Druk speelt een grote rol binnen het functioneren van het menselijk lichaam. Op zeeniveau is de druk ongeveer 100 kPa (kilopascal, eenheid voor druk). Per tien meter de diepte in komt daar 100 kPa bij. Op 30 meter is de druk dus

“L’ivresse des grandes profondeurs” Noemde Jacques Cousteau het. “The rapture of the deep”. Een risico van te lang op grote diepte duiken. Twee weken geleden werden we aan de gevaren van duiken herinnerd toen twee Nederlandse duikers stierven in de golf van Genua. Een maand daarvoor overleed daar ook een Zwitserse duiker op een diepte waar bijna geen licht meer doordringt en het menselijk brein rare kuren gaat vertonen. Hoe is het om op daar te sterven?

Dit verhaal is geschreven met medewerking van divemaster A. Rabelista. Samen met de ervaren duiker reconstrueerden we wat er ongeveer gebeurd moet zijn. 9 8

THE ABYSS

ruim 400 kPa. Dat is precies waar het gevaarlijk begint te worden, onder hoge druk veranderen de eigenschappen van edelgassen en zorgen ze voor bedwelmende effecten. hoe dieper je komt hoe sterker deze effecten, zonder enige waarschuwing of voorbode kan het toeslaan. Dit fenomeen heet stikstofroes. Enkele symptomen zijn duizeligheid en afname van motorische vaardigheden.

Presteren onder drukLangzaam zijn de duikers de diepte ingezakt. De duik die ze vandaag maken is een bijzondere: ze gaan ver onder de aanbevolen maximumdiepte van 39 meter voor de meeste amateur duikers. 80 meter onder ze ligt het scheepswrak, Des te dieper ze afdalen, des te kouder het wordt en de kans op een stikstofroes toeneemt. De eerste 10 meter is er nog geen gevaar maar bij iedere meter die volgt wordt de kans groter en de symptomen heftiger. Het eerst merkbare is een milde euforie vergelijkbaar met een lachgasnarcose. Je voelt je overmoedig en het wordt lastiger om ongeoefende taken uit te voeren. Dieper kunnen de duikers minder reageren op audio-/visuele stimuli, worden ze slaperig of duizelig en neemt het cognitieve vermogen sterk af. op 30 meter diepte duurt een vaardighedentest gemiddeld de helft langer dan op zeeniveau. De symptomen waar de duikers bij het wrak mee te maken kunnen krijgen zijn echter veel heftiger.

De eerste vijf minuten die de duikers bij het schip hebben doorgebracht zijn omgevlogen. Hun besef van tijd is sterk aangetast. Binnen 2 minuten moeten ze naar boven om het stikstofgehalte in hun bloed te verlagen. Dan gebeurt echter het ergst denkbare. EquilibriumEen van de duikers onder water verliest plotseling het bewustzijn, de zuurstofdruk is te hoog geworden. De andere duiker raakt volledig in paniek en probeert zijn buddy te helpen. De stikstofroes slaat toe. Alles is zwart, behalve zijn zwevende buddy. Vissen vluchten weg. Zijn blikveld is ernstig aangetast en hij heeft een kokerzicht. Hij probeert te helpen maar zijn motoriek is aangetast. Helder denken lukt niet meer en zijn gedachten drijven steeds verder af. Hij moet vechten tegen hallucinaties. Ook hij, in een strakke wetsuit, alleen onder water, gedesoriënteerd en in paniek, verliest het bewustzijn. Bij het wrak is alles weer roerloos, vissen teruggekeerd op hun oude plek en geen enkel geluid is te horen. Twee duikers zinken dieper en dieper de duisternis in. Steeds verder in de abyss.

BEELD: YURIY KHIMANIN

11 10

INF

O-

GR

A-

PH

IC

TEKST JOOST VOSBEELD SASKIA VISSERS

13 12

15 15

Dagenlang heeft het geregend, maar gelukkig is het nu eindelijk gestopt. De bladeren in het bos zijn

doorweekt. De grond kan het water niet meer opnemen. Grote plassen zijn verschenen in de aarde. Zelf ben je ook volledig doorweekt. Je voelt je voeten niet meer. Zorgen dat je niet onderkoeld raakt is van levensbelang. Vuur is het enige woord wat in je hoofd rond speelt. Je kijkt om je heen, maar je ziet niks bruikbaars. Opeens herinner je dat je de Endure hebt mee genomen, met daarin een stuk vuurpapier. Een gevoel van vreugde gaat door je lijf. Je schuift wat aarde weg totdat je bij een stuk droge grond komt. Je scheurt het vuurpapier en de bladzijden die je al gelezen hebt uit Endure en vouwt ze tot een prop. Je pakt met trillerige vingers de laatste lucifer uit je survival-kit en ontsteekt hem. Je gaat het overleven denk je. Je gaat het overleven!

DIY

TEKST JOOST VOSBEELD ALES KRIVEC

LIGHT MY FIRE

14

17 17

CO

L-

UM

N BEELD: PIETER GENEE

EEN BOS VOL REGELS

Om te beginnen wacht je een boete van 800 euro als je wordt gepakt op het illegaal stropen van wild. Nu maakt het niet uit wanneer je een mier dood trapt, maar dood je een wild everzwijn dan heb je een groot probleem. Illegaal vissen kost je 200 Euro tenzij je een visvergunning hebt. Maar de boete op wildkamperen in combinatie met een kampvuur spant de kroon. Met maar liefst 1500 Euro. Al deze regels maken het erg lastig om legaal een goede vleselijke maaltijd op tafel te zetten. Hierdoor wordt het heel erg lastig om goed te kunnen survivallen als hobbyist in de Ardennen. Stel je voor. Je bent een voortvluchtige in de Ardennen. Overal bos om je heen. Je hebt geen eten meer. Je kan niet naar een dorp. Je maag verlangt naar voedsel. Je bent volledig uitgeput. Nieuwe energie is van

levensbelang. Op dat moment zijn de Ardennen de ideale plek. De bossen zitten vol met wild vlees zoals everzwijnen, reeën, herten en knaagdieren zoals konijnen, hazen en eekhoorns. Planten en bessen zijn er in overvloed. Veel voorkomende planten in de Ardennen zijn de brandnetel, paardenbloem, vrouwenmantel, kaasjeskruid, gentiaan, wolfsklauw en weegbree. Als je moet overleven kunnen de Ardennen dus meer dan geschikt zijn. Onze conclusie bij Endure is, als je relaxed wilt survivallen als hobbyist, ga dan niet naar de Ardennen, je zal het door alle regels niet overleven. Heb je geen zin om bakken met geld te moeten betalen, maar je wilt wel wildkamperen, vis vangen, wilde dieren stropen en kampvuren maken, ga dan lekker naar Canada.

BEELD: JOOST VOS

Door de vele regels is het erg lastig om goed te survivallen in de Ardennen. Een gezellig weekend in La Roche en Ardenne kan

zo uitmonden in een financieel fiasco. Boswachters patrouilleren als militairen overdag én ‘s nachts in het gebied, om te checken of iedereen zich aan de regels houdt.

16

5

TIP

S

TEKST: JOOST VOSILLUSTRATIES: SASKIA VISSERS/JESLKE SMEDING

Om je krachten te sparen is het fijn dat je niet in rondjes gaat lopen. Een truc om dit te voorkomen is het gebruik van de zon en je horloge. Allereerst, pak je horloge en houdt deze plat. Dan wijs je de korte wijzer richting de zon en kijk je waar de twaalf op de wijzerplaat heen wijst. Precies in het midden van deze twee bevindt zich het zuiden. Voorwaarde hiervoor is dat je je op het noordelijk halfrond bevindt, ten zuiden van de evenaar moet je de twaalf richting de zon wijzen.

HORLOGENAVIGATIE

In de natuur liggen virussen en bacteriën op de loer, ook in mooie bergbeekjes met kristalhelder water. Aangezien het nogal zonde is om de vis, die je de vorige dag met zoveel moeite hebt gevangen, door een opgelopen buikgriep uit te kotsen, is het altijd aan te raden om het zekere voor het onzekere te nemen en alle ongewenste levensvormen dood te koken.

WATERKOKEN

Toegegeven, paardenbloemen zijn niet te vergelijken met een salade caprese, maar eenmaal gekookt smaken ze prima. Als je tijd hebt kan je ze zelfs door laten koken om zo jam te maken. Ze bevatten veel energie en zijn makkelijk te vinden.

PAARDENBLOEMENZIJN GOED TE ETEN

Er is niks zo vervelend als een stel blaren op je voeten terwijl je de volgende dag nog zes uur moet lopen. Probeer je voeten droog te houden en laat ze na een dag lopen goed drogen om schimmel te voorkomen. Doe dus nooit natte sokken aan.

HOU JE VOETEN DROOG

Het is makkelijk om te denken dat je geen wandelstok nodig hebt. Je bent immers sterk en fit. Zolang je zonder tas loopt kan dat ook prima. Heb je wel een zware rugzak bij je dan haalt een stok veel gewicht van je knieën af. Zo voorkom je blessures en zijn afdalingen veel minder zwaar.

ZOEK EEN STOK

1

2

3

4

5

ARDENNEN UNIVERSITY

19 18

21 21

RE

PO

-R

TA

GE


RE

PO

-R

TA

GE

EEN MAGISTRALEMAALTIJD

IN GESPREK MET:CHEFKOK CAREL ELSENBURG

Met een vriendelijke glimlach ziet Elsenburger er ontspannen en sympathiek uit. Zijn overall is nog maagdelijk wit. Zijn haar zit verzorgd in een kuifje. ‘Als het gaat over smaak, niet over het voeden van monden vind ik dat dingen uit de natuur verreweg het meeste smaak hebben’ begint Elsenburg.

‘De invloeden zijn veel diverser. Het is veel veranderlijker. Net als dat je een koe in een schuur vet mest of je laat de koe grazen in een wei waar onkruid en wilde planten groeien. Het vlees en de melk krijgt daar door een hele andere smaak. Ik vind dat heel belangrijk.’

Overleven in de natuur is een vak apart, vooral als het gaat om voedsel. Beeldredacteur Saskia en ik staan in de steriele keuken

van de Hotelschool The Hague in Amsterdam. We hebben een afspraak met de chef-kok Carel Elsenburg van Le Début, het in de hotelschool gevestigde restaurant. Hij legt uit hoe je met ingrediënten uit de natuur een culinair hoogstandje kan maken, zodat eten uit de natuur voedzaam en smakelijk blijft.


20

22

22

‘Een ander interessante visie is de permacultuur’ vervolgt Elsenburg. Permacultuur houdt in dat je een stuk grond z’n gang laat gaan. Dit staat weer enorm in contrast met bijv. Brazilië waar nog steeds 40 voetbalvelden per dag worden omgekapt in de Amazone’ zegt Elsenburg. ‘Die velden worden gekapt om voor ons rundvlees sojabonen te verbouwen, want koeien eten sojabonen. Dat vind ik wel zorgelijk.’ Het gesprek wordt even onderbroken door een student. ‘I’m very very sorry to disturb you, but what would you like to order for tonight?’ vraagt de student nerveus. ‘Doe maar een pizzaatje’ zegt Elsenburg.

‘Ik zou liever koken met wat de natuur te bieden heeft, maar je moet natuurlijk ook realistisch blijven’ vervolgt Elseburg. ‘Als je voor 50 mensen per dag moet koken is dit niet realistisch. ‘Je zag net wat er aan wilde vogelmuur groeide, dat is niet genoeg om 50 mensen mee te voeden. Je zou het dan weer moeten gaan bij kweken. Overigens is vogelmuur een vorm van onkruid. Er zijn ontelbare andere soorten onkruid die eetbaar zijn. Denk aan paardenbloemblad. ‘De Cicoria’, dit is een hele grote familie waar witlof ook toe behoort. Dat zijn allemaal bittere slasoorten die eigenlijk overal groeien en die je prima kan eten, maar ook vogelmuur, dat groeit echt overal. Dat kan je prima als sla eten of als spinazie stoven.

“IK ZOU LIEVER KOKEN MET WAT DE NATUUR TE BIEDEN HEEFT”

EEN MAGISTRALE MAALTIJD

BEELD: SASKIA VISSERS

23

25 25

Er zijn dus best wel veel dingen mogelijk, ook als je gaat kijken naar vlees’ vervolgt Elsenburg. ‘Bijvoorbeeld in sprinkhaan in zitten best veel eiwitten en ze zijn ook nog heel smaakvol. Je moet ze wel even garen, want levende organismen dragen namelijk altijd bacteriën bij zich. Dus aan een stokje rijgen en eventjes boven het vuur houden, maar dan heb je ook iets wat je goed zou kunnen eten. Zullen we gewoon eens even naar buiten lopen en kijken wat we kunnen vinden aan ingrediënten om een soort van salade te maken?’ vraagt Elsenburg. Na nog geen 2 minuten buiten lopen komen we ons eerste potentiële ingrediënt al tegen. De vlierbloesem’ zegt Elsenburg. De vlierbloesems hebben een wat honingachtig aroma. ‘Proef maar’. Tegelijkertijd wijst Elsenburg ons op een groepje paardenbloemen. ‘Die kunnen we sowieso ook meenemen, want die kan je gewoon prima eten. Vooral de steel, die is het lekkerste. Dat smaakt een beetje witlof- achtig.’ Een paar meter verder komen we een groep

wilde viooltjes tegen met daarnaast wat bieslook. ‘Die kunnen we ook prima gebruiken. Bieslook groeit eigenlijk overal in het wild.’ legt Elsenburg uit.

Vijf korte minuten later zijn alle ingrediënten voor de salade bij elkaar gezocht. Onder aan deze pagina staat een lijst met alle ingrediënten.

Netjes naast elkaar op de snijplank liggen de ingrediënten. Met chirurgische precisie snijdt Elsenburg van enkele ingrediënten de lelijke plekjes en drapeert ze vervolgens stuk voor stuk op een berkenhouten bast. En voila! Het ziet er magistraal uit. Een maaltijd die ik in de wildernis wel zou willen eten. Behalve de sprinkhaan, daar heb ik zo mijn twijfels over, maar als ik moest overleven dan zou ik wel moeten.

Vogelmuur: onkruid soort

Bieslook: uiensoort

Bloemen van de bieslook

Paardebloemblad: bitter van smaak

Wilde violen

Oost-Indische kers: mosterd- en radijsachtig van smaak

3 Sprinkhanen

EEN MAGISTRALE MAALTIJD

BEELD: SASKIA VISSERS

24

26

26

AR

TI-

KE

L

TEKST JOOST VOSBEELD ALES KRIVEC

Dat ons reukvermogen hét ‘overlevingszintuig’ is, is vooral te zien in de hersenen. Geuren komen onze neus binnen en worden vervolgens door receptoren omgezet in informatie die via zenuwen in onze hersenen belanden. Deze informatie wordt verwerkt in een van de oudste delen van ons brein, namelijk het limbisch systeem. Dit systeem bestaat al zo’n 200 tot 500 miljoen jaar en is speciaal bedoeld voor overleving en het beschermen van ons lichaam. Informatie van onze andere zintuigen worden verwerkt in de nieuwe delen van ons brein. Deze nieuwe delen zijn voornamelijk verantwoordelijk zijn voor onder andere logica, creativiteit en ruimtelijk inzicht. Dit bewijst maar weer dat onze reukzin voor onze voorouders, essentieel was voor overleving.

Als je erover nadenkt is het eigenlijk ook vrij logisch; als je rook ruikt, zit je op het puntje van je stoel en van de lucht van een bedorven maaltijd krijg je lichtelijke braakneigingen. Dit alles gaat automatisch en doet ons

lichaam om ons te beschermen. Het blijkt zelfs zo te zijn dat wetenschappers denken dat ons brein wel duizenden verschillende geuren kan onderscheiden. Zo ondervond ik laatst tijdens een survivaltocht hoe eikenmos ruikt. Het moment dat ik mijn neus in het mos stak rook ik een zoetfrisse lucht. Wie had gedacht dat mos zoet zou ruiken? Achteraf ontdekte ik na onderzoek dat eikenmos vroeger al werd gebruikt door de Egyptenaren om de graven van hun farao’s fris te laten ruiken. Indianen gebruikte het mos daarentegen als een hoestdrank. Sinds de 16 eeuw wordt het voornamelijk gebruikt door de cosmetische industrie voor het samenstellen van masculiene parfums. Tegenwoordig ruiken onze neuzen alleen maar parfums, deodorant, uitlaatgassen, etensluchten en ga zo maar door. Maar mocht je op een survivaltocht echt moeten overleven zet dan je neus op scherp!

Geuren. Eén van de belangrijkste prikkels van het menselijk lichaam. Geuren kunnen ons niet alleen genot geven, maar ook onze levens redden. Tijdens een survivaltocht

in de Ardennen ontdekte ik de belangrijke functie van onze reukzin en ben hier na mijn terugkomst met mijn ‘neus’ wat verder ingedoken. Wat blijkt? Onze reukzin is de meest primaire van alle zintuigen en dus van cruciaal belang om te overleven.

DE GEUR VAN OVERLEVEN

RE

PO

-R

TA

GE


AR

TI-

KE

LBEELD: PAUL JARVIS

27

28

28

ENDURE 1

Documents

Transcript of ENDURE 1