Empowerment en bindkracht
-
Upload
pieter-uytterlinde -
Category
Documents
-
view
217 -
download
2
description
Transcript of Empowerment en bindkracht
Bind-Kracht:visie en kader van empowerment
Kristel Driessens
Tine Van Regenmortel
Koen VansevenantKoen Vansevenant
1
BIND-KRACHT in ARMOEDE
• Missie: begeleiders versterken en ondersteunen in krachtgericht werken met mensen in armoede
• Aandachtspunten:
VERBINTENISPROBLEMATIEKVERBINTENISPROBLEMATIEK
AFHANKELIJKHEID
• Hulpverlening
VERBINDEND en VERSTERKEND werken in dialoog
2
Krachtgerichte hulpverlening
werkt verbindend
veerkracht eigen drijfveren positieve ervaringen competenties
krachten
versterking van zelfbeeld
vertrouwen samen op weg erkenning en respect
betekenis verantwoordelijkheid greep
Verbindend werken is
versterkend en autonomieverhogend
3
Eigenheid van Bind-kracht
onderzoekonderzoek
ervaringsdeskundigervaringsdeskundigpraktijkpraktijk
Theoretische kaders
Theoretische kaders
werkveldwerkveldMethodische handvatten
Methodische handvatten
publicaties
ervaringsdeskundigheid
ervaringsdeskundigheid
praktijkpraktijk
trainertrainer
coachcoachcursistcursist
vormingen
4
Vanuit een erkenning voor
• De complexiteit van problemen
• De diepe kwetsuren
• De hogere druk in het werkveld
• De nadruk op korte-termijn-resultaten • De nadruk op korte-termijn-resultaten
• De terugkeer van het individueel schuldmodel
• De onmacht van de sociaal werker/ Hulpverlener
• De spanningsvelden in de relatie met mensen in armoede
5
Visie op armoede
Niveau van de oorzaak
Aard van de oorzaak
Intern Extern
Micro Persoonlijke tekorten
Individueel schuldmodel
Persoonlijke ongevallen
Individueel ongevalmodel
Meso Structuur, functioneren van de groep, institutie
Door externe instantie (gemeenschap, institutie)
meervoudige kwetsbaarheid
Empowerment
groep, institutie
Institutioneel schuldmodel
(gemeenschap, institutie)
Institutioneel ongevalmodel
Macro De maatsch. ordening
Maatsch. schuldmodel
Maatsch. veranderingen
Maatsch. ongevalmodel
meervoudige kwetsbaarheid
Empowerment
6
Definitie van armoede
(Vranken – Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting)
‘Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen
dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het
individuele en collectieve bestaan. individuele en collectieve bestaan.
Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde
leefpatronen van de samenleving. Deze kloof
kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen.’
7
De Bind-Kracht visie op armoede
• Meervoudige kwetsbaarheid als
verklaringsmodel
• Gelaagd kijken naar armoede
• Aandacht voor het leefwereldperspectief
• De schuldvraag voorbij
• Het krachtenperspectief centraal
• Aandacht voor heterogeniteit
8
Een probleem- en krachtgerichte kijk
• Multi-complexe problematiek de crisissen en de stress
• machteloosheid en afhankelijkheid
• Sociaal isolement / eenzaamheid
• Gevoelens van wantrouwen
• Openheid voor het unieke vanelk levensverhaal als potentie
• Aanwezige verbindingen en Hulpbronnen
• Trots- en survivals pride
• Inzet en drijfveren
• loyaliteiten en solidariteit • Gevoelens van wantrouwen
• Gestoorde communicatie/taal
• onveilige gehechtheid/ parentificatie
• Berusting en apathie
• Verbintenisproblematiek
• Verloren kapitaal: een vicieuze negatieve spiraal
• loyaliteiten en solidariteit
• Overlevingsstrategieën en veerkracht
• Vaardigheden en creativiteit
• Humor
• Restanten van vertrouwen /zelfwaarde
• Zelfsturing en initiatief nemen
10
Def. Van Armoedebestrijding
(aanvulling Van Regenmortel)
‘Deze kloof kan enkel worden overbrugd wanneer
de samenleving een appèl doet op het
psychologisch kapitaal van personen in armoede en
van hun omgeving. De samenleving maakt daarbij
ook de economische, sociale en culturele ook de economische, sociale en culturele
kapitaalvormen voor hen toegankelijk. Zo krijgt
iedereen gelijke kansen op niet-kwetsende sociale
en maatschappelijke interacties en op waardevolle
bindingen met zichzelf, de anderen, de
maatschappij en de toekomst.’
11
De Bind-Krachtvisie op armoedebestrijding
• Krachtgericht en integraal werken
• Structureel werken aan een sociaal rechtvaardige
samenleving
• Via dialoog en participatie
• In relationele gelijkwaardigheid met mensen in
armoede
• Vanuit een geloof in de kracht van diversiteit
12
Empowerment als paradigma• Empowerment is een denk- en handelingskader: het
is een geheel aan overtuigingen en zienswijzen die door de leden van een bepaalde samenleving of groep worden gedeeld..
• Het gaat over een fundamentele verandering in het kijken naar sociale problemen
– Bottom-up benadering/vanuit de doelgroep
– Focus op welzijn, krachten en – Focus op welzijn, krachten en omgevingsinvloeden
– Positief en pro-actief
– Empowerment vecht actief discriminerende en onderdrukkende praktijken aan.
13
Empowerment heeft een primaire bekommernis voor
personen of groepen die maatschappelijk kwetsbaar zijn.
• Erkenning van individuele, sociale en
maatschappelijke kwetsbaarheid
• Geen blaming the victim ook geen blaming the
system
• Verbindingsproblematiek (met zichzelf, anderen,
samenleving)
• Verbindingen herstellen
• Focus op positieve aandacht en netwerken die groei
mogelijk maken
14
Waardenoriëntatie
• Sociale rechtvaardigheid
• Pluralisme
• Kracht en macht
– Power from within
– Power with– Power with
– Power to
• Eigen kracht en gedeelde verantwoordelijkheid
• Vermaatschappelijking en kwartiermaken
• Doel: volwaardig burgerschap
15
De empowermentbloem
Verbindend&
Positief
gelijkwaardigheid, respect, present,
ontmoeting
Integraal
•Brede kijk, contextgerichtheid
Inclusief
iedereen betrokken
Verbindend&
versterkendGestructureerd
planmatig, transparant, doelen op korte en lange
termijn
Gecoördineerd
samenwerking, onderlinge
afstemming, regie
Proactief
•anticiperend
•Informeren
•Actief opsporen
Participatief
zeggenschap, invloed,
eigenaarschap
16
OMSCHRIJVING VAN EMPOWERMENT
Empowerment is viewed as a process: the mechanism by which people, organizations and communities gain mastery over their lives. (Rappaport, 1984)
Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via
� het verwerven van controle,
� het aanscherpen van kritisch bewustzijn
� en het stimuleren van participatie
(Van Regenmortel, 2002)
17
Een gelaagd concept
• Niveau van het individu
• Niveau van de organisatie(s)• Niveau van de organisatie(s)
• Niveau van de gemeenschap
18
KENMERKEN VAN EMPOWERMENT
• Interactionistische en dynamische kijk: verwerven van kracht kan slechts mits ondersteuning van de omgeving
• Empowering processen en empowered outcomes
• Kijken naar persoonlijke en maatschappelijke problemen vanuit verschillende dimensies: psychologische, sociologische, filosofische, gender-verscheidenheid enz
• Empowerment omvat een dubbelperspectief: de • Empowerment omvat een dubbelperspectief: de ‘mannelijke’ concepten van meesterschap, macht en controle gaan samen met de ‘vrouwelijke’ concepten van verbondenheid, coöperatie en caring
• Empowerment is een continue variabele en open einde constructie.
19
Bouwstenen voor
krachtgericht werken
1. Bewust werken vanuit een visie
2. Aandacht voor de leef- en ervaringswereld van
mensen in armoede
3. Evenwichtig omgaan met spanningsvelden en
rolpatronen
4. De krachtgerichte basishouding
5. Versterkend en verbindend werken vanuit het
empowermentparadigma
20
Het krachten-model van Rapp
Uitgangspunten
• alle mensen hebben doelen en talenten.
• alle omgevingen omvatten bronnen, mensen en
mogelijkheden. mogelijkheden.
• nieuw perspectief. Focus op mogelijkheden,
opties, welzijn (niet op problemen, disfuncties,
drempels, pathologie)
21
NichesWerk
Vrije tijd
Huisvesting
Aspiraties
Competenties en talenten
Hulpbronnen
Sociale relaties
Het krachten-model van Rapp
Persoon Omgeving
Huisvesting
Opleiding
Sociaal netwerk
Vertrouwen
Gewensteuitkomsten
talenten
Mogelijkheden
22
De Niches
Natuurlijk Gecreëerd
Vastzettende
niche
Entrapping
niche
Armoede-werkloosheid
Thuisloosheid
Stigmatisering-
Uitsluiting
Totale instituties
Gespecialiseerde,
categoriale voorzieningen
Kansen- Integratie/inclusie Vermaatschappelijking van Kansen-
biedende
niche
Enabling
niche
Integratie/inclusie
Kansen tot werk, vrije
tijdsbesteding
Betrokkenheid in de
familie
Actief burgerschap in de
gemeenschap
Vermaatschappelijking van
de zorg
Inclusief onderwijs
Supported employment
Toegankelijke verenigingen
23
Relationele dynamiek met een dynamisch
doel
DialoogDialoog
Relationele
Autonomie controle en zelfsturing
Relationele
Autonomie controle en zelfsturing
Dialoog
Kritisch bewustzijn
participatie
Dialoog
Kritisch bewustzijn
participatie
loslatenloslaten
Verbondenheid
Gedragenheid en rolopname
Verbondenheid
Gedragenheid en rolopname
vasthoudenvasthouden
25
Empowerment in de hulpverlening als proces van
reïntegratie met dialoog en rolopname als sleutels
Binding
Herverbinding en herstel
Vanuit dialoog
Netwerk
Verbreding
Bridging
RolopnameGedeelde
EMPOWERMENT
Maatschappelijke actie en zingeving
Realisatie van duurzame sociale
grondrechten
Versterken kapitaalvormen
Samenredzaamheid en gedeelde
verantwoordelijkheid
Gedeelde verantwoordelijkheid
Vaardigheden en competenties
26