Stress en burnout bij archivarissen

Prof. dr. Elke Van Hoof05.2.2016

Studiedag archivarissen

Overzicht

1. Inleiding2. Onderzoekspopulatie3. Theoretische achtergrond4. Resultaten5. Bespreking

1. Inleiding

• a) VVBAD is een beroepsvereniging met leden die zich vrijwillig aansluiten. Er bestaat dus geen exhaustief overzicht van de uitoefenaars van het beroep “archivaris”;

• b) door het lappendeken van soorten archiefdiensten en soorten archivarissen is het aannemelijk te vermoeden dat het veranderingsprobleem niet overal en door iedereen even nijpend voelbaar is. Hoe uit te vinden waar/in welke sector het probleem zich precies voordoet?

• N = 130• Proefpersonen>20 missing items werden

uitgesloten voor verdere analyses

2. Onderzoekspopulatie

• 56% vrouwen• 78% voltijds (11% 4/5 en 11% <4/5)• 85% hogere studies• Gemiddelde leeftijd = 40 jaar (23-64)

– 21-30: 18%– 31-40:30%– 41-50: 21%– >51: 24%(missing = 7%)

3. Theoretische achtergrond

• STRESSOREN / HINDERPALEN– “those physical, psychological, social, or organizational

aspects of the job that require sustained physical and/or psychological (cognitive and emotional) effort or skills and are therefore associated with certain physiological and/or psychological costs” (Demerouti et al., 2001, p. 501)

– Vragen energie en demotiveren

• HULPBRONNEN– “those physical, psychological, social, or organizational

aspects of the job that may do one of the following: (a) be functional in achieving work goals; (b) reduce job demands and the associated physiological and psychological costs; (c) stimulate personal growth and development” (Demerouti et al., 2001, p. 501)

– Geven energie en motiveren

• ONWELZIJNSINDICATOREN– Negatieve uitkomsten

• WELZIJNSINDICATOREN– Positieve uitkomsten

4. Resultatengemiddelde mediaan SD min max

UBOS

Emotionele uitputting 1.6 1.2 1.3 0 5.4

Mentale distantie 1.4 1 1.2 0 6

Verminderd gevoel competentie 4.2 4.3 1 2 6

UBES

Vitaliteit 4.4 4.6 1.1

Toewijding 4.61 5 1.2

Absorptie 3.9 4 1.3

Herstelbehoefte vragenlijst 66.56 72.72 30.56

Veerkracht 3.4 3.5 0.89

gemiddelde mediaan SD min max VERPL ACUTE ZORG GZHZORG ARTSEN GGZ ZH MANAGERS KANTOORUBOS 2.6 2.5 0.6

Emotionele uitputting 1.6 1.2 1.3 0 5.4 1.9 1.81 1.69 1.89 2.05Mentale distantie 1.4 1 1.2 0 6 1.5 1.27 1.18 1.32 1.34

Verminderd gevoel competentie 4.2 4.3 1 2 6 4.78 4.22 4.62 4.71 4.38

UBESVitaliteit 4.4 4.6 1.1 3.04 4.29 4.15Toewijding 4.6 5 1.2 3.29 4.26Absorptie 3.9 4 1.3 2.96 3.98

Herstelbehoefte vragenlijst 66.56 72.72 30.56

Veerkracht 3.4 3.5 0.89

• Geen verschil tussen mannen en vrouwen• Bij geen enkele (sub)schaal zijn er significant

statistische effecten terug te vinden tussen personen met een verschillende functie (archiefmedewerker, archivaris, hoofdarchivaris).

• Archieftype geen significante impact voor UBOS• Omvang van de collega’s~UBOS (emo uitp),

herstelbehoefte• Werkregime ~veerkracht (effect op 4/5)

Mentale distantie/leeftijd

Bevlogenheid-vitaliteit/leeftijd

Bevlogenheid-absorptie/leeftijd

Herstelbehoefte/leeftijd

Bevlogenheid-absorptie/archieftype

“In welke mate heb je het gevoel dat je je talenten kan inzetten in je job?”

• Aantal respondenten beantwoord: 91/130• Aantal positief (Ja)? 64/91• Hoeveel negatief (Nee)? 19/91• Hoeveel gemengd antwoord? 8/91

“Wat zijn de 3 belangrijkste stressbronnen?”

• Aantal respondenten beantwoord: 98/130• Aantal uitdrukkelijke nuanceringen: 8/98

Stressbronnen Omgeving (153)

2.6.1. Gebrek aan ondersteuning bij de uitvoering van de archieftaken (24) 2.6.2. Onbegrip/gebrek aan appreciatie (20) 2.6.3. Collega's (medewerkers, niet-archivarissen, in de organisatie) (20) 2.6.4. Besparingen/beperkt budget (15) 2.6.5. Conflict met de beleidsprioriteiten/visie organisatie (14) 2.6.6. Leidinggevende/directe overste (13) 2.6.7. Jobonzekerheid/gebrek aan carrièreperspectief (12) 2.6.8. Herstructurering/reorganisatie (11) 2.6.9. Communicatie in de organisatie (collega's, leidinggevenden, …) (10) 2.6.10. Hiërarchie (directie, raad van bestuur, gemeentebestuur,...) (7) 2.6.11. Stroeve samenwerking met ICT-dienst (7)

Jobinhoud (88)

2.7.1. Work(over)load/te omvangrijk takenpakket (29) 2.7.2. Gebrek aan (geschoold) personeel (20) 2.7.3. Bureaucratie/administratieve procedures (12) 2.7.4. Deadlines (6) en Tijdsgebrek (6) 2.7.5. Inhoudelijke zorgen (vb. archiefdeteriorisatie, nakende verhuis, ...)(7) 2.7.6. Veeleisende klant (6) 2.7.7. Verlies jobsatisfactie (5) 2.7.8. Constante onderbreking (2)

Persoonlijk

2.8.1. Gebrek aan kennis (2) en Gebrek aan informaticakennis (3) 2.8.2. Woon-werkverkeer (3) + Geen thuiswerk mogelijk (1) 2.8.3. Competenties (presentaties geven, managementvaardigheden, …) (4) 2.8.4. Werk-gezin (1) 2.8.5. Foute job (1)

4. Conclusie

• Stressgerelateerde problemen overeenkomstig met andere sectoren

• MAAR dat wil niet zeggen dat er geen stressgerelateerde problemen zijn

• De beleving van stress is multidimensionaal en subjectief!!

elke.van.hoof@vub.ac.be