ELEKTRONISCHE HULPMIDDELEN BIJ DE AANPAK VAN PATIËNTEN MET PROBLEMATISCH ALCOHOLGEBRUIK

Anneleen Huybrechts, Annelien Vanneste, Eline Bloemen, Ellen De Smedt, Eva Straus, Hanne Lavens en Tim de Rechter

Prof Dr. Cathy MatheïDr. Leo Pas

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultaten BeperkingenBesluit

Onthouding

Gematigd

Drinken

Overmatig gebruik

Schadelijk gebruik

Alcohol - afhankelijkhei

d

Soorten alcoholgebruik

> 21 ♂ /14 ♀

standaard -glazen

per week

+Lichamelijk

e, psychische,

sociale problemen

Problematisch alcoholgebruik

Inhoud

InleidingLiteratuurstudie

Elektronische hulpmiddelenBarrières voor gebruik elektronische hulpmiddelen Faciliterende factoren voor het gebruik van elektronische hulpmiddelen

ModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultaten BeperkingenBesluit

Literatuurstudie

DoelOpsporingBegeleiding

EffectiviteitKorte termijnLange termijn

MeerwaardeAnoniemLaagdrempeligTijdsefficiënt

SoortenZelfhulpHuisartsgestuurd

Elektronische hulpmiddelen

Inhoud

InleidingLiteratuurstudie

Elektronische hulpmiddelenBarrières voor gebruik elektronische hulpmiddelen Faciliterende factoren voor het gebruik van elektronische hulpmiddelen

ModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingenBesluit

Barrières voor het gebruik van elektronische hulpmiddelen

Financieel

Kostprijs

Toenemende

tijdsbelasting

+ werkdruk

Kwaliteit van

zorg?Gebruiks –onvriendeli

jk

Taal

Privacy

Toegang

internet

Arts-patiëntrelatie

Faciliterende factoren voor het gebruik van elektronische hulpmiddelen

Sociale normGebruiksvriendelijke hulpmiddelenTraining en ondersteuningFinanciële tegemoetkomingGarantie privacy patiëntMedicolegale begeleiding

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingenBesluit

Modellen

Niet-elektronisch

Elektronisch

Huisartsgestuurd Zelfhulp

Me-ASSIST www.alcoholhulp.bewww.minderdrinken.nl

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingenBesluit

Onderzoeksvragen

Hoe beïnvloeden arts – en patiëntkenmerken de keuze

van het model?

Wat zijn de faciliterende factoren voor het gebruik

van elektronische hulpmiddelen in het

algemeen?

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingen Besluit

Methode

Enquête bij Vlaamse huisartsen

Analyse in MS ExcelBeschrijvende gegevens

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingen Besluit

Algemeen

76 respondenten

Non responders?Aantal jaren actief als huisarts

0-5 jaar 37%6-24 jaar 30%≥ 25 jaar 33%

Groepspraktijk 55%Provincie Antwerpen 50%

Advies om informatie op het web te bekijken

20%

80%

JaNee

Keuze van het model

Modelkeuze

19%

22%

4%

55%

Niet-elektron-ische aanpak

Huisartsges-tuurd model

Zelfhulp-websites

Combinatie van elektronische modellen

Hoe beïnvloeden arts – en patiëntkenmerken de keuze van het model?

Artsgebonden factoren

0-5 jaar 6-24 jaar >25 jaar0%

20%

40%

60%

80%

100%

4%

13%

40%

18%

30%

20%

4%0%

8%

75%

57%

32%

Niet-elektronische aanpak

Huisartsgestuurd model

Zelfhulpwebsites

Combinatie van elektronische modellen

Modelkeuze – Actieve jaren

Bespreking

Niet beïnvloedende factoren:

• Motivatie• Locatie

praktijk• Type praktijk

PatiëntkenmerkenModelkeuze - Patiëntengroep

Meestal worden beide elektronische modellen overwogenVoorkeur bij bepaalde groepen:

Jongeren zelfhulp65+ niet-elektronisch/huisartsgestuurd Sociaal zwakke groepen huisartsgestuurdWeinig ziekte-inzicht huisartsgestuurd

Bespreking

- Voorkeur: stereotiep?- Modellen complementair?- .

Wat zijn de faciliterende factoren voor het gebruik

van elektronische hulpmiddelen in het

algemeen?

Faciliterende factoren

Als het een stapmatige begeleiding ondersteunt

Aanwezigheid van een link naar professionele hulp 

Integratie van wetenschappelijk onderbouwde informatie in het huisarts-gestuurde model

Garantie van de privacy van de patiënt 

Ondersteuning van het gebruik door richtlijnen

Aanwezigheid van een  gemakkelijke en snelle screeningtest 

0% 20% 40% 60% 80% 100%

64%

71%

79%

64%

71%

86%

90%

90%

90%

94%

94%

97%

Huisartsen die elektronische aanpak willen imple-menteren

Huisartsen die elektronische aanpak NIET willen imple-menteren

Faciliterende factoren - Modelkeuze

Financiële tegemoetkoming 

Collega-huisartsen die het ook gebruiken

Medicolegale ondersteuning bij problemen hiermee

Publieke campagnes door de overheid rond elektronische

hulpmiddelen 

Beschikbaarheid in de talen van mijn praktijk

Verspreiding van folders met een link naar de website

0% 20% 40% 60% 80% 100%

21%

29%

14%

29%

21%

50%

63%

65%

69%

69%

71%

76%

Huisartsen die elektronische aanpak willen implementeren

Huisartsen die elektronische aanpak NIET willen imple-menteren

Faciliterende factoren

Bespreking- Winst halen bij jonge artsen- Top 5:

1. Aanwezigheid van een snelle en gemakkelijke screeningstest

2. Een link naar professionele hulp3. Privacy van de patiënt4. Het bevatten van een stapmatige begeleiding5. Integratie van wetenschappelijk onderbouwde

informatie in het huisartsgestuurd model

- Financiële tegemoetkoming en arts-patiëntrelatie minder belangrijk

- .

Faciliterende factoren - Modelkeuze

Voorkeur implementatie

82%

8%8% 2%

In het EMDVia InternetAls AppAndere

Implementatie

Voorkeur implementatiemethode Implementatie

Handleiding online

Infosessie door externe spreker in LOK-groep

0% 20% 40% 60% 80%

57%

70%

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultatenBeperkingenBesluit

Beperkingen

Kleine, geselecteerde studiepopulatieNiet-evenwichtige verdelingResponsratio

Inhoud

InleidingLiteratuurstudieModellenOnderzoeksvragenMethodeBespreking resultaten BeperkingenBesluit

Besluit

> 3/4 wil, maar slecht 1/5 gebruikt het reeds

Jonge artsen proberen te overtuigen

Beide modellen zinvol:Afhankelijk van patiëntkenmerkenIn overleg met patiënt

Faciliterende factorenToepassing in het EMD!Aanleren door een spreker in de LOK-groep + online handleiding

Referenties Anderson P, Gual A, Colom J. Alcohol and Primary Health Care: Clinical Guidelines on Identification and Brief

Interventions. Department of Health of the Government of Catalonia: Barcelona 2005. Riper H, van Straten A, Keuken M, Smit F, Schippers G, Cuijpers P. Curbing Problem Drinking with Personalized-Feedback

Interventions: A Meta-Analysis. American Journal of Preventive Medicine 2009, 36(3): 247–255. Michels J, Hoeck S, Dom G, Goosens M, Van Hal G, Van Royen P. Problematisch alcoholgebruik: begeleiding door de huisarts. Huisarts

Nu 2011, 40(5): 137-150. Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) 2014 Factsheet Alcohol, http://www.vad.be/materiaal/dossiers/factsheet-

alcohol.aspx. WHO 2014 Global status report on alcohol and health, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/112736/1/9789240692763_eng.pdf?

ua=1 Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) 2009 Dossier Alcohol,

http://www.vad.be/media/50669/dossier_alcohol_met_titelblad.pdf. Stallman HM, Kavanagh D, White AM. Internet interventions for treatment of alcohol-related problems. Cochrane Database of

Systematic Reviews 2012, 11. Linke S, Murray E, Butler C, Wallace P. Internet-based interactive Health intervention for the promotion of sensible drinking: Patterns

of use and potential impact on members of the general public. J Med Internet Res 2007, 9(2): e10. Friedmann PD, McCullough D, Chin MH, et al. Screening and intervention for alcohol problems. A national survey of primary care

physicians and psychiatrists. J Gen Intern Med 2000, 15(2): 84-91. Kaner E, Bland M, Cassidy P, et al. Effectiveness of screening and brief alcohol intervention in primary care (SIPS trial): pragmatic

cluster randomised controlled trial. BMJ. 2013, 346: e8501. Me-Assist, http://www.me-assist.com Minder drinken, http://www.minderdrinken.nl Alcoholhulp, http://www.alcoholhulp.be Cunningham JA, Khadjesari Z, Bewick BM, Riper H. Internet-based interventions for problem drinkers: From efficacy trials to

implementation. Drug Alcohol Rev 2010, 29(6): 617-622. Carey KB, Scott-Sheldon LA, Elliott JC, Garey L, Carey MP. Face-to-face versus computer-delivered alcohol interventions for college

drinkers: A meta-analytic review, 1998 to 2010. Clin Psychol Rev 2012, 32(8): 690-703. Brendryen H, Lund IO, Johansen AB, Riksheim M, Nesvåg S, Duckert F. Balance--a pragmatic randomized controlled trial of an online

intensive self-help alcohol intervention. Addiction 2014, 109(2): 218-226. White A, Kavanagh D, Stallman H, et al. Online alcohol interventions: A systematic review. J Med Internet Res 2010, 12(5): e62. Fraeyman J, Van Royen P, Vriesacker B, De Mey L, Van Hal G. How is an electronic screening and brief intervention tool on alcohol

use received in a student population? A qualitative and quantitative evaluation. J Med Internet Res 2012, 14(2): e56

 

Referenties Riper H, Spek V, Boon B, et al. Effectiveness of E-self-help interventions for curbing adult problem drinking: A meta-analysis. J Med

Internet Res 2011, 13(2): e42. Cunningham JA. Comparison of two internet-based interventions for problem drinkers: randomized controlled trial. J Med Internet

Res 2012, 14(4): e107. Hester RK, Miller JH. Computer based tools for diagnosis and treatment of alcohol problems. Alcohol Res Health 2006, 29(1): 36-40. Hanna L, May C, Fairhurst K. The place of information and communication technology-mediated consultations in primary care: GPs’

perspectives. Fam Pract 2012, 29(3): 361-6. Murray E, Burns J, May C, et al. Why is it difficult to implement e-health initiatives? A qualitative study. Implementation Sci 2011,

6:6. Ahmad F, Skinner HA, Stewart DE, Levinson W. Perspectives of family physicians on computer-assisted health-risk assessments. J

Med Internet Res 2010, 12(2): e12. Ahmad F, Norman C, O'Campo P. What is needed to implement a computer-assisted health risk assessment tool? An exploratory

concept mapping study. BMC Medical Informatics and Decision Making 2012, 12:149. Nijland N, van Gemert-Pijnen J, Boer H, Steehouder MF, Seydel ER. Evaluation of internet-based technology for supporting self-care:

problems encountered by patients and caregivers when using self-care applications. J Med Internet Res 2008, 10(2): e13. Buti AL, Eakins D, Fussell H, Kunkel LE, Kudura A, McCarty D. Clinician attitudes, social norms and intentions to use a computer-

assisted intervention. J Subst Abuse Treat 2013, 44(4): 433–437. Keurhorst MN, Anderson P, Spak F, et al. Implementing training and support, financial reimbursement, and referral to an internet-

based brief advice program to improve the early identification of hazardous and harmful alcohol consumption in primary care (ODHIN): study protocol for a cluster randomized factorial trial. Implement Sci 2013, 8:11.

Anderson P, Kaner E, Wutzke S, et al. WHO Brief Intervention Study Group. Attitudes and managing alcohol problems in general practice: an interaction analysis based on findings from a WHO collaborative study. Alcohol Alcohol. 2004,39(4):351-6.

Bloemen E, de Rechter T, De Smedt E, et al. Elektronische hulpmiddelen bij de aanpak van patiënten met problematisch alcoholgebruik: nieuwe perspectieven. In press.

Funk M, Wutzke S, Kaner E, et al. World Heatlth Organization Brief Interview Study Group. A multicountry controlled trial of strategies to promote dissemination and implementation of brief alcohol intervention in primary health care: findings of a World Health Organization collaborative study. J Stud Alcohol. 2005, 66(3):379-88.

Nog een (vragen)rondje?