Elektrisch tekenenVakinhoud:

Deel I: residentieel� Elektrische schema’s leren lezen en tekenen� AREI� Oefeningen� Oefeningen

Deel II: industrieel� Industriële motorschakelingen� Oefeningen

In het labo maken we gebruik van het programma EPLAN:

Labo EPLAN � Voor het labo EPLAN brengt IEDEREEN een

extern opslagmedium (USB stick/USB HD) mee!!!

� Zonder stick/HD is het niet mogelijk een project binnen EPLAN op te slaan/openen!binnen EPLAN op te slaan/openen!

� Om problemen te vermijden zorg je er voorafvoor dat de driveletter van je USB opslagmedium op “U” staat. Indien de driveletter samenvalt met een gebruikte driveletter in het labo wordt de hardware niet herkend. Het wijzigen van driveletters is in het labo vergrendeld!

Wijzigen van Driveletter� Deze computer, rechtsklikken.� In het snelmenu kies je voor beheren� Kies schijfbeheer� Klik rechts op je verwisselbare schijf� Klik rechts op je verwisselbare schijf� Stationsletter en paden wijzigen� Kies voor de letter U aangezien deze binnen school niet gebruikt is.

� Screenshots zie website http://193.190.56.244/~rmeerman/login/Login_1BA/Elektrisch%20tekenen/Theorie%20PPS%20bestanden/Wijzigen%20stationsletter.pdf

Studiebegeleiding� Oefeningen maken en voorbereiden� Verbeteren en nazien van opgegeven opdrachten (Permanente evaluatie)opdrachten (Permanente evaluatie)

� Controle afwezigheden

LES1� Tekenen van elektrische schema’s� Lichtschakelaars� Elektriciteitsgebruik residentieel� Elektriciteitsgebruik residentieel� Opdracht (moet afgegeven worden bij aanvang 2e oefenzitting)

1 Afspraken� Om ervoor te zorgen dat elektrische tekeningen universeel zijn en dus door iedereen leesbaar, moeten we ons houden aan een aantal regels. Deze regels zijn vastgelegd in Normen.vastgelegd in Normen.

Teken afspraken1. Bij kruisen van leidingen:

� Bolletje op kruising: geeft een verbinding weer.� Geen bolletje op kruising: draden kruisen � Geen bolletje op kruising: draden kruisen

zonder verbinding.

Teken afspraken2. Weergave van schakelaars en contacten

Schakelaars en contacten worden steeds in ruststand getekend, dit is dus spanningsloos ruststand getekend, dit is dus spanningsloos en onbediend.Het contact wordt steeds zo getekend dat bij bediening een beweging van links naar rechts of van onder naar boven plaatsvindt.

2

1

S121

S2S1

Teken afspraken3. Oriëntatie van stroombanen

Stroombanen worden steeds van boven naar beneden of van links naar rechts getekend. Geen beneden of van links naar rechts getekend. Geen diagonale verbindingen.

Teken afspraken4. Oriëntatie van schakelaars en contacten

Schakelaars worden steeds verticaal van boven naar beneden of horizontaal van links naar naar beneden of horizontaal van links naar rechts getekend.

2

1

S121

S2

Teken afspraken5. Meerpolige contacten

Meerpolige contacten die mechanisch met elkaar verbonden zijn worden weergegeven met een verbonden zijn worden weergegeven met een stippellijn.

1

2 4

3

Teken afspraken6. Aftakkingen

Aftakkingen worden steeds gemaakt in aftakdozen (opbouw) of inbouwdozen. In deze laatste worden ook de schakelaars en stopcontacten geplaatst. Dozen waar aftakkingen worden gemaakt duiden we steeds aan met aftakkingen worden gemaakt duiden we steeds aan met een stippellijn. Er worden NOOIT aftakkingen gemaakt buiten deze dozen. Een opbouwdoos heeft standaard 7 ingangen

2 Indeling van de schema’s

Elektrische schema’s

verklarende schema's uitvoerende schema's

beoogd doel

éénlijnigmeerlijnig

Vastelosse

tekenwijze

grondschema

stroombaanschema

bedradingsschema

leidingschema

aansluitschema

Grondschema of ééndraadschema

Stroombaanschema

1

S14

L1

2 4

E3 E4

N

Bedradingsschema

Leidingschema

4

3

5 3

S1 S2

E1 3 3E2

Aansluitschema

Tekenwijze� Eenlijnige tekenwijze

Twee of meer geleiders worden voorgesteld door 1 lijn. Hierbij wordt aangegeven:

- aantal geleiders- L / N / PE d.m.v. symbolen

� Meerlijninge tekenwijzeElke geleider wordt voorgesteld door 1 lijn.

Tekenwijze� Vaste tekenwijze

Alle onderedelen van een component worden bij elkaar getekend. (bv bij een dubbelpolige schakelaar worden de 2 contacten steeds naast elkaar getekend)steeds naast elkaar getekend)

� Losse tekenwijzeonderdelen van een component worden los van elkaar getekend om stroomkringen zoveel mogelijk als rechte lijnen te tekenen.(Bij de dubbelpolige schakelaar staan de contacten niet naast elkaar maar krijgen dezelfde naamgeving. De contacten moeten niet noodzakelijk op dezelfde pagina worden getekend)

3 Bediening van schakelaars� Bediening

� Bistabiel en monostabieldrukken handbediend rol/stoot

� Bistabiel en monostabiel

4 Soorten schakelaarsSchakelaars voor residentiële toepassingen.

Soorten lichtschakelaars� Enkelpolige schakelaar

gebruik: schakelen van verlichting in huis. Bediening kan slechts van op 1 plaats

Dubbelpolige schakelaar� Dubbelpolige schakelaargebruik: vroeger verplicht gebruik schakelen van verlichting in vochtige ruimten, nu aanbeveling voor vochtige ruimten.

� Serieschakelaar of dubbele aanstekinggebruik: bediening van 2 lichtpunten met 1 schakelaar: 2 “halve” knopjes, dus plaatsbesparend.

Soorten lichtschakelaars� Wisselschakelaar

gebruik: schakelen van verlichting in huis. Bediening op 2 plaatsen door gebruik te maken van 2 wisselschakelaars

� Kruisschakelaar� Kruisschakelaargebruik: schakelen van verlichting in huis. Bediening op 3 of meer plaatsen. Hiervoor wordt in de kring tussen de 2 wisselschakelaars 1 of meerdere kruisschakelaars geplaatst.

Soorten lichtschakelaars� Drukknop

Deze knop zal de verlichting niet direct schakelen zoals een schakelaar. Na indrukken zal het contact terug openen m.b.v. een veer (indien NO contact). Met een drukknop geven we een signaal aan een teleruptor, geven we een signaal aan een teleruptor, trappenhuisschakelaar, … om de verlichting te schakelen.

� Teleruptor/trappenhuisschakelaarBediening gebeurt door drukknoppen die allen in parallel staan, de “schakkelaar” zit in de zekeringkast.

4.1 Enkelpolige schakelaar

L1

S1

L1NPE

23

2

1

3

Stroombaanschema bedradingschema leidingschema

N

S1E1

E1

S1

E1

2

1

2

Enkelpolige schakelaarInstallatieschema

Het situatieschema bekomen we door in bovenstaand schema de bedrading te verwijderen

4.2 Dubbelpolige schakelaar

L1N

PE43

3

L1

S131

2

Stroombaanschema bedradingschema leidingschema

S13

fig.20

E2

S13

E2

fig. 21

3

1

2 4

3

N

E22

3

4

Dubbelpolige schakelaarInstallatieschema

Het situatieschema bekomen we door in bovenstaand schema de bedrading te verwijderen

4.3 Serieschakelaar

2

1

4

S14

L1

4

33

E

PENL

Stroombaanschema bedradingschema leidingschema

2 4

E3 E4

N S

E1 2 1 2

1 2 1 2

1 2 1 22

1

4 S

E

SerieschakelaarInstallatieschema

Het situatieschema bekomen we door in bovenstaand schema de bedrading te verwijderen