Mitch Vandaele

Opleiding netwerkbeheer c-proef

Syntra-West Kortrijk

2012-2013

Cloud computing

2

Voorwoord

Voor mijn eindwerk heb ik als onderwerp cloud computing gekozen. Waarom

cloud computing. Omdat het volgens mij onderdeel is van de toekomst

samenhangend met virtualisering. We gebruiken het ook in ons dagelijks leven

en word ook al gebruikt in bedrijfsomgevingen.

Cloud computing is nogal een breed onderwerp dus ga ik mij toespitsen op het

IAAS aspect ervan en dus een private cloud bouwen. Ik zal ook een SAAS

aspect ervan weerlichten in een ander labo. Mijn doel is dan ook om er zo zelf

meer kennis van op te doen. Hoe het in zijn werk gaat en welke mogelijkheden

er zijn.

Veel leesplezier

Mitch Vandaele

3

4

Inhoudsopgave

Voorblad ..................................................................................................................................... 1

Voorwoord ................................................................................................................................. 2

Inleiding ..................................................................................................................................... 6

1. Wat is de cloud computing ............................................................................................. 7

2. Geschiedenis cloud computing ....................................................................................... 8

3. Soorten cloud mogelijkheden ......................................................................................... 9

3.1 public cloud ............................................................................................................. 9

3.2 private cloud ............................................................................................................ 9

3.3 hybrid cloud ............................................................................................................ 9

4. Cloud concepten ........................................................................................................... 10

4.1 Meerdere lagen network (Multi-Tier) .................................................................. 10

4.2 Private back-end .................................................................................................... 11

4.3 Private hybrid ........................................................................................................ 12

4.4 Multi-datacenter cloud (multi cloud) ................................................................... 13

5. Waarom kiezen voor cloud computing ........................................................................ 14

5.1 Waarom kiezen voor public cloud computing ...................................................... 14

5.2 Waarom kiezen voor private cloud computing ..................................................... 17

6. Varianten cloud computing .......................................................................................... 18

6.1 I.A.A.S. ................................................................................................................ 18

6.2 P.A.A.S. ............................................................................................................... 19

6.3 S.A.A.S. ............................................................................................................... 20

6.4 B.P.A.A.S. ............................................................................................................ 21

7. Cloud server vs. Dedicated server ................................................................................ 22

5

8. Security ......................................................................................................................... 24

8.1. Grotere veiligheid .................................................................................................. 24

8.2. Private vs. public cloud ......................................................................................... 25

9. Redundancy en cloud computing ................................................................................. 26

10. High availability en cloud computing .......................................................................... 27

11. SLA contracten en cloud computing ........................................................................... 28

12. Juridisch aspect in cloud computing ............................................................................ 31

12.1 Artikel Sirius Legal ............................................................................................... 31

12.2 Conclusie juridisch onderdeel cloud computing ................................................. 35

13. Cloud computing: het heden vs. de toekomst .............................................................. 36

14. Conclusie cloud computing .......................................................................................... 38

15. Labo’s ........................................................................................................................... 39

15.1 I.A.A.S. labo : Eucalyptus private cloud............................................................... 39

15.2 S.A.A.S. labo : Office 365 .................................................................................... 48

Algemene conclusie ................................................................................................................ 60

Bronnen ................................................................................................................................... 61

BIJLAGE 1: SLA Microsoft Azure ...................................................................................... 62

6

Inleiding

Cloud computing. Misschien of wel zeker het nieuwe item van de

toekomst. Cloud computing speelt handig in op de toekomst. En

eigenlijk al een deel van het heden ook. Het laat mensen toe data op te

slaan op het internet. E-mail services gebruiken en nog veel meer.

Maar het laat ook bedrijven toe om flexibel services/producten te

verwerven zonder ze effectief iedere keer te moeten aankopen. Deze

items zijn dan ook nog maar een fractie van wat de cloud wel allemaal

kan.

De cloud is een dergelijk groot gegeven dat een inleiding nooit lang

genoeg zal zijn om alles te beschrijven wat het wel allemaal kan

bieden.

Ik zie dan ook in de toekomst veel moois komen van cloud

toepassingen. Alsnog verdere evolutie want de technologie staat dan

ook niet stil.

7

1.Wat is Cloud computing

Wat is cloud computing. Er bestaat niet echt een definitie van en zeggen in een

zin lijkt mij ook nogal moeilijk. Wat is volgens mij cloud computing. Het is een

soort model waarbij je met behulp van netwerkacces via het internet bepaalde

resources zoals applicaties, server, software, … ter beschikking krijgt of

aanbied.

Cloud computing betekent ook dat de rekenkracht, opslagcapaciteit of

softwarefunctionaliteiten over het internet ter beschikking van de gebruiker

worden gesteld. Dankzij cloud computing hoeven ondernemingen niet langer

technologie in hun eigen lokalen te installeren.

8

2.Geschiedenis van cloud computing

De term cloud is ontstaan samen met het concept van packet switching. Doordat

de verzonden datapakketten niet meer over een vastgelegd traject gingen, wist

men niet meer, en hoefde men niet meer te weten, welke weg ze volgden om aan

hun eindpunt te komen. Sindsdien stelde men het netwerk voor als een wolk om

aan te duiden dat men niet met zekerheid kon zeggen welke route binnen de

wolk werd gevolgd. In cloud computing gaat het niet meer over

verbindingswegen maar over infrastructuren. Sun Microsystems gaf als eerste

invulling aan het concept met de slogan "the network is the computer" (het

netwerk is de computer) en de introductie van software die het mogelijk maakte

taken en gegevens over vele computers te verdelen, zoals het Network File

System.

De eerste definitie werd in 1997 als volgt door Ramnath K. Chellappa

geformuleerd: "Een computerparadigma waarbij de grenzen van de computer

worden vastgesteld door het economische aspect eerder dan de technische

limieten."

Rond het jaar 2000 kwam SaaS erg sterk op. Salesforce.com bouwde

technologieën van onder andere Google en Yahoo om tot echte

bedrijfstoepassingen. Microsoft breidde SaaS uit met webdiensten en Amazon

moderniseerde zijn datacentra. Door deze spelers kende cloud computing een

sterke toename.

In 2005 kwam Amazon op de markt met zijn webdiensten en in 2007 begonnen

Google, IBM en enkele universiteiten met onderzoeksprojecten om

informaticastudenten te trainen in de complexe techniek van cloud computing.

Belangrijke aanjager van het succes van cloud computing is de mogelijkheid om

de serveromgeving te virtualiseren. Het succes van cloud computing is dan ook

te danken aan virtualisatie, zoals geleverd door partijen als VMware, Microsoft

en Citrix.

In de eerste decennia van de computer werd gewerkt met mainframes (server) en

terminals (clients). Men gaat met cloud computing terug naar dit concept met als

grote verschil dat er geen centraal mainframe meer wordt gebruikt maar een

gedistribueerd serverfarm.

9

3.Soorten cloud computing

3.1 Public cloud

Dit is de externe variant van cloud computing. De hardware en software

staan volledig in de cloud bij de provider. Hier heb je dus enkel een

app/browser nodig om ze te gebruiken. G-mail is hier een goed voorbeeld

van. Het security aspect is dan ook de verantwoordelijkheid van de provider.

De provider moet voorzien dat de data veilig tot in je bedrijf gebracht word.

3.2 Private cloud

Deze is de interne variant van cloud computing. Hier sta je zelf in voor je

cloud software in je eigen netwerk. De hardware en software en alle

toebehoren beheer je zelf. Dus ook sta je in voor de security van je cloud. En

ben je voor alles verantwoordelijk. Het onderhoud sta je dan ook volledig

zelf voor in. Ook licensing dient men volledig zelf te voorzien.

3.3 Hybride cloud

Deze variant is een samensmelting van 1 of meerdere private en public

clouds.

10

4. Cloud concepten

4.1. Meerdere lagen netwerk (Multi-Tier)

Dit is een voorbeeld van een meerdere lagen netwerk:

De webservers bevinden zich in een afgeschermd netwerk dat in het vakjargon

een DMZ (DeMilitarized Zone) genoemd wordt. De bedoeling is dat hierin de

servers terecht komen die rechtstreeks in contact staan met de buitenwereld.

Dit netwerk wordt beschermd door een ontdubbelde firewall enerzijds langs de

internet kant, anderzijds langs de achterkant naar de achterliggende database en

applicatie servers. Op deze manier wordt er beveiliging voorzien op 2

verschillende niveaus.

11

4.2. Private back-end

Dit is een voorbeeld van een netwerk dat dienst doet als een extentie van de

klant zijn BackOffice. Hierin bevinden zich typisch Exchange servers,

SharePoint servers, Active Directory servers en fileservers.

Dit kan in principe zowel op een public cloud als op een private cloud.

12

4.3 private hybrid cloud

Dit is een voorbeeld van een private hybrid cloud: Hier gaan we een private

cloud mixen met een SQL cluster die gebaseerd is op dedicated hardware. Dit is

ideaal bij databases die een extreem hoge belasting hebben. Voor deze zware

applicaties is virtualisatie niet altijd de beste oplossing.

Dankzij de clustering technologie wordt er actief gebruik gemaakt van beide

nodes en wordt er ook een hoge beschikbaarheid gegarandeerd.

13

4.4 Multi-datacenter cloud (multi-cloud)

In dit scenario verdelen we het platform over 2 verschillende locaties. De

firewalling en loadbalancing worden ook redundant verdeeld over beide

datacentra. Ook hier wordt te allen tijde gebruikt gemaakt van de resources van

beide locaties.

Wanneer er zich een calamiteit zou voordoen in 1 van beide datacentra dan zal

het andere datacentra tijdelijk alle verkeer afhandelen.

14

5.Waarom kiezen voor cloud computing?

5.1 Waarom kiezen voor public cloud computing

5.1.1 Schaalbaarheid. Je bent niet afhankelijk van je soft/hardware.

Vroeger moest men inschatten hoe groot het bedrijf zou worden. Met

cloud services betaal je enkel wat je gebruikt. En je bedrijf kan

makkelijker uitgroeien zonder afhankelijk te zijn van soft/hardware.

5.1.2 Bezuinigen op kosten. Hardware, back-ups, dataopslag,

mailservers, etc. Voor bijna iedere IT-functie is wel weer nieuwe

hardware vereist. Hierop kan enorm worden bespaard door bedrijven. Met

als bijkomend effect de besparing op kosten voor bijvoorbeeld het koelen

van een ICT-ruimte en gederfde interestkosten op de investering. Stel er

komt nieuwe software uit kan je gewoon de nieuwe vragen zonder eraan

vast te hangen. Alles is inbegrepen in een maandelijkse abonnementsprijs.

Dankzij de flexibiliteit en schaalbaarheid betaalt u enkel voor wat u

gebruikt. Hebt u tijdelijk meer of minder resources nodig, dan kan dit in

enkele minuten worden toegewezen. De cloud groeit dus mee met uw

bedrijf. Ook heb je zelf minder personeel nodig om alles te beheren en

onderhouden.

15

5.1.3 Het maken van testomgevingen. Het is makkelijker om in de cloud

een testcase op te zetten en te testen om te zien of alles wel werkt.

5.1.4 Consolidatie van verschillende applicaties. In veel gevallen kunnen

huidige losse systemen worden samengebracht in een cloud-applicatie. In

een cloud-oplossing kan bijvoorbeeld de dataopslag, back-up en FTP-

server draaien. Dit alles vaak voor een fractie van de kostprijs van interne

automatisering.

5.1.5 Beschikbaarheid. De provider van je cloud is verantwoordelijk dat

je cloud altijd beschikbaar is. Zelf moet je wel redundantie voorzien met

je internetverbinding. Zoals 2 internetproviders . Maar je bent niet meer

afhankelijk van je hardware. Dus geen last van falende hardware meer. In

het slechte geval staan zij dan ook in dat je cloud terug toegankelijk is na

falen. Dit wordt allemaal medebepaald in je service contract van je cloud.

Ook Toegang vanaf ieder toestel, de meeste cloud-toepassingen zijn 24 op

24op7 beschikbaar vanaf iedere locatie en vanaf bijna ieder toestel. Of het

nu een mobiele telefoon is of tablet, ieder zichzelf respecterende cloud-

leverancier heeft wel een app ontwikkeld. En natuurlijk werkt een cloud-

applicatie ook op Windows, Mac en Android. Informatie is sneller

beschikbaar. Beslissingen kunnen sneller worden genomen. En klanten

krijgen eerder antwoord.

16

5.1.6 Gemakkelijker integreren. Veel Cloud-applicaties zijn open

systemen die gemakkelijk integreren met lokaal aanwezige IT-

componenten of andere systemen in de Cloud. Bijvoorbeeld een lokaal

aanwezige AD. Meestal zijn hier standaard settings voor die out-of-the-

box kunnen worden ingesteld wanneer nodig. Zonder dat er dure system-

integrators aan te pas moeten komen om het geheel te laten functioneren.

5.1.7 Cloud Computing maakt dat kleine bedrijven sneller kunnen

groeien. Het is veel eenvoudiger om online een account te openen bij een

Cloud-leverancier, dan het is om een server te installeren voor een nieuwe

applicatie. Omdat er geen investering vooraf is maar wordt betaald per

gebruik (per maand) is de drempel veel lager om een nieuw product te

testen voor bedrijven. Hierdoor vind je sneller het product dat het best

past bij de (groei)strategie van jouw organisatie.

5.1.8 Onafhankelijkheid. Niet enkel draait uw virtuele machine

onafhankelijk van alle andere klanten in de cloud. Uw virtuele machine is

ook volledig onafhankelijk van de hardware waarop deze wordt gehost.

Wanneer de achterliggende hardware is afgeschreven en dient vervangen

te worden, dan vormt dit geen enkel probleem. Systeembeheerders

vernieuwen alle hardware in de achtergrond, zonder dat u hier ook maar

iets van merkt. Voordeel hiervan is dat je ook geen downtijd ondervind.

17

5.2 Waarom kiezen voor private cloud computing

5.2.1 Het overzetten van grote hoeveelheden data naar de cloud word

voor sommige bedrijven niet ligt opgenomen. Deze hebben dan zelf graag

controle over hun data. Op deze manier heb je zelf de controle over je

vertrouwelijke data zonder zich zorgen te maken. En ook de tijd die

vereist is om alle data over te zetten naar de cloud kan een struikelblok

zijn. Afhankelijk van de grote van uw bedrijf.

5.2.2 Als je public cloud provider neemt ben je afhankelijk van

wetgeving waar je public cloud provider gelegen is. Bijvoorbeeld in

Amerika kunnen ze nogal bruut te werk gaan met in beslagname van data

en het verkrijgen ervan omdat er andere wetten gelden dan in bv. België.

Indien je dus kiest voor private cloud kun je dus zelf kiezen waar de

locatie is en dus de wetten die erop gelden.

5.2.3 Voor sommige bedrijven is het soms ook de bedoeling om zelf

applicaties/software te gaan maken en uit te gaan verhuren naar

gebruikers. Hierbij moet je wel goed kijken en in de toekomst proberen

kijken voor eventuele uitbreiding. Je moet dan ook instaan voor de service

naar de gebruiker toe.

5.2.4 Redundantie en onafhankelijkheid. Voor bedrijven die niet

afhankelijk willen zijn van hun provider voor het maken van back-ups.

Restoren indien nodig. Niet afhankelijk willen zijn van een

internetconnectie. Ook de hoge kost die een goede en stabiele connectie

kost kan struikelbok zijn.

5.2.5 Een private cloud combineert de kracht van hoge beschikbaarheid

en schaalbaarheid die een cloud-oplossing van nature heeft met ultieme

vrijheid en flexibiliteit omdat deze ruimte volledig afgesloten is van de

rest van de Cloud. In de private cloud hebt u het rijk alleen. Omdat u zelf

de volledige controle over de online bereikbaarheid van uw organisatie

heeft, is er op dit punt geen enkele belemmering in groei en bloei.

18

6. Varianten cloud computing

6.1 I.A.A.S.

Infrastructure as a service. De hardware waaronder servers, netwerkapparatuur

en de werkstations zijn eigendom van de serviceprovider. De afnemer betaalt

alleen voor wat daadwerkelijk gebruikt wordt. Dit laat de gebruiker volledige

vrijheid toe over de hardware. De desktopomgeving wordt virtueel via de cloud

geleverd. Het besturingssysteem en alle software staan lokaal als provider. Als

gebruiker staat uw data in de cloud. Bij diefstal of hardware falen kan de cliënt

vervangen worden zonder gegevensverlies. Bij IaaS huren bedrijven alleen

servers met vooraf geconfigureerde systemen, opslag, netwerktoegang: zonder

veel extra’s. Organisaties kunnen op deze infrastructuur vervolgens hun eigen

applicaties en data zetten. Hyper-v en Ubuntu openstack zijn 2 voorbeelden

hiervan.

De desktopomgeving wordt virtueel aangeboden.

De kostprijs groeit met de toename van de benodigde capaciteit mee

als gebruiker/klant. Als provider moet je zelf voorspellen hoe groot je

wordt.

De diensten zijn schaalbaar omdat ze werken op basis van aanvragen.

De beveiliging wordt vaak ook geregeld door de dienstverlener en is

dus vaak even goed of beter dan een privégebruiker zelf kan regelen.

De IT afdeling en het management kan zich richten op kernzaken en

hoeft zich niet meer te richten op onderhoud en beheer van de

infrastructuur. De focus kan meer gericht worden op de

kerncompetenties.

Er zit “service” in de naam: al het onderhoud wordt uit handen

genomen.

Vaak kan er afgerekend worden per gebruik van bijvoorbeeld data of

bandbreedte. Dit zorgt voor veel flexibiliteit.

Updates worden direct doorgevoerd zonder extra betalingen, vaak zijn

de prijsmodellen inclusief updates.

Verhoogt het rendement op het Eigen Vermogen doordat de totale

kosten van activa omlaag worden gebracht.

Flexibel toegankelijk: stimulering van het nieuwe werken doordat de

infrastructuur vanaf overal toegankelijk is, via ieder apparaat.

19

6.2 P.A.A.S.

Platform as a service. Zowel de benodigde servercapaciteit als de data bevinden

zich buiten het bedrijf op het internet. Dat hoeft zelfs niet op eenzelfde locatie te

zijn. Bedrijven huren hardware en software van een externe partij op een

platform dat via internet toegankelijk is. Op het platform kan men vervolgens de

gehuurde applicaties gebruiken of zelf applicatie toe voegen. Het grote voordeel

van PaaS is dat u als bedrijf geen eigen IT infrastructuur nodig heeft. De externe

partij beheert alle software en hardware en dus ook bijkomend onderhoud. Naast

beheer en onderhoud biedt PaaS meestal ook veel faciliteiten voor applicatie

ontwerp, applicatie ontwikkeling, testomgevingen, opties om als team samen te

werken, web service integratie, database integratie, veiligheid, opslag en

verschillende ontwikkelaarapplicaties. Al deze functies zijn op één platform

samengevoegd. PaaS is zowat de middenweg tussen IaaS en SaaS. In feite huurt

een bedrijf de hardware, operating Systems, opslag en netwerkmogelijkheden.

Er is behoorlijk wat vrijheid om eigen applicaties en software te gebruiken. Het

begrip PaaS is heel erg breed. Er is veel overlap met de andere modellen. Per

leverancier zijn de verschillen enorm. Voorbeelden hiervan zijn Amazon ec2,

Microsoft Windows Azure, …

De desktopomgeving wordt virtueel aangeboden

De kostprijs groeit met de toename van de benodigde capaciteit mee.

De diensten zijn schaalbaar omdat ze werken op basis van aanvragen.

De beveiliging wordt vaak ook geregeld door de dienstverlener en is

dus vaak even goed of beter dan een privégebruiker zelf kan regelen.

De software/hardware wordt niet bij de klant geïnstalleerd, maar bij de

service provider. De klant heeft toegang tot de software met behulp

van applicatie of browser via internet of een privénetwerk.

Ook mogelijkheid van inladen eigen software en applicaties.

De provider is verantwoordelijk voor onderhoud van de hardware. Dus

geen eigen IT infrastructuur nodig

20

6.3 S.A.A.S.

Software as a service. Software wordt als een online dienst wordt aangeboden.

De klant hoeft de software niet aan te schaffen, maar sluit bijvoorbeeld een

contract per maand per gebruiker, eventueel in combinatie met andere

parameters. De SaaS-aanbieder zorgt voor installatie, onderhoud en beheer, de

gebruiker benadert de software over het internet bij de SaaS provider. Voordeel

is dat je hier geen software hoeft aan te kopen en dus geen kapitaalsinvestering

hoeft te doen. Je hoeft ook geen licenties aan te schaffen voor de bijbehorende

software. De provider staat hiervoor in. In de meest eenvoudige vorm wordt

toegang geboden tot een specifieke toepassing of een portaal via een standaard

protocol als HTTP of de veilige variant HTTPS. Wanneer de veiligheidseisen

slechts laag tot middelmatig zijn, vindt de authenticatie van gebruikers vaak

plaats via de combinatie gebruikersnaam en wachtwoord. Toepassingen met

hogere veiligheidseisen, zoals Internetbankieren, gebruiken dikwijls een token

voor de authenticatie. Voorbeelden van SaaS zijn De klant hoeft de software en

de daarvoor benodigde hardware niet aan te schaffen, maar betaalt slechts voor

het gebruik ervan. Bij Telenet en Belgacom heb je de mogelijkheid om software

te gebruiken in de cloud. Microsoft office 365 en Google apps zijn hier ook een

voorbeeld van. Hier bestaan er dan ook talrijke voorbeelden van…

De software en hardware wordt niet bij de klant geïnstalleerd, maar bij

de service provider. De klant heeft toegang tot de software met behulp

van applicatie of browser via internet of een privénetwerk.

De provider verzorgt het applicatiebeheer, zoals het maken van back-

ups, het onderhoud en de installatie van nieuwe versies en updates,

beveiliging tegen ongeautoriseerde toegang, en dergelijke.

Gebruikersbeheer kan zowel bij de provider als bij de klant liggen.

21

6.4 B.P.A.A.S.

Business process as a service. Waar IaaS virtuele servers biedt, PaaS de

databases en vervolgens SaaS voor een categorie van software, biedt bpaas zoals

de naam al doet vermoeden de volgende laag weer omhoog. De software wordt

dan op maat gemaakt voor een specifieke workflow en dit wordt geleverd als

service.

De BPaaS ligt boven de andere drie fundamentele clouddiensten:

SaaS, PaaS en IaaS.

Een BPaaS dienst is in te stellen op basis van het proces welke worden

ontworpen.

Een BPaaS dienst moet beschikken over goed gedefinieerde API's

zodat deze eenvoudig kunnen worden aangesloten op gerelateerde

diensten.

Een BPaaS moet in staat zijn om meerdere talen en meerdere

deployment omgevingen te ondersteunen, en dit omdat een bedrijf niet

kan voorspellen hoe een bedrijfsproces wordt ingezet in de toekomst.

Een BPaaS omgeving moet in staat zijn om op massale schaal te

handelen. De dienst moet in staat zijn om het beheer van een aantal

processen voor een paar klanten, zo niet duizenden klanten en

duizenden processen te ondersteunen. De service bewerkstelligt deze

doelstelling door het optimaliseren van de onderliggende

clouddiensten om dit soort elasticiteit en scaling te ondersteunen.

22

7 Cloud server vs. Dedicated server

Met dank aan de website http://www.vservercenter.com kan ik redenen aantonen

waarom dedicated servers terrein verliezen en vervangen worden door cloud

servers. Nieuwe revolutionaire server virtualisatie en cloud computing

technologieën leveren Cloud Servers die presteren en ze gedragen zich net als

een dedicated server. Cloud servers zijn betrouwbaar, schaalbaar, bieden meer

functies, en kosten gewoon minder. Niet alle cloud service providers bieden

dezelfde soort van cloud servers als cloud vserver Center-servers. Vserver

Center is bekend om zijn cloud-servers 'high performance, super betrouwbaar

ontwerp, en talloze functies. De volgende tabel bevat 16 functies om een

Enterprise vserver Center Class cloud-servers te vergelijken met de meerderheid

van de dedicated servers op de markt vandaag.

Cloud servers

Dedicated servers

Operating system

Tientallen soorten OS

Nieuwe hardware werkt mogelijk

niet goed met oude

besturingssystemen en

stuurprogramma's.

Software applications

Eigenaren kunnen vanop afstand

elke compatibele

softwaretoepassing installeren en

beheren

Eigenaren kunnen vanop afstand

elke compatibele

softwaretoepassing installeren en

beheren

Administratieve acces

Root access = Linux

Admin access = windows

Root access = Linux

Admin access = windows

Remote OS install

Ja

Nee

Remote OS reinstall

Ja

Nee

Remote server console acces

Ja

Nee

Remote reboot a freezing server

Ja

Nee

Server snapshots

U kunt een snapshot nemen,

wijzigingen aanbrengen in de

server. Als onverwachte dingen

gebeuren na de wijziging, Kun je

met de snapshot de server

terugbrengen naar de

oorspronkelijke staat.

Geen snapshot functie

23

Server performance

Presteren beter dan low end of

gemiddelde dedicated servers

High end dure dedicated servers

presteren beter dan de meeste

cloud-servers

Data redundancy

SAN met dubbele pariteit schijven

(RAID 6) plus twee hot-swap

stand-by schijven. Plus live-SAN-

opslag met mirror naar een andere

Enterprise SAN storage systeem

Veel dedicated servers hebben een

enkele schijf. Sommige dedicated

servers staan op een enkele pariteit

schijf (RAID 5), zonder hot-swap

stand-by schijf

Server redundancy

Als een fysieke server uitvalt, zal

HA(*) enabled cloud-servers

automatisch worden

overgeschakeld naar andere live

fysieke servers

Als een dedicated server crashed,

moet u een nieuwe server bouwen,

OS opnieuw installeren, en

gegevens uit back-ups herstellen

Power redundancy

Cloud servers draaien op een

computer resource pool die wordt

bediend door redundante voeding

PDU's(*), redundante voeding

UPSes(**), redundante

generatoren, en redundante power

grids (niet alle datacenters zijn

gebouwd op deze manier).

De meeste dedicated servers

hebben een voeding. Sommige

dedicated servers hebben dubbele

voedingen, maar ze zijn voorzien

van enkele stroom

Hardware resource scaling

Je kan CPU rekenkracht en HDD

space toevoegen terwijl de server

draait

Je moet de server afleggen om de

CPU te upgraden of schijfruimte

toe te voegen

Hardware upgrade

Wanneer men upgrade naar een

nieuwe krachtigere server, is het

niet nodig om OS of drivers

opnieuw te installeren. Dezelfde

cloud server kan draaien op

verschillende hardware

Wanneer men upgrade naar een

nieuwe krachtigere server, moet

OS en device drivers opnieuw

worden geïnstalleerd.

Disaster recovery

Als uw cloud server uitvalt en hij

is onherstelbaar, kunt u gewoon de

server back-up image gebruiken.

Uw cloud server is terug actief in

een paar minuten

Als uw dedicated server crashed en

hij is onherstelbaar, moet u OS en

te herstellen bestanden en

databases opnieuw installeren

vanaf back-ups wat vele uren kan

duren

Costs

Vanaf €25 tot €150 /maand

Vanaf €100 tot €1500 /maand

*HA = High availability

**PDU= Power distribution unit

***UPS = Uninterruptible power supply

24

8 Security

8.1 Grotere veiligheid creëren

1. Data encryptie in het gehele netwerk. Dus niet alleen met de externe

verbindingen maar ook intern.

2. Sterke authenticatie methodes

3. Laat uw private cloud af en toe testen door een derde partij op gaten in uw

netwerk.

4. Vraag na aan uw provider of hij open staat voor security audits.

5. Maak uw werknemers/klanten bewust en leer ze veilig om te gaan met

paswoorden, data en transfers.

6. Onderhoud uw netwerk. Monitor, test, update en herstel uw netwerk.

7. Maak een blue-print van uw netwerk in geval van een lek je de rest van

het netwerk veilig kan stellen.

8. Indien je met een private cloud werk die virtualisatie gebruikt. Isoleer uw

netwerken indien er een breach is, dat niet uw gehele netwerk aangetast

word.

25

8.2 Private vs. Public cloud

Over het algemeen zijn private cloud minder veilig dan public clouds. Enkele

redenen waarom.

1. Voortdurende pogingen tot hacken. Public cloud providers zijn een

gewild doel. Hackers weten hoe ze te vinden, beseffen dat er goed spul

binnen is, en vinden het een prestige en erezaak om deze te hacken. Wat

maakt dat public cloud hun security voortdurend upgrade en vernieuwt

omdat een gehackte cloud geen goede reclame is.

2. Het aantrekken van de beste security mensen beschikbaar. Public Cloud

providers trekken niet alleen hackers aan, ze trekken ook talent. Als je

een top cloud security expert bent, waar zou je liever werken: Amazon?

Of een grote verzekeringsmaatschappij, fabrikant of overheidsinstelling?

3. Hoeveel cloud datacenters doen de grote public cloud providers zelf? En

hoe snel ze bouwen ze nieuwe? Ze breiden ongelooflijk snel uit en kopen

hierbij alle nieuwe technologie beschikbaar dus ook voor hun

beveiliging.

4. Het is verbazingwekkend hoeveel bedrijven denken dat hun DMZ's en

firewalls hun voldoende zekerheid geven. Als het op het interne

netwerkstaat, het moet het wel veilig zijn. Alsof ze onzichtbaar zijn voor

het internet. En e-mail. Niet te vergeten virussen. Hoe zit het met hun

twintigers die malware downloaden via het bedrijfsnetwerk op hun

telefoons?

5. Onvoldoende penetratie testen. Hoe maak je testen en hoe zorg je ervoor

dat uw Private Cloud is beveiligd, of een ander deel van uw IT-

infrastructuur? Je kan ervoor kiezen dat uw eigen personeel penetration

tests doet. Ofwel kun je een derde partij inhuren om deze testen te doen

voor jou. Maar dan nog ben je niet zeker dat hackers geen andere manier

vinden om in uw private cloud binnen te geraken.

6. Je hebt net honderden duizenden euro’s uitgegeven aan het beveiligen

van uw hardware. In 2008. Vraag dan maar eens aan uw baas voor

honderden duizenden euro’s meer om die vier jaar oude spullen te

vervangen. De reactie? Misschien volgend jaar. Ik weet zeker dat je kunt

doen maken met wat we hebben. En misschien kun je dat, maar verwacht

niet dat het te vergelijken is met de gloednieuwe glimmende dingen die

in de public Cloud datacenters staan.

26

9 Redundancy en cloud computing

Er is terug een verschil tussen private en public cloud redundancy. Wat ook wel

voor zich spreekt.

9.1 private cloud redundancy

Uw private cloud redundant maken verschilt eigenlijk niet van gewone servers.

Hier een korte opsomming wat je kan doen om je private cloud redundant te

maken.

Dubbele hot swappable voedingen

UPS zetten

Hot swappable HDD in een raid configuratie

Indien mogelijk een exacte kopie van uw servers in back-up

Dubbele netwerkaansluitingen

Uw koelingen in de serverruimte dubbel zetten indien er een uitvalt de

ander overneemt

Genoeg reserve hardware hebben

Goede monitoring software die reporteert als er fouten zijn

En goed recovery plan

Failover clustering

Generator indien het elektriciteitsnetwerk uitvalt

Back-ups nemen en off-site bewaren

Goede SLA contracten. Eerst intern zien wat nodig is. En uw externe SLA

contracten daarop afstemmen.

Een goed disaster recovery plan

9.2 public en hybride cloud redundancy

Meerdere internetaansluitingen bij verschillende providers

Een gedeeltelijke of volledige kopie van je public server indien internet

uitvalt je werknemers kunnen verder werken

Navraag bij uw provider wat er gebeurt met uw data indien er iets crashed

Vraag ook na wat er gebeurd met uw data moest uw provider failliet

gaat/stopt of overgenomen word

Eventuele alle aspecten van de private cloud redundancy als je werkt met

hybride cloud

27

10 High availability (HA)

Wat is High availability. HA heeft betrekking op de beschikbaarheid van de

services in een computersysteem en/of netwerk.

Op http://en.wikipedia.org/wiki/High_availability kan men meer uitleggen over

HA. Sinds dit een eindwerk is over Cloud services en niet over HA hou ik het

kort. Maar ik vind het toch even het vermelden waard. Want als je netwerk plat

ligt dan heeft dit gevolgen voor de gehele werkvloer. De werknemers kunnen

niet werken en kosten dus geld. HA is ook een belangrijk aspect voor het

opstellen van een goede SLA zowel intern of extern. Hieronder heb ik de tabel

van wikipedia gekopieerd om aan te tonen wat de percentages betekenen van

downtijd voor uw bedrijf.

Beschikbaarheid % Downtime per

jaar

Downtime per maand

*

Downtime per

week

90% ("een negen") 36,5 dagen 72 uur 16,8 uur

95% 18,25 dagen 36 uur 8,4 uur

97% 10,96 dagen 21,6 uur 5.04 uur

98% 7,30 dagen 14,4 uur 3.36 uur

99% ("twee negens") 3,65 dagen 7.20 uur 1.68 uur

99,5% 1,83 dagen 3.60 uur 50,4 minuten

99,8% 17.52 uur 86,23 minuten 20,16 minuten

99,9% ("drie negens") 8.76 uur 43,8 minuten 10,1 minuten

99,95% 4.38 uur 21,56 minuten 5,04 minuten

99,99% ("vier negens") 52,56 minuten 4,32 minuten 1,01 minuten

99,999% ("vijf negens") 5,26 minuten 25,9 seconden 6,05 seconden

99,9999% ("zes negens") 31,5 seconden 2,59 seconden 0,605 seconden

99,99999% ("zeven

negens") 3,15 seconden 0,259 seconden 0,0605 seconden

28

11 SLA contracten en cloud computing

Eerst en vooral wat is een SLA. Een SLA (Service Level Agreement) is een

schriftelijke overeenkomst tussen een aanbieder en een afnemer van bepaalde

diensten en/of producten en deze garandeert. Met de komst van cloud computing

verandert het hele SLA-landschap. Hardware en software met eventuele licenties

worden niet meer aan de eindgebruiker verkocht en kosten worden afgerekend

via een dienstenmodel. Dat heeft verstrekkende gevolgen voor de

servicecontracten die tussen bedrijven worden opgesteld. Dus op de volgende

pagina wat aandachtpunten die je kan gebruiken voor verschillende SLA

contracten op te stellen. Er is natuurlijk ook een verschil bij interne en externe

SLA’s. Want bij PAAS zit je infrastructuur in de cloud en daar heb je geen

interne SLA nodig. Maar bij IAAS waar je zelf uw private cloud hebt. Heeft

men wel interne SLA’s nodig. Er bestaan veel soorten SLA. Ook voor de

verschillende soorten cloud varianten zijn er SLA’s beschikbaar. Op de website

http://www.biztree.com staan er zelfs voorbeeld SLA’s die je kan gebruiken en

aanpassen naar hoe je het wil. Waar men ook bij moet nadenken is dat hoe

betere service je wilt hoe duurder je SLA word. Ook niet te vergeten is kijken

hoe kritisch is een dienst of systeem voor het bedrijfsproces.

Een goed geformuleerde SLA helpt een bedrijf dan ook controle te geven over

beschikbaarheid, kwaliteit en kosten van een systeem of dienstenpakket. Heeft

men een goede SLA, dan maakt het in principe niet uit of de dienst wordt

ingekocht in de eigen organisatie of een externe partij. Het uitbesteden ervan

helpt bedrijven dan ook om hun focus te leggen waar het echt nodig is. Naar het

functionele en niet naar het operationele deel. Men dient ook te zien wat de

relatie tussen beide partijen is. Is het een overeenkomst tussen twee afdelingen

in dezelfde organisatie of van twee verschillende organisaties. In de bijlage zit

een voorbeeld van een SLA van Microsoft Azure.

29

Aandachtspunten bij het opstellen van een SLA kunnen zijn:

Duidelijkheid over de te leveren diensten: wat krijg je en wat zijn de

grenzen van de SLA

Servicetijden(service window) om bv updates te kunnen doen

Performance: wat moet minimum werken in uw bedrijfsomgeving

Minimale en maximale afname

Hoe gaat men om met wijzigingen binnen een SLA

Bereikbaarheid van servicedienst: bepalen van de beschikbaarheid van

de dienst vertegenwoordigd in percentage (bv. 99,95% uptime)

Responstijd van het systeem: te definiëren responstijd van diverse

transacties vertegenwoordigd in seconden. (Bijv. login mag niet langer

duren dan 9 seconden)

Customer Service Responstijd: een antwoord op vragen van klanten

mag het niet meer dan een toegewezen tijd voor diverse diensten

(bijvoorbeeld zorgen voor een service voor een nieuwe groep duurt

minder dan twee werkdagen)

Customer Service Beschikbaarheid: uren van beschikbaarheid van de

klantenservice vertegenwoordigd in een 'uren per dag' notatie. (Bijv.

11x5 voor vaste klanten, 24X7 voor platina klanten)

Storing bij resolutie tijd: de tijd die nodig is om een dienst te herstellen

na een storing is gemeld. Vertegenwoordigd in minuten en uren

(bijvoorbeeld 30 minuten voor een volledig systeem uitvalt)

Failover venster voor disaster recovery: hoe lang duurt het om de

dienst in een disaster recovery de site te herstellen

Reclaiming Customer Data - een verbintenis tot alle (afgesproken)

overdracht van gegevens in een overeengekomen formaat in het geval

de klant verlaat de dienst.

Beveiliging: wat, hoe,… wordt er beveiligd, en wat in geval van niet

nakomen beveiliging

Onderhoud kennisgeving: de vooraankondiging dat de provider zal

klanten van de geplande black-outs, vertegenwoordigd in dagen te

melden. (Bijvoorbeeld een geplande downtime die zal meer dan een

uur vereist 10 werkdagen kennisgeving)

Proactieve storing bij Notification: de tijd die nodig is voor de

aanbieder om de klant te informeren dat er servicevragen,

vertegenwoordigd in een paar minuten.

30

Reden voor stroomonderbreking(RVS): een rapport aan de klanten na

een storing, uitleggen van de omstandigheden, het incident en stappen

die zijn genomen om het probleem op te lossen. Sommige klanten

vereisen een RVS automatisch en in sommige SLA's staat geschreven

dat een RVS zal worden gemaakt slechts na een specifieke wens van

de klant. Meestal is de onderneming dit verplicht te doen tot drie

werkdagen na de storing.

Ontsnappingsclausule: waar is men niet verantwoordelijk voor

Kostenbeheersing

Monitoren, meten en audit

31

12 Juridisch aspect van cloud computing

Een niet onbelangrijk punt is ook het juridisch gedeelte. Ik heb eens nagezocht

op internet over dit onderwerp. En ben op een website terecht gekomen die het

volgens mij heel goed uitlegt. Ik kan het zo mooi niet uitleggen zoals zij het

doen. Dus bij deze heb ik de tekst gekopieerd. Op deze website staat de tekst

van hieronder. De plaatser van dit artikel is Bart Van Den Brande van de Sirius

legal group.

http://siriuslegal.wordpress.com/2010/10/09/enkele-juridische-bedenkingen-bij-

cloud-computing/

12.1 artikel Sirius legal

Afhankelijk van de persoon met wie je erover spreekt is cloud computing ofwel

dé toekomst van IT dienstverlening ofwel de meest overroepen hype van de

voorbije 25 jaar. De debatten op internetfora, conferences of LinkedIngroepen

zijn wat dat betreft erg amusant om volgen. Deze advocaat hoopt alvast dat

cloud computing wat langer blijft hangen dan de meeste wolkenvelden, want

zijn kantoor stapt zeer binnenkort ook binnen in the cloud.

Tijd dus voor een juridische analyse, want los van de theoretische, vaak bijna

filosofische, discussies tussen believers en non believers is cloud computing in

het dagelijkse leven very real. Elke dag worden meer of minder vernieuwende

diensten verpakt als cloud diensten -als SAAS, PAAS of IAAS of een

combinatie ervan- en afgeleverd aan eindklanten.

Cloud computing stelt twee voor de jurist of advocaat uitdagende

aandachtspunten.

In de eerste plaats is er de contractuele relatie tussen eindgebruiker en

dienstverlener, waarin de eindgebruiker op een zeer vergaande en uitzonderlijke

wijze de controle over zijn bedrijf uit handen geeft. Als de ganse IT van een

bedrijf in de wolken verdwijnt, wordt het erg moeilijk voor dat bedrijf om zijn

onafhankelijkheid ten aanzien van de cloud supplier te bewaren. Als je daarbij

ook nog de vaststelling rekent dat vele leveranciers evolueren naar standaard

toetredingscontracten, wordt het al snel duidelijk dat de potentiële eindklant

maar beter waakzaam kan zijn voor de kleine lettertjes.

Los van de voor de hand liggende nood aan een goede SLA, met daarin ook

aandacht voor de rol van eventuele onderaannemers in de cloud, zijn er twee

essentiële risico’s verbonden aan het feit dat de eindgebruiker de controle over

zijn ganse IT, en dus zijn onderneming, uit handen geeft. Beide zijn verbonden

32

aan de vaststelling dat als de service op een gegeven ogenblik wegvalt, een

tijdelijk of blijvend stilvallen van de activiteiten binnen het bedrijf van de

eindgebruiker dreigt.

Het eerste risico in dit verband vloeit voort uit het recht voor de leverancier om

de overeenkomst op te schorten als de eindgebruiker zijn verplichtingen niet

nakomt, in huis- tuin en keukenlatijn is dit de niet-uitvoeringexceptie. Als

eindgebruiker wil je vanzelfsprekend niet dat je leverancier de stekker eruit trekt

van zodra je enkele facturen niet hebt betaald. De overeenkomst kan dus maar

beter een duidelijke en vergaande inperking voorzien van het recht voor de

leverancier om de servicelevering op te schorten als je als eindgebruiker wil

voorkomen dat je op een gegeven ogenblik de gijzelaar wordt van je leverancier.

Een tweede, maar gelijkaardig, risico duikt op bij het einde van de

overeenkomst. Wanneer je op een gegeven ogenblik beslist dat je ofwel je data

opnieuw in house wil brengen of dat je ze wil overbrengen naar een andere

leverancier, zit je opnieuw in een situatie van afhankelijkheid van je supplier.

En aangezien je op het punt staat die supplier te verlaten, is hij niet noodzakelijk

geneigd om erg hard meet te werken aan de overdracht van je data en zolang dat

niet gebeurd is, heb je de controle over je onderneming niet opnieuw zelf in

handen.

Ook hier kunnen enkele goede contractuele clausules veel ongemakken

voorkomen. Duidelijk kwantificeerbare verplichtingen en timings voor de

leverancier voor teruggave van de data, de verbintenis onder schadevergoeding

om geen data te wissen, continuïteit van de dienst tijdens de overgangsfase, …

allemaal elementen om rekening mee te houden.

Maar los van de contractuele afspraken tussen leverancier en gebruiker duikt aan

de horizon een probleem van een geheel andere orde op voor bepaalde bedrijven

die cloud diensten willen gaan afnemen.

Als bedrijven in hun dagelijkse activiteit persoonsgegevens verzamelen van hun

klanten en die gegevens de cloud insturen voor verwerking, duiken immers

enkele op het eerste zicht onverwachte problemen op met de privacywetgeving.

Belangrijk daarbij is dat zowat elk bedrijf, vaak zonder het zelf te weten,

persoonsgegevens verwerkt. Een Outlook adressenfolder die op een server in de

cloud staat en gebruikt wordt om gerichte mails aan groepen contacten te

versturen volstaat immers al.

33

Het bedrijf dat persoonsgegevens verzamelt en verwerkt is de

“verantwoordelijke voor de verwerking van persoonsgegevens” in de zin van de

privacywet en op haar rust de verplichting om persoonsgegevens in

overeenstemming met de wet te verwerken en erop toe te zien dat gegevens

eerlijk en rechtmatig verwerkt worden, nauwkeurig zijn en tijdig bijgewerkt

worden en niet langer bewaard worden dan nodig is.

De privacywetgeving ging er altijd al van uit dat de verantwoordelijke voor de

verwerking beroep zou moeten doen op onderaannemers. Toen de wet in 1992

werd opgesteld dacht men nog dat de meeste van die onderaannemers zich in

hetzelfde land zouden bevinden als de verantwoordelijke voor de verwerking, of

minstens binnen de Europese Economische Ruimte. Binnen die EER gelden

strenge privacybeschermingsregels, die veel verder gaan dan in veel andere

landen, hierin inbegrepen landen zoals de VS.

De wetgever is er steeds van uitgegaan dat als gegevens toch doorgegeven

zouden worden naar een land met een potentieel lager beschermingsniveau dan

het Europese, zo’n doorgifte aan beperkingen onderworpen moet worden om te

voorkomen dat die persoonsgegevens in zulke landen in verkeerde handen

vallen (zulke “verkeerde” handen kunnen ook overheidsdiensten zijn, die in

landen als de VS veel makkelijker beslag kunnen leggen op databases met

persoons- en andere gegevens). Bijgevolg is het naar het buitenland

overbrengen van persoonsgegevens enkel toegelaten als de overdracht berust op

een wettelijke basis en als ze nodig is voor de legitieme verwerking van de

persoonsgegevens en is in elk geval een geschreven overeenkomst met de

verwerker vereist.

Bovendien is overeenkomstig artikel 21 van de wet de overdracht naar een ander

land eenvoudigweg verboden als dat land geen adequaat beschermingsniveau

biedt. Dit beschermingsniveau bestaat zeker wel voor de landen op de al bij al

zeer korte “witte lijst” (o.m. Argentinië en Canada staan op deze lijst), maar

voor alle andere landen is de verwerker op zichzelf aangewezen om te

beoordelen of het beschermingsniveau hoog genoeg ligt (hij riskeert boetes tot

20.000 euro als gegevens overgemaakt worden naar landen die niet aan de

voorwaarden voldoen).

Voor zulke landen bestaan een aantal hulpmiddelen die ervoor moeten zorgen

dat men toch aan de wettelijke beschermingsvereisten voldoet. Amerikaanse

bedrijven kunnen bijvoorbeeld vrijwillig een aantal door de EU uitgewerkte

engagementen op contractuele basis aanvaarden (zogenaamde safe harbour

clausules). Voor andere landen kunnen partijen in hun schriftelijke

overeenkomst standaardclausules opnemen die in de nodige bescherming

voorzien, maar al bij al blijft de export van persoonsgegevens naar landen buiten

34

de EER eerder moeilijk, wat Europese bedrijven eigenlijk een ernstig

concurrentienadeel oplevert ten opzichte van bijvoorbeeld Amerikaanse

bedrijven.

De problemen die een en ander stelt in de cloud spreken voor zich. Het is voor

de eindgebruiker zo goed als onmogelijk om elke onderaannemer te kennen, te

weten waar die gelokaliseerd is en een geschreven overeenkomst met die partij

af te sluiten die in de nodige beschermingsclausules voorziet. Bovendien kan de

eindgebruiker onmogelijk zijn door de wet opgelegde toezichts- en

voorzichtigheidsplicht uitoefenen ten aanzien van contractspartijen die

potentieel in alle hoeken van de wereld gevestigd zijn. De eindgebruiker die

persoonsgegevens in de cloud plaats, zeker in publieke clouds, verliest met

andere woorden de controle over die persoonsgegevens die de privacywetgeving

hem nochtans oplegt en dreigt door de aard van cloud computing zelf de facto en

vaak ongewild inbreuken te begaan op de privacywetgeving.

Het gevolg is dat een strikte toepassing van de privacywetgeving een stevige

domper zet op cloud computing voor dienstverlenende bedrijven die

persoonsgegevens verwerken. In die mate zelfs dat de privacycommissie van de

Duitse deelstaat Schleswig Holstein zeer recent een advies verleende waarin zij

stelt dat cloud computing diensten door hun aard in strijd zijn met de Duitse

privacywetgeving, die op dezelfde Europese richtlijn gebaseerd is als de

Belgische wetgeving en erg gelijkaardige bepalingen bevat.

Is het risico echt zo groot? Ja en neen, het Duitse advies is voorlopig enkel een

niet bindend advies en het staat voorlopig ook alleen. Bovendien lijkt de

privacycommissie zelf ook te beseffen dat de huidige wetgeving weinig

rekening houdt met nieuwe technologische evoluties en dat die technologische

evoluties niet tegengehouden kunnen worden. Anderzijds blijft de wet

voorlopig de wet en loopt de ondernemer die zijn data in Brazilië, Ukraïne of

Indië opslaat of verwerkt een reëel risico om de wet te overtreden en zich bloot

te stellen aan aanzienlijke boetes.

Zijn er geen oplossingen? Jawel, de contractuele compartimentering of

regionalisering van de cloud, waarbij de leverancier garandeert dat Europese

persoonsgegevens binnen de EER blijven en daaraan gekoppeld de nodige

vrijwaringsclausules en schadebedingen kunnen heel wat onheil voorkomen.

Voor wie via een dochter of moeder in Duitsland persoonsgegevens verzamelt

en verwerkt kan maar beter dubbel voorzichtig zijn, gelet op het vernoemde

Duitse advies. Voor iedereen geldt eigenlijk dat een voorafgaande risicoanalyse

samen met de advocaat van het bedrijf aangewezen is.

35

12.2 Conclusie juridisch onderdeel cloud computing

Terwijl het recht zoals gewoonlijk de technologie achterna loopt en nog geen

pasklare oplossingen kan bieden voor het gebruik van de cloud, moet elke

mogelijke gebruiker ervan voor zichzelf de voordelen en risico’s afwegen, en

vooral de kleine lettertjes van de contracten goed lezen. Welke garanties geeft

de dienstaanbieder, geeft hij de data door aan derde partijen, waar staan zijn

servers? Indien de data geëncrypteerd wordt door de aanbieder, kan de gebruiker

er zelf nog wel aan? Zijn er alternatieven in geval van faillissement? Is uw data

echt wel verwijderd in geval van overstap of opzeggen van uw contract of

bewaren ze het nog? Het bewust omgaan met dit soort vragen is cruciaal voor

het vertrouwen in cloud computing, en dus ook voor het blijvende succes ervan.

36

13 Cloud computing: het heden vs. de toekomst

We staan nog in het beginstadium van cloud computing. En er zijn al veel grote

spelers op de markt die al hun eigen cloud mogelijkheden aanbieden. Maar in

het heden zijn we nog beperkt in een aantal dingen zoals bandbreedte. Een

goede bandbreedte is toch wel een hele belangrijke vereiste om met cloud

computing te werken. Hier volgen dan ook enkele toekomst ideeën in welke

cloud computing.

13.1. Grotere/goedkopere bandbreedte

Het spreekt voor zich dat providers ook niet stilstaan met hun evolutie.

Infrastructuur wordt constant verbeterd. Maar volgens mij zullen ze ook niet

anders kunnen dan hun prijzen te zakken want nu kosten goede

internetverbindingen veel geld! Vergeleken met andere landen is België een van

de duurste landen in Europa. Dus hier zal men ingrijpen want anders zullen we

in de toekomst achterlopen op de rest.

13.2. Grotere mogelijkheden

Heden ten dage zijn SaaS, IaaS en PaaS de grote 3 benamingen in cloud

computing. In de toekomst zullen er nog meer mogelijkheden zich aanbieden.

Met specifieke eisen en mogelijkheden speciaal voor bedrijven. Want

tegenwoordig zijn de mogelijkheden soms nog beperkt van wat men kan. Maar

evolutie staat niet stil.

13.3. Software los van Hardware

Tegenwoordig koopt men nog software om dan te installeren op je lokale pc.

Maar zelfs dat is al achterhaald. Waarom nog een office kopen om lokaal te

gebruiken als je de mogelijkheid hebt om online en los van uw hardware office

te gebruiken. Enkel inloggen en klaar is kees. Zo word software onafhankelijk

van waar men het gebruikt.

13.4. Lager energieverbruik

Tegenwoordig zijn ze ook al volop bezig met CPU’s, chips & onderdelen die

veel minder energie verbruiken dan nu. Wat dan ook gevolg heeft dat de

provider zijn kost om zijn cloud te draaien goedkoper word. Dus zullen clouds

goedkoper worden aangeboden.

37

13.5. Aanvullend of geheel

Waar men in vele gevallen alle hard- en software nu nog lokaal draait. Zullen in

de toekomst toch ook meer het nut gaan inzien van naar de cloud te gaan. Het

kan in vele gevallen een goede aanvulling zijn op je bestaande infrastructuur

zonder dat je die weer geheel moet vernieuwen omdat die ene applicatie er niet

op werkt. In sommige gevallen is het zelfs nu al goedkoper om deels of alles in

de cloud te draaien. Ware het niet je dan natuurlijk erg afhankelijk word van je

internetconnectie. Maar daar kan je redundantie inbouwen natuurlijk.

13.6. Betere encryptie

Omdat cloud meer en meer zal gebruikt worden. Word deze ook interessanter

om proberen te hacken en misbruiken. Dus zie ik in de toekomst nog zwaardere

en meerdere encryptie mechanismen opduiken om data te beveiligen zonder dat

het ten koste gaat van rendement natuurlijk.

Foto hierboven is de verwachte groei met winst in dollar.

38

14 Conclusie cloud computing

Er bestaat voor ieder bedrijf wel een variant welke ze kunnen gebruiken. Groot

of klein bedrijf. Alles of deels in de cloud. Voor elk wat wils. Maar hedendaags

zitten we wel nog met beperkingen omdat grote data-abonnementen en

bandbreedte abonnementen veel geld kosten. In de toekomst zie ik dat probleem

wel verdwijnen. Het zal dan volgens mij dan ook vaker en vaker gebruikt

worden omdat het makkelijker is om een goede provider te vinden die je alles

kan bieden. Zonder dat je je zorgen hoeft te maken dat je infrastructuur iedere

keer hoeft te updaten of backuppen en ga zo verder. Hieronder dan ook kleine

illustratie van wie en wat zich waar ongeveer bevind.

39

15 Labo’s

15.1 I.A.A.S. Labo: Eucalyptus Private Cloud

Voor mijn eerste labo kies ik ervoor om een private cloud te maken met behulp

van Eucalyptus en CentOS. Met Eucalyptus ben je zelf provider van services.

Samen met VMware hypervisor kun je dan bv virtuele machines verhuren aan

gebruikers.

Wat is eucalyptus? Het is open source software die gebruikt word voor het

bouwen van AWS(Amazon web services) compatibele private en hybride

clouds. Het laat de gevirtualiseerde infrastructuur samen werken om zo cloud

resources aan te bieden voor computers, netwerk en opslag. De cloud kan dan

dynamisch omhoog of omlaag gehaald worden voor de gebruikers dit

naargelang de werkdruk. Men is ook niet afhankelijk van de hardware. Je kan

een cluster maken van verschillende servers die dan werken als 1 geheel. Je kan

dan bv. gebruik maken van VMware esx. En de hypervisor installeren om zo

dan een private cloud te bouwen en virtuele machines aan te bieden. Je kan dan

via browser inloggen en gebruik maken van die virtuele machines.

40

Dit labo word virtueel aangemaakt in VMware Workstation met behulp van een

ISO die ik kon downloaden op de website van www.eucalyptus.com. Deze ISO

bevat alles wat ik nodig heb in een om het product uit te proberen.

Normaal gezien zijn er meerdere servers nodig om het product te installeren.

Ik wou ook VMware esx erop installeren om dan zo virtuele machines aan te

bieden via webbrowser. Maar helaas heb je een abonnement nodig om VMware

te gebruiken op Eucalyptus zodat ik het jammergenoeg niet kan aantonen. Maar

de basisstructuur eens tonen leek mij toch ook al interessant. Op de foto

hieronder zie je een illustratie van de normale eucalyptus architectuur met high

availability.

41

Eucalyptus bestaat uit de volgende componenten:

Cloud Controller (CLC): dit component biedt EC2(elastic cloud

component) functionaliteit

Walrus: deze component biedt S3(simple storage service*) functionaliteit

Cluster Controller (CC): dit component biedt management service voor

een cluster in uw cloud

Storage Controller (SC): dit component biedt EBS(elastic Block level)

functionaliteit

Node Controller (NC): dit component beheert de virtuele machines

Systeemvereisten standaard eucalyptus (niet fast-start versie)

Minimum Hardware

Onderdelen

Minimum requirements

Front End Components

Cloud Controller

Walrus

Storage Controller

Cluster Controller

VMware Broker

8 Cores, 2.4GHz, 8GB RAM, 500GB

HDD

(multiple HDD)

High Availability (HA) configuratie

moet gelijk zijn in capaciteit

Node controllers

4 Cores, 2.4GHz, 8GB RAM, 160GB

HDD (multiple HDD

aanbevolen)

Note: Hardware virtualisatie moet

aanstaan in de BIOS

*Bv. aanbieden van opslag via webinterface

42

Installatie fast-start ISO van eucalyptus

Zoals je zult merken wijst alles zichzelf uit tijdens de installatie.

43

44

45

46

Op de screenshot hieronder kun je zien dat de configuratie nu compleet is. Via

welke url en gegevens je kan inloggen om zo de gegevens aan te passen van uw

cloud.

47

Eerste maal inloggen via internet explorer

Na de installatie kan je dan inloggen via https://192.168.10.130:8443 met je

admin gebruiker. Hier kun je dan de gegevens aanpassen van uw cloud.

Gebruikers aanmaken. Security policies aanmaken. Ga zo maar door. Je kan ook

zien welke images er beschikbaar zijn. Tevens einde van dit labo

48

15.2 S.A.A.S. labo: Office 365

Voor mijn volgend labo kies ik voor een S.A.A.S. mogelijkheid. Office 365. Dat

is de cloud versie van office, exchange, lync en SharePoint. Het verschil van

office365 met Office is dat de gewone office productiviteitssoftware (inclusief

Word, PowerPoint, Excel, Outlook en OneNote) wordt geïnstalleerd op uw

desktop- of laptopcomputer. Office 365 is een abonnementsservice waarmee u

online toegang krijgt tot e-mail, gedeelde agenda's, de mogelijkheid om online

documenten te maken en te bewerken, chatten, webvergaderingen, een openbare

website voor uw bedrijf en interne team sites. En dat allemaal overal

toegankelijk vanaf vrijwel ieder apparaat. Klanten met Office 2010 op hun

computer kunnen hun software snel configureren voor gebruik met Office 365.

Deze gebruikers kunnen eenvoudig Officedocumenten ophalen, bewerken en

opslaan in de cloud van Office 365, in real-time samen met anderen werken aan

documenten, snel spraak- en videogesprekken tussen pc's tot stand brengen,

chatten en webvergaderingen organiseren. Office 365 is ook compatibel met

Office 2007 en recentere versies van Office en bepaalde abonnementen van

Office 365 worden geleverd met Office Professional Plus.

Ik kan voor de kleine bedrijven een proefabonnement nemen van 90 dagen om

zo te zien wat en hoe het werkt. Zoals je ook ziet in de screenshot hieronder heb

je verschillende mogelijkheden voor office365.

49

15.2.1 Mogelijkheden Office 365

Microsoft Office

Website voor uw bedrijf

Bestanden delen en projecten beheren

Mobiliteit

Office web apps

E-mail en agenda’s

Beveiliging en vertrouwen

Chatberichten, aanwezigheidsinformatie en vergaderingen

15.2.2 Waarom office 365

Eenvoudig te configureren

Binnen enkele minuten aan de slag

Geen training nodig voor uw systeembeheerder

Van overal uit werken offline of online

Geen zorgen voor de IT afdeling

99,9% beschikbaarheid

Lagere kosten dan bij lokale oplossingen

Ingebouwde antivirus en antispam

50

15.2.3 Systeemvereisten office 365

Vereisten voor besturingssystemen

Windows 8

Windows 7

Mac OS X 10.5 (Leopard), 10.6 (Snow Leopard)

Windows Server 2012

Windows Server 2008

Ondersteuning beëindigd

o Windows Server 2003

o Windows XP op 1 januari 2014 (momenteel SP3 vereist)

o Windows XP op 1 januari 2014 (momenteel SP2 vereist)

Vereisten voor Office-clients

Office 2010 SP1

o Service Pack 1 moet zijn geïmplementeerd op 1 juni 2012

Office 2007 SP2

Office 2011 voor Mac en Outlook 2011 voor Mac

Outlook 2003 alleen via POP en IMAP

o Aanvullende informatie over verbinding met Office 365 via

POP/IMAP en Outlook 2003.

.NET 2.0 of hoger

Lync 2010

Ondersteuning beëindigd

o Office 2008 voor Mac op 9 april 2013

o Entourage 2008 Web Services Edition op 9 april 2013

o Outlook 2003 op 8 april 2014

Browservereisten: Beheercentrum en Mijn bedrijfsportaal

Internet Explorer 8 of hoger

Meest recente Firefox-versie

Safari 5 of hoger

Nieuwste 'stabiele' versie van Chrome

Ondersteuning beëindigd

o Internet Explorer 7 op 1 oktober 2012

o Safari 4 op 1 oktober 2012

Opmerking: er is ook een Light-versie van Outlook Web App met een

verminderde functionaliteit die door vrijwel elke browser wordt

ondersteund

51

Active Directory

Als u de optionele mogelijkheden voor adreslijstsynchronisatie en

identiteitsfederatie wilt gebruiken, moet de Active Directory van uw

bedrijf één forest zijn.

Opmerking voor Mac-gebruikers: Momenteel werkt Lync voor Mac 2011 niet

met Office 365. Raadpleeg de veelgestelde vragen voor aanvullende informatie

over systeemvereisten voor de Mac.

Opmerking met betrekking tot Office Professional Plus in Office 365: Office

Professional Plus is niet ontworpen voor installatie op servers of gevirtualiseerde

platforms. Microsoft biedt geen technische ondersteuning voor problemen van

klanten of partners die betrekking hebben op de installatie of het gebruik van

Office 365 in een virtuele omgeving, een extern bureaublad via Windows Server

of andere platforms voor terminalservices.

Opmerking betreffende Outlook: persoonlijk archief en bewaarbeleid

verschillen per licentie. Meer informatie vindt u hier

52

15.2.4 Proefperiode kleine bedrijven nader bekeken

Registratie proefabonnement

53

Startmenu

Na de registratie word je dan ingelogd op de “beheerder” tabblad. Dit is 1 van de

4 mogelijke tabbladen bovenaan. Je hebt ook nog startpagina, outlook en team

site. Vanuit de beheerder kun je verder navigeren om uw 365 cloud te gebruiken

en beheren.

Links van je scherm heb je keuze menu’s om zo verder uw cloud te beheren.

15.2.4.1 Linkermenu beheerder

Als je op “test cloud 365” klikt krijg je uw gegevens van uw cloud.

Locatie:

België

E-mailadres: marco_v69@hotmail.com (e-mailadres technische contactpersoon)

Domein: 365testcloud.onmicrosoft.com (standaard)

Voorkeurstaal:

Nederlands

Als je op beheerderstaken klikt krijg je het menu hieronder terug. Daarin staan

een aantal zaken om vlug naar alles te navigeren. Zoals instellingen voor uw

exchange/outlook, Lync en SharePoint.

54

Beheer

Bij “Beheer” heb je 2 opties. Gebruikers en domeinen. Bij gebruikers kun je

nieuwe gebruiker toevoegen/verwijderen of bewerken.

Bij domeinen Kun je uw bestaand domein toevoegen. Uw DNS beheren enz.

55

Abonnementen

Hier heb je 3 opties. Beheren, licenties en kopen.

Bij beheren kun je zien hoeveel licenties je hebt. Hoeveel ze kosten en hoelang

ze nog geldig zijn. Bij licenties zie je hoeveel je er hebt en of ze al verlopen zijn.

Bij kopen kun je nog abonnementen bijkopen.

56

Ondersteuning

Bij ondersteuning heb je 4 keuzemenu’s. Bij overzicht heb je een soort helpdesk

en mogelijkheid om je wachtwoord enz. aan te passen. Bij serviceaanvragen kun

je hulp vragen van een microsoft deskundige met vragen over uw 365. Bij

servicestatus kun je zien hoe alles verlopen is de laatste 30 dagen van uw cloud.

Bij onderhoud zie je dan weer wanneer je onderhoud gepland is van 365.

57

15.2.4.2 Startpagina Zoals je merkt op de screenshot hieronder is dit hetgeen wat de gebruikers krijgen als menu als ze inloggen.

Lync Om Lync te gebruiken moet je het eerst installeren zoals aangegeven. Dit ga ik niet doen. Lync word gebruikt voor chatberichten, audio en videogesprekken en online vergaderingen te voeren. Team site Als je op “naar team site” klikt ga je naar de SharePoint website van 365 en kun je office gebruiken. Website Het spreekt voor zich dat dit de link is naar de website van je 365 office.

58

15.2.4.3 outlook Bij eerste maal inloggen krijg je zoals bij OWA ook dit menu.

Eenmaal je ingelogd bent zie je dezelfde lay-out als de exchange versie van OWA. Dit verder bespreken hoeft volgens mij niet echt.

59

15.2.4.4 Team site

Hier kun je uw site beheren. Nieuwe sites aanmaken. Enz. Alle opties nodig om

uw site te beheren en meer.

60

Algemene conclusie

Tijdens mijn eindwerk was het de bedoeling om veel kennis op te doen. Het was

een boeiend onderwerp met vele aspecten. Ik heb dan ook enorm veel bijgeleerd.

Maar tegelijkertijd besef ik ook dat ik in dit onderwerp nog maar het tipje van de

ijsberg gezien heb van mogelijkheden.

Ik ben dan ook begonnen bij het begin. De geschiedenis en zo verder gezocht

welke soorten en mogelijkheden er zijn. Hoe meer ik las hoe boeiender ik het

vond. Ik ben dan ook tevreden dat ik in mijn eindwerk 2 labo’s heb kunnen doen

van verschillende operating systemen en tegelijkertijd ook van verschillende

soorten clouds.

Mijn verwachtingen zijn dan ook zeker ingelost bij het maken van dit eindwerk.

Ik ben dan ook blij dat ik dit onderwerp gekozen heb.

Tot slot hoop ik dat u genoten heeft van mijn eindwerk.

Alvast bedankt

Mitch Vandaele

61

Bronnen

http://wikipedia.org

http://www.eucalyptus.com/

http://www.microsoft.com

http://www.vservercenter.com

http://www.csoonline.com

http://weblog.shockmedia.nl/

http://www.software-company.nl

http://www.zapthink.com

http://www.aboutthecloud.nl

http://www.microsoft.com

http://www.zdnet.com

http://www.dummies.com

http://www.abraxax.com

http://www.forbes.com

https://www.law.kuleuven.be

62

BIJLAGE 1: SLA Microsoft Azure

Microsoft Windows Azure-rekenproces Service Level Agreement (SLA)

1. Standaardtermen die van toepassing zijn op alle hierin uiteengezette serviceniveaus:

a. Definities

i. “Claim” staat voor een claim die door een klant wordt ingediend bij

Microsoft, omdat niet wordt voldaan aan een bepaald serviceniveau zoals

beschreven in deze SLA, waardoor de klant mogelijk recht heeft op een

servicecredit.

ii. “Klant” verwijst naar de organisatie die een volumelicentieovereenkomst

(“Overeenkomst”) is aangegaan waarmee deze zich verplicht tot de aanschaf

van Windows Azure-rekenservices van Microsoft.

iii. “Klantenondersteuning” staat voor de diensten waarmee Microsoft de klant

kan ondersteunen bij het oplossen van problemen met de Services.

iv. “Incident” staat voor een willekeurige samenloop van omstandigheden

waardoor een bepaald serviceniveau niet kan worden gehaald.

v. “Microsoft” staat voor de Microsoft-entiteit namens welke uw Microsoft

Online Subscription-overeenkomst is ondertekend.

vi. “Service” of “Services” verwijst naar de Windows Azure-rekenservice waar

de klant volgens de Overeenkomst recht op heeft.

vii. “Servicecredit” is het percentage van de maandelijkse servicekosten voor

een bepaalde service die aan de klant verschuldigd zijn als gevolg van een

gevalideerde claim.

viii. “Serviceniveau” staat voor de norm waaraan door Microsoft moet worden

voldaan en aan de hand waarvan Microsoft het niveau van de geleverde

service kan meten, zoals hieronder uiteengezet.

ix. “Pachter” staat voor een of meer functies, ieder bestaande uit een of

meerdere functie-instanties die in een enkel pakket worden

geïmplementeerd.

x. “Updatedomein” verwijst naar een set Windows Azure-serverknooppunten

waarop platformupdates gelijktijdig worden toegepast.

b. Servicecreditclaims

i. Microsoft biedt deze SLA aan met inachtneming van de volgende bepalingen.

Deze bepalingen zijn van toepassing gedurende de eerste periode van het

abonnement. Als het abonnement wordt verlengd, geldt gedurende de hele

verlengingsperiode de versie van deze SLA die geldig is op het moment dat

de verlenging ingaat. De Klant kan de recentste versie van de SLA en

gerelateerde bepalingen te allen tijde bekijken op

http://go.microsoft.com/fwlink/?LinkId=159704.

ii. Om in aanmerking te komen voor het indienen van een Claim die betrekking

heeft op willekeurig Incident, moet de Klant eerst de Klantenondersteuning

op de hoogte hebben gebracht van het Incident, via de door Microsoft

63

ingestelde procedures, binnen vijf werkdagen nadat het Incident zich heeft

voorgedaan.

iii. Als de Klant een Claim wil indienen, moet de Klant contact opnemen met de

Klantenondersteuning en melden dat hij/zij van plan is een Claim in te

dienen. De Klant moet de Klantenondersteuning voorzien van alle details die

redelijkerwijs betrekking hebben op de Claim, met inbegrip van, maar niet

beperkt tot, gedetailleerde beschrijvingen van het Incident/de Incidenten, de

duur van het Incident, netwerktraceroutes, de URL('s) waarvoor het

Incident/de Incidenten gevolgen heeft/hebben en alle pogingen van de Klant

om het Incident op te lossen.

iv. Microsoft neemt een Claim pas in behandeling als de Klant de Claim heeft

ingediend, voorzien van voldoende bewijs om de Claim te ondersteunen, aan

het einde van de factureringsmaand die volgt op de factureringsmaand

waarin het Incident dat het onderwerp is van de Claim heeft plaatsgevonden.

v. Microsoft zal gebruikmaken van alle informatie die redelijkerwijs

voorhanden is om Claims te valideren en een betrouwbaar oordeel vellen

over de toepasselijkheid van de SLA en de serviceniveaus op de Claim.

vi. In het geval dat als gevolg van een Incident niet is voldaan aan meer dan een

serviceniveau, mag de Klant in het geval van het desbetreffende Incident

slechts op basis van één serviceniveau een Claim indienen; Claims die

worden ingediend voor het desbetreffende incident op basis van een ander

serviceniveau worden niet geaccepteerd.

c. SLA-uitsluitingen

i. Deze SLA, inclusief alle van toepassing zijnde serviceniveaus, is niet van

toepassing op prestatie- of beschikbaarheidsproblemen:

1. die het gevolg zijn van factoren die Microsoft redelijkerwijs niet

onder controle kan hebben;

2. die het gevolg zijn van het gebruik van hardware of software van de

Klant of een derde partij;

3. die het gevolg zijn van handelingen die wel of niet door de Klant of

derde partijen zijn uitgevoerd;

4. die het gevolg zijn van het gebruik van de Service door de Klant

nadat Microsoft de Klant heeft geadviseerd zijn/haar gebruik van de

Service te wijzigen en de Klant zijn/haar gebruik niet zoals

aanbevolen heeft gewijzigd;

5. die optreden bij bèta- en evaluatieversies van de Services (zoals door

Microsoft bepaald);

of 6. die toe te schrijven zijn aan de uitgevoerde of niet uitgevoerde

handelingen van de Klant of de werknemers, tussenpersonen,

tijdelijke medewerkers of leveranciers van de Klant of een

willekeurige persoon die toegang heeft tot de Service van Microsoft

door middel van de wachtwoorden en/of de apparatuur van de

Klant.

64

d. Servicecredits

i. Hieronder wordt het aantal servicecredits en de bijbehorende

berekeningsmethode in relatie tot de verschillende serviceniveaus

beschreven.

ii. Servicecredits vormen het enige en exclusieve rechtsmiddel waarover de

Klant beschikt in geval van een schending van deze SLA.

iii. De servicecredits die in welke factureringsmaand dan ook worden toegekend

zullen in geen enkel geval de maandelijkse servicekosten van de klant

overschrijden.

iv. In het geval van Services die als onderdeel van een pakket zijn aangeschaft,

zullen de Servicecredits in verhouding staan tot de kosten van de Service,

door Microsoft redelijkerwijs naar eigen discretie te bepalen. In gevallen

waar de Services door de

Klant via een wederverkoper zijn aangeschaft, zullen de Servicecredits op de

geschatte retailprijs van de desbetreffende Service worden gebaseerd, door

Microsoft redelijkerwijs naar eigen discretie te bepalen.

v. Servicecredits voor deze SLA worden alleen berekend op basis van de

maandelijkse kosten voor Windows Azure-rekenen. Hieronder vallen ook de

kosten die te maken hebben met gegevensoverdrachten naar

computerknooppunten.

2. Serviceniveaus

a. Maandelijks serviceniveau voor bedrijfstijd van verbinding

i. Definities

1. “Maximum aantal verbindingsminuten” is het totale aantal tijdens

een factureringsmaand geaccumuleerde minuten voor alle

internetgerichte functies waarvan twee of meer instanties in

verschillende updatedomeinen zijn geïmplementeerd. Het

"Maximumaantal verbindingsminuten" wordt gemeten vanaf het

moment dat de Pachter is geïmplementeerd en de bijbehorende

functies zijn gestart als gevolg van een door de Klant gestarte

handeling, tot het moment dat de Klant een handeling is gestart die

het stoppen of verwijderen van de Pachter tot gevolg heeft.

2. “Uitvaltijd verbinding” is het totale cumulatieve aantal minuten dat

geïmplementeerde internetgerichte functies die niet door een

handeling van

de Klant zijn gestopt gedurende een periode van vijf minuten geen

externe verbinding hebben, gemeten en verzameld in intervallen van

vijf minuten.

3. “Maandelijks percentage bedrijfstijd verbinding” voor een bepaalde

Klant is totale "Maximumaantal verbindingsminuten" minus de

"Uitvaltijd verbinding", gedeeld door het "Maximumaantal

verbindingsminuten" voor een factureringsmaand voor een bepaald

abonnement op Windows Azure. Het maandelijks percentage

bedrijfstijd verbinding wordt weergegeven in de volgende formule:

65

ii. Maandelijkse serviceniveaus voor bedrijfstijd van verbinding

Maandelijks percentage bedrijfstijd Servicecredit*

<99,95% 10%

<99% 25% *Servicecredit is alleen van toepassing op Windows Azure-rekenservices (niet op Windows Azure-opslag of andere Windows Azure-platformservices)

b. Maandelijks serviceniveau voor bedrijfstijd van functie-instanties

i. Definities

1. “Maximum aantal functie-instantieminuten” staat voor het totale

aantal tijdens een factureringsmaand geaccumuleerde minuten voor

alle functie-instanties, gemeten vanaf het moment dat de

bijbehorende Pachter is geïmplementeerd en de bijbehorende

functies zijn gestart als gevolg van een door de Klant geïnitieerde

handeling, tot het moment van een door de Klant geïnitieerde

handeling om de Pachter te stoppen of te verwijderen.

2. “Uitvaltijd functie-instanties is het totale aantal tijdens een

factureringsmaand geaccumuleerde minuten voor alle functie-

instanties die zijn geïmplementeerd en gestart als gevolg van een

door de Klant geïnitieerde handeling, die niet langer dan twee

minuten konden worden uitgevoerd zonder dat er een fout werd

gedetecteerd en er een correctieve handeling plaatsvond.

3. “Maandelijks percentage bedrijfstijd functie-instanties” voor een

bepaalde Klant is het totale "Maximumaantal functie-

instantieminuten" minus de "Uitvaltijd functie-instanties", gedeeld

door het "Maximumaantal functie-instantieminuten" voor een

factureringsmaand voor een bepaald abonnement op Windows

Azure. "Bedrijfstijd functie-instanties" wordt weergegeven door de

volgende formule:

ii. Aanvullende SLA-uitsluiting

1. Ter aanvulling op de SLA-uitsluitingen uiteengezet in sectie 1.c.,

hebben de SLA en alle toepasselijke serviceniveaus voor de

"Bedrijfstijd functie-instanties" geen betrekking op prestatie- of

beschikbaarheidsproblemen bij het uitvoeren van reguliere

platformupgrades en patches.

iii. Maandelijkse serviceniveaus voor bedrijfstijd functie-instanties

Maandelijks percentage bedrijfstijd Servicecredit*

<99,9% 10%

<99% 25% *Servicecredit is alleen van toepassing op kosten van Windows Azure-rekenen (niet op Windows Azure-opslag of andere Windows Azure-platformservices)

Maximumaantal verbindingsminuten - Uitvaltijd verbinding

Maximumaantal minuten verbinding=

Maandelijkspercentagebedrijfstijd

verbindingen

Maximumaantal minuten per functie-instantie –Uitvaltijd functie-instanties

Maximumaantal functie-instantieminuten

=

Maandelijkspercentagebedrijfstijd

functie-instanties