Eindrapportage ice pigging

Pagina 1 van 29

20 december 2011

Status

Concept

Versie

1.1

Oasen N.V.

Nieuwe Gouwe O.Z. 3

Postbus 122

2800 AC Gouda

T 0182 59 35 30

www.oasen.nl

Eindrapportage Ice Pigging

De resultaten, de ervaringen, de kosten en de baten helder in beeld gebracht

Pagina 2 van 29

20 december 2011

Status

Concept

Versie

1.1

Oasen N.V.

Nieuwe Gouwe O.Z. 3

Postbus 122

2800 AC Gouda

T 0182 59 35 30

www.oasen.nl

Eindrapportage Ice Pigging

De resultaten, de ervaringen, de kosten en de baten helder in beeld gebracht

Klik hier om aanvullende informatie te plaatsen

Opdrachtgever: Bas Bouwman

Steller: Josanne Derks

Redactie

Bijdrage: Arjen van Willigen, Maurice van der Meer, Bas Bouwman, Mario Wildschut

Verspreiding

Eindrapportage Ice Pigging Pagina 3 van 29

20 december 2011

Samenvatting

Oasen besloot in 2011 om een schoonmaakprogramma te starten in het distributienet van

Hendrik Ido Ambacht en Zwijndrecht, waarbij de methode ice pigging voor het eerst op grote

schaal werd toegepast.

Resultaat

Aan de hand van camerabeelden en een uitgenomen leidingdeel blijkt dat ice pigging een zeer

effectieve methode is voor het schoonmaken van een vervuild en verouderd leidingnet waar

zich specifieke problemen voordoen met loslatende biofilm. Er zijn in totaal 27 camera

inspecties uitgevoerd na ice pigging. Hiervan werden slechts 3 opleveringen afgekeurd. Op het

moment van schrijven kunnen geen conclusies getrokken worden ten aanzien van de lange

termijn effecten van deze methode.

Kosten en baten

De methode ice pigging kost ongeveer 6,90 euro per meter gereinigde leiding (dit is een

gecorrigeerde meterprijs. Omdat Agbar een scherpe offerte heeft ingediend voor het verkrijgen

van de opdracht, is de verwachting dat de prijs in de toekomst ongeveer een factor 1,5 hoger

zal uitvallen) en is daarmee 14 maal zo duur als spuien (prijspeil 2011). Indien de jaarlijkse

kosten die gemoeid zijn met spuien verdisconteerd wordt met inflatie en rente dan ligt het

break-even point (spuien vs Ice pigging) op 12 jaar. Ice pigging zal conventioneel spuien niet

vervangen; het moet slechts worden toegepast als spuien niet de gewenste resultaten

oplevert.

Leveringsonderbrekingen

De levering is gemiddeld 31,2 minuten onderbroken geweest door de uitgevoerde ice pigging

werkzaamheden. Veel afsluiters functioneerden niet naar behoren: open en dichtdraaien verliep

problematisch. Het project ice-pigging heeft een bijdrage van ongeveer 3 minuten geleverd aan

de bedrijfsbrede OLM (2011) van 21,3 minuten (peildatum 12 december 2011).

Het plan van aanpak ging uit van een doorlooptijd van 10 weken waarbij dagelijks 5-7 km

leidingnet gereinigd zou worden. Gedurende een periode van 12 weken is in totaal 76,24 km

leidingnet gereinigd (exclusief 1 dag ice pigging in de gemeenten Noorden en Waarder en 2

dagen ice pigging op pompstation Lekkerkerk), overeenkomend met een gemiddelde van

slechts 1,27 km per dag (6,3 km/week). Deze vertraging is te wijten aan de configuratie van

het leidingnet (veel schakelingen en relatief korte lengten) en aan het niet soepel verlopen van

de netschakelingen.

Afsluiters

Tijdens de voorbereiding is geen inspectie uitgevoerd naar de kwaliteit van de afsluiters. In de

planfase was ook nog niet duidelijk dat de afsluiters voor 100% moesten sluiten (reden

hiervoor is het voorkomen van lekwater wat een nadelig effect heeft op de kwaliteit van de

ijsprop). Indien wel een steekproef was gedaan had dit een waardevolle input kunnen vormen

voor een risicoanalyse en zou een realistischere planning opgesteld kunnen worden.

Communicatie

Ondanks dat in de voorbereiding uitvoerig is stilgestaan bij de communicatie verliep deze in de

praktijk niet altijd even soepel. Naast het feit dat klanten soms langer zonder water zaten

(vanwege problemen met afsluiters) kwam het ook voor dat klanten meerdere malen werden

geconfronteerd met een leveringsonderbreking (vanuit logistieke redenen was in de

voorbereiding besloten om bepaalde injectiepunten voor ijs vaker te gebruiken. Het kon dus

voorkomen dat een bepaald punt de volgende dag weer gebruikt werd met als gevolg dat

klanten weer, langdurig, zonder water zaten). Doordat de communicatie tussen de

medewerkers in het veld en de afdeling Front Office niet adequaat verliep, kon de klant ook

niet altijd volledig geïnformeerd worden wat resulteerde in frustratie bij de klant maar ook bij

de medewerkers intern.


Hygiënisch betrouwbaar

Ice pigging vormt geen gevaar voor de hygiënische kwaliteit van het drinkwater en is

bovendien in staat om hogere organismen (zoals wormen en schaaldiertjes) effectief te

verwijderen.

Ontwikkeling deeltjesproblematiek

De belangrijkste motivatie voor toepassing van de methode ice pigging was de verwachting ten

aanzien van het aantal verstopte watermeters. In 2011 zijn er echter slechts 12 verstopte

watermeters aangetroffen, voornamelijk in H.I. Ambacht, het oorspronkelijke probleemgebied.

Mogelijk hebben de lage temperaturen tijdens de zomer van 2011 een positieve invloed gehad

op de stabiliteit van de biofilm in het doelgebied. Vervolg

Om de lange termijn effecten van ice pigging in kaart te brengen is het noodzakelijk om een

meetprogramma te definiëren waarbij:

tenminste 2 maal per jaar een aantal camera-inspecties worden herhaald;

tenminste 2 maal per jaar de bemonstering voor hydrobiologie wordt herhaald (op

dezelfde monsterpunten);

de ontwikkeling van de deeltjesproblematiek wordt gevolgd en de verstoppingen van

watermeters nauwkeurig worden geregistreerd.


20 december 2011

Inhoud

Samenvatting 3

Inhoud 5

1 Inleiding 6 1.1. Achtergrond 6 1.2. Doel van voorliggend rapport 6 1.3. Structuurschets rapport 7

2 Realisatie 8 2.1. Voorbereiding 8 2.1.1. Planvorming 8 2.1.2. Contractvorming 8 2.1.3. Milieumelding 8 2.1.4. Opstellen spuiplannen 8 2.2. Organisatie 9 2.3. Uitvoering 9 2.3.1. Voorbereidende werkzaamheden 10 2.3.2. Onvoorziene omstandigheden bij uitvoering 11 2.4. Communicatie 11 2.4.1. Intern 11 2.4.2. Extern 11 2.5. Lessons learned 12

3 Resultaten 13 3.1. Introductie monitoringsprogramma 13 3.2. Resultaten monitoringsprogramma 13 3.2.1. Ontwikkeling problematiek verstopte watermeters 2011 13 3.2.2. Camera inspecties 15 3.2.3. Resultaten kaarsenfilters 17 3.2.4. Resultaten hydrobiologie 19 3.2.5. Resultaten bacteriologische betrouwbaarheid 19 3.3. Leveringsonderbreking 20 3.4. Aantal km gereinigd leidingnet 22

4 Kosten-batenanalyse 23 4.1. Overzicht totale kosten project 23 4.2. Aan project niet-toerekenbare kosten 23 4.3. Vergelijking van kosten en baten van conventioneel spuien en ice pigging 25

5 Conclusies en aanbevelingen 26 5.1. Conclusies 26 5.2. Aanbevelingen 27 5.2.1. Contractvorming 27 5.2.2. Steekproef netschakelingen 27 5.2.3. Jaarlijkse beoordeling effectiviteit 27

Referenties 28

Bijlagen 29


1 Inleiding

1.1. Achtergrond

Sinds mei 2008 spelen er in Hendrik Ido Ambacht problemen met verlaagde druk en verstopte

watermeters. De problemen worden veroorzaakt door ophoping van deeltjes die voornamelijk

uit organisch materiaal en kalk bestaan. Uit laboratorium onderzoek kan geconcludeerd worden

dat het probleem niet veroorzaakt wordt door een slecht functionerende zuivering, het

probleem ontstaat door materiaal dat reeds aanwezig is in het distributienet.

In april 2009 is een deel van het distributienet in Zwijndrecht tijdelijk overgeschakeld naar

levering van water afkomstig van de Berenplaat (Evides). Met als doel te onderzoeken of een

verandering van de waterkwaliteit in het distributienet in Zwijndrecht kan leiden tot het

loslaten van materiaal op de leidingwand. In de maanden na de overschakeling kon dit niet

worden vastgesteld. Het gehele gebied is in september 2009 overgeschakeld van levering via

ZS Elzengors naar levering via Baanhoek (inkoop Evides). In de testwijk doen zich sinds 2010

dezelfde problemen met drukval en verstopte water meters voor.

Conventionele methoden voor reiniging

van de hoofdleidingen (spuien, proppen,

air-comprex) hebben het probleem niet

opgelost. Pas sinds 2010 worden ook de

aansluitleidingen gereinigd en bleek dat

veel vuil zich heeft opgehoopt in de

aansluitleidingen. Schoonborstelen van

aansluitleidingen lijkt het probleem in

ieder geval op korte termijn op te lossen.

Er bestond een grote kans dat de loslatende biofilm in de hoofdleiding in de zomer van 2011

weer voor verstopte watermeters en aansluitleidingen zou kunnen zorgen.

Het vermoeden bestaat dat spuien van hoofdleidingen de (loslatende) biofilm niet effectief

verwijderd. Oasen heeft in 2010 een aantal proeven met ice pigging uitgevoerd. Deze nieuwe

innovatieve methode voor het reinigen van leidingen, blijkt zeer effectief in het verwijderen

van los sediment en materiaal op de

wand. Oasen besloot in het voorjaar van

2011 om een schoonmaakprogramma

starten in het distributienet van H.I.

Ambacht en Zwijndrecht, waarbij ice

pigging voor het eerst op grote schaal

wordt toegepast.

1.2. Doel van voorliggend rapport

In de zomer van 2011 is ongeveer 80 km leidinglengte gereinigd door middel van ice pigging.

Nu het project is afgerond is het tijd om in kaart te brengen wat de resultaten zijn en welke

inspanningen Oasen daarvoor heeft moeten leveren. De eindrapportage heeft dan ook als doel

het project en de methode ice pigging te evalueren.

Voor meer achtergrondinformatie wordt de

lezer verwezen naar het document

“Probleemschets deeltjesproblematiek H.I.

Ambacht”, als bijlage 1 toegevoegd aan dit

document.

Het plan van aanpak is beschreven in het

document “Projectopdracht schoonmaak

leidingnet Zwijndrecht”, als bijlage 2

toegevoegd aan dit document.


20 december 2011

1.3. Structuurschets rapport

Het document behandeld de volgende onderwerpen:

De realisatiefase (hoofdstuk 2)

De voorbereidende werkzaamheden, de organisatie, het uitvoeren van de schoonmaak

en de communicatie. Direct na afronding van de werkzaamheden zijn de betrokkenen

bij elkaar gekomen om snel de geleerde lessen in kaart te brengen. De resultaten

worden hier bondig samengevat.

De resultaten (hoofdstuk 3)

Een korte introductie van het monitoringsprogramma dat zich focust op de ontwikkeling

van de deeltjesproblematiek, de resultaten van ice pigging en het bewaken van de

hygiënische betrouwbaarheid van het drinkwater. Ook factoren zoals

leveringsonderbreking, het aantal kilometers gereinigd leidingnet en de effectiviteit van

de methode worden besproken.

Kosten-batenanalyse (hoofdstuk 4)

De totale kosten van het project zijn in beeld gebracht. Een aantal kostenposten zijn

echter niet direct gerelateerd aan de methode ice pigging maar veroorzaakt door

externe factoren. Hoe verhouden de kosten en baten van deze methode zich tot de

kosten en baten van conventioneel spuien voor het reinigen van leidingnetten?

Conclusies, aanbevelingen en het vervolg (hoofdstuk 5)


2 Realisatie

2.1. Voorbereiding

2.1.1. Planvorming

De resultaten van de studie naar de deeltjesproblematiek in H.I.A. en Zwijndrecht (zie ook

rapport “Probleemschets deeltjesproblematiek H.I.A.”, bijlage 1) en de succesvolle demo Ice

Pigging, uitgevoerd in november 2010 vormden het uitgangspunt voor verdere planvorming.

Dit resulteerde in een projectplan (d.d. 17 december 2010), wat na een tweetal revisies en

toelichtingen tijdens het Stuurgroep overleg definitief werd vastgesteld (d.d. 15 februari 2011).

2.1.2. Contractvorming

De interne voorbereiding van de contractvorming startte op 18 februari 2011 met een overleg

waarbij Bas Bouwman (projectleider), Henk Ardesch (Bedrijfsdirecteur), Lucia Uijterwijk

(Juridische Zaken), Armand Dinjens, (Inkoop) en Maarten Lut (Onderzoek) aanwezig waren.

Dit leidde tot een in de Nederlandse taal opgesteld contract (d.d. 3 maart 2011). Agbar

Environment heeft het contract zelf laten vertalen naar het Engels en commentaar geleverd.

Op deze wijze is het contract een aantal maal herzien en werd uiteindelijk ondertekend op 4

mei 2011 (zie bijlage 9 voor inhoud van het contract).

2.1.3. Milieumelding

Omdat het uitvoeren van de werkzaamheden gepaard zou gaan met activiteiten die een invloed

kunnen hebben op volksgezondheid, milieu en verkeer, diende een zogeheten milieumelding

gedaan te worden bij de omgevingsdienst Zuid-Holland. Tijdens de planvorming zijn twee

mogelijke locaties aangewezen voor tijdelijk ijsproductie: zuiveringsstation HI.A. aan de

Veerweg 3 te H.I. Ambacht of voormalig zuiveringsstation De Elzengors, Ringweg 192 te

Zwijndrecht. Voor beide locaties is een melding ingediend. Bij nader inzien bleek ZS De

Elzengors geschikter (vanwege voldoende reserve capaciteit in relatie tot de totale E-vraag van

het project) en is de melding voor H.I. Ambacht weer ingetrokken.

De tijdelijke activiteit waarvoor een melding gedaan werd betreft het produceren op en het

transporteren vanaf de inrichting te Zwijndrecht van een zout, fijnkorrelig ijsmengsel wat als

reinigingsmiddel voor een deel van het distributienet van H.I. Ambacht en Zwijndrecht wordt

ingezet. De activiteiten gaan gepaard met een tijdelijk verhoogde geluidsproductie

(veroorzaakt door de ijsmachines) vanaf voormalig ZS De Elzengors, extra

verkeersbewegingen van en naar ZS De Elzengors, verkeershinder in het doelgebied en

tijdelijke onderbreking van de drinkwaterlevering. Voor meer informatie wordt verwezen naar

het document “Milieumelding t.b.v. uitvoering project ice pigging te Zwijndrecht” in bijlage 3.

Een hieraan gerelateerde activiteit die niet plaatsvindt binnen de inrichting, betreft het lozen

van het gebruikte ijs op het gemeentelijke rioleringssysteem in H.I. Ambacht en Zwijndrecht.

De gemeente en het waterschap Hollandse Delta voorzagen geen problemen met de tijdelijke

lozing van klein volume zout ijs op de riolering.

2.1.4. Opstellen spuiplannen

Oasen en Agbar Environment werkten intensief samen tijdens het opstellen van een spuiplan.

Voor reguliere werkzaamheden kan een spuiplan relatief eenvoudig opgesteld worden met

behulp van de Spuiplan module die DiaGIS biedt. Omdat ice pigging als reinigingsmethode voor

leidingnetten significant verschilt van regulier spuien, was de Spuiplanner niet 1-op-1 te

gebruiken, maatwerk was geboden. Dit leidde tot een zeer gedetailleerd en nauwkeurig plan

dat precies aangaf welke netschakelingen benodigd waren om een specifieke schoonmaak actie

op straatniveau uit te kunnen voeren.

Na het uitwerken van het uitvoeringsplan werd duidelijk dat niet sprake was van 190 km maar

van 110 km leiding. Nader onderzoek heeft uitgewezen dat een verkeerde selectie is gemaakt

van het doelgebied maar dat ook de structuur van het drinkwaternet ertoe heeft geleid dat

minder kilometers leiding konden worden gereinigd. Voor meer informatie zie memo “Verschil

tussen contract (190 km) en werkelijk (110 km)” in bijlage 10.


20 december 2011

2.2. Organisatie

Het merendeel van de werkzaamheden is uitgevoerd in de zomermaanden. In principe zou de

aanvang van de werkzaamheden ruim voor de zomervakantie plaatsvinden maar door

vertraging (vanwege contractonderhandelingen en leveringsproblemen van een ijsmachine)

werd de werkelijke startdatum 1 juli. Door de verschuiving van de startdatum naar de

vakantieperiode waren, met name op het managementniveau binnen Distributie, te weinig

mensen aanwezig die op de hoogte waren van de ins en outs van het project. In de overdracht

van de werkzaamheden had hier nadrukkelijker bij moeten worden stilgestaan. Achteraf was

het beter geweest om het project op een later moment te starten.

Figuur 2.1: Organogram projectorganisatie ice pigging

2.3. Uitvoering

Op voormalig ZS De Elzengors (Zwijndrecht) is een tijdelijke ijsproductielocatie gerealiseerd

waarmee per dag maximaal 10 ton ijs geproduceerd wordt. Dat ijs wordt tijdelijk opgeslagen in

een tankwagen (cap. 10 ton). Een middenklasse tankwagen (cap. 2,5 ton) wordt vervolgens

gebruikt voor transport en injectie van het ijsmengsel. Via een omgebouwde brandkraan wordt

een fijnkorrelig ijsmengsel (een ijsprop) het net ingeduwd. Deze prop beweegt zich door het

net en schuurt de leidingwand als het ware schoon. Het losgekomen vuil wordt door de ijsprop

opgenomen. Via een brandkraan (met standpijp) aan het eind van het leidingdeel verlaat de

ijsprop vervolgens het net. Het vuile ijs en een volume spoelwater wordt vervolgens op de

riolering geloosd.

Een speciaal uitgeruste meetwagen registreert gegevens zoals temperatuur, elektrische

geleiding (waaruit de zoutconcentratie wordt afgeleid en bepaald kan worden of al het ijs het

net heeft verlaten) en stroomsnelheid van het water.

Figuur 2.2: Schematische weergave ice pigging proces

Bas BouwmanProjectmanager

Klaas VerslootMario Wildschut

Operationeel leiding

Johan VerspuyCoördinatie in het veld

(afstemming met Agbar, monteurs Oasen, KS etc)

Wout BouterInlaat punt (draaien van

afsluiters)

Trainee monteur/studentRegistreren gegevens

Josanne DerksCoördinator monitoring

Projectteam uitvoering ice pigging Zwijndrecht en H.I. Ambacht

Theo van de VossenbergChris Meijer

Andre BiesbroekLeo Hofland

Laboratorium

Wilrie van LogchemGer Ros

Toezichthouders

Piet van EssenGrondwerker

KraanOmbouw brandkranen

Cor van PeltUitlaat punt (draaien van

afsluiters)

Trainee monteur/studentRegistreren gegevens

Cor DrogeCamera inspecties

Harry BraunsKaarsenfilters

Jaap KlijnPlaatsen zwenkventielen

Leo van MiddelkoopVoordraaien afsluiters

Antoon ten Hennepe/studenten

Aanzeggen bewoners


2.3.1. Voorbereidende werkzaamheden

Constructie ijsproductielocatie

Het ijs werd geproduceerd op voormalig Zuiveringsstation De Elzengors te Zwijndrecht. De

productie van ijs is een continu proces waarvoor de grondstoffen water en zout alsmede

elektriciteit benodigd zijn. Water en elektriciteit werd geleverd door Oasen. Agbar was

verantwoordelijk voor de levering van zout. De totale footprint van de tijdelijke ijsproductie

was aanzienlijk groter dan op voorhand was geschat op basis van de ontwerpschetsen van

Agbar. De beschikbare ruimte op ZS De Elzengors was gelukkig groot genoeg.

Opmerking: omdat aannemer Agbar ook buiten werktijden toegang tot de ijsproductie moest

hebben (het proces moest, zeker in het begin continue bewaakt en bijgestuurd worden) zijn

een drietal toegangspassen ter beschikking gesteld.

Figuur 2.3: IJsproductie op ZS De Elzengors, Zwijndrecht

Plaatsen zwenkventielen

In de periode voordat de werkzaamheden startte zijn 30 zwenkventielen geplaatst. Deze

zwenkventielen maken het mogelijk om onder behoud van de waterdruk een camera inspectie

uit te voeren waarmee de stand voor en na uitvoering van de werkzaamheden wordt

opgenomen.

Figuur 2.4: Camera voor uitvoering inspecties in leidingnet


20 december 2011

Ombouwen brandkranen

Eén tot twee dagen voordat ice pigging plaatsvindt, zijn de brandkranen gecontroleerd en

voorzien van een tijdelijk opbouwstuk. Dit vergemakkelijkt het injecteren van het ijs en

voorkomt mogelijke besmettingen van het leidingnet door materiaal van buitenaf (straatvuil

e.d.). Wanneer het logistiek mogelijk was zijn deze voorbereidende werkzaamheden op de dag

waarop ice pigging plaatsvindt uitgevoerd. De brandkranen zijn na afloop weer teruggebracht

in hun oorspronkelijke staat. De brandweer is tijdig geïnformeerd over deze activiteiten.

2.3.2. Onvoorziene omstandigheden bij uitvoering

Gedurende de planfase is besloten om geen steekproefsgewijze inspectie van afsluiters te

organiseren. Het was in de planfase nog niet duidelijk dat de afsluiters voor 100% moesten

sluiten. Reden hiervoor is dat geen lekwater aanwezig mag zijn aangezien dit een nadelige

invloed heeft op de kwaliteit (lees stevigheid) van de ijsprop. Tijdens het project bleken vele

afsluiters niet naar behoren te functioneren. Dit maakte het niet eenvoudig om de

werkzaamheden volgens planning uit te voeren en de communicatie strategie hierop af te

stemmen.

Indien de organisatie zich bewust was van de 100% eis ten aanzien van de afsluiters en wel

een steekproefsgewijze test was uitgevoerd had dit mogelijk kunnen leiden tot een ander

besluit.

2.4. Communicatie

De afdeling communicatie was al vroeg betrokken bij het opstellen van een effectieve

communicatiestrategie waarbij onderscheid is gemaakt in klant benadering van de particuliere

en zakelijke markt. De communicatie van en naar de particuliere klant verliep via de afdelingen

Communicatie en Front Office. Het contact met de zakelijke klant verliep voornamelijk via de

afdeling Verkoop/Relatiebeheer.

Waar particuliere klanten een dag voor aanvang van de werkzaamheden werden geïnformeerd,

was de insteek bij de zakelijke klant om dit ongeveer een week van te voeren te plannen.

Tijdens de werkzaamheden belden sommige zakelijke klanten met het verzoek om op een

ander tijdstip de werkzaamheden uit te voeren. Over het algemeen was dit geen probleem en

vond hierover in het veld afstemming plaats tussen klant en monteur. Het kwam daarentegen

ook wel eens voor de zakelijke klant niet van te voren was geïnformeerd. Voornaamste reden is

dat sommige zakelijke klanten niet als bedrijf geregistreerd staan in diaGIS.

Veel klanten hebben tijdens de werkzaamheden gebeld of gemaild met vragen, dan wel

klachten. In totaal zijn tussen 1 juli en 23 september 2011 ruim 700 vragen/klachten

binnengekomen bij Oasen (Dit is ongeveer 5% van de klanten in het doelgebied).

2.4.1. Intern

De communicatie intern verliep in het begin niet soepel. Met name de communicatie tussen de

afdeling Front Office en de medewerkers in het veld. Langzaam verbeterde dit toen er eenmaal

een duidelijk script was opgesteld en wederzijds meer begrip ontstond voor elkaars

werkzaamheden.

2.4.2. Extern

Communicatie extern verliep met name via de website. Voor het gebied 10 (waar gestart werd

met de werkzaamheden) is een algemene brief opgesteld en verzonden naar ongeveer 2000

klanten. Omdat de voortgang achterbleef op de planning is ervoor gekozen deze brief niet te

verzenden naar de overige klanten. Ook was in eerste instantie een apart telefoonnummer

open gesteld voor vragen/klachten van klanten. Later is dit veranderd en omgezet naar het

algemene telefoonnummer van Oasen waarbij de eigen Front Office medewerkers achter de

telefoon zaten.

Tijdens de werkzaamheden zijn kookadviezen verstrekt. Helaas bleek het praktisch niet

mogelijk om kookadviezen adequaat te verstrekken vanwege de onvoorziene omstandigheden


in het veld: sommige adressen ontvingen soms meerdere dagen achtereen een kookadvies

en/of een kaartje waarop werd medegedeeld over de werkzaamheden en de hiermee gepaard

gaande leveringsonderbreking. Omdat de monsteruitslagen aantoonden dat de bacteriologische

betrouwbaarheid van het water niet in het geding kwam is besloten om geen kookadviezen

meer te verstrekken.

Communicatie en samenwerking met het laboratorium verliep niet soepel. Met het lab zijn van

te voren heldere afspraken gemaakt over uitvoering van bemonsteringen en de analyse van de

kaarsenfilters. Met name het aanleveren van uitslagen van de kaarsenfilters alsmede het direct

retourneren van de blauwe behuizingen na analyse verliep niet conform afspraak; er moest

constant achter aangebeld worden. Ook moest meermaals gevraag worden om een specificatie

van de gemaakte kosten door onrendabele wachturen. Het lab heeft aangeven dit slecht

geadministreerd te hebben en heeft daarom deze kosten niet in rekening gebracht.

Tijdens de werkzaamheden is wekelijks een voortgangsrapportage bijgehouden (zie bijlage 11

voor de Sitrap). Onderwerpen als voortgang/realisatie werkzaamheden, communicatie en

klachten, waterkwaliteit en financiën werden wekelijks gemonitord.

2.5. Lessons learned

Op 18 oktober is een lesson’s learned sessie gefaciliteerd door Haskoning waaraan

verschillende medewerkers van Oasen en het projectteam van Agbar deelnamen. De resultaten

zijn hieronder puntsgewijs samengevat. Voor het complete verslag wordt verwezen naar bijlage

4.

Fase Ging goed Kan beter / volgende keer anders doen

Contractvorming Simpel contract Duidelijke scheiden van

verantwoordelijkheden

Taal Vaste prijs vs. prijs per meter

De proef in Zwijndrecht (2010) was niet respresentatief voor de situatie in het doelgebied

Voorbereiding Goede samenwerking tussen Oasen en Agbar

Spuiplanner tool IJsproductielocatie

Risico-analyse afsluiters Organisatie (dedicated Oasen

team) Klantrelaties eerder betrekken Planning

Uitvoering Teamgevoel Oasen&Agbar: goede samenwerking en communicatie

Goede resultaten schoonmaak Validatie van informatie staat

onderhoud net

Communicatie tussen klantenservice en medewerkers in het veld

Vastleggen van verschil tussen klachten en vragen van klanten

Eerder feedback geven aan aannemer

Uitvoering tijdens vakantieperiode

Tabel 2.1: Resultaten Lessons Learned Sessie


20 december 2011

3 Resultaten

3.1. Introductie monitoringsprogramma

In de maanden mei tot en met november 2011 zijn monitoringsactiviteiten ontplooid in

Zwijndrecht en H.I. Ambacht. De doelen van het monitoringsprogramma zijn:

1. in kaart brengen van de ontwikkeling van de deeltjesproblematiek

2. voortgangsbewaking en

3. effectmeting van het schoonmaak programma

Daarbij zijn verschillende kwantitatieve en kwalitatieve methoden ingezet.

3.2. Resultaten monitoringsprogramma

3.2.1. Ontwikkeling problematiek verstopte watermeters 2011

Verwachting en achtergrond

In 2010 zijn, op basis van de statistieken die verzameld zijn in voorgaande jaren, een drietal

scenario’s voor de ontwikkeling van de deeltjesproblematiek opgesteld. Oasen achtte het niet

onwaarschijnlijk dat het probleem zich in 2011 op grotere schaal ging voordoen in Zwijndrecht.

Er werd rekening gehouden met in totaal 200 tot 500 verstopte watermeters indien geen

maatregelen worden genomen. Dat zou betekenen dat er wekelijks 25-50 watermeters

verstoppen (scenario 2). Dit was onwenselijk omdat:

de capaciteit om wekelijks tientallen watermeters schoon te maken ontbreekt,

een probleem van die omvang funest is voor het vertrouwen van de klant en het

imago van Oasen,

mogelijke risico’s ontstaan voor kritische klanten

Oasen mogelijk financiële schade zou kunnen leiden

In 2011 is slechts 12 maal een

verstopte watermeter aangetroffen.

Nieuwe verstopte watermeters

hebben zich vooral voorgedaan in H.I.

Ambacht, het oorspronkelijke

probleemgebied. Opvallend is dat ook

direct na ice pigging enkele

watermeters verstopte.

Ook heeft zich eind november een

verstopping voorgedaan op een adres

in Zwijndrecht buiten het doelgebied

(aansluiting op 315 PVC).

Overall kan geconcludeerd worden dat

t.a.v. van de ontwikkeling van de

deeltjesproblematiek scenario 1 zich

heeft voorgedaan. Mogelijk hebben de

lage temperaturen tijdens de zomer van 2011 een positieve invloed gehad op de stabiliteit van

de biofilm in het doelgebied.

Scenario’s ontwikkeling problematiek verstopte

watermeters

1. Probleemgebied H.I.A. groeit niet verder. Probleemgebied

Zwijndrecht blijft beperkt tot huidige gebied. Totaal

minder dan 0,5% verstopte watermeters in

probleemgebied (25 stuks)

2. Omvang probleemgebied neemt toe naar heel

Zwijndrecht. 1 tot 2% van de aansluitingen verstopt (200

tot 500 stuks)

3. Problematiek waaiert uit over heel H.I.A. en Zwijndrecht

en veroorzaakt problemen bij groot aantal aansluitingen.

Minimaal 10% getroffen aansluitingen (2500 stuks)

Voor een beschrijving van het

monitoringsprogramma wordt verwezen

naar de memo “Plan van aanpak

monitoring Zwijndrecht”, als bijlage 5

toegevoegd aan dit rapport.


Datum Adres Plaats Na Ice Piggen?

02 mei 2011 Pruylenborg 24 HIA Nee

12 mei 2011 Touwbaan 52 HIA Nee

18 mei 2011 N. Maesstraat 13 HIA Nee

29 mei 2011 Breedeweer 43 HIA Nee

13 juli 2011 Breedeweer 23 HIA Nee

27 juli 2011 Coba Ritsemastraat 55 HIA Ja

28 juli 2011 Stenen Bogerd 59 HIA Ja

3 augustus 2011 Stenen Bogard 57 HIA Ja

25 augustus Aert Schoumanstraat 5 HIA Ja

2 september Bachstraat 24 Zwijndrecht Ja

9 september Aert Schoumanstraat 8 HIA Ja

25 november Molenvliet 61 Zwijndrecht Geen ice pigging

(buiten het

doelgebied)

Tabel 3.1: Overzicht verstopte watermeters 2011

Figuur 3.1: Geografisch overzicht verstopte watermeters

Voor ice pigging

Na ice pigging

Geen ice pigging

(buiten doelgebied)


20 december 2011

3.2.2. Camera inspecties

Om het resultaat te kunnen beoordelen en het opgeleverde werk te kunnen accepteren, zijn

camera inspecties uitgevoerd via speciaal hiervoor gerealiseerde zwenkventielen. Op deze

manier kan onder behoud van de reguliere waterdruk in de leiding gekeken worden. Er zijn in

totaal 21 camera inspecties uitgevoerd voor ice pigging en 27 camera inspecties na ice pigging,

waarvan slechts 3 opleveringen werden afgekeurd. Het aantreffen van sediment is overigens

geen afkeuringsnorm, het aantreffen van afzettingen op de buiswand wel. Niet alle geplande

inspecties zijn uitgevoerd omdat de camera op een gegeven moment in reparatie was bij de

leverancier.

Ter illustratie zijn hieronder een goedgekeurde (figuur 3.2) en een afgekeurde oplevering

(figuur 3.3) opgenomen. De afbeelding van de afgekeurde opname laat zien dat de buiswand

niet heel schoon is geworden in vergelijking tot goedgekeurde opleveringen.

In bijlage 6 zijn alle opleveringsformulieren terug te vinden.

Figuur 3.2: Goedgekeurde oplevering (links: voor ice pigging, rechts: na ice pigging)

Figuur 3.3: Afgekeurde oplevering (links: voor ice pigging, rechts: na ice pigging)

Om de betrouwbaarheid van camera inspecties vast te stellen, zijn periodiek enkele

leidingdelen uitgenomen. Ter illustratie zijn enkele foto’s van uitgenomen leidingdelen

opgenomen. De foto van een leidingdeel uitgenomen in wijk 10 (figuur 3.5) laat duidelijk zien

dat de leiding zeer schoon is geworden, zoals ook bleek uit de camera inspectie die was

uitgevoerd. Het omgekeerde bleek ook te gelden; een leidingdeel dat op de camerabeelden

niet schoon oogde (figuur 3.3; rechts) vertoont duidelijk zichtbare afzettingen op de buiswand

van het uitgenomen deel (figuur 3.6)

Geconcludeerd kan worden dat de camera inspecties een valide methode vormen voor

beoordeling danwel afwijzing van het opgeleverde werk. Hierbij wordt wel de kanttekening

geplaatst dat de camera tijdens de werkzaamheden regelmatig gerepareerd moest worden

vanwege condens op de lens; aan het ontwerp/uitvoering moet dus nog het nodige verbeterd

worden.


Figuur 3.4: Locaties camera inspecties

Figuur 3.5: Foto van leidingdeel van run 11 (wijk 10) = GOED

Figuur 3.6: Foto van leidingdeel van run 24 (wijk 16) = FOUT


20 december 2011

3.2.3. Resultaten kaarsenfilters

Verspreid over het doelgebied H.I. Ambacht en Zwijndrecht zijn kaarsenfilters geplaatst in de

meterkast (watermeter is vervangen door een behuizing met daarin een kaarsenfilter). De

kaarsenfilters worden maandelijks verwijderd en ter analyse aan het laboratorium aangeboden.

De uitgenomen kaarsenfilters zijn gefotografeerd en onderzocht in het laboratorium. De

analyse parameters zijn indamprest, gloeirest, calcium, magnesium, ijzer en mangaan.

De totale hoeveelheid aangetroffen

materiaal per filter (indamprest)

vertoont een grote spreiding van 10

tot 1010 mg absoluut.

Geen ice pigging

Uit de analyses lijkt er ondanks de

grote mate van spreiding, een

temporele trend te bestaan voor de

indamprest in kaarsenfilters waar geen

ice pigging is toegepast. In augustus

zijn de hoeveelheden indamprest

gemiddeld ruim 2x zo hoog als in juli. In september is een grote afname waarneembaar,

gevolgd door een kleine afname in de maanden erna (zie figuur 3.7)

Figuur 3.7: indamprest, gemiddeld, geen ice pigging

Wel ice pigging

Deze temporele trend is minder duidelijk herkenbaar in de data die verzameld zijn aan de hand

van uitgenomen kaarsenfilters voor, tijdens en na ice pigging. Indien de data nader worden

beschouwd dan blijkt het gemiddelde in de periode na ice pigging 15% lager te liggen dan in

de periode voor ice pigging en ruim 65% lager dan tijdens ice pigging. Bovendien is de

spreiding een stuk kleiner (zie figuur 3.8).

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Juli Augustus September Oktober November

Ind

am

pre

st

[mg

]

Periode

Indamprest

geen Ice Pigging

gemiddeld

Opmerkingen In totaal zijn 61 kaarsenfilters uitgenomen

en onderzocht. Slechts 18 filters bevatten voldoende

materiaal voor bepaling van metalen. Gloeirest kon slechts in 6 gevallen bepaald

worden

Filters die visueel erg vuil ogen bevatten in absolute zin ook het meeste materiaal (hoogste waarden voor indamprest).

Zie ook bijlage 7.


Figuur 3.8: indamprest, gemiddeld, wel ice pigging

Op het moment van schrijven zijn nog niet alle resultaten bekend maar het lijkt alsof de

indamprest in de helft van de gevallen langzaamaan weer stijgt, wat zou kunnen betekenen

dat de waterkwaliteit afneemt. Voor elk huisadres zijn de resultaten in een individuele grafiek

weergeven (omwille van overzichtelijkheid en het feit het onderzoek nog niet is afgerond zijn

deze grafieken niet opgenomen in het rapport). Bovendien is het mogelijk dat tijdens de

werkzaamheden losgeraakt vuil zich verplaatst naar de aansluitleidingen en hoofdleidingen

kleiner dan <63mm (leidingen die omwille van praktische bezwaren zoals de afwezigheid van

brandkranen/uittrede punten). Dit zou een verklaring kunnen zijn voor een toename van

indamprest in de filters tijdens en na het ice pigging

De gemeten indamprest kan niet gerelateerd kan worden aan het waterverbruik (dat is

namelijk niet gemeten in de periode dat de watermeter vervangen is door een kaarsenfilter).

Het is dan ook niet gemakkelijk eenduidige conclusies te formuleren: het referentie kader

ontbreekt vooralsnog. Op het moment van schrijven wordt dit nog nader beschouwd.

In januari 2012 zijn alle resultaten binnen en zal getracht worden een eindconclusie te

formuleren.

Figuur 3.9: een uitgenomen kaarsenfilter voor, tijdens en na ice pigging

0

200

400

600

800

1000

1200

Voor Tijdens Na

Ind

am

pre

st

[mg

]

Periode

Indamprest

Ice Pigging

gemiddeld


20 december 2011

3.2.4. Resultaten hydrobiologie

Bij een vijftal brandkranen verspreid over Zwijndrecht zijn monsters genomen voor bepaling

van het aantal hogere organismen in het leidingnet. De resultaten vertonen in het algemeen

een spectaculaire afname van hogere organismen nadat ice pigging is voltooid. Voor met name

de aanwezigheid van roeipootkreeften geldt deze conclusie niet. Een mogelijke oorzaak is

wellicht de relatie met een verslechterde waterkwaliteit van Evides tijdens het project waarbij

dit water in het drinkwaternet werd gepompt. Na onderzoek van het water van Evides bleek

een hoog gehalte zevende stof aanwezig te zijn. Dit gaf ook problemen bij de ijsmachines

waarvan de filters regelmatig verstopt raakten. Ook is het mogelijk dat sommige hogere

organismen zich tijdens de werkzaamheden hebben verplaatst door het leidingnet.

Locatie

Organisme [n/m3] voor na voor na voor na voor na voor na

Mosselkreeften 0 8 0 0 0 0 0 0 0 0

Watervlooien 9.083 0 918 0 790 391 119 120 27.046 1.818

Roeipootkreeften 65 0 485 0 271 199 57 1.898 344 576

Naupliuslarven 129 0 0 0 68 135 26 6 371 67

Borstelwormen 108 0 5.230 0 3.340 0 139 6 768 6

Draadwormen 0 0 26 0 0 6 16 0 106 0

Platwormen 22 0 204 0 1.106 19 31 12 397 0

Springstaarten 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Watermijten 22 8 153 0 23 32 26 24 26 12

Waterpissebedden 0 0 0 0 6 33 0 6 2 7

Slakken 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Muggen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Sypestein,

#2180

Elgarstraat,

#676

Javalaan,

#1386

Rembrandtstrt.,

#1261

A. Kuypersingel,

#1481

Tabel 3.2: Hogere organismen (Voor ice pigging, bemonsterd op 11 mei 2011, Na ice pigging,

bemonsterd op 29 september 2011)

3.2.5. Resultaten bacteriologische betrouwbaarheid

Ter bewaking van de hygiëne en de kwaliteit van het drinkwater tijdens en na het uitvoeren

van ice pigging wordt er bemonsterd op een aantal punten in het proces en bij de klant thuis.

monstermonster monster

zout

waterijs

monster

Figuur 3.10: bemonstering bacteriologie

In de ijsmonsters genomen bij ijsmachine op locatie Zwijndrecht zijn nooit indicatoren

aangetroffen. Er zijn meerdere malen coliformen aangetroffen in monster met codering S2

(tankauto). De frequentie van bemonstering werd verhoogd om meer grip op de materie te

verkrijgen. De besmetting met coliformen bleek uiteindelijk veroorzaakt door de plaatsing van

het monsterpunt op de tankauto. Het monsterpunt is vervolgens aangepast.

De controle monsters genomen bij huisaansluitingen (24u na uitvoering werkzaamheden,

conform standaard) vertoonden verhoogde waarden voor koloniegetallen, wat niet

ongebruikelijk is na uitvoering van werkzaamheden. Indicator organismen zijn echter nooit

aangetroffen. Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de laboratorium uitslagen.


In het algemeen kan geconcludeerd worden dat de methode ice pigging in combinatie met de

sterke aandacht voor hygiënisch werken (voordat de slangen werden aangesloten op de

tankauto en het inlaatpunt werden de koppeling altijd eerst gechloreerd) geen gevaar vormt

voor de hygiënische betrouwbaarheid van het geleverde drinkwater (zie ook bijlage 8 voor het

volledige overzicht).

Koloniegetal Coliformen

>100* >1000

Monster Aantal MIN

[n/ml]

MAX

[n/ml] Aantal Aantal Aantal

Huisaansluiting 110 0 350 8 0 0

Schoon ijs bij

ijsmachine 57 0 275 11 0 8

Schoon ijs bij

tankauto 55 0 >1000 15 7 13

Tabel 3.3: Samenvatting resultaten bewaking bacteriologische betrouwbaarheid

*=bedrijfsnorm

Ter illustratie worden hieronder enkele foto’s getoond van monsters genomen van het vuile ijs

voor en na het spoelen. Deze foto’s laten duidelijk het verschil in vervuiling voor en na het

schoonmaken met ijs zien.

Figuur 3.11: monsters vuil ijs voor en na spoelen (run 8 en run 98).

3.3. Leveringsonderbreking

Tijdens de uitvoering van ice pigging werkzaamheden in Zwijndrecht en H.I. Ambacht is

nauwkeurig vastgelegd hoe lang de levering aan klanten onderbroken werd ten gevolge van

een specifieke schoonmaak actie.

De waterlevering stopt zodra de

laatste afsluiter in een geïsoleerd

deel van het leidingnet is

dichtgedraaid. De ijsprop wordt

geïnjecteerd, reinigt de leiding en

verlaat het net. De leiding wordt

nog even nagespoeld alvorens de

afsluiters weer opengezet worden.

De waterlevering start zodra alle

afsluiters weer open staan.

De tijdstippen waarop de

waterlevering werd onderbroken en

weer op gang kwam zijn in het veld

geregistreerd. De

Ondermaatse Leveringsminuten (OLM)

Geeft aan hoe lang levering van drinkwater

gemiddeld onderbroken is geweest.

Leveringsonderbreking treedt op ten gevolge

van storingen en onderhoud. De parameter

vormt een belangrijke prestatie indicator

voor de benchmark drinkwaterbedrijven.

In 2009 is de levering in het

voorzieningsgebied van Oasen per

aansluiting gemiddeld 18:09 minuten

onderbroken geweest (Vewin, 2010).


20 december 2011

leveringsonderbreking per run is

dan bekend. Vervolgens is bepaald

hoeveel aansluitingen per run

getroffen zijn door

leveringsonderbreking. De totale

onderbreking per run is dan

bekend door de onderbreking per

run te vermenigvuldigen met het

aantal aansluitingen. De OLM ten

gevolge van ice pigging is dan eenvoudig te bepalen door de totale onderbrekingsminuten te

delen door het totaal aantal aansluitingen.

In Zwijndrecht en H.I. Ambacht is de levering gemiddeld 31,2 minuten onderbroken door de

uitgevoerde ice pigging werkzaamheden. Zoals ook uit figuur 3.11 valt op te maken, vertoont

de leveringsonderbreking per run een grote spreiding. Deze spreiding is direct gerelateerd aan

de staat van onderhoud in het net. Veel afsluiters functioneerden niet naar behoren: open en

dichtdraaien verliep problematisch. In sommige gevallen moesten afsluiters zelfs vervangen

worden waardoor de levering lang onderbroken was (wat overigens niet is opgenomen in figuur

3.11).

Het lijkt er op dat het voordraaien van afsluiters geen positief effect heeft gehad op de

leveringsonderbreking: vanaf week 33 is gestart met het voordraaien van afsluiters. Uit de

grafiek blijkt dat er geen afname is opgetreden van de leveringsonderbreking.

Figuur 3:11 Leveringsonderbreking

Opmerking: figuur geeft leveringsonderbreking ten gevolge van ice pigging, weergeven per individuele run. Leveringsonderbreking veroorzaakt door noodzakelijke reparaties aan leidingnet (disfunctionerende afsluiters) is hierin niet verwerkt!

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

27

27

27

28

28

28

28

28

28

29

29

29

29

29

29

30

30

30

30

30

30

30

31

31

31

31

31

31

31

31

32

32

33

33

33

33

33

33

34

34

34

34

34

35

35

35

36

36

36

37

37

38

38

38

38L

everin

gso

nd

erb

rekin

g [

min

ute

n]

Week nummer [-]

Leveringsonderbreking t.g.v. Ice Pigging

Onderbreking per run OLM Ice Pigging

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38

OLM 2011

De bedrijfsbrede OLM voor 2011 (peildatum 12

december) bedraagt gemiddeld 21,3 minuten.

Het project ice pigging (de uitvoering en het

repareren van de afsluiters) heeft hierin een

aandeel van ongeveer 3 minuten.


3.4. Aantal km gereinigd leidingnet

De offerte en het plan van aanpak ging uit van een doorlooptijd van 10 weken waarbij dagelijks

5-7 km leidingnet gereinigd zou worden. In de periode juli tot en met september 2011 (week

27 t/m 38, 12 weken) is in totaal 76,241 km leidingnet gereinigd, overeenkomend met

gemiddelde van slechts 1,27 km per dag (6,3 km/week).

Figuur 3.12: Wekelijkse voortgang werkzaamheden

1 In totaal is 80 km leidingnet gereinigd, inclusief acties in Lekkerkerk, Noorder en Waarder die niet

tot het doelgebied hoorden. Door omstandigheden is besloten deze leidingen te reinigen met ice

pigging.

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38

Len

gte

[m

]

Week nummer [-]

Wekelijkse voortgang Ice Pigging

leidinglengte per week


20 december 2011

4 Kosten-batenanalyse

4.1. Overzicht totale kosten project

De totale externe kosten geboekt op het project Ice Pigging (PR07696) bedraagt per 9

december 2011 € 407.440. Onderstaand overzicht is een weergave van geboekte kosten,

exclusief de interne uren en exclusief de analysekosten voor bemonstering (± €25.000,-).

Opgemerkt wordt dat ongeveer €21.000,- van de totale opdrachtsom van €270.000,- niet is

betaald aan Agbar vanwege een aantal mindere resultaten.

Tabel 4.1: projectkosten

4.2. Aan project niet-toerekenbare kosten

Tijdens het uitvoeren van ice pigging bleek de staat van onderhoud van appendages in het

leidingnet (afsluiters) ondermaats. Verschillende herstelwerkzaamheden werden uitgevoerd

welke dan ook niet op dit project geboekt zijn (niet opgenomen in tabel 4.1).

De camera die is aangeschaft via de firma Haitjema (€24.240,-) zal ook voor andere

doeleinden buiten het project gebruikt worden en is derhalve een investering die over een

langere periode afgeschreven kan worden.

Categorie Omschrijving Post Kosten

A0007 Inhuur personeel ASA Student BV 1.687

CareerNetwork Payroll BV 7.396

Genpower B.V. 2.376

KBS Combitec vof 660

Teeuwen Infra vof 15.054

Totaal A0007 27.173

A0023 Lekkages en onderhoud hoofdleiding Agbar Environment Limited 248.696

Communisis Printmanagement 1.628

Genpower B.V. 4.700

Grondboorbedrijf Haitjema BV 0

KBS Combitec vof 63.403

Pijpleidingfabriek de Jong BV 384

Schmidt Agenturen 1.495

Teeuwen Infra vof 2.335

Waterkracht BV 688

Materiaal uitgifte 14.985

Totaal A0023 338.314

A3007 Distributie Materiaal uitgifte 2.075

Totaal A3007 2.075

K0007 Inhuur personeel ASA Student BV 4.932

CareerNetwork Payroll BV 15

De Kuiper Noordeloos B.V. 196

Ipco 93

Wok of Fame 528

Uren J.Derks IKF11002657/4927/7661 28.213

Totaal K0007 33.976

K0023 Lekkages en onderhoud hoofdleiding Goudsche IJzerwaren 47

Gouwe Koerier 221

Pijpleidingfabriek de Jong BV 225

Stedin 1.899

Technisch Handelsburo Meerman Jr b.v. 5

VCK Travel 1.900

Waterkracht BV 167

Directie bankboekingen 942

Memoriaalboekingen 496

Totaal K0023 5.901

Eindtotaal 407.440


Omdat de methode ice pigging voor de eerste keer op grote schaal werd toegepast, zit er in de

tijdsbesteding en de gemaakte kosten een leerelement. Bij vervolgprojecten zal er meer kennis

en ervaring aanwezig zijn waardoor de werkzaamheden efficiënter kunnen worden uitgevoerd:

minder interne uren en minder inhuur benodigd. Voor deze leercurve is een correctie gemaakt

in de totale kosten voor het project ice pigging. Tijdens twee expert-judgement sessies

(december 20112) zijn een aantal aannamen gedaan. In tabel 4.2 is een overzicht van deze

aannamen opgenomen.

Opmerking: onderstaande tabel is een weergave van de werkelijke kosten die gepaard gaan

met schoonmaak van het leidingnet. Ook interne kosten zijn hierin verwerkt!

Tabel 4.2: kosten raming conventioneel spuien, ice pigging 2011 en ice pigging toekomst

2 Deelnemers Bas Bouwman, Mario Wildschut, Josanne Derks, Maurice van der Meer, Arjen van

Willigen

Voorbereiding Uren Kosten Uren Kosten OpmerkingenAannames

reductieUren Kosten

Opstellen spuiplan 1 FTE (monteur)

fulltime 2 wkn

80 € 4.380 1 FTE, 4

wkn

160 € 8.760 Spuiplan ice pigging is

opgesteld voor oorspronkelijke

180 km leiding. Werkelijk

schoongemaakt is 80 km.

25% 40 € 6.570

Plaatsen zwenkventielen nvt 1 FTE, 2

wkn

80 € 4.380 Voor dit project 30 stuks,

volgende keer waarschijnlijk

minder.

75% 60 € 1.095

Ombouwen brandkranen nvt 1,5 FTE,

12 wkn

720 € 39.420 Ombouwen en terugplaatsen

van 70 stuks brandkranen.

50% 360 € 19.710

KBS nvt € 64.345 inhuur kraanmachinist +

grondwerker

50% € 32.173

Genpower nvt € 9.100 Huur verdeelpaneel en

voedingskabels

0% € 9.100

Teeuwen nvt € 15.054 Hekwerk, rijplaten, etc. 0% € 15.054

Uitvoering

Inhuur aannemer Agbar nvt € 248.696 Was een fixed price van Agbar

op basis van 180 km.

Uiteindelijk is er maar 80 km

schoongemaakt en heeft het

langer geduurd dan verwacht.

Naar verwachting een te

scherpe prijs geboden, zal in

toekomst 1,5 keer zo duur zijn

150% 0 € 373.044

Inzet monteurs schoonmaak 2 FTE (monteurs)

fulltime 6 wkn

480 € 26.280 3 FTE,

12 wkn

1440 € 78.840 25% 360 € 59.130

Camera inspecties nvt 1 FTE,3

wkn

120 € 6.570 Voor dit project 30 stuks,

volgende keer waarschijnlijk

minder.

75% 90 € 1.643

Inzet werkstudent OLM nvt 1 FTE 6

wkn

240 € 5.047 registratie 75% 180 € 1.262

Inzet uitzendkrachten overig nvt € 15.614 Inhuur tbv registratielijsten +

rondbrengen kaartjes

50% 0 € 7.807

Inhuur coordinator monitoring nvt € 28.213 inhuur Royal Haskoning 100% 0 € 0

Diversen € 25.000 Post bestaat uit materiaalkosten

voor zwenkventielen +

bodemplaten

50% 0 € 12.500

Communicatie

Mailing nvt € 1.628 Drukwerk & portokosten

kookadviezen, brieven etc.

50% 0 € 814

Overig nvt 1 FTE,

12 wkn

480 € 18.038 Aanname dat alle communicatie

rondom ice pigging in totaal

uitkomt op 1 FTE.

50% 240 € 9.019

Monsterprogramma

nvt € 25.000 Aangezien deze techniek voor

het eerst werd toegepast, een

zeer intensief

bemonsterprogramma. Dit zal

in het vervolg minder intensief

zijn.

75% 0 € 6.250

Totaal overzicht

Subtotaal € 40.000 € 593.706 € 555.170

Prijs per meter € 0,50 € 7,42 € 6,94

Conventioneel spuien Ice pigging toekomstIce pigging 2011


20 december 2011

4.3. Vergelijking van kosten en baten van conventioneel spuien en ice pigging

De afgelopen jaren is gebleken dat conventioneel spuien geen structurele oplossing biedt voor

de problematiek in het leidingnet van H.I. Ambacht, zelfs niet indien jaarlijks wordt gespuid. De

lange termijn effecten van ice pigging zijn nog onbekend. Wel laten de resultaten zien dat het

leidingnet zeer grondig is gereinigd en dat deze mate van reiniging nooit met conventioneel

spuien wordt behaald: met spuien wordt met name los sediment verwijderd, ice pigging

verwijderd los sediment en afzettingen op de buiswand.

Methode Aantal

meters

Kostprijs

(€/m)

Totale kosten

per project

(€)

Frequentie

per jaar

Effectiviteit

Conventioneel

spuien

80.000 0,50 40.000 1 -

Ice Pigging 80.000 6,94 555.170 1/10 – 1/15 ++

Tabel 4.3: KBA conventioneel spuien vs. ice pigging

Geconcludeerd wordt dat de methode ice pigging ongeveer 14 maal zoveel kost als spuien

(prijspeil 2011) en zeer effectief is voor het schoonmaken van een vervuild en verouderd

leidingnet. De inschatting van betrokkenen is dat ice pigging slechts 1 maal per 10 jaar of zelfs

1 maal per 15 jaar benodigd zou zijn in een vergelijkbaar doelgebied. Echter, op het moment

van schrijven kunnen geen conclusies getrokken worden ten aanzien van de lange termijn

effecten van deze methode. Desalniettemin is op basis van de beschikbare gegevens het

break-even point bepaald door de jaarlijkse kosten die gemoeid zouden gaan met spuien

(verdisconteerd voor inflatie en rente) af te zetten tegen eenmaal ice pigging. Het break-even

point ligt naar alle waarschijnlijkheid in 2023 (12 jaar).

Op basis van deze analyse kan de voorzichtige conclusie getrokken worden dat iedere 12 jaar

eenmaal ice pigging voordeliger is dan jaarlijks spuien. Echter, de methode zal conventioneel

spuien niet moeten vervangen; het moet slechts worden toegepast als spuien niet de gewenste

resultaten oplevert.

Figuur 4.1: Bepaling Break-even point

Opmerking: gehanteerde discontovoet van 2%op de kosten van jaarlijks spuien. Daardoor

stijgen de kosten van spuien dus met 0,5 * 1,012n.

€ 0,00

€ 2,00

€ 4,00

€ 6,00

€ 8,00

€ 10,00

€ 12,00

Cu

mu

lati

eve k

oste

n p

er m

ete

r l

eid

ing

net

Jaar

Break-even point spuien vs. Ice Pigging

Spuien [0,50 €/m] Ice pigging [6,94 €/m]


5 Conclusies en aanbevelingen

5.1. Conclusies

De methode ice pigging kost ongeveer 6,90 euro per meter gereinigde leiding en is daarmee 14

maal zo duur als spuien (prijspeil 2011). De methode is zeer effectief voor het schoonmaken

van een vervuild en verouderd leidingnet waar zich specifieke problemen met loslatende

biofilm. Jaarlijks conventioneel spuien in een dergelijk probleemgebied biedt geen structurele

oplossing. Echter, op het moment van schrijven kunnen geen conclusies getrokken worden ten

aanzien van de lange termijn effecten van deze methode. Op basis van de beschikbare

gegevens is het break-even point t.o.v. conventioneel spuien bepaald en bedraagt 12 jaar. De

methode zal conventioneel spuien niet vervangen; het moet slechts worden toegepast als

spuien niet de gewenste resultaten oplevert.

De levering is gemiddeld 31,2 minuten onderbroken door de uitgevoerde ice pigging

werkzaamheden. Veel afsluiters functioneerden niet naar behoren: open en dichtdraaien verliep

problematisch. In sommige gevallen moesten afsluiters zelfs vervangen worden waardoor de

levering lang onderbroken was. De leveringsonderbreking werd niet korter naarmate het

project vorderde. Het project ice-pigging heeft een bijdrage van ongeveer 3 minuten geleverd

aan de bedrijfsbrede OLM (2011) van 21,3 minuten (peildatum 12 december 2011).

Het plan van aanpak ging uit van een doorlooptijd van 10 weken waarbij dagelijks 5-7 km

leidingnet gereinigd zou worden. Gedurende een periode van 12 weken is in totaal 76,24 km

leidingnet gereinigd, overeenkomend met gemiddelde van slechts 1,27 km per dag (6,3

km/week). Deze vertraging is te wijten aan het niet soepel verlopen van de netschakelingen.

Verificatie aan de hand van uitgenomen leidingdelen heeft aangetoond dat de door Oasen

uitgevoerde camera inspecties een valide methode vormen voor beoordeling danwel afwijzing

van het opgeleverde werk.

De belangrijkste motivatie voor toepassing van de methode ice pigging was de verwachting ten

aanzien van het aantal verstopte watermeters. In 2011 zijn er echter slechts 12 verstopte

watermeters aangetroffen, voornamelijk in H.I. Ambacht, het oorspronkelijke probleemgebied.

Mogelijk hebben de lage temperaturen tijdens de zomer van 2011 een positieve invloed gehad

op de stabiliteit van de biofilm in het doelgebied.

De methode vormt geen gevaar voor de hygiënische kwaliteit van het drinkwater en is

bovendien in staat om hogere organismen (zoals wormen en schaaldiertjes) effectief te

verwijderen

Op het moment van schrijven zijn nog niet alle resultaten van het kaarsenfilteronderzoek

bekend maar het lijkt alsof de aangetroffen indamprest langzaamaan weer stijgt, wat zou

kunnen betekenen dat de waterkwaliteit afneemt. Het onderzoek is op moment van schrijven

nog niet afgerond. Conclusies kunnen dan ook nog niet getrokken worden.


20 december 2011

5.2. Aanbevelingen

5.2.1. Contractvorming

Hoewel het contract simpel en duidelijk was t.a.v. de verschillende verantwoordelijkheden, had

het proces efficiënter en soepeler kunnen verlopen indien het contract in het Engels zou zijn

opgesteld. In het vervolg is het aan te raden om een prijs per meter af te spreken in plaats van

een vaste prijs. De proef die in 2010 is uitgevoerd in Zwijndrecht vormde achteraf beschouwd

geen representatieve basis voor vormgeving van het contract en spuiplan voor ice pigging in

het doelgebied.

5.2.2. Steekproef netschakelingen

Tijdens de voorbereiding is geen inspectie uitgevoerd naar de kwaliteit van de afsluiters. Ook

was in de planfase nog niet duidelijk dat de afsluiters voor 100% moesten sluiten. Indien deze

steekproef wel gedaan was had dit een waardevolle input kunnen vormen voor een

risicoanalyse en zou een realistischere planning opgesteld kunnen worden. Het is aan te

bevelen in de toekomst wel een steekproef te organiseren en een risicoanalyse uit voeren

voordat wordt besloten tot uitvoering van het project over te gaan.

5.2.3. Jaarlijkse beoordeling effectiviteit

Om de lange termijn effecten van ice pigging in kaart te brengen is het noodzakelijk om een

meetprogramma te definiëren waarbij:

tenminste 2 maal per jaar een aantal camera-inspecties worden herhaald;

tenminste 2 maal per jaar de bemonstering voor hydrobiologie wordt herhaald (op

dezelfde monsterpunten);

de ontwikkeling van de deeltjesproblematiek wordt gevolgd en de verstoppingen van

watermeters nauwkeurig worden geregistreerd


Referenties

Vewin

Water in zicht 2009, Rijswijk: 2010


20 december 2011

Bijlagen

1. Probleemschets deeltjesproblematiek 2. Projectopdracht ice pigging 3. Milieumelding t.b.v. uitvoering project ice pigging op de inrichting te Zwijndrecht 4. Memo verslag lessons learned sessie 5. Memo plan van aanpak monitoring 6. Opleveringsformulieren (camerainspecties) 7. Resultaat onderzoek kaarsenfilters 8. Laboratoriumuitslagen microbiologische parameters 9. SitRap Ice Pigging 10. Overeenkomst Oasen-Agbar 11. Verschil in kilometers

Eindrapportage ice pigging

Documents

Transcript of Eindrapportage ice pigging