Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro...

112
31/08/2015 Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd Stevens Frank

Transcript of Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro...

Page 1: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

31/08/2015

Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd

Stevens Frank

Page 2: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

1

Eindevaluatie Youth in Action 2007-

2013

in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd

Inhoud

Inhoud .................................................................................................................................................................. 1

Lijst met tabellen ................................................................................................................................................. 4

Lijst met figuren .................................................................................................................................................. 4

1. Inleiding ................................................................................................................................................... 6

1.1 Youth in Action en het nationaal agentschap ........................................................................................... 6

1.2 De eindevaluatie van Youth in Action ...................................................................................................... 8

2. Statistieken over input en output ......................................................................................................... 12

2.1 Projecten en deelnemers ......................................................................................................................... 12

2.1.1 Aangevraagde en toegekende projecten ........................................................................................... 12

2.1.2 Projectuitvoerders ............................................................................................................................. 15

2.1.3 Participatie van vrouwen en jongeren uit kansengroepen .............................................................. 17

2.1.4 Gemiddeld aantal deelnemers per project ....................................................................................... 19

2.1.5 Projecten met partnerlanden ........................................................................................................... 20

2.2 Financiële middelen............................................................................................................................... 20

2.3 Andere middelen en output .................................................................................................................... 24

2.3.1 Personeelsbezetting........................................................................................................................... 24

2.2.2 Websites, publicaties en vormingen van JINT vzw ........................................................................ 24

2.2.3 Eurodesk en Salto Inclusion producten .......................................................................................... 26

Page 3: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

2

3 De betekenis van Youth in Action voor de verschillende stakeholders .................................................. 29

3.1 Rol van een YiA-project voor een organisatie en de omgeving van een organisatie ........................... 29

3.1.1 Youth in Action als een subsidiekanaal ............................................................................................ 29

3.1.2 Youth in Action als motor van vernieuwing ................................................................................... 30

3.1.3 Netwerkvorming ............................................................................................................................... 30

3.1.4 Aanspreken van nieuwe (groepen) jongeren ................................................................................... 32

3.1.5 Het bevorderen van niet-formeel leren en informeel leren ............................................................ 33

3.2. Rol van een Youth in Action-project voor projectbegeleiders ............................................................. 35

3.2.1 Competentie-ontwikkeling ............................................................................................................... 36

3.2.2 Zelfontwikkeling ...............................................................................................................................38

3.2.3 Europese identiteitsvorming ............................................................................................................ 39

3.2.4 Actief burgerschap ........................................................................................................................... 40

3.3 Rol van een Youth in Action-project voor deelnemers ......................................................................... 41

3.3.1 Vaardigheidsontwikkeling ................................................................................................................ 41

3.3.2 Zelfontwikkeling ............................................................................................................................... 47

3.3.3 Europese identiteitsvorming ............................................................................................................ 49

3.3.4 Sociale netwerkvorming ................................................................................................................... 51

3.3.5 Actief burgerschap ............................................................................................................................ 52

3.3.6 Tevredenheid met Youth in Action projecten ................................................................................. 54

3.4 Rol van een Youth in Action-project voor jongeren uit kansengroepen .............................................. 57

3.4.1 Vaardigheidsontwikkeling ................................................................................................................ 58

3.4.2 Zelfontwikkeling ............................................................................................................................... 63

3.4.3 Europese identiteitsontwikkeling .................................................................................................... 66

3.4.4 Sociale netwerkvorming ................................................................................................................... 67

3.4.5 Actief Burgerschap ........................................................................................................................... 68

4 Hoe effectief is Youth in Action? ............................................................................................................... 72

4.1 Hoe effectief is Youth in Action voor de betrokkenen? ......................................................................... 73

4.1.1 Het promoten van actief burgerschap .............................................................................................. 73

4.1.2 Het bevorderen van een Europese identiteit ................................................................................... 74

4.1.3 Het stimuleren van tolerantie en solidariteit .................................................................................. 74

4.1.4 Het vergroten van wederzijdse verstandhouding tussen jongeren uit verschillende landen ....... 75

4.1.5 Het bevorderen van tewerkstellingskansen via competentie-ontwikkeling .................................. 75

Page 4: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

3

4.2 Hoe effectief is Youth in Action voor organisaties? .............................................................................. 79

4.2.1 Het verhogen van de kwaliteit van organisaties van de Europese jeugdsector ............................ 80

4.2.2 Het bevorderen van Europese samenwerking in de jeugdsector ................................................... 81

4.2.3 Dienstverlening van Jint als nationaal agentschap en administratieve aspecten van het

programma .................................................................................................................................................82

5 Inschatting van de duurzaamheid ................................................................................................................. 93

5.1 Het bevorderen van het zelfstandig functioneren na een project ......................................................... 93

5.2 Het borgen en verspreiden van ervaringen ........................................................................................... 93

6 Internationalisering van het jeugdwerk in Vlaanderen ........................................................................... 95

7 Aanbevelingen naar het verbeteren van de implementatie van Youth in Action onder Erasmus+ en

aanbevelingen voor het internationaliseren van het Vlaams jeugdwerk ........................................................ 97

7.1 Aanbevelingen voor projectbegeleiders en projectontwerpers ............................................................. 97

7.2 Aanbevelingen voor JINT vzw ................................................................................................................ 99

7.3 Aanbevelingen voor het Vlaams niveau ............................................................................................... 101

7.4 Aanbevelingen voor het Europees niveau ............................................................................................ 103

8 Samenvatting ................................................................................................................................................ 105

9 Executive summary ...................................................................................................................................... 107

10 Literatuur .................................................................................................................................................... 109

Page 5: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

4

Lijst met tabellen

Tabel 1: Aangevraagde en toegekende projecten in Vlaanderen ..................................................................... 13

Tabel 2: Aangevraagde en toegekende projecten in Vlaanderen per subactie ............................................... 13

Tabel 3: Aantal deelnemers aan de projecten (waaronder vrouwen en jongeren uit kansengroepen) ........ 17

Tabel 4: Gemiddeld aantal deelnemers aan de projecten ............................................................................... 19

Tabel 5: Aantal projecten met en aantal deelnemers uit partnerlanden ....................................................... 20

Tabel 6: Gespendeerde bedragen per subactie Vlaanderen 2007-2013 ........................................................ 20

Tabel 7: Gemiddeld bedrag in euro per project per subactie Europa en Vlaanderen, 2007-2013................ 22

Tabel 8: Gemiddeld bedrag in euro per deelnemer per subactie Europa en Vlaanderen, 2007-2013 ......... 23

Tabel 9: Personeel JINT vzw (full-time equivalenten), 2007-2013 ................................................................ 24

Tabel 10: Top 5 van de meest ontwikkelde competenties door projectbegeleiders volgens subactie .......... 37

Tabel 11: Top 5 van de meest ontwikkelde competenties door projectdeelnemers volgens subactie .......... 43

Lijst met figuren

Figuur 1: Goedgekeurde projecten volgens subactie, percentages ................................................................. 15 Figuur 2: Gerealiseerde projecten volgens sector, absolute aantallen (JINT vzw, 2014b) ........................... 15 Figuur 3: Gerealiseerde projecten volgens sector, percentages (JINT vzw, 2014b) ...................................... 16 Figuur 4: Gerealiseerde projecten door de jeugdwerksector, absolute aantallen (JINT vzw, 2014b) .......... 16 Figuur 5: Aandeel van de subacties binnen de financiering van Youth in Action Vlaanderen 2007-2013 .. 21 Figuur 6: Impact van deelname aan een YiA-project op de organisatie volgens deelnemers (101) en

projectbegeleiders (179) uit de Ray-standaard surveys (2011, 2013, 2014) ................................................... 31 Figuur 7: Impact van deelname aan een YiA-project op de kennis en toepassing van niet-formeel leren, het

internationaal netwerk en kennis over het jeugdbeleid bij deelnemers actief in het jeugdwerk (106) uit de

Ray-standaard surveys (2011, 2013, 2014) ...................................................................................................... 34 Figuur 8: Impact van deelname aan een YiA-project op de ruimere gemeenschap volgens

projectbegeleiders (151) uit de Ray-standaard surveys (2011, 2013, 2014) ................................................... 35 Figuur 9: Competentie-ontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013, 2014), N = 179 36 Figuur 10: Zelfontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013, 2014), N = 179 .............. 39 Figuur 11: Europese identiteitsontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013, 2014), N

= 179 .................................................................................................................................................................. 40 Figuur 12: Zelf gerapporteerde vaardigheidsontwikkeling volgens deelnemers (2011, 2012, 2013, 2014), N

= 610 ................................................................................................................................................................... 42 Figuur 13: Zelfontwikkeling gerapporteerd door deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 409 ......................... 47 Figuur 14: Blijvende impact op zelfontwikkeling na het project, percentage instemming (2011, 2013,

2014), N = 436 .................................................................................................................................................. 48 Figuur 15: Europese identiteitsvorming, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 416 ................... 50 Figuur 16: Sociale netwerkvorming bij deelnemers, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 416 52 Figuur 17: Gerapporteerde evolutie in burgerschapswaarden door deelnemers: door het project zijn

volgende waarden … (2011, 2013, 2014), N = 404........................................................................................... 52 Figuur 18: Politieke attitudes van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 404 ................................................. 53 Figuur 19: Actief burgerschap van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 404 ................................................ 54 Figuur 20: Tevredenheid van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 435 ........................................................ 55 Figuur 21: Verschillen in vaardigheidsontwikkeling tussen jongeren uit kansengroepen en andere

jongeren (2011, 2012, 2013, 2014), N = 616 .................................................................................................... 60

Page 6: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

5

Figuur 22: Verschillen in gerapporteerde zelfontwikkeling tussen jongeren uit kansengroepen en andere

deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 409 ......................................................................................................... 64 Figuur 23: Verschil in blijvende impact op zelfontwikkeling na het project tussen jongeren uit

kansengroepen en andere deelnemers, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 436 ..................... 64 Figuur 24: Verschil in Europese identiteitsvorming tussen jongeren uit kansengroepen en andere

deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 416 .......................................................................................................... 66 Figuur 25: Verschil in sociale netwerkvorming tussen jongeren uit kansengroepen en andere deelnemers,

percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 416 ...................................................................................... 67 Figuur 26: Verschil in gerapporteerde evolutie in burgerschapswaarden tussen jongeren uit kanengroepen

en andere deelnemers, procent belangrijker geworden (2011, 2013, 2014), N = 404 ................................... 69 Figuur 27: Verschil in politieke attitudes tussen jongeren uit kansengroepen en andere deelnemers (2011,

2013, 2014), N = 404 ......................................................................................................................................... 69 Figuur 28: Verschillen in actief burgerschap tussen jongeren uit kansengroepen en andere deelnemers,

percentage groter geworden (2011, 2013, 2014), N = 404 .............................................................................. 70 Figuur 29: Verschillen in tevredenheid met Youth in Action-projecten tussen jongeren uit kansengroepen

en andere deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 436 ........................................................................................ 71 Figuur 30: Het gebruik van Youthpass in projecten (2011, 2013, 2014), N = 86 .......................................... 76 Figuur 31: Aanvraag, administratief beheer en rapportage uit de Ray-standaard surveys (2011, 2013, 2014)

– N=70 ...............................................................................................................................................................82 Figuur 32: Evaluatie van de voorbereiding door projectbegeleiders van de Ray-standaard surveys (2011,

2013, 2014) – N=151 ......................................................................................................................................... 86 Figuur 33: Evaluatie van de relatie tussen projectpartners van de Ray-standaard surveys (2011, 2013,

2014) – N=151 .................................................................................................................................................... 87

Page 7: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

6

1. Inleiding

1.1 Youth in Action en het nationaal agentschap

Youth in Action is één van de belangrijkste instrumenten van de Europese Unie waarlangs het

internationaal jeugdwerk en het Europees jeugdbeleid vorm worden gegeven. Het programma liep van

2007 tot 2013 en wordt sinds 2014 voortgezet onder het Erasmus+-programma. Voor de periode 2007-

2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011).

Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro beschikbaar voor Vlaamse projecten (Van den Berghe &

Beernaert, 2010).Voorlopers van Youth in Action waren het Jeugd voor Europa programma dat liep van

1989 tot 1999 en dat in 1996 aangevuld werd met het European Voluntary System (EVS). Beiden werden

in 2000 omgevormd tot het programma Jeugd. Dit laatste programma was de directe voorloper van Youth

in Action en liep tot 2006 (Vanhee et al., 2011). Vanaf 2014 is het Youth in Action programma

geïntegreerd in het Erasmus+ programma dat alle Europese subsidieprogramma’s voor onderwijs en

opleiding, jeugd en sport integreert. Dit programma loopt tot 2020 (Epos-Vlaanderen, 2014).

Het programma bestaat veelal uit projecten die activiteiten in de vrije tijd voor jongeren organiseren

waarbij leren buiten de school en internationale mobiliteit centraal staan (Vanhee et al., 2011). Het is een

manier waarlangs Europese samenwerking en ontwikkelingen in het jeugdwerk bevorderd worden. Het

zet jongeren aan zich actief in te zetten en hun ondernemerschap, hun creativiteit en hun zin voor

initiatief verder aan te scherpen. De vijf algemene doelstellingen die opgenomen zijn in Besluit Nr

1719/2006/EC van het Europees Parlement van 15 november 2006 zijn (Van den Berghe & Beernaert,

2010; Vanhee et al., 2011):

- Bevorderen van het actief burgerschap van jongeren, met speciale aandacht voor hun Europees

burgerschap

- Bevorderen van solidariteit en tolerantie onder jongeren om zo de sociale samenhang in de EU

te promoten

- Aanmoedigen van de wederzijdse verstandhouding onder jongeren in verschillende landen

- Verhogen van de kwaliteit van ondersteunende organisaties en voorzieningen van het jeugdwerk

in Europa en het verder ontwikkelen van de capaciteiten van organisaties in het jeugdwerk en

jeugdwerkers

- Aanzetten tot samenwerken in het jeugdwerk in Europa

Deze algemene doelstellingen zijn opgesplitst in meer concrete doelstellingen die binnen het programma

dienen gerealiseerd te worden op projectniveau. Daarnaast zijn er permanente aandachtspunten in het

Europees beleid en nationale prioriteiten waarmee steeds rekening dient te worden gehouden. Om deze

doelstellingen te realiseren, is het programma verder opgesplitst in verschillende soorten acties:

groepsuitwisselingen, jongereninitiatieven, jongerenprojecten over democratie, Europees

vrijwilligerswerk, jeugdpartnerschappen met landen uit de nabije omgeving van de EU, allerlei vormings-

en netwerkprojecten en jeugdbeleidsmeetings (Desmedt, 2015; Van den Berghe & Beernaert, 2010;

Vanhee et al., 2011). In principe zijn de projecten bedoeld voor jongeren tussen 13 en 30 jaar oud, maar

voor projecten gericht op jeugdwerkers en voor de projectbegeleiders gelden deze leeftijdsvoorwaarden

niet. Voor sommige acties gelden andere leeftijdsgrenzen. Soms moet een minimum aantal deelnemers

Page 8: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

7

deelnemen aan een project en soms worden er criteria voor de duur van het project bepaald (Desmedt,

2015; European Commission, 2013).

Bij groepsuitwisselingen werken twee of meerdere groepen uit verschillende landen gedurende een

bepaalde periode aan een gemeenschappelijk thema of onderwerp. De deelnemers zijn tussen 13 en 25

jaar oud (European Commission, 2013). Bedoeling van een groepsuitwisseling is dat door een

interculturele ervaring de betrokken jongeren elkaar en elkaars culturele achtergrond beter leren kennen.

Een belangrijke voorwaarde van een groepsuitwisseling is dat de jongeren in deze projecten actief

betrokken worden in het voorbereiden, het implementeren en het evalueren van het project (Vanhee et al.,

2011).

Jongereninitiatieven zijn kleinschalige, vernieuwende projecten, vaak opgestart vanuit een lokale

behoefte, ervaren door een groepje jongeren (zowel in formeel als in informeel verband). Het project

wordt opgezet en beheerd door de jongeren zelf en eindigt vaak in een eindproduct (Vanhee et al., 2011).

Voor de uitvoering van het project kunnen de betrokken jongeren beroep doen op jongeren uit andere

landen. Een project kan zowel lokaal als transnationaal zijn (European Commission, 2013). Waar in een

groepsuitwisseling jongeren uit verschillende landen samenkomen in één van de deelnemende landen en

daar aan een thema werken, kunnen de activiteiten in een transnationaal jongereninitiatief in

verschillende landen plaatsvinden. Het initiatief wordt opgezet en uitgevoerd door jongeren, maar

kinderen en volwassenen kunnen er aan deelnemen, zodat de leeftijdscriteria minder stringent zijn. Een

jongereninitiatief kan tussen een half jaar en 3 jaar duren.

Jongerenprojecten over democratie hebben als bedoeling jongeren actief te betrekken bij democratische

processen op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau. Als partner kan een andere organisatie

uit Vlaanderen of Europa betrokken worden (Vanhee et al., 2011). In het project worden ideeën,

methodieken en ervaringen met betrekking tot actieve participatie en democratie tussen de partners

uitgewisseld. De deelnemers aan het project zijn tussen 13 en 30 jaar oud. Een project kan een half jaar tot

drie jaar duren (European Commission, 2013).

Het Europees vrijwilligerswerk (EVS) laat jongeren toe een periode van minimum twee maanden tot

maximum een jaar als vrijwilliger mee te draaien in een non-profitorganisatie. Vlaamse jongeren kunnen

in het buitenland als vrijwilliger aan de slag en omgekeerd kunnen buitenlandse vrijwilligers in

Vlaanderen terecht (Vanhee et al., 2011). Een EVS is altijd transnationaal. Een vrijwilliger zoekt in

Vlaanderen een zendende organisatie die de vrijwilliger mee helpt voor te bereiden en zoekt een

partnerorganisatie in een ander land. De taken die de vrijwilliger opneemt, kunnen heel divers zijn en zijn

afhankelijk van de interesse van de vrijwilliger. Een EVS kan individueel zijn, maar ook in kleine groepjes.

Voor EVS-projecten bedraagt de minimumleeftijd 18 jaar, behalve voor jongeren uit kansengroepen. Zij

kunnen deelnemen vanaf 16 jaar in groep (European Commission, 2013).

Projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU: dit zijn samenwerkingsverbanden met landen uit

de directe omgeving van de EU. Het zijn uitwisselingsprojecten of vormingsprojecten (training en

netwerken) waaraan jongeren van twee of meerdere landen participeren (European Commission, 2013).

Minstens één van deze landen zijn partnerlanden uit het zuidelijk Middellands Zeegebied, niet-lidstaten

uit de Balkan en of landen van het “Oostelijk Partnerschap” (Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Wit-

Rusland, Moldavië, Oekraïne) of de Russische Federatie. Deelnemers zijn tussen 13 en 25 jaar oud.

Page 9: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

8

Vorming en netwerkprojecten omvatten een heel gamma aan mogelijke activiteiten die gericht zijn op het

versterken van de vaardigheden van jeugdwerkers, de capaciteiten van jeugdorganisaties en innovaties in

het jeugdwerk (European Commission, 2013; Vanhee et al., 2011). Via de activiteiten in deze subactie van

het Youth in Action programma leren jeugdwerkers nieuwe methodieken, doen ze nieuwe inspiratie op en

wisselen ze ervaringen en goede voorbeelden uit. Deze activiteiten omvatten onder andere een kort

verblijf bij een partnerorganisatie en een tijdje een collega jeugdwerker volgen om goede praktijken en

ideeën op te doen, een bezoek aan een partnerorganisatie om een project te ontwikkelen, een bijeenkomst

om een project te evalueren, een studiebezoek, seminaries, vormingsactiviteiten, netwerkactiviteiten. Op

deze projecten staan er geen leeftijdscriteria. De duur verschilt naargelang het soort project.

Jeugdbeleidsmeetings ten slotte brengen jongeren en beleidsmakers samen. De deelnemers aan deze

projecten bepalen zelf een thema, dat past binnen het Europees beleid, waarover ze met elkaar in dialoog

gaan. Deze projecten kunnen de vorm aannemen van een conferentie, een bijeenkomst of een seminarie

op lokaal, regionaal, nationaal of transnationaal niveau (European Commission, 2013). Het stimuleert de

actieve participatie van jongeren en de directe interactie tussen jongeren en beleidsmakers. Het project

zelf kan 3 tot 18 maanden duren. De activiteiten binnen het project zijn echter korter.

De uitvoering van Youth in Action kent een gedecentraliseerde structuur (Vanhee et al., 2011). Dat wil

zeggen dat de Europese Commissie voor de uitvoering van het programma een beroep doet op nationale

organisaties in de betrokken landen, de zogenaamde nationale agentschappen. De reden hiervoor is dat de

Europese Commissie de mening is toegedaan dat deze nationale organisaties meer voeling hebben met de

lokale situatie van organisaties dan de Europese Commissie zelf. Aangezien het jeugdbeleid in België een

gemeenschapsbevoegdheid is, zijn er in België drie nationale agentschappen. Voor de Vlaamse

gemeenschap is dit JINT vzw. Een project kan dus in de eigen taal bij het eigen nationaal agentschap

ingediend worden. Naast de uitvoering van Youth in Action in Vlaanderen, speelt deze vzw echter ook een

belangrijke rol in het internationaliseren van het Vlaams jeugdwerk en treedt het op als een kennis- en

expertisecentrum voor de internationale mobiliteit van jongeren.

Naast de nationale agentschappen bestond er ook een internationaal agentschap. Dit internationaal

agentschap was vooral bevoegd voor de projecten met partnerlanden van de EU en voor projecten van

internationale NGO’s (Vanhee et al., 2011).

1.2 De eindevaluatie van Youth in Action

Deze eindevaluatie beperkt zich tot de werkzaamheden van JINT vzw en heeft dus geen betrekking op het

internationaal agentschap of de andere agentschappen in België. Het omvat alle subacties van het Youth

in Action programma zoals die uitgevoerd zijn door JINT vzw in de periode 2007 tot 2013. De

doelstellingen van de eindevaluatie zijn vastgelegd op de stuurgroepvergadering van 24 februari 2015 te

Brussel. Het rapport bestaat uit volgende onderdelen:

- Statistieken over input (personeel en financiële middelen) en output (aantal projecten,

aantal deelnemers, …)

- Beoordeling van de relevantie en effectiviteit met extra aandacht voor maatschappelijk

kwetsbare jongeren en de impact van het programma op de organisatie, hun werking en hun

beleid

- Beoordeling van de duurzaamheid

- Aanbevelingen naar het verbeteren van de implementatie van Youth in Action onder

Erasmus+

Page 10: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

9

- Aanbevelingen in het kader van de bijdrage van Youth in Action aan het realiseren van de

internationalisering van het jeugdwerk in Vlaanderen

Voor deze eindevaluatie worden verschillende bronnen gebruikt:

- De tussentijdse evaluatie van het programma die in 2010 uitgevoerd is in opdracht van het

Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd en op vraag van de Europese

Commissie ter voorbereiding van het nieuwe Erasmus+ programma (Van den Berghe &

Beernaert, 2010)

- De gegevens verzameld door het RAY-netwerk (http://www.researchyouth.net/). RAY staat

voor Research-based Analysis and monitoring of the Youth in Action Programme. Het

netwerk bestaat sinds 2008 en doet sinds 2009 onderzoek. Het is oorspronkelijk begonnen

met 11 leden, maar is intussen uitgegroeid tot een netwerk van 31 nationale agentschappen

en hun onderzoekspartners: België (Duitstalige gemeenschap), België (Franstalige

gemeenschap), België (Vlaamse gemeenschap), Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Estland,

Finland, Frankrijk, Hongarije, Ierland, Italië, Kroatië, Letland, Liechtenstein, Litouwen,

Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië,

Slovakije, Slovenië, Spanje, de Tsjechische Republiek, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en

Zweden. Een nationaal agentschap kan slechts aansluiten bij het netwerk indien het over

een onderzoekspartner beschikt. Vlaanderen is lid van het netwerk sinds 2011. Voor

Vlaanderen maakt JINT vzw en de Hogeschool West-Vlaanderen – Vakgroep sociaal werk

deel van dit netwerk uit. Het netwerk wordt gecoördineerd door het Oostenrijks nationaal

agentschap, Interkulturelles Zentrum en haar onderzoekspartner, het Institute of

Educational Studies van de universiteit van Innsbruck.

Het netwerk heeft tot doel Youth in Action te onderbouwen via wetenschappelijk onderzoek.

Het monitort hiervoor de impact van het programma op deelnemers, projectbegeleiders,

organisaties en de ruimere omgeving van deze organisaties. Het RAY netwerk doet hiertoe

zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek. Vlaanderen heeft tot nu toe enkel deelgenomen

aan het kwantitatief luik van het onderzoek. Voor dit kwantitatief onderzoek zendt het

Institute of Educational Studies van de Universiteit van Innsbruck twee keer per jaar (in

november en in mei) uitnodigingen uit om deel te nemen aan een online enquête. Voor de

Vlaamse steekproef worden deze uitnodigingen verzonden naar alle deelnemers en alle

projectbegeleiders van projecten die door JINT vzw gefinancierd zijn en die geëindigd zijn

tussen 9 maanden en 3 maanden vóór de maand van uitnodiging. In de maand november

worden dus deelnemers en projectbegeleiders van projecten die geëindigd zijn tussen 1

februari en 31 augustus aangeschreven, in mei deelnemers en projectbegeleiders van

projecten die geëindigd zijn tussen 1 september en 31 januari. Omdat de Vlaamse steekproef

is samengesteld uit alle deelnemers en projectbegeleiders van alle projecten die JINT vzw

heeft gefinancierd, zitten dus niet enkel Vlamingen in deze steekproef, maar ook de

buitenlandse deelnemers en projectbegeleiders waarmee Vlamingen uitwisselingen hebben

opgezet. Bovendien vult de Universiteit van Innsbruck deze steekproef aan met alle

Vlamingen die deelgenomen hebben aan een project die gefinancierd is door een andere

nationaal agentschap. De Vlaamse steekproef bestaat dus uit Vlamingen die deelgenomen

hebben aan een project gefinancierd door JINT vzw, deelnemers uit het buitenland aan een

project gefinancierd door JINT vzw en deelnemers en projectbegeleiders die in Vlaanderen

of het Brussels Hoofdstedelijk Gebied wonen en die deelgenomen hebben aan een project

gesubsidieerd door een ander nationaal agentschap.

Page 11: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

10

De online bevraging bestaat uit twee meetinstrumenten: een vragenlijst voor deelnemers en

één voor projectbegeleiders. Deze twee meetinstrumenten worden iedere bevragingsgolf

aangeboden in de talen die vertegenwoordigd zijn in het RAY-netwerk, waaronder het

Nederlands1. In het begin van de online vragenlijst kunnen de respondenten een taal kiezen

waarin ze de vragenlijst wensen in te vullen. Het databestand dat de Universiteit van

Innsbruck oplevert, is in het Engels, behalve de antwoorden op de open vragen. Deze

antwoorden staan in de taal waarin de vragenlijst is ingevuld. Iedere bevragingsgolf worden

dezelfde vragenlijsten afgenomen. Dit zijn de standaard surveys van RAY. In deze vragenlijst

komen verschillende aspecten aan bod: competentievorming, persoonlijke ontwikkeling,

Europese identiteitsvorming, politieke en sociale attitudes, het gebruik van Youthpass, de

kennis over en ervaring met Structured Dialogue, achtergrondvariabelen, … In 2012 is

echter een speciale vragenlijst over leren binnen Youth in Action afgenomen. Behalve de

vraag over de competenties en enkele achtergrondvariabelen wijkt deze vragenlijst volledig

af van de standaard survey. Deze vragenlijst focust zich op de leersituaties die zich voordoen

binnen een Youth in Action project en welke competenties ontwikkelt worden in deze

leersituaties. Dit is de special survey van 2012.

Deze bevragingen resulteren in twee soorten rapporten: transnationale en nationale

rapporten. De transnationale rapporten (Fennes et al., 2011; Fennes et al., 2013) worden

opgemaakt door het Institute of Educational Studies van de Universiteit van Innsbruck.

Deze rapporten zijn gebaseerd op de transnationale dataset, wat de bundeling is van alle

nationale data. In totaal zijn er in de periode 2009-2013 gegevens verzameld over meer dan

13000 deelnemers en projectbegeleiders. De nationale onderzoekspartners zijn dan weer

verantwoordelijk voor de nationale rapporten. Voor deze nationale analyses zijn richtlijnen

afgesproken op het niveau van het RAY netwerk. Deze richtlijnen zijn niet bindend. Een

onderzoeker mag afwijken van deze richtlijnen (bijvoorbeeld door kleine aantallen van de

nationale steekproeven kunnen sommige analyses van het transnationaal rapport niet

gereproduceerd worden) of mag extra onderzoekdaden stellen. Voor Vlaanderen zijn de

nationale rapporten gebaseerd op de Vlaamse steekproeven. Vlaanderen heeft deelgenomen

aan de bevragingsgolven van november 2011, mei 2012, november 2012, mei 2013 en

november 2014 (zie Stevens, 2012, 2013, 2014, 2015). De respons op de vragenlijst

schommelt heel sterk van golf tot golf en varieert voor de projectbegeleiders tussen 20% en

50% en voor de deelnemers tussen 20% en 40%. Voor deze eindevaluatie zijn deze

verschillende Vlaamse steekproeven aan elkaar gekoppeld. Via de standaardsurveys zijn in

het totaal 436 deelnemers en 186 projectbegeleiders bereikt. Met de special survey erbij

bedraagt dit totaal 616 deelnemers en 273 projectbegeleiders.

- Gegevens uit publicaties en jaarverslagen van JINT vzw

- Drie focusgroepgesprekken met 12 jongeren uit kansengroepen en 5 van hun begeleiders

over hoe deze jongeren een Youth in Action project beleven. Deze gesprekken zijn

afgenomen in het kader van een bachelorproef sociaal werk (Desmedt, 2015). Er moet

hierbij wel rekening worden gehouden dat het hier telkens over jongeren gaat die hebben

deelgenomen aan een groepsuitwisseling. Eén jongere heeft ook deelgenomen aan een

kortstondige EVS. De jongeren hebben deelgenomen aan projecten van een jeugdhuis dat

1 In 2014 zijn dit 18 verschillende talen. Naarmate het RAY-netwerk zich uitbreidde, zijn er extra talen bijgekomen. Het Nederlands is sinds 2010, sinds de eerste deelname van Nederland, één van de aangeboden talen. Deze 18 talen zijn dus niet alle talen van de EU en ook niet alle talen die gesproken worden in alle landen waarmee uitwisselingen kunnen worden opgezet binnen Youth in Action. Respondenten die niet van thuis uit één van deze 18 talen spreken, kiezen er merendeels voor de Engelstalige vragenlijst in te vullen.

Page 12: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

11

vooral werkt met jongeren met een migratieachtergrond, een organisatie die ambulante en

residentiële hulp aanbiedt aan jongeren in een verontrustende situatie en hun gezin en een

organisatie die werkt met jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen.

- Een focusgroepgesprek met vijf verantwoordelijken voor de internationale werking van

organisaties over de impact van de projecten op deelnemers, projectbegeleiders, de

organisatie en de omgeving van de organisatie die plaats vond op 12 juni 2015 in Brussel

- Een open vragenlijst die afgenomen is bij een aantal directies of stafmedewerkers van de

grote (jeugd)bewegingen en federaties over de rol van Youth in Action in de

internationalisering van het Vlaams jeugdbeleid. In het totaal zijn de zeven grootste

landelijke bewegingen en federaties aangeschreven. Slechts drie federaties en bewegingen

hebben gereageerd op deze vragenlijst. De bevindingen van dit luik van het onderzoek

kunnen dan ook moeilijk veralgemeend worden en moeten met de nodige omzichtigheid

behandeld worden.

Op deze manier worden zowel kwantitatieve als kwalitatieve methodes gebruikt. De onderzoeken van het

RAY-netwerk bestaan hoofdzakelijk uit online bevragingen. De resultaten van deze bevragingen worden

dus aangevuld met gegevens uit focusgroepen met jeugdwerkers en jongeren, alsook met de resultaten

van de open bevraging van de vertegenwoordigers van de zeven bewegingen en federaties.

Wat je niet zal vinden in deze eindevaluatie is een analyse van in welke mate de doelstellingen van Youth

in Action bijdragen en afgesteld zijn op het Vlaams jeugdbeleid. Dit soort analyses laat de schrijver van dit

rapport graag over aan mensen die meer expertise hebben op dit vlak. Deze eindevaluatie is ook geen

doorlichting van JINT vzw in de zin dat het de dagelijkse praktijken bekijkt. Er is geen analyse van

dossierlast, flows, werkafspraken of concrete aanpakken binnen JINT vzw. Dit is het niet de opdracht van

dit onderzoek. Dit evaluatierapport is een algemene evaluatie van hoe de gebruikers – zowel deelnemers

als projectbegeleiders van Youth in Action-projecten – hun deelname en de samenwerking met JINT vzw

ervaren.

Page 13: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

12

2. Statistieken over input en output

2.1 Projecten en deelnemers

De statistieken die in dit deel worden gebruikt, zijn ter beschikking gesteld door medewerkers van JINT

vzw. Ze zijn gebaseerd op gegevens van JINT vzw zelf en op gegevens van de Europese Commissie

(Youthlink data).

2.1.1 Aangevraagde en toegekende projecten

In het totaal zijn er in de periode 2007-2013 1213 projecten ingediend bij JINT. Hiervan zijn er 942

projecten goedgekeurd. Dat wil zeggen dat 78% van de ingediende projecten succesvol waren en een

subsidie kregen. Vergeleken met de andere nationale agentschappen is dit slaagpercentage aan de hoge

kant. Over alle nationale agentschappen heen ligt de slaagkans namelijk slechts op 51%.

In deze cijfers zijn TCP-activiteiten (Training and Cooperation Plan) meegerekend. Dit zijn projecten die

dienen voor de kwaliteitsverbetering van organisaties en die betoelaagd worden op basis van een

werkplan dat JINT vzw indient bij de Europese Commissie. Het is een onderdeel van de Europese

trainingsstrategie van het Youth in Action programma. Het is gericht op het verbeteren van de

kwaliteitsontwikkeling van ondersteuningssystemen voor jeugdactiviteiten en op het verbeteren van de

deskundigheid van maatschappelijke organisaties in de jeugdsector. Het is het belangrijkste element van

de integrale kwaliteitsaanpak van het programma. Het ondersteunt op het terrein van communicatie,

erkenning van activiteiten voor niet-formeel leren, samenwerking tussen alle actoren en toegepaste jeugd-

en educatieve onderzoeksactiviteiten. Zonder TCP ligt het aantal goedgekeurde projecten op 819

projecten.

De meest omvattende cijfers kunnen we echter in een folder van JINT vzw (2014) terugvinden. In deze

brochure worden TCP-activiteiten ingedeeld bij de verschillende subacties waarvoor ze ondersteunend

zijn. Volgens deze berekeningswijze zijn voor de periode 2007-2013 856 projecten via JINT vzw

gesubsidieerd.

Wat de slaagkans betreft, zijn er per jaar verschillen merkbaar. Het laagste aantal goedgekeurde projecten

en de laagste slaagkans is waar te nemen in 2008. 2013 kent dan weer de hoogste slaagkans en was ook in

absolute aantallen het meest succesvolle jaar, met 165 goedgekeurde projecten en een slaagkans van 82%.

In het algemeen kunnen we spreken van een opwaartse trend in zowel het aantal ingediende dossiers, het

aantal goedgekeurde dossiers als in de slaagkansen tussen de eerste drie jaren van het programma en de

latere jaren van het programma. In de eerste drie jaren werden er ongeveer 150 projecten ingediend, in de

latere jaren stijgt dit tot 170 tot 190 projecten per jaar. Het aantal goedgekeurde projecten schommelt

rond de 110-115 projecten in de eerste drie jaren en schommelt tussen 140 en 160 projecten per jaar in de

latere jaren. Hoewel de slaagkans iets wispelturiger is, kan toch ook een stijging van 70% in de eerdere

jaren naar 80% in de latere jaren waargenomen worden. Deze stijging heeft te maken met een toename in

het budget over de jaren heen (zie deel 2.2 financiële middelen), maar het wijst er ook op dat er over de

jaren een zekere opbouw in expertise ontstaan is in het ontwikkelen van projecten.

Page 14: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

13

Tabel 1: Aangevraagde en toegekende projecten in Vlaanderen

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

Aantal ingediende

projecten

161 148 162 185 190 171 196 1213

Aantal goedgekeurde

projecten

122 107 133 136 139 140 165 942

Slaagkans 76% 71% 79% 70% 70% 80% 82% 78%

Het grootste aantal projecten dat ingediend wordt, zijn jongerenuitwisselingen en EVS-

projecten2. Vervolgens volgen jongereninitiatieven en projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU. Jongerenprojecten over democratie en jeugdbeleidsmeetings worden

het minst ingediend. Over de jaren doen er zich enkele veranderingen voor. Het aantal

ingediende jongerenuitwisselingen daalt tussen 2007 en 2013. Verder zien we een opmerkelijke

stijging in het aantal ingediende jongereninitiatieven. Het aantal van dergelijke ingediende

projecten verdubbelt tussen 2007 en 2013. Hoewel jongerenprojecten over democratie en

jeugdbeleidsmeetings het minst ingediend worden, merken we ook voor deze projecten een

stijging in het aantal ingediende dossiers.

Het hoogste aantal toegekende projecten vinden we terug in het Europees vrijwilligerswerk. Een

vijftigtal van deze projecten krijgen jaarlijks een subsidie. Door het stijgend slaagpercentage van

jongerenuitwisselingen over de tijd blijft het aantal goedgekeurde groepsuitwisselingen eerder

stabiel over de tijd. Het schommelt rond een dertigtal toegekende projecten per jaar. Verder zien

we dat het aantal toegekende jongereninitiatieven verdubbelt tussen 2007 en 2013. Deze stijging

is het meest uitgesproken tussen 2012 en 2013. Het aantal toegekende projecten met

aangrenzende partnerlanden van de EU en het aantal toegekende vormingen en

netwerkactiviteiten zijn eerder stabiel. Jaarlijks worden er een zevental projecten met

aangrenzende partnerlanden van de EU en een tiental vormings- en netwerkactiviteiten

betoelaagd. De toename in het aantal ingediende jongerenprojecten over democratie en het

aantal ingediende jeugdbeleidsmeetings vertaalt zich ook in een groter aantal toegekende

dossiers.

Tabel 2: Aangevraagde en toegekende projecten in Vlaanderen per subactie

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

1.1 Jongerenuitwisselingen

Ingediende projecten

41 44 29 36 39 36 33 258

Goedgekeurde projecten

25 26 20 26 26 30 28 181

Slaagkans 61% 59% 69% 72 67% 83% 83% 70%

1.2 Jongereninitiatieven Ingediende projecten

23 21 20 35 37 36 47 219

Goedgekeurde projecten

16 14 16 20 22 24 32 143

2 TCP’s zijn niet opgenomen in deze cijfers, wat de verschillen tussen tabel 1 en tabel 2 verklaart.

Page 15: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

14

Slaagkans 70% 67% 80% 57% 59% 67% 68% 65%

1.3 jongerenprojecten over democratie

Ingediende projecten

1 3 3 6 7 6 8 34

Goedgekeurde projecten

1 2 2 3 4 4 5 21

Slaagkans 100% 67% 67% 50% 57% 67% 62% 62%

2. Europees vrijwilligerswerk

Ingediende projecten

53 46 58 57 57 50 57 378

Goedgekeurde projecten

48 43 54 51 53 47 54 350

Slaagkans 91% 93% 93% 90% 93% 94% 95% 93%

3.1 Projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU

Ingediende projecten

9 17 12 20 13 14 9 93

Goedgekeurde projecten

6 8 6 9 5 9 7 50

Slaagkans 67% 47% 50% 45% 38% 64% 78% 54%

4.3 Vorming en netwerken

Ingediende projecten

16 9 16 10 19 10 13 93

Goedgekeurde projecten

11 6 11 7 11 7 10 63

Slaagkans 69% 67% 69% 70% 58% 70% 77% 68%

5.1 Jeugdbeleidsmeetings

Ingediende projecten

0 1 1 3 1 2 4 12

Goedgekeurde projecten

0 1 1 2 1 2 4 11

Slaagkans 0% 100% 100% 67% 100% 100% 100% 92%

EVS-projecten en groepsuitwisselingen komen het meest voor in de goedgekeurde dossiers. Ze

zijn goed voor bijna twee derde van alle goedgekeurde projecten3. Jongerenuitwisselingen zijn

goed voor één op de acht goedgekeurde projecten. De andere subacties samen hebben een

aandeel van 18%.

Relatief gezien4 daalt het aandeel Europees vrijwilligerswerk (van 42% in 2007 naar 32% in

2013), het aandeel groepsuitwisselingen (van 14% in 2007 naar 17% in 2013) stabiliseert, terwijl

het aandeel jongereninitiatieven (van 12% in 2007 naar 20% in 2013) stijgt. Samen met de

toename in jongerenprojecten voor democratie en jeugdbeleidsmeetings, is er sprake van een

zekere diversificatie van de toegekende soorten projecten over de tijd.

3 Door de ietwat andere berekeningswijze komt JINT vzw (2014) tot andere maar vergelijkbare percentages. Het percentage groepsuitwisselingen is volgens hun berekening 24%, EVS 41%, jongerenprojecten over democratie 2%, projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU 7% en vorming- en netwerkprojecten 7%. 4 Niet opgenomen in de tabellen

Page 16: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

15

Figuur 1: Goedgekeurde projecten volgens subactie, percentages

2.1.2 Projectuitvoerders

Ongeveer de helft van de projecten wordt gerealiseerd door jeugdwerkorganisaties, de andere helft door

andere soorten organisaties, wat aantoont dat Youth in Action een ruimer gamma aan organisaties bereikt

dan het traditionele jeugdwerk in Vlaanderen. Eén op zes projecten wordt gerealiseerd door NGO’s die

gerekend kunnen worden tot de nieuwe sociale bewegingen (zoals de vredesbeweging,

milieuverenigingen, globaliseringsbewegingen en organisaties actief rond Europa). Daarna volgen

welzijnsinstellingen en de kunst- en cultuursector. Zeven procent van de projecten wordt gerealiseerd

door informele groepen jongeren. Een klein aantal projecten wordt uitgevoerd door sportverenigingen,

verenigingen van etnisch-culturele minderheden en de media.

Figuur 2: Gerealiseerde projecten volgens sector, absolute aantallen (JINT vzw, 2014b)

22%

17%

3%

43%

6%

8% 1%

jongerenuitwisselingen

jongereninitiatieven

jongerenprojecten overdemocratie

Europees vrijwilligerswerk

Jongerenpartnerschappen

vorming en netwerken

jeugdbeleidsmeetings

417

132

80

77

62

3632

8

5

43

Jeugdwerkorganisaties

nieuwe maatschappelijke bewegingen

welzijnsinstellingen

kunst- en cultuursector

informele groepen jongeren

welzijnsverenigingen

onderwijs, opleidingscentra enstudentennetwerkenmedia

verenigingen van etnisch-cultureleminderhedensport

Page 17: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

16

Figuur 3: Gerealiseerde projecten volgens sector, percentages (JINT vzw, 2014b)

Binnen de jeugdwerksector is het landelijk jeugdwerk het meest actief (zie figuur 4). Eén derde van de

projecten die gerealiseerd worden door het jeugdwerk zijn projecten uitgevoerd door landelijke

organisaties. Eén op vijf wordt gerealiseerd door uitwisselingsorganisaties, terwijl één op acht

gerealiseerd wordt door lokale en regionale verenigingen. Het lokaal niveau is tevens vertegenwoordigd

doordat één op acht van de projecten opgenomen wordt door gemeentelijke initiatieven, waaronder de

gemeentelijke jeugddiensten en jeugdraden.

Figuur 4: Gerealiseerde projecten door de jeugdwerksector, absolute aantallen (JINT vzw,

2014b)

49%

15%

9%

9%

7%

4%4%

1%1%

1%

0%Jeugdwerkorganisaties

nieuwe maatschappelijkebewegingen

welzijnsinstellingen

kunst- en cultuursector

informele groepen

welzijnsverenigingen

onderwijs, opleidingscentra enstudentennetwerken

media

verenigingen voor etnisch-cultureleminderheden

sport

andere

139

52

4134

66

85

Landelijk jeugdwerk

Gemeentelijkeinitiatieven

Jeugdhuizen enjeugdcentra

jeugdwelzijnswerk

Lokaal en regionaaljeugdwerk

Uitwisselingsorganisaties

Page 18: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

17

2.1.3 Participatie van vrouwen en jongeren uit kansengroepen5

Tussen 2007 en 2013 waren er ongeveer 16000 deelnemers aan Youth in Action projecten die bij JINT

vzw werden ingediend en goedgekeurd.6. Jaarlijks namen 1600 tot 3300 deelnemers deel aan een

dergelijk project. Bijna de helft van deze deelnemers is vrouw en één op vijf behoort tot een kansengroep.

Iets meer dan 9000 deelnemers hiervan zijn Vlamingen (JINT vzw, 2014b). Daarnaast hebben Vlamingen

deelgenomen aan Youth in Action-projecten die betoelaagd zijn door andere nationale agentschappen. In

totaal waren er in de periode 2007-2013 1886 Youth in Action projecten waarbij een Vlaamse

partnerorganisatie betrokken was. Het totaal aantal deelnemers en projectbegeleiders dat tussen 2007 en

2013 deelgenomen heeft aan een YiA project waar een Vlaamse projectpartner betrokken was, bedraagt

49.640 jongeren. Hiervan zijn 15.792 Vlaming (JINT vzw, 2014b).

In een vorig deel hebben we gezien dat projecten die behoren tot jongerenuitwisselingen en het Europees

vrijwilligerswerk het grootste stuk van de koek krijgen. Deze twee soorten projecten hebben echter een

totaal ander aandeel in het door JINT gesubsidieerde aantal deelnemers. Jongerenuitwisselingen leveren

voor de hele periode het grootste aantal deelnemers af, EVS-projecten het minste. Dit heeft voornamelijk

te maken met het gegeven dat Europees vrijwilligerswerk vooral een langduriger, individuele uitwisseling

is, terwijl jongerenuitwisselingen veelal bestaan uit kortlopende uitwisselingen tussen twee of meer

groepen, wat natuurlijk resulteert in een groter aantal deelnemers. Het aandeel van

jongerenuitwisselingen in het totaal aantal deelnemers daalt wel over de tijd van ongeveer 50% in 2007

naar 31% in 20137. Het aandeel van EVS-deelnemers stijgt dan weer wel, maar bedraagt hoogstens 5% van

alle deelnemers (in 2013).

Tabel 3: Aantal deelnemers aan de projecten (waaronder vrouwen en jongeren uit

kansengroepen)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

1.1 Jongerenuitwisselingen

Totaal aantal deelnemers

711 799 606 873 815 1134 1113 6051

% vrouwen 53% 48% 52% 46% 50% 47% 46% 49%

% uit kansengroepen

33% 28% 27% 21% 35% 31% 40% 28%

1.2 Jongereninitiatieven Totaal aantal deelnemers

433 105 213 160 209 203 413 1744

% vrouwen 36% 31% 36% 44% 46% 52% 35% 40%

% uit kansengroepen

/ / / / / / / /

5 De programmagids van Youth in Action omschrijft jongeren uit kansengroepen als jongeren die ten aanzien van hun leeftijdsgenoten minder kansen in het leven hebben omdat ze geconfronteerd worden met één of meer situaties of obstakels. Deze obstakels kunnen van economische, geografische, sociale of culturele aard zijn, maar kunnen ook problemen met het onderwijssysteem, gezondheidsproblemen of het hebben van een functiebeperking zijn. Deze obstakels belemmeren deze jongeren in hun leren, hun mobiliteit en hun maatschappelijke participatie (European Commission, 2013). De cijfers over jongeren uit kansengroepen in dit deel hebben betrekking op deze definitie. In het vervolg van dit rapport zal een iets andere definitie van jongeren uit kansengroepen gebruikt worden. 6 Opnieuw zijn deelnemers aan TCP-projecten niet opgenomen in deze cijfers. 7 Percentages niet opgenomen in de tabel.

Page 19: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

18

1.3 jongerenprojecten over democratie

Totaal aantal deelnemers

50 186 72 118 405 645 408 1884

% vrouwen 50% 47% 50% 46% 49% 50% 51% 49%

% uit kansengroepen

0% 8% 28% 88% 0% 1% 21% 12%

2. Europees vrijwilligerswerk

Totaal aantal deelnemers

49 59 59 75 132 97 163 632

% vrouwen 75% 73% 76% 72% 67% 69% 41% 63%

% uit kansengroepen

20% 19% 47% 36% 23% 29% 69% 42%

3.1 Projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU

Totaal aantal deelnemers

126 225 136 222 112 247 214 1282

% vrouwen 50% 53% 51% 55% 44% 47% 50% 48%

% uit kansengroepen

17% 46% 49% 30% 21% 11% 21% 19%

4.3 Vorming en netwerken

Totaal aantal deelnemers

229 101 178 160 297 227 267 1469

% vrouwen 37% 48% 54% 51% 37% 38% 42% 37%

% uit kansengroepen

/ / / / / / / /

5.1 Jeugdbeleidsmeetings Totaal aantal deelnemers

0 50 400 686 530 550 705 2921

% vrouwen / 48% 50% 50% 50% 50% 50% 50%

% uit kansengroepen

/ 0% 13% 0% 0% 91% 14% 22%

Totaal Aantal deelnemers

1598 15035 1664 2300 2500 3103 3283 15983

% vrouwen 46% 46% 51% 49% 49% 49% 46% 47% % uit kansengroepen

17% 20% 18% 17% 14% 29% 24% 21%

Over de tijd zien we in het algemeen een stijging van het aantal deelnemers, vooral tussen 2009 en

2010 en 2011 en 2012 is de stijging aanzienlijk. Deze stijging doet zich voor bij alle subacties – zelfs

voor het Europees vrijwilligerswerk-, met uitzondering van de jongereninitiatieven en de vormings-

en netwerkprojecten waarvan het aantal deelnemers heel sterk fluctueert over de tijd. Ook het aantal

deelnemers aan jongerenprojecten over democratie en aan jeugdbeleidsmeetings verschilt sterk van

jaar tot jaar.

Verder valt op dat de genderverdeling niet altijd even gebalanceerd is voor alle subacties. Het

Europees vrijwilligerswerk kent een overtal aan vrouwelijke deelnemers. Twee op drie deelnemers

aan een EVS-project is vrouw, met uitzondering van 2013 waar het percentage vrouw op 42% ligt.

Heel wat van deze projecten vinden plaats in de sociale sector, een sterk gefeminiseerde sector. Onder

de deelnemers aan vormings- en netwerkprojecten en jongereninitiatieven zijn dan weer meer

mannen dan vrouwen vertegenwoordigd.

In het aandeel jongeren uit kansengroepen is er moeilijk een lijn te trekken. Dit aandeel schommelt

heel erg van jaar tot jaar. Het varieert tussen 14% en 29%. Uitzondering is het Europees

vrijwilligerswerk waar het percentage bepaalde jaren boven de 40% en zelfs de 60% ligt. Eveneens

binnen één en dezelfde subactie kan dit aandeel heel sterk schommelen van jaar tot jaar. In heel

Page 20: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

19

algemene termen en dit gaat zeker niet op voor ieder jaar, trekken bepaalde subacties meer jongeren

uit kansengroepen aan dan andere subacties. Een hoger percentage jongeren uit kansengroepen

kunnen we terugvinden onder de deelnemers aan jongerenuitwisselingen en het Europees

vrijwilligerswerk. Een kleiner aandeel van hen vinden we terug onder de deelnemers van

jongerenprojecten over democratie.

2.1.4 Gemiddeld aantal deelnemers per project

Tabel 4 geeft het gemiddeld aantal deelnemers per subactie weer voor de periode 2007-2013. Het

geeft een overzicht van het gemiddeld aantal deelnemers per project voor Vlaanderen en voor alle

nationale agentschappen samen.

Tabel 4: Gemiddeld aantal deelnemers aan de projecten

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

1.1 Jongerenuitwisselingen

Vlaanderen 28 31 30 34 31 38 40

Europa 31 32 31 30 36 38 38

1.2 Jongereninitiatieven Vlaanderen 27 8 13 8 10 8 13

Europa 13 10 10 9 10 11 11

1.3 jongerenprojecten over democratie

Vlaanderen 50 93 36 39 101 161 82

Europa 51 82 56 65 54 71 74

2. Europees vrijwilligerswerk

Vlaanderen 1 1 1 1 2 2 3

Europa 2 2 2 2 3 3 3

3.1 Projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU

Vlaanderen 21 28 23 25 22 27 31

Europa 24 27 24 27 29 31 32

4.3 Vorming en netwerken Vlaanderen 21 17 16 23 27 32 27

Europa 20 18 20 21 24 27 27

5.1 Jeugdbeleidsmeetings Vlaanderen 0 50 400 343 530 275 176

Europa 112 129 119 113 139 147 117

De tabel leert dat EVS-projecten gemiddeld een klein aantal deelnemers trekt. Dit komt doordat het

Europees vrijwilligerswerk individuele projecten omvat en projecten met kleine groepen.

Jongerenuitwisselingen, jongereninitiatieven, projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU en

vormings- en netwerkprojecten tellen gemiddeld tussen de 10 en 40 deelnemers. Grootschalige projecten

vinden we terug in de jongerenprojecten voor democratie, maar vooral onder de jeugdbeleidsmeetings

(tot zelfs meer dan 500 deelnemers).

Verder blijkt dat het gemiddeld aantal deelnemers per project in Vlaanderen vrij gelijklopend is met het

gemiddelde van alle nationale agentschappen samen. Er zijn een paar uitzonderingen echter. Het

gemiddeld aantal deelnemers aan EVS-projecten is iets lager in Vlaanderen, terwijl het gemiddeld aantal

deelnemers aan jongerenprojecten over democratie en jeugdbeleidsmeetings in Vlaanderen hoger ligt.

Page 21: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

20

2.1.5 Projecten met partnerlanden

Jaarlijks varieert het aantal projecten met partnerlanden tussen de 15 en 20. Het aantal deelnemers

afkomstig uit deze partnerlanden schommelt sterk van jaar tot jaar.

Tabel 5: Aantal projecten met en aantal deelnemers uit partnerlanden8

Jaar Aantal projecten (EVS + Projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU)

Aantal deelnemers

2007 20 64 2008 13 105 2009 19 211 2010 21 103 2011 16 44 2012 20 107 2013 18 85

2.2 Financiële middelen

In het totaal is meer dan 11 miljoen gespendeerd aan gedecentraliseerde projecten via JINT vzw 9.

Jaarlijks wordt tussen 1,5 miljoen euro en 2,5 miljoen euro subsidies uitgereikt aan projecten die bij JINT

vzw zijn ingediend. Dit jaarlijks bedrag is toegenomen tussen 2007 en 2013. Vlaanderen is goed voor

ongeveer 1,4% van het totaal aantal subsidies dat uitgereikt wordt aan alle nationale agentschappen

samen. Dit is een onderschatting van het totale bedrag dat in het kader van Youth in Action naar

Vlaanderen gaat, want naast TCP zijn ook de bedragen die aan eventuele gecentraliseerde projecten

uitgereikt worden niet in deze bedragen opgenomen.

Tabel 6: Gespendeerde bedragen per subactie Vlaanderen 2007-2013

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

1.1 Jongerenuitwisselingen 423,000 400,000 371,000 452,000 381,000 507,000 563,000 3,097,000

1.2 Jongereninitiatieven 133,000 113,000 151,000 147,000 181,000 165,000 255,000 1,146,000

1.3 Jongerenprojecten over democratie

28,000 43,000 49,000 63,000 74,000 119,000 196,000 572,000

2 EVS 503,000 474,000 559,000 621,000 662,000 558,000 907,000 4,285,000

3.1 Projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU

95,000 141,000 95,000 143,000 103,000 152,000 140,000 868,000

4.3 Vorming en netwerken 159,000 92,000 112,000 90,000 133,000 115,000 141,000 842,000

5.1 Jeugdbeleidsmeeting 0 21,000 36,000 40,000 34,000 99,000 163,000 427,000

Totaal 1,419,000 1,382,000 1,473,000 1,589,000 1,638,000 1,839,000 2,518,000 11,237,000

Percentage van het totaal gespendeerde bedrag

1.52% 1.28% 1.53% 1.54% 1,33% 1,28% 1,42% 1,44%

8 Partnerlanden zijn landen die geen deel uitmaken van het programma. Het zijn landen ten oosten van de EU, het zuiden van het Middellands Zeegebied en landen uit de Balkan die geen lid zijn van de EU. Programmalanden zijn de lidstaten van de EU, aangevuld met enkele niet-lidstaten (Liechtenstein, Noorwegen, Ijsland, Zwitserland en Turkije). 9 Opnieuw zijn de bedragen voor TCP-projecten niet meegenomen in deze cijfers.

Page 22: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

21

De subactie waarnaar het grootste aandeel aan financiën gaat, is het Europees vrijwilligerswerk, wat goed

is voor 38% van de financiële middelen. Daarna volgen groepsuitwisselingen, die goed zijn voor 28% van

het budget. De andere soorten subacties nemen ten hoogste slechts 10% uit het budget. Over de tijd zijn er

wel enkele verschuivingen. Zo is het aandeel van EVS en de groepsuitwisselingen lichtjes gedaald, terwijl

dat van de jeugdbeleidsmeetings en jongerenprojecten over democratie zijn toegenomen tussen 2007-

2013.

JINT vzw kent ieder jaar – en dus in het totaal ook – steeds meer financiële middelen toe dan dat het

oorspronkelijk toebedeeld wordt. Voor de periode 2007-2013 bedraagt het toegekend bedrag 107% van

het oorspronkelijk toebedeeld bedrag. Deze extra opname geldt voor alle subacties, behalve voor projecten

met aangrenzende partnerlanden van de EU. JINT vzw voorziet zo dat bepaalde projecten niet het hele

bedrag dat hen toegekend is zullen nodig hebben.

Figuur 5: Aandeel van de subacties binnen de financiering van Youth in Action Vlaanderen

2007-2013

Doorgaans varieert de toelage per project tussen 8000 euro en 40.000 euro. Uitzonderingen zijn

jeugdbeleidsmeetings, waarvan de subsidie soms boven de 40.000 euro ligt. Jongereninitiatieven en het

Europees vrijwilligerswerk zijn dan weer de goedkoopste projecten.

De gemiddelde toelage aan projecten die horen tot jongerenuitwisselingen, jongerenprojecten over

democratie, het Europees vrijwilligerswerk, projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU en

training- en netwerkactiviteiten ligt doorgaans in Vlaanderen lager dan het Europees gemiddelde. Op

jaarbasis zijn er echter uitzonderingen. Jongereninitiatieven en jeugdbeleidsmeetings zijn gemiddeld in

Vlaanderen duurder dan het Europees gemiddelde.

28%

10%

5%38%

8%

7%4%

1.1 Jongerenuitwisselingen

1.2 Jongereninitiatieven

1.3 Jongerenprojecten overdemocratie

2 Europeesvrijwilligerswerk

3.1Jongerenpartnerschappen

4.3 Vorming en netwerken

5.1 Jeugdbeleidsmeeting

Page 23: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

22

Tabel 7: Gemiddeld bedrag in euro per project per subactie Europa en Vlaanderen, 2007-2013

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

1.1 Jongerenuitwisselingen

Vlaanderen 16,793 15,366 18,536 17,380 14,650 16,904 20,166 17,114

% van Europees gemiddelde

89% 79% 95% 97% 82% 89% 101% 90%

1.2 Jongereninitiatieven Vlaanderen 8,319 8,094 9,425 7,726 8,244 6,886 7,983 8097

% van Europees gemiddelde

129% 109% 126% 120% 126% 114% 127% 121%

1.3 jongerenprojecten over democratie

Vlaanderen 27,500 21,520 24,500 20,943 18,565 29,802 39,190 26,003

% van Europees gemiddelde

127% 65% 72% 64% 66% 90% 120% 85%

2. Europees vrijwilligerswerk

Vlaanderen 10,475 11,027 10,358 12,182 12,493 11,868 16,797 12,171

% van Europees gemiddelde

66% 65% 61% 70% 71% 59% 76% 67%

3.1 Projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU

Vlaanderen 15,780 17,614 15,832 15,873 20,684 16,858 19,964 17,515

% van Europees gemiddelde

88% 90% 83% 85% 110% 84% 94% 91%

4.3 Vorming en netwerken

Vlaanderen 14,479 15,369 10,189 12,832 12,090 16,381 14,144 13,636

% van Europees gemiddelde

110% 110% 70% 84% 78% 105% 83% 91%

5.1 Jeugdbeleidsmeetings

Vlaanderen 0 21,279 36,188 36,618 33,946 49,677 40,626 36,389

% van Europees gemiddelde

0% 92% 148% 159% 163% 212% 168% 150%

Het bedrag per deelnemer levert echter een ander financieel plaatje op. Het bedrag per deelnemer is het

hoogst voor het Europees vrijwilligerswerk: het schommelt tussen 5000 tot 10000 euro per deelnemer. In

de loop van de jaren is dit bedrag gedaald. Het gemiddeld bedrag per EVS-deelnemer in Vlaanderen is

vergelijkbaar met het Europees gemiddelde, hoewel het in de laatste jaren van Youth in Action lager lag

dan het Europees gemiddelde.

Voor de andere projecten schommelt het gemiddeld per deelnemer veelal tussen 400 euro en 900 euro.

Uitzondering hier zijn de jeugdbeleidsmeetings. Het bedrag per project is het hoogst voor de projecten in

deze subactie. Deze projecten bereiken echter veel deelnemers, waardoor het bedrag per deelnemer voor

deze projecten het laagst ligt. Iets gelijkaardigs, maar minder uitgesproken zien we bij jongerenprojecten

over democratie. Jongereninitiatieven hebben dan weer per project een lagere betoelaging, maar omdat er

minder jongeren aan deelnemen zijn dit soort projecten relatief duurder per deelnemer.

Vergeleken met het Europees gemiddelde per deelnemer is er minder een lijn te trekken. Bepaalde jaren is

dit gemiddelde hoger in Vlaanderen, in andere jaren is het Vlaams gemiddelde dan weer lager dan het

Europees gemiddelde. Wel kan gesteld worden dat het Vlaams gemiddelde voor jongerenuitwisselingen

steeds lager ligt dan het Europees gemiddelde, terwijl het gemiddelde bedrag per deelnemer aan

Page 24: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

23

jongereninitiatieven in Vlaanderen hoger ligt dan het Europees gemiddelde. Over de hele periode 2007-

2013 ligt het gemiddelde bedrag per deelnemer aan groepsuitwisselingen in Vlaanderen lager dan in

Europa, terwijl het gemiddelde bedrag per deelnemer aan jongereninitiatieven hoger ligt dan het

Europees gemiddelde. Voor de andere projecten is het Vlaams gemiddelde per deelnemer vergelijkbaar

aan het Europees gemiddelde.

Tabel 8: Gemiddeld bedrag in euro per deelnemer per subactie Europa en Vlaanderen, 2007-

2013

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2007-2013

1.1 Jongerenuitwisselingen

Vlaanderen 594 500 612 518 467 447 507 521

% van Europees gemiddelde

99% 81% 97% 86% 92% 84% 92% 90%

1.2 Jongereninitiatieven Vlaanderen 307 1,097 708 917 868 814 619 759

% van Europees gemiddelde

54% 148% 87% 131% 124% 139% 121% 114%

1.3 jongerenprojecten over democratie

Vlaanderen 550 231 681 532 183 185 480 406

% van Europees gemiddelde

249% 48% 146% 114% 38% 38% 112% 93%

2. Europees vrijwilligerswerk

Vlaanderen 10,261 8,037 9,480 8,283 5,016 5,751 5,565 7,485

% van Europees gemiddelde

131% 106% 132% 120% 78% 89% 86% 107%

3.1 Projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU

Vlaanderen 751 626 698 644 923 614 653 701

% van Europees gemiddelde

111% 88% 95% 90% 152% 98% 102% 104%

4.3 Vorming en netwerken

Vlaanderen 696 913 630 561 448 505 529 612

% van Europees gemiddelde

104% 125% 91% 77% 73% 85% 87% 92%

5.1 Jeugdbeleidsmeetings Vlaanderen / 426 90 107 64 181 231 183

% van Europees gemiddelde

/ 243% 43% 58% 40% 97% 107% 99%

Page 25: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

24

2.3 Andere middelen en output

2.3.1 Personeelsbezetting

De personeelsbezetting van JINT vzw is over de periode 2007-2013 vrij stabiel. Een zevental

medewerkers, waarvan de meeste niet voltijds werken, zijn verantwoordelijk voor Youth in Action. Een

tweetal medewerkers zijn ingeschakeld in het Salto Inclusion Resource Centre. Deze medewerkers worden

zijn niet betrokken bij de uitvoering van het programma in Vlaanderen, maar hebben hun bureau in

hetzelfde gebouw als JINT vzw. Daarnaast beschikt JINT vzw over medewerkers die niet betrokken zijn

bij het Youth in Action programma.

Tabel 9: Personeel JINT vzw (full-time equivalenten), 2007-2013

Totaal YiA-team Salto Inclusion-team

Medewerkers Full-time

equivalenten Medewerkers Full-Time

equivalenten Medewerkers Full-time

equivalenten

Eind 2007 22 19,75 7 - 2 1,80

Eind 2008 22 18,30 7 6,0 2 1,80

Eind 2009 21 18,40 7 5,80 2 1,80

Eind 2010 22 19,70 7 5,80 2 1,80

Eind 2011 22 18,90 7 5,80 2 1,80

Eind 2012 24 20,10 7 5,80 2 1,80

Eind 2013 22 18,70 7 5,55 2 1,80

2.2.2 Websites, publicaties en vormingen van JINT vzw

Sinds het begin van Youth in Action heeft JINT vzw verschillende publicaties uitgegeven. Sommige van

deze publicaties zijn voortzettingen of aanpassingen van publicaties die voor het eerst verschenen onder

voorgaande programma’s.

De websites en nieuwsbrieven zijn (JINT vzw, 2011, 2014a; Van den Berghe & Beernaert, 2010):

de Youth in Action website: www.youthinaction.be

de JINT-website: www.JINT.be: Deze website is de website van JINT vzw als kennis en expertisecentrum voor internationale mobiliteit. Het bevat achtergrondinformatie voor het ondersteunen van organisaties die een internationale activiteit willen ontwikkelen (infotheek, een vormingsaanbod, een functie om partners te zoeken, kalender, ....)

www.gostrange.be: een informatieve website voor jongeren die plannen naar het buitenland te trekken met onder andere informatie over Youth in Action

E-zine “Exit Buitenland”: een nieuwsbrief over de mogelijkheden tot internationale mobiliteit voor organisaties gericht op jeugdwerkers en jeugdorganisaties. Vanaf 2013 ging dat verder onder de naam “JINT e-zine voor jeugdwerkers”

Page 26: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

25

JINT E-zine voor jeugdwerkers, http://www.JINT.be/Nieuws/JINTezinevoorjeugdwerkers.aspx: een elektronische nieuwsbrief met korte artikels over de actualiteit en goede praktijkvoorbeelden uit het internationaal jeugdwerk bedoeld voor jeugdwerkers met buitenlandse plannen

E-nieuwsbrief “Go Strange”: een maandelijkse nieuwsbrief voor jongeren, met informatie over internationale activiteiten, waaronder Youth in Action

Een Youth in Action facebookpagina: www.facebook.com/youthinaction.be

Een Go strange facebookpagina

www.kamiel.info: een website over welke paperassen (kinderbijslag, ziekteverzekering, reisdocumenten, …) in orde gebracht moeten worden vooraleer naar het buitenland te vertrekken

Daarnaast publiceert JINT vzw een hele reeks folders, die bedoeld zijn ter ondersteuning van YiA-

projecten en die informatie geven over internationaal jeugdwerk:

Pinker: een introductie in internationaal jeugdwerk

Backpack: een overzicht van trainingsmogelijkheden die JINT aanbiedt aan internationale projecten

Jeugddiensten gaan Internationaal: zet jeugddiensten van lokale overheden aan om een internationaal project op te zetten

Visum, reispas en andere poespas: een praktische gids over visa en andere officiële documenten die je nodig hebt om naar het buitenland te gaan

Veilig aan de slag: tips voor een veilig internationaal project

Blikopener: een praktische gids over intercultureel leren

€urowijzer: een overzicht van allerlei internationale co-financieringsmogelijkheden

Vlaanderen Subsidieland: een overzicht van alle mogelijke co-financieringsmogelijkheden die nationale projecten kunnen inschakelen, bedoeld voor jongereninitiatieven

Toast Mondial: tips voor mondiale projecten

Kinderen en Europa: een themadossier over het Europees beleid rond kinderen en kinderrechten

Jeugdwerk leert je wat: het Europees kader over niet-formeel leren en levenslang leren, met een overzicht van verschillende beleidskeuzes en instrumenten om niet-formeel leren en levenslang leren zichtbaar en herkenbaar te maken

Internationale instellingen: een overzicht van zeven internationale organisaties en hun aanbod voor jongeren

Jongeren en werk in Europees perspectief: een themadossier dat een overzicht geeft van de inspanningen op Europees niveau om de jeugdwerkloosheid te bestrijden

Go Strange infogids

JINT Nieuws: een driemaandelijks berichtenblad voor jeugdbeleid-smakers. Het biedt een blik achter de schermen van het internationaal jeugdbeleid en licht actuele Europese beleidsthema’s toe

JINT focus brochures: themadossiers die een onderwerp verdiepen en de internationale dimensie en het internationaal beleid kaderen

JINT Sherpa-boekjes: praktische boekjes met tips, methodieken en informatie voor het opstellen van een internationaal project

JINT missie-kaart: een visuele weergave van de missie van JINT

Tot 2012 bood JINT vzw, onder de noemer Backpack, enkele vaste vormingen rond enkele thema’s aan:

‘Veiligheid’ en ‘In case of emergency’: trainingen over crisismanagement en veiligheid in internationaal jeugdwerk

‘Buitenlandse partner’: een module over kwaliteitsvolle internationale partnerschappen

€urowijzer, een training over co-financieringsmogelijkheden voor YOUTH projecten

‘Smaakmaker’, een module voor nieuwelingen in Youth in Action

‘Blikopener’, een training over intercultureel leren

Training Pass it On

‘Europa’, een training over de EU

Page 27: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

26

Traject Mondial

Sinds 2011 biedt JINT vzw vorming op vraag aan over het vinden van een buitenlandse partner,

intercultureel leren, projectmanagement, internationaal jeugdbeleid, internationale partnerschappen,

mondiale jongerenprojecten, erkenning van competenties (waaronder Youthpass), het gebruik van

ijsbrekers/energisers in projecten en creatieve methodieken. Hiermee probeert JINT beter in te spelen op

de noden van organisaties zelf. Daarnaast biedt JINT ook vormingen aan over de organisaties heen.

Sommige thema’s en onderwerpen zijn enkel nuttig voor enkele medewerkers van een organisatie. In deze

vormingen worden medewerkers van verschillende organisaties samengebracht rond een bepaald

onderwerp. JINT heeft ook de trainersgroep en de EVS-trainersgroep begeleid en heeft een netwerk

training activiteit voor Youth in Action georganiseerd.

Ongeveer drie maal per jaar organiseert JINT een collegagroep voor ‘internationalisten’, medewerkers van

organisaties die zich bezig houden met internationale projecten of de internationalisering van hun

organisatie. Deze bijeenkomsten beogen het uitwisselen van visies en ervaringen in het internationaal

jeugdwerk en in internationale activiteiten in Youth in Action. JINT organiseert ook twee keer per jaar

info- en discussiedagen Jeugdig Europa, over een actueel thema uit de internationale

jeugdbeleidsdiscussie. Dit richt zich op het Vlaams jeugdwerk. Bovendien organiseert JINT iedere twee

jaar het Go Strange evenement. Dit is een soort infobeurs waar jongeren in contact worden gebracht met

organisaties die een internationaal aanbod hebben. Youth in Action neemt een belangrijke plaats in op

deze beurs.

2.2.3 Eurodesk en Salto Inclusion producten

Eurodesk is de aanbieder van informatie over Europees beleid en over de kansen tot leermobiliteit voor

jongeren. Het is een permanente ondersteunende structuur voor het Youth in Action programma, in meer

dan 30 landen. Eurodesk in Vlaanderen is gehuisvest bij JINT vzw. De belangrijkste activiteiten in 2007-

2013 waren (JINT vzw, 2014a; Van den Berghe & Beernaert, 2010):

Publicatie van de informatieve gids “Aanpakken en Wegwezen”

Mailing van de maandelijkse elektronische nieuwsbrief “Go Strange” die informatie bevat over jeugdmobiliteit en Europese jeugdacties

Het beantwoorden van vragen van jongeren via de helpdesk. Nadruk ligt op de mogelijkheden die EU programma’s aanbieden, aangevuld met nationale informatie

Participatie aan informatiemomenten op vraag van jeugdorganisaties, lokale en regionale overheden, scholen, hogescholen en universiteiten …

Organisatie van regionale informatiebijeenkomsten, samen met lokale organisaties die jeugdinformatie geven. Deze bijeenkomsten richten zich op jongeren en hebben de bedoeling hen te informeren over de mogelijkheden van Europese mobiliteit, met speciale aandacht voor het Europees vrijwilligerswerk

European Youth portal https://europa.eu/youth/nl: een portaalsite voor alle informatie over jeugdbeleid, internationale mobiliteit, … Voor de Belgische informatie wordt samengewerkt met de Franstalige en Duitstalige Gemeenschap. Voor de Nederlandstalige pagina’s wordt samengewerkt met het Nederlands nationaal agentschap.

Page 28: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

27

JINT vzw huisvest ook het Salto-Inclusion Resource Centre, een Europees centrum voor het ondersteunen

en promoten van inclusie binnen Youth in Action projecten. Het organiseerde volgende trainingen (JINT

vzw, 2014a; Salto Inclusion, s.a.-a; Van den Berghe & Beernaert, 2010):

Youth Unemployment: verkent wat Youth in Action kan doen met jonge werklozen

E.M. Power: Youth in Action als een emancipatie en empowerment instrument om leiderschap en competentie van jonge vrouwen uit etnische minderheidsgroepen te bevorderen

Image Building & Inclusion: hoe kan een positief zelfbeeld bij sociaal uitgesloten groepen opgebouwd worden

Doors Wide Open: het gebruik van buitenshuis activiteiten bij jongeren uit de zorg

Rural and Isolated Youth Urban Youth Urban Solution seminar

Multicultural Urban Training course

Enter!: promoten van sociale rechten van alle jongeren Ability for disability: een cursus voor het verhogen van het bewustzijn voor het werken met

mensen met een functiebeperking Youth@work: wat kan Youth in Action doen voor jonge werklozen Youth work and employability: welke rol kan het jeugdwerk spelen in het verhogen van de

tewerkstellingskansen van jongeren Competences for all: de rol van niet-formeel leren in de erkenning en het zichtbaar maken van de

competenties van jongeren uit kansengroepen Entrepreneurship for young people: hoe kunnen jongereninitiatieven bijdragen tot het

ondernemerschap en de competenties van jongeren Work for inclusion Employability of young people EVS skills and Employability: hoe kan de kloof tussen EVS en de arbeidsmarkt overbrugd

worden?

EVS included? Inclusion & Outdoor Inclusion in Israel Toolfair: een beurs rond ondersteuningsmiddelen voor inclusief werken Erkenning van niet-formeel leren voor bijzondere doelgroepen

Youth Work: Enhancing Employability?: de rol van het jeugdwerk in het voorbereiden van jongeren op de arbeidsmarkt

Bridges to work: een conferentie over hoe kansarme jongeren gemakkelijker aan werk kunnen worden geholpen

East West included: over plattelandsjongeren in Oost-Europa

Paths to Working Life: een vervolgcursus op Youth Work: Enhancing Employability?

Youthpass, meer dan concreet: creatieve methodieken om met Youthpass aan het werk te gaan

Mobiliteit voor kansarme jongeren

Get Inspired: een cursus voor jonge ondernemers

Salto-Inclusion organiseert ook trainingen voor “inclusion officers” van de nationale agentschapen. Dit

zijn medewerkers van een nationaal agentschap die specifiek met het thema inclusie aan de slag zijn in

hun nationaal agentschap (JINT vzw, 2014a; Salto Inclusion, s.a.-a):

Inclusion Colleague Support Groups

NA lab

Preparing Working Group Cultural Diversity

Consultative meeting portfolio voor jeugdwerkers

LinkMeIn

Page 29: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

28

Daarnaast verzamelt Salto-Inclusion ook goede praktijkvoorbeelden voor nationale agentschappen.

Salto-Inclusion produceerde en verspreidde eveneens een hele reeks publicaties over inclusief werken in

internationale activiteiten (JINT vzw, 2011; Salto Inclusion, s.a.-a, s.a.-b; Van den Berghe & Beernaert,

2010):

Working on Work – het aanpakken van jeugdwerkloosheid

Making Waves – hoe kan een jeugdproject meer impact hebben

Going International – Kansen voor iedereen

ID Booklet – Ideeën over inclusief werken en diversiteit

Fit for Life – sport als een inclusie instrument

No Barriers No Borders – het opzetten van een internationaal project voor mensen met verschillende functiebeperkingen

Over the Rainbow booklet - internationale holebi projecten

No Offence booklet – projecten met (ex) gevangenen

Village International – opzetten van internationale projecten met jongeren uit ruraal gebied

E.M.powerment of ethnic minority young women - praktijkfolder

Youth and the City – betekenisvolle jeugdprojecten in stedelijke achterstandswijken

Shaping Inclusion: folder over inclusiestrategieën voor nationale agentschappen

Inclusion by Design: ontwerpen van inclusiestrategieën voor NGO’s

SALTO Youth Inclusion Forum Booklet: effectief werken aan inclusie

Youth and the City

Inclusion A to Z: een gids voor internationale inclusieprojecten

Growing Inclusion and Participation: inspiratie voor het praktisch organiseren van een inclusieproject

Urban Solutions – tapping the talents of urban youth: de belangrijkste uitdagingen voor stedelijke jeugd en jongeren uit de buitenwijken

Inclusion through Employability – approaches to youth employment: succescriteria voor tewerkstellingsprojecten voor jongeren uit kansengroepen

Bridges to work: creëren van tewerkstellingskansen van jongeren

Youthpass unfolded – also for inclusion groups

Images in Action – improve your reputation: het verbeteren van het imago van jongeren uit kansengroepen

Going International – Opportunities for all!: praktische tips voor jeugdwerkers die inclusief willen werken

Youthpass for all! Recognising skills: tips en methodieken voor het gebruik van Youthpass voor jongeren uit kansengroepen

Van sommige van deze publicaties zijn er vertalingen beschikbaar in een andere taal dan het Engels. Zo

zijn Going International en Urban Solutions vertaald in het Nederlands.

Ten slotte beschikt Salto-Inclusion over enkele databanken (JINT vzw, 2014a; Salto Inclusion, s.a.-b):

een databank over goede praktijkvoorbeelden met betrekking tot inclusieprojecten: https://www.salto-youth.net/tools/goodpractices/

een databestand voor het vinden van ervaren jeugdwerkers die een training kunnen voorzien: https://www.salto-youth.net/tools/toy/

een databank over opleidingsmethodieken: https://www.salto-youth.net/tools/toolbox/

De website van Salto is www.SALTO-YOUTH.net. Salto Inclusion heeft tenslotte ook een eigen

nieuwsbrief.

Page 30: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

29

3 De betekenis van Youth in Action voor de verschillende

stakeholders

3.1 Rol van een YiA-project voor een organisatie en de omgeving van een

organisatie Voor dit deel van de eindevaluatie zijn drie informatiebronnen gebruikt. Als ruggengraat worden de resultaten van de Vlaamse RAY-onderzoeken gebruikt (Stevens, 2012, 2013, 2014, 2015). Op het einde van elke RAY-vragenlijst is een open vraag voorzien waar de respondenten extra opmerkingen bij hun antwoorden kunnen geven of iets kunnen toevoegen wat niet in de vragenlijst aan bod is gekomen. In dit rapport zijn enkele van deze opmerkingen opgenomen als illustratiemateriaal. Dit zijn de zogenaamde reacties op de open vraag. Alle opgenomen reacties zijn afkomstig van deelnemers en projectbegeleiders uit de Vlaamse steekproef. Zoals reeds vermeld, zitten in de Vlaamse steekproef ook buitenlandse partners van een uitwisselingsproject dat gefinancierd is door JINT vzw. Niet alle reacties op deze open vraag zijn in het Nederlands en in het databestand zijn deze reacties opgenomen in de oorspronkelijke taal waarin de reactie gegeven is. Daarom zijn de reacties in dit rapport beperkt tot die deelnemers die een taal gebruiken die de auteur van dit rapport voldoende beheerst (Nederlands, Frans, Engels en Duits). De citaten in dit rapport zijn echter allemaal naar het Nederlands vertaald. Bij ieder citaat is vermeld wat de brontaal van de oorspronkelijke reactie is. Indien dit niet vermeld is, is de oorspronkelijke reactie in het Nederlands. Naast de gegevens van de Vlaamse RAY-onderzoeken wordt af en toe een vergelijking gemaakt met de transnationale gegevens (Fennes et al.,2011, 2013). Ten slotte worden de gegevens aangevuld met citaten uit het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders en soms met enkele resultaten uit de bachelorproef met jongeren uit kansengroepen, waar ook enkele projectbegeleiders bevraagd zijn geworden.

3.1.1 Youth in Action als een subsidiekanaal

Youth in Action is een programma dat internationale jongerenprojecten financiert. Voor veel organisaties betekent het dan ook in eerste instantie dat het een extra financiële bron is. Het is echter niet zo maar geld, want geld koopt tijd. Met het geld kan soms extra personeel aangeworven worden, wat tot meer tewerkstellingskansen en –zekerheid in de sector leidt. Dit zorgt er voor dat er meer tijd voor medecollega’s vrijkomt, waardoor er dieper kan ingegaan worden op een onderwerp. Medewerkers van organisaties krijgen ook meer ademruimte om te experimenteren met methodes of kunnen eens op een andere manier omgaan met hun jongeren. Het leidt uiteindelijk ook tot productvernieuwing.

‘We hebben een beroepskracht kunnen behouden omdat we een partnerschap hebben. Dat is een ongelooflijke impact eigenlijk.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

“Voor ons geeft dat heel veel zuurstof (…) Vaak moet je je heel vlug haasten, maar in dit soort projecten is er tijd om eens goed na te denken, goed door te praten waarover gaan we werken, op welke manier gaan we werken en voor de praktijk (…) geeft dat heel veel zuurstof.” (projectbegeleidster van een groepsuitwisseling en een jongereninitiatief)

Page 31: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

30

3.1.2 Youth in Action als motor van vernieuwing

Internationale contacten kunnen er ook voor zorgen dat organisaties op een andere manier gaan werken of ten minste de visie op de eigen werking in vraag gaan stellen. Internationaliseren kan zelfs uitgroeien tot een methode om concrete uitdagingen in de werking van een organisatie aan te pakken.

“Het rekruteren van vrijwilligers, dat loopt wel vlot, maar die binden en houden dat loopt iets minder vlot. We denken dat dit komt door de aard hoe we dat aanpakken. En dat is nu: hoe kunnen we dat aanpakken? We kunnen eens in het buitenland gaan kijken, gaan proeven, gaan zien hoe ze het daar doen en dat dan weer meenemen. Dat is een rechtstreeks gevolg van een keer iets te doen. (…)” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven) “(…) maar als wij ook eens wat minder strak zouden zijn, dan zou dat ook niet minder slecht zijn. Het is misschien typisch voor onze organisatie, maar alles moet afgemeten, omlijnd en duidelijk zijn. Misschien moeten we af en toe eens wat meer los laten, dat kan ook geen kwaad. Dat is dan meer een mindset hoe we projecten aanpakken.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

Dit bevordert de kwaliteit van de werking van een organisatie of maakt het mogelijk om een andere manier van werken uit te proberen. Ook de projectbegeleiders van projecten met jongeren uit kansengroepen wijzen er op dat de middelen van Youth in Action het mogelijk maken aanvullend en vernieuwend te werken wat hun werking versterkt en hun jongeren kansen biedt.

“We willen zelfs nog meer en meer doen en we zoeken hoe we JINT kunnen gebruiken om onze jongeren een kans te geven. Als wij geen subsidies kunnen krijgen binnen jongerenwelzijn, proberen wij het elders te gaan halen. Wat maakt dat wij de jongeren op kosten van Europa wel naar Slovenië kunnen sturen voor een ontremmingsproject om die uit de negatieve cirkel te halen of proberen te halen en dat die met een propere lei terug kunnen beginnen bij ons.” (projectbegeleider van een organisatie die werkt met jongeren in een verontrustende situatie)

In de Ray-onderzoeken stelt twee derde van de ondervraagde deelnemers en projectbegeleiders een verhoging van de managementcompetenties van de organisatie vast.

3.1.3 Netwerkvorming

In de RAY-studies is het percentage deelnemers en projectbegeleiders, dat het sociaal netwerk van hun organisatie ziet uitbreiden dankzij een participatie aan het programma, nog hoger dan het percentage dat een verandering in de managementvaardigheden ziet (zie figuur 6). Ze zien vooral een impact op de internationalisering van het netwerk van de organisatie. Deze internationalisering vertaalt zich ook in meer internationale projecten volgens drie kwart van de deelnemers en de projectbegeleiders. Niet enkel de internationale contacten, maar ook de lokale contacten van de organisatie versterken volgens bijna twee derden van de bevraagde deelnemers en projectbegeleiders. Dit wijst er op dat deelname aan een YiA-project een belangrijke netwerkfunctie heeft voor organisaties.

Page 32: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

31

Figuur 6: Impact van deelname aan een YiA-project op de organisatie volgens deelnemers (101)

en projectbegeleiders (179) uit de Ray-standaard surveys (2011, 2013, 2014)

Een illustratie van hoe een deelname aan Youth in Action de lokale netwerkvorming van organisaties kan ondersteunen, komt ter sprake in het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders:

“Wat wij vaststellen en eigenlijk wel grappig vinden is dat doordat wij internationaal werken, vinden we ook leukere Vlaamse partners om dingen te doen. Dat gaat dan gemakkelijker en vlotter en dan heb je daar niet zoveel geld voor nodig want dat is niet ver. Doordat wij internationaal werken, hebben we nu een samenwerking met [naam organisatie] in Antwerpen. (…) en kunnen wij nu met die chique mannen werken. En waarom is dat gelukt? Omdat wij van die mannen uit Londen hadden en dat maakte indruk, want dat maakt het dan weer spannender voor die van Antwerpen dan weer. Voor ons zorgt het internationaal werken dus ook dat we in Vlaanderen leukere partnerschappen kunnen aangaan of doen.“ (projectbegeleidster van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

Eenmaal een contact gelegd is, is het gemakkelijker een project te ontwikkelen, zeker als de verschillende internationale partners op dezelfde golflengte zitten en een gelijkaardige werking hebben. Dit kwam bijvoorbeeld tot uiting in een gespreksfragment met een projectbegeleider van een organisatie die vooral met jongeren met een migratieachtergrond werkt:

Projectbegeleider: “Voor mij is het belangrijkste dat je een goede partner vindt. Thema's zijn er genoeg, landen en organisaties ook. Wat voor mij belangrijk is, en

26%

32%

34%

33%

31%

33%

29%

27%

64%

52%

47%

40%

42%

34%

36%

37%

0% 50% 100%

Meer contacten/partnerschappen met andere landen

Grotere waardering voor culturele diversiteit

Promotie van deelname van jongeren in de organisatie

Meer internationale projecten

Toegenomen engagement om jongeren uit kansengroepen te…

Grotere betrokkenheid bij Europese aangelegenheden

Het lokaal netwerk van de organisatoren is versterkt

Verhoging van de managementcompetenties bij de organisatie

In een zekere mate Heel zeker

Page 33: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

32

dat was wel in Malta, dat we een goede partner hebben gevonden in Malta en dat klikte wel heel goed. En dat maakt veel dingen goed. Dat contact loopt veel vlotter.” Interviewer: “Heb je nog altijd contact met die organisatie daar?” Projectbegeleider: “Met [naam projectbegeleider] wel ja, en zij spreken van toch misschien nog eens iets te doen. Ik ook hé, maar natuurlijk moeten we dan een nieuw thema vinden. We zouden een film willen maken met de 2 groepen in Italië ergens.”

Een voorafgaand project leidt echter niet altijd tot een nieuw initiatief en dat wordt dan ervaren als een gemiste kans of een project met weinig meerwaarde voor de toekomstige ontwikkeling van de werking van de organisatie.

“(…) we hebben nu dat partnerschap met Spanje en we zijn redelijk goed in het uitschrijven van zo een dossier, maar de meerwaarde daarvan is eigenlijk nihil. Want inhoudelijk leunen wij niet naar elkaar toe. Persoonlijk leunen we ook niet naar elkaar toe. Dus je hebt daar toekomstig gericht niets extra’s in. Dat is op zichzelf wel een zonde. Dat kan je dan ook later ook niet altijd gebruiken.(…) Bij mensen is dat ook zo. Als je samen op vakantie gaat, dan denk je ook shit.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatief)

3.1.4 Aanspreken van nieuwe (groepen) jongeren

Een internationaal project straalt niet enkel positief uit naar andere organisaties. Het kan ook bijdragen aan het positief imago van een organisatie. De internationale dimensie van een project verhoogt de aantrekkelijkheid van het project, maar ook van de organisatie. Dit kan nieuwe jongeren aantrekken. Volgens meer dan acht op de tien deelnemers en projectbegeleiders uit de RAY-bevragingen spreekt deelname aan een YiA-project nieuwe jongeren aan en kan het dus dienen als promotie voor de organisatie. Ook de projectbegeleiders uit de focusgroepgesprekken bevestigen dat internationalisering deze rol kan inhouden.

“Voor ons zelf, hebben we net een groter project achter de rug rond het klimaat en moesten we jongeren er voor rekruteren. En we dachten, als we daar een groepsuitwisseling met Spanje tussen steken, dan gaat dat veel sexyer overkomen om jongeren te doen participeren. Zo werkt het ook.“ (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

Of nog,

Interviewer: “En wat vinden jullie een geslaagd project?”

- “De impact van het project na het project. (…) ja, de dissemination van het

project. Of we nieuwe binnenkomers hebben in het project. “ (projectbegeleidster

van jongereninitiatief)

Of nog,

“Naar die jongeren toe, dat is ook iets wat wij merken dat de deelnemers dat ook

doorvertellen aan anderen en dat wij zo een beter imago krijgen waardoor we

gemakkelijker deelnemers voor andere projecten krijgen. Dat is wel ideaal.”

(projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

Volgens drie kwart van de bevraagde deelnemers en projectbegeleiders uit de RAY-onderzoeken groeit de bereidheid van organisaties om jongeren uit kansengroepen aan te spreken. In het focusgesprek zei één van de projectbegeleiders dat dit een uitdrukkelijke reden is waarom haar organisatie deelneemt aan

Page 34: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

33

Youth in Action. De extra subsidies maken het mogelijk om jongeren te bereiken die normaal niet aangesproken worden, vooral jongeren die het van thuis uit niet zo financieel breed hebben.

“Vrijwilligersvakanties blijven eigenlijk ergens wel nog een luxeproduct. Wij hopen wel op het bereiken van een grotere diversiteit aan jongeren. Wij willen ook kansarme jongeren de kans geven om met ons mee te gaan. Voor hen is de prijs van zo een kamp vaak te hoog. In dat opzicht was het EVS kamp wel heel interessant. Je kan promo maken via heel andere kanalen en je kan die jongeren de kans geven om mee te gaan. (….) Op die manier bereiken we ook andere jongeren.” (projectbegeleidster van EVS-projecten)

Deelname bevordert het intercultureel karakter van een organisatie, want het leidt tot een grotere waardering voor culturele diversiteit binnen de organisatie. Het leidt trouwens ook tot het inzicht dat de leden van de organisatie of de deelnemers aan het project zelf heel divers zijn.

“Wat jongeren vaak treft na zo een kamp is vaak de diversiteit in de groep waar ze vaak vooraf niet stil bij stonden. Doordat je vaak met je eigen vrienden of je eigen familieleden optrekt, trek je vaak op met gelijkgestemden, maar dan hebben ze er niet bij stil gestaan dat er mensen zijn met heel andere verwachtingen, met heel andere achtergronden, met heel andere interesses. Dat maakt het boeiend en moeilijk tegelijkertijd.” (projectbegeleidster van EVS-projecten)

3.1.5 Het bevorderen van niet-formeel leren en informeel leren

Youth in Action is relevant voor jeugdorganisaties omdat het de deelnemers aan een project, actief in het jeugdwerk, traint in niet-formeel leren, hen in contact brengt met buitenlandse partners en hun kennis van het jeugdbeleid verhoogt. Zo stelt meer dan 90% van deze deelnemers dat ze nu meer inzicht hebben gekregen in niet-formeel leren en een bijna even grote groep heeft deze inzichten al toegepast in de eigen werking. Drie kwart van deze deelnemers voelt zich na deelname sterker om een internationaal project op te stellen en twee derden van hen heeft internationale contacten gelegd die eventueel in de toekomst kunnen leiden tot een internationale samenwerking. Twee derden beweert iets geleerd te hebben over jeugdbeleid en hoe jeugdbeleid ontwikkeld wordt. Een even grote groep deelnemers beweert dat ze beter geworden zijn in het opzetten en organiseren van een project. Dit kan de toekomstige werking van jeugdorganisaties versterken. In de standaard surveys van het RAY netwerk is er minder aandacht voor informeel leren. Informeel leren binnen Youth in Action projecten is wel aan bod gekomen in de special survey van 2012 (Stevens, 2013). Informele leersituaties (zoals informeel contact met andere deelnemers aan het project, vrije tijd voor individuele activiteiten) worden naast niet-formele leersituaties door zowel deelnemers als projectbegeleiders als de tweede en derde meest belangrijke leersituatie voor competentieontwikkeling aangeduid. Vooral voor het aanleren van een vreemde taal, zin voor initiatief, interculturele vaardigheden en actieve burgerschap zijn informele leersituaties belangrijk. Het spreken van een vreemde taal en interculturele vaardigheden zijn dan weer vaardigheden die minder in het dagelijks leven worden ontwikkeld. Deze resultaten wijzen op het belang van informele leersituaties binnen een Youth in Action project.

Page 35: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

34

Figuur 7: Impact van deelname aan een YiA-project op de kennis en toepassing van niet-formeel

leren, het internationaal netwerk en kennis over het jeugdbeleid bij deelnemers actief in het

jeugdwerk (106) uit de RAY-standaard surveys (2011, 2013, 2014)

In het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders beklemtoont één organisatie dat dit een belangrijke meerwaarde is voor de organisatie, maar meer nog voor hun leden. Het is een organisatie die vooral met jongeren met een migratieachtergrond werkt en hun leden nauw betrekt bij de organisatie van het hele project. Youth in Action is voor deze jongeren de enige manier om te leren wat niet-formeel werken inhoudt.

“De verandering is een heel belangrijk proces voor ons. Ze moeten werken rond hun project, ze moeten een verslag maken en de participatie doen en zo. (…) Voor ons was vooral het leren dat jongeren kunnen participeren, dat ze een eigen project kunnen doen belangrijk. Dat proces dan. Voor de jongeren is het ook een goede allround ervaring. Dit is één van de weinige kansen die ze hebben om een project te doen.” (projectbegeleidster van een jongereninitiatief)

Uit deze gegevens blijkt dat Youth in Action een middel kan zijn voor de vorming van leden, vrijwilligers en medewerkers van een jeugdorganisatie. Deelname aan Youth in Action is ook een vorm van levenslang leren voor de medewerkers van jeugdorganisaties. Meer informatie kan hierover teruggevonden worden onder het deel ‘rol van Youth in Action voor projectbegeleiders’.

48%

37%

32%

22%

44%

39%

29%

29%

49%

45%

32%

38%

46%

53%

58%

66%

44%

49%

53%

48%

27%

24%

35%

27%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ik begrijp nu beter wat niet-formeel leren inhoudt

Ik heb geleerd hoe niet-formeel leren toe te passen in hetjeugdwerk

Als het past, zal ik vanaf nu meer aandacht besteden aan deinternationale dimensie van het jeugdwerk in mijn werk

Ik heb iets geleerd dat ik zal toepassen in mijn werk metjongeren

Ik ben beter uitgerust om de kwaliteit van activiteiten metjongeren te garanderen

Ik heb al kennis en vaardigheden toegepast in mijnjeugdorganisatie

Ik ben in contact gekomen met partners die toekomstigekansen bieden op samenwerking in het jeugdwerk

Ik heb beter geleerd hoe een internationaal jeugdproject opte stellen en uit te voeren

Ik weet nu meer over jeugdbeleid

Ik weet nu beter hoe jeugdbeleid wordt ontwikkeld

Ik heb contacten gelegd met buitenlandse jeugdwerkerswaarmee ik in de toekomst een project plan

Ik weet nu beter financiële middelen te vinden vooractiviteiten met jongeren

In zekere mate Zeker

Page 36: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

35

Figuur 8: Impact van deelname aan een YiA-project op de ruimere gemeenschap volgens

projectbegeleiders (151) uit de RAY-standaard surveys (2011, 2013, 2014)

De impact van een project beperkt zich echter niet enkel tot de organisatie zelf, aldus de projectbegeleiders uit de RAY-onderzoeken, maar beïnvloedt ook de ruimere gemeenschap waarin het project plaatsgevonden heeft (Stevens, 2013, 2014, 2015). De meeste projectbegeleiders zijn er van overtuigd dat het project zo een positieve ervaring voor de lokale gemeenschap was dat het naar meer smaakt. De lokale gemeenschap is bereid gelijkaardige projecten te ondersteunen en er aan mee te werken. Vooral het interculturele opzet van het project wordt als een verrijking aanzien.

3.2. Rol van een Youth in Action-project voor projectbegeleiders De meeste projectbegeleiders uit de RAY-onderzoeken (42%) zijn vaste medewerkers (deeltijds en voltijds) van de organisatie waarin het Youth in Action-project plaatsvond (Stevens, 2013, 2014, 2015). Een bijna even grote groep projectbegeleiders (40%) is vrijwillige medewerker en de rest (17%) is een tijdelijke medewerker van de organisatie. De meeste vrijwillige projectbegeleiders vinden we terug bij jongerenprojecten voor democratie (60%) en jongereninitiatieven (55%) en het minst bij het Europees vrijwilligerswerk (22%). In EVS-projecten vinden we het hoogste percentage vaste medewerkers terug (67%), waarvan de helft tijdelijk werkt. De projectbegeleiders van vormings- en netwerkprojecten zijn ook in meerderheid vaste medewerkers (54%), maar de meerderheid van hen werkt voltijds voor de organisatie. Het hoogste percentage tijdelijke medewerkers vinden we terug onder begeleiders van groepsuitwisselingen en begeleiders van jeugdbeleidsmeetings. Meer dan de helft van de projectbegeleiders (54%) neemt zowel organisatorische, administratieve als educatieve taken op in het project, 29% heeft een louter organisatorische functie en 17% enkel een educatieve rol. Het combineren van rollen komt in alle subacties het vaakst voor. Enkel in jongerenprojecten over democratie combineert minder dan de helft van de begeleiders verschillende rollen, waar we het hoogste percentage projectbegeleiders (33%) met een uitsluitende pedagogische functie terugvinden. Begeleiders die enkel een organisatorische functie hebben, komen het vaakst voor in jeugdbeleidsmeetings (33%). Drie kwart van de projectbegeleiders is gedurende de hele loopperiode van het project betrokken, één op acht voor meer dan de helft, één op tien voor minder dan de helft en één op twintig is nauwelijks betrokken in het project. Vooral in EVS-projecten zijn projectbegeleiders voor minder dan de helft van de looptijd betrokken in het project (29%).

42%

40%

39%

35%

40%

36%

42%

36%

46%

48%

47%

49%

42%

43%

36%

31%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

De lokale gemeenschap wil nog aan gelijkaardigeprojecten deelnemen in de toekomst

De lokale gemeenschap is bereid in de toekomstgelijkaardige projecten te steunen.

Het project werd beschouwd als verrijkend door delokale gemeenschap

Het interculturele karakter van het project werdvooral gewaardeerd door de lokale gemeenschap

De Europese dimense van het project werd voooralgeapprecieerd door de lokale gemeenschap

De lokale gemeenschap was actief betrokken bij hetproject

De lokale gemeenschap werd meer geïnteresseerdin wat jongeren bezighoudt

De lokale gemeenschap is meer bereid om iets tedoen voor jongeren uit kansengroepen

ietwat waar heel erg waar

Page 37: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

36

3.2.1 Competentie-ontwikkeling

“Heel veel nieuwe vrienden. Enkele nieuwe vaardigheden. In het algemeen ben ik heel tevreden!” (Reactie op de open vraag van een projectbegeleider, survey 2012 – vertaald uit het Engels)

Figuur 9: Competentie-ontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013, 2014),

N = 179

De onderzoeken van het RAY-netwerk tonen aan dat projectbegeleiders in hoge mate rapporteren dat ze verschillende competenties van levenslang leren hebben ontwikkeld door hun deelname. De top vijf van de meest gerapporteerde competenties bestaat uit interpersoonlijke competenties, interculturele competenties, zin voor initiatief, vreemde talen en burgerschapsvaardigheden. Opvallend hierbij is dat competenties die helemaal niet centraal staan in het Youth in Action programma, zoals wiskundige en wetenschappelijke vaardigheden, toch nog door één op vier tot één op vijf projectbegeleiders als ontwikkeld gerapporteerd worden. Anderzijds is het percentage projectbegeleiders dat stelt dat ze hun mediageletterdheid en digitale competenties hebben ontwikkeld eerder aan de lage kant, vooral als je rekening houdt met het feit dat een competentie als leren leren een hogere mate van instemming krijgt. De reden waarom deze twee vaardigheden laag scoren is echter onduidelijk. Het zou kunnen zijn dat projectbegeleiders al in zeer hoge mate deze competenties verworven hebben via hun opleiding, via dagelijkse werkzaamheden of eventueel via vroegere participaties aan gelijkaardige projecten, waardoor het moeilijk wordt in te stemmen met een nog grotere competentie-ontwikkeling. Dit is één van de nadelen van het RAY-onderzoek: het stelt niet echt een toename in competentie-ontwikkeling vast omdat het gebaseerd is op een eenmalige meting en gebaseerd is op zelfpercepties. Deze opmerking geldt natuurlijk niet enkel voor digitale competenties en mediageletterdheid, maar voor alle competenties. Hoewel er een grote overlap is in de competenties die ontwikkeld worden tussen de verschillende soorten projecten, zijn er ook verschillen merkbaar. Zo is de ontwikkeling van burgerschapscompetenties veel

97%

94%

87%

85%

85%

67%

66%

62%

51%

47%

41%

24%

22%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Interpersoonlijke competenties

Interculturele competenties

Zin voor initiatief

Vreemde taal

Burgerschapscompetenties

Culturele creativiteit

Ondernemerschap

leren te leren

Digitale competenties

Mediageletterdheid

Moedertaal

Wetenschappelijke competenties

Wiskundige vaardigheden

Page 38: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

37

prominenter bij projectbegeleiders van jongereninitiatieven, jeugdbeleidsmeetings (waar alle projectbegeleiders beamen dat deze competentie is ontwikkeld) en jongerenprojecten over democratie. Bij projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU komt deze competentie zelfs niet voor in de top vijf. Bij jongereninitiatieven staat het spreken van vreemde talen niet in de top vijf, maar duikt wel het spreken van de eerste taal op in de top vijf. Bij jongerenprojecten over democratie en projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU vervolledigt leren leren de top vijf. Ook in de andere competenties, die niet in de top vijf staan, zijn er soms significante verschillen tussen de subacties. Zo rapporteren projectbegeleiders van jongereninitiatieven in hogere mate dat ze hun digitale competenties hebben ontwikkeld dan projectbegeleiders van andere subacties. Projectbegeleiders van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven gaan in grotere mate akkoord dat ze culturele expressie en bewustzijn hebben ontwikkeld dan projectbegeleiders van andere soorten projecten. Dit alles wijst er op dat het begeleiden van een project dat behoort tot een andere subactie een andere set aan competenties helpt ontwikkelen.

Tabel 10: Top 5 van de meest ontwikkelde competenties door projectbegeleiders volgens

subactie

Subactie Top 5 van meest ontwikkelde competenties Groepsuitwisselingen Interpersoonlijke competenties (100%)

Interculturele competenties (97%) Vreemde talen (92%) Zin voor initiatief (87%) Burgerschapscompetenties (85%)

Jongereninitiatieven Interpersoonlijke competenties (100%) Burgerschapscompetenties (100%) Zin voor initiatief (91%) Moedertaal (86%) Interculturele competenties (82%)

Jongerenprojecten over democratie Interpersoonlijke competenties (94%) Burgerschapscompetenties (94%) Zin voor initiatief (89%) Interculturele competenties (83%) Leren leren (61%)

EVS Interpersoonlijke competenties (95%) Interculturele competenties (95%) Vreemde talen92%) Burgerschapscompetenties (89%) Zin voor initiatief (83%)

Projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU

Interpersoonlijke competenties (94%) Vreemde talen (94%) Interculturele competenties (94%) Zin voor initiatief (83%) Leren leren (76%)

Vormings- en netwerkprojecten Interpersoonlijke competenties (96%) Interculturele competenties (96%) Vreemde talen (96%) Zin voor initiatief (88%) Burgerschapscompetenties (76%)

Jeugdbeleidsmeeting Interpersoonlijke competenties (100%) Burgerschapscompetenties (100%) Vreemde taal (86%) Interculturele competenties (86%) Zin voor initiatief (86%)

Page 39: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

38

Projectbegeleiders leren dus anders naargelang de subactie waartoe een project hoort. Hoe projectbegeleiders leren in een project is het onderwerp geweest van de special survey uit 2012 (Stevens, 2013). Uit deze studie blijkt dat projectbegeleiders het meest leren in het ontwerpen en het implementeren van een project. Daarna volgen samenwerking met collega’s uit de eigen organisatie en samenwerking met jeugdwerkers uit andere landen. Projectbegeleiders leren dus het meest in participatorische en ervaringsgerichte leersituaties. Opvallend echter is dat een relatief laag percentage projectbegeleiders stelt dat ze in deze soort leersituaties betrokken is. Slechts 70% van de projectbegeleiders is betrokken in het ontwerp van een project en 73% in de uitvoering ervan, de twee situaties waarin het meest geleerd wordt. Projectbegeleiders uit de Vlaamse steekproef participeren zelfs in mindere mate aan de uitvoering van het project dan projectbegeleiders uit de transnationale sample. 77% van de projectbegeleiders in de transnationale sample zijn betrokken in de uitvoering van het project (Fennes et al., 2013). Het zijn vooral projectbegeleiders die voor minder dan de helft van de loopperiode in het project betrokken zijn, die minder kansen krijgen mee te werken aan het ontwerp en de uitvoering van het project. Tegelijkertijd is 90% van de projectbegeleiders uit de Vlaamse steekproef betrokken bij de reflectie over het project en 80% in administratieve en organisatorische taken, twee situaties waar er relatief weinig geleerd wordt door projectbegeleiders. Youth in Action biedt aan projectbegeleiders twee soorten van internationale ervaringen aan. Enerzijds kan je als begeleider van een groepje jongeren voor een tijdje naar het buitenland gaan. Anderzijds kan je als projectbegeleider mensen van binnen en buiten Europa in België ontvangen. Deze twee soorten van internationale ervaringen promoten opnieuw een verschillende set aan competenties (Stevens, 2015). Zo rapporteren projectbegeleiders die in België blijven significant meer dat hun ondernemerschap, hun digitale competenties en hun mediageletterdheid ontwikkeld zijn dan projectbegeleiders die naar het buitenland zijn gegaan. Een project in eigen land doen plaatsvinden gaat misschien gepaard met het opstellen van een persbericht om de lokale media aan te spreken. Misschien wordt er voor het eerst overleg gepleegd via een digitale tool? Het regelen van een verblijfplaats, activiteiten, middelen, … wakkert het ondernemerschap van de projectbegeleider aan. Dit wil niet zeggen dat projectbegeleiders die naar het buitenland gaan helemaal niets leren. Integendeel, zij volgen meer het algemeen patroon van competentie-ontwikkeling in een Youth in Action project en rapporteren daarom in mindere mate dan de eerste groep dat ze hun mediageletterdheid, hun digitale competenties en hun ondernemerschap hebben ontwikkeld. Dit wijst er op dat de verschillende internationale ervaringen, die Youth in Action aan projectbegeleiders aanbiedt, gepaard gaan met een ander soort van leren waarin andere competenties aan bod komen.

3.2.2 Zelfontwikkeling

“Youth in Action heeft me een enorme kans gegeven om me in te laten zien wat ik wil

doen in mijn leven: sociaal werk of jeugdwerk. Dankzij de EVS-projecten waarin ik nu

ben betrokken, zet ik kleine stappen naar mijn toekomstig werk” (Reactie van een

projectbegeleider op de open vraag, survey 2012 – vertaald uit het Engels)

Uit de RAY-onderzoeken blijkt dat deelnemen als projectbegeleider aan een Youth in Action project het

zelfbeeld van projectbegeleiders positief beïnvloedt (Stevens, 2012, 2014, 2015). Drie kwart heeft meer

zelfvertrouwen gekregen en meer geloof in het eigen kunnen. Twee derde van hen heeft een beter zicht

gekregen op hun beroepsplannen. Meer dan de helft gelooft dat hun tewerkstellingskansen toegenomen

zijn na het project.

Er zijn enkele verschillen in de mate waarin het zelfbeeld van projectbegeleiders veranderd is naargelang

subactie, al dan niet vrijwilliger zijn en de duur van de betrokkenheid in het project. Zo rapporteren

projectbegeleiders van jongerenprojecten over democratie (39%) en het Europees vrijwilligerswerk (59%)

in mindere mate dat ze meer zelfvertrouwen hebben gekregen. Bij projectbegeleiders van

Page 40: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

39

jongereninitiatieven ligt dit percentage daarentegen op 100%, bij de andere soort subacties ligt dit tussen

80% en 90%. Vrijwilligers (89%) rapporteren in hogere mate meer zelfvertrouwen dan professionelen

(69%). Deze vrijwillige medewerkers (69%) hebben ook een hogere intentie om nog meer bij te studeren

of zich bij te scholen dan professionele medewerkers (50%). Het is zeer waarschijnlijk dat deze laatste

vaststelling te wijten is aan het feit dat vrijwillige medewerkers (38%) vaker nog studeren dan

professionele projectbegeleiders (18%). Ten slotte hebben projectbegeleiders, die meer dan de helft van

de looptijd betrokken geweest zijn in het project, een beter beeld gekregen van hun toekomstige

opleidingsopties dan projectbegeleiders die voor minder dan de helft van de looptijd in het project

betrokken geweest zijn. De percentages zijn hier respectievelijk 61% en 37%.

Figuur 10: Zelfontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013, 2014), N = 179

3.2.3 Europese identiteitsvorming

“Europa en de Europese Unie hebben hun deugden, maar ook hun tekortkomingen. Een

te lang onderwerp om het hier over te hebben. De deugden overwegen.” (Reactie van een

projectbegeleider op de open vraag, survey 2012 – vertaald uit het Engels)

Youth in Action projecten dragen ook bij tot de vorming van een Europese identiteit bij projectbegeleiders

(Stevens, 2012, 2014, 2015). Bijna 90% is er zich meer bewust van geworden dat Europa gekenmerkt

wordt door een hoge mate aan multiculturaliteit. Meer dan 80% is meer geïnteresseerd in Europese

aangelegenheden en meer dan drie kwart voelt zich meer Europeaan na het begeleiden van een project.

Er zijn weinig verschillen in de mate waarin projectbegeleiders instemmen met de ontwikkeling van een

Europese identiteit naargelang subactie en statuut van de projectbegeleider. Projectbegeleiders die een

EVS-project (65%) of een jeugdbeleidsmeeting (71%) hebben begeleid, rapporteren in mindere mate dat

ze geïnteresseerd zijn geworden in Europese aangelegenheden dan andere projectbegeleiders, waar de

instemming met deze uitspraak boven 80% ligt. Vrijwilligers (90%) gaan meer akkoord met deze

35%

37%

24%

36%

26%

39%

28%

33%

20%

20%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Ik heb meer zelfvertrouwen en inzicht inmijn kunnen gekregen

Ik heb een beter zicht op mijn toekomstigeberoepsplannen

Ik ben van plan verder te studeren envorming te volgen

Ik geloof dat mijntewerkstellingsmogelijkheden toegenomen

zijn

Ik heb een beter zicht op hoe ik me kanbijscholen

ietwat waar heel waar

Page 41: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

40

uitspraak dan professionele medewerkers (78%). Belangrijker echter is dat projectbegeleiders, die een

project hebben begeleid dat inhoudelijk handelde over Europese bewustwording, in hogere mate

instemmen met Europese identiteitsontwikkeling dan projectbegeleiders van projecten die Europa niet als

inhoud hadden. Liefst 95% van de projectbegeleiders van projecten met een Europese insteek gaan

akkoord dat ze meer geïnteresseerd zijn geraakt in Europese aangelegenheden, 83% voelt zich meer

Europeaan en 92% is zich meer bewust geworden van de multiculturele opmaak van Europa. Voor de

andere projectbegeleiders zijn deze percentages respectievelijk 75%, 69% en 85%. Dit wijst er bijgevolg op

dat ook de inhoudelijke thematiek van een Youth in Action project relevant is voor het leren van

projectbegeleiders.

Figuur 11: Europese identiteitsontwikkeling gerapporteerd door projectbegeleiders (2011, 2013,

2014), N = 179

3.2.4 Actief burgerschap

“Met mijn beste vriend ben ik begonnen met het creëren van een groep die zich richt op

ecologie, de sociale ontwikkeling van jongeren, permacultuur en creativiteit. Het Youth

in Action-project waaraan ik meedeed heeft een heel nieuw domein van het leven voor

me geopend dat ik echt gesmaakt heb en dat me nieuwe wegen en kansen bood.

Fantastische ervaring!” (Reactie van een projectbegeleider op de open vraag, survey

2012, vertaald uit het Engels)

Projectbegeleiders zijn bevraagd over hun actieve betrokkenheid bij sociale en politieke aangelegenheden in hun lokale gemeenschap. 72% van de projectbegeleiders (41% ietwat meer betrokken, 31% heel veel) gaat er mee akkoord dat ze meer betrokken zijn in het sociale en politieke leven na het begeleiden van het project. Er zijn geen significante verschillen naargelang subactie of statuut (vrijwilliger of professioneel, rol binnen het project, duur van betrokkenheid) van de projectbegeleider.

46%

49%

40%

42%

43%

33%

37%

29%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%

Ik ben gevoeliger geworden voor demulticulturele samenstelling van Europa

Ik heb meer interesse gekregen voor Europeseaangelegenheden

Ik voel me meer Europeaan

Ik ben meer bereid om een tijdje in hetbuitenland te studeren, werken of leven

ietwat waar heel waar

Page 42: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

41

3.3 Rol van een Youth in Action-project voor deelnemers

“Het project waar ik aan deelnam, heeft mij op alle vlakken geholpen. Door mezelf beter te leren kennen, maar ook door de lessen die ik daar heb geleerd in vorm van workshops, maken dat ik steviger dan ooit in mijn schoenen sta. Ik heb plezier beleefd, nieuwe mensen leren kennen, begrip kunnen opbrengen voor culturele situaties die ik voordien niet zo goed begreep,... Zelfs nu werpt de werking nog steeds vruchten af. Want ik heb nu mijn leven in eigen handen en ik heb sindsdien enorm veel bereikt op een korte tijd. Ik verwachtte veel, maar ik kreeg meer.” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de standaard survey mei 2013)

3.3.1 Vaardigheidsontwikkeling

“Ik heb in deze 12 maanden zoveel bijgeleerd. Ik heb vooral geleerd dat het goed is dat we allemaal anders zijn. Mijn ideeën over buitenlanders en mensen in een achtergestelde positie zijn helemaal veranderd.” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de special survey van 2012, vertaald uit het Duits) “Het project waaraan ik deelnam, was mijn eerste project en het was zo leuk dat het zeker niet mijn laatste zal zijn. We hebben leren overleven in de natuur, we hebben activiteiten gedaan die ik nog nooit in mijn leven heb gedaan en er was veel contact tussen de verschillende landen in het project.” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de special survey van 2012, vertaald uit het Engels)

Net als projectbegeleiders stemmen deelnemers in hoge mate in met de ontwikkeling van allerlei vaardigheden door hun deelname aan een Youth in Action project. De top vijf van vaardigheden bestaat uit vaardigheden die te maken hebben met interpersoonlijke en sociale competenties, interculturele competenties, het spreken van vreemde talen, burgerschapsvaardigheden en ondernemerschap. Verder valt op dat digitale vaardigheden en mediageletterdheid relatief laag scoren. Deze omvatten toch enkele vaardigheden die belangrijk zijn voor een hedendaagse invulling van actief burgerschap. Dit geldt dubbel als je het vergelijkt met de relatief betere score van enkele vaardigheden, zoals leren leren en wiskundige vaardigheden (logisch denken), die niet centraal staan in het Youth in Action programma. Dit wijst er echter op dat Youth in Action bijdraagt tot levenslang leren.

Page 43: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

42

Figuur 12: Zelf gerapporteerde vaardigheidsontwikkeling volgens deelnemers (2011, 2012, 2013,

2014), N = 610

* Niet bevraagd in 2012 (N=430) De ontwikkeling van vaardigheden verschilt naargelang subactie. Zo duiken vaardigheden die te maken

hebben met het spreken van de eerste taal en wiskundige competenties (logisch redeneren) op in de vijf

meest gerapporteerde vaardigheden bij deelnemers aan een jongereninitiatief of jongerenprojecten over

democratie ten nadele van het spreken van een vreemde taal. Deze twee subacties onderscheiden zich

onderling enerzijds doordat interculturele vaardigheden in mindere mate ontwikkeld worden in een

jongereninitiatief dan in een jongerenproject over democratie. Anderzijds worden

burgerschapsvaardigheden meer ontwikkeld in een jongereninitiatief. Het spreken van vreemde talen is

ook iets minder prominent onder jongeren die deelnamen aan een jeugdbeleidsmeeting. Onder deze

deelnemers scoren dan weer ondernemerschap en burgerschapsvaardigheden relatief hoger. Het spreken

van vreemde talen is een vaardigheid die hoog scoort onder deelnemers aan een groepsuitwisseling, een

jongerenpartnerschap, vormings- en netwerkprojecten en Europese vrijwilligers. In de top vijf van deze

laatste groep duikt ook zin voor initiatief op.

35%

26%

42%

27%

43%

47%

52%

28%

45%

39%

31%

36%

32%

32%

35%

34%

35%

26%

35%

23%

25%

53%

62%

45%

59%

39%

34%

28%

49%

31%

35%

34%

27%

29%

28%

21%

17%

13%

19%

10%

15%

12%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Samenwerken in een team

Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond

Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de…

Praten met mensen die een andere taal spreken

Iets realiseren voor de gemeenschap of de samenleving

Een goed idee ontwikkelen en omzetten in de praktijk

Met overtuiging mijn mening geven tijdens een discussie

Mezelf verstaanbaar maken in een andere taal*

Logisch redeneren en conclusies trekken

Kansen identificeren voor mijn persoonlijk leven en beroepsleven

Hoe ik beter kan leren of meer plezier kan hebben aan leren

Mezelf creatief en artistiek uitdrukken

Verschillende vormen van cultuur en kunst waarderen*

Ernstig discussiëren over politiek

Mijn studies plannen en zelfstandig uitvoeren

Eigen media-inhouden maken

Moeilijke teksten en uitdrukkingen verstaan*

Nieuwe media gebruiken voor informatie te vinden*

Media kritisch analyseren*

Het plannen van mijn onkosten en mijn budget beheren*

PCs, internet en mobiele telefonie verantwoordelijk gebruiken*

In zekere mate Zeker

Page 44: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

43

Tabel 11: Top 5 van de meest ontwikkelde competenties door projectdeelnemers volgens

subactie

Subactie Top 5 van meest ontwikkelde competenties Groepsuitwisselingen (N=204) Praten met mensen die een andere taal spreken (95%)

Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond (95%) Samenwerken in een team (91%) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (88%) Een goed idee ontwikkelen en omzetten in de praktijk (85%)

Jongereninitiatieven (N=28) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (100%) Samenwerken in een team (96%) Iets realiseren voor de gemeenschap of de samenleving (86%) Met overtuiging mijn mening geven tijdens een discussie (84%) Logisch redeneren en conclusies trekken (82%)

Jongerenprojecten over democratie (N=45)

Samenwerken in een team (100%) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (100%) Met overtuiging mijn mening geven tijdens een discussie (98%) Het bediscussiëren van politieke onderwerpen (98%) Logisch redeneren en conclusies trekken (93%)

EVS (N= 69) Praten met mensen die een andere taal spreken (97%) Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond (97%) Samenwerken in een team (86%) Kansen identificeren voor mijn persoonlijk leven en beroepsleven (85%) Met overtuiging mijn mening geven tijdens een discussie (83%)

Projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU (N=69)

Praten met mensen die een andere taal spreken (96%) Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond (96%) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (93%) Samenwerken in een team (90%) Een goed idee ontwikkelen en omzetten in de praktijk (87%)

Vormings- en netwerkprojecten(N=151)

Praten met mensen die een andere taal spreken (88%) Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond (88%) Samenwerken in een team (83%) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (81%) Iets realiseren voor de gemeenschap of de samenleving (81%)

Jeugdbeleidsmeeting(N=43) Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als de zienswijzen uit elkaar lopen (91%) Het bediscussiëren van politieke onderwerpen (90%) Een goed idee ontwikkelen en omzetten in de praktijk (88%) Iets realiseren voor de gemeenschap of de samenleving (88%) Logisch redeneren en conclusies trekken (88%)

Er zijn verschillen tussen de subacties in de mate waarin de minder vernoemde vaardigheden worden ontwikkeld. Zo gaat een hoger percentage deelnemers aan projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU (83%) akkoord met de ontwikkeling van leren leren dan deelnemers aan jeugdbeleidsmeeting (40%), jongereninitiatieven (50%) of jongerenprojecten over democratie (49%). EVS-deelnemers

Page 45: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

44

rapporteren dat ze na het project in meerdere mate in staat zijn onafhankelijk hun leren te plannen dan deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings. Deelnemers aan groepsuitwisselingen (74%), projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU (73% en vormings- en netwerkprojecten (63%) rapporteren in hogere mate dat ze hun creatieve en artistieke vaardigheden hebben ontwikkeld dan deelnemers aan jongerenprojecten over democratie (36%) en jeugdbeleidsmeetings (38%). Deelnemers leren ook vaardigheden in een verschillende mate naargelang ze alleen naar het buitenland gaan of in groep. Een uniek kenmerk van Youth in Action is dat je ook met een groep jongeren een internationale ervaring kan opdoen. Daarnaast kan je als jongere in Youth in Action individueel naar het buitenland trekken. Als individuele vrijwilliger kan je tot 12 maanden in het buitenland verblijven. Ook dit leidt tot een verschillende set aan vaardigheden die ontwikkeld worden. Een groepservaring bevordert in grotere mate de sociale vaardigheden van de deelnemers. Ze zijn het er in grotere mate dan individuele Europese vrijwilligers mee eens dat ze in staat zijn een oplossing te vinden voor onenigheid in de groep. Ze rapporteren ook in grotere mate dat ze ernstig hebben leren discussiëren over politieke onderwerpen. Dit lijkt op het eerste zicht vreemd, maar ook dit kan in verband gebracht worden met vooral informele groepsprocessen. Uit de 2012 special survey blijkt namelijk dat politieke socialisatie vooral in informele leersituaties plaats vindt. Individuele Europese vrijwilligers rapporteren dan weer in grotere mate dan jongeren die in groep deelgenomen hebben aan een Youth in Action-project dat ze hun vreemde talen hebben ontwikkeld, dat hun interculturele vaardigheden en hun ondernemerschap zijn toegenomen. Dit kan deels toegeschreven worden aan het feit dat dit soort projecten een langere duur hebben. Anderzijds kan het ook het resultaat zijn van er alleen op uit te trekken. Dit wijst er op dat beide ervaringen leiden tot het bevorderen van een ander soort van vaardigheden. Leren kan verschillende vormen aannemen in een Youth in Action project en een project bestaat veelal uit een combinatie van verschillende leersituaties. Wat deze leersituaties betreft, zijn er drie opvallende resultaten uit de RAY-studies. Het hoeft niet te verwonderen dat deelnemers signaleren dat ze het meest leren in een Youth in Action project via situaties die tot het niet-formeel (via oefeningen en activiteiten binnen het project) of tot het informeel leren (via informele contacten met anderen, via vrije tijd in het project) behoren (Stevens, 2013). Opvallend is wel het laag percentage deelnemers (53%) dat beweert dat activiteiten en oefeningen deel uitmaken van hun project. We moeten voorzichtig zijn met de Vlaamse gegevens als we een opsplitsing maken volgens subactie. Deze vraag is enkel gesteld in de special survey van 2012. De aantallen worden klein als we een opsplitsing maken. Toch zien we dat activiteiten en oefeningen het frequentst gemeld worden door Europese vrijwilligers. Dit komt omdat voorafgaande vormingen (waaronder het aanleren van een taal) als oefeningen en activiteiten zijn gedefinieerd. Bij vormings- en netwerkprojecten daalt dit percentage naar 53% en bij groepsuitwisselingen zelfs naar 43%. Deze waarneming wordt bevestigd door het transnationaal rapport, waar deze percentages zelfs nog lager liggen. Ter nuancering dient ook aangevuld te worden dat activiteiten en oefeningen een groter aandeel innemen in de totale tijdsbesteding van de projecten (42% volgens de deelnemers, 52% volgens de projectbegeleiders). Dit komt omdat ze tijdsintensiever zijn dan andere methoden. Opvallend is verder het hoog percentage deelnemers dat ‘luisteren naar een presentatie van een deskundige of een lid van het projectteam’ aanstipt als een leersituatie. Dit is een leersituatie die vaak voorkomt bij het formeel leren. Acht op de tien deelnemers stelt dat een dergelijke leersituatie zich heeft voorgedaan tijdens het project. Tegelijkertijd evalueren de deelnemers deze leersituatie als weinig bevorderlijk voor hun leren. Van negen mogelijke leersituaties in een Youth in Action project rangschikken de deelnemers deze leersituatie als achtste voor hun vaardigheidsverwerving. Enkel vrijwilligerswerk in het buitenland heeft een lagere rangschikking, maar dit komt doordat het aantal Europese vrijwilligers op het totaal aantal deelnemers beperkt is. Een derde vaststelling is dat een relatief laag aandeel deelnemers betrokken wordt in de voorbereiding en organisatie van de projecten, namelijk 49%. Het percentage betrokken deelnemers schommelt sterk van subactie tot subactie, maar wordt bijvoorbeeld ook waargenomen bij deelnemers aan groepsuitwisselingen (43%) waar dit zelfs een voorwaarde tot subsidiëring is. Meer nog, de deelnemers zelf bedenken deze leersituatie, die toch een non-formele leersituatie is, met een relatieve lage rangschikking als het op leren van competenties aankomt. Deze leersituatie staat slechts op plaats zes van

Page 46: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

45

negen mogelijke leersituaties. Een mogelijke aanwijzing waarom deze voorbereiding zo laag scoort, kan teruggevonden worden uit het onderzoek naar jongeren uit kansengroepen. Uit dit onderzoek blijkt dat de voorbereiding soms minimaal wordt ingevuld. Jongeren mogen wel eens een activiteit uitwerken of ze mogen hun zeg doen over het thema. De voorbereiding kan ook bestaan uit een avond over het gastland, zoals uit onderstaand fragment blijkt:

“Op een donderdag hebben wij naar school moeten komen en hebben we tapas gegeten, sangria gedronken en Spaanse woorden geleerd.” (deelnemer aan een groepsuitwisseling)

Bovendien blijkt uit dat onderzoek dat er een zekere terughoudendheid is bij projectbegeleiders om jongeren te betrekken omdat ze twijfel hebben of hun jongeren dat wel aankunnen. Deze schroom om participatief te werken beperkt zich zeker niet enkel tot organisaties die werken met jongeren uit kansengroepen, bleek uit het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders. Jongeren worden misschien wel gehoord of geconsulteerd, maar daarom worden de deelnemers niet noodzakelijk betrokken bij het ontwerp en het uitwerken van het project.

Interviewer: “Als jullie een project voorbereiden, zeker bij een jongereninitiatief of een

groepsuitwisseling is een van de voorwaarden dat de deelnemers betrokken worden in

de voorbereiding. Doen jullie dit en hoe doen jullie dit?”

Projectbegeleider: “Ik zal zo eerlijk mogelijk antwoorden op deze vraag. Alles wat wij doen, is zoveel mogelijk voor en door jongeren. Wij doen niet zo maar iets omdat wij denken, ja we gaan daar eens rond werken. Wij praten met jongeren en wij praten met jongerenorganisaties. Dat is allemaal wel wat afgestemd (…) Wij maken dan het project en dan kunnen jongeren er in participeren. Dat zijn niet noodzakelijk de jongeren waarmee we een jaar op voorhand er over gesproken hebben. Dus, we doen dat heel praktisch eigenlijk…” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

Of nog,

“Onze jongeren komen om [activiteit], niet om een Europees project te schrijven. Als dat

dan op locatie is, top! Maar ik denk dat dit inderdaad afhankelijk is van werking tot

werking (…)” (projectbegeleidster van een jongereninitiatief en een groepsuitwisseling)

De redenen waarom bepaalde organisaties niet de participatieve kaart trekken, zijn eerder praktisch van

aard. Het ontwerpen en ontwikkelen van een project nemen de nodige tijd in beslag. Vooral voor

organisaties die niet met een vaste groep leden of jongeren werken, maar bij ieder nieuw initiatief een

nieuwe groep jongeren rekruteren, is het niet vanzelfsprekend participatief te werken. Bovendien ben je

als organisatie niet altijd zeker van succes, waardoor jongeren zich lang moeten engageren zonder

garantie op een internationale ervaring.

“Als je zelf meer projectmatig werkt, is dat wel minder voor de hand liggend. Ik vind niet dat je een jongere al een jaar en een half op voorhand kan betrekken om misschien deel te nemen aan een project. Dat vind ik dan niet eerlijk.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jongereninitiatieven)

De verwachting dat organisaties participatief werken en een project laten ontwerpen en uitwerken door

jongeren wordt door meerdere projectbegeleiders (zowel die uit het focusgroepgesprek als de

projectbegeleiders van organisaties die werken met jongeren uit kansengroepen) als weinig realistisch

ingeschat. Volgens enkele projectbegeleiders is deze verwachting ingegeven doordat voor bepaalde

subacties een buitenlands kamp van de traditionele jeugdbewegingen te veel als een soort default model

voorstaat. Niet iedere organisatie – zeker die organisaties die niet tot het jeugdwerk horen – werken en

Page 47: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

46

denken als een traditionele jeugdbeweging. Dit default model domineert nog te veel Youth in Action, de

verwachtingen die gesteld worden in het programma en is, volgens de projectbegeleiders, ook merkbaar in

de werking van JINT vzw, zowel in hun producten als in hun communicatie.

“De nadruk ligt heel erg op het jeugdwerk. Het traditionele jeugdwerk: de

jeugddiensten en de scouts en de chiro en zo. En de speelpleinwerkingen. Ik ben zelf

ook lid en leiding geweest. Je merkt gewoon aan de communicatie dat altijd zo wat,

dat past heel goed met dat soort organisaties (…) Ik denk dat je een organisatie bent

die niet behoort tot het jeugdwerk, in de traditionele zin van het woord, dan kan je

het gevoel krijgen dat JINT niet voor jou is. Terwijl dat dit wel het geval is. (…) Het

model van groepsuitwisselingen is volgens mij in het hoofd een buitenlands

scoutskamp. Je gaat je dan ook richten bij het schrijven van een project, hoe ziet een

buitenlands scoutskamp er uit (…) Ook bij de voorbeelden die er gegeven worden,

staat er bij activiteit als voorbeeld: we doen in de voormiddag een touwentraject. Of

in de namiddag doen we een stadsspel.” (projectbegeleidster van

groepsuitwisselingen en jeugdinitiatieven)

Andere redenen die vernoemd worden, zijn dat het ontwikkelen van een project geen boeiende materie is

en dat jongeren na een tijdje het beu zijn om over alles en nog wat hun mening te moeten geven en bij

alles te moeten participeren. Ook de concurrentie van andere activiteiten, gecombineerd met de

langetermijnvisie die een project vraagt, worden aangehaald.

“Jongeren gaan geen anderhalf jaar meewerken om binnen een anderhalf jaar vrijwilligerswerk te doen. Tegen dan zijn ze al lang met iets anders bezig, zijn ze al aan het werk of zijn ze nog iets aan het bijstuderen.“ (projectbegeleidster van EVS-projecten)

Dat het nochtans mogelijk is om participatief te werken, toont datzelfde focusgroepgesprek aan. Eén

organisatie, die werkt met jongeren uit kansengroepen, betrekt haar jongeren vanaf het begin tot aan het

einde. Zelfs de rapportering is in handen van de jongeren zelf.

“Voor ons zijn er eigenlijk twee aspecten. De input komt uit de jongeren. Zij geven ons hun ideeën en daarna doen zij de voorbereiding van de activiteiten. Zij doen ook de activiteiten. Maar de administratie en de boekhouding, dat doen wij.” (projectbegeleidster van een jongereninitiatief) (…) “En hoe gaat dat dan?” (projectbegeleidster van een EVS-project) “Een brainstorming of we praten met hen wat zij willen doen voor de volgende jaren. We willen dit doen en we willen daar naar toe en zo. Ze gaan zelf zoeken, jongeren met ervaring gaan werken met nieuwe jongeren. Degene met ervaring werken aan de nieuwe projecten en zo. (…) Wij kunnen ook niet anders. Wij zijn twee volwassenen en de anderen zijn jongeren. Wij praten ook niet goed Nederlands en onze jongeren praten wel allemaal goed Nederlands. Zij vertalen alles en helpen schrijven bij het project en zo.” (projectbegeleidster van een jongereninitiatief)

Ook in het onderzoek naar de jongeren uit kansengroepen blijkt dat die organisaties die geprobeerd

hebben hun jongeren te betrekken in de voorbereiding of de uitvoering van het project, positieve

ervaringen rapporteren.

Page 48: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

47

“Bijvoorbeeld Farah die een Belgische avond leidt op JINT kamp, nooit gedacht, echt niet.” (begeleidster van een organisatie die werkt met jongeren in een verontrustende situatie10)

3.3.2 Zelfontwikkeling

“Het project waar ik aan deelnam, was de beste ervaring die ik tot nu toe in m'n leven heb gehad. Ik ben erdoor gegroeid en ben veel bewuster geworden van de wereld, en ben zeker van plan om nog meer projecten te doen!” (reactie op de open vraag van een deelnemer uit de standaard survey van 2011)

Zo goed als alle jongeren zijn het er over eens dat deelname aan een project persoonlijk verrijkend is en

bijdraagt tot hun persoonlijke ontwikkeling. Bovendien vindt bijna iedereen dat ze een constructieve

bijdrage hebben kunnen leveren aan het succes van het project. Drie kwart van de deelnemers voelt zich

dan ook meer zeker om op hun eentje naar een ander land te reizen.

Figuur 13: Zelfontwikkeling gerapporteerd door deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 409

Deze persoonlijke ontwikkeling vertaalt zich niet noodzakelijk in een duidelijker plan voor hun

persoonlijke toekomst. Twee derde van de deelnemers is na deelname wel nog van plan om hun vreemde

talen bij te spijkeren en zes op tien heeft plannen om een tijdje naar het buitenland te gaan, heeft een

beter zicht gekregen op zijn/haar professionele carrière en denkt dat zijn/haar tewerkstellingskansen zijn

10 Sinds het Decreet Integrale Jeugdhulp van 2013 is er sprake van jongeren in een verontrustende situatie. Dit is iedere situatie die een bedreiging vormt voor de ontwikkeling van een minderjarige omdat het de integriteit van een minderjarige aantast of omdat het ontplooiing van de minderjarige belemmert. Vaak is er sprake van een cumulatie van dergelijke verontrustende situaties. Het vormt bijgevolg een drempel in het leven, waardoor deze jongeren minder kansen hebben dan hun leeftijdsgenoten.

15%

29%

38%

32%

30%

41%

26%

36%

34%

81%

62%

50%

42%

38%

23%

37%

26%

16%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Participatie was een persoonlijke verrijking

Participatie heeft bijgedragen aan mijn persoonlijkeontwikkeling

Ik was in staat bij te dragen aan het project met mijn eigenideeën

Ik voel me meer zeker om op mijn eentje te reizen in eenander land

Ik ben nu van plan om vreemde talen bij te leren

Ik heb een beter zicht op mijn professionele carrière

Ik ben van plan een tijdje in het buitenland te wonen, tewerken of te studeren

Ik geloof dat mijn tewerkstellingskansen zijn toegenomen

Ik heb een beter zicht op wat ik nog wil studeren

In zekere mate Zeker

Page 49: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

48

toegenomen. Slechts de helft van de deelnemers heeft een beter zicht op zijn/haar studieplannen

gekregen. Een mogelijke verklaring voor dit lager percentage zou kunnen zijn dat een deel van de

deelnemers niet langer studeert. Indien we echter de analyse beperken tot die deelnemers die nog (deels)

studeren, dan blijft het percentage deelnemers dat stelt dat ze een beter zicht op zijn/haar studieplannen

heeft gekregen op 50%. Een voorbeeld van hoe een project de studieplannen van een deelnemer heeft

bijgestuurd, is terug te vinden in een reactie op de open vraag van de standaard survey van 2011:

“Voordat ik meegedaan heb aan het kamp met de Belgische scoutsgroep, wist ik dat

ik Engels wilde studeren aan de universiteit. Door naar België te gaan, ben ik zo

nieuwsgierig geworden naar de Nederlandse taal. Ik heb me nu ingeschreven aan

een andere universiteit waar je Engels en Nederlands kan studeren. Ik ben ook al

begonnen met Nederlandse lessen te volgen.” (reactie op de open vraag van een

deelnemer van de standaard survey 2011, vertaald uit het Engels)

Ook met de blijvende impact op zelfontplooiing na afloop van het project stemmen de deelnemers in

mindere mate in. De helft stelt wel nog dat ze meer zelfvertrouwen hebben en meer dan één op drie heeft

iets over zichzelf geleerd, maar slechts drie op tien vindt dat ze nieuwe situaties beter aankunnen en één

op vier tot één op vijf stelt dat ze zelfstandiger geworden zijn of beter conflictsituaties aankunnen. Het

minst gaan de deelnemers akkoord met de stelling dat ze meer empathie hebben ontwikkeld. Hier dient

toch gewezen te worden op een beperking van het gebruik van zelfpercepties in de RAY-onderzoeken.

Indien iemand niet akkoord gaat met één van deze stellingen dan is niet geweten waarom dit het geval is.

Het kan zijn dat die persoon vindt dat het project geen invloed heeft gehad. Het kan echter ook zijn dat

iemand al een goed ontwikkeld zelfbeeld en zelfvertrouwen had vóór de deelname en daarom vindt dat het

project geen uitwerking heeft.

Figuur 14: Blijvende impact op zelfontwikkeling na het project, percentage instemming (2011,

2013, 2014), N = 436

47%

36%

29% 27%

21% 20%16%

0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%50%

Page 50: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

49

Europese vrijwilligers (75%), deelnemers aan projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU

(70%), aan vormings- en trainingsprojecten (86%) rapporteren significant meer dan deelnemers aan een

jongerenproject over democratie dat ze een beter zicht op hun professionele carrière hebben gekregen.

Subacties die vooral bijdragen tot de ontwikkeling van het spreken van een vreemde taal (zoals

groepsuitwisselingen, EVS, vormings- en trainingsprojecten en projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU) zetten in een grotere mate hun deelnemers aan om in de toekomst hun

vreemde talen verder te ontwikkelen. Deelnemers aan individuele EVS-projecten gaan in grotere mate

akkoord dat ze als persoon gegroeid zijn dan deelnemers die in groep deelgenomen hebben aan een Youth

in Action-project. Ter nuancering moet hierbij opgemerkt worden dat deze laatste deelnemers (tot 90%)

ook massaal stellen dat deelname aan een Youth in Action-project hen persoonlijk verrijkt. Wat de

blijvende impact betreft, zijn er ook verschillen naar subactie. Deelnemers aan projecten met

aangrenzende partnerlanden van de EU (52%) stemmen in grotere mate in dat ze beter met nieuwe

situaties kunnen omgaan dan deelnemers uit andere subacties waar deze instemming schommelt tussen

25% en 36%. Empathie wordt dan weer in meerdere mate ontwikkeld in de groepscontext van

groepsuitwisselingen en projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU (22%) dan in projecten

van de andere subacties van het programma (0 tot 8%).

De projectbegeleiders uit het focusgroepgesprek vinden deze persoonlijke ontwikkeling door de

deelnemers eveneens een belangrijke meerwaarde van Youth in Action. Ze voegen er echter een andere

dimensie aan toe door te beklemtonen dat het voornamelijk over zelfinzicht en zelfrelativering gaat. Een

groter zelfinzicht leidt tot een meer respectvolle omgang met elkaar.

“ Zeker die uitwisseling was heel goed, want die vonden eigenlijk wel van zichzelf dat ze heel stoer zijn, maar dan krijg je van die brede Londenaars en toen bleek het dat ze toch niet zo streetwise waren als dat ze dachten. Dat vond ik daar heel goed aan.” (projectbegeleidster van groepsuitwisselingen en jeugdinitiatief)

Of nog,

“We hadden ook wat van die jonge meiskes, zo 17 en zo. En die hebben zo iets van, heel de wereld is van ons. En door een week samen te zijn met Spaanse meisjes is dat helemaal anders. En begonnen die ook onderling minder te vitten op elkaar. Dat ze toch iets meer respect hebben gekregen voor elkaar, ook hoe high dat dit nu mag klinken misschien. Dat voelde je wel en dat was mooi om te zien.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en jeugdinitiatief)

3.3.3 Europese identiteitsvorming

“Dit is de ideale manier om jongeren te motiveren mee te denken over Europa. Ook

mijn interesse in de politiek is toegenomen. Ik kan nu ook meepraten over de

hedendaagse problemen in Europa. Het was een ervaring voor het leven.” (reactie

van een deelnemer op de open vraag van de standaard survey van november 2014)

In de RAY-studies zegt zeven op tien deelnemers dat ze zich bewust geworden zijn van de onderlinge

diversiteit in Europa door hun deelname. Opvallender is dat nog een groter deel van hen zich bewust is

dat ondanks deze diversiteit Europa ook een grote gemeenschappelijkheid heeft en dat dit zich vooral uit

Page 51: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

50

in gedeelde waarden, zoals respect voor de mensenrechten, gendergelijkheid, ….. Bijna twee op drie voelt

zich dan ook meer Europeaan na hun deelname. Verder stelt iets meer dan de helft (51%) dat hun

interesse in Europese aangelegenheden gestegen is en één op drie heeft een beter beeld van de Europese

Unie gekregen. Slechts 2% stelt dat door hun participatie het beeld van de Europese Unie verslechterd is.

De meerderheid (63%) meldt geen verandering in het imago van de EU.

Figuur 15: Europese identiteitsvorming, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 416

Deelnemers van jongerenprojecten over democratie rapporteren significant meer dan deelnemers uit

andere subacties dat ze een beter imago hebben gekregen van de EU (73% tegenover slechts 18% van de

deelnemers aan een jeugdbeleidsmeeting of 22% van de deelnemers aan jongereninitiatieven), dat ze

meer geïnteresseerd zijn geworden in Europese aangelegenheden (80% tegenover slechts 40% van de

deelnemers aan groepsuitwisselingen of 44% van de deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings) en zich meer

bewust geworden zijn van gemeenschappelijke Europese waarden (97% tegenover slechts 51% van de

deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings). Een mogelijke reden waarom vooral deelnemers aan

jongerenprojecten over democratie zo hoog scoren, is omdat in de 2014 steekproef heel wat deelnemers

aan een jongerenproject over democratie vertegenwoordigd waren. Onder deze deelnemers waren er veel

deelnemers aan een simulatiespel over de werking van de Europese instellingen. Europese vrijwilligers en

projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU (90%) rapporteren dan weer in grotere mate dat ze

bewust zijn geworden van de grote mate van multiculturaliteit in Europa, dit in vergelijking met

deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings (39%) en jongereninitiatieven (47%). Deelnemers die een project in

het buitenland doen voelen zich in hogere mate meer Europeaan, geven in hogere mate aan dat ze zich

bewust zijn van de multiculturele samenstelling van Europa en meer van hen beweren dat ze zich bewust

zijn van de gemeenschappelijke Europese waarden dan jongeren die in België partners uit het buitenland

hebben ontvangen (Stevens, 2015).

In de focusgroepgesprekken met de projectbegeleiders kwam Europa minder op de voorgrond. Toch vond

één projectbegeleider dit een belangrijk aspect aan een Youth in Action-project.

Projectbegeleidster van een jeugdinitiatief:“ (…) Ook op lokaal niveau is het

heel goed voor ons omdat ze een internationaal project kunnen doen. Voor het

38%

34%

30%

41%

37%

32%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Ben me bewust geworden vangemeenschappelijke Europese waarden

Ben me meer bewust van de multiculturelesamenstelling van Europa

Voel me meer Europeaan

in zekere mate zeker

Page 52: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

51

eerst kunnen ze ook denken over samenwerken met Europa. Dat er

verschillende identiteiten bestaan en hoe dat dit werkt en zo. Ze hebben de kans

om naar het buitenland te gaan en zo zien ze ook kansen voor jobs, kunst en zo.

En ze kunnen dromen over activiteiten.”

Interviewer: “De Europese dimensie is toch ook belangrijk?”

Projectbegeleidster van een jeugdinitiatief: “Ja zeker.”

Op de open vraag bij de RAY surveys komen er af en toe enkele kritische geluiden ten aanzien van Europa

en dan vooral de EU instellingen binnen. Eén van deze reacties waarschuwt er voor dat Europese

identiteitsvorming kan leiden tot nieuwe onderscheiden en nieuwe grenzen die getrokken worden in de

geesten van mensen. Dit kan dan weer de basis zijn van stereotypen, vooroordelen en zelfs discriminatie.

“De EU instituties zijn een rigide bureaucratisch kluwen terwijl het een voorbeeld

voor de lidstaten had moeten zijn van efficiënt flexibel beleid. Youth in Action: prima,

maar er is geen kwaliteitsgarantie en controle, en de weinigen jongeren die ermee

bereikt worden aan een toch erg hoge kost per activiteit per persoon zullen niet veel

kunnen teruggeven aan de EU.” (reactie op de open vraag uit de standaard survey van

november 2011)

“Ik vind het verrassend dat mensen Europa gelijk stellen aan de EU, terwijl wij het

aanzien als een continent met een mix aan culturen die gelijken op de onze.

Bovendien heb ik het gevoel dat het racisme of de xenofobie van de plaatselijke

Belgische bevolking niet gaat over een verschil in culturen, maar over het al dan niet

behoren tot de EU.” (reactie van een deelnemer die woont in een land dat niet behoort

tot de EU op de open vraag uit de standaard survey van mei 2013)

3.3.4 Sociale netwerkvorming

“Ik heb ook ladingen fantastische mensen leren kennen waarmee ik nog steeds

contact heb. Er is zelfs een meisje dat overkomt om nieuwjaar te vieren.” (reactie op

de open vraag van de standaard survey 2011, vertaald uit het Engels)

Een uitwisselingsproject brengt, volgens de RAY-studies, deelnemers in contact met jongeren uit andere

landen. Acht op tien deelnemers heeft er blijvende contacten aan overgehouden. Voor zes op tien

deelnemers zijn deze contacten ofwel nuttig voor hun beroepsleven ofwel voor hun actief burgerschap.

Europese vrijwilligers (100%), deelnemers aan projecten met aangrenzende partnerlanden van de EU

(95%), groepsuitwisselingen (88%) en vormings- en netwerkprojecten (91%) rapporteren in hogere mate

dat ze er blijvende sociale contacten aan hebben overgehouden. Onder deelnemers aan

jeugdbeleidsmeetings ligt dit percentage beduidend lager (35%). In de steekproef van 2013 zijn

deelnemers aan jeugdbeleidsmeeting relatief sterker vertegenwoordigd. Heel wat van deze deelnemers

waren betrokken in een jeugdbeleidsmeeting die zich in België afspeelde en die geen uitwisseling met

andere landen betrof. Dit verklaart het lager percentage internationale sociale contacten bij deze

deelnemers.

Page 53: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

52

Figuur 16: Sociale netwerkvorming bij deelnemers, percentage instemming (2011, 2013, 2014),

N = 416

3.3.5 Actief burgerschap

“Eveneens werd mijn engagement naar andere verenigingen groter. Daarnaast ben

ik beginnen schrijven voor een jongerennieuwssite. Momenteel hou ik me bezig met

lokale politiek en beleid in de stad waar ik woon.” (reactie van een deelnemer op de

open vraag van de standaard survey van mei 2013)

Figuur 17: Gerapporteerde evolutie in burgerschapswaarden door deelnemers: door het project

zijn volgende waarden … (2011, 2013, 2014), N = 404

28%

31%

34%

56%

31%

29%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Ik heb mensen uit andere landen lerenkennen waarmee ik nog steeds contact

heb

Ik heb mensen uit andere landen lerenkennen die nuttig kunnen zijn voor mijn

beroepsleven

Ik heb mensen leren kennen in anderelanden die nuttig kunnen zijn voor mijn

sociaal en politiek leven

in zekere mate zeker

1%

1%

1%

0,00%

1%

0%

0%

1%

57%

52%

54%

60%

44%

44%

48%

46%

42%

47%

45%

40%

56%

56%

52%

53%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

mensenrechten

individuele vrijheid

democratie

vrede

gelijkheid

solidariteit

tolerantie

respect voor andere culturen

minder belangrijk geworden zelfde gebleven belangrijker geworden

Page 54: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

53

Youth in Action beoogt het actief burgerschap van jongeren te promoten. Dit kan gebeuren door

burgerschapswaarden te bevorderen. Voor meer dan de helft van de deelnemers zijn respect voor andere

culturen, tolerantie, solidariteit en gelijkheid belangrijkere waarden geworden. Voor een bijna even groot

aandeel deelnemers heeft het project geen invloed op hun burgerschapswaarden.

Er zijn significante verschillen in de mate waarin projecten uit de verschillende subacties van het

programma bijdragen aan burgerschapsvorming. Zo stelt een significant hoger percentage deelnemers

aan groepsuitwisselingen (61%) dat de mensenrechten voor hen belangrijker zijn geworden dan

deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings (28%). Het belang van vrede is dan weer in mindere mate

belangrijker geworden voor deelnemers aan jeugdbeleidsmeetings (13%) dan voor deelnemers aan andere

subacties (34% tot 55%). Europese vrijwilligers (72%) en deelnemers aan projecten met aangrenzende

partnerlanden van de EU (73%) beweren dan weer in grotere mate dat respect voor andere culturen voor

hen belangrijker is geworden dan deelnemers aan jongereninitiatieven (26%) en jeugdbeleidsmeetings

(20%). Doorgaans melden lagere percentages deelnemers aan jongereninitiatieven en

jeugdbeleidsmeetings dat diverse burgerschapswaarden voor hen belangrijker zijn geworden.

Uitzondering is echter democratie. Deelnemers aan jongerenprojecten over democratie (73%) en aan

jeugdbeleidsmeetings (60%) stellen in hogere mate dan deelnemers aan andere soorten projecten (37%

tot 42%) dat democratie voor hen belangrijker is geworden. Dit wijst er op dat de inhoud van een project

ook invloed heeft op de mate waarin burgerschapswaarden gevormd worden in een project.

Figuur 18: Politieke attitudes van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 404

Een specifiek onderdeel van burgerschapswaarden zijn politieke attitudes. De deelnemers aan Youth in

Action projecten zijn er in hoge mate mee eens dat jongeren politiek bewust moeten zijn. Deze visie leeft

sterk bij deelnemers over alle subacties heen. Enkel deelnemers aan groepsuitwisselingen zijn er minder

van overtuigd (79%) dat jongeren betrokken moeten zijn in Europese politiek dan andere deelnemers

(86% tot meer dan 90%). Deelnemers aan groepsuitwisselingen (72%) en jongereninitiatieven (74%)

vinden in mindere mate dat jongeren in direct contact moeten kunnen staan met politici dan deelnemers

aan andere subacties (85% tot boven 90%). Het is echter niet uit de vraagstelling op te maken of dit hoog

politiek bewustzijn onder de deelnemers te wijten is aan de deelname aan het project. De deelnemers aan

een Youth in Action project zijn hoog opgeleid en zijn zelfs hoger opgeleid dan hun leeftijdsgenoten in de

Vlaamse jongerenbevolking (Stevens, 2013, 2015). Hoogopgeleiden zijn doorgaans meer geïnteresseerd in

politiek (Kavadias, Siongers, & Stevens, 1999).

28%

26%

37%

35%

66%

68%

52%

48%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100%

Het is belangrijk voor jonge mensen om oversociale en politieke onderwerpen te

discussiëren

Het is belangrijk dat jongeren gebruik makenvan hun recht gehoord te worden in het

politiek besluitvormingsproces

Het is belangrijk voor jonge mensen ombetrokken te zijn in de Europese politiek

Het is belangrijk voor jongeren om in directcontact te staan met politici

in zekere mate zeker

Page 55: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

54

Figuur 19: Actief burgerschap van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 404

Eén derde van de deelnemers is meer betrokken geworden in het sociale en politieke leven na participatie

in het project. Voor de meerderheid van de deelnemers is er echter niets veranderd aan hun actief

burgerschap en één op tien rapporteert zelfs dat ze minder betrokken zijn geworden. Er zijn nauwelijks

verschillen in de mate waarin het actief burgerschap van de deelnemers aan de verschillende soorten

subacties is veranderd. Youth in Action projecten hebben bijgevolg een grotere impact op het vormen van

bepaalde waarden die belangrijk zijn voor actief burgerschap dan op het actief burgerschap van de

deelnemers zelf.

3.3.6 Tevredenheid met Youth in Action projecten

“Ik zal volgend jaar zeker terug mee gaan. En als er nog andere kampen zijn, wil ik

die ook gerust doen. Het was er zo leuk, veel leuker dan een normaal kamp, want

hier leer je mensen kennen van andere landen, wat zeer handig is voor de kennis van

vreemde talen.” (reactie van een deelnemer op de open vraag uit de standaard survey

van 2011)

De tevredenheid over Youth in Action projecten is heel erg hoog onder deelnemers. 93% gaat akkoord dat

hun verwachtingen zijn ingevuld. 94% voelde zich goed geïntegreerd in het project. 85% zal de komende

jaren opnieuw meedoen. Deze tevredenheid uit zich ook in de intentie anderen aan te zetten deel te

nemen aan dergelijke projecten of er zelf te organiseren. Het percentage dat dit daadwerkelijk al gedaan

heeft, ligt wel iets lager. Net deze reclame die deelnemers onder jongeren maken, vinden organisaties en

projectbegeleiders een belangrijke meerwaarde aan Youth in Action projecten. Vrienden en kennissen zijn

dan ook een belangrijk kanaal om met Youth in Action in contact te komen: 24% van de deelnemers komt

zo in contact met Youth in Action. Enkel (jeugd)organisaties zijn een belangrijker kanaal (47%) om kennis

te maken met Youth in Action.

9%

11%

10%

55%

47%

56%

36%

42%

34%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Ik participeer aan het sociale en politiekeleven

Ik ben bereid om tegen racisme, xenofobieen intolerantie op te komen

Mensen in een achterstellingpositie hebbenmijn steun

in een mindere mate in dezelfde mate in meerdere mate

Page 56: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

55

Figuur 20: Tevredenheid van deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 435

De tevredenheid is hoog over alle subacties heen. Toch zijn ook hier significante verschillen. Zo stelt 11%

van de Europese vrijwilligers en deelnemers aan vormings- en netwerkprojecten dat hun verwachtingen

niet zijn ingelost in het project. Dit is dubbel zo veel als voor de andere subacties. 14% van de Europese

vrijwilligers en 11% van de deelnemers aan vormings- en netwerkprojecten voelt zich niet geïntegreerd. In

de andere subacties schommelt dit percentage tussen 2% en 5%. De bereidheid om terug deel te nemen

aan een project ligt dan ook opmerkelijk lager bij Europese vrijwilligers, namelijk 36% van de Europese

vrijwilligers stelt niet meer opnieuw deel te nemen aan een gelijkaardig project. Dit kan deels verklaard

worden doordat dit meestal langdurige projecten zijn, die slechts één keer kunnen opgenomen worden.

Opvallend is dat ook deelnemers aan jongereninitiatieven (74%) minder van plan zijn opnieuw deel te

nemen aan gelijkaardige projecten. Bij de andere subacties schommelt dit percentage tussen 82% en 94%.

Niettemin zijn er geen significante verschillen volgens subactie in de mate dat deelnemers anderen

zouden aanraden deel te nemen. Deelnemers aan jongereninitiatieven (64%) hebben echter in mindere

mate al anderen aangemoedigd dan andere deelnemers bij wie dit percentage schommelt tussen 80% en

90%. Deelnemers van jongerenprojecten voor democratie (75%) zouden in mindere mate anderen

aanzetten tot het organiseren van een eigen project. Bij de andere subacties schommelt dit tussen 90% en

95%.

Youth in Action projecten zijn dus niet voor iedereen een positieve ervaring. 6% van de deelnemers voelt

zich niet geïntegreerd in een project. Eén op tien zou anderen niet aanraden een gelijkaardig project op te

starten en 15% van hen zou niet opnieuw deelnemen. Ook op de open vraag op het einde van de diverse

RAY-vragenlijsten zijn enkele negatieve ervaringen van deelnemers binnengekomen. Over de vier jaar dat

Vlaanderen heeft deelgenomen aan de RAY-studies, zijn er in het totaal op de open vraag 221 reacties

gekomen. Sommige van deze reacties zijn geschreven in een taal die de schrijver van dit rapport niet

onder de knie heeft. Met deze reacties is dan ook geen rekening gehouden. 163 reacties (74%) zijn in het

Nederlands, het Frans, het Engels of het Duits. Van deze 163 reacties kunnen er negentien (12%)

gecategoriseerd worden als negatief tot uiterst negatief. De andere reacties zijn neutraal (bijvoorbeeld een

toelichting bij een vraag, een opmerking bij de vragenlijst, …) of zijn positief tot zeer positief (waarvan er

al enkele opgenomen zijn in dit rapport). Slechts een kleine fractie van de reacties is dus negatief.

14%

28%

30%

38%

32%

21%

83%

66%

63%

52%

53%

63%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Ik zou anderen aanraden deel te nemen aaneen gelijkaardig project

Ik voelde me goed geïntegreerd in hetproject

In het algemeen zijn mijn verwachtingeningelost in dit project

Ik zou anderen aanraden een gelijkaardigproject op te zetten.

Ik ben van plan om de volgende jaren terugmee te doen aan een gelijkaardig project

Ik heb reeds anderen aanbevolen om deelte nemen aan een gelijkaardig project

in zekere mate zeker

Page 57: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

56

Drie reacties hebben betrekking op de concrete organisatie van het project. Het zijn klachten over een

gebrekkige accommodatie, slecht eten of onkosten die niet terugbetaald worden. Het volgende fragment is

een typisch voorbeeld van een dergelijke klacht.

“Het project was pure oplichterij. Ze vinden gratis huisvesting in een verlaten

studentenhome, geven je goedkoop en slecht eten, en steken het dagbudget per

deelnemer in hun eigen zakken. Daarnaast stellen de organisatoren zichzelf aan als

betaald expert.” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de special survey

van 2012)

Twee deelnemers klagen over de voorbereiding op het project. Eén deelnemer vindt dat de andere

deelnemers aan het project nauwelijks voorbereid zijn en dat de trainers nauwelijks in staat zijn een groep

te begeleiden. Eén deelnemer vindt dat ze zelf te weinig voorbereid is geweest op het project.

“Ik heb wel spijt van de slechte voorbereiding, ik wist niet echt wat ik moest

verwachten waardoor ik ook minder kon meepraten in het gesprek. Ook mijn West-

Vlaamse accent was een belemmering om te kunnen goed verstaanbaar te zijn.”

(reactie van een deelnemer op de open vraag van de standaard survey van november

2014).

Drie klachten gaan over het gebrekkig design en de uitvoering van het project waardoor de verwachtingen

van het project niet ingelost worden.

“Ik miste nog wel een focus binnen het project. Ik vond het te weids in de opzet en dat

zorgde soms voor onduidelijkheden en teleurstellingen. Dergelijke projecten zouden

mijns inziens gebaat zijn bij een scherpere opzet.” (reactie van een deelnemer op de

open vraag van de standaard survey van november 2014).

Drie opmerkingen hebben te maken met het financiële plaatje. Vooral de te hoge eigen bijdrage wordt

aangeklaagd of het feit dat bepaalde onkosten nooit terugbetaald zijn. Eén van deze deelnemers klaagt ook

het gebrek aan inspraak aan.

“(…) Ik had het gevoel dat we goedkoop op reis gingen, alles ondergingen en weinig

zelf moesten of mogen beslissen. (…) Ook is dit project niet laagdrempelig en weinig

toegankelijk voor kansarmen (wat toch wel de bedoeling was). De kostprijs kwam

hoog uit.” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de special survey van

2012)

Zeven reacties hebben betrekking op het Europees vrijwilligerswerk. Verschillende problemen worden

hier aangekaart. Een eerste is een gebrek aan begeleiding. Een tweede probleem is dat bepaalde

organisaties zich niet houden aan de afspraken waardoor het project te gering ingevuld wordt.

Vrijwilligers hebben dan te weinig of onnuttige taken waardoor ze niets leren. Soms moeten ze zelf een

invulling geven aan het project. Andere vrijwilligers klagen er over dat ze juist te veel

verantwoordelijkheden krijgen en dat ze eigenlijk gebruikt worden als goedkope arbeidskrachten.

“Ik had een goede ervaring als Europees vrijwilliger in Brussel, maar het kwam

totaal niet tegemoet aan mijn verwachtingen en ik was absoluut niet tevreden over

mijn gastorganisatie. Misschien kan er meer controle uitgeoefend worden in de

toekomst zodat gastorganisaties weten wat EVS is en wat EVS’ers doen en zodat ze

doen wat er uitgeschreven is in het project? Eerlijk gezegd, ik voelde me als een

Page 58: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

57

goedkope arbeidskracht in mijn gastorganisatie en de meeste van mijn collega’s

wisten niet wat ik er kwam doen of wat mijn rol was. Mijn gastorganisatie wist

absoluut niet wat EVS was.” (reactie van een deelnemer die tot een kansengroep

behoort op de open vraag van de standaard survey van mei 2013, vertaald uit het

Engels).

In het gesprek met de projectbegeleiders vertelt één van de projectbegeleiders ook over gelijkaardige

negatieve ervaringen met een EVS-project:

“Bij aankomst was er niets geregeld. Bleek dat alles wat ze zeiden dat ze zouden doen,

was niet geregeld. Ze presenteerden rekeningen aan de vrijwilligers die de

vrijwilligers niet moesten betalen. Het appartement dat ze moesten voorzien, was

niet in orde. Dan kwamen er discussies over de verdeling van het geld, terwijl we

alles duidelijk op papier hadden gezet. Plots wilden ze meer. Dat is dan ook heel fout

afgelopen, waardoor die organisatie ook zijn accreditatie is kwijtgeraakt en

geschorst is geweest.” (projectbegeleidster van EVS-projecten)

3.4 Rol van een Youth in Action-project voor jongeren uit kansengroepen

“Het is jammer dat jonge gezinnen niet samen kunnen reizen of leren, want dat is het

voornaamste obstakel die ik heb om nieuwe vaardigheden en kennis op te doen. Ik

wil echt graag meer leren, maar in familieverband. Ik kan bijna aan geen enkele

uitwisseling meedoen omwille van familiale banden.” (reactie op de open vraag van

een deelnemer die behoort tot een kansengroep uit de standaard survey van november

2011, vertaald uit het Engels)

“Bij hoogste opleidingsniveau van vader/moeder ben je analfabetisme vergeten”

(reactie op de open vraag van een deelnemer die behoort tot een kansengroep uit de

standaard survey van november 2011, vertaald uit het Frans)

“Ik krijg op dit moment steun van het OCMW om mijn studies te kunnen betalen. De

uitwisselingen waaraan ik deel mocht nemen waren een verrijking voor me en ik wil

zeker nog op uitwisseling gaan.” (reactie op de open vraag van een deelnemer die

behoort tot een kansengroep van de special survey van 2012)

“Ik heb een autismespectrumstoornis, ik zal dit nooit op een applicatie vermelden,

maar moet ik wel telkens voor mezelf de juiste selectie nemen en verscheidene

hindernissen overwinnen.” (reactie op de open vraag van een deelnemer die behoort

tot een kansengroep uit de standaard survey van mei 2013)

Hierboven staan enkele reacties van deelnemers die behoren tot een kansengroep en een reactie op de

open vraag uit de RAY-studies hebben gegeven waaruit blijkt met welke obstakels in het leven deze

deelnemers geconfronteerd worden. Het illustreert ook dat het om heel verschillende werkelijkheden gaat.

Youth in Action definieert kansengroepen als jonge mensen die één of meerdere obstakels in het leven

kennen die hun internationale mobiliteit kunnen belemmeren. In het totaal worden zeven mogelijke

obstakels opgenoemd: financiële, economische, sociale, geografische en educatieve obstakels, gezondheid

en mobiliteit. De inclusiestrategie van het Youth in Action programma heeft als uitdrukkelijke

Page 59: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

58

doelstellingen de toegankelijkheid van het programma voor jongeren uit kansengroepen te garanderen.

Het beoogt ook het Youth in Action programma te gebruiken als een instrument om de kansen op sociale

integratie en tot actief burgerschap, alsook de tewerkstellingskansen van deze jongeren te verbeteren

(European Commission, 2007).

In tabel 3 hebben we gezien dat het aandeel jongeren uit kansengroepen dat deelneemt aan een Youth in

Action project wordt geschat op 21% voor de periode 2007-2013. In de RAY-onderzoeken ligt het

percentage jongeren uit kansengroepen lager dan uit de gegevens van de Europese Unie blijkt, namelijk

16%. Dit is lager dan de 21% voor de hele periode 2007-2013. De RAY-studies hebben betrekking op

projecten die plaatsvonden tussen 2010-2013. In deze periode ligt het percentage jongeren uit

kansengroepen volgens tabel 3 zelfs gemiddeld op 23%.

Er zijn verschillende redenen die deze discrepantie verklaren. Ten eerste zijn de RAY-studies niet bedoeld

om het aantal jongeren uit kansengroepen in het Youth in Action programma te bepalen. De indicatoren

in het onderzoek zijn vooral subjectief van aard en dit heeft zijn beperktheden. Een tweede probleem is

dat de RAY-onderzoeken online enquêtes zijn. Niet iedere jongere – zeker niet die uit kansengroepen –

heeft ongelimiteerd toegang tot (snel) internet. Sommige jongeren uit deze groepen zijn ook niet in staat

een online vragenlijst in te vullen (bijvoorbeeld jongeren met bepaalde functiebeperkingen). Bovendien is

geweten dat bepaalde groepen in de samenleving – waaronder bijvoorbeeld mensen met een laag

opleidingsniveau – minder snel geneigd zijn om deel te nemen aan onderzoek. Dit zorgt er voor dat de

RAY onderzoeken minder geschikt zijn om een uitspraak te doen over de mate waarin Youth in Action

jongeren uit kansengroepen bereikt. Hiervoor zijn de gegevens van de Europese Unie meer geschikt.

Er is nog een tweede, belangrijke reden waarom het percentage jongeren uit kansengroepen lager

ingeschat wordt in de Vlaamse RAY-onderzoeken. De operationalisering in de Vlaamse rapporten is dan

wel ingefluisterd door de definitie van jongeren uit kansengroepen van de Europese Unie, maar is een

striktere operationalisering die nauwer aansluit bij hoe in Vlaanderen maatschappelijke kwetsbaarheid of

armoede omschreven wordt. Een belangrijke afwijking is dat er rekening gehouden is met het

opleidingsniveau van de ouders. Dit is een veel gebruikte indicator in Vlaams onderzoek en databanken.

Bovendien is in navolging van de theorie over maatschappelijke kwetsbaarheid (Vettenburg, 1995) en

armoede (Vranken, 1997) er voor gekozen dat een jongere tot een kansengroep behoort indien er sprake is

van een culminatie van obstakels in het leven. Een jongere uit een kansengroep dient minstens drie

moeilijkheden in het leven te ondervinden (voor de concrete manier van operationaliseren zie Stevens,

2014). Deze striktere operationalisering resulteert natuurlijk in een lagere participatiegraad van jongeren

in kansengroepen aan Youth in Action in de RAY-studies. De meerwaarde van de RAY-studies ligt er

echter in dat kan nagegaan worden of jongeren uit kansengroepen iets anders opsteken van hun

participatie dan andere deelnemers.

3.4.1 Vaardigheidsontwikkeling

“Ik heb ontzettend veel geleerd tijdens het project. Erg interessant om andere

jongeren en hun beeld op de wereld te leren kennen.” (reactie op de open vraag van

een deelnemer die behoort tot een kansengroep uit de special survey van 2012)

Doorgaans stemmen jongeren uit kansengroepen in grotere mate in met vaardigheidsontwikkeling dan de

andere jongeren. De enige uitzondering zijn sociale vaardigheden, maar hier zijn de verschillen niet

significant. De meeste van de waargenomen verschillen in vaardigheidsontwikkeling zijn trouwens niet

significant.

Page 60: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

59

Er zijn enkele uitzonderingen. Een significant grotere groep jongeren uit kansengroepen rapporteert dat

ze hun interculturele vaardigheden hebben ontwikkeld in het project. Het is zelfs zo dat onder jongeren

uit kansengroepen dit de meest aangestipte vaardigheid is die ze opgebouwd hebben. Verder rapporteert

een significant grotere groep jongeren uit kansengroepen dat ze zich hebben leren verstaanbaar maken in

een andere taal, dat ze zichzelf artistiek en creatief hebben leren uitdrukken, dat ze meer plezier hebben

gekregen in leren, dat ze hun leren beter kunnen plannen, dat ze moeilijke teksten hebben leren verstaan,

dat ze hebben geleerd een budget te beheren en dat ze op een verantwoordelijke manier met PC’s en

nieuwe media hebben leren omgaan. Op acht vaardigheden zegt dus een significante groter aandeel

jongeren uit kansengroepen dat ze de vaardigheid hebben kunnen oefenen. Gemiddeld rapporteren

jongeren uit kansengroepen dat ze 15 vaardigheden hebben bijgeschaafd tegenover 14 vaardigheden bij de

andere jongeren. Dit verschil is niet significant. Dit wijst er op dat jongeren uit kansengroepen niet

noodzakelijk meer halen uit hun deelname aan een project dan andere jongeren, maar dat voor een groter

aandeel jongeren uit kansengroepen Youth in Action projecten een oefengrond kunnen zijn om specifieke

vaardigheden te trainen.

Uit de gesprekken met de jongeren uit de kansengroepen en hun begeleiders blijkt dat jongeren niet

spontaan spreken over de projecten in termen van wat ze er in geleerd hebben. Enerzijds komen spontaan

concrete ervaringen naar boven waarin ze met anderen plezier hebben gemaakt, meestal in non-formele

oefeningen of activiteiten die behoren tot het project. Anderzijds wordt er gemakkelijk gepraat over

mensen die ze hebben leren kennen.

- “Interviewer: Wat zijn de dingen die je het meest zijn bijgebleven? Een ervaring die je echt

bij is gebleven? Wat is het eerste waaraan je denkt?

- Deelnemer 1: Iedereen blijft mij bij, maar die Sarin die ga ik nooit vergeten. Die was echt te

zot.

- Interviewer: Te zot, en voor wat dan?

- Deelnemer 1 : Ja die had een goede communicatie met ons en veel gelachen en zo. Hij doet

alles wat hij wilt.”

(interviewfragment uit het gesprek met de deelnemers van een groepsuitwisseling van een

organisatie die voornamelijk werkt met jongeren met een migratieachtergrond)

Toch kunnen tussen de lijnen door drie vaardigheden onderscheiden worden die naar boven komen in de

gesprekken: sociale vaardigheden, interculturele vaardigheden en het aanleren van vreemde talen. Sociale

vaardigheden nemen vooral de vorm aan van groepsvorming waarbij jongeren uit verschillende landen

met elkaar leren optrekken, leren samenwerken en waarbij onderlinge conflicten zo weinig mogelijk

voorkomen.

“Wat ik wel tof vind is dat je een band vormt met die mensen in Malta. Je leert de

groep kennen en achteraf stopt dat dan niet. Het is jammer dat je die mensen daarna

nooit meer ziet, waarschijnlijk zie je ze maar één keer in je leven. En dat vind ik soms

jammer.” (deelnemer aan een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met

jongeren met een migratieachtergrond)

- Projectbegeleider: “En ik denk niet dat er één keer een conflict is geweest tussen

Spaanse jongeren en die van ons, alleen die ene keer bij die van ons na het

kajakken. Want we zijn anders wel wat conflicten gewoon.”

- Deelnemer: “Ja, ik heb veel plezier gehad met de Spanjaarden.”

(fragment uit het gesprek over de groepsuitwisseling van een organisatie die werkt

met jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

Page 61: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

60

Figuur 21: Verschillen in vaardigheidsontwikkeling tussen jongeren uit kansengroepen en andere

jongeren (2011, 2012, 2013, 2014), N = 616

* p <.05, ** p<.01, niet bevraagde vaardigheden in 2012: N=383

Deze groepsvorming is niet zo vanzelfsprekend. In het begin bestaan er nogal wat vooroordelen tegenover

elkaar en verkiezen de meeste jongeren in de eigen groep op te trekken. Twee begeleiders van twee

verschillende organisaties schetsen een gelijkaardig proces waarin deze groepsvorming zich voltrekt:

84%

95%

82%

88%

83%

78%

78%

86%

76%

76%

74%

78%

66%

62%

64%

55%

60%

50%

50%

59%

54%

90%

87%

89%

87%

82%

84%

80%

76%

77%

76%

64%

62%

61%

61%

54%

53%

47%

43%

45%

34%

33%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Samenwerken in een team

Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele…

Een gemeenschappelijk standpunt onderhandelen als…

Praten met mensen die een andere taal spreken

Iets realiseren voor de gemeenschap of de samenleving

Een goed idee ontwikkelen en omzetten in de praktijk

Met overtuiging mijn mening geven tijdens een discussie

Mezelf verstaanbaar maken in een andere taal*

Logisch redeneren en conclusies trekken

Kansen identificeren voor mijn persoonlijk leven en…

Hoe ik beter kan leren of meer plezier kan hebben aan…

Mezelf creatief en artistiek uitdrukken*

Verschillende vormen van cultuur en kunst waarderen

Ernstig discussiëren over politiek

Mijn studies plannen en zelfstandig uitvoeren*

Eigen media-inhouden maken

Moeilijke teksten en uitdrukkingen verstaan*

Nieuwe media gebruiken voor informatie te vinden

Media kritisch analyseren

Het plannen van mijn onkosten en mijn budget…

PCs, internet en mobiele telefonie verantwoordelijk…

Andere jongeren Jongeren uit kansengroepen

Page 62: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

61

“(…), maar zoals ze zelf ook zeiden is dat de eerste twee dagen zo echt aftasten en

zelfs dat je als begeleider iets hebt van ok. Ik vind dat soms wel heel moeilijk in het

begin omdat die jongeren allemaal commentaar hebben op de andere landen en die

willen dan eigenlijk zo in hun eigen land blijven. Eigenlijk heb ik wel geleerd dat je

dat moet loslaten en dat je die jongeren zelf hun weg moet laten gaan. Je ziet wel dat

na twee tot drie dagen dat iedereen zich zo begint te mengen en te mixen en da’s echt

een keileuk proces om te zien hé. Zeker als je ziet op het einde, dan heb je pas door hoe

zes verschillende groepen één grote groep zijn geworden.” (projectbegeleider van een

groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met jongeren in een verontrustende

situatie)

“Op dat schip hadden we dan ook gezien dat die gasten communiceren. De eerste

twee, drie dagen was dat wat stroef maar vanaf dan merkten we dat ze content

waren om elkaar te zien en zag je ook direct wie het meest sociaal vaardig was. En de

vriendschappen die dan ook ontstonden. Op het einde was het afscheid dan ook

redelijk ontroerend.” (projectbegeleider van een groepsuitwisseling van een

organisatie die werkt met jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

Een mogelijkheid om dit proces te versnellen, is het organiseren van kennismakingsspelletjes, zoals blijkt

uit onderstaand interviewfragment uit het gesprek met deelnemers en projectbegeleiders van een

organisatie die werkt met jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen.

- Deelnemer 2: “Het was zo dom in het begin. Als iemand van ons iets zei, begonnen

ze te lachen en in het Spaans met elkaar te praten. Ik voelde mij daar precies wat

beledigd door en dacht wat zijn ze nu over u aan het zeggen. Dan sta je daar zo van

...”

- Projectbegeleider 1: “Had je een ongemakkelijk gevoel bij hen omdat je ze niet

begreep?”

- Deelnemer 2: “Tuurlijk in het begin. Ik voelde mij inderdaad niet op mijn gemak”

- Projectbegeleider 2: “Je had natuurlijk die andere taal. Weet je nog wat de eerste

activiteit was? Onder dat afdak, wat moest je doen?”

- Deelnemer 1: “Jajaja, we zaten allemaal op de muur, we kregen een naam van een

Spanjaard en dan moesten we die Spanjaard zoeken. Daarna moesten we samen een

blad invullen over wie onze idool enzo was. (…). Ja, dat verliep goed eigenlijk.”

Ook in een reactie op de open vraag van de standaard survey van 2011 wijst een respondent op het belang

van kennismakingsspelletjes voor de groepsvorming in een project:

“ (…) Wat de organisatie betreft, de organisatoren volgden wel een programma,

maar ze deden geen kennismakingsactiviteiten waardoor de groep minder

geïntegreerd was. (…)” (reactie van een deelnemer op de open vraag van de standaard

survey van november 2011, vertaald uit het Engels)

Interculturele vaardigheden komen op verschillende manieren aan bod in de gesprekken. Jongeren leren

hun eigen cultureel referentiekader te relativeren door de eigen cultuur in vraag te stellen. Ze zien ook in

dat culturele verschillen overbrugbaar zijn en dat culturen het resultaat zijn van wederzijdse beïnvloeding,

waardoor cultuur niet gebonden is aan landen of taal. Vooral de interculturele avonden, waarbij de

verschillende landen de eigen cultuur (en vaak is dat de eigen keuken) aan elkaar moeten voorstellen,

blijven hangen.

Page 63: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

62

“Euhm het eten ook, gewoon alles was heel lekker. De avondjes dat we elkaars land

een beetje moeten voorstellen, en die avond van Polen, die doen echt van die leuke

dansjes.” (deelnemer aan een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met

jongeren in een verontrustende situatie)

“Ze hebben minder maar ze delen wel meer. Het is niet omdat je meer hebt, dat je

daarom vrijgeviger bent. Wij hebben zoveel meer, maar realiseren ons echt niet

hoeveel wij eigenlijk anderen kunnen helpen. Hier denken we alleen maar aan

onszelf.” (deelnemer aan een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met

jongeren met emotionele stoornissen of gedragsstoornissen)

“De Maltese taal was gemengd met andere talen, voornamelijk Arabisch en Engels.

Een deel van onze groep ontdekte al snel dat heel wat woorden overeenkwamen met

het Arabisch. De kleuren en de cijfers waren bijvoorbeeld hetzelfde in het Arabisch en

het Maltees.” (deelnemer aan een groepsuitwisseling van een organisatie die

voornamelijk werkt met jongeren met een migratieachtergrond)

Een internationale ervaring biedt echter geen 100% garantie dat jongeren interculturele vaardigheden

ontwikkelen. Sommige ervaringen kunnen zelfs nieuwe stereotypen in het leven roepen, zoals blijkt uit

onderstaand gespreksfragment:

- Deelnemer 4: “(…) In Estland zijn ze echt super streng, als je iets fout doet, begin

maar met pompen.”

- Begeleider 1: “Dat zal wel typisch geweest zijn voor die organisatie in Estland. Ik

denk niet dat dat in heel Estland is.”

- Deelnemer 4: “Ja, ik denk dat wel ze, want…”

- Begeleider 1: “Dus als ik nu iets fout doe, dan moet ik pompen?”

- Deelnemer 4:” Ik weet dat niet, maar das echt wel raar, in heel Estland waren ze echt

wel streng.”

(fragment uit een gesprek over een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt

met jongeren in een verontrustende situatie)

De derde vaardigheid die vaak naar boven komt in de gesprekken met de jongeren is het spreken van een

vreemde taal. Meestal gebeurt de communicatie in een groepsuitwisseling in het Engels, waardoor de

jongeren vooral hun Engels oefenen. Vaak leren ze elkaar woorden aan waardoor ze ook een andere taal

dan het Engels leren. Er moet hierbij opgemerkt worden dat het om enkele woorden gaat. De meeste

groepsuitwisselingen duren slechts een week tot maximaal 10 dagen en in die tijd is er hoogstens tijd om

kennis te maken met een taal. Enkel de deelneemster die aan een kortstondig EVS-project heeft

deelgenomen, heeft een iets grotere talenkennis opgebouwd.

- Interviewer: “En wat is je bijgebleven?”

- Deelnemer 4: “(…) De taal leren, bij alle kampen, want meestal zo als groepje

bepaalde woorden leren dat is heel plezant omdat je anders totaal niet weet wat ze

aan het zeggen zijn en ze kunnen je van alles wijsmaken.”

(fragment uit een gesprek over een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt

met jongeren in een verontrustende situatie)

Page 64: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

63

- Interviewer: “Maar je had geen probleem om Engels met hen te praten?”

- Deelnemer 1: “Nee, en ik heb wat Spaans geleerd: guapa – guapo.”

- Deelnemer 2: “Het enigste wat ik mij herinner in het Spaans is guacamole, voor de

rest niks meer.”

(fragment uit het gesprek over de groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met

jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

- Interviewer: “Heb je ook een andere taal geleerd?”

- Deelnemer 1: “Ik heb Sloveens leren praten, ik kan bijvoorbeeld tellen tot 20 in het

Sloveens.” (…) - Telt tot 20 in het Sloveens.

- Begeleider 2: “Klinkt echt.”

- Deelnemer 1: “Ik heb ook veel scheldwoordjes geleerd.”

(fragment uit een gesprek met een jongere die deelgenomen heeft aan een

kortstondige EVS via een organisatie die werkt met jongeren in een verontrustende

situatie)

Slechts één andere vaardigheid komt uitdrukkelijk aan bod in de gesprekken met de jongeren, namelijk

omgaan met geld.

- Interviewer: “En wat is je verder nog bijgebleven?”

- Deelnemer 4: “Bij Polen, het eerste woord dat in mij opkomt is goedkoop. Dat was

echt ziek, want ik had al mijn zakgeld opgedaan en ik had nog maar 8€ bij en ik kon

nog voor heel het gezin cadeautjes kopen.”

(fragment uit een gesprek over een groepsuitwisseling van een organisatie die werkt

met jongeren in een verontrustende situatie)

3.4.2 Zelfontwikkeling

“Het was zo een plezier om deel te nemen aan het project. Ik heb leren inzien dat er

opties zijn voor verder te studeren en ik ben van plan om mijn vaardigheden en

kennis over het onderwerp van het project uit te breiden.” (reactie op de open vraag

van een deelnemer die behoort tot een kansengroep van de special survey van 2012)

Uit de RAY-studies blijkt dat er tussen jongeren uit kansengroepen en andere deelnemers niet veel

verschil in zelfontwikkeling is. Beide groepen zijn er even sterk van overtuigd dat het project persoonlijk

verrijkend is en aan hun persoonlijke ontwikkeling heeft bijgedragen. Bovendien hebben beide groepen in

gelijke mate het idee dat ze constructief hebben kunnen bijdragen aan het project. De waargenomen

verschillen hebben eerder te maken met de toekomstblik van de jongeren. Een grotere groep jongeren uit

kansengroepen heeft volgens eigen zeggen een betere kijk op een toekomstige beroepscarrière of op wat ze

nog willen leren in vergelijking met de andere deelnemers. Een groter deel van hen is ook van plan om

vreemde talen te leren.

Page 65: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

64

Figuur 22: Verschillen in gerapporteerde zelfontwikkeling tussen jongeren uit kansengroepen en

andere deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 409

* p <.05, *** p<.001

Ook wat blijvende impact van het project op zelfontwikkeling betreft, verschillen beide groepen nauwelijks.

Het is wel zo dat een grotere groep jongeren uit kansengroepen er mee akkoord gaat dat ze meer

zelfvertrouwen hebben gekregen, dat ze beter met nieuwe situaties kunnen omgaan of dat ze beter in staat

zijn om hun gedachten en gevoelens uit te drukken. Anderzijds zegt een groter percentage andere

deelnemers dat ze iets geleerd heeft over zichzelf in vergelijking met jongeren uit kansengroepen. Deze

verschillen zijn echter niet significant.

Figuur 23: Verschil in blijvende impact op zelfontwikkeling na het project tussen jongeren uit

kansengroepen en andere deelnemers, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 436

97%

95%

90%

85%

85%

82%

77%

69%

90%

96%

92%

89%

73%

65%

62%

60%

63%

67%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Participatie was een persoonlijke verrijking

Participatie heeft bijgedragen aan mijn persoonlijkeontwikkeling

Ik was in staat bij te dragen aan het project met mijn eigenideeën

Ik voel me meer zeker om op mijn eentje te reizen in een anderland

Ik ben nu van plan om vreemde talen bij te leren***

Ik heb een beter zicht op mijn professionele carrière*

Ik ben van plan een tijdje in het buitenland te wonen, tewerken of te studeren

Ik geloof dat mijn tewerkstellingskansen zijn toegenomen

Ik heb een beter zicht op wat ik nog wil studeren***

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

57%

36%

36%

31%

36%

25%

16%

49%

40%

30%

28%

20%

24%

18%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

… dat ik meer zelfvertrouwen heb

… dat ik iets over mezelf heb geleerd

… dat ik beter kan omgaan met nieuwe situaties

… dat ik zelfstandiger ben

… dat ik nu beter mijn gevoelens en ideeën kan uitdrukken

… dat ik beter kan omgaan met conflictsituaties.

… dat ik me beter kan inleven in een ander.

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 66: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

65

Zelfontwikkeling komt in mindere mate aan bod in de focusgroepgesprekken met de jongeren uit

kansengroepen. Bovendien spreken de meningen van de jongeren elkaar tegen. Sommige jongeren vinden

van zichzelf dat ze al heel zelfstandig zijn en dat het project hen op dit gebied weinig kan bieden. Anderen

stellen dan weer dat ze wel iets over zichzelf geleerd hebben. Ze hebben geleerd welke indruk ze nalaten

op anderen en proberen hiermee sinds het project rekening te houden.

- Interviewer: “Dus je zou niet zeggen dat je na het project meer zelfvertrouwen hebt? Of dat je

zelfstandiger bent?”

- Deelnemer 1: “Ik ben altijd al zelfstandig geweest.”

(fragment uit het gesprek over de groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met jongeren

met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

- Deelnemer 3: “Iedereen van mijn groepje vond mij een drukke en die trokken zo weg van mij en

dan besefte ik wel van ow ik ben te druk. En blijft mij wel nog bij. Ik ben wat rustiger geworden

sinds het kamp. Nu is dat wel verbeterd sinds dat kamp, hé?”

- Begeleider 2: “Ja.”

(fragment uit het gesprek over de groepsuitwisseling van een organisatie die werkt met jongeren

met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

Projectbegeleiders zijn echter meer dan de jongeren de mening toegedaan dat werken aan zelfvertrouwen,

het ontdekken van de eigen sterktes - samen met de interculturele ervaring - de meerwaarde vormt van

een Youth in Action project voor hun jongeren.

- Interviewer: “En puur op vlak van competenties wat hebben ze daar bijgeleerd?

Bijvoorbeeld kritisch denken of zelfstandiger worden?”

- Begeleider 1: “Ik weet niet of dat zelfstandigheid is… dat daar een heel grote impact

op is (…) maar ik bekijk het meer vanuit dat ze geconfronteerd worden met dingen in

zichzelf. Met competenties waarvan ze niet altijd dachten dat ze die hadden. Maar

zelfstandigheid? (…) Voor die projecten die wij doen, vind ik zelfstandigheid niet één

van de hoofdzaken. Maar wel het ontdekken van de eigen krachten, daar focussen wij

eigenlijk meer op. Bijvoorbeeld die zeggen: jaja, ik ken geen woord Engels, maar als

ze dan daar zijn, ontdekken ze dat ze hele zinnen kunnen spreken. Dat ze eigenlijk

meer weten dan dat ze denken.”

(fragment uit het gesprek met de begeleiders van een organisatie die werkt met

jongeren in een verontrustende situatie)

Uit de focusgroepgesprekken met de jongeren in een verontrustende situatie en jongeren met een

emotionele stoornis of gedragsstoornis, maar vooral uit de gesprekken met hun begeleiders, blijkt dat

Youth in Action projecten een belangrijk middel zijn voor het ontdekken van deze sterktes, ook buiten het

project om. Enerzijds is het project zelf voor de jongeren een vrijhaven om even de eigen situatie te

vergeten en op adem te komen. Kristensen (2013) komt eveneens tot de vaststelling dat dit een

belangrijke meerwaarde is van internationale mobiliteit voor jongeren uit kansengroepen. Deze jongeren

worden vaak geconfronteerd met (meestal negatieve) verwachtingen vanuit de directe omgeving, maar

ook vanuit de maatschappij. Een tijdje in een andere maatschappelijke context doorbrengen – mits een

goede omkadering door een gastorganisatie-, zorgt er voor dat deze jongeren even de ruimte krijgen om

niet aan deze verwachtingen te moeten voldoen. Dit kan hen de kans bieden zichzelf te herontdekken en

de eigen sterktes te verkennen. Anderzijds maken de projectbegeleiders gebruik van de ervaringen

opgedaan in het project tijdens begeleidingsgesprekken als de jongere een moeilijkere periode meemaakt.

Page 67: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

66

Ze gaan expliciet verwijzen naar het project en roepen herinneringen aan hun gevoelens op. Enkele

jongeren doen dit ook spontaan uit zichzelf.

“Je ziet dat ook met de EVS trajecten (…) die daar iets hebben meegemaakt in dat

gastgezin, eigenlijk gewoon eens een gezin hebben kunnen ervaren. Waar die

jongeren meedraaien in een normale gezinssituatie en dat ze eigenlijk wel ontdekken

dat ze meer in hun mars hebben dan ze zelf denken.” (projectbegeleider van een

organisatie die werkt met jongeren in een verontrustende situatie)

“Ja, zo'n kamp is heel kort, maar dat blijft echt wel hangen, denk ik. Want we hebben

nu een jongere hierboven in de leefgroep waar het heel slecht mee gaat. Die heeft een

brief geschreven naar ons. Zie, het gaat echt niet goed met mij etc. Ze heeft daarbij

ook de toffe momenten opgenoemd. En één van die toffe momenten was dan de

groepsuitwisseling. Dat ze het echt zo goed daar heeft gehad. Je ziet die jongeren echt

wel opleven.” (projectbegeleider van een organisatie die werkt met jongeren in een

verontrustende situatie)

3.4.3 Europese identiteitsontwikkeling

“Ik denk dat dit soort projecten heel goed zijn voor Europa omdat het een Europese

geest voortbrengt. Ik hoop dat meer jongeren deel zullen nemen aan dit soort

projecten of uitwisselingen zodat ze andere culturen leren kennen en mee helpen

bouwen aan een beter Europa.” (reactie van een deelnemer die behoort tot een

kansengroep op de open vraag van de special survey van 2012)

De RAY-onderzoeken tonen aan dat jongeren uit kansengroepen meer akkoord gaan met uitspraken die

wijzen op het vormen van een Europese identiteit. Deze verschillen zijn echter niet significant. Dit wijst er

op dat Youth in Action projecten voor beide groepen eenzelfde bijdrage leveren aan deze

identiteitsvorming. Verder is 49% van de jongeren uit kansengroepen meer geïnteresseerd geworden in

Europese aangelegenheden, voor 41% is hun interesse gelijk gebleven en bij 10% is die interesse

afgenomen. Onder de andere deelnemers zijn deze percentages respectievelijk 53%, 41% en 6%.

Figuur 24: Verschil in Europese identiteitsvorming tussen jongeren uit kansengroepen en

andere deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 416

87%

80%

67%

79%

72%

64%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ben me bewust geworden vangemeenschappelijke Europese

waarden

Ben me meer bewust van demulticulturele samenstelling van

Europa

Voel me meer Europeaan

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 68: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

67

Ook onder jongeren uit kansengroepen leeft niet altijd een positief beeld over Europa en de EU, zoals uit

deze reactie op de open vraag uit de RAY-studies blijkt:

“Mijn mening over Europa is zeer negatief. Meer en meer mensen distantiëren zich

van het slecht functionerende Europa. Het idee achter de EU is goed maar zoals nu

trekt het op niet veel. We hebben NIETS te zeggen, de EU politici zijn dictators die

doen wat ze willen!” (reactie van een deelnemer op de open vraag uit de standaard

survey van mei 2013)

3.4.4 Sociale netwerkvorming

“Hi, het wat een fantastisch project waarlangs ik fantastische mensen heb leren

kennen. Het was een bruikbare ervaring” (reactie op de open vraag van een

deelnemer die tot een kansengroep behoort uit de standaard survey van 2013, vertaald

uit het Engels)

Jongeren uit kansengroepen zijn in dezelfde mate mensen uit andere landen tegengekomen waarmee ze

nog steeds contact onderhouden in vergelijking met de andere deelnemers. Ze ontmoeten wel in meerdere

mate iemand die iets kan betekenen voor hun professionele carrière vergeleken met de andere

deelnemers.

Figuur 25: Verschil in sociale netwerkvorming tussen jongeren uit kansengroepen en andere

deelnemers, percentage instemming (2011, 2013, 2014), N = 416

De focusgroepgesprekken tonen aan dat de jongeren goede herinneringen hebben aan de andere jongeren

uit de projecten en dat er tijdens de projecten heel wat koppeltjes ontstaan, maar echt veel blijvende

relaties houden ze er niet aan over. De voornaamste reden is dat het vaak over kortdurende

groepsuitwisselingen gaat. Degene die er wel blijvende contacten aan overhouden zijn die jongeren die

voor een langere tijd naar het buitenland zijn gegaan (via EVS) of jongeren die betrokken zijn geweest bij

de voorbereiding van het project.

89%

85%

75%

84%

60%

64%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ik heb mensen uit andere landen lerenkennen waarmee ik nog steeds contact

heb

Ik heb mensen uit andere landen lerenkennen die nuttig kunnen zijn voor mijn

beroepsleven ***

Ik heb mensen leren kennen in anderelanden die nuttig kunnen zijn voor mijn

sociaal en politiek leven

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 69: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

68

“Een goed JINT kamp wordt altijd berekend met het aantal koppels op het einde van

het kamp: hoe meer, hoe beter het kamp is geweest.” (projectbegeleider uit het

gesprek over de groepsuitwisseling van de organisatie die werkt met jongeren in een

verontrustende situatie)

- Begeleider 1: “We hebben dus ook op voorhand alles voorbereid met de Spaanse

begeleiders, dat zat ook in het project. Er is dan ook een jongen van bij ons mee

geweest, (…). Omdat we dan moesten de boel organiseren. Die heeft dat

wonderbaarlijk goed gedaan.”

- Begeleider 2: “En die had ook direct azo van ,... als die gasten dan zoveel maanden

later terugkeerden kende hij ze ook direct zo.”

- Begeleider 1: “Die staat nog altijd via Facebook in contact met de Spaanse jongeren.”

(fragment uit het gesprek met de projectbegeleiders van de organisatie die werkt met

jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

“Enkel [naam deelnemer] is eenmaal meegegaan op voorhand naar Malta om te

helpen met de voorbereiding, maar zij hadden eigenlijk geen contact. Noch via Skype

noch via Facebook. Achteraf wel maar niet op voorhand.” (interview met de

projectbegeleider van het jeugdhuis die voornamelijk met jongeren met een

migratieachtergrond werkt)

- Begeleider 1: “Hebben jullie nog altijd contact?”

- Deelnemer 1: “Met de meisjes wel, ik heb zaterdag nog geskypet met één van die

meisjes. Ze vragen hoe het is en ze vragen heel de tijd wanneer ik terug kom naar

Slovenië. Ik heb gezegd dat ik misschien dees jaar niet kom, maar volgend jaar.”

(fragment uit het gesprek over de groepsuitwisseling van de organisatie die werkt met

jongeren in een verontrustende situatie)

3.4.5 Actief Burgerschap

“Dankzij de Youth in Action projecten en de vormingen van salto of de Raad van

Europa ben ik veel actiever geworden in het verenigingsleven, vooral in de

vredesbeweging, voor vriendschap, wederzijds respect en de mensenrechten.”

(reactie van een deelnemer die behoort tot een kansengroep op de open vraag van de

standaard survey van november 2011, vertaald uit het Frans)

Jongeren uit kansengroepen rapporteren in hogere mate dat bepaalde waarden, die betrekking hebben op

actief burgerschap, voor hen belangrijker zijn geworden na hun participatie, blijkt uit de RAY gegevens.

Deze verschillen zijn echter niet groot genoeg om significant te zijn. Er is één uitzondering. Een groter

percentage jongeren uit kansengroepen dan andere jongeren stelt meer respect voor andere culturen te

hebben gekregen. Dit verschil is significant omdat 5% van deze jongeren ook beweert dat ze juist minder

respect hebben gekregen voor andere culturen terwijl andere jongeren in grotere mate beweren dat hun

respect voor andere culturen niet veranderd is.

Page 70: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

69

Figuur 26: Verschil in gerapporteerde evolutie in burgerschapswaarden tussen jongeren uit

kanengroepen en andere deelnemers, procent belangrijker geworden (2011, 2013, 2014), N =

404

In hun politieke attitudes verschillen jongeren uit kansengroepen niet van andere jongeren. Opnieuw zien

we dat ze in hogere mate akkoord gaan met de politieke uitspraken. Enige uitzondering is de stelling dat

jonge mensen betrokken moeten zijn in de Europese politiek.

Figuur 27: Verschil in politieke attitudes tussen jongeren uit kansengroepen en andere

deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 404

38%

56%

44%

49%

49%

57%

53%

59%

43%

46%

47%

39%

53%

56%

52%

52%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

mensenrechten

individuele vrijheid

democratie

vrede

gelijkheid

solidariteit

tolerantie

respect voor andere culturen*

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

97%

97%

85%

90%

94%

95%

90%

83%

75% 80% 85% 90% 95% 100%

Het is belangrijk voor jonge mensen omover sociale en politieke onderwerpen te

discussiëren

Het is belangrijk dat jongeren gebruikmaken van hun recht gehoord te worden in

het politiek besluitvormingsproces

Het is belangrijk voor jonge mensen ombetrokken te zijn in de Europese politiek

Het is belangrijk voor jongeren om in directcontact te staan met politici

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 71: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

70

Ook in hun actief burgerschap zien we hetzelfde patroon. Jongeren uit kansengroepen rapporteren in

hogere mate actief burgerschap, maar deze verschillen zijn niet significant. Opvallend is ook dat 13% van

de jongeren uit kansengroepen en 10% van de andere jongeren beweren dat na participatie hun steun voor

mensen in een achterstellingspositie afgenomen is. Acht procent van jongeren uit kansengroepen en 10%

van de andere jongeren zijn minder bereid geworden op te komen tegen racisme en 10% van de jongeren

uit kansengroepen en 8% van de andere jongeren hebben hun deelname aan het sociale en politieke leven

teruggedraaid.

Figuur 28: Verschillen in actief burgerschap tussen jongeren uit kansengroepen en andere

deelnemers, percentage groter geworden (2011, 2013, 2014), N = 404

3.5.6 Tevredenheid met Youth in Action projecten

“Dit was een ongelooflijke ervaring omdat ik ongelooflijke mensen heb leren kennen

die me veel hebben geleerd.” (respons op de open vraag van een deelnemer die tot een

kansengroep behoort uit de standaard survey van november 2011)

Zowel de RAY-respondenten uit kansengroepen als jongeren in het algemeen zijn in hoge mate tevreden

over Youth in Action. Doorgaans gaan jongeren uit kansengroepen in mindere mate akkoord met de

uitspraken die wijzen op tevredenheid. Een hoger percentage van hen plant toch een toekomstige

participatie en een groter aandeel van hen heeft reeds iemand aangeraden deel te nemen. Deze verschillen

zijn echter niet significant. Het enige significante verschil is dat jongeren uit kansengroepen minder het

gevoel hebben dat hun verwachtingen door het project ingelost zijn.

43%

51%

43%

36%

41%

32%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Ik participeer aan het sociale enpolitieke leven

Ik ben bereid om tegen racisme,xenofobie en intolerantie op te komen

Mensen in een achterstellingpositiehebben mijn steun

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 72: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

71

Figuur 29: Verschillen in tevredenheid met Youth in Action-projecten tussen jongeren uit

kansengroepen en andere deelnemers (2011, 2013, 2014), N = 436

Ook de focusgroepen met de jongeren uit kansengroepen getuigen van een hoge tevredenheid met Youth

in Action. Hoewel sommige jongeren de eerste keer echt moeten geduwd en zelfs verplicht worden om

deel te nemen, is het enthousiasme om terug deel te nemen aan een project heel groot onder deze

jongeren. Ook hier echter geldt dat niet voor iedereen een project een positieve ervaring is.

“Dat is echt plezant! Echt waar! Als ze tegen mij zeggen dat het kamp in Polen

goedgekeurd is, dan ga ik direct mee! Ze moeten dat zelfs niet vragen aan mij.”

(deelneemster aan het gesprek over de groepsuitwisseling van de organisatie die werkt

met jongeren in een verontrustende situatie)

95%

92%

84%

87%

92%

86%

98%

95%

94%

92%

85%

84%

75% 80% 85% 90% 95% 100%

Ik zou anderen aanraden deel te nemenaan een gelijkaardig project

Ik voelde me goed geïntegreerd in hetproject

In het algemeen zijn mijn verwachtingeningelost in dit project*

Ik zou anderen aanraden een gelijkaardigproject op te zetten.

Ik ben van plan om de volgende jaren terugmee te doen aan een gelijkaardig project

Ik heb reeds anderen aanbevolen om deelte nemen aan een gelijkaardig project

Andere participanten Jongeren uit kansengroepen

Page 73: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

72

4 Hoe effectief is Youth in Action?

De effectiviteit van een programma als Youth in Action wordt bepaald door de mate waarin het programma haar doeleinden bereikt. Youth in Action heeft vijf hoofddoelstellingen (Van den Berghe & Beernaert, 2010):

- Het versterken van het actief burgerschap en de Europese identiteit van jongeren - Meer solidariteit en tolerantie bij jongeren - Het promoten van de onderlinge verstandhouding van jongeren uit verschillende landen - Het bevorderen van de kwaliteit van ondersteunende initiatieven voor het Europees jeugdwerk - Het bevorderen van Europese samenwerking in het jeugdwerk

Van den Berghe en Beernaert (2010) stellen dat er nog een zesde impliciete doelstelling is.

Europa verwacht ook dat het Youth in Action programma via competentie-ontwikkeling

bijdraagt aan het levenslang leren van deelnemers aan een project, maar ook aan dat van de

projectbegeleiders, zodat hun bekwaamheid om hun eigen weg te vinden op de arbeidsmarkt

verhoogt. We kunnen deze zes doelstellingen verdelen in twee groepen van doelstellingen. De

eerste groep doelstellingen is gericht op de betrokkenen die deelnemen aan een project. Het

betreft de eerste drie doelstellingen uit bovenstaand lijstje, maar ook de impliciete

verwachting dat Youth in Action bijdraagt aan de tewerkstellingskansen van de betrokkenen.

De twee laatste doelstellingen hebben betrekking op het jeugdwerk of misschien nog beter,

de verschillende organisaties die betrokken zijn in Youth in Action, want niet alle

organisaties behoren tot het jeugdwerk.

Vooraleer een antwoord kan gegeven worden in welke mate Youth in Action effectief is voor de

betrokkenen en voor organisaties, dienen toch enkele opmerkingen hernomen te worden die die

evaluatoren van het tussentijds rapport hebben gemaakt en die een complicatie vormen voor de evaluatie

(Van den Berghe & Beernaert, 2010).

De eerste opmerking is dat de doelstellingen van Youth in Action heel algemeen geformuleerd zijn en

talrijk zijn. Bovendien is één van de belangrijkste doelstellingen van het programma, het stimuleren van

internationale mobiliteit en leren door mobiliteit, niet opgenomen als een expliciete doelstelling (Van den

Berghe & Beernaert, 2010). Een bijkomend probleem is dat deze doelstellingen niet altijd even

operationaliseerbaar en kwantificeerbaar zijn. Wanneer is iemand een actieve burger en wat wordt er

precies verstaan onder actief burgerschap? Vanaf welk niveau van instemming met een uitspraak is er

sprake dat een doelstelling is bereikt? In deze eindevaluatie is een pragmatische houding ingenomen. We

roeien met de riemen die we hebben. Aan het opzet van het onderzoek van de RAY-groep zijn er

beperkingen, maar het is het beste materiaal dat er voor handen is. Wat de kwantificatie van de

doelstellingen betreft, is de volgende procedure gevolgd. Indien een vraag vier antwoordmogelijkheden

had (twee negatieve: helemaal niet mee eens of niet eens, twee positieve: helemaal mee eens of eens)

werden de positieve antwoorden bij elkaar opgeteld. De volgende grenzen worden vervolgens gebruikt om

een uitspraak te doen over de mate waarin een doelstelling is bereikt:

- Een doelstelling is in hoge mate bereikt indien er een instemming is van meer dan 80% bij

de betrokkenen

- Een doelstelling is matig bereikt indien de mate van instemming schommelt tussen 50% en

80%

- Een doelstelling is weinig bereikt indien de mate van instemming lager ligt dan 50%

Page 74: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

73

Bij sommige vragen zijn er drie antwoordmogelijkheden aangeboden (minder belangrijk geworden,

hetzelfde gebleven, belangrijker geworden). In dat geval zijn de antwoordmogelijkheden behouden

gebleven en zijn de volgende grenzen gebruik:

- Een doelstelling is in hoge mate bereikt indien ‘belangrijker geworden’ meer dan 50%

bedraagt bij de betrokkenen

- Een doelstelling is matig bereikt indien ‘belangrijker geworden’ schommelt tussen 33% en

50%

- Een doelstelling is weinig bereikt indien ‘belangrijker geworden’ lager ligt dan 33%

Deze grenzen zijn arbitrair, maar bieden wel een houvast voor de eindevaluatie.

Een tweede complicatie voor de eindevaluatie is dat verschillende stakeholders compleet andere

verwachtingen koesteren ten aanzien van een Youth in Action project. Deze waarneming maakten Van

den Bergh en Beernaert al in 2010. Het voorgaande deel van dit rapport bevestigt alleen maar deze

waarneming. Op beleidsniveau zijn de doelstellingen gericht op belangrijke politieke, sociale, culturele en

zelfs economische transformaties, waarbij de nadruk vooral ligt op de uitkomsten van het programma.

Het werkveld beziet het programma eerder als een middel om extra kansen te creëren voor hun

deelnemers, om nieuwe jongeren te bereiken of om aan productvernieuwing te doen. Voor hen is het

proces waarin dit tot stand komt minstens even belangrijk als het uiteindelijk doel. We kunnen daar aan

toevoegen dat deelnemers ook zelf nog eens andere verwachtingen koesteren. Die gaan eerder in de

richting van eens een ander land zien, nieuwe mensen leren kennen en er mee plezier maken, liefst via

leuke activiteiten.

4.1 Hoe effectief is Youth in Action voor de betrokkenen?

4.1.1 Het promoten van actief burgerschap

De gegevens van de RAY-bevraging tonen aan dat Youth in Action de doelstelling, het promoten van het

actief burgerschap van jongeren, matig tot in hoge mate heeft bereikt voor projectbegeleiders. Wat

deelnemers betreft, moeten we deze doelstelling verder opsplitsen in burgerschapswaarden, politieke

waarden en actief burgerschap. Wat politieke waarden betreft, heeft Youth in Action deze doelstelling in

grote mate behaalt. Het is echter de vraag of deze hoge cijfers enkel en alleen te wijten zijn aan Youth in

Action. Wat de twee andere dimensies (burgerschapswaarden en actief burgerschap) betreft, heeft Youth

in Action deze doelstelling matig tot in hoge mate behaald, zowel voor alle deelnemers als voor

deelnemers uit kansengroepen, waarbij de vorming van burgerschapswaarden in iets hogere mate bereikt

is dan het actief burgerschap zelf. Enkele resultaten:

- Ik ben meer betrokken in het sociale en politieke leven: 72% projectbegeleiders

- Het ontwikkelen van burgerschapscompetenties: 85% projectbegeleiders

- Ik participeer aan het sociale en politieke leven (groter geworden) (vraagstelling met drie

mogelijke antwoorden): 36% voor alle deelnemers, 43% voor deelnemers uit kansengroepen

- Politieke attitudes: 83% tot 94% voor alle deelnemers, 85% tot 97% voor deelnemers uit

kansengroepen

Page 75: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

74

- Vrede is belangrijker geworden (vraagstelling met drie mogelijke antwoorden): 40% voor

alle deelnemers, 49% voor deelnemers uit kansengroepen

- Democratie is belangrijker geworden(vraagstelling met drie mogelijke antwoorden): 45%

voor alle deelnemers, 44% voor deelnemers uit kansengroepen

- Individuele vrijheid is belangrijker geworden (vraagstelling met drie mogelijke

antwoorden): 47% voor alle deelnemers, 56% voor deelnemers uit kansengroepen

- Mensenrechten zijn belangrijker geworden (vraagstelling met drie mogelijke antwoorden):

42% voor alle deelnemers, 38% voor deelnemers uit kansengroepen

- Iets realiseren voor de gemeenschap of maatschappij: 81% alle deelnemers, 83% voor

deelnemers uit kansengroepen

- Ernstig discussiëren over politiek: 60% alle deelnemers, 62% voor deelnemers uit

kansengroepen

4.1.2 Het bevorderen van een Europese identiteit

De gegevens van de RAY-bevraging tonen aan dat de doelstelling, de versterking van de Europese

identiteitsvorming van jongeren, matig tot in hoge mate wordt bereikt voor projectbegeleiders en

overwegend matig voor alle deelnemers. Onder jongeren uit kansengroepen heeft Youth in Action deze

doelstelling matig tot in hoge mate bereikt. Enkele resultaten op een rij:

- Ik ben me meer bewust geworden van de multiculturele samenstelling van Europa: 89%

voor projectbegeleiders, 79% voor alle deelnemers, 87% voor deelnemers uit kansengroepen

- Ik heb meer interesse gekregen voor Europese aangelegenheden: 82% voor

projectbegeleiders

- Mijn interesse voor Europese aangelegenheden is vermeerderd (vraagstelling

met drie mogelijke antwoorden): 51% voor alle deelnemers, 49% voor

deelnemers uit kansengroepen

- Mijn beeld van de EU is verbeterd (vraagstelling met drie

antwoordmogelijkheden): 33% voor alle deelnemers, 40% voor deelnemers uit

kansengroepen.

- Ik voel me meer Europeaan: 77% voor projectbegeleiders, 62% voor alle

deelnemers, 67% voor deelnemers uit kansengroepen

- Ik ben me meer bewust geworden van gemeenschappelijke Europese waarden:

79% voor alle deelnemers, 87% voor deelnemers uit kansengroepen

4.1.3 Het stimuleren van tolerantie en solidariteit

De tweede doelstelling, meer tolerantie en solidariteit bij jongeren, is in hoge mate bereikt voor

projectbegeleiders en matig tot in hoge mate voor alle deelnemers, inclusief deelnemers uit

kansengroepen.

- Ontwikkeling van interculturele competenties: 94% projectbegeleiders

- Kunnen omgaan met mensen met een andere culturele achtergrond: 88% alle

deelnemers, 95% van deelnemers uit kansengroepen

- Respect voor andere culturen is belangrijker geworden (vraagstelling met drie

antwoordmogelijkheden): 53% voor alle deelnemers, 59% voor deelnemers uit

kansengroepen

- Gelijkheid is belangrijker geworden (vraagstelling met drie

antwoordmogelijkheden): 56% voor alle deelnemers, 49% voor deelnemers uit

kansengroepen

Page 76: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

75

- Tolerantie is belangrijker geworden (vraagstelling met drie

antwoordmogelijkheden): 52% voor alle deelnemers, 53% voor deelnemers uit

kansengroepen

- Solidariteit is belangrijker geworden (vraagstelling met drie

antwoordmogelijkheden): 56% voor alle deelnemers, 57% voor deelnemers uit

kansengroepen

- Mensen in een achterstellingspositie hebben meer mijn steun (vraagstelling

met drie antwoordmogelijkheden): 34% alle deelnemers, 43% voor deelnemers

uit kansengroepen

- Ik ben meer bereid om op te komen tegen racisme, intolerantie en xenofobie

(vraagstelling met drie antwoordmogelijkheden): 42% voor alle deelnemers,

51% voor deelnemers uit kansengroepen

4.1.4 Het vergroten van wederzijdse verstandhouding tussen jongeren uit

verschillende landen

Het promoten van de onderlinge verstandhouding tussen jongeren uit verschillende landen is in matige

tot in hoge mate bereikt voor alle deelnemers, inclusief deelnemers uit kansengroepen. Enkele resultaten:

- Ontwikkeling van samenwerken in een team: 88% voor alle deelnemers, 84%

voor deelnemers uit kansengroepen

- Ontwikkeling van een gemeenschappelijk standpunt zoeken indien er

onenigheid is: 87% voor alle deelnemers, 82% voor deelnemers uit

kansengroepen

- Ik heb mensen leren kennen uit andere landen: 84% voor alle deelnemers, 89%

voor deelnemers uit kansengroepen

- Ik heb mensen leren kennen uit andere landen die nuttig kunnen zijn voor mijn

beroepsleven: 62% voor alle deelnemers, 85% voor deelnemers uit

kansengroepen

- Ik heb mensen leren kennen uit andere landen die nuttig kunnen zijn voor mijn

sociaal en politiek leven: 63% voor alle deelnemers, 75% voor deelnemers uit

kansengroepen

4.1.5 Het bevorderen van tewerkstellingskansen via competentie-ontwikkeling

De mate waarin competenties worden ontwikkeld verschilt heel sterk naargelang competentie. Youth in

Action draagt bij projectbegeleiders in hoge mate bij tot de ontwikkeling van interculturele competenties,

interpersoonlijke competenties, burgerschapscompetenties, zin voor initiatief en het spreken van een

vreemde taal. Dit zijn zeer centrale competenties in het Youth in Action programma. Daarnaast draagt

Youth in Action matig bij aan de ontwikkeling van culturele creativiteit, ondernemerschap, leren leren en

digitale competenties bij projectbegeleiders. Het draagt bij hen in beperkte mate bij tot

mediageletterdheid, het spreken van de eerste taal, wetenschappelijke competenties en wiskundige

competenties. Hoewel deze laatste niet centraal staan in het programma, rapporteert meer dan één op vijf

dat ze deze competenties hebben ontwikkeld.

Youth in Action promoot in hoge mate de ontwikkeling van interpersoonlijke vaardigheden, interculturele

vaardigheden, het spreken van vreemde talen, burgerschapsvaardigheden, het ondernemerschap en het

spreken van de eerste taal van alle deelnemers. Het draagt matig bij tot de ontwikkeling van wiskundige

vaardigheden, zin voor initiatief, leren leren, en creativiteit. Het draagt weinig bij tot het ontwikkelen van

mediavaardigheden en digitale vaardigheden van alle deelnemers.

Page 77: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

76

Bij deelnemers uit kansengroepen bevordert Youth in Action in hoge mate de interculturele vaardigheden,

de interpersoonlijke vaardigheden, het spreken van een vreemde taal en burgerschapsvaardigheden. Het

draagt matig bij tot de ontwikkeling van alle andere vaardigheden, wat er weer eens op wijst dat in Youth

in Action in hogere mate de vaardigheden van deelnemers uit kansengroepen worden bevorderd.

Hier moet wel bij vermeld worden dat sommige projecten wel bepaalde vaardigheden bevorderen, maar

dat dit tegelijkertijd beperkt is. De ontwikkeling van spreken van een vreemde taal is beperkt tot het

spreken van enkele woorden. Dit komt omdat heel wat deelnemers slechts voor een korte duur

participeren aan een project. Projecten waar jongeren langduriger participeren hebben een veel

belangrijker impact op de ontwikkeling van bepaalde vaardigheden.

Youth in Action bevordert dus een heel breed gamma aan vaardigheden en competenties van zowel

projectbegeleiders als deelnemers. Daarbij komt nog eens dat Youth in Action in hoge mate bijdraagt tot

het zelfvertrouwen en de persoonlijke ontwikkeling van projectbegeleiders en deelnemers, vooral dan van

deelnemers uit kansengroepen. Deze laatste groep krijgt door haar participatie ook meer zicht op haar

toekomstige plannen. Hierdoor vergroot Youth in Action onrechtstreeks de tewerkstellingskansen van

projectbegeleiders en deelnemers. De vraag is echter in welke mate de betrokkenen dit zich realiseren en

gebruik maken van de middelen die hen aangereikt worden om dit aan te tonen.

Figuur 30: Het gebruik van Youthpass in projecten (2011, 2013, 2014), N = 86

Om de vaardigheden, die deelnemers hebben opgedaan in een Youth in Action-project, zichtbaarder te

maken, heeft de EU sinds 2007 Youthpass geïntroduceerd en geleidelijk aan uitgerold. Een Youthpass is

een document waarmee jongeren kunnen aantonen welke vaardigheden of competenties ze hebben

opgebouwd via hun participatie aan Youth in Action. Volgens net niet de helft van de projectbegeleiders

(49%) is er gebruik gemaakt van Youthpass in hun project en volgens één op vijf (21%) niet. Opvallend is

dat bijna 30% van de projectbegeleiders dit zich niet kunnen herinneren of het niet weten.

In die projecten waarin Youthpass geïntroduceerd is, is er in hoge mate sprake van kennis over en gebruik

van Youthpass. Meer dan 80% van de projectbegeleiders stelt dat ze de nodige informatie er over heeft

gekregen, dat deze informatie verstaanbaar was en dat de deelnemers zelf op de hoogte zijn gebracht van

Youthpass. Meer dan 80% van de deelnemers wilde een Youthpass en 90% van de deelnemers heeft er

29%

30%

22%

31%

26%

9%

63%

56%

70%

43%

59%

81%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ik heb alle nodige informatie gekregen inverband met Youthpas

De informatie over Youthpass was helderen verstaanbaar

De deelnemers zijn gedetailleerd op dehoogte gebracht van Youthpass

Youthpass is ruim geïntegreerd in hetproject

De deelnemers wilden een Youthpass

De deelnemers ontvingen een Youthpass

ietwat waar zeer waar

Page 78: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

77

effectief één gekregen. Enkel de integratie van Youthpass zelf in het project (als middel om na te denken

over wat deelnemers bijgeleerd hebben in het project) gebeurt in mindere mate.

De kennis over Youthpass onder alle deelnemers is eerder gering. Slechts 47% van de deelnemers kent

Youthpass, 41% is er zeker van dat ze het niet kent en 12% kan het zich alvast niet herinneren. Dat wil

zeggen dat meer dan de helft van de deelnemers Youthpass niet kent of zich niet kan herinneren of ze er

ooit van gehoord heeft. Het bezit van een Youthpass onder alle deelnemers is zelfs nog lager: 37% heeft

een Youthpass, 52% niet en 11% weet het niet. Onder deelnemers uit kansengroepen is de kennis over

Youthpass matig. Namelijk 52% kent Youthpass, 30% niet en 18% weet het niet zo goed. Het bezit van

Youthpass is gering, maar minder laag dan onder alle deelnemers. 43% van deelnemers uit

kansengroepen bezit een Youthpass, 46% niet. De rest weet het niet meer of kan het zich niet herinneren.

In het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders kwam Youthpass ook ter sprake. Hieruit valt op te

maken dat Youthpass ook niet altijd gekend is onder alle projectbegeleiders en dat sommige, maar niet

alle projectbegeleiders de Youthpass ervaren als een administratieve last. Vooral de

gebruiksvriendelijkheid van de website waarmee een Youthpass moet aangemaakt worden, wordt aan de

kaak gesteld. Vooral voor het verbeteren van verkeerd ingevoerde gegevens blijkt het systeem weinig

gebruiksvriendelijk. Er moet wel op gewezen worden dat andere projectbegeleiders weinig problemen

ervaren met deze tool. De geringe kennis over Youthpass en het feit dat de website niet voor iedereen

gemakkelijk is blijkt uit volgend fragment uit het gesprek:

- Projectbegeleider 3: “En die Youthpass, echt waar?”

- Projectbegeleider 2: “Ja, wat is dat?”

- Projectbegeleider 3: “Daar heb ik zwaar op zitten zuchten.”

- Projectbegeleider 2: “Ja, maar wat is dat eigenlijk?”

- Projectbegeleider 3: “Dat is een soort certificaat. (…). Iedereen moet een certificaat krijgen

en daar staat dan op wat die allemaal heeft geleerd. Maar eer dat je dat gemaakt hebt op

die website… Het is waar, hé.”

- Projectbegeleider 2: “Ik weet dat ik op het eindrapport ook dat woord Youthpass ben

tegengekomen en op het indiendossier. Ik weet nog altijd niet wat dat is. Er staat daar een

vraag over in het dossier en dan moet ik ‘No’ aanvinken en dan denk ik van oei, shit.”

(…)

- Projectbegeleider 1: “Ja maar, het gaat tegenwoordig iets vlotter hoor.”

- Projectbegeleider 3: “Is het waar?”

- Projectbegeleider 1: “Ik heb er me niet aan gestoord en ik ben iemand die zich

vlug stoort.”

Een ander discussiepunt onder de projectbegeleiders is het nut van de Youthpass. Volgens enkele

projectbegeleiders is een Youthpass een extra, onnodige administratieve verzwaring van het project.

Jongeren hebben volgens hen in Vlaanderen weinig aan een Youthpass. Jongeren, die absoluut willen

verwijzen naar hun internationale ervaring, zullen dit spontaan opnemen in hun CV. Ze zullen zelfs niet

verwijzen naar de Youthpass, want Youthpass is weinig tot niet gekend bij de werkgevers.

- Interviewer: “Youthpass, wie maakt er daar gebruik van?”

- Projectbegeleider 1: “Ik geef dat aan mijn jongeren en dan vragen die: wat is dees? En dan

zeg ik: dat is Youthpass. Dan staan die daar naar mij te staren.”

- Projectbegeleider 3: “Dan moet je zeggen, daar kan je heel veel mee doen.”

- Projectbegeleider 1: “Neen, maar ik denk dat ik daar wel een punt heb. In Vlaanderen kan

je daar niets mee doen. ”

Page 79: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

78

- Projectbegeleider 6: “Maar hoeveel werkgevers kennen Youthpass?”

Niet iedereen is die mening toegedaan. Het zijn projectbegeleiders die vooral werken met jongeren uit

kansengroepen die de meerwaarde van een Youthpass beklemtonen. Hun jongeren kunnen minder

diploma’s of officiële documenten voorleggen waaruit blijkt dat ze bepaalde competenties hebben. Voor

hen is een Youthpass wel nuttig en deze jongeren gebruiken Youthpass ook actief. Bovendien beschouwen

ze Youthpass niet enkel als een certificaat met een lijstje van verworven competenties die voorgelegd

kunnen worden aan een potentiële werkgever. Het is voor hen ook een middel om jongeren te doen

exploreren en reflecteren over de eigen sterktes.

- Interviewer: “Hebben jullie ervaring met Youthpass?”

- Projectbegeleider 4: “Vorig jaar hebben we een project gedaan over jobs, over

werkloosheid bij jongeren en de focus was op Youthpass. Hun talenten en hun valoir

benoemen.”

- Projectbegeleider 6:”Maar daar zit dan ook de waarde in, niet dat ze dat hebben op papier,

maar dat ze dan achteraf kunnen nadenken over wat ze er hebben geleerd en welke

competenties ze hebben opgebouwd. Dat kan voor bepaalde jongeren wel waardevol zijn,

eens bij dat proces stil te staan…”

- Projectbegeleider 4: “Maar we weten wel niet wat de impact is op de arbeidsmarkt.“

- Interviewer: “Hebben jullie er zicht op of jongeren dat echt wel gebruiken?”

- Projectbegeleider 4: “Ja, op hun CV. Jongeren van 15 en 16 die hebben geen enkele andere

ervaring, werkervaring. Zij gebruiken wel de Youthpass.”

Een Europese bevraging (Taru & Kloosterman, 2013) onder meer dan 1100 deelnemers aan Youth in

Action-projecten over Youthpass, bevestigt dat deelnemers dit certificaat appreciëren. 70% tot 80% van

de ondervraagden zijn van plan om op hun CV te verwijzen naar Youthpass bij het zoeken naar een job en

40% bij hun zoektocht naar een instelling voor hoger onderwijs of bij het opstarten van een eigen bedrijf.

Deelnemers zijn het meest enthousiast over Youthpass kort na hun participatie aan een project, maar

neemt af met de tijd. In welke mate er daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van Youthpass is minder

duidelijk. Het certificaat maakt deelnemers, maar eveneens projectbegeleiders, meer bewust van welke

competenties er ontwikkeld worden in een project en welk soort leren er plaats vindt in het jeugdwerk. Zo

versterkt het ook het jeugdwerk en verhoogt Youthpass het sociaal draagvlak voor het jeugdwerk.

Diezelfde studie brengt aan het licht dat deelnemers ondersteuning wensen bij het invullen van de module

over de zelfevaluatie. Projectbegeleiders vinden de acht kerncompetenties te abstract en veel te complex

geformuleerd.

De bereikte projectbegeleiders uit het focusgroepgesprek hebben dus hun twijfels over het nut van

Youthpas voor de arbeidsmarkt omdat het nauwelijks gekend is bij werkgevers. Ook ex Europese

vrijwilligers maken zich zorgen over welk beeld werkgevers hebben over EVS, zoals blijkt uit volgende

reactie op de open vraag uit de RAY-bevragingen:

“Een EVS vrijwilliger kan heel veel taken toebedeeld krijgen of juist weinig,

afhankelijk van het project. Het probleem dat zo ontstaat, is het beeld dat

toekomstige werkgevers krijgen van onze EVS ervaring. Als ik zeg dat ik veel

gewerkt heb (binnen de EVS uren) en een volledige werkervaring heb gehad, heel

veel heb bijgeleerd over teamwerk, maar ook individueel, dan herinneren ze er mij

aan dat het maar vrijwilligerswerk is en dat ik onmogelijk een volledige

professionele werkervaring kan hebben opgedaan via EVS. (…) Kortom, het is goed

Page 80: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

79

dat vrijwilligers verantwoordelijkheden krijgen. Ik vrees echter dat toekomstige

werkgevers deze ervaringen onderschatten door al de dingen waarvan gesteld wordt

dat EVS NIET is (het is GEEN stage, het is GEEN job, enz.). Anderen denken dat EVS

een jaar lang plezier maken is en in hun ogen maakt dat een EVS ervaring en

Youthpass weinig waardevol.” (reactie op de open vraag van een deelnemer aan EVS

op de standaard survey van 2013, vertaald uit het Engels)

De visie van werkgevers komt aan bod in een studie omtrent de tewerkstellingskansen van Europese

vrijwilligers (Senyuva, 2014). Uit dit onderzoek blijkt dat werkgevers geen nood hebben aan een zoveelste

certificaat om bij de CV te steken. De waarde van Youthpass schuilt hem in het feit dat jongeren leren

reflecteren over het eigen kunnen. Het helpt hen het eigen leren in kaart te brengen en onder woorden te

brengen. Dit kan gebruikt worden in een CV of tijdens een sollicitatiegesprek. Werkgevers hebben

trouwens een positief beeld van jonge mensen die een tijdje naar het buitenland trekken om

vrijwilligerswerk te verrichten. Drie kwart van hen is er dan ook van overtuigd dat buitenlands

vrijwilligerswerk een positief effect heeft op de tewerkstellingskansen van jongeren. Dergelijke

internationale ervaringen verdienen dan ook vermeld te worden op een CV volgens 92% van de

werkgevers, 60% vindt dat het vermeld dient te worden tijdens een job interview en 52% in de

motivatiebrief. Bijna de helft van de werkgevers (49%) denkt dat het vermelden van Youthpass tijdens de

sollicitatieprocedure een positief effect kan hebben op de tewerkstellingskansen van jongeren. Het grote

probleem is dat werkgevers nauwelijks op de hoogte zijn van het bestaan van Europese jongeren- en

onderwijsprojecten of van het Europees vrijwilligerswerk. 72% van hen stelt dat ze nauwelijks kennis

hebben van Europese jongerenprojecten. 80% kent EVS niet. Andere internationale

uitwisselingsprojecten zijn echter ook nauwelijks gekend. De enige uitzondering is Erasmus dat door meer

dan de helft van de werkgevers gekend is.

4.2 Hoe effectief is Youth in Action voor organisaties?

De twee laatste doelstellingen van Youth in Action hebben betrekking op de organisaties die gebruik

maken van het programma. Enerzijds wil Youth in Action de kwaliteit van ondersteunende initiatieven

van het Europees jeugdwerk verhogen en anderzijds streeft het naar het bevorderen van Europese

samenwerking in het Europees jeugdwerk.

Van alle doelstellingen van het Youth in Action programma is het verhogen van de kwaliteit van de

ondersteunende initiatieven van de Europese jeugdsector het minst duidelijk omschreven. Besluit Nr

1719/2006/EC van het Europees Parlement van 15 november 2006 noemt in artikel 2 dat het gaat over de

kwaliteit van ondersteunende structuren voor jongerenactiviteiten en over organisaties in de jeugdsector.

In artikel 3 van ditzelfde Besluit gaat het onder andere over de versterking van netwerkvorming in de

sector, het uitwisselen van goede praktijken, de training van mensen actief in de sector, het stimuleren

van vernieuwing, het opzetten van projecten op langere termijn door regionale en lokale organisaties, het

verbeteren van jeugdinformatie (met speciale aandacht voor jongeren met een functiebeperking en de

erkenning van niet-formeel leren van jongeren door hun deelname aan het programma. Dit laatste aspect

is voor deelnemers reeds aan bod gekomen in deel 4.1.5 en de netwerkvorming in de sector overlapt deels

met het bevorderen van Europese samenwerking in het Europees jeugdwerk. Daarom zal in dit deel in

eerste instantie gefocust worden op welke mate Youth in Action bijdraagt tot de vorming van

medewerkers van organisaties in de jeugdsector, het stimuleren van vernieuwing en de uitwisseling van

goede praktijken. In een tweede deel gaan we dieper in op de effectiviteit van het programma in het

Page 81: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

80

stimuleren van internationale samenwerking. In een derde deel gaan we dieper in op één ondersteunende

structuur voor jongerenactiviteiten, namelijk de kwaliteit van de dienstverlening van JINT vzw als

nationaal agentschap voor Vlaanderen. Voor het begrip kwalitatieve ondersteuning grijpen we naar de

bepaling uit de integrale hulp- en dienstverlening. Hier wordt kwalitatieve hulp- en dienstverlening

gedefinieerd als ondersteuning die voldoet aan zeven B’s: het is beschikbaar, bereikbaar, betrouwbaar,

bruikbaar, begrijpbaar, betaalbaar en bekend (Bouverne-De Bie, 2005; Sels 2010). De evaluatie van de

kwaliteit van de dienstverlening gebeurt voornamelijk op basis van het focusgroepgesprek met

projectbegeleiders, soms aangevuld met gegevens uit de RAY-bevragingen. Zowel de dienstverlening voor

het ontwerp, het uitvoeren als het evalueren van projecten komen aan bod. Omdat er vooral gebruik

wordt gemaakt van gegevens uit het focusgroepgesprek, gaat het hier over een kwalitatieve evaluatie. Het

gaat over de ideeën die er leven over de kwaliteit van de dienstverlening. Er kan geen uitspraak worden

gedaan over de mate waarin deze ideeën gedeeld worden door andere projectbegeleider. Uitzondering zijn

natuurlijk de vragen uit de RAY-studies.

4.2.1 Het verhogen van de kwaliteit van organisaties van de Europese jeugdsector

De gegevens van de RAY-studies tonen aan dat voor Vlaanderen het Youth in Action programma in hoge

mate de kwaliteit van organisatie uit de jeugdsector bevordert via de vorming van medewerkers in het

niet-formeel leren (zowel deelnemers die vrijwillig of professioneel actief zijn in de sector als

projectbegeleiders) en het bevorderen van zogenaamde soft skills bij projectbegeleiders. Enkele resultaten

op een rij:

- 94% van de jeugdwerkers begrijpt beter wat niet-formeel leren is

- 90% heeft geleerd hoe niet-formeel leren toe te passen in het jeugdwerk

- 88% heeft iets bijgeleerd dat ze kunnen toepassen in het werken met jongeren

- 88% kan beter de kwaliteit van activiteiten met jongeren garanderen

- 88% heeft opgedane kennis en vaardigheden reeds toegepast in hun organisatie

- 97% van de projectbegeleiders heeft interpersoonlijke competenties ontwikkeld

- 94% van de projectbegeleiders heeft interculturele competenties ontwikkeld

- 87% van de projectbegeleiders heeft burgerschapscompetenties ontwikkeld

- 84% van de projectbegeleiders heeft zin voor initiatief ontwikkeld

Uit diezelfde RAY-gegevens blijkt dat het programma matig tot hoog effectief is in het bevorderen van

inzichten in het jeugdbeleid, het ontwerpen en uitwerken van internationale projecten, het uitbreiden van

het eigen lokale netwerk, het aanspreken van nieuwe jongeren, het betrekken van jongeren uit

kansengroepen en het management van organisaties. Enkele resultaten:

- 82% van de medewerkers van de jeugdsector heeft iemand leren kennen waarmee ze

toekomstige samenwerkingsverbanden kunnen opzetten

- 79% van de medewerkers is beter in staat een internationaal project te ontwerpen en uit te

voeren

- 67% heeft buitenlandse contacten opgebouwd waarmee ze een project in de toekomst

plannen

- 76% weet meer over jeugdbeleid

- 69% weet nu beter hoe jeugdbeleid wordt ontwikkeld

- 81% van de medewerkers uit de jeugdsector vindt dat het programma het aanspreken van

nieuwe jongeren bevordert

- 73% rapporteert een toegenomen engagement in de organisatie om jongeren uit

kansengroepen te integreren

Page 82: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

81

- 65% weet nu beter financiële middelen te vinden voor het ontwikkelen van activiteiten met

jongeren

- 64% rapporteert een verbetering in het management van de organisatie

- 65% stelt dat het lokale netwerk van hun eigen organisatie is uitgebreid

Uit de special RAY-survey over leren uit 2012 weten we dat het Youth in Action programma matig effectief

is voor het aanleren van innovatie methodes bij deelnemers en projectbegeleiders uit de jeugdsector in

Vlaanderen:

- 55% van de projectbegeleiders hebben deelgenomen aan een project met methodes die ze

nog nooit eerder hebben gebruikt

- 78% van de deelnemers hebben deelgenomen aan een project waarin er voor hen nieuwe

methodes zijn gebruikt

- 75% van de projectbegeleiders hebben deelgenomen aan een project waarin methodes

gebruikt worden die ze enkel kennen via projecten uit de jeugdsector

- 69% van de projectbegeleiders hebben deelgenomen aan een project waarin methodes

gebruikt worden die ze enkel kennen via trainingen uit de jeugdsector

Verder weten we uit het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders dat het opstellen van een project

binnen Youth in Action bij bepaalde organisaties leidt tot interne vernieuwing door zich te laten

inspireren door goede praktijken uit het buitenland. Over de mate waarin dit gebeurt bij organisaties uit

de jeugdsector, kan geen uitspraak worden gedaan.

4.2.2 Het bevorderen van Europese samenwerking in de jeugdsector

Youth in Action beoogt het bevorderen van Europese samenwerking in het jeugdwerk. In het bevorderen

van Europese samenwerking is Youth in Action in hoge mate efficiënt. Meer dan 90% van de deelnemers

en projectbegeleiders stellen dat hun organisatie door hun participatie meer contacten heeft opgebouwd

met buitenlandse partners. In het bevorderen van meer internationale projecten voor organisaties is

Youth in Action gematigd effectief. 75% van de deelnemers en projectbegeleiders stellen dat ze aan hun

participatie meer internationale projecten hebben overgehouden.

Om jongeren te betrekken in het beleid is een gestructureerde dialoog tussen jongeren en beleidsmakers

opgezet. Op regelmatige tijdstippen debatteren jongeren en beleidsmakers over een thema dat relevant is

voor de jeugdsector. De thema’s worden op Europees niveau bepaald, maar de debatten spelen zich af op

nationaal niveau (in België op het niveau van de gemeenschappen). De debatten worden georganiseerd

door een nationale werkgroep gestructureerde dialoog. Deze nationale werkgroep bestaat minstens uit een

vertegenwoordiger van de nationale jeugdraad, een vertegenwoordiger van het ministerie bevoegd voor

jeugdzaken en het nationaal agentschap. In Vlaanderen zijn dit de Vlaamse jeugdraad, Afdeling Jeugd en

JINT vzw. Ook internationale jongerenorganisaties kunnen debatten over deze onderwerpen organiseren.

De resultaten ervan worden gebundeld in achtergrondnota’s voor EU-jongerenconferenties, waarop

jongeren en beleidsmakers aanbevelingen voor het beleid formuleren (European Youth Portal, 2014). Uit

de RAY studies blijkt echter dat in Vlaanderen deze gestructureerde dialoog echter weinig effectief is.

Slechts 18% van de deelnemers aan een Youth in Action project heeft ooit al eens gehoord over de

gestructureerde dialoog en 10% van hen heeft ooit al eens deelgenomen aan een activiteit in het kader van

de gestructureerde dialoog.

Een derde manier waarop Europese samenwerking bevorderd wordt, is via het verbeteren van de kennis

en inzicht in het leven van jongeren. De Europese samenwerking binnen het RAY-netwerk is één manier

waarop deze kennis vermeerderd wordt. Het RAY netwerk wordt deels via TCP gefinancierd.

Page 83: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

82

4.2.3 Dienstverlening van Jint als nationaal agentschap en administratieve aspecten

van het programma

“De dossiers zijn erg ingewikkeld en zouden veel simpeler geschreven kunnen

worden. Vaak moet er erg veel uitleg geschreven worden, die in volgende punten

terugkomt. Ook het dossier dat nadien ingevuld moet worden bestaat voor een groot

deel uit informatie die al gekend is (en in het aanvraagdossier staat). Dit maakt de

aanvraag en behandeling van het dossier erg zwaar, voor een

vrijwilligersorganisatie moeilijk te voltooien.” (reactie op de open vraag van de

special survey van 2012)

Figuur 31: Aanvraag, administratief beheer en rapportage uit de RAY-standaard surveys (2011,

2013, 2014) – N=70

Projectbegeleiders die betrokken zijn in het ontwerpen en ontwikkelen van een project kregen ook in de

RAY-bevraging enkele vragen voorgelegd over hoe ze Youth in Action als programma ervaren. Het

programma scoort hoog bij deze projectbegeleiders omwille van de geschiktheid van de subsidieregels en

de berekening van de subsidies, de criteria waaraan voldaan moet worden en het gemak waarop

informatie kan gevonden worden. Het programma scoort matig wat betreft het voldoende zijn van de

subsidies en wat betreft de verstaanbaarheid van de informatie. De rapportage, het beheer van het project,

maar vooral de aanvraag van het project bezorgen projectbegeleiders de nodige kopzorgen. Dit kan een

verklaring zijn voor de geringe instroom van nieuwe organisaties in het project. Slechts één op drie

projectbegeleiders behoort tot een organisatie die nog nooit eerder heeft deelgenomen aan een Youth in

Action project. De andere twee derden hebben wel al eerder meegedaan en zelfs al regelmatig. In de

30%

20%

33%

36%

37%

35%

40%

37%

38%

24%

34%

23%

30%

37%

41%

40%

44%

43%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

De aanvraagprocedure was eenvoudig voor dit project

Vergeleken met andere subsidieprogramma's is hetadministratief beheer van dit project gemakkelijk

Het administratief beheer van de aanvraag was simpel

Het rapporteren was gemakkelijk

De belangrijkste informatie voor het aanvragen van eendossier was gemakkelijk te verstaan

Het overkoepelende subsidiesysteem was gepast envoldoende voor dit project

Het was gemakkelijk om de belangrijkste informatie tevinden voor het indienen van een project

Het was gemakkelijk om te voldoen aan de subsidiecriteriavoor dit project

De subsidieregels en de berekening van de subsidies zijngeschikt.

ietwat waar helemaal waar

Page 84: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

83

focusgroepgesprekken is er dieper ingegaan op de moeilijkheden die aanvraag, beheer en rapportage

stellen aan projectbegeleiders.

De projectbegeleiders vinden het een blijvend aandachtspunt om de bekendheid van JINT vzw en Youth

in Action te verhogen. Uit het gesprek blijkt dat heel wat jongeren met goede ideeën zitten, maar dat deze

niet altijd op de hoogte zijn van het bestaan van JINT vzw of van Youth in Action. De juiste informatie bij

de juiste jongeren krijgen, is bijgevolg dé uitdaging om nieuwe organisaties te bereiken. Dit geldt zeker

voor informele groepjes jongeren. Uit de RAY-bevragingen blijkt dat slechts 6% van de initiatieven,

waartoe de projectbegeleiders behoren, een informeel jongerengroepje is. De projectbegeleiders wijzen er

op dat JINT vzw hier verschillende initiatieven toe neemt, onder andere op infomomenten die plaats

vinden over heel Vlaanderen, de vroegere lokale antennepunten, …. Een suggestie van één van de

deelnemers is om te werken via intermediaire, lokale organisaties die heel goed weten wat er leeft onder

jongeren uit een bepaalde regio en via hen de werking van JINT vzw bekend te maken bij de juiste

jongeren. Intermediaire organisaties kunnen echter ook verwrongen zitten tussen JINT vzw en de

jongeren die ze willen helpen. Soms is voor hen een doorverwijzing naar JINT vzw niet de beste optie,

maar kunnen ze lokale jongeren op een andere manier ondersteunen die ook leidt naar een internationaal

project.

“Maar ik zou dat niet zo aanraden want je weet dat die gasten zo bezig zullen zijn

met een zware dossierlast, dat je ze beter op een andere piste kan wijzen. Zeker bij de

gemiddelde jongerenbeweging en de scouts en zo, voor een buitenlands kamp kan je

beter een paar wafelenbakken doen dan een dossier schrijven voor Youth in Action.

Het klinkt nu misschien verkeerd, maar allez…” (projectbegeleider van

groepsuitwisselingen en jongereninitiatief)

De projectbegeleiders in de focusgroep zijn veelal in contact gekomen met Youth in Action via

professionele bezigheden. Ze zijn actief in een organisatie waar er een Youth in Action project loopt. Via

collega’s komen ze in contact met JINT vzw en Youth in Action. Als ze veranderen van job, gebruiken ze

hun ervaring om in hun nieuwe organisatie een project te ontwikkelen. Anderen zijn door de jeugddienst

van hun gemeente doorverwezen naar JINT vzw en een derde instap in het programma zijn informele

contacten. Een kennis of iemand uit een groepje jongeren kent Youth in Action uit vorige ervaringen en

wijst hen door. Een projectbegeleider is via opzoekwerk op internet op de website van JINT vzw gestoten.

Dit wordt bevestigd in de RAY-onderzoeken. De belangrijkste kanalen om in contact te komen met Youth

in Action voor projectbegeleiders zijn jeugdorganisaties (33%), informatie van het nationaal agentschap

(31%), collega’s op het werk (30%) en vrienden en kennissen (14%).

De projectbegeleiders zijn heel tevreden over de informatie van JINT vzw zelf. De website is verstaanbaar,

laagdrempelig, betrouwbaar en zet zelfs aan tot het ontwikkelen van een project. Het is dan ook geen

toeval dat de website van JINT vzw sinds 2013 een trusty-label draagt voor betrouwbare informatie voor

kinderen en jongeren en het heerlijk helder label van Radio 1 voor verstaanbare informatie. Op de

dimensie betrouwbaarheid scoort JINT vzw dus hoog en ook voor de dimensie begrijpbaarheid, toch voor

de eigen producten. Toch zijn er enkele bedenkingen geuit over de verstaanbaarheid van de documenten

waarlangs projecten dienen aangevraagd en gerapporteerd dienen te worden.

“Want die website van JINT die is allemaal goed en dat is allemaal schoon. Dat is

allemaal goed uitgelegd. All right. Dan denk je. Dat gaan we eens doen en dan open

je die pdf en dan al je moed verdwijnt voor de zon.” (projectbegeleidster van

groepsuitwisselingen en een jongereninitiatief)

Page 85: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

84

De projectbegeleiders wijzen op het belang van het aanvraagformulier. Als subsidiërende overheid wil je

garanties dat er kwalitatieve projecten worden ontwikkeld en dat er geen misbruik van de middelen wordt

gemaakt. Bovendien helpt het formulier projectbegeleiders goed na te denken over het project, vooral over

die aspecten waar projectbegeleiders minder in thuis zijn zoals de inschatting van risico’s en aspecten die

de veiligheid van de deelnemers in gevaar zouden kunnen brengen. Het aanvraagformulier wordt echter

in het algemeen als ontmoedigend ervaren. Er moeten heel wat rubrieken worden ingevuld, waarbij heel

veel projectbegeleiders bij het ontwerpen van het project nog niet hebben stilgestaan. Dit roept dan weer

twijfel op over de haalbaarheid van het project. Het komt zo overweldigend over dat het afschrikt. Dit zou

volgens de projectbegeleiders een verklaring zijn waarom mensen, met geen tot weinig ervaring met het

schrijven van een dossier, afhaken. Niet zodanig de administratie zelf of de tijd die er in kruipt om het

formulier in te vullen is een drempel, maar veelal het taalgebruik van het formulier. Niet iedereen is

vertrouwd met het onderscheid formeel niet-formeel en informeel leren. Niet iedereen weet wat er

verstaan wordt onder risk assessment en hoe ver dit moet uitgevoerd worden. Het formulier vergt een

grote voorkennis waarin niet iedereen thuis is. Bovendien is het niet altijd duidelijk wat het verschil is

tussen de verschillende rubrieken waardoor er onduidelijkheid ontstaat welke informatie bij welke

rubriek hoort. Vooral tussen de rubrieken impact en dissemination van het aanvraagformulier bestaat er

soms wat verwarring. Er leeft ook een zekere angst voor het niet of weinig invullen van de rubrieken.

Projectbegeleiders vrezen dat dit tot een negatief beeld over het project leidt waardoor ze minder kans op

slagen hebben. Ook dat het formulier in een ontoegankelijk Engels met heel wat specifieke woorden is en

deels in het Engels moet ingevuld worden, vernoemt een projectbegeleider als negatief.

“Het is ook een beetje het gevoel van amaai, wat moet ik hier allemaal antwoorden.

Moet dit allemaal in het project zitten, terwijl dat eigenlijk niet allemaal verwacht

wordt. Wat moet je dan invullen? Ik laat niet graag kotjes open in een dossier, want

dan lijkt dat zo ….” (projectbegeleider van een jongereninitiatief)

Het grote onderscheid tussen de begrijpelijkheid en de laagdrempeligheid van de producten en werking

van JINT vzw enerzijds en de moeilijkheid van de officiële documenten anderzijds, komt ook tot

uitdrukking in één van de reacties op de open vraag van de standaard survey van 2013:

“Het "papieren" Europa gehaat en misprezen door allen maakt het onmogelijk voor

niet gespecialiseerde groepen subsidies te bekomen. JINT in Brussel was niet zo. Ze

hielpen waar ze konden. Vele andere landen schijnen het echt fijn te vinden het je zo

moeilijk mogelijk te maken door volledig gebrek aan duidelijkheid en EU-taal-

gebruik. Hier ligt enorm potentieel voor bedrog. Hij/zij die goed EU's kan schrijven

haalt het. Think more simple!”

De projectbegeleiders uit het focusgroepgesprek wijzen er op dat de opstart van een project echter meer is

dan gewoon het aanvraagdossier invullen. Er komt meer bij kijken en ook daar stellen er zich

moeilijkheden. Een eerste uitdaging is om een geschikte partner te vinden. Meerdere projectbegeleiders

wijzen er op dat dit niet altijd zo gemakkelijk is. Hier wordt vaak de website van otlas (https://www.salto-

youth.net/tools/otlas-partner-finding/) vernoemd, door één van de begeleiders omschreven als de

datingsite van het Europees jeugdwerk. Sommige begeleiders hebben via otlas al partners gevonden.

Anderen hebben dan weer minder goede ervaringen. Ze wijzen er op dat de tool minder geschikt is als je

op zoek bent naar een partner uit West- of Noord-Europa, terwijl ze overstelpt worden met reacties uit

Oost- en Zuid-Europa. Ook voor sommige thema’s is het moeilijk een partner te vinden via otlas. Een

andere strategie die gevolgd wordt, is het googlen van mogelijke buitenlandse partners en hen via hun

websites voor de eerste keer screenen. Een derde strategie die ter sprake kwam, is beroep doen op het

internationaal netwerk van andere organisaties, vroegere partnerorganisaties, collega’s, kennissen en

Page 86: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

85

vrienden. Een artistiek-culturele vereniging heeft positieve ervaringen met Tandem Participation and

Community van de Duitse organisatie MitOst. Dit programma is juist gericht op het creëren van lange

termijn relaties tussen culturele organisaties:

“Mensen die helemaal niets kennen van Europa en voor de eerste keer willen

beginnen, zou ik heel erg Community & Participation aanraden, wat wij ook hebben

gedaan omdat dat een programma is waar je geen partner voor nodig hebt. Je gaat

daar naar toe en daar zitten 40 mensen die potentiële partners zijn en waar je dan

een week mee samen zit. Je leert elkaar dan kennen. Later in het project ga je dan op

bezoek bij je vriendje en die stelt je dan nog eens voor in zijn eigen land aan heel wat

andere mensen. In het begin hadden wij geen netwerk en nu hebben we gezaaid en

zijn we gegroeid. Dat kost gigantisch veel tijd natuurlijk om dat te doen, maar je

krijgt er ook wel kicks van. Ik ben heel groot fan van dat programma. Het is allemaal

heel goed geregeld en alles op zijn Duits. (…)” (projectbegeleidster van

groepsuitwisselingen en een jongereninitiatief)

Eenmaal een partner is gevonden, begint het meest tijdsintensieve onderdeel van de voorbereiding van

een project: goede afspraken maken, de neuzen in dezelfde richting krijgen en heel duidelijk krijgen wat

de verwachtingen ten aanzien van het project zijn. Als deze fase niet goed zit, dan ontstaan er later in het

project spanningen tussen de partners. De overgrote meerderheid van de projectbegeleiders uit het RAY-

onderzoek, namelijk 87%, is het met deze visie eens. Soms verloopt de communicatie tussen de partners

in deze fase niet altijd even vlot. De communicatie gebeurt via een taal die beide partners niet van thuis

uit spreken. Soms worden documenten vertaald en dit vraagt tijd. Bovendien gaat wel eens wat verloren in

de vertaling, waardoor het gemakkelijk een week duurt vooraleer een antwoord of handtekening

terugkomt. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat een lager percentage projectbegeleiders uit de RAY-

studies (74%) akkoord gaat met de uitspraak dat het project op een gebalanceerde manier tot stand is

gekomen. Voor organisaties die met Europese vrijwilligers werken, kruipt er minder tijd in het

onderhouden van relaties met partnerorganisaties. Voor hen kruipt de meeste tijd in de voorbereiding van

hun vrijwilligers.

Interviewer: “En de anderen waar gaat bij jullie vooral de tijd bij in het voorbereiden

van een project?”

Projectbegeleidster 3: “The adjustement of the expectations: het op elkaar afstellen

van de verwachtingen van de verschillende partners in het project. Dat iedereen heel

goed weet waarom gaan we dit nu doen, met wie, waarom. Wat ga jij doen? Wat ga

ik doen? Dat eigenlijk… Er voor zorgen dat je op hetzelfde tempo naar het project

gaat. Buitenlandse partners die je nog niet goed kennen, op de hoogte brengen van

wat zijn de doelstellingen, wat wordt er van u verwacht, de bonnetjes moet je goed

bewaren.”

Projectbegeleidster 4: “We sluiten ons aan bij de vorige opmerking, maar ook de

contacten met de partners. Soms zitten die wel wat moeilijk. We stellen soms een

vraag, maar je moet drie tot vier dagen wachten vooraleer je een antwoord krijgt.

Dan heb je een week verloren.”

Page 87: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

86

Figuur 32: Evaluatie van de voorbereiding door projectbegeleiders van de RAY-standaard

surveys (2011, 2013, 2014) – N=151

De zoektocht naar partners, de tijd die het vraagt om goede afspraken te maken met nieuwe partners, het

onderhouden van de contacten is misschien een verklaring waarom heel wat organisaties er voor kiezen

om met partners te werken waarmee al eens in een vorig project is samengewerkt. Drie vierden van de

ondervraagde projectbegeleiders uit de RAY-studies is een nieuw project aangegaan met partners

waarmee ze reeds samengewerkt hebben. We hebben reeds gezien dat organisaties die geen blijvende

contacten overhouden aan een project de meerwaarde van dergelijke projecten in vraag stellen. Niettemin

blijkt uit de RAY-studies dat de bestaande contacten met projectpartners heel erg geapprecieerd worden.

De samenwerking tijdens de voorbereiding en nog meer tijdens de uitvoering, verlopen vlot. Bijna iedere

projectbegeleider is het eens dat de relatie tussen projectpartners gekenmerkt wordt door wederzijds

respect.

95%

76%72%

69%65%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Het project was goedvoorbereid

Mijn organisatieheeft reeds

samengewerkt metéén van de partners

voor dit project

Mijn organisatieheeft reeds

samengewerkt metéén van de partnersin het kader van een

Europeesjongerenprogramma

Het project isvoorbereid inverschillende

vergaderingen metde projectpartners

Het project isontwikkeld via

skypegesprekken ofiets gelijkaardigs

Page 88: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

87

Figuur 33: Evaluatie van de relatie tussen projectpartners van de RAY-standaard surveys (2011,

2013, 2014) – N=151

De vele tijd die de voorbereiding van een project vraagt, wordt ook aangeklaagd door een

projectbegeleider in een reactie op de open vraag uit de standaard survey van 2014:

[Naam project]-week duurt zes dagen weliswaar, maar de voorbereiding vergt

maanden...

De rapportage van het project wordt door een minder grote groep projectbegeleiders als problematisch

ervaren. Toch ondervindt één derde van de projectbegeleiders moeilijkheden met de rapportage volgens

de RAY-studies. Dit wordt bevestigd in het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders. Sommigen

onder hen stellen dat het gemakkelijker is om te rapporteren omdat het gaat over activiteiten die je hebt

gedaan en niet over wat je zal doen (zoals in de aanvraag). Dat maakt het concreter om het formulier in te

vullen. De meeste projectbegeleiders vinden het trouwens belangrijk om een goede evaluatie en

rapportage op te maken van het project en proberen de jongeren te betrekken in de evaluatie via

reflectiemomenten. Ze vinden het belangrijk dat de deelnemers hun ervaringen kunnen delen met

anderen. Het opmaken van de financiële balans helpt hen zicht te krijgen op het project. Enkele

projectbegeleiders hebben echter hun bedenkingen bij de uitgebreidheid van de rapportage. Andere

projectbegeleiders vinden de rapportage lastig omwille van de timing. Meestal vindt de rapportage plaats

terwijl ze bezig zijn met het ontwikkelen van een nieuw project en gaat daar meer aandacht naar uit.

Anderen wijzen er op dat de rapportage en de evaluatie van een voorgaande project juist input kan

opleveren voor een nieuw dossier. De twee grote moeilijkheden van rapportage die naar boven zijn

gekomen tijdens het focusgroepgesprek zijn het opmaken van de financiële balans van de eindrapportage

en opnieuw het formulier waarmee de rapportage dient te gebeuren. Het grote probleem van het

opmaken van de financiële balans is dat niet iedereen de discipline heeft om alle bonnetjes van alle

mogelijke uitgaven bij te houden. Ten aanzien van het formulier van rapportage zijn taalgebruik en de

onduidelijkheid van de rubrieken in het formulier aandachtspunten.

23%

28%

33%

27%

34%

74%

65%

58%

60%

40%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

De relatie tussen de projectpartners werdgekenmerkt doorwederzijds respect en een

goede samenwerking

Tijdens de uitwerking van het project verliep desamenwerking tussen de partners vlot

Tijdens de voorbereiding verliep desamenwerking tussen de partners vlot

De voorbereidende vergaderingen warenessentieel voor het slagen van het project

Het project is op een gebalanceerde manieruitgewerkt via wederzijds overleg

ietwat waar helemaal waar

Page 89: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

88

Interviewer: “Kan je eens een concreet voorbeeld geven van vragen die te veel op

elkaar gelijken?”

Projectbegeleider 2: “Eens zien? Bijvoorbeeld muliplier effect en follow-up en

dissemination and exploration of results. Voor mij is dat: waar zet ik waar? Dat

staat twee kotjes van elkaar verwijderd en dan staat er dan nog eens visibility

tussen. Dat is ook al resultaten visualiseren. Dan ben je zo bezig: dat hou ik voor dat

en dit voor dat. Je bent gewoon veel tijd kwijt aan het structureren. Dat daar eens

wat meer lijn in wordt gestoken.”

Projectbegeleider 3: “Op zich vond ik dat verslag nog meevallen omdat je gewoon

moet beschrijven wat je gedaan hebt (…), maar facturen kopiëren dat is voor

niemand leuk. Voor ons jongereninitiatief was dat echt zo een pak papier.”

Vooral de gespecialiseerde en administratieve taal van zowel het aanvraagformulier als de rapportage is

een doorn in het oog van heel wat projectbegeleiders. Op de vraag wat JINT vzw hier aan zou kunnen

doen, kwamen verschillende suggesties. Eén er van was een soort verklarende woordenlijst Engels-

Nederlands aanleggen met alle gespecialiseerde en administratieve woorden die in het formulier

voorkomen. Een tweede suggestie is een lijst te voorzien van mogelijke standaardantwoorden die kunnen

geformuleerd worden op enkele rubrieken. Sommige projectbegeleiders nemen contact op met andere

organisaties waarvan ze weten dat ze ooit al eens een project goedgekeurd hebben gekregen om hun

dossier eens te mogen inkijken. Enkele projectbegeleiders vroegen of dit niet kan gesystematiseerd

worden, vooral voor kleine en beginnende organisaties die dergelijke contacten niet hebben. Het idee van

een peter- of meterschap of een soort coach die opgenomen wordt door een ervaren projectindiener en

waarbij beginnende initiatieven kunnen aankloppen kreeg bijval van verschillende projectbegeleiders.

Over de uitvoering van het project zijn de projectbegeleiders enthousiaster. Vooral de interculturele

ervaringen, het zelfinzicht dat jongeren opbouwen, de groepsvorming van de jongeren en het

samenwerken met mensen van een ander land springen er uit als positieve ervaringen. Toch hebben

enkele organisatie al enkele negatieve ervaringen meegemaakt. Het betreft een verschil in tradities in

jeugdwerk tussen verschillende landen waarbij de Vlaamse projectbegeleiders zich vaak storen aan een te

nonchalante aanpak en uitvoering bij buitenlandse collega’s, het niet nakomen van eerder gemaakte

afspraken. Vooral voor Europese vrijwilligers kan dit laatste een groot probleem zijn. Ze worden dan

geconfronteerd met een gebrekkige accommodatie, een project waar er te weinig activiteiten of te weinig

zinvolle activiteiten zijn opgenomen. Bij anderen was er dan weer eens ruzie ontstaan over de verdeling

van de financiële middelen tussen de partners. Een projectbegeleider verwoordde het als volgt:

“Als je je dan niet goed voelt met een totaal andere manier van werken, een totaal

andere manier van werken en ook van arbeidsethos, daar zijn we ook niet uitgeraakt

hoor. Het water was te diep. Het was zo een beetje als een huwelijk waar je bij elkaar

blijft voor de kinderen.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en een

jongereninitiatief)

De bevraagde projectbegeleiders vinden de bekendheid van JINT vzw een blijvend aandachtspunt. Over

de betrouwbaarheid en begrijpbaarheid van de producten die JINT vzw zelf maakt zijn de

projectbegeleiders heel tevreden. Maar hoe zit het met de andere dimensies van een kwalitatieve

dienstverlening?

Over de bereikbaarheid van JINT vzw en haar medewerkers zijn de projectbegeleiders heel positief. Onder

bereikbaarheid wordt niet enkel verstaan of de medewerkers gemakkelijk te bereiken zijn langs allerlei

Page 90: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

89

communicatiemiddelen of dat het gebouw van JINT vzw centraal gelegen is. Het gaat ook over de

aangepastheid van de hulp aan de noden van de gebruikers en over de mate waarin de gebruiker zich op

zijn of haar gemak voelt bij de hulp- of dienstverlening (Bouverne-De Bie, 2005). Bij deze bereikbaarheid

verwijzen de projectbegeleiders onder andere naar de infomomenten die worden voorzien over het hele

land. De projectbegeleiders zijn er uitgesproken tevreden over dat ze altijd terecht kunnen met al hun

vragen over zowel het aanvraagformulier als de rapportage, het vinden van buitenlandse partners en

informatie over andere projecten. De vele en kwaliteitsvolle feedback op dossiers wordt niet enkel

aangehaald in het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders. Ook de projectbegeleiders van

organisaties die werken met kansengroepen brengen meerdere keren de veelvuldige en uitstekende

feedback op dossiers aan als een meerwaarde van de samenwerking met JINT vzw. De vormingen van

JINT vzw worden geapprecieerd en worden als nuttig beschouwd. Het actief meedenken met projecten en

de bezoeken die medewerkers brengen aan lopende projecten worden meerdere keren aangehaald als dat

extraatje meer van de samenwerking met JINT vzw en haar medewerkers. Het zijn dit soort van extra

inspanningen die er voor zorgt dat er een positieve relatie ontstaat tussen JINT vzw en de organisaties.

“Bij ons zijn ze eens langsgekomen en ik was er heel bang voor,(…) Dan is het heel fijn

om te merken dat ze eigenlijk aan je kant staan en dat ze meedenken over hoe zouden

we dat project het best kunnen doen. Als je ook naar hier belt, dan krijg je heldere

informatie. Het zijn competente mensen.” (projectbegeleidster van

groepsuitwisselingen en een jongereninitiatief)

“Maar het inhoudelijke vind ik nog altijd dat je het heel hard moet motiveren of je

moet het programma heel goed kennen. Waarbij je moet weten dat en dat is

belangrijk en je moet ook goed kunnen schrijven. (…) want die feedback [van JINT] is

voor mij altijd heel handig geweest, ik heb die ook altijd verwerkt in mijn aanvragen.

(…) Ik heb van collega's in het buitenland gehoord dat die nationale agentschappen

zo moeilijk bereikbaar zijn en op hun hoge stoel zitten en vandaaruit dingen doen.

(…) Daarentegen heb je JINT waar alles op een heel menselijke manier gebeurt, die

weten perfect waar ze mee bezig zijn, die kennen die projecten en kennen onze

organisatie. Die kennen ons publiek ook.” (projectbegeleider van een organisatie die

werkt met jongeren in een verontrustende situatie)

Toch is ook hier een kritische noot geplaatst in het focusgroepgesprek. Als JINT vzw moet kiezen tussen

de organisaties waarmee ze werkt en de eisen die de Europese Unie oplegt, hebben sommige

projectbegeleiders het gevoel dat JINT vzw te veel de kant kiest van de bureaucratie. Meerdere malen

spreken de projectbegeleiders uit dat ze gerust begrip hebben dat er garanties qua kwaliteit van de

projecten wordt gevraagd. Tegelijkertijd vragen ze JINT vzw om zo veel mogelijk ondersteund te worden

door het bestrijden van de bureaucratie. In het doorbreken van de bureaucratie mag JINT vzw gerust nog

meer een vooruitstrevende en ondersteunende houding aannemen.

Interviewer: “Hoe zou JINT dat kunnen aanpakken? Heb je daar een idee rond?”

Projectbegeleider 1: “Door effectief te zeggen, schrijf dat daar. Dat is wat wij willen

lezen. Of zo, je bent bezig met een project en je krijgt dan te horen: dien nog niet in.

Maar jij moet kunnen starten binnen 5 maanden, want je jongeren willen dat. (…)

Dat ze dan zeggen: We hebben vertrouwen in je organisatie, we weten dat het goed

komt. Neen, wat antwoord krijg je dan? (…) “Neen, neen, niet indienen, he”

Projectbegeleider 2: “Ze zijn misschien soms te voorzichtig, soms?”

Projectbegeleider 1: “Ja, ik vind dat die gerust iets progressiever mogen zijn.”

Page 91: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

90

De beschikbaarheid van een dienstverlening wijst op de mogelijkheid dat je steeds terecht kan bij een

vaste medewerker waardoor een stabiele relatie kan worden opgebouwd met een dienstverlener. Het

verwijst echter ook op het feit dat de dienstverlener niet enkel oog heeft voor de concrete hulpvraag

waarmee iemand afkomt maar ook let op onderliggende hulpvragen die niet ter sprake komen (Bouverne-

De Bie, 2005). Deze beschikbaarheid komt in verschillende manieren tot uiting in de

focusgroepgesprekken. Het feit dat je als organisatie een vaste contactpersoon hebt waarbij je steeds

terecht kan met al je vragen, wordt aangestipt als een goede praktijk. Het verlaagt de drempel en bouwt

een zekere vertrouwensband op.

“Wat ik ook goed vind, is dat er één medewerker bij JINT is die uw contactpersoon is

en waarmee de communicatie eigenlijk heel vlot mee loopt. Dat zijn in de loop van de

jaren wel altijd andere mensen geweest, maar dat loopt altijd wel positief.”

(projectbegeleider van EVS-projecten)

Deze beschikbaarheid komt ook tot uiting in de proactieve houding die JINT vzw medewerkers

aannemen. Indien er geld dreigt niet opgebruikt te worden, dan zetten de medewerkers van JINT vzw

organisaties aan om alsnog een project in te dienen. Ze doen dit ook actief ten aanzien van organisaties

die werken met kansengroepen en dat wordt door deze organisaties sterk geapprecieerd. Deze proactieve

houding blijkt ook uit de ervaringen van een lokaal initiatief. Via JINT vzw is dit initiatief op Euronews

gekomen en heeft dit geleid tot een internationaal contact, wat oorspronkelijk niet de bedoeling was, maar

die wel heel erg gesmaakt werd door de organisatie.

““Er zat daar oorspronkelijk geen internationaal aspect aan, maar we zijn al eens

naar Litouwen geweest. JINT zit daar wel voor iets tussen. Euronews heeft eens bij

ons een rapportage komen opnemen via een tip van JINT. JINT gaat daar een

aanzetje toe gegeven. Door die rapportage kwamen er vragen binnen, waaronder

die uit Litouwen. Er is dus wel een internationaal aspect aan, onverwachts

weliswaar. (…). Daarnaast geven zij ook leuke tips. Bijvoorbeeld die Euronews

rapportage hebben zij een aanzetje gegeven. Je ziet dan ook dat ze linken leggen zo

tussen in. Dat deden ze toch voor ons project. Weinig negatiefs te zeggen voor mij.”

(projectbegeleider van een jongereninitiatief)

De mate waarin de situatie van de hulpvrager verbetert door de interventies van de dienstverlener bepaalt

de bruikbaarheid van de hulp- en dienstverlening (Bouverne-De Bie, 2005). Verschillende

projectbegeleiders stellen dat zonder de hulp van JINT vzw zij nooit in staat geweest zouden kunnen zijn

om hun project te realiseren. Anderen hebben vlugger hun project kunnen realiseren of hebben veel meer

het project in eigen handen kunnen houden. Andere organisaties kunnen een nieuwe doelgroep

aanspreken. Dit wijst er op dat de dienstverlening van JINT vzw voor de organisaties bruikbaar is.

Interviewer: “En jullie? Hoe vinden jullie de samenwerking met JINT?”

D: “Heel positief. We krijgen zo veel ondersteuning. Zonder JINT, denk ik dat we

niets van onze projecten goedgekeurd krijgen.”

Als relativerende noot moet wel toegevoegd worden dat de projectbegeleiders in het focusgroepgesprek

allemaal een geslaagd project achter de rug hebben. Om echt de bruikbaarheid van de dienstverlening van

JINT vzw af te wegen, dienen eigenlijk ook gesprekken afgenomen te worden met jongeren of organisaties

die beroep hebben gedaan op JINT vzw, maar niet succesvol zijn in hun projectaanvraag. Het feit dat

bepaalde projectbegeleiders aan lokale groepen of informele jongeren de raad zouden geven om de

Page 92: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

91

dossierlast van een Youth in Action-project te vermijden en via andere wegen aan geld te geraken voor een

internationaal project, roept toch vragen op over de bruikbaarheid van het programma in haar geheel.

Verder formuleerde één deelnemer aan het focusgroepgesprek een kritische bemerking bij zowel de

beschikbaarheid als bruikbaarheid van de dienstverlening van JINT vzw, vooral tegenover jongeren die

weinig ervaring hebben met het ontwikkelen van projecten. De medewerkers van JINT vzw moeten verder

kijken dan de zelfpresentatie van deze initiatieven en kunnen in het meedenken met hen gerust een stap

verder zetten. Bij het opzetten van een project denken de meeste initiatiefnemers in termen van een

eindproduct. Wat willen we realiseren? Sommige initiatiefnemers zijn heel goed in het zich verkopen of in

het uitschrijven van een dossier. Zij weten dat zij het bereiken van hun ultieme doel moeten voorstellen en

uitschrijven als een proces waarbij jongeren dienen betrokken te worden. Andere initiatieven hebben deze

voorkennis niet. Als ze dan contact opnemen met JINT vzw, focussen ze zich vooral op het presenteren

van het eindproduct. Deze jongeren krijgen dan te vlug te horen dat het product niet past in Youth in

Action. Deze projectbegeleider pleit er dan ook voor dat als iemand een eindproduct voorstelt er minder

vlug neen wordt gezegd en dat de medewerkers de nodige tijd uittrekken om naar deze initiatiefnemers te

luisteren en mee te denken hoe het bereiken van het eindproduct kan omgevormd worden in een project

dat wel past binnen Youth in Action. Indien dit niet gebeurt, dan sluipt er een onrechtvaardigheid in het

programma. Jongeren die hetzelfde voor ogen hebben, kunnen op een heel andere manier behandeld

worden. Sommigen kunnen hun project realiseren, anderen niet op basis van de manier waarop ze

zichzelf neerzetten in het eerste contact met JINT vzw.

“Als ik zo zie hier, heel wat ideeën zijn productgericht. (…) Je bent vaak naar dat

product op zoek. En ik denk dat ze bij JINT wat vaker mogen ondersteunen in, ok, ik

snap dat je dit product wilt en daar gaat het ook over gaan, want je gaat het sowieso

doen, maar schrijf dat nu eens als een proces uit. Dat zij zelf ook eens meer die

denkoefening met je maken en dat ze niet zeggen als je afkomt met je product: ah

neen, een product dat doen wij niet, hé. Ik denk dat het daar vaak fout loopt in de

eerste communicatie.” (projectbegeleider van groepsuitwisselingen en een

jongereninitiatief)

Over de betaalbaarheid van de dienstverlening van JINT vzw kunnen we kort zijn. Die is gratis. In het

focusgroepgesprek is er wel een opmerking gekomen over de financiële regeling binnen het totaal

programma Youth in Action. Het programma financiert slechts 70% van de kosten van een project. Voor

de andere 30% is de organisatie zelf verantwoordelijk. Voor kleinschalige projecten die werken met

jongeren uit kansengroepen is die extra 30% een grote opgave. Het kan zelfs zo onoverkomelijk zijn dat

deelnemers afzien van deelname.

“Bijvoorbeeld dit jaar organiseren we een project met verschillende partners. Er

waren oorspronkelijk drie partners: wij, Turkije en Servië. De Serviërs hebben

afgehaakt omdat ze die 30% niet kunnen betalen. Voor onze deelnemers organiseren

we activiteiten of zoeken we een sponsor. Dat is niet altijd gemakkelijk om te vinden.

Soms kunnen de kinderen niet participeren. Soms vragen we een kleine bijdrage,

maar dan merken we dat ze niet meer meedoen. We proberen verschillende

bijdragen te vragen naargelang hun sociale situatie, maar dat is eigenlijk niet

rechtvaardig. Mensen met meer middelen moeten betalen voor de anderen.”

(projectbegeleidster van een jongereninitiatief dat werkt met jongeren uit

kansengroepen)

Page 93: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

92

Een andere klacht die betrekking heeft met de betaalbaarheid van het programma is dat een Europese

vrijwilliger als reactie op de open vraag van de RAY-studies de vergoeding ontoereikend vindt om als

vrijwilliger in België kost en inwoon te betalen.

“De grootste teleurstelling en zelfs oorzaak van problemen, was een te kort aan geld,

onvoldoende financiering om de levenskosten te betalen. Tegelijkertijd is het illegaal

iets bij te verdienen. Dat is een ernstig tekort van het project en ik overleefde letterlijk

met 180 euro per maand voor voedsel, alleen maar dankzij de steun van mijn familie.

Daarom zou ik niemand aanraden mee te doen aan een project waar je zelf moet

betalen om vrijwilligerswerk te doen.” (reactie op de open vraag van een EVS-

vrijwilliger uit de standaard survey van november 2014, vertaald uit het Engels)

Ook in het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders blijkt dat (de kost van) de huisvesting van

buitenlandse vrijwilligers in Vlaanderen een rem vormt om buitenlandse vrijwilligers te ontvangen.

Interviewer: “Zenden jullie enkel mensen uit of hebben jullie ook al mensen uit het

buitenland hier in België ontvangen?”

Projectbegeleidster 6: “Ja, dat hebben we ook al gedaan. Enkel voor short term, maar

dat was eigenlijk zeer moeilijk. Niet zo zeer voor het vinden van een goed project,

maar de huisvesting hier in België. Dat is een probleem omdat toen de budgetten

voor accommodatie – ik weet dat die nu omhoog zijn gegaan – maar in die tijd

waren die niet voldoende voor een huur en dat het hier niet zo gemakkelijk is om een

kot te vinden of zo voor een X aantal maanden. Dan gingen wij soms op zoek naar

een gastgezin voor die short term, maar dat was eigenlijk heel moeilijk.”

Page 94: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

93

5 Inschatting van de duurzaamheid

5.1 Het bevorderen van het zelfstandig functioneren na een project

Op de focusgroep is de vraag gesteeld in welke mate Youth in Action nodig is voor hun organisatie. Vooral

kleinere organisaties zeggen dat hun internationale werking niet zou bestaan of zwaar belemmerd zou

worden zonder Youth in Action. Eén organisatie die werkt met jongeren uit kansengroepen stelt zelfs dat

hun hele werking niet zou bestaan zonder de ondersteuning van JINT vzw.

Eén lokaal initiatief dat bestaat uit een informele groep jongeren heeft dankzij Youth in Action een

product kunnen uitwerken, maar werkt sindsdien verder zonder subsidies. Dankzij Youth in Action

hebben ze zelfstandig het product kunnen ontwikkelen, los van een commerciële of formele partner. Dit

heeft hen nu de ademruimte, zonder druk van een externe partner om op eigen tempo hun product te

verspreiden en bekend te maken. Ze hebben reeds aangeklopt bij andere fondsen en zijn ook op zoek naar

een sponsor, maar deze zoektocht loopt moeilijk. Bij deze organisatie is er sprake van een zekere

duurzaamheid en zelfstandig functioneren, maar die is heel precair. Ook anderen stellen dat een

eenmalige subsidie geen duurzaamheid garandeert.

“Omdat het [de verspreiding] ook allemaal in onze vrije tijd moet gebeuren, nemen

we er ook onze tijd voor om het te verspreiden in Vlaanderen en in Brussel. We gaan

scholen af en CVO’s, jeugdverenigingen. Dat is wel een grote opdracht. Dat gaat

nogal traag en we willen er ons ook niet in haasten.” (projectbegeleider van een

lokaal initiatief)

“Je hebt sowieso heel wat van die jongereninitiatieven die in de kiem de mogelijkheid

hebben om tot iets uit te groeien, (…) maar je hebt enkel dat projectsubsidieke en

daarnaast moet je roeien met de riemen die je hebt. Dus sowieso wat duurzaamheid,

is dat vaag. Dat is niet altijd vanzelfsprekend dat je nog zou kunnen doorgroeien.”

(projectbegeleider van groepsuitwisselingen en een jongereninitiatief)

In het focusgroepgesprek is er één grote organisatie die heel wat internationale projecten ontwikkelt. Voor

hen maakt Youth in Action slechts een klein deel van het totale budget uit. Op de vraag in welke mate

Youth in Action een verschil uitmaakt voor de organisatie, stelt deze onomwonden dat het weinig een

verschil uitmaakt en zelfs eerder een administratieve last vormt. Deze organisatie gebruikt Youth in

Action om jongeren uit kansengroepen de mogelijkheid te bieden om als vrijwilliger in het buitenland te

werken. Door het wegvallen van de subsidies van Youth in Action is dit luik van hun werking verdwenen.

Dit wijst er op dat de verzelfstandiging van projecten, zeker projecten die werken met jongeren uit

kansengroepen, niet vanzelfsprekend is.

5.2 Het borgen en verspreiden van ervaringen

In de bevraging bij de beleidsverantwoordelijken is er een vraag opgenomen over hoe organisaties binnen

de koepel ervaringen registreren en proberen door te geven aan andere leden. Op deze bevraging zijn

Page 95: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

94

echter maar weinig reacties gekomen. Eén koepelorganisatie heeft een dienst die internationale

activiteiten uitwerkt. Deze dienst bundelt de ervaringen van lokale groepen in een draaiboek en maakt

filmpjes en foto’s van ervaringen die via sociale media worden gedeeld. Deze organisatie probeert zo haar

leden aan te zetten om deel te nemen aan internationale activiteiten. Internationalisering is geen prioriteit

voor de andere organisaties die reageerden en daarom hebben ze er geen actieve werking rond. Er wordt

wel eens gepolst bij leden die een internationale ervaring hebben hoe het project verliep, maar een

systematische registratie van deze ervaringen gebeurt niet.

Verspreiding van de ervaringen gebeurt ook vaak op het niveau van de organisaties. Uit de

focusgroepgesprekken met de projectbegeleiders blijkt dat ervaringen gedeeld worden via de eigen media.

Meestal bestaat dit uit een artikel op de website en/of de eigen facebookpagina. Eén organisatie heeft een

eigen magazine met een vaste rubriek over internationalisering waarbij jongeren die deelgenomen hebben

aan een internationaal project aangemoedigd worden om iets te schrijven voor de rubriek.

Ten slotte worden ervaringen vooral verspreid via mond-aan-mond reclame van deelnemers. We hebben

reeds gezien dat organisaties dit als een belangrijke meerwaarde beschouwen van de internationalisering

van hun werking. Uit de RAY-studies blijkt dat deelnemers in hoge mate anderen zouden aanzetten tot

een deelname aan een internationaal project en in hoge mate anderen ook al effectief aangemoedigd

hebben.

Page 96: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

95

6 Internationalisering van het jeugdwerk in Vlaanderen

Voor dit deel baseren we ons deels op de bevraging van de directie of stafmedewerkers van de grote

Vlaamse (jeugd)bewegingen en federaties. (zie hoofdstuk 1.2). Omdat slechts drie van de zeven

organisaties gereageerd hebben, moeten we de resultaten met de nodige omzichtigheid benaderen. Ze

kunnen niet veralgemeend worden naar het hele jeugdwerk van Vlaanderen. Daarnaast kan er ook geput

worden uit enkele reacties uit het focusgroepgesprek en met de gesprekken met projectbegeleiders van

organisaties die werken met jongeren uit kansengroepen.

Internationaliseren is een manier om de eigen organisatie te versterken door gebruik te maken van het

internationaal aanbod, inclusief de financiële middelen die er mee gepaard gaan. Youth in Action wordt

daarbij positief aanzien. Het biedt organisaties en jongeren kansen en financiële mogelijkheden.

Internationalisering neemt verschillende vormen aan. De drie organisaties die deelnamen aan de

bevraging, zijn lid van een internationale koepel die voor hen het internationaal (waaronder het

Europees) jeugdbeleid opvolgt. Soms organiseert deze internationale koepelorganisatie ook conferenties

waar goede praktijken uitgewisseld worden. Deze internationale voorbeelden vertalen zich in Vlaanderen

in nieuwe productontwikkeling. Een andere vorm van internationaliseren is de organisatie van

groepsuitwisselingen die door de koepelorganisatie zelf wordt ontworpen en aangeboden aan de leden. Bij

de ene organisatie is deze werking structureel ingebed en hebben ze een eigen dienst die zich bezig houdt

met internationaliseren. Bij andere organisaties wordt internationaliseren projectmatig aangepakt.

Koepelorganisaties internationaliseren ook door plaatselijke groepen te ondersteunen bij het organiseren

van een buitenlands kamp of een buitenlandse uitwisseling. Ze werken hierbij meestal vraaggericht en

niet proactief. Meestal nemen ze een ondersteunende functie op of een doorverwijsfunctie. JINT vzw is

hierbij een belangrijke doorverwijspartner. In eigen publicaties (vooral een tijdschrift of een website), die

verspreid worden onder de leden van de koepelorganisatie, worden artikels over internationale ervaringen

of thema’s opgenomen. Eén organisatie neemt ook jaarlijks een oproep tot deelname aan Youth in Action

op in haar tijdschrift.

Het internationaal beleid wordt vooral opgevolgd op een onrechtstreekse manier, via de internationale

koepelorganisatie waaraan de Vlaamse organisaties verbonden zijn. Geen enkele organisatie noemt het

internationaal beleid een prioriteit. Internationalisering speelt zich eerder af op het niveau van

activiteiten, dan op het niveau van het beleid. Enkele organisaties stellen zelfs weinig te focussen op

internationaal beleid in het algemeen en de internationalisering van de eigen werking. Zo is deze laatste

internationalisering niet opgenomen in het eigen beleidsplan. Op de focusgroep van de internationalisten

is er een vertegenwoordiger van een lokaal bestuur. De jeugddienst van deze gemeente ondersteunt

enerzijds jongeren en jeugdwerkinitiatieven die zelf een buitenlandse werking willen opzetten. Anderzijds

ontwikkelen zij zelf projecten waaraan jongeren uit de gemeente kunnen deelnemen. In de beleids- en

beheerscyclus van deze gemeente is internationalisering uitdrukkelijk opgenomen.

Uit het gesprek met de internationalisten, maar ook uit de gesprekken met begeleiders van organisaties

die werken met kansengroepen, blijkt dat internationalisering vaak sterk afhankelijk is van de inzet van

enkelingen in een organisatie. Deze enkelingen voelen zich niet altijd even ondersteund door het beleid

van de eigen organisatie.

“Wat ik wel vind is dat je echt iemand binnen je organisatie moet hebben die zegt, ja

kijk ik ga dat aanpakken (…), maar vanuit ons beleid wordt er daar nooit echt iets

mee gedaan. Want zelf nu als je dat zou aanbieden aan mijn meerdere die zou

Page 97: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

96

zeggen, nee nee nee dat is niks voor ons.” (projectbegeleider van een organisatie die

werkt met jongeren met emotionele stoornissen en gedragsstoornissen)

Eén organisatie ziet enkele spanningen tussen het Europees en het Vlaams jeugdbeleid. Een eerste

spanning is dat er op Europees niveau een te sterke klemtoon ligt op het aantonen van het verwerven van

competenties die de tewerkstellingskansen van jongeren verhogen. Dit dreigt het jeugdwerk te veel te

instrumentaliseren. Op het Vlaams niveau is er meer waardering voor de eigenheid van het jeugdwerk als

een milieu waarin kinderen en jongeren zich amuseren en experimenteren, zonder dat dit noodzakelijk

moet bijdragen tot aantoonbare tewerkstellingskansen. Een tweede spanning situeert zich op het niveau

van de wetgeving. De Vlaamse wetgever heeft meer oog voor de uitzonderingspositie van het jeugdwerk

dat vooral gedragen wordt door vrijwilligers. Hierdoor wordt het jeugdwerk op Vlaams niveau

gemakkelijker vrijgesteld van allerlei bepalingen waardoor het gemakkelijker wordt activiteiten te blijven

organiseren. Dit is echter minder het geval voor het Europees niveau, waar het jeugdwerk gelijkgesteld

wordt aan een onderneming. Als voorbeelden worden hier enkele recente wettelijke initiatieven omtrent

het auteursrecht en de BTW-controle. Deze initiatieven leiden tot een nog grotere financiële druk en

regeldruk bij organisaties. Het beantwoorden aan dezelfde regelgeving is echter moeilijker voor

vrijwilligersorganisaties waardoor het jeugdwerk dreigt niet langer een milieu te zijn waar jongeren

mogen experimenteren en zich amuseren.

Uit zowel het gesprek met de internationalisten als de gegevens verzameld bij de

beleidsverantwoordelijken blijkt dat het Vlaams jeugdwerk een positief imago heeft in het buitenland.

Vooral het unieke jeugdwerkmodel in Vlaanderen (jeugdwerk als een milieu waar kinderen en jongeren

zich mogen amuseren en mogen experimenteren, geleid door vrijwilligere jongeren, zonder dat het

geïnstrumentaliseerd wordt), wordt als waardevol aanzien. Bovendien is het een sterk en divers

jeugdwerklandschap en Vlaamse organisaties zijn gewilde partners in internationale projecten. Het

Vlaams jeugdwerk kan echter nog altijd leren van anderen. Zowel aan de jeugdbeleidsverantwoordelijken

als aan de internationalisten uit het focusgroepgesprek is gevraagd uit welke ervaringen van

internationale partners ze nog iets kunnen leren. Op deze vraag zijn verschillende antwoorden gekomen:

diversiteit en inclusief werken, stedelijke jeugd, professionaliseren, hoe kan je het recht op spelen

garanderen, duurzaamheid, gemeentelijk beleid en hoe vang je het wegvallen van gemeentelijke steun op,

elders verworven competenties en het beleid ten aanzien van veiligheid van jongeren. Uit het

focusgroepgesprek met de internationalisten is ook de opmerking gekomen dat het Vlaams jeugdwerk

heel gestructureerd en geordend te werk gaat, maar dat dit misschien soms te veel is. In het durven

loslaten en minder controleren, zowel in de organisatie van een project, als in de eigen organisatie als in

de omgang met jongeren kunnen Vlaamse organisaties wel nog iets leren uit het buitenland.

“(…) maar voor andere dingen is het misschien beter dat we iets minder strak zijn.

Iets minder formeel ook. Onze Marokkaans partner zegt het beste programma is

geen programma. Dat volg ik niet helemaal. (gelach) Die breekt al als die dat dossier

ziet. Je moet al een half jaar op voorhand een ingedeelde dagindeling maken. Dat is

ondenkbaar in Marokko. (…) Het ene uiterste is natuurlijk niet goed, maar ik denk

dat we daar ook wat kunnen uit leren, een beetje een meer gulden middenweg. Dat er

minder op voorhand op papier moet vastliggen. In de realiteit is dat dan ook vaak

niet zo, hé.” (projectbegeleidster van EVS-projecten)

Page 98: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

97

7 Aanbevelingen naar het verbeteren van de implementatie

van Youth in Action onder Erasmus+ en aanbevelingen voor

het internationaliseren van het Vlaams jeugdwerk

De rode draad doorheen dit evaluatierapport is overduidelijk dat Youth in Action in Vlaanderen een

succesvol verhaal is. Dit komt niet in het minst door de manier waarop JINT vzw haar taak als nationaal

agentschap invult. Een andere factor is dat Vlaanderen beschikt over een goed werkend jeugdwerk en

andere organisaties die van Youth in Action gebruik maken. Een intussen sterk verouderd

televisieprogramma vat kernachtig samen waarover dit laatste deel van het rapport gaat, namelijk alles

kan beter. Omdat er in een programma als Youth in Action verschillende spelers betrokken zijn, elk met

hun eigen belangen, verwachtingen en wensen, zijn deze aanbevelingen opgesplitst naargelang de actor.

7.1 Aanbevelingen voor projectbegeleiders en projectontwerpers

Participatief werken geniet sterk de voorkeur. Eén van de knelpunten die vastgesteld zijn in de

RAY-studies is dat de helft van de deelnemers niet betrokken wordt bij het ontwerp en het uitvoeren van

een project. Er zijn belangrijke argumenten om participatief te werken. Uit het rapport blijkt dat

deelnemers die betrokken worden in de voorbereiding en de implementatie van een project, meer halen

uit een internationaal project. Zo bouwen ze meer en langduriger relaties op dan deelnemers die niet

betrokken zijn in de voorbereiding of uitvoering van een project. Participatief werken in alle fasen van een

project is ook mogelijk, zoals blijkt uit het focusgroepgesprek. Organisaties die oorspronkelijk

weigerachtig waren om participatief te werken en het toch probeerden, zijn veelal positief verrast van de

resultaten van deze manier van werken en ontdekken zo nieuwe sterktes van hun deelnemers. Dit geldt

zeker voor jongeren uit kansengroepen. Projectbegeleiders van jongeren uit kansengroepen benoemen

één van de meerwaardes van een Youth in Action project dat het hun jongeren sterker maakt. Participatief

werken is een middel hier toe. Bovendien sluit het aan bij één van de elementen uit het Vlaams

jeugdwerkmodel dat volgens één van de koepelorganisaties hoog gewaardeerd wordt in het buitenland,

namelijk alles voor en door jongeren.

Daar wringt meteen ook een beetje het schoentje. Youth in Action richt zich op een ruimer gamma aan

organisaties dan het traditioneel jeugdwerk. Vanuit deze organisaties komen enkele valabele argumenten

waarom er niet participatief gewerkt wordt: projectmatig werken, geen vaste kern van leden die zich

langdurig engageert, terwijl het ontwerpen van een project net veel tijd en engagement vraagt zonder een

garantie op een internationaal project. Niet alle organisaties passen binnen dit traditioneel

jeugdwerkmodel en voor deze organisaties is het moeilijker – maar daarom nog niet onmogelijk –

participatief te werken. Indien het moeilijk haalbaar is om in het ontwerp van een project participatief te

werken, is het heel sterk aan te raden na te denken over de voorbereiding van de deelnemers en deze

leerrijker te maken. Uit de RAY-studies blijkt namelijk dat projectbegeleiders heel veel halen uit de

voorbereiding (omdat ze mee helpen aan het ontwerp van een project), maar deelnemers er relatief

minder uit leren. Dit kan te maken hebben met een te weinig uitgewerkte voorbereiding. Uit de

gesprekken met de deelnemers en uit enkele reacties op de open vraag uit de RAY-studies waar de

voorbereiding ter sprake komt, blijkt dat deze niet voldoende of niet uitdagend is. Uit een enkele reactie

blijkt dat de voorbereiding soms in het verlengde ligt van wat er gedaan wordt op de interculturele

avonden tijdens de groepsuitwisseling. Een meer creatieve en leerrijke aanpak van de

Page 99: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

98

voorbereiding van de deelnemers is aangewezen. Een aanpak via sociale media kan ook deze

voorbereiding een participatief karakter geven.

Vernieuwing blijft een noodzaak, ook naar methodieken toe. Uit het RAY-onderzoek naar leren in

Youth in Action uit 2012 blijkt dat Vlaamse deelnemers in grotere mate dan deelnemers uit andere landen

positief staan ten aanzien van methodieken die vaak gebruikt worden in het niet-formeel leren.

Tegelijkertijd staat één op vijf van hen negatief ten aanzien van deze methodieken: ze kunnen hen niets

meer bijbrengen en zijn kinderachtig. Ook dit percentage is in de Vlaamse steekproef hoger dan in de

transnationale. Het zijn vooral oudere deelnemers en deelnemers die meerdere malen hebben

deelgenomen aan een Youth in Action project die deze laatste mening zijn toegedaan. Dit wijst er op dat

als er te veel beroep gedaan wordt op dezelfde methodieken, deze methodieken minder aantrekkelijker

worden voor deelnemers.

Een goede mix van methodieken in een project is belangrijk, waarbij het belang van informele

leersituaties niet onderschat mag worden. De RAY- studie naar leren uit 2012 toont aan dat deelnemers –

maar ook projectbegeleiders - leren in heel diverse leersituaties. Voor deelnemers gebeurt dit het meest in

leersituaties die kunnen gerekend worden tot het niet-formeel leren, waaronder vooral oefeningen en

activiteiten heel leerrijk zijn. Informele leersituaties zijn dan weer vooral geschikt als oefengrond voor

actief burgerschap. Teveel accent op informele momenten beleven sommige deelnemers echter als een

project dat te weinig ingevuld is geworden. Een goede mix van methodes is dus aangewezen. Uit het

huidig rapport blijkt verder dat kennismakingsspelletjes een serieuze rol kunnen spelen in de

groepsvorming binnen een project, wat dan weer belangrijk is voor de vorming van interpersoonlijke

vaardigheden.

Er zijn heel wisselende ervaringen binnengekomen over het Europees Vrijwilligerswerk. De meeste

reacties zijn positief, maar toch zijn er enkele negatieve ervaringen met EVS naar boven gekomen, zowel

via de open vragen op het einde van de RAY-studies als via het focusgroepgesprek met de

projectbegeleiders. Ook in de tussentijdse evaluatie is een gelijkaardige vaststelling gedaan. Het feit dat

EVS-projecten doorgaans langer duren, zorgt er voor dat er iets verkeerd kan lopen. De bedenkingen

hebben veelal betrekking op de praktische invulling van het EVS-project en het niet naleven van eerder

gemaakte afspraken. Dit wijst op het belang van een goede partnerschapsovereenkomst tussen

de betrokken organisaties. Een goede overeenkomst is echter nog geen garantie dat de partners hun

afspraken nakomen. Een mogelijke stok achter de deur is dat de coördinerende organisatie in de

uitbetalingsmodaliteiten van de partnerschapsovereenkomst een bepaling opneemt dat de uitbetaling

in schijven gebeurt.

Internationalisering van de eigen organisatie en aandacht voor het internationaal beleid

dient een aandachtspunt te zijn in ten minste het beleidsplan van koepelorganisaties. Een

aanzienlijk aandeel van de regelgeving in België en Vlaanderen is een omzetting van Europese

regelgeving. Het belang van het internationaal beleid voor de dagelijkse praktijk mag dan ook niet

onderschat en verwaarloosd worden. De Europese reglementering is en blijft vooralsnog specialistenwerk.

Hier kunnen koepelorganisaties een belangrijke mediërende rol spelen door de Europese reglementering

te vertalen naar lokale organisaties.

Page 100: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

99

7.2 Aanbevelingen voor JINT vzw

Eén van de grote verzuchtingen bij Youth in Action is de zware administratieve, zelfs bureaucratische last

van het programma. Het is veelzeggend dat bepaalde projectbegeleiders andere organisaties zouden

afraden een Youth in Action project te ontwikkelen enkel en alleen om de administratieve last te

ontwijken. De administratieve last ondergraaft de bruikbaarheid van het programma. Door haar werking

verlicht JINT vzw deze last. Daarom verdient het hier de nodige aandacht om enkele goede praktijken

van de werking van JINT vzw te belichten, die zeker behouden en bewaakt dienen te worden:

1. De betrouwbaarheid en de verstaanbaarheid van de eigen producten van JINT vzw. Vooral de

verstaanbaarheid van de website wordt hier vaak vernoemd, maar ook het vormingsaanbod is

meerdere malen vermeld.

2. De bereikbaarheid en de bruikbaarheid van de dienstverlening. Hier worden verschillende

aspecten uitdrukkelijk vernoemd:

a. De veelheid aan feedback

b. De competente feedback en de competentie van de medewerkers

c. De extra aandacht door een bezoek te brengen aan een lopend project

d. Controle die niet als controle aanvoelt

3. De beschikbaarheid van JINT vzw komt vooral tot uiting in de actieve en proactieve houding van

de dienstverlening en in het samen meedenken met projectbegeleiders. De meningen over de

beschikbaarheid van de dienstverlening lokt tegengestelde reacties uit. Deze proactieve en

meedenkende houding zou nog meer mogen toegepast worden, zeker bij beginnende initiatieven

waar meer aandacht mag besteed worden aan onderliggende hulpvragen.

4. Medewerkers van JINT vzw wijzen projectbegeleiders op het belang en de meerwaarde van

participatief werken.

5. JINT vzw richt zich met Youth in Action niet enkel op het traditioneel jeugdwerk, maar ook op

andere soorten organisaties. Deze beleidsoptie draagt zeker bij tot het bereiken van jongeren uit

kansengroepen. Het is moeilijk een uitspraak te doen of Youth in Action voldoende jongeren uit

kansengroepen bereikt. Er zijn geen streefcijfers bepaald. Met 21% jongeren uit kansengroepen

bereikt Youth in Action in Vlaanderen relatief meer jongeren uit allerlei kansengroepen dan

bepaalde Vlaamse jeugdwerkvormen of gelijkaardige programma’s11.

In het verlichten van de administratieve druk kan JINT vzw echter wel nog verder gaan.

Projectbegeleiders benoemen expliciet de verwachting dat JINT vzw in de strijd tegen de bureaucratie aan

hun kant staat. Dit gevoel hebben ze vooralsnog niet. Dit zou een erkenning inhouden voor de

inspanningen die het opzetten en het uitvoeren van een project vragen van organisaties. Bovendien zijn er

enkele suggesties hoe JINT vzw de administratieve last kan verminderen:

- Ontwikkel een verklarende woordenlijst van moeilijk Engels vakjargon dat in de

documenten zit

11 Zo vinden De Pauw et al. (2010) dat het percentage diverse leden (waaronder jongeren met een migratieverleden, holebi-jongeren, jongeren in armoede en jongeren met een beperking) bij de traditionele jeugdbewegingen hoogstens 12% bedraagt. De Pauw et al. (2014) vinden dat 13% van de bezoekers van jeugdhuizen afkomstig is uit gezinnen die het zeer tot eerder moeilijk hebben om financieel rond te komen. Het aantal beursstudenten in het Erasmusprogramma schommelt in de periode 2009-2012 jaarlijks tussen 16 en 18% (Epos vzw, 2013).

Page 101: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

100

- Breng organisaties die een eerste keer een project ontwikkelen in contact met organisaties

die veel ervaring hebben met het ontwerpen van een project

- Bied voorbeelden van antwoorden, modellen aan voor secties die voor heel wat organisaties

gelijkaardig zijn en die ter inspiratie dienen voor vooral nieuwkomers in het programma,

maar ook voor ervaren projectindieners

- Besteed voldoende aandacht aan het veiligheidsaspect van een project. Over dit onderwerp

voelen Vlaamse projectbegeleiders zich minder sterk en ze zijn er minder vertrouwd mee in

vergelijking met sommige buitenlandse collega’s.

Drie kwart van de organisaties zet projecten op met buitenlandse partners waarmee ze reeds ervaring

heeft. Het vinden van een goede, betrouwbare partner is echter geen gemakkelijke opgave en is

tijdsintensief. Een andere manier waarop JINT vzw organisaties kan ondersteunen, is door hen te helpen

zoeken naar goede, buitenlandse projectpartners. Eén projectbegeleidster heeft positieve

ervaringen met de werking van een Duitse organisatie MitOst die zich richt op het bewerkstelligen van

langdurige netwerken in de culturele sector. De aanpak van deze organisatie kan een voorbeeld zijn voor

JINT vzw. Een tweede manier waarop JINT vzw organisaties kan ondersteunen, is het bekend maken van

otlas als zoekinstrument naar partners. Niet alle projectbegeleiders kennen dit instrument. Bovendien is

het interessant te onderzoeken in welke mate organisaties uit verschillende delen van Europa

vertegenwoordigd zijn in deze databank.

Een blijvend aandachtspunt is het bereiken van nieuwe initiatieven. Uit de RAY-studies blijkt dat

één op de drie initiatieven voor de eerste keer deelneemt aan het Youth in Action programma. Enerzijds

wil dit zeggen dat twee derde van de projecten uitgevoerd wordt door organisaties die reeds ervaring

hebben met Youth in Action en dat er een zekere opbouw van expertise is. Anderzijds kan geen enkel

programma blijven bestaan zonder een nieuwe instroom aan projecten. Hier dient extra aandacht naar uit

te gaan. De bekendheid van JINT vzw en Youth in Action is dan ook een blijvend

aandachtspunt. Dit geldt extra voor informele jongerengroepen die slechts 7% van het totaal aantal

projecten dragen. Een proactieve houding die tot uiting komt in het meedenken met deze informele

jongerengroepen in hoe een project vorm kan gegeven worden zodat het past binnen Youth in Action is

daarbij aangewezen.

Duurzaamheid van projecten is geen vanzelfsprekendheid door de projectmatige aanpak en de eigenheid

van het jeugdwerk. Het jeugdwerk zelf is heel gevarieerd. Bovendien bereikt Youth in Action in

Vlaanderen ook heel wat organisaties die traditioneel niet behoren tot het jeugdwerk. Er schuilen dan ook

heel wat realiteiten achter de organisaties die betrokken zijn in het programma. Heel wat organisaties

hebben geen professionele omkadering en worden gedragen door de tijdelijke, vrijwillige inzet van

jongeren. Heel wat initiatieven hebben ook geen vaste kern van leden. Duurzaamheid is niet voor

alle initiatieven altijd haalbaar. Er dient dan ook de nodige aandacht uit te gaan hoe deze

duurzaamheid kan gewaarborgd worden en hoe organisaties hierin ondersteund kunnen worden.

Via de open vraag van de RAY studies, maar ook via het focusgroepgesprek met de projectbegeleiders zijn

er verschillende bedenkingen binnengekomen op hoe sommige organisaties invulling geven aan een EVS-

project. In de tussentijdse evaluatie werd hierover opgemerkt dat deze negatieve opmerkingen zich vooral

voordeden ten aanzien van buitenlandse gastorganisaties en niet ten aanzien van Vlaamse partners. In de

reacties op de open vraag zijn toch enkele Vlaamse projecten vernoemd. De bestaande controle en

kwaliteitsbewaking van gastorganisaties kan dus nog beter. De tussentijdse evaluatie (voor

projecten die langer dan 6 maanden duren) of het jaarlijks EVS evenement kan een moment zijn waarop

vrijwilligers hun ervaringen kunnen delen. Een systeem kan ontwikkeld worden waarbij deze ervaringen

Page 102: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

101

vastgelegd worden en waarbij rekening kan gehouden worden bij de ondersteuning van projectbegeleiders

die een EVS project aan het ontwikkelen zijn.

Het opvolgen van het internationaal beleid, maar ook internationalisering van de eigen werking, staat niet

hoog op de agenda van de bereikte organisaties. Het internationaal beleid krijgt slechts op een indirecte

manier aandacht, namelijk via de inspanningen van internationale koepelorganisaties waarvan de

organisaties lid zijn. Opnieuw is het moeilijk om deze vaststelling te veralgemenen, maar het lijkt logisch

dat dit bij meerdere organisaties het geval is. Niettemin signaleren organisaties dat de wetgeving op het

Europees niveau gevolgen heeft voor de praktijk van het Vlaams jeugdwerk. Het kan daarom geen

kwaad deze organisaties bewust te maken van het Europees beleidsniveau. Dit kan

bijvoorbeeld gebeuren aan de hand van concrete voorbeelden waaruit blijkt dat het Europees

beleidsniveau voor het jeugdwerk belangrijk is. Eenmaal deze bewustwording is toegenomen, kunnen

organisaties aangezet worden dit beleidsniveau meer aandacht te geven in hun eigen werking. Het is

moeilijk om verdere aanbevelingen te formuleren naar de bijdrage die Youth in Action kan bijdragen tot

de internationalisering van het Vlaams jeugdwerk op basis van het huidig rapport. Slechts enkele Vlaamse

koepelorganisaties en beleidsverantwoordelijken zijn bereikt, zodat we hoogstens kunnen spreken van een

voorstudie. Daarom kunnen we deze paragraaf beëindigen met de moeder van alle aanbevelingen: meer

onderzoek is nodig …

7.3 Aanbevelingen voor het Vlaams niveau

Youth in Action is in Vlaanderen een succesvol programma. Daarom is het aangewezen de goede

elementen van het programma te behouden en de pijnpunten bij te schaven. Eén van deze pijnpunten in

het programma is de administratieve last die een project met zich meebrengt, zeker voor informele

groepen jongeren, kleinere organisaties of organisaties die geen of weinig professionele omkadering

hebben. In de Vlaamse jeugdsector zijn er veel van dergelijke organisaties. Niettemin heeft de Vlaamse

overheid een goed werkend instrument om deze administratieve last te bestrijden, namelijk JINT vzw. De

werking van JINT vzw wordt door de organisaties als heel ondersteunend ervaren. Vooral de

bruikbaarheid, de bereikbaarheid en betrouwbaarheid van de werking van de organisatie worden positief

geëvalueerd. De veelheid aan kwalitatieve feedback en de competenties van de medewerkers van JINT

vzw worden uitdrukkelijk geroemd. De Vlaamse overheid dient bijgevolg deze kwalitatieve

dienstverlening van JINT vzw te vrijwaren en zelfs uit te breiden door voldoende

(financiële) middelen te voorzien.

De jeugdsector is samengesteld uit heel diverse organisaties: van grootschalige, professioneel omkaderde,

nationale koepelorganisaties tot lokaal ingebedde organisaties of informele groepen jongeren die enkel

kunnen bestaan dankzij de vrijwillige inzet van hun leden. Daarin verschilt de jeugdsector heel erg van

bijvoorbeeld de onderwijssector die wel een professionele omkadering heeft. Bovendien richt JINT vzw

zich niet enkel op het traditioneel jeugdwerk, maar ook op andere verenigingen die werken met jongeren

(zoals organisaties uit de culturele sector, centra voor deeltijds onderwijs, organisaties uit de

jeugdhulpverlening, het gevangeniswezen, …). Het feit dat de medewerkers de werking van al deze

organisaties kennen en de jongeren van deze organisaties wijst op een hoge mate van specialisatie en

betrokkenheid op deze sector. De uitspraak van enkele projectbegeleiders dat ze enkel kunnen bestaan

dankzij de werking van JINT vzw is een verdere aanwijzing hoe ondersteunend de werking van JINT vzw

is. De specificiteit van de jeugdsector en de diversiteit aan organisaties die bereikt worden

Page 103: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

102

via het programma vragen om een specialistische aanpak en verantwoorden een apart

nationaal agentschap voor deze sector.

Er kan gediscussieerd worden in welke mate jongeren uit kansengroepen bereikt worden door het

programma, maar 21% voor de periode 2007-2013 is geen te verwaarlozen percentage. De beleidsoptie

van JINT vzw om zich niet enkel te richten op het traditioneel jeugdwerk is hier waarschijnlijk niet

vreemd aan. Bovendien blijkt uit de analyse van de financiering van het programma dat de extra

financiering in de latere jaren niet enkel gepaard gaat met een stijging in absolute aantallen jongeren uit

kansengroepen, maar ook met een toename van het percentage jongeren uit kansengroepen die

deelnemen aan een Youth in Action project. Een internationale uitwisseling is voor deze jongeren een

vrijhaven, een periode waarin ze even kunnen ontsnappen aan alle verwachtingen die de

(maatschappelijke) omgeving heeft ten aanzien van hen. Bovendien ontwikkelen ze bepaalde

competenties in grotere mate dan andere jongeren. Dit kan hun tewerkstellingskansen positief

beïnvloeden. Investeren in deze groep jongeren loont dus. Voor sommige van deze jongeren uit

kansengroepen is Youth in Action één van de weinige kanalen om internationaal mobiel te zijn omdat

bijvoorbeeld internationale mobiliteit via het onderwijs of via het gezin voor deze jongeren minder voor de

hand liggend is. Blijvende aandacht voor jongeren uit kansengroepen is bijgevolg nodig,

waarbij een goede omkadering en ondersteuning van organisaties die werken met

jongeren uit kansengroepen nodig is. De nodige expertise die hieromtrent opgebouwd is,

dient verder ontsloten te worden.

De gestructureerde dialoog is in Vlaanderen weinig effectief in de zin dat het weinig bekend is en er maar

weinig jongeren aan deelnemen. Het is nauwelijks door één op vijf deelnemers aan een Youth in Action

gekend. De deelname aan activiteiten binnen de gestructureerde dialoog is zelfs nog lager. Het is

waarschijnlijk nog minder gekend onder de hele Vlaamse jeugd. Het gaat hier over een inspraakinitiatief.

De grote getallen zullen de activiteiten binnen de gestructureerde dialoog nooit behalen. Het kan echter

geen kwaad om na te denken over de aanpak van de gestructureerde dialoog in

Vlaanderen. Enkele initiatieven uit de jeugdbeleidsmeetings of enkele burgerschapsinitiatieven (in de

trend van de G1000) kunnen misschien qua opzet of methodiek ter inspiratie dienen. Bovendien klinkt

gestructureerde dialoog niet bepaald wervend naar jongeren toe.

Uit dit rapport blijkt dat projectbegeleiders en beleidsmedewerkers van organisaties niet unaniem

instemmen met het gebruik van Youthpass. Het leidt tot een instrumentalisering van het jeugdwerk,

waarbij er te hoge verwachtingen worden gekoesterd ten aanzien van het jeugdwerk (namelijk het

verhogen van de tewerkstellingskansen van jongeren). De zinvolheid van Youthpass wordt sterk in vraag

gesteld en de kennis van Youthpass en Youth in Action in het algemeen bij de werkgevers is uiterst gering.

Projectbegeleiders die werken met jongeren uit kansengroepen houden hier een andere mening op na.

Voor hun jongeren is Youthpass wel zinvol en is het soms het enige schriftelijke bewijs dat ze bepaalde

competenties hebben verworven. Verder blijkt dat Youth in Action bijdraagt tot de vorming van

competenties van levenslang leren en dat het vooral zogenaamde ‘soft skills’ (Ten Dam & Volman, 2003)

bevordert. Bovendien blijken de werkgevers positief te staan tegenover een internationale ervaring en de

ontwikkeling van soft skills. Dit zijn argumenten voor het blijven toepassen van Youthpass. Youthpass

verdient het echter om ingepast te worden in een ruimer beleid, ook op het Vlaams niveau.

Het past zelfs binnen het beleid van de huidige Vlaamse regering die het bevorderen van levenslang leren

als één van haar tien prioriteiten heeft benoemd en bij het beleid van de Vlaamse Dienst voor

Arbeidsbemiddeling die steeds meer focust op competenties. Indien niet, worden jongeren met een kluitje

in het riet gestuurd. Ze hebben dan wel een Youthpass, maar kunnen er niets mee doen.

Page 104: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

103

Sinds 2014 is Youth in Action als jeugdluik geïntegreerd in het Erasmus+-programma. Er zijn bepaalde

redenen om Youth in Action, met een eigen nationaal agentschap, te behouden binnen dit programma. De

organisaties waarop JINT vzw zich richt zijn anders van aard: ze zijn heel divers en worden vaak gedragen

door de vrijwillige inzet van leden en hebben weinig tot geen professionele ondersteuning. De jongeren

die bereikt worden via het Youth in Action programma en het Erasmusprogramma zijn vaak overlappend,

maar kunnen toch niet helemaal aan elkaar gelijk gesteld worden. Werkende jongeren, bepaalde jongeren

uit kansengroepen zijn niet of minder vertegenwoordigd in het Erasmusprogramma dan in het Youth in

Action programma. Het is daarom aangewezen een eigen gezicht te behouden voor Youth in

Action binnen het Erasmus+-programma. Dit sluit echter niet uit dat beide elkaar

wederzijds kunnen versterken en dit spoor moet verder onderzocht worden. De grotere

naambekendheid van Erasmus (zoals we gezien hebben onder werkgevers, maar waarschijnlijk ook onder

het ruimer publiek) dan Youth in Action kan misschien aangewend worden om Youth in Action verder te

promoten. De Vlaamse regering heeft de ambitie om tegen 2020 een derde van de studenten uit het hoger

onderwijs een internationale ervaring te laten opdoen. Voor sommige studenten is het niet

vanzelfsprekend de eigen kerktoren achter zich te laten. De groepsgebonden uitwisselingen, die aanwezig

zijn in het Youth in Action programma, kunnen hier misschien drempelverlagend zijn.

In de ontwikkeling van Europese regelgeving dient ook rekening gehouden te worden met de specificiteit

van de jeugdsector. In Vlaanderen is deze sector sterk uitgebouwd, met een eigen visie en benadering die

vaak een inspiratie is voor het buitenland. Vanuit deze positie mag een Vlaams minister van

Jeugd op het Europees niveau gerust meer aandacht vragen voor de uitzonderlijke positie

van de jeugdsector in de Europese wetgeving.

7.4 Aanbevelingen voor het Europees niveau

Ee sterk punt van Youth in Action is de variatie in subacties van het programma. Het feit dat projecten uit

verschillende subacties verschillende sets aan competenties bevorderen, is een belangrijk argument om

deze variatie in projecten te behouden. Projecten waar er geen internationale uitwisseling is, dragen

minder bij tot enkele centrale doelstellingen van het programma. Deze projecten bevorderen echter

andere vaardigheden en competenties die opgenomen zijn in het Europees beleid ten aanzien van

levenslang leren. In dat opzicht dragen deze projecten bij tot het Europees beleid. Er kan gediscussieerd

worden of het ondersteunen van kleine, lokale initiatieven een taak is voor het Europees beleid of eerder

een taak van het nationaal, regionaal of lokaal niveau. Innovatie schuilt echter vaak bij deze kleine

initiatieven waarbij ook informele groepen jongeren bereikt kunnen worden. Bovendien kan via deze

lokale initiatieven de lokale gemeenschap bereikt worden. ‘Think globally, act locally’ kan hier een

belangrijk uitgangspunt zijn.

De belangrijkste aanbeveling die gedaan kan worden aan het Europees niveau is: keep it simple. De

administratieve last die gepaard gaat met het ontwikkelen, het uitvoeren en het evalueren van een project

is de grootste klacht. Bovendien moet rekening gehouden worden met de specificiteit van het jeugdwerk:

40% van de projectbegeleiders is vrijwilliger en heel wat kleine organisaties hebben geen administratief

personeel in huis. Enkele suggesties:

- De eigen documenten kunnen doorgelicht worden op verstaanbaarheid van de begrippen

door een taalexpert.

- De rubricering van de documenten kan doorgelicht worden met het oog op een

vereenvoudiging van de documenten

- De financiële rapportage kan eenvoudiger

Page 105: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

104

- Evaluatie van een project is nuttig, maar bij de uitgebreidheid van de evaluatie worden er

vragen gesteld.

Het jeugdwerk in Vlaanderen is heel gevarieerd. Bovendien bereikt Youth in Action in Vlaanderen ook

heel wat organisaties die niet behoren tot het traditioneel jeugdwerk. Voor sommige organisaties is het

gemakkelijker om aan alle criteria die in de subsidiedossiers gevraagd worden te voldoen. Voor andere

organisaties is dit veel moeilijker. Zo is duurzaamheid niet voor alle initiatieven altijd haalbaar. Er dient

dan ook de nodige aandacht uit te gaan naar het waarborgen van duurzaamheid voor deze organisaties.

Hetzelfde geldt voor het opleggen van participatief werken als voorwaarde voor subsidiëring. Participatief

werken moet zeker gestimuleerd worden, want het heeft voor de deelnemers duidelijk een meerwaarde.

Ook hier dient echter rekening te worden gehouden met de specificiteit en de variabiliteit van de

organisaties die bereikt worden via Youth in Action. Zoals eerder vermeld, is participatief werken niet

voor alle organisaties altijd realistisch. De vraag is bijgevolg in welke mate deze voorwaarde voor

subsidiëring moet gehandhaafd worden.

Een specifieke ervaring van EVS-vrijwilligers in Vlaanderen is dat het heel moeilijk is om een gepaste en

betaalbare tijdelijke huisvesting te vinden. Dit neemt zo’n hap uit het budget dat vrijwilligers die naar

Vlaanderen komen in de financiële problemen kunnen komen. Er dient wel degelijk rekening te worden

gehouden met deze huisvestingsproblematiek bij het berekenen van het budget.

Page 106: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

105

8 Samenvatting

Dit rapport omvat de eindevaluatie van het Youth in Action (Youth in Action) programma in Vlaanderen.

Het heeft betrekking op de uitvoering van de gedecentraliseerde acties uit de periode 2007 tot 2013

waarvoor JINT vzw, het Nationaal Agentschap van Vlaanderen, verantwoordelijk is.

In opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd is deze eindevaluatie

uitgevoerd door de Hogeschool West-Vlaanderen – Vakgroep Sociaal Werk. Deze eindevaluatie is

hoofdzakelijk gebaseerd op gegevens die het Research Analysis of Youth in Action (RAY) netwerk

verzameld heeft in de periode 2011-2014. In deze periode zijn voor Vlaanderen meer dan 610 deelnemers

van een Youth in Action project die gefinancierd is via JINT vzw bevraagd, alsook 179 projectbegeleiders.

Daarnaast zijn deze cijfergegevens aangevuld met materiaal uit een focusgroepgesprek met

projectbegeleiders, materiaal uit focusgroepgesprekken met een twaalftal jongeren uit kansengroepen die

deelgenomen hebben aan een Youth in Action project en vijf projectbegeleiders van deze jongeren.

Eveneens zijn er gegevens verzameld via een open vragenlijst met verantwoordelijken en stafmedewerkers

van grote koepelorganisaties uit het Vlaams jeugdwerk. Ten slotte zijn er gegevens gebruikt uit Youthlink

en gegevens die door JINT vzw ter beschikking zijn gesteld.

Er zijn in Youth in Action zeven verschillende gedecentraliseerde projecttypen waarvoor een subsidie

bekomen kan worden. Dit zijn de zogenaamde subacties van het programma. In de periode 2007-2013

zien we een stijging van het aantal jaarlijks ingediende en het aantal jaarlijks goedgekeurde projecten bij

JINT vzw: van 160 ingediende projecten in 2007 tot 196 ingediende projecten in 2013. Het aantal

goedgekeurde projecten is gestegen van 122 in 2007 naar 160 in 2013. In het totaal zijn 1213 projecten

ingediend, waarvan 944 goedgekeurd zijn. Dit is een slaagpercentage van 78% voor de hele periode, wat

beduidend hoger is dan de 50% slaagpercentage over alle Nationale Agentschappen heen. De

goedgekeurde projecten zijn uitgevoerd door 856 organisaties, waarvan de helft jeugdwerkorganisaties

zijn en de andere helft andere organisaties. Dit wijst er op dat Youth in Action een ruimer gamma aan

organisaties dan het traditioneel jeugdwerk in Vlaanderen bereikt. Het hoogste aantal subsidies wordt

jaarlijks toegekend binnen de subactie van het Europees Vrijwilligerswerk (EVS). Ieder jaar wordt

ongeveer een vijftigtal projecten binnen deze subactie gesubsidieerd. Daarna volgen groepsuitwisselingen

en jongereninitiatieven, die elk goed zijn voor een dertigtal projecten per jaar. Over de jaren heen is er wel

een diversificatie in de goedgekeurde projecten doordat in de latere jaren ook enkele jongerenprojecten

over democratie en jeugdbeleidsmeetings goedgekeurd zijn.

Tussen 2007 en 2013 hebben ongeveer 16000 deelnemers deelgenomen aan een Youth in Action project

dat door de Europese Unie gesubsidieerd is geworden via JINT vzw. Jaarlijks namen 1600 tot 3300

deelnemers deel aan een dergelijk project. Bijna de helft van deze deelnemers is vrouw en één op vijf

behoort tot een kansengroep, wat vergelijkbaar is met het Europees gemiddelde voor deze periode.

Youth in Action speelt verschillende rollen voor de organisaties die er aan mee doen. Als subsidiekanaal

verleent het medewerkers de nodige tijd en ruimte voor het ontwikkelen van projecten. Het zorgt voor

vernieuwing in organisaties omdat andere methodieken uitgeprobeerd kunnen worden of op een andere

manier met jongeren kan worden omgegaan. Deelnemen aan internationale activiteiten zorgt er voor dat

organisaties vlugger in het buitenland op zoek gaan naar goede praktijkvoorbeelden als ze een concreet

probleem hebben. Deelnemen aan een Youth in Action project maakt een organisatie of een activiteit van

een organisatie aantrekkelijker voor jongeren, maar ook voor andere, lokale organisaties. Het leidt

daarom niet enkel tot netwerkvorming over de grenzen heen. Het bevordert ook het opbouwen van

Page 107: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

106

netwerken in Vlaanderen zelf. Ten slotte bevordert het niet enkel het levenslang leren van medewerkers

van de betrokken organisaties, het bevordert ook de kennis over en het toepassen van niet-formele

leermethodes.

Projectbegeleiders en deelnemers ontwikkelen door hun deelname competenties of vaardigheden die

behoren tot het levenslang leren. Het meest vernoemd zijn interpersoonlijke competenties, interculturele

competenties, zin voor initiatief, het spreken van vreemde talen en actieve burgerschapscompetenties.

Het draagt ook bij tot de persoonlijke ontwikkeling van projectbegeleiders en deelnemers, hun Europese

identiteit, hun actief burgerschap (maar eerder via het vormen van burgerschapswaarden dan via het

stimuleren van het zich (nog meer) inzetten voor de ruimere gemeenschap) en hun sociale netwerken.

Jongeren uit kansengroepen gaan meer akkoord dat ze bepaalde vaardigheden hebben ontwikkeld in

vergelijking met de andere deelnemers. Dit geldt voor interculturele vaardigheden, het zich kunnen

verstaanbaar maken in een andere taal, creativiteit, leren leren, het verstaan van moeilijke teksten, het

beheren van een budget en het verantwoordelijk leren omgaan met PC’s en nieuwe media. Verder

rapporteren jongeren uit kansengroepen dat ze door hun deelname een beter zicht op hun toekomst

hebben gekregen.

In termen van effectiviteit kan gesteld worden dat Youth in Action (hoog) effectief is in Vlaanderen. De rol

die de projecten spelen voor de betrokkenen zijn in de lijn met de algemene doelstellingen van het

programma. Jongeren en projectbegeleiders ontwikkelen een hele reeks aan kennis, attitudes,

vaardigheden en competenties die het programma beoogt. Bovendien leidt het tot een creëren van een

internationaal netwerk van organisaties en bevordert het de kwaliteit van jongerenactiviteiten en

organisaties uit de jeugdsector. Projectbegeleiders zijn heel tevreden over diverse aspecten van de

dienstverlening van JINT vzw. De mate dat Youth in Action en JINT vzw bekend zijn, blijft een

aandachtspunt. Ook gevoeliger zijn voor onderliggende hulpvragen en verder kijken dan de

zelfpresentatie van nieuwe initiatieven die weinig vertrouwd zijn met Youth in Action zijn enkele

mogelijke verbeterpunten. Ten aanzien van de bruikbaarheid van het Youth in Action programma in zijn

geheel zijn toch ook enkele kritische bedenkingen gekomen. Vooral de administratieve last zorgt er voor

dat bepaalde projectbegeleiders andere organisaties niet zouden aansporen een project in te dienen.

Op het einde van het evaluatierapport zijn enkele aanbevelingen geformuleerd. Deze aanbevelingen zijn

zowel gericht aan projectbegeleiders, JINT vzw, het Vlaams beleid en het Europees beleid. De

belangrijkste aanbeveling is dat Youth in Action in Vlaanderen succesvol is en dat daarom heel wat

aspecten van het programma geen bijsturing behoeven en zelfs verder ondersteund moeten worden. Voor

projectbegeleiders is de belangrijkste aanbeveling dat het belangrijk is participatief te werken en als dit

niet mogelijk is, de deelnemers zo goed mogelijk voor te bereiden op het project en deze voorbereiding

leerrijker en interessanter te maken. Voor JINT vzw is de belangrijkste aanbeveling dat hun werking als

ondersteunend wordt ervaren, maar dat de administratieve last draaglijker gemaakt dient te worden. In

het bestrijden van de administratieve last mogen er gerust verdere stappen gezet worden. Voor het

Vlaams beleid is de belangrijkste aanbeveling dat de huidige werking van JINT vzw door

projectbegeleiders als een belangrijk instrument wordt beleefd om de administratieve last te bestrijden.

Bovendien verantwoordt de eigenheid en de diversiteit van de jeugdsector een apart nationaal agentschap

voor deze sector. Voor het Europees niveau is de belangrijkste aanbeveling de administratieve last te

verlichten.

Page 108: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

107

9 Executive summary

This report contains the end evaluation of the Youth in Action (Youth in Action) programme in Flanders.

This evaluation covers the implementation of the decentralised actions during the total running period of

the programme (2007 to 20013). These decentralised actions are administered by JINT vzw, the Flemish

National Agency (NA) for Youth in Action.

On behalf of the Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media - Afdeling Jeugd (which is the Flemish

National Authority for Youth in Action), the university college of West-Flanders – department of social

work and social care carried out the end evaluation. This evaluation is mainly based on data collected by

the RAY-network (RAY stands for research Analysis of Youth in Action) in the period 2011-2014. In this

period more than 610 participants and 179 project leaders of Youth in Action projects were reached

through an online questionnaire. These quantitative data are complemented with qualitative data

gathered in a focus group with project leaders, focus groups with participants with fewer opportunities

and their project leaders and a written questionnaire with open questions for coordinators or staff

members involved in the internationalisation of their organisation of seven big national youth work

organisations. Finally, data from Youthlink and data provided by JINT vzw are used.

There are seven types of decentralised projects for which a grant can be obtained in Youth in Action

(called Actions or Sub-Actions). In the period 2007-2013, there is an increase in the number of submitted

and approved projects submitted to the Flemish NA: from 160 submitted projects in 2007 to 196

submitted projects in 2013. The number of approved projects increases from 122 projects in 2007 to 160

in 2013. In total, 1213 projects were submitted of which 944 were approved. This is an approval rate of

78%, well above the 50% approval rate for all National Agencies together. The approved projects were

coordinated by 856 organisations, half of them were youth organisations. This shows that Youth in Action

in Flanders reaches a wide variety of organisations and the scope of the programme is wider than the

traditional youth work organisations in Flanders. Yearly, the highest number of approved projects are

EVS-projects. Every year almost 50 projects in this sub action receive funds. Than follow group exchanges

and youth initiatives. Each of these sub actions are good for almost 30 projects per year. Over the years,

there is a diversification in the projects that are subsidized because in the later years of the programme

also youth democracy projects and youth policy meetings received funding.

In the period 2007-2013 almost 16000 young people have been involved in projects supported by Youth

in Action in Flanders. On a yearly basis, between 1600 to 3300 participants took part in a project. About

half of these young people were female and one in five participants can be considered as young people

with fewer opportunities, which is comparable to the European average for this period.

Youth in Action takes on several roles for the organisations involved in the programme. As a funding

programme it offers project leaders the necessary time and space to develop projects. It stimulates

innovation in their methods and in their approach of young people. Participation in a project also leads to

the implementation of international good practices in their own organisation. The international

dimension of a Youth in Action project makes an organisation more attractive for young people and they

also become more attractive for other local organisations. Youth in Action leads not only to the

internationalization of the network of organizations, it also promotes networking of organizations in

Flanders. Finally, it improves lifelong learning of project leaders and it promotes the knowledge over and

the application of non-formal learning.

Page 109: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

108

Project leaders and participants develop several competences and skills in a Youth in Action project. Most

cited are interpersonal skills, intercultural skills, sense of initiative, foreign language proficiency and

active citizenship. Participation also contributes to their personal development, their European identity

and their active citizenship (although the programme is more effective in promoting certain values

important to active citizenship than in promoting their actual social involvement) and their social

networks. Young people with fewer opportunities agree more with the development of certain skills than

other participants. This is the case for intercultural skills, foreign language skills, creative and artistic

expression, learning to learn, understanding difficult texts, handling a budget and using PC’s and social

media more responsible. Furthermore, young people with fewer opportunities report more that they have

developed a clearer vision of their future goals.

In terms of effectiveness it can be concluded that Youth in Action is (highly) effective in Flanders. The

effects of the projects on the participating young people are in line with the general objectives of the

programme. Participants and project leaders develop a whole range of knowledge, attitudes, skills and

competences that is envisaged by the programme. It contributes to the internationalization of European

youth work and to the quality of youth activities and of the quality of civil society active in the youth

sector. Project leaders are highly satisfied with several aspects of the support of JINT vzw. Making Youth

in Action and JINT vzw better known, stays an important point of concern. Also developing a greater

sensibility for underlying questions and looking beyond the self-presentation of new initiatives that are

less familiar with the programme are possible points of improvement. The administrative burden of the

programme undermines the usefulness of the programme.

At the end of the report some recommendations are formulated. These recommendations are aimed at

project leaders, JINT vzw, the Flemish Government and the European decision level. The most important

recommendation is that Youth in Action in Flanders is successful and therefor a lot of aspects of the

programme do not need to be changed. For project leaders, the most important recommendation is that a

participative approach is important. If a participative approach is not possible, than a good preparation of

the participants is recommended. This preparation should be more creative and must offer more

opportunities to learn than is often the case in the current projects. For JINT vzw is the main message

that their way of working is really experienced as supportive, but there is still some work to be done in

reducing the administrative burden of the programme. For the Flemish policy level, the most important

recommendation is that the current activities of JINT VZW are perceived as really supportive in reducing

the administrative burden of the programme. Furthermore, the specificity and the diversity of

organisations in the youth sector legitimise a separate National Agency for the youth sector. For the

European level, the main recommendation is to reduce the administrative burden of the programme.

Page 110: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

109

10 Literatuur

Bouverne-De Bie, M. (2005), Het OCMW en het recht op maatschappelijke dienstverlening, In: Vranken, J., De Boyser, K. & D. Dierckx, Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2005, Acco: Leuven, pp. 203-216.

De Pauw, P., Vermeersch, H., Coussée F., Vettenburg N. & Van Houtte, M. (2010), Jeugdbewegingen in Vlaanderen: een onderzoek bij groepen, leiding en leden, Vakgroep sociologie & Vakgroep sociale agogiek, Universiteit Gent, Gent.

De Pauw, P., & Smits, W. (2014), Jeugdhuizen In Vlaanderen. Een onderzoek bij jeugdhuizen, beroepskrachten, vrijwilligers en bezoekers. Kortrijk - Brussel: Katholieke Hogeschool Vivès - Vrije Universiteit Brussel.

Desmedt, A. (2015). Hoe ervaren jongeren uit kansengroepen een Youth in Action traject? Unpublished bachelorproef, Hogeschool West-Vlaanderen, Brugge.

Epos vzw. (2013). Analyse van de enquêtes van de Vlaamse Erasmustudenten 2009-2012. Deel 1:

Studies, Epos vzw, Brussel, Retrieved 30/08/2015 from https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/analyse-van-de-enqu-tes-van-de-vlaamse-erasmusstudenten-2009-2012.

Epos-Vlaanderen. (2014). Erasmus+. Retrieved 02/06/2015, from http://www.epos-vlaanderen.be/erasmusplus

European Commission. (2007). Inclusion Strategy of the "Youth in Action" programme, 2007-2013,

Brussels, Retrieved 22/08/2015, from https://www.salto-youth.net/downloads/4-17-1294/InclusionStrategyYiA.pdf

European Commission. (2013). Youth in Action programme guide. Retrieved 02/06/2015, from http://ec.europa.eu/youth/tools/documents/guide13_en.pdf

European Youth Portal. (2014), Wat is "de gestructureerde dialoog"?, Retrieved 28/08/2015 from

http://europa.eu/youth/eu/article/115/19783_nl. Fennes, H., W. Hagleitner, K. Helling & A. Rosenthal (2011), Exploring Youth in Action. Effects and

outcomes of the Youth in Action Programmefrom the perspective of project deelnemers and project leaders. Transnational analysis 2011, Institute of Educational Science, University of Innsbruck, Innsbruck.

Fennes, H., Gadinger, S., Hagleitner, W., & Lunardon, K. (2013). Learning in Youth in Action. Results from the surveys with deelnemers and project leaders in May 2012. Interim Transnational Analysis. Innsbruck: Department of Pedagogical Sciences, University of Innsbruck.

JINT vzw. (2011). Infotheek: thema's. Retrieved 07/06/2015, from

http://www.JINT.be/Infotheek/Themas.aspx

JINT vzw. (2014a). Werkingsverslag 2013. Brussel: JINT vzw.

Page 111: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

110

JINT vzw. (2014b). Youth in Action. Grensverleggende jongerenprojecten 2007-2013. Brussel: JINT vzw.

Kavadias, D., Siongers, J., & Stevens, F. (1999). Jongeren en politiek. Samenleving en Politiek, 6(6),

pp.19-33.

Kristensen, S. (2013). Mobility as a pedagogical tool for young people with fewer opportunities, In: Friesenhahn, G.J., Schild, H., Wicke, H.-G., Balogh, J. (ed.), Learning mobility and non-formal learning in European contexts. Policies, approaches and examples, Strasbourg: Council of Europe. Retrieved 22/08/2015 from http://pjp-eu.coe.int/documents/1017981/1667851/YKB17_Text.pdf/84ae531b-fbc8-440e-95bf-082d585420bf.

Salto Inclusion. (s.a.-a). Inclusion training to improve your inclusion projects. Retrieved 08/06/2015,

from https://www.salto-youth.net/rc/inclusion/inclusiontraining/

Salto Inclusion. (s.a.-b). Practical publications about Inclusion. Retrieved 08/06/2015, from

https://www.salto-youth.net/rc/inclusion/inclusionpublications/

Senyuva, Ö. (2014). European Voluntary Service - Competences for Employment. EVS C4E Full Survey

Report. Ankara: Middle East Technical University.

Stevens, F. (2012). Research based analysis of Youth in Action. Results of the November 2011 survey

with project deelnemers and project leaders. Country results (Belgium - Flanders). Brugge: Hogeschool West-Vlaanderen - Vakgroep sociaal werk

Stevens, F. (2013). Research based analysis of Youth in Action. Results of the special survey on learning in Youth in Action. Country Analysis Belgium (Flanders). Brugge: Hogeschool West-Vlaanderen - Vakgroep sociaal werk

Stevens, F. (2014). Research based analysis of Youth in Action. Results of the May 2013 survey with

project deelnemers and project leaders. Country results (Belgium - Flanders). Brugge: Hogeschool West-Vlaanderen - Vakgroep sociaal werk.

Stevens, F. (2015). Research based analysis of Youth in Action. Results of the November 2014 survey

with project deelnemers and project leaders. Country results (Belgium - Flanders). Brugge: Hogeschool West-Vlaanderen - Vakgroep sociaal werk.

Taru, M., & Kloosterman, P. (2013). Youthpass Impact Study. Young people's self development and

employability qnd the recognition of youth work. Luxembourg: European Commission - DG Education and Culture.

Ten Dam, G., & Volman, M. (2003). Sociale competenties langs de meetlat. Den Haag: Transferpunt

Onderwijsachterstanden.

Page 112: Eindevaluatie Youth in Action 2007-2013 · 2013 voorzag de EU een totaalbedrag van 885 miljoen euro (Vanhee, Wemel, & Vermeiren, 2011). Jaarlijks was er ongeveer 1,4 miljoen euro

Stevens Frank

111

Van den Berghe, W., & Beernaert, Y. (2010). Interim evaluation of Youth in Action in Flanders (Belgium). Brussel: Agentschap sociaal-cultureel werk voor jongeren en volwassenen.

Vanhee, J., Wemel, D., & Vermeiren, B. (2011). Europees beleid inzake jeugd. In S. De Coninck (Ed.),

Sociaal-cultureel en educatief werk in Vlaanderen. Het jeugdbeleid in Vlaanderen. Wegwijzer door het beleid. (pp. 130-155). Mechelen: Wolter Kluwers Belgium.

Vettenburg, N. (1995). Een integratie van theorieën over persisterende delinquentie: maatschappelijke

kwetsbaarheid. In P. Goris & L. Walgrave (Eds.), Van kattenkwaad en erger: actuele thema’s uit de jeugdcriminologie (pp. 44-59). Leuven: Garant.